ალ­ექ­სეი ბელ­მა­სო­ვი – ლექსები

თარგმნა შალვა ბაკურაძემ

მე

I

მე ვე­კუთ­ვ­ნი 1959 წელს.

ამ­ას ჩე­მი დო­კუ­მენ­ტე­ბი

და და­ბა­დე­ბის მოწ­მე­ე­ბი ად­ას­ტუ­რე­ბენ.

მაგ­რამ რო­გორც არ უნ­და ჩა­ვუღ­რ­მავ­დე

 

მეხ­სი­ე­რე­ბას –

 

თავს ვერ აღ­ვიქ­ვამ სა­მი

 

ოთ­ხი ან ხუ­თი წლის ბავ­შ­ვად.

 

სა­მა­გი­ე­როდ, კარ­გად მახ­სოვს სხვა რამ:

 

ჟან­გი­ა­ნი ვა­გო­ნი…

 

შუ­ა­ღა­მით ვი­ღა­ცის ხელს რელ­სებ­ზე გა­და­ყავ­ხარ…

 

გარ­შე­მო ხე­ე­ბის კენ­წე­რო­ე­ბი ცა­ში ყვინ­თა­ვენ…

 

ვარ სახ­ლ­ში,

 

სა­დაც ჭე­რი­დან და ნეს­ტი­ა­ნი კედ­ლე­ბი­დან

 

მსუ­ქა­ნი ტა­რაკ­ნე­ბი წვე­თავს…

 

მაგ­რამ რას წარ­მო­ვად­გენ მე იმ რე­ა­ლო­ბა­ში?

 

ვინ ვარ – ბავ­შ­ვი თუ მო­ხუ­ცი?

 

რად იძ­ი­რე­ბა მო­გო­ნე­ბე­ბი წყვდი­ად­ში?

 

ეს ყვე­ლა­ფე­რი ხომ არ მი­უ­თი­თებს იმ­ა­ზე,

 

რომ 1959 წე­ლი იმ­თა­ვით­ვე

 

ჩე­მი სიკ­ვ­დი­ლის წე­ლი იყო.

 

 

 

II

 

 

 

მა­ნე­ბივ­რებ­და ცხოვ­რე­ბა და მა­თე­მა­ტი­კი­თა და ლექ­სე­ბით მა­პუ­რებ­და.

 

მხატ­ვ­რუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რის კითხ­ვი­სას აღ­მო­ვა­ჩი­ნე,

 

რომ წარ­სუ­ლის მრა­ვა­ლი ნა­წარ­მო­ე­ბი

 

სარ­კე­სა­ვით ირ­ეკ­ლავ­და მო­მა­ვალს…

 

ღა­მე­ე­ბის სა­თე­ვად მთვა­რე­ზე მივ­დი­ო­დი.

 

იქ და­ვას­კ­ვე­ნი:

 

რომ პო­ე­ზი­ა­მაც უნ­და გა­ა­კე­თოს ის­ე­თი აღ­მო­ჩე­ნე­ბი,

 

რო­გორც ფი­ზი­კამ, მა­თე­მა­ტი­კამ, ასტ­რო­ნო­მი­ამ –

 

პო­ე­ზი­ამ ად­ა­მი­ა­ნის ში­ნა­გა­ნი სამ­ყა­რო­ე­ბი

 

უნ­და აღ­მო­ა­ჩი­ნოს.

 

მივ­ხ­ვ­დი, რომ ცნო­ბე­ბი სიკ­ვ­დილ­ზე უმ­თავ­რე­სად სხვე­ბის­გან შე­ვაგ­რო­ვე

 

და მათ მი­ერ სწო­რედ მოკ­ვ­და­ვო­ბის გა­აზ­რე­ბის­კე­ნაა

 

ჩე­მი აზ­როვ­ნე­ბა მი­მარ­თუ­ლი.

 

ესე იგი: სიკ­ვ­დი­ლი კი­დევ ერ­თი, ად­ა­მი­ა­ნის მი­ერ

 

მო­გო­ნი­ლი ღმერ­თია!

 

მაგ­რამ რა­ტომ­ღაც, კაც­მა, რო­მელ­საც ღმერ­თე­ბის არ მწამს,

 

ად­ა­მი­ა­ნუ­რი სიკ­ვ­დი­ლი უნ­და ვი­წა­მო!?

 

 

 

III

 

 

 

დროს ვაგ­რო­ვებ:

 

ჩე­მი დღი­უ­რე­ბი და ლექ­სე­ბი – დო­კუ­მენ­ტე­ბი, მოწ­მო­ბე­ბი

 

და ნიშ­ნე­ბია დრო­ის,

 

რო­მე­ლიც ჩემ­ში მი­ე­დი­ნე­ბა

 

და მხო­ლოდ და მხო­ლოდ მე მე­კუთ­ვ­ნის.

 

და ვამ­ტ­კი­ცებ:

 

ყო­ვე­ლი ად­ა­მი­ა­ნი სა­კუ­თარ დრო­ში ცხოვ­რობს.

 

სწო­რედ ასე, ინ­დო­ე­ლი იოგ­ე­ბი

 

გუ­ლი­სა და ფილ­ტ­ვე­ბის ნორ­მა­ლუ­რი მუ­შა­ო­ბის შე­სა­ფერ­ხებ­ლად

 

იმ­დე­ნად ან­ე­ლე­ბენ სხე­ულ­ში

 

სა­კუ­თა­რი დრო­ის დი­ნე­ბას,

 

რომ მათ­ში სი­ცოცხ­ლის შე­ჩე­რე­ბის

 

სრუ­ლი ილ­უ­ზია იქმ­ნე­ბა.

 

სწო­რედ ასე,

 

ფი­ლო­სო­ფოს­თა და მხატ­ვარ­თა ცნო­ბი­ე­რე­ბა

 

სა­კუ­თა­რი დრო­ის სივ­რ­ცეს მთელ სიღ­რ­მე­ზე

 

აკ­ონ­ტ­რო­ლებს:

 

მა­თი აზ­როვ­ნე­ბა

 

თან­და­თა­ნო­ბით ის­რუ­ტავს ათი, ასი და ათ­ა­სი წლის

 

ის­ტო­რი­ა­სა და კულ­ტუ­რას,

 

ინ­ა­ხავს ამ დროს.

 

ერწყ­მის მას და მას­ში აზ­როვ­ნებს,

 

და შე­დე­გად: ამ დრო­ი­დან

 

სა­კუ­თარ “ერ­ას” ქმნის.

 

 

 

IV

 

 

 

ოდ­ეს­ღაც ად­ა­მი­ა­ნებ­მა ჩემ­ში სა­კუ­თა­რი თა­ვი იც­ნეს

 

და და­მით­მეს სა­არ­სე­ბო სივ­რ­ცე.

 

მი­წი­ლა­დეს

 

ზამ­თა­რი, გა­ზაფხუ­ლი, შე­მოდ­გო­მა და ზაფხუ­ლი

 

წყა­ლი და ჰა­ე­რი,

 

პუ­რი და მუ­სი­კა.

 

ჩემ­ში არ არ­ის არც ერ­თი ძი­რის-ძი­რამ­დე სა­კუ­თა­რი აზ­რი,

 

ჩემ­ში არ არ­ის არც ერ­თი ძი­რის-ძი­რამ­დე სა­კუ­თა­რი გრძნო­ბა.

 

ჩე­მი სხე­უ­ლი ეკ­უთ­ვ­ნის დრო­ის ოც­და­ათ­წ­ლი­ან მო­ნაკ­ვეთს,

 

ჩე­მი ტვი­ნი გაჟ­ღენ­თი­ლია აღმ­ზ­რ­დელ­თა აზ­რე­ბი­თა და გრძნო­ბე­ბით,

 

რო­მელ­ნიც დღეს ასი და ათ­ა­სი წლი­სა­ნი არ­ი­ან.

 

წარ­სულ­მა სა­ეს­ტა­ფე­ტო ჯო­ხი­ვით გად­მომ­ცა

 

მსოფ­ლი­ოს ჩე­მე­უ­ლი აღქ­მა და გან­ც­და,

 

და დღეს თა­ვად ვარ წყა­რო,

 

რომ­ლის­გა­ნაც სა­თა­ვეს აიღ­ებს და

 

სა­სი­ცოცხ­ლო ენ­ერ­გი­ით იკ­ვე­ბე­ბა მო­მა­ვა­ლი.

 

მე გა­ვაგ­რ­ძე­ლე წარ­სუ­ლი –

 

მო­მა­ვა­ლი გან­მაგ­რ­ძობს მე!

 

 

 

V

 

 

 

მე ვამ­ტ­კი­ცებ:

 

სიკ­ვ­დი­ლი, რო­გორც მა­რა­დი “არ­ა­ფე­რი” არ არ­სე­ბობს.

 

არ­სე­ბობს სი­ცოცხ­ლის გან­ვი­თა­რე­ბის კა­ნო­ნი,

 

არ­სე­ბობს ერ­თი­ა­ნი ცოცხა­ლი ორ­გა­ნიზ­მი – კა­ცობ­რი­ო­ბა,

 

რამ­დე­ნი­მე მი­ლი­არ­დი ად­ა­მი­ა­ნის­გან რომ შედ­გე­ბა.

 

და ყო­ვე­ლი ად­ა­მი­ა­ნის ბუ­ნებ­რი­ვი სიკ­ვ­დი­ლი უნ­და

 

გან­ვი­ხი­ლოთ, რო­გორც მთე­ლი “ორ­გა­ნიზ­მის” გა­ნახ­ლე­ბა

 

და გან­ვი­თა­რე­ბა.

 

მე ვამ­ტ­კი­ცებ:

 

სხვა და­ნარ­ჩე­ნი გრძნო­ბე­ბის გარ­და,

 

უნ­და გან­ვიც­დი­დეთ პატ­რი­ო­ტიზ­მის გრძნო­ბას

 

“კა­ცობ­რი­ო­ბი­სად­მი”,

 

რად­გან დე­და­მი­წა­ზე სწო­რედ კა­ცობ­რი­ო­ბაა – ჩვე­ნი სამ­შობ­ლო

 

მე ვამ­ტ­კი­ცებ:

 

ჩე­მი და ყო­ვე­ლი ად­ა­მი­ა­ნის მო­მა­ვა­ლი

 

არა სიკ­ვ­დი­ლი,

 

არ­ა­მედ სი­ცოცხ­ლეა,

 

სა­ნამ არ­სე­ბობს და იარ­სე­ბებს სი­ცოცხ­ლე.

 

 

 

სევ­და

 

 

 

რა ხა­ნია ჩემს სახ­ლ­ში აღ­არ მო­დი­ან ოჩ­ო­კო­ჩე­ბი,

 

კუ­დუ­რე­ბი და რუ­ხი მგლე­ბი:

 

მათ სა­მუ­და­მოდ და­ტო­ვეს ჩე­მი სამ­ყა­რო.

 

 

 

შე­ვეჩ­ვიე ამ­ას,

 

და დი­ლით ად­რე, რო­დე­საც მხი­ა­რუ­ლი ძაღ­ლე­ბი ყე­ფენ,

 

და მწუ­ხა­რე ავ­ტო­ბუ­სე­ბი შორს მი­იჩ­ქა­რი­ან,

 

თავს ბედ­ნი­ე­რად ვგრძნობ.

 

 

 

სა­მა­გი­ე­როდ ახ­ლა უკ­ვე ყვე­ლა­ფე­რი ვი­ცი იმ დრო­ის შე­სა­ხებ,

 

სა­დაც ყველ­გან და ყო­ველ­თ­ვის თან უნ­და ატ­ა­რო

 

სა­ხე­ლი და მა­მის­სა­ხე­ლი,

 

სა­დაც პა­ტივ­ცე­მუ­ლი ად­ა­მი­ა­ნე­ბი ცდი­ლო­ბენ იარ­ონ აუჩ­ქა­რებ­ლად

 

და ფრთხი­ლად, რა­თა აზ­რე­ბი არ და­ე­ფან­ტოთ.

 

სა­დაც, რო­გორც წე­სი, კვდე­ბი­ან არა სი­ბე­რი­სა­გან,

 

არ­ა­მედ მარ­ტო­ო­ბის­გან.

 

 

 

* * *

 

 

 

სხვა­დას­ხ­ვაგ­ვარ ხე­ებს აქვთ სხვა­დას­ხ­ვაგ­ვა­რი სა­ხე­ლე­ბი,

 

სხვა­დას­ხ­ვაგ­ვარ ღრუბ­ლებს კი სა­ხე­ლე­ბი არა აქვთ:

 

მე­ტის­მე­ტად სწრაფ­ლ­მა­ვა­ლია მა­თი ცხოვ­რე­ბა.

 

 

 

ეს არ ეს­მით მხო­ლოდ ბავ­შ­ვებს

 

და ღრუბ­ლებს სა­ხე­ლებს არქ­მე­ვენ.

 

 

 

მაგ­რამ ერთ მშვე­ნი­ერ დღეს ბავ­შ­ვე­ბი იზრ­დე­ბი­ან

 

და დგე­ბა შე­მოდ­გო­მა –

 

და ხან­გ­რ­ძ­ლი­ვი წვი­მე­ბი მო­დის.

 

 

 

ად­ა­მი­ა­ნე­ბი უჩ­ი­ვი­ან ამ­ინდს,

 

ამ­ინ­დი კი აქ არ­ა­ფერ­შუ­ა­შია.

 

 

 

* * *

 

 

 

ამ მო­ხუცს თვა­ლე­ბი ჩა­მო­უჭ­კ­ნა

 

და კე­ფი­დან თმა კვამ­ლად ას­დის.

 

 

 

მი­სი ნა­ბი­ჯე­ბის ოდ­ნავ გა­სა­გო­ნი შა­რი­შუ­რი

 

მა­გო­ნებს დაღ­ლი­ლი ხე­ე­ბის ნა­ბი­ჯე­ბის ხმას

 

ღა­მე­ულ ტყე­ში.

 

 

 

ის მო­დის შო­რი­დან:

 

უთ­უ­ოდ მე-19 სა­უ­კუ­ნი­დან.

 

 

 

* * *

 

 

 

შუ­ქის წყა­ლო­ბით მე ვი­ცი:

 

რომ სიბ­ნე­ლეს მო­ცუ­ლო­ბა აქვს;

 

რომ ყვე­ლა­ფე­რი, რაც გა­უ­ნა­თე­ბე­ლია,

 

სიბ­ნე­ლის ში­ნა­არსს წარ­მო­ად­გენს.

 

ნა­ბი­ჯე­ბი­სა და ხმე­ბის მდი­ნა­რე­ბა,

 

უხ­ი­ლა­ვი ქა­რის ხმა­უ­რი,

 

ნეს­ტი­ა­ნი ცის სუ­ნი,

 

ყვე­ლა­ფე­რი ეს – სიბ­ნე­ლის ში­ნა­არ­სია.

 

 

 

მაგ­რამ რო­დე­საც ცნო­ბი­ე­რე­ბა კვდე­ბა,

 

მა­ში­ნაც სიბ­ნე­ლე ის­ად­გუ­რებს.

 

სიბ­ნე­ლე, რო­მელ­საც არ გა­აჩ­ნია მო­ცუ­ლო­ბა და ში­ნა­არ­სი

 

სიბ­ნე­ლე, რო­მე­ლიც დროს არ ემ­ორ­ჩი­ლე­ბა.

 

 

 

რა­ზე მეტყ­ვე­ლებს ეს?

 

რას ნიშ­ნავს?

 

 

 

იქ­ნებ იმ­ას, რომ არ­სე­ბობს ორი სი­მარ­თ­ლე:

 

პირ­ვე­ლი – სამ­ყა­რო არ­ის,

 

მე­ო­რე – სამ­ყა­რო არ არ­ის.

 

 

 

© “არილი”