მარინა არც ისეთი ახალგაზრდა იყო, როგორიც ერთი შეხედვით ჩანდა. მისი რამდენიმე ახლო მეგობარი უკვე ჯანმრთელობას უჩიოდა, ზოგიერთის შვილი უმაღლეს განათლებას იღებდა, ერთი-ორი კი ესთეტიკის ცენტრებში დადიოდა მიმიკური ნაოჭების გასასწორებლად. ერთხელ მარინამაც გადაავლო თვალი სარეკლამო გვერდებს, მაგრამ როცა ნაოჭების მეტსახელები – ბატის თათები და მრისხანების ნაოჭები – ამოიკითხა, გადაწყვიტა, რომ ასე ჯობდა. ასე, ანუ, ბატისთათებიან-მრისხანებისნაოჭებიანად ყოფნა ჯობდა გლუვ სახის კანს.
წითელი, კვადრატული ფორმის სათვალე ექიმის დაჟინებული თხოვნის შემდეგ იყიდა. წელიწადზე მეტი იყო გასული მას შემდეგ და ძილის დროსაც კი არ იხსნიდა. გულაღმა, ჭერს მიშტერებულს, გაუნძრევლად წოლა სჩვეოდა. თუ მაინცდამაინც უსათვალოდ გინდოდა მარინას ნახვა, მაშინ მასთან ერთად ყავა უნდა დაგელია. ამ დროს დაკეცილი სათვალე ფინჯნის გვერდით ედო ხოლმე. როცა ფინჯანი დაიცლებოდა ან ისე გაცივდებოდა ყავა, რომ დასალევად უვარგისი ხდებოდა, ისევ გამოამწყვდევდა თვალებს წითელ კვადრატებში. თუ დაჟინებით მიაშტერდებოდი, მის თვალებში მოტორტმანე ორ ცალ შენს თავსაც დაინახავდი – ჩარჩოებში ჩასმულ პორტრეტებს.
მარინას განაწყენება ქვეყნად არაფერს შეეძლო, ამინდის გარდა. აცოფებდა წვიმა, ვერ იტანდა ქარს, ბრაზობდა, როცა ცაზე ერთად შეყრილ მუქ ღრუბლებს ხედავდა, ამბობდა, რომ გარეთ ვერ გადიოდა, თუკი მზე მეტისმეტად აცხუნებდა და საერთოდ ჭკუიდან გადაჰყავდა ნელ-თბილ ამინდს, რომელსაც თავსა და ბოლოს ვერ უგებდა. ამიტომ დიდი მნიშვნელობა არ ჰქონდა, როდის შეეფეთებოდი მარინას ქუჩაში – ადრიან გაზაფხულზე თუ გვიან შემოდგომაზე, ზაფხულის ცხელ დღეს თუ ზამთრის სუსხიან საღამოს – მაინც ყოველთვის ჰკითხავდი, აბა, როგორ ხარო და ისიც მაინც ყოველთვის გიპასუხებდა, ისეთი ამინდია, გასაკვირი იქნებოდა, კარგად რომ ვიყოო.
ეს თითქმის ერთადერთი წინადადება იყო, რომელსაც მარინა შუაში არ წყვეტდა. ყველა სხვა წინადადება დაუმთავრებლად დარჩენისთვის იყო გადადებული, თუკი მოსაუბრე არ მიეხმარებოდა დაბოლოებაში.
ჩემი და ჩამოვიდა და ის ჩამომიტანა, აი…
გუშინ სიზმარმა წამომაგდო საწოლიდან, ვხედავ, მომდევს…
მაგ კარაქის მწარმოებლებს უჩივლეს, გაირკვა, რომ…
იქნებ სწორედ ამიტომაც აღარ ემეგობრებოდნენ მეზობელი ქალები: მარინა არც ენის მომტანად ვარგოდა და არც მიმტანად. ნაწილ-ნაწილ თუ ამოღერღავდა ჭორებს, რაც გაჩუმებაზე უარესი იყო სინამდვილეში – აბა, როგორი მოსათმენია, ამბავი ყველაზე საინტერესო მომენტში გაწყვიტონ და გამგელებულ ცნობისმოყვარეობას შეგატოვონ შესაჭმელად?
ამით თუ აიხსნება ის, რომ ახალი მეზობლების გადმოსვლის შესახებ უბანში ყველაზე გვიან მარინამ გაიგო, ისიც შემთხვევით. მაღაზიის რიგში იდგა და ყური მოკრა, როგორ გადაულაპარაკა ერთმა კონსულტანტმა მეორეს, ახალი მეზობლები თუ გაიცანიო. იმან კიდევ, მეორემ, რას გავიცნობდი, ოთხი დღეა ჩამოვიდნენ და ჯერ დარაბებიც არ გაუღიათ, გარეთ გამოსვლაზე რომ არაფერი ვთქვაო.
მარინა ზომიერად ცნობისმოყვარე ადამიანი იყო და მართალია, სათქმელს ბოლომდე ვერ უყრიდა თავს, მაგრამ მოსმენაში ბადალი არ ჰყავდა. ასე გაიგო მისამართიც და გადმოსვლის ზუსტი დროც, ვიდრე სალარომდე მიაღწევდა. ისიც გამოთვალა, რამდენი წუთი დასჭირდებოდა თავისი კარის ზღურბლიდან მათი კარის ზღურბლამდე მისვლას და გაცივდებოდა თუ არა მისი გამომცხვარი ვაშლის ღვეზელი ამ დროის განმავლობაში.
თუ გამოცხობისთანავე წაიღებდა, არა, არ გაცივდებოდა. ამიტომ ღვეზელი გამოაცხო, ზედ დარიჩინი მოაყარა, უხმარ ლანგარზე დადო და ახალი მეზობლებისკენ გასწია. ორსართულიანი სახლი, რომელშიც ადრე წვრილშვილიანი ოჯახი ცხოვრობდა, არც ისე მიმზიდველად გამოიყურებოდა გარედან. მაგრამ მარინა უწინ შიგნითაც იყო ნამყოფი – როცა ერთ-ერთი ბავშვი ავად გახდა და თანაგრძნობით, უფრო კი ინტერესით დაძრული სამეზობლო მის სასთუმალთან შეიკრიბა – და იცოდა, რომ სახლი სინამდვილეში კეთილმოწყობილი იყო და ოთახებშიც სისუფთავის სუნი იდგა.
როცა ახალგაზრდა ქალმა კარი გაუღო, ღვეზელი ჯერ კიდევ ცხელი იყო. ცხელი იყო მაშინაც, სამზარეულოში რომ შეიპატიჟეს, მაგრამ ოთახში ახალგაზრდა კაცის შემოსვლისას ორთქლი უკვე აღარ ასდიოდა.
– გარაჟში მაღაზიას ვხსნით და ბევრი საქმეა. მთელი დღე იქაა, ხან რას ღებავს, ხან რას აჭედებს… – მოუბოდიშა ქალმა, როცა ქმარი უთქმელად გავიდა ოთახიდან.
– მაგას რა ჯობია! პროდუქტების საყიდლად ორი ქუჩის გავლა აღარ მომიწევს და აქვე… – თქვა მარინამ.
– არა, არა, პროდუქტები არა.
– არა?
– არა.
– ტანსაცმელი? – მარინა ირიბი ქათინაურის სათქმელ მიზეზს ეძებდა, მაგრამ არ დასცალდა.
– არა, არც ტანსაცმელი. – მეზობელი ქალი უღიმოდა, მაგრამ მაინც არ ამბობდა, რის გაყიდვას აპირებდა.
– სუვენირები?
– არც ეგ.
– ყვავილები?
ქალმა კიდევ ერთხელ გადააქნია თავი და სანამ მარინა სხვა ვერსიას მოიფიქრებდა, წამოდგა და მისაღებში გავიდა.
შეცბუნებული მარინა ჯერ კიდევ იმაზე ფიქრობდა, სხვა რა შეიძლებოდა გაეყიდათ გარაჟში, როცა ქალი დაბრუნდა და მარინას წინ, მაგიდაზე მოზრდილი სკივრი დადო. მერე ფრთხილად მოხადა თავი და იქიდან მუყაოს პატარა ყუთი ამოიღო.
ყუთი მაჯის ზომისა თუ იქნებოდა და ზედ მინდვრის ყვავილები ეხატა. ქალმა მუყაოს ყუთს თითი დაადო და თქვა:
– ბანქო.
– სათამაშოდ თუ?
– სათამაშო, სამკითხაო, არც ერთი და არც მეორე – უბრალოდ ლამაზი, ეგზოტიკური ნახატებით, პეიზაჟებით, მსახიობების და მოდელების სურათებით… ყველანაირი და ყველასთვის. – მერე ხმას დაუწია და დაამატა, – შიშველი სურათებიც… ისეთებიც…
მარინამ ისე გადააქნია თავი, თითქოს შიშველი თავის დღეში არავინ ენახა. მაგრამ მეზობლის წამოწყების შექების სურვილი მაინც არ განელებია და მეტისმეტად მონდომებულს უნებურად ტყუილიც წამოსცდა:
– მაგაზე უკეთესი გასართობი მე არ ვიცი! თუ მცალია, ხელიდან ვერ გამაგდებინებ!
– მართლა?! – მეზობელს შეგულიანება ესიამოვნა და არც კი დაფიქრებულა, ისე გაუწოდა გაუხსნელი დასტა მარინას, – მაშინ ეს ჩემგან.
– არა, რას ამბობთ… ეს ისეთი… – თქვა მარინამ და გამოართვა, – ნამეტანი ძვირფასი და ლამაზი ჩანს. ხომ ძვირფასია? ამას როგორ ავიღებ! – დაამატა და ჯიბეში ჩაიდო.
როცა ღვეზელი გაჭრეს, მარინამ დანანებით შენიშნა, რომ უკვე ცივი იყო. მეზობელმა კი ისე ჩაკბიჩა, ვერ იტყოდი, მოეწონა თუ არა.
იმ დღეს დიდხანს არ შეაწყინა თავი სტუმრობით. მალევე დაბრუნდა შინ და თან ცარიელი ლანგარიც წამოიღო. სანამ დაწვებოდა, კარგად გარეცხა, მუყაოს ყუთში დააბრუნა და ისევ სამზარეულოს კარადის თავზე შემოდო.
მარინა მარტო ცხოვრობდა და საღამოებსაც მარტო ატარებდა სამოთახიან სახლში, რომელსაც იშვიათად სტუმრობდნენ მისი ძველი მეგობრები. ამ იშვიათი შემთხვევებისას მარინა საგულდაგულოდ ალაგებდა ოთახებს, სხვას დრო კი, უნდა ითქვას, რომ მაინცდამაინც არ იწუხებდა თავს. ავეჯის ზედაპირებზე მტვრის ფენის სისქით შეიძლებოდა იმის თქმა, ბოლოს როდის იყვნენ მასთან სტუმრები და თუ ავეჯს იმ გვიან საღამოს შეხედავდით, როცა უკვე რამდენიმე კვირას ჩაევლო ახალი მეზობლების გაცნობიდან, რა ძნელი მისახვედრი იყო – მარინას გვარიანად მოჰბეზრებოდა მარტოობა. ყავა რომ დალია და სათვალე მოირგო, კარადის უჯრაში შენახული დასტა გაახსენდა.
თამაში არა, მაგრამ ყუთზე დახატული ყვავილების ნახვა მოესურვა. უკეთესი საფიქრალ-საკეთებელი მაინც არაფერი ჰქონდა.
ყვავილები იმაზე მშვენიერი იყო, ვიდრე ახსოვდა. წვრილი, ღია ცისფერი ფოთლებით. მაგიდას მიუჯდა. ზედაპირს მკლავი გადაუსვა და მერე კარტებიც ამოალაგა.
კარტებს ინსტრუქციის ფურცელიც ამოჰყვა:
«სამკითხაო»
ამ ბანქოს ქაღალდებმა ყველაფერი იციან. ყველა შეკითხვას პასუხობენ. ყველა პრობლემისთვის გთავაზობენ გამოსავალს.
სანამ თამაშს დაიწყებთ, კარგად დაფიქრდით: მისი საიდუმლოს გაგების ერთადერთი შანსი გაქვთ. გასაღები ერთადერთხელ გაგიღებთ კარს, ფარდები ერთადერთხელ გადაიწევა თქვენთვის.
ამ კარში მეორედ ვერავინ შევა. ამ საიდუმლოში ვერავინ დაბრუნდება. თუ მოუსმენთ, გაიგონებთ. თუ შეხედავთ, დაინახავთ. იკითხეთ და გიპასუხებენ.
დამზადებულია 1974 წელს.
მარინამ ფურცელი გვერდზე გადადო და დასტას მიაჩერდა.
ბანქოს პირველი ქაღალდი ცარიელი იყო. ნახატებისა და წარწერების გარეშე.
– რა სისულელეა ახლა ეს, დასტამ როგორ… – თქვა მარინამ და უსურათო ქაღალდი გვერდზე გადადო.
დასტამ ყველაფერი იცის. – ეწერა შემდეგ ბანქოზე.
მარინამ მუყაოს მართკუთხედებით გართობა გადაწყვიტა და ისე ხმამაღლა იკითხა, თითქოს სხვაგვარად დასტას ხმას ვერ მიაწვდენდა:
– აბა, მე ვინა ვარ?
მარტოსული ქალი, რომელიც სათვალითაც ვერაფერს ხედავს. – ამბობდა შემდეგი კარტი. მარინამ ერთი კი ჩაიცინა, მაგრამ პასუხი არ ესიამოვნა.
– რატომ ვარ ვითომ მარტო?
ყველა მარტოა, ვისაც არავინ უყვარს.
– როგორ არ მიყვარს! – შეეკამათა ქაღალდებს მარინა, – ჩემი მეგობრები. მეგობრები ხომ მიყვარს?
შემდეგი ქაღალდიც გვერდზე გადადო და ამოიკითხა:
მეგობრები არ გყავს.
– და ხომ მყავს?!
შენი და სამი წელია არ ჩამოსულა.
მარინა ისე დაიზაფრა, შემდეგი კითხვაც დაავიწყდა. დასტას მიაჩერდა, თითქოს გაცოფებული ცხოველი იწვა მაგიდაზე და მისკენ საკბენად იწევდა. ბოლოს სამი წლის წინ ჩამოვიდა, ბანქო არ ცდებოდა, მაგრამ როგორ შეიძლებოდა, ბანქო არ შემცდარიყო?! – ფიქრობდა დამფრთხალი.
– შენ ჩემზე არაფერი არ იცი. – უთხრა მარინამ.
მაგრამ შავი მელნით ნაწერი ასოები ჯიუტად ამბობდნენ:
შენ მარტო ხარ.
– მინდა და იმიტომ ვარ!
მარტო ყოფნა არ გინდა.
– ნეტა შენ! რა იცი, მე რა მინდა? რა იცი ჩემზე?
პირველმა ქმარმა მიგატოვა.
კარგად ვერც სათვალეებით ხედავ.
მეზობლები ზურგს უკან გჭორავენ.
შენთან მხოლოდ მაშინ მოდიან, როცა წასასვლელი არსად აქვთ.
ყველას ცხოვრება გაინტერესებს და შენი არავის.
მარინა სწრაფად კითხულობდა წარწერებს და ბანქოს ქაღალდებს ზურგს უკან ყრიდა. ბრაზობდა, ოღონდ ვერ გაეგო, ვისზე და უკვე არც აღარაფერს ამბობდა, მხოლოდ იმის პასუხებს კითხულობდა და კითხულობდა.
როგორი უბედური ხარ, მარინა.
შემოხვდა უცებ და შეჩერდა. დარჩენილ კარტებს ხელი დაავლო, რაც იატაკზე ეყარა, ნაჩქარევად წამოკრიფა და სახლიდან ისე გაიჭრა, კარიც არ მიუხურავს.
ღვეზელი არ ცივდებოდა ამ მოკლე გზაზე და მარინას ბრაზს როგორ გაანელებდა რამდენიმე ასეული მეტრი. ახალი მეზობლის კარზე აბრახუნებდა და ბანქოს სქელ დასტას ძლიერად უჭერდა ხელს.
– საღამო მშვიდობისა? – კარი ისევ ქალმა გაუღო. ისე ეცვა, ეტყობა, დასაწოლად ემზადებოდა ან იწვა და კარის გასაღებად წამომდგარიყო.
– დამცინი, არა? მამასხარავებ, არა? შენი ასაგდები რა მჭირს, მითხარი! დაგიშავე რამე? გაწყენინე?! – მარინა უყვიროდა და თავს ძლივს იკავებდა, სახეში რომ არ შეეყარა ქაღალდები.
– როგორ გეკადრებათ! რა მოხდა? რა სათქმელია! რა იყო მაინც?
მარინამ ხელი გაუწოდა. ქალმა ბანქო რომ დაინახა, თითქოს დაწყნარდა კიდეც. გამოართვა, სწრაფად შეავლო თვალი და მერე მარინას მიაჩერდა გაკვირვებული:
– უი, რას ამბობთ! სულ შემთხვევით! ბევრს ერთად რომ ვყიდულობთ, ათასში ერთხელ გამოერევა ხოლმე წუნიანი. რაღა თქვენ შეგხვდათ. ზოგჯერ მეორდება… ზოგჯერ კიდევ… ასეა, ცარიელი. – უთხრა და ცარიელი ქაღალდები გულზე მიიკრა.
– რომელი ცარიელი ქაღალდები?! – მარინამ ისევ გამოგლიჯა ხელიდან ფურცლები და სწრაფად გადაათვალიერა. არც სურათები ჩანდა სადმე, არც წარწერები.
– მამასხარავებთ, ხომ! – ერთხელ კიდევ მიაძახა, ბანქო ზღურბლს იქით გადაყარა და სახლში გაიქცა.
– წუნიანი! წუნიანი! ყველაფერი წუნიანი მე როგორ უნდა შემხვდეს! – ფიქრობდა მეორე დილით, ბრაზმა როცა გადაუარა, მადუღარას მოლოდინში.
ჭიქაში შაქარი და ყავა ჩაყარა. წყალი ჩაასხა. მოურია. კოვზი მაგიდაზე დადო. გაციებამდე არ დაუცდია, ისე მოსვა და სათვალის მინები დაეორთქლა.
მეზობელი
ბევრი არაფერი ჰქონდა სათქმელი, მაგრამ ერთხანს მაინც ლაპარაკობდა. რამდენიმე ნაცნობი სახელი ახსენა, ერთი-ორი ადგილი, ორივეს რომ ჰქონდა ნანახი. საერთო მეგობარიც ჰყოლიათ – ოღონდ ბოლო დროს თურმე იშვიათად ხვდებოდნენ ერთმანეთს. მერე დაემშვიდობა. ხელი გაუწოდა და წამიერად შეშინდა, იქნებ ზურგი ისე შემაქციოს, ვერ შენიშნოს გაწვდილი ხელიო, მაგრამ მისი გაუხეშებული, გრილი ხელისგული შეეხო და დამშვიდდა. თვალი გააყოლა, როგორ მიეფარა სახლებს. მისმა ვარდისფერმა ქურთუკმა ერთხელ კიდევ გამოანათა. მერე გზას თავქვე დაუყვა.
ერთი თვით იქირავა ოთახი კოტეჯში. ჯერ ორიოდე დღე იყო გასული და უკვე ნანობდა. მდებარეობას არაფერი დაეწუნებოდა: მდინარესთან, ხიდთან, ტყესთან, ბაზრობასთან, ეკლესიასთან – ყველაფერთან თანაბრად ახლოს იყო, ფაქტობრივად ქალაქის შუაგულში. ხედზეც ვერავინ იტყოდა აუგს: ნისლი როცა გადაიწმინდებოდა, მთის პეიზაჟი გარკვევით ჩანდა: ორ უზარმაზარ გორას შორის გამავალი საცალფეხო ბილიკი, ხისმოაჯირებიანი, ნახევრად დამპალი ხიდი, იქაურობასთან სრულიად შეუსაბამო საცხობი და უამრავი ერთმანეთის მსგავსი სახლი. მაგრამ სხვა რამეში არ გაუმართლა: კოტეჯში ერთი პატარა ოთახი და ვიწრო აივანი თვითონ ეკავა, დანარჩენი ოთახები კი სხვა ოჯახებზე იყო გაქირავებული. სულ ხუთი ასეთი საძინებელი იყო და რას უნდა დავაბრალოთ, თუ არა უიღბლობას, რომ მისი ოთახი დანარჩენი საძინებლებით გარშემორტყმული აღმოჩნდა. კურორტის შუაგულში მდგარი კოტეჯი კი იყო მიმზიდველი, მაგრამ კოტეჯის შუაგულში გამოყოფილი ოთახი – არც მაინცდამაინც.
ჯერ კიდევ მაშინ, საბარგულიდან ჩანთები რომ ამოჰქონდა და მტვრიან იატაკზე მიასრიალებდა, მიხვდა – ქუჩა მეტისმეტად ხალხმრავალი და ხმაურიანი იყო, მაგრამ იმას კი ვერ იფიქრებდა, რომ შიგნით, სახლის კედლებში უარესი ღრიანცელი იყო ჩაგუბებული და როგორც კი ოთახის კარს შეაღებდა, მაშინვე ჩაეჭიდებოდა ოთხი სხვადასხვანაირი მარწუხით. პირველი მარწუხი მარჯვნიდან დაესხა თავს – იქ დედა და ბებია ცხოვრობდნენ სამ მცირეწლოვან ბავშვთან ერთად. დაბალჭერიანი, ვიწრო ოთახი, რომელშიც არაფერი ეტეოდა ორადგილიანი ლოგინისა და საბავშვო ეტლის გარდა, ნესტის სუნად ყარდა. სახლის იმ კუთხეს, სადაც მათი ოთახი იყო განთავსებული, მზე ძირითადად არ ადგებოდა და ტანსაცმელს სხვა მხარეს, მეზობლების თოკებზე აშრობდნენ. დღის იმ მონაკვეთში, ტემპერატურა საგრძნობლად რომ იმატებდა და ბავშვები სავალდებულო შინაპატიმრობაში რჩებოდნენ, განსაკუთრებით იგრძნობოდა ოთახის სივიწროვე და სათამაშოებით მოფენილ იატაკზე რიგრიგობით ეცემოდნენ დედა, ბებია და ბავშვები. დროდადრო მამა და ბაბუა რეკავდნენ და ქალები ათას გარიგებას დებდნენ ბავშვებთან, როგორმე ტელეფონთან მისვლაზე რომ დაეყოლიებინათ. მერე ყველას ესმოდა, როგორ ირღვეოდა ხოლმე ბავშვების მოსათაფლად დადებული პირობები. მეორე მარწუხი ზურგიდან უჭერდა – შუახნის ქალი ადრიანად წველიდა ქუჩის ბოლოს, ბოსელში დაბინავებულ ძროხას და გამთენიისას რკინის ვედროების ხმაურით გადიოდა გარეთ, თან ქმარს რაღაცას ეჩურჩულებოდა, ალბათ, მეზობლების გაღვიძებას ერიდებოდა. ცოლისგან განსხვავებით, ქმარს არც ისე სახარბიელო სმენა ჰქონდა და ყოველი წინადადების გამეორებას აიძულებდა; ქალიც იმეორებდა და იმეორებდა, ყოველ ჯერზე სულ უფრო და უფრო ხმამაღლა და გარკვევით. ძროხებმა, ეტყობა, პატრონების ადგილსამყოფელი მშვენივრად უწყოდნენ და ბოსლის კარის გაღებაც არ იყო ძნელი საქმე, რადგან თუ ქალი მეტისმეტად დიდხანს შეჰყვებოდა დილის საუბრებს, თავად მოადგებოდნენ ხოლმე სახლს, შიგნით შესასვლელს ვერ პოულობდნენ და გულისგამაწვრილებლად ზმუოდნენ აივანთან. თან ფუნის მძაფრი სუნიც მოჰქონდათ, რომელიც ალბათ ჭუჭრუტანებიდან თუ შედიოდა ოთახებში და მკვდარსაც გაახელინებდა თვალებს და ცხვირზე ააფარებინებდა ხელს, ისეთი მძაფრი იყო. ქალი ამ ძროხების რძისგან ყველსა და მაწონს ამზადებდა და უბანში ყიდდა, თან თავისი კოტეჯის მკვიდრებისთვის სპეციალური ფასდაკლებებიც ჰქონდა ხოლმე. როცა ახალი მდგმური ჩამოდიოდა, პატივისცემის ნიშნად, ერთ ცალ უმარილო ყველას ახვედრებდა მაგიდაზე. მარკეტინგულადაც მშვენიერი გათვლა იყო: როგორც წესი, ყველი ეგემრიელებოდათ ჩამოსულებს და წასვლამდე კიდევ ასწრებდნენ რამდენიმეს შეკვეთას. ცოლ-ქმრის გვერდითა ოთახში მარტოხელა დედა აღნავლებულ ჩვილს ალბათ ძუძუთი ამშვიდებდა. არა, ცდილობდა და ვერ ამშვიდებდა. ჩვილს გაზები თუ აწუხებდა, რადგან დღის ნებისმიერ მონაკვეთში გაბმულად ტიროდა და არც ზღაპრები აინტერესებდა, რომლებიც მის ასაკში ალბათ არც კი ესმით ბავშვებს და არც დედის ცუდად შესრულებული სიმღერები, რომელთა ტონალობაც იმის მიხედვით იცვლებოდა, რამდენად ბრაზობდა დედა და რამდენად აწუხებდა გვარიანად ჩაპუტკუნებული ბავშვის რწევისგან გასავათებული მკლავების ტკივილი. მარცხნიდან შემოჭრილ მეოთხე მარწუხს კი მხოლოდ ხმა არა, სუნიც მოჰყვებოდა თან – ძირითადად, სიგარეტის ან სუნამოსი. ამ ოთახს ახალგაზრდები ქირაობდნენ დღიურად. მრავალრიცხოვან ჯგუფებად ამოდიოდნენ, ღამით არ ეძინათ და მუსიკას ყოველთვის ბოლო ხმაზე უსმენდნენ. მათ შორის ისეთი ჯგუფებიც გამოერეოდა, რომელთაც თან სამწვადე ხორცი და ნაჯახით უგერგილოდ გამოჩორკნილი ჯოხებიც ამოჰქონდა. ამ დროს სახლის წინ იშლებოდა პატარა სუფრა, სუფრის გვერდით ტყიდან ჩამოტანილი ფიჩხებით ინთებოდა კოცონი და შემწვარი ხორცისა და ნაძვის სუნი ავსებდა კოტეჯის ბინადრების ნესტოებს. ახალგაზრდები ყოველთვის ადრიანად უჩინარდებოდნენ, მანამ, სანამ მათი სახეების დამახსოვრებას რომელიმე ცნობისმოყვარე მეზობელი მოასწრებდა. ამგვარად, მათგან არაფერი რჩებოდა წინა ღამეს დანთებული კოცონის კვალის გარდა, რომელსაც შემდეგი მდგმურები სწრაფად შლიდნენ და აახლებდნენ.
კოტეჯი საათივით მუშაობდა: ოთხივე ოთახი სხვადასხვა დროს იღვიძებდა და იძინებდა. მისი ოთახი კი მათ სასაათო ზოლში გამოეკეტა ბოროტ შემთხვევას და ყოველ დილით ოთხჯერ ეღვიძებოდა, სანამ არ შეეგუებოდა, რომ ტყუილად ცდილობდა ძილის შებრუნებას და თავს ბალიშიდან ზლაზვნით წამოწევდა.
რამდენიმე დღეში ბავშვების სახელები ისწავლა. იმიტომ არა, რომ ბავშვები უყვარდა და მათთან თამაშით იქცევდა თავს. საქმე ისაა, რომ ბებია გამთენიისას იწყებდა მათი სახელების დეკლამაციას; შუადღეს – უკვე ყვიროდა, საღამოს კი, როცა ძილის დრო ახლოვდებოდა და მათი გაკავება თითქმის შეუძლებელი ხდებოდა, სახელებს ისრებივით ისროდა და ეს ისრები ცენტრალურ ოთახში გამოკეტილი მეზობლის კარსა და კედელს ესობოდა. დაჩი! – პირველი სახელი ხვდებოდა მიზანში. საბა! – მეორე ზუსტად ნასროლი ისარი. ლუკა! – და საბოლოოდ კარგავდა მოთმინებას.
ბავშვებს არც მშობლების და მით უმეტეს არც მისი ერიდებოდათ.
ერთხელ, მის აივანზე გადმომძვრალი პატარა ტანის დანახვისას, შეშინებულმა წამოიყვირა და ბავშვს უთხრა:
– დაჩიკო, ვმუშაობ და გადაცოცდი ისევ უკან.
ბავშვმა თვალები დაახამხამა, მაგრამ ადგილიდან არ დაძრულა. მოაჯირზე გადმოდებულ ფეხზე ჭუჭყიანი, ძირგამძვრალი ფეხსაცმელი ეცვა.
– არ ჩამოვარდე, მაგიტო გეუბნები.
ბავშვი ისევ არ განძრეულა. მხოლოდ უყურებდა. სანამ დედამისმა მაისურზე არ ჩაავლო ხელი და უკან არ გადასვა, ვერ დამშვიდდა. იმავე ბავშვთან კვირის ბოლოს ჩხუბიც მოასწრო:
– მე 30 წლის ვარ! რომ ვამბობ, უნდა დამიჯერო!
ვერაფერი გააწყო – ბავშვი ამბობდა, დედაჩემი არ ხარ, რატომ უნდა დაგიჯეროო და მისი ლეპტოპით ხელში კოტეჯის გარშემო დარბოდა. უკანასკნელ არგუმენტად ასაკი დარჩა და ყოველ ჯერზე ამატებდა რამდენიმე წელს:
– 35 წლის ვარ, 5-ჯერ დიდი შენზე! გაიგე?!
– არა ხარ მაგდენი, ბავშვი ხარ, ორი წლის ბავშვი! – უპასუხა იმან და მთელი დღის დაუბანელი პირი დამანჭა.
– მე? რას მეუბნები?!
– ბავშვი კი არა, მთლად აღუა ხარ, აღუა, აღუა! – აყვირდა დაჩიკო, ოღონდ ცოტათი შეშინებულმა წრეზე სირბილი შეწყვიტა და მოშორებით გაჩერდა, მოულოდნელად რომ არ ჩაევლოთ ქეჩოში ხელი.
– კიდე რას იტყვი, აბა?! – უნდა გაბრაზებულიყო, მაგრამ ბავშვის დედა-ბებიის გაფართოებული თვალების შიშით ჯერ ისევ ზრდილობიანად იცინოდა.
– ჯერ მუცელში ყავხარ დედაშენს და არ დაბადებულხარ!
აღარ აპირებდა ბავშვთან კინკლაობის გაგრძელებას, ბოლოს და ბოლოს, ოცდაშვიდი წლის იყო და აღარ შეეფერებოდა, მაგრამ ბავშვმა, სასტიკმა არსებამ, რომელსაც აივანზე გადმომდგარი მშობლის თვალები მხოლოდ გამბედაობას მატებდა, არ დაინდო და დაუყვირა:
– არც დაიბადები! აი, ნახავ, თუ დაიბადები!
***
არდაბადება უდავოდ საუკეთესო მდგომარეობაა, ოღონდ ეს არავის აქვს ნაბოძებიო, ასე წერდა ის კაცი, ვის წიგნებსაც კითხულობდა, როცა ბავშვები იძინებდნენ, ძროხების პატრონები შუადღის მთვლემარებას ნებდებოდნენ, ახალგაზრდები ტყეში იყვნენ გაკრეფილები, ჩვილის პირი კი დედის ძუძუს წოვას ამჯობინებდა სატირლად დაღებას.
ღამეები მაინც განსაკუთრებით უმძიმდა: ისეთი თხელი კედლები იყო, ცოლ-ქმრის წოლის პოზის ამოცნობაც კი შეეძლო. ადრიანად წვებოდნენ, მაგრამ დიდხანს წრიალებდნენ ძილში და ხანდახან გათენებამდე არ წყვეტდნენ ზამბარებიან საწოლში ტრიალს. როცა ბავშვები მოსაფსმელად დგებოდნენ, ისე ჩაესმოდა თითოეული ჩქამი, თითქოს მის ოთახში შემოდიოდნენ და იქ ფსამდნენ, მისი საწოლის გვერდით. თავიდან ნესტოებზე იჭერდა ხოლმე ორ თითს, როცა ღამის ქოთნების გამოლაგებას იწყებდნენ საწოლის ქვემოდან, მაგრამ რაკი დარწმუნდა, რომ ხმასთან ერთად სუნი არასდროს შემოდიოდა, მშვიდად ესწრებოდა მათ ღამის რიტუალებს და ნელ-ნელა იმის გარჩევაც ისწავლა, რომელ ბავშვს ღამის რომელ მონაკვეთში აღვიძებდა ფისი-ფისი. ის ჩვილი საერთოდ მის მკერდზე ჩაკრული ტიროდა, მაგრამ მისი ხელში ჭერითა და აქეთ-იქით რწევით, საბედნიეროდ, მხოლოდ დედამისი იღლებოდა.
გამთენიისას ყველანაირი უხერხულობა ქრებოდა. ალბათ, იმიტომ, რომ თავად მარტო ცხოვრობდა, ადრე წვებოდა, სტუმრებს არ იღებდა, ტელეფონზეც არ ლაპარაკობდა და საერთოდ – მისი ოთახიდან მხოლოდ მოსაწყენი სიჩუმე გადიოდა და ისიც მაშინ, თუ დანარჩენები დააცდიდნენ. ხანდახან ისეთ უჩვეულო სიახლოვეს გრძნობდა ხმებთან, რომლებიც დღისით ნახევრად უცხო ადამიანებად იქცეოდნენ ხოლმე ხელახლა, რომ თავი დიდი ოჯახის წევრი ეგონა და ლამის საუზმეზეც ელოდა მათგან მიპატიჟებას.
როცა მეორედ შეხვდა, მაშინაც ვარდისფერი ქურთუკი ეცვა. ჯიბეები მზესუმზირათი ჰქონდა სავსე და ყოველი მკვეთრი მოძრაობისას უცვიოდა. თავის ამბებს უყვებოდა: როგორ მოსწონდა ახალი უნივერსიტეტი, რა კარგად მოიქცა, ამ ასაკში სწავლა რომ გადაწყვიტა და საერთოდ, როგორი მშვენიერი ამინდები იყო წელს, არა?
თავის ინსტინქტური ქნევის შემდეგ იძულებული გახდა, თვითონაც მოეყოლა რამე. ყველაზე უწყინარი აარჩია: გუშინ ცხენი დაუფრთხა ჩემს მეზობელს და, საბედნიეროდ, არავინ დაშავებულაო. ამბავმა არ გაამართლა, მოწყენილი ვარდისფერი ქურთუკიდან მთელი მუჭა მზესუმზირა გადმოიყარა. ქვიშის საათს ჰგავდა ქურთუკი – როცა მზესუმზირებისგან დაიცლებოდა, საუბრის დრო ამოიწურებოდა.
– ჩემთან ხომ არ შემოივლიდი? – დამშვიდობების წინ ჰკითხა. თითქმის დარწმუნებულმა, რომ ზრდილობიან მობოდიშებას მოისმენდა პასუხად.
– რავი, რატო არა. ჩამოგირბენ. – უთხრა იმან.
სამეზობლო ნელ-ნელა შეივსო. მოპირდაპირე სახლში შუა ხნის ქალი ჩამოვიდა, სახელად მარინა. მარტოხელა თუ არა, არ ვიცი, მაგრამ მარტო ნამდვილად და თან სამი ზურგჩანთაც ჩამოიტანა.
როგორც კი დალაგდა, გადმოჭრა ბილიკი და ამათი სახლის წინ დაჯდა. ისე, სასხვათაშორისოდ თქვა, ყავას ხომ არ სვამთ ვინმეო და როცა სავსე ფინჯანი მიაწოდეს, სათვალე დემონსტრაციულად მოიხსნა, დაკეცა, მუხლებზე დაიდო და თქვა:
– სათვალეს მარტო მაშინ ვიხსნი, როცა ყავას ვსვამ. ყავას მარტო მაშინ ვსვამ, როცა ცუდ ხასიათზე ვარ. ასე ორი-სამჯერ დღეში, სანამ მღვიძავს. ძილშიც ვარ ცუდ ხასიათზე, მაგრამ მანდ ყავას როგორ დავლევ, აბა?
ვიღაცას გაეცინა, მაგრამ მას არ გასცინებია. თავის ვიწრო აივანზე იჯდა და მუხლებზე შემოდებულ ლეპტოპში მორიგ უინტერესო ტექსტს კრეფდა.
მისამართის მიწერიდან კარგა ხანი იყო გასული, როცა სტუმარი გამოჩნდა. ქურთუკი გამოეცვალა, ახლა მხოლოდ ერთი თხელი მაისური ეცვა და თბილი, ბამბის შარვალი.
– მაგარი ადგილია, რა გინდა! – ჯერ ეს თქვა და მერე მისი სახლის წინ ჩამომსხდარ ქალებს შეავლო თვალი.
– კი, მომწონს მეც. – შეაგება ამანაც.
კოტეჯში შევიდნენ თუ არა, მეზობლებმა პოსტი დატოვეს და თავიანთ ოთახებში შელაგდნენ. გამაყრუებელი სიჩუმე დადგა, სწორედ ისეთი, როგორსაც ძილის წინ ნატრობდა: როგორც ჩანს, რამდენიმე წყვილი ყური კედლებზე იყო აკრული საუბრის მოსასმენად, რომელიც აი, ასე დაიწყო:
– კარგად მოწყობილხარ. ნათელი ოთახი არაა, ჰაერი საიდან შემოდის? აი, ამ ღრიჭოებიდან! აქედან ქარიც შემოვა და წვიმაც. ანდა როგორ, აივანია წინ და აქამდე რას შემოვა. კარგად მოწყობილხარ. აქ გძინავს? უჰ, რბილი კი ყოფილა! ტანსაცმლის კარადის გარეშე როგორ? მე თუ ცხვირწინ დავილაგე ტანსაცმელი, სულ მახსოვს, რომ წასასვლელი ვარ და ნერვები მაგრად მეშლება!
ჩუმად უსმენდა. რამდენჯერმე მოუნდა რაღაცის თქმა, მაგრამ ახლა მასთან დიალოგის წამოწყება, მთელ სამეზობლოსთან თანადროული ლაპარაკის გაბმას ნიშნავდა. თითქოს ყურები კედლებზე კი არა, მის ტუჩებზე ედოთ მეზობლებს და ხელისგულებით მკერდზე ეჭიდებოდნენ, მისი სიტყვების მოსმენისას უფრო კომფორტულად რომ მოკალათებულიყვნენ და ხანგრძლივად ფეხზე დგომისგან კისერი არ დაჰბუჟებოდათ.
– ისე, გახსოვს, ადრე სადაც ცხოვრობდი, იქ… – წამოიწყო სტუმარმა, მაგრამ სწრაფად შეაწყვეტინა, მახსოვსო.
ის, რის შეხსენებასაც აპირებდა, მეზობლებისთვის ძაფის ბოლო იქნებოდა, რომელსაც ხელს ჩაავლებდნენ და მანამ გაჰყვებოდნენ, ვიდრე გორგალთან მოთამაშე კატას არ წამოადგებოდნენ თავს მოულოდნელად. ამბის ყოველი ნამცეცი, თუნდაც უმცირესი, მსმენელების ცხოველურ შიმშილს გამოაღვიძებდა და როცა მათ პირისპირ კვლავ მარტო მოუწევდა დარჩენა, თავისი პირველი და ერთადერთი სტუმრის საიმედო კომპანიის გარეშე, ვერაფერი იხსნიდა საკუთარ ცხოვრებაზე ლაპარაკის აუცილებლობისგან.
– ისე, ფანჯარაც რომ გქონდეს, კარგი იქნებოდა.
– ჰო. ფანჯარა მართლა კარგი იქნებოდა.
ისეთი პასუხები უნდა გაეცა, სიჩუმეზე უკეთესი რომ არაფრით ყოფილიყო და ასეც იქცეოდა, მაგრამ, მის მრავალრიცხოვან აუდიტორიასთან ერთად, სტუმარიც იმედგაცრუებული ჩანდა. ჯერაც ფეხზე იდგა და ვერ გადაეწყვიტა, ღირდა თუ არა დარჩენა. ალბათ, თუ ხმას ამოიღებდა და რამე ნორმალურს ეტყოდა, ცოტა ხანს შეაყოვნებდა კიდეც, მაგრამ ასე არ მოქცეულა.
– კაი, მეჩქარება ახლა მე და მერე გნახავ ისევ. რომ მოვიცლი. შენც რომ გეცლება.
ამჯერად ხელი არ გაუწოდა დასამშვიდობებლად, ზუსტად იცოდა, ჰაერში გამოკიდებული დარჩებოდა და უკან ვეღარ წაიღებდა. უბრალოდ კარი გაუღო და კეთილგანწყობილმა გაუღიმა. მართლა კეთილგანწყობილი იყო, ოღონდ ცოტათი ყველა ეზიზღებოდა და იმ ყველაში ოთახში უხერხულად დაყუდებული თავისი თავიც. შეიძლება, ეგ სხვებზე უფროც. მისი წასვლისთანავე მეზობლები ისევ ეზოში გაცვივდნენ და ყველაფერი თავის პოზიციას დაუბრუნდა. თუ მანამ მხოლოდ ეჭვიანი ცნობისმოყვარეობით აკვირდებოდნენ ხოლმე, ახლა მათ მზერაში ბრაზიც ენიშნა: თითქოს თავისი სიჩუმით ყოველ მათგანს შეურაცხყოფდა, რადგან მათი ღამის საიდუმლოებების ნაწილად ყოფნა მასაც ავალდებულებდა სანაცვლოდ რაიმე ინტიმურის გაცემას.
***
– ჰოდა, მგონია, მოხდება ახლა რაღაცა, ახლა მოხდება, ახლა, ახლა და… – ჰყვებოდა მეზობელი, რომელსაც არც ამჯერად ეკეთა სათვალე.
ამან ისე ჩაუარა, გამარჯობაც არ უთქვამს. გორაკისკენ მიდიოდა, პატარა ზურგჩანთაში ჩალაგებული სამი წიგნით და ორი შეკვრა ჩიფსით. თავიდან მეზობელი ბავშვების ნაბიჯების ხმა და ხითხითი ჩაესმოდა ზურგს უკან, მაგრამ ბავშვებს ის თამაშები, რომლებსაც მარტო თამაშობენ, მალე ჰბეზრდებათ და ჩქარა ჩამოეხსნენ. უკვე ნამდვილად და სრულიად მარტო აბოლოებდა ბილიკს და ციცაბო ფერდობზე იწყებდა ასვლას.
ჩანთა უკან ეწეოდა და ინანა, ეს „ჯადოსნური მთა“ რაღას მომქონდაო, მაგრამ გაბრუნებაც დაეზარა. ცოტა ხანს იარა და იქვე გაჩერდა, სადაც დაიღალა. წელზე შემოხვეული ჟაკეტი ბალახზე დააფინა და ზედ ჩამოჯდა. ფოტოაპარატით რამდენიმე სურათი ჩვევის გამო გადაიღო და მერე აღარაფერს აკეთებდა. მხოლოდ იჯდა. გზას სხვებიც მოუყვებოდნენ. იმედი ჰქონდა, გვერდს აუვლიდნენ, მაგრამ ერთ-ერთმა ნაბიჯი შეანელა და მის წინ გაჩერდა. თვალებს ქუდის ჩრდილი უფარავდა.
– დღეს როგორ ცხელა, არა?
ნაცნობი არ იყო, თორემ ხმა მიახვედრებდა.
– ისე, რა. გუშინდელთან შედარებით კიდევ არა უშავს.
– ჩემს ბავშვობაში ამ დროსაც სულ ციოდა ხოლმე. უჰ, მაგრად თან! აირია ქვეყანა, აირია.
– კი. არეულია.
უცნობმა ქუდი მოიხადა და ჩაწითლებული, აწყლიანებული თვალები გამოუჩნდა. ნაცვლად იმისა, მის გვერდით ჩაევლო, შეტრიალდა და უკან გაბრუნდა. ჩანთა გახსნა. მანის დანახვამაც კი დაღალა. თან წამოღებულ წიგნებს შორის ყველაზე პატარა, „მორელის გამოგონება“ ამოარჩია და მუხლებზე დაიდო. ლურჯ-ცისფერ ყდას ჯერ თვალს აყოლებდა, მერე თითებს. ბოლოს გადაშალა კიდეც, პირველი რამდენიმე გვერდი უხალისოდ ჩაიკითხა. რაც მეტს კითხულობდა, მით უფრო უსიამოვნო ხდებოდა მცხუნვარე მზის ქვეშ ჯდომა და მით უფრო მეტად ეწვოდა ზურგი. თითქოს უნდა მოსაღამოებულიყო კიდეც და ტემპერატურასაც უნდა დაეკლო, მაგრამ მაინც უსაშველოდ ცხელოდა.
სახლიდან როცა გადიოდა, სულ ახლოს იყო უკან არასდროს აღარ დაბრუნების შანსი, რომელსაც არ იყენებდა და სულ ახსოვდა. ახლაც ამაზე დაფიქრდა – აუცილებლად იქნებოდა სადმე უკაცრიელი კუნძულები და კი, გულუბრყვილობა იყო ამ კუნძულებამდე მიღწევაზე ფიქრი, და მიღწევის შემთხვევაში – გადარჩენაზე, მაგრამ მათი არსებობა, ისე, თავისთვის, სადღაც არსებობაც არ იყო პატარა საქმე. ეს თუ ვერა, სხვა ხომ მაინც იპოვიდა წასვლისთვის საკმარის გამბედაობა. თანაც, როცა გავარვარებული ზურგი ეწვოდა, მარტო იჯდა გორაკზე და თვალებს ხუჭავდა, სულ ადვილი წარმოსადგენი იყო, როგორ ახელდა ოკეანის მარილიან წყლებში დამწვარ თვალებს სადღაც სხვაგან, შორს და ხედავდა ქვიშას, რომელიც ჯერ არც ერთი კაცის ნაკვალევს არ იცნობდა. ტალღებისგან ნათრევი და ძალაგამოცლილი ხოხვით მოშორდებოდა ნაპირს და სიღრმეში, ხშირფოთლოვანი ხეების ჩრდილში შეათრევდა დალილავებულ ტანს. რაც უფრო მიუახლოვდებოდა კუნძულის შუაგულს, მით უფრო გაიზრდებოდა ხეების სიმაღლე და მიწის სილბო, იქ არც ზეწრები იქნებოდა საჭირო და არც საწოლები, ტრიალ მინდორზე შეისვენებდა და საკუთარი სუნთქვის ხმასაც ვერ გაიგონებდა დამთრგუნველ, ყოვლისმომცველ მყუდროებაში გაქვავებული. ამ კუნძულს არ ექნებოდა თავისი ადგილი ტურისტულ რუკებზე და არც ცეცხლწაკიდებული თვითმფრინავები დაეშვებოდნენ მასზე, კრიტიკულ სიტუაციებში მგზავრების სიცოცხლის გადასარჩენად, რადგან ეს იქნებოდა ერთკაციანი, მხოლოდ ერთი სხეულის სამყოფი უსწორმასწორო სივრცე, რომელიც ხომალდივით იტივტივებდა ყველა ყურისა და ნახევარკუნძულისგან მოშორებით, ყოველი ადამიანისა და ზოგიერთი ღმერთისგან სამუდამოდ დავიწყებულ ლურჯ წყვდიადში.
მაგრამ გორაკიდან მაინც სახლისკენ მიმავალ გზას დაადგა. ამ გზით ვერცერთ კუნძულამდე ვერ მივიდოდა.
მეზობლები კოტეჯის წინ ისხდნენ, ხის დაბალ სკამებზე. მზისგან ლურჯი ბრეზენტი იფარავდათ და რაღაცაზე გაცხარებით ლაპარაკობდნენ. მათ ხმებს უკეთ იცნობდა, ვიდრე სახეებს. სანამ მიუახლოვდებოდა, უკვე იცოდა, რომ ხელში ჩვილბავშვატატებულ ქალს რატომღაც არ ეთანხმებოდა ის ბებია, სამ ბავშვს რომ ზრდიდა და მათი უთანხმოების გაქარწყლებას სულ ტყუილად ცდილობდა მესამე, რომელსაც ხელში რძით სავსე ვედრო ეჭირა.
გამოლაპარაკების აუცილებლობა რომ არა, არაფერს იტყოდა, მაგრამ ვერც ამ აუცილებლობამ აიძულა ხმის ამოღება. მათ შორის ისე გაიარა, თითქოს სიცარიელიდან სიცარიელეში შედიოდა. ოთახი ნამდვილად იყო ცარიელი. კედლებშიც არ ჩასახლებულიყო ჯერ გნიასი, რადგან ხმაურიანი სულები გარეთ იყვნენ გამოფენილები. საწოლზე წამოწვა და იმის კეთებას შეუდგა, რასაც ბოლო დღეებში ერთგულად, ყოველდღე აკეთებდა – დაღამებას დაელოდა.
საათზე არ დაუხედავს, როცა უცნაურმა ხმაურმა გამოაღვიძა. არა, ეს არ იყო იმ მშიერი ჩვილის ღნავილი, რომელიც პირიდან საწოვარას ისროდა და საკუთარი ხელების მოძრაობას ჯერ ვერ აკონტროლებდა. არც ის შუახნის ცოლ-ქმარი გამოსცემდა ასეთ ხმას, ზოგჯერ რომელიმე ყოფით და სულელურ ამბავზე რომ ძიძგილაობდა. მარცხნივ ამჯერად არავინ ცხოვრობდა, მარჯვნივ კი სამივე ბავშვი წყნარად ფშვინავდა. მიაყურადა და ვერ მიხვდა, მაინც რომელი მხრიდან შემოდიოდა, არადა გარკვევით ესმოდა.
– გღვიძავს? გღვიძავს? – უცებ ხმაურს ორი სიტყვა გამოეყო.
– მღვიძავს. რომელი ხარ?
– მე ვარ, რომელი ვარ! – ხმას თითქოს უადგილო ეჩვენა მისი შეკითხვა.
– რა გნებავთ? – წინა შეკითხვამ რომ არ გაამართლა, ახლა ეს სცადა.
– მე რა მნებავს, მაგას შენ ნუ უყურებ. შენ რა გინდა, შენ?
– მე გამოძინება.
– არა, არა. მართლა და მართლა რა გინდა.
გვერდი იცვალა და ხმა არ გაუღია. მესიზმრებაო, ასე გაიფიქრა. ეტყობა, ამ სახლში სიზმრებშიც კი დაუკითხავად შედიოდნენ მეზობლები. ალბათ, რომელიმე მათგანი ცდილობდა, ძილში მაინც დაეტყუა მისთვის ის, რასაც ცხადში არაფრით გათქვამდა.
– დაიღალე. ხო ვიცი, დაიღალე. და დაღლილებს რა უნდათ?
– გამოძინება. – მშვიდად პასუხობდა, სრულიად დარწმუნებული, რომ ეძინა.
– არა, მართლა დაღლილებს.
– არ გიპასუხებ და აღარაფერს მკითხავ. სიზმრებში ეგრე ხდება.
ხმას გაეცინა.
– მე ახლა გავიღვიძებ! – საუბრით გაბეზრებული დაემუქრა ბოლოს.
– მართლა დაღლილებს უნდათ, რომ გაქრნენ! არ იყვნენ!
– მერე მაგაში შენ როგორ დაეხმარები მართლა დაღლილებს?
– აი, ნახავ, თუ არ დავეხმარები!
ხმა საბოლოოდ გაჩუმდა. მან კი თვალები დახუჭა და სიზმრის შეცვლა სცადა.
***
ჭერიდან წვეთავდა. სპილენძის ტაშტი ნელ-ნელა, მაგრამ ჯიუტად ივსებოდა წყლით. გამთენიისას დაწყებულმა თავსხმა წვიმამ ყველა ოთახში გამოკეტა და დანაწევრებული ხმები ერთ ხმაურად შეკრა. ახლა ყველა კედელი ერთდროულად ლაპარაკობდა და სიტყვების გაუთავებელი, უწყვეტი ნაკადით ცდილობდა მის საწოლშივე ჩახრჩობას. სახეზე დაფარებულმა ბალიშმა არ გაამართლა – ასე წესიერად ვერ სუნთქავდა. საბნის ქვეშაც ვერ გაჩერდა დიდხანს, დაცხა და შუბლზე ოფლმა დაასხა. ბოლოს ადგა და რომელიღაც კედელზე დააკაკუნა, თავადაც არ იცოდა, რატომ. ასეთ ხმაურში ვის რას გააგონებდა.
– ჭამე, ჯერ ჭამე!
– სა წავიდე ამ წვიმაში, გიჟი ხო არა ხარ, ქალო?
– რა მაჭმევს ამ დებილობას!
– ნუ აფურთხებ! ნუ აფურთხებ-მეთქი, თორე დავრეკე მამაშენთან!
– ამოალაგე ჯერ, ამოალაგე!
– დეე, მარტყამს!
– არ ვარტყამ!
– ნუ არტყამ!
– ცოდვაა ის ძროხა, წვიმაში იდგება.
– აქ ვარ, დე… ჰო, დე…
– რა ვუყო მერე, ქოლგა დავუჭირო?
– სუ, დე, დაიძინე, სუ…
– ძროხაა ცოდვა?!
– დაიძინე, დე, და ხვალ გავისეირნოთ, წვიმა რომ…
– ბავშვი ამბობს, მარტყამსო!
– გაანებე!
– თვითონ გამანებოს!
– ძროხაა ცოდვა და კაცი არ არი?!
– კაცი თორემ შენც ახლა!
– აი, თუ არ მარტყამს!
– ვანერვიულო ახლა მამაშენი?!
– იყო და არა იყო რა, იყო ერთი ჩიტი…
– მიაწვინე სამივე და დაწყნარდებიან.
– მიაწვინე კაია, გაგიჩერდებიან?
– გადაიღოს ცოტა და გავხედავ…
– ერთხელ ამ ჩიტმა თქვა.
– როგორც ეს გადაიღებს ამ საღამოს, ისე გაიხარა შენმა…
მერე ამ ხმებმა ერთმანეთი გადაფარა. წამიერად მოეჩვენა კიდეც, რომ აღარაფერი ესმოდა, მაგრამ მხოლოდ წამიერად. მალე საერთოდ შეუძლებელი გახდა სიტყვების გარჩევა. დროის გასაყვანად ფოტოაპარატი აიღო და ფოტოების თვალიერებით სცადა თავის შექცევა. ჩამოსვლის შემდეგ მხოლოდ პეიზაჟებს იღებდა. ნისლში გახვეული ხიდი, რომელიც სიცარიელეში ბოლოვდება; მიჯრით მიწყობილი ქვები და ქვებთან დაყრილი ნახევრადდამწვარი შეშის შავი ნაფოტები; მზის შუქში გახვეული გორაკი; სამკედლიანი კოტეჯი, სულ მთლად ჩამონგრეული მეოთხე კედლითა და თითქმის ჩამონგრეული სახურავით; კარებაჭედილი შენობა, ფანჯარაზე მიმაგრებული აბრით „დაკეტილია“; ლურჯად, მწვანედ და ყვითლად შეღებილი ხის მორები ეკლესიის ეზოში; ჯაჭვახლართული საქანელა; ტალახში ჩაფლული სასრიალო, რკინის, ჟანგიანი; დამეხილი ხე, ცალ მხარეს გადახრილი და წასაქცევად შემზადებული; ადამიანის კვალიც კი არ ჩანდა არცერთ სურათზე. მისი ჩრდილიც კი არ ეცემოდა მდელოს.
ნამდვილად დაღლილი ადამიანი დაწვა და საღამომდე, ყველას ჩაძინებამდე უსმენდა ხმაურს, რომლისგან გაქცევას უკვე აღარ ცდილობდა.
როცა, როგორც იქნა, ჩაეძინა, ვიღაცამ დააკაკუნა. ერთხანს ტელეფონის პოვნას ცდილობდა საწოლზე, მაგრამ ვერ იპოვა და შეეშვა. წამოდგა, მაისური გადაიცვა და კარის გასაღებად წავიდა. როცა რკინის ურდული გადასწია, ლურსმანზე შებმული ჯაჭვი ჩამოხსნა და ხის კარი ხელის კვრით შეაღო, აივანზე არავინ დახვედრია. კაკუნი კი მანამ განმეორდა, სანამ კარს დახურავდა. რომელიღაც კედელზე აკაკუნებდნენ და არა კარზე. ისევ საწოლში ჩაწვა. ცდილობდა, ყურადღება არ მიექცია. თუ ამდენნაირ ხმაურს უძლებდა, ერთ წყნარ კაკუნსაც გაუმკლავდებოდა როგორმე.
საწოლში შუაღამემდე იწრიალა. გარშემო სიწყნარე იყო, მაგრამ ტუალეტში გასვლა უნდოდა. ნახევრად მძინარემ ისევ სცადა ტელეფონის პოვნა და ისევ უშედეგოდ. როგორც ჩანს, სადღაც სავარძელზე ეგდო, სხვა ნივთებს შორის ჩაკარგული. საწოლიდან წამოდგა და სანამ ჩამრთველთან მივიდოდა, სავარძელზე დაიწყო ხელის ცეცება. სიბნელეში ჯერ რაღაც რბილს შეეხო, რაც მერე პიჟამებზე გადაიცვა. შემდეგ მყარსა და გლუვ საგანს, ალბათ ტელეფონს. ბრმად დააჭირა თითი რომელიღაც ღილაკზე, ეკრანი რომ აენთო.
ამ დროს რაღაცამ ინათა მის ხელებში – სინათლეს გადაჩვეული თვალი მკვეთრმა თეთრმა შუქმა მოსჭრა. ფოტოაპარატი იყო თურმე და არა ტელეფონი. წამიერი ნათლის შემდეგ ერთბაშად დაბნელდა და ტელეფონის ძებნაზეც ხელი აიღო. კარისკენ უშეცდომოდ გაიკვლია გზა სიბნელეში. აღარაფერს დასჯახებია.
…
რამდენიმე დღე ელოდა, მაგრამ არც დაურეკავს და არც მიუწერია. ამიტომ იფიქრა, სჯობს, მივაკითხო და გავიგო, რამე ხომ არ უჭირსო.
კოტეჯისკენ მიდიოდა და ისევ ის ვარდისფერი ქურთუკი ეცვა. ამჯერად ჯიბეში არაფერი ედო, ერთი ნახმარი ხელსახოცის გარდა. შორიდანვე მოჰკრა თვალი გარეთ გამოფენილ სამეზობლოს. კოტეჯის წინ პატარა სუფრა გაეშალათ და საუზმეს შეექცეოდნენ.
სანამ ერთად შეყრილ ქალებამდე მიაღწევდა, რამდენიმე ბავშვმა ჩაურბინა წინ. ყველაფერი ზუსტად ისე იყო, როგორც უკანასკნელი სტუმრობისას.
– გამარჯობა! – მის კართან იდგა, როცა მეზობლებს მიესალმა, – შინ არის?
– სამი დღეა, არ გვინახავს.
– შინაა?
– რა ვიცი. ნახე.
კარზე ჯერ ნელა, მოზომილად, მერე უფრო გაბედულად, ბოლოს კი მთელი ძალით აკაკუნებდა. ჩქამიც არ ისმოდა.
– ნომერი არ გაქვს? – ჰკითხა რომელიღაცამ.
– არ პასუხობს.
– გააღე, აბა, კარი. რამე ხომ არ მოიწია თავს?
თავი უხერხულად იგრძნო. არც ახლო მეგობრები იყვნენ, არც ნათესავები, ასე უნებართვოდ როგორ შეაღებდა კარს? მაგრამ მეზობლები დაჟინებით უყურებდნენ და მათ გამოხედვას დამორჩილდა.
ხელისგულებით მიაწვა კარს და შვებით ამოისუნთქა – ჩაკეტილი იყო.
როცა მოტრიალდა და საერთო მაგიდის გარშემო შეკრებილ ადამიანებს ბოლოჯერ შეავლო თვალი, უკვე ეჭვი აღარ ეპარებოდა, რომ ამ კარის გაღება მის გამოჩენამდეც არაერთხელ ეცადათ.
© არილი