ინგლისურიდან თარგმნა თამარ ლომიძემ
ყოველდღე, ნაშუადღევის დაახლოებით ოთხ საათზე, როდესაც სიცხე იკლებს, მოედანზე ბერიკაცი გამოდის. ნელა დადის და მტვრიან ყავისფერ მოკასინებს დააფრატუნებს. ჩვეულებრივ, მუქი ლურჯი, ყველა ღილზე შეკრული ქურთუკი აცვია. ამავე ფერის, წელზე ზონრით დამაგრებული შარვალი აცვია. ჭაღარა თავზე ბერეტი ახურავს. მოედნის ერთადერთ კაფეში შედის, რომელსაც „შადრევნის კაფე“ ჰქვია, ხის მაგიდასთან მდგარ ხის სკამზე ჯდება და უკვეთავს ცოტაოდენ მაგარ ყავას, საღამოს 6 საათზე კი – ლუდსა და სენდვიჩს. საღამოს 8 საათზე დგება, ტუჩებს იწმენდს და სადღაც – ალბათ, შინ – მიდის. არ გვჭირდება იმის ცოდნა, თუ სად ცხოვრობს – მისი ცხოვრების ყველა მნიშვნელოვანი მოვლენა უშუალოდ აქ, ამ პატარა მოედანზე ხდება.
ბერიკაცი თავის ადგილს იკავებს. ის მაყურებელია, ერთადერთი მაყურებელი. საცაა, სანახაობა დაიწყება.
მოედანზე შვიდი ვიწრო ქუჩა გამოდის, ყოველ კუთხეში – თითო ქუჩა და კიდევ თითო-თითო – მოედნის სამ მხარეს. მხოლოდ იქ, სადაც ეკლესია დგას, არ გამოდის ქვაფენილიანი ქუჩა. ეს პროვინციული მოედანი წყნარი, თითქოს მთვლემარე ადგილი უნდა იყოს, მაგრამ ასე არაა. ყოველი კვირის ექვსი დღის განმავლობაში აქ აყალმაყალის ხმა გაისმის. ამგვარ დღეებში მოედანზე თავმოყრილი ხალხის რაოდენობა ქალაქის მცხოვრებთა რაოდენობას აჭარბებს. ადამიანები ამ წყნარი ქალაქის წყნარ მოედანზე თითქოს იმისთვის მოდიან, რომ იჩხუბონ. თხუთმეტი კილომეტრით დაშორებული დიდი ქალაქიდან მოდიან, რათა თავიანთი ღვარძლი გადმოანთხიონ. ხმას უმაღლებენ; მარჯვენა მომუშტულ ხელს მარცხენა ხელისგულს უბრაგუნებენ; ფეხებს აბაკუნებენ (სულ ერთია, რომელ ფეხს – ორივეს ერთნაირად აბაკუნებენ). თუ მოტოციკლებზე სხედან, სიბრაზისგან (ან იმისთვის, რომ მტრების ხმები ჩაახშონ) ასიგნალებენ. თუკი ღიაფანჯრებიან მანქანებში სხედან, მოტოციკლისტებივით ასიგნალებენ და მანქანებს ადგილზე ჯარასავით ატრიალებენ.
მათ კინკლაობას ბოლო არ უჩანს. კამათობენ იმაზე, მოსალოდნელია თუ არა ქარიშხალი, ყვირიან, რომ საზაფხულო ოლიპიური თამაშებისთვის პოლარული წრის მიღმა განლაგებული ქალაქი უსამართლოდ, მაქინაციების შედეგად იქნა შერჩეული, რომ სიყვარული არ არსებობს, რომ პოლიტიკური საქმიანობა უშედეგოა, რომ ცნობილ კათოლიკე სასულიერო პირები ფარულად, უკანონოდ, სასიყვარულო თავგადასავლებით იქცევენ თავს. მათი კამათის თემებია, ასევე, დედამიწის ბრტყელი ფორმა, წითელას, ყბაყურასა და წითურას საწინააღმდეგო ვაქცინების ეფექტიანობა. ისინი დაობენ იმის შესახებ, თუ რომელი ნაყინია საუკეთესო და ურთიერთსაპირისპირო შეხედულებებს გამოთქვამენ კინომსახიობ ქალთა სილამაზის შესახებ. რაც შეეხება ლიტერატურას, ისინი გაბედულად იცავენ ამა თუ იმ ავტორს და მათ თვალსაზრისს ვერ შეაცვლევინებ. როგორც ჩანს, ჩვენს ადამიანებს არაფერი აერთიანებს, გარდა თვით ჩხუბისადმი სიყვარულისა, ჩხუბი კი სხვა არაფერია, თუ არა ეროვნული ხელოვნების ფორმა, ჩვენი კულტურის არსი. შებინდებისას ამაზრზენი ხმაური ძლიერდება და გვიან ღამემდე გრძელდება. შუაღამისას ყველა საკმაოდ მთვრალია და ამის გამო ჩოჩქოლი მოედანზე უფრო მძაფრდება, ხშირად ცემა-ტყეპაც იმართება. ბერიკაცი კაფე „შადრევანში“ ზის და ყველაფერი ესმის, მაგრამ რადგანაც ის საღამოს 8 საათზე ტოვებს კაფეს, ამიტომ ვეღარ ესწრება კინკლაობის გვიანდელ ფაზას, როდესაც ალკოჰოლის ზეგავლენით მოედანზე მუშტი-კრივი იმართება.
კვირადღეს მოედანზე სიწყნარეა, რადგან ამ დღეს ყველანი შინ რჩებიან და ჭამენ, ან ეკლესიაში მიდიან და შენდობას ითხოვენ, შემდგე კი შინ ბრუნდებიან და ჭამენ.
კვირადღეეებში ბერიკაცი მოედანზე არ გამოდის.
ასეთი ვითარება სუფევს მოედანზე მას შემდეგ, რაც დამთავრდა ეგრეთ წოდებული „დიახ“-ის დრო. ის უსიამოვნო პერიოდი დაახლოებით ორმოცი წლის წინ დაიწყო. ხუთი წლის განმავლობაში კამათი გვეკრძალებოდა. ყოველთვის და ყველაფერზე – ნებისმიერ თვალსაზრისზე, რაოდენ სულელურიც უნდა ყოფილიყო ის – უნდა დავთანხმებულიყავით: რომ პური და ღვინო შეიძლებოდა გარდაქმნილიყო სისხლად და ხორცად, რომ იმიგრანტები ღამღამობით დუჟმორეულ სექსუალურ ურჩხულებად გადაიქცევიან ხოლმე, რომ მომგებიანია ღარიბებზე დაკისრებული გადასახადების გაზრდა, რომ შესაძლებელია სულის გადასახლება ერთი სხეულიდან მეორეში, რომ ომი აუცილებელია – და საპირისპირო თვალსაზრისის გამოთქმა არ შეიძლებოდა, მიუხედავად იმისა, რომ იმიგრანტები ფლობდნენ საუკეთესო საცხობს ქალაქში და, აგრეთვე, ჩვენს საყვარელ ღვინის მაღაზიას, რომ მოსახლეობის უმრავლესობა ღარიბი იყო, რომ არავის ახსოვდა, წინა ცხოვრებაში კუ, უცხოტომელი ან გველთევზა ყოფილიყო. ამის გამო მხოლოდ ჩვენი მცირე ნაწილი დრტვინავდა. ყოველთვის ყველაფერზე უნდა დავთანხმებულიყავით.
ჩვენი ენაც კი შეიცვალა – ენა, რომელზე დაწერილია დიდებული პოეტური ქმნილებები! მას ეკრძალებოდა, ეთქვა სიტყვა „არა!“. გამოიყენებოდა მხოლოდ ისეთი სიტყვები, როგორებიცა „დიახ“ და მისი ვარიანტები: „რა თქმა უნდა“, „უეჭველად“, „უდავოდ“, „უცილობლად“, „ნამდვილად“, „მართლაც“, „რასაკვირველია“, „თანახმა ვარ“. თუკი რომელიმე წინდაუხედავი რადიკალი გაიხსენებდა სიტყვა „არას“, ეს უმძიმეს ცოდვად მიიჩნეოდა. „არა“ იყო არქაული, გაუფასურებული სიტყვა, ძველი, გარდასული დროის კუთვნილება. ის იმ ღმერთის სადიდებლად აგებული ტაძრის ნამუსრევს ჰგავდა, რომლისა არავის სწამდა ათასობით წლების განმავლობაში. „არას“ ღმერთი… ალბათ, სასეირო ვინმე იქნებოდა. ყოველ შემთხვევაში, ბევრი ჩვენგანი სწორედ ასე ფიქრობდა.
მაგრამ ჩვენი ენა უგუნებოდ იყო. მოედნის კუთხეში მარტო ჯდებოდა და ხშირად ნაღვლიანად აქნევდა თავს აქეთ-იქით. ქვეითად დადიოდა. გვითხრა, რომ ახლა არავითარი სურვილი არ ჰქონდა, თვითმფრინავით, ან თუნდაც მატარებლით, მოტოციკლით ან ავტობუსით ემოგზაურა. ასე მგონია, ტყვიასავით დავმძიმდიო, აღიარა. ამიტომ ამჯობინებდა, წყნარად მჯდარიყო და ეფიქრა იმ საკითხებზე, რომლებზეც ფიქრობენ ენები, როდესაც მარტონი არიან და გრძნობენ, რომ მათ ჯაბნიან. გვითხრა, თუკი სხვაგან გადასახლება დამჭირდა, როგორმე წავლასლასდებიო. მისი მდგომარეობა არასახარბიელო იყო. გარდა ამისა, ეტყობოდა, რომ ეხამუშებოდა ვიწრო ტანისამოსი (რომელიც მოძრაობაში ხელს უშლიდა) და ულაზათო მაშიები. მას აღარ ვეკარებოდით.
ჩვენი ენა კაფე „შადრევანში“ ბერიკაცისგან მოშორებით, მარტო იჯდა ხოლმე თავის კუთხეში. ერთმანეთს არ ელაპარაკებოდნენ.
საყოველთაო „დიახ“-ის პერიოდში მოედანზე სიწყნარე იყო. ჭიკჭიკებდნენ მგალობელი ჩიტები და ტოროლები – მონადირეებს ჯერ კიდევ არ დაეხოცათ ისინი. მოედნის ცენტრში არის პატარა შადრევანი, რომლის გამოც კაფეს ეს სახელწოდება დაარქვეს. უწინ მოედანზე გამეფებულ სიჩუმეში მკაფიოდ გაისმოდა წყლის საამო ჩუხჩუხი. იმხანად ბერიკაცი უფრო ახალგაზრდა იყო და გული ხშირად სტკიოდა იმის გამო, რომ ქალები – რომელთაც სხვადასხვა ფერის თმა ჰქონდათ – გამუდმებით უარყოფდნენ მის მიერ გულწრფელად გამოხატულ გრძნობებს.
იმ დღეებშიც კი, როდესაც სიტყვა „არა“ აკრძალული იყო, ეს ქალები ეუბნებოდნენ კაცს, რომ მის გრძნობებს არ იზიარებდნენ. „გმადლობთ, – ამბობდნენ ისინი, – მაგრამ ამ საღამოს ჩემი შავი /წითური / წაბლისფერი/ ოქროსფერი თმის ვარცხნილობა უნდა შევიცვალო“. სხვა დროს შევხვდეთო, სთავაზობდა კაცი გაუბედავად, მაგრამ ქალები პასუხობდნენ, რომ ყოველ საღამოს სადალაქოში შავ / წითურ/ წაბლისფერ/ ოქროსფერ თმას იწესრიგებდნენ, გარდა კვირადღისა, როდესაც შინ რჩებოდნენ და ჭამდნენ ან, ზოგჯერ, თავდაპირველად ეკლესიაში მიდიოდნენ და შენდობას ითხოვდნენ, შემდეგ კი შინ ბრუნდებოდნენ და ჭამდნენ.
გარკვეული ხნის შემდეგ კაცი უკვე აღარაფერს ითხოვდა. სადილის შემდეგ კვლავ მოდიოდა, ჯდებოდა თავის ხის სკამზე კაფე „შადრევანში“ და წყლის რაკრაკს უსმენდა. ნაადრევად დაბერდა, გამოიფიტა, ჩამოხმა (ისე, როგორც ხმება ხოლმე ნაყალბევი, ვითომდა ძველებური ავეჯი) იმის აღმოჩენის გამო, რომ თვით „დიახ“-ის პერიოდი უთქმელ „არას“ შეიცავდა. თმა გაუჭაღარავდა. და იჯდა თავის ხის სკამზე და უყურებდა მის თვალწინ გადაშლილ სამყაროს.
გავიდა ხუთი წელი. საბოლოოდ, სწორედ ჩვენი ენა ამბოხდა „დიახ“-ის წინააღმდეგ. ის წამოდგა მოედნის კუთხიდან (სადაც მდუმარედ იჯდა და ფიქრობდა ხუთი წლის განმავლობაში) და დაიკივლა. მისმა ხმამ ჩვენი ყურები სტილეტივით განგმირა. უსიტყვო კივილი იყო. მაგრამ როგორც კი გაისმა, ჩვენი ყველა სიტყვა უეცრად გამოთავისუფლდა. მათ ვეღარაფერი შეაკავებდა. ადამიანები გრძნობდნენ, რომ სიტყვების უზარმაზარი ბურთულები ყელიდან ამოსდიოდათ და კბილებს ეხეთქებოდნენ. ყველაზე ფრთხილები მაგრად კუმავდნენ ტუჩებს, რომ სიტყვებს არ გამოეღწიათ, მაგრამ საბოლოოდ სიტყვების ნაკადებმა ჩვენი ტუჩები გააპეს და ყიჟინით გარეთ გამოცვივდნენ, თითქოს სკოლა-ინტერნატის მოსწავლეები იყვნენ ხანგრძლივი და მკაცრი სემესტრის ბოლოს. სიტყვები ისე კოტრიალობდნენ მოედანზე, როგორც კოტრიალობენ ხოლმე ერთმანეთს მონატრებული, შეყვარებული გოგონები და ბიჭები შეხვედრისას. ისეთი სანახაობა იყო, რომლის ხილვა მართლაც ღირდა.
ეს პირველი გამოთქმები ტლანქი, უხეში იყო. მაგალითად, „რა სისულელეა“ ან „თავიდან მომწყდი!“ ან უფრო გაბედული – „აქედან აუდე!“. ეს მდაბიური, ტლანქი გამოთქმები არც ისე მოსაწონი, მაგრამ ძალზე ქმედითი იყო. ხელკეტებივით ან დინამიტივით მძლავრი იყო და მათ სწრაფად მოუღეს ბოლო „დიახ“-ის ძალაუფლებას. „დიახ“ და მისი თანამგზავრები (ზემოხსენებული: „რა თქმა უნდა“, „უეჭველად“, „უდავოდ“, „უცილობლად“, „ნამდვილად“, „მართლაც“, „რასაკვირველია“, „თანახმა ვარ“) მოედანზე, ხორცისთვის განკუთვნილ კაუჭებზე დაკიდეს. და ყველაფერი დამთავრდა.
ეს მოხდა მაშინ, როდესაც კამათის, დავის, შეხლა-შემოხლის ეპოქა დაიწყო. „მაგრამ!“, „რა ნაგავია““ „საზიზღრობაა!“, „უაზრობაა!“, „ყეყეჩო!“, „მატყუარა!“, „იდიოტო!“, „არ გაბედო!“, „რაებს ბოდავ!“, „აქედან მოუსვი!“. ვინ იფიქრებდა, რომ ახლა ესოდენ დაფასებული იქნებოდა ეს უგვანი სიტყვები და არა ჩვენი მშვენიერი და სახელგანთქმული პოეზიის ენა, რომელიც ზემოთ ვახსენეთ? დაჩაგრული, იმედგაცრუებული ოდები და სონეტები, ლირიკა და ეპიკური პოეზია უმწეოდ ასავსავებდნენ ხელებს.
ჩვენი ენა კვლავ მოედანზე, თავის კუთხეში იჯდა და მოვლენებს აკვირდებოდა, მაგრამ ვიწრო კორსეტი და ულაზათო მაშიები აღარ ეცვა. გრძელი თმა და ქვედატანი თავისუფლად უფრიალებდა. ქვედატანი მიწას სწვდებოდა, ამიტომ ვერ ვხედავდით მის ფეხსაცმლებს, თუმცა ვგრძნობდით, რომ ის მუსიკის ტაქტზე აბაკუნებდა ფეხებს.
ბერიკაცმაც იგრძნო იმ სიტყვების ძალა, რომლებიც ყელში ებჯინებოდა. ცდილობდა შეეკავებინა ისინი, რადგან არ იცოდა, როგორები იყვნენ ეს სიტყვები, რა ზემოქმედების უნარი ჰქონდათ, რას გამოიწვევდნენ ან გაანადგურებდნენ, მაგრამ ისინი ნარწყევივით გადმოსკდა მისი პირიდან. ბერიკაცი ძლივსღა სცნობდა ამ სიტყვებს – მრისხანეს, დამცინავს, ბრალმდებელს… საბედნიეროდ, დანარჩენებიც ამასვე (ოღონდ სხვადასხვანაირად) განიცდიდნენ. ამიტომ ბერიკაცს ყურადღებას არავინ აქცევდა და მასაც მალე დაავიწყდა, როგორი იყო ეს პირველი სიტყვები. ის კვლავ იჯდა ხოლმე თავის ხის სკამზე და თვალს ადევნებდა იმას, რაც მოედანზე ხდებოდა.
როდესაც „დიახ“-ს ეპოქა დასრულდა, ჩხუბის, აყალმაყალის გამო აღარ ისმოდა ტოროლების ჭიკჭიკი და შადრევნის საამო ხმა, შადრევნისა, რომელიც არად დაგიდევდათ საზოგადოებაში მომხდარ ცვლილებებს და კვლავ უდარდელად ჩუხჩუხებდა. ბერიკაცი, რომელიც ნაღველმა, სევდამ დააბერა, აღარ მიმართავდა ქალებს შეკითხვებით, რომელთა პასუხები უკვე იცოდა. ეს პასუხები ახლა შეიძლებოდა უშუალოდ მოესმინა, უაზრო მიკიბვ-მოკიბვისა და სადალაქოში სტუმრობის მომიზეზების გარეშე.
თავდაპირველად მას ენატრებოდა „დიახ“- ის ხუთწლიანი პერიოდი, რადგან ამხნევებდა გამუდმებული მტკიცებითი კილო, უარყოფითი გამოთქმების უგულებელყოფა, ხაზგასმული თანხმობა. ერთგვარი თავდაჭერილობა იყო საჭირო, რომ თავი შეეკავებინა დავისგან, მიუხედავად ძლიერი ცდუნებისა. უსაზღვროდ სიამოვნებდა, რომ საჭირო აღარ იყო კამათი, კრიტიკა და თვით პროტესტის გამოთქმაც კი, თუმცა, ამისთვის ინტელექტის, ცნობიერების ერთგვარი გარდაქმნა მოუხდა – მოუხდა, შეეკავებინა კამათისადმი ბუნებრივი მიდრეკილება, არ წარმოეთქვა: „მეორე მხრივ…“, ან „მაგრამ, ხომ სიმართლეა, რომ…“, ან „როგორ შეგიძლიათ, რომ…“. სუნთქვა შეიკავეთ – ასეთი იყო იმ ეპოქის დევიზი. უგვანი სიტყვები თქვენთვის შეინახეთ. დროთა განმავლობაში ბერიკაცს უკვე სიამოვნებას ანიჭებდა დათანხმება, „დიახ“-ის თქმა, „არას“ ფარული დათრგუნვა.
ყოველივე ეს საკმაოდ დიდი ხნის წინ მოხდა. დღეს ბერიკაცი, რომელიც ასაკმა და სევდამ დააბერა, კვლავ „შადრევნის კაფეში“ ზის, მაგრამ თავს მშვიდად გრძნობს და აღარ ეშინია, რომ მისი ტუჩებიდან დავიწყებული სიტყვების ნაკადი ამოსკდება. მოკამათეებს ისე აკვირდება, თითქოს ტელევიზორში „საპნის ოპერას“, ან ბრძოლის სცენას, ან კიდევ – პროფესიონალურ ფეხბურთს უყურებდეს.
ჩვენი ენა ჯერ კიდევ იქაა, მოედნის კუთხეში, ბერიკაცის სკამისგან ძალზე შორს. ახლა მას ხშირად გარს ახვევიან მეგობარი ჭაბუკები, და მეგობრები ყოველთვის მასზე ბევრად ახალგაზრდები არიან – ფიზიკურად ლამაზი, თითქმის უხამსობამდე ლამაზი ჭაბუკები. ეს ბაირონისებრი არსებები სულით და ხორცით ეთაყვანებიან ენას, ან, შესაძლოა (ბერიკაცი ასე ფიქრობს), ენა ამ ახალგაზრდებს მასზე ძალადობის უფლებას აძლევს, როდესაც ენა, მათთან ერთად, დროებით ტოვებს ხოლმე მოედანს. სულ ახალ-ახალ მეგობრებს იძენს. შესაძლოა, ჩვენი ენა ფეხმსუბუქია. შესაძლოა, ის თავისუფალი ყოფაქცევისაა. როდესაც ბერიკაცი ამას ფიქრობს, ეჩვენება, რომ ეშმაკი ჩასჩურჩულებს ყურებში. მაგრამ ენასთან დაკავშირებით ეს, მგონი, არავის უვარაუდია, ან, თუ ეშმაკმა სხვა ყურებსაც ჩასჩურჩულა, ამ ყურების პატრონები არაფერს ფიქრობენ ამ საკითხზე და მხოლოდ ქედმაღლურად იჩეჩენ მხრებს. როგორიც უნდა, ისეთი იყოს! როგორც უნდა, ისე მოიქცეს! ამჟამად ეს საერთო დამოკიდებულებაა. ბერიკაცი ხედავს, რომ უმცირესობაშია. და დუმს.
ამ წლების განმავლობაში ბერიკაცი და ჩვენი ენა არც კი მისალმებიან ერთმანეთს. ისინი ერთმანეთის პირდაპირ სხედან მოედანზე: ბერიკაცი თავის ხის სკამზე. ენა კი – პატარა რბილ ტაბურეტზე. ეს ტაბურეტი ენას ერთ-ერთმა უხამსობამდე ლამაზმა ახალგაზრდა კაცმა აჩუქა, რომელიც ენამ მალევე აითვალწუნა და დაივიწყა. ამ კაცისგან არაფერი დარჩა, ტაბურეტის გარდა. ახლახან ბერიკაცს მოეჩვენა, რომ ჩვენმა ენამ მას ერთხელ თუ ორჯერ თავი დაუქნია. თუმცა, შესაძლოა, უბრალოდ, მზის ათინათები დასთამაშებდა სახეზე.
მოედანი დახვეწილი არქიტექტურის საუცხოო ნიმუშია. შესანიშნავია ბაროკოს სტილის ძველი ეკლესიის ფასადი და ბევრი – სხვადასხვაგვარი დანიშნულების – შენობა, რომელთა პირველ სართულებზე მომცრო მაღაზიებია, ზედა სართულებზე კი – ბინები. ესაა ოქროსფერი ქვისგან აშენებული ლამაზი ნაგებობები, შინდისფერი დარაბებითა და წითელი კრამიტის სახურავებით. ზოგიერთი მათგანი უკვე გაცრეცილია, მაგრამ მაინც დარბაისლურად, მიმზიდველად გამოიყურება და მოედნის გარდასულ დიდებულებას გვახსენებს. ასე გამოიყურებიან გაღატაკებული დიდგვაროვნები, რომლებიც მთელ თავის ქონებას გაფლანგავენ. სიმართლე რომ ვთქვათ, მოედანი ისე გამოიყურება, თითქოს უფრო დახვეწილი გარემოს ნაწილი იყოს, ვიდრე – ამ პატარა ქალაქისა. ისეთ შთაბეჭდილებას ახდენს, თითქოს ის აქ მთლიანად გადმოიტანეს ჩვენი ერთ-ერთი მშვენიერი ქალაქიდან, შესაძლოა, დედაქალაქიდანაც კი, რომელიც ჩვენგან სულ რაღაც თხუთმეტი კილომეტრითაა დაშორებული.
ეკლესიის პირდაპირ, ქვაფენილიანი ვიწრო ქუჩის ორივე მხარეს, დაინახავთ ორ ნაგებობას, რომლებსაც – იტალიაში რომ ვიყოთ – ლოჯიებს ვუწოდებდით. ესაა გადახურული ღია გალერეები, კოხტა სვეტებითა და თაღებით. მათში მუნიციპალიტეტმა განათავსა მარმარილოს ქანდაკებები, რომლებიც სხვაგან მდგარი, გაცილებით უფრო ცნობილი ქანდაკებების ასლებია და ბაძავენ მათ, იმდენად, რამდენადაც ეს ხელეწიფებათ მათ შემქმნელებს. ჩვენ ვტკბებით ამ ასლებით ისე, თითქოს ისინი ორიგინალები იყვნენ. უნიჭოთათვის მიბაძვა სავსებით მისაღები რამაა. ამ ასლებით ჩვენ მოწიწებას გამოვხატავთ შედევრების მიმართ, რომელთაც ვერასოდეს ვიხილავთ. ზოგიერთი ჩვენგანი იმასაც კი ამტკიცებს, რომ ორიგინალები არ არსებობენ და არც არასოდეს არსებობდნენ, რომ ეს სავარაუდო ასლები სინამდვილეში ხელოვნების დიადი ქმნილებებია და ამის გამო მოწიწებას იმსახურებენ. ეს ერთ-ერთი პოპულარული თემაა, რომლის შესახებაც მოედანზე მსჯელობენ. ის გადაუწყვეტელი რჩება.
(განვმარტავთ: ჩვენ იტალიაში როდი ვიმყოფებით. იტალიაში რომ ვიყოთ, ჩვენი ენა, რომელიც იქ ზის, იტალიური იქნებოდა და ანა მანიანის ან სოფი ლორენს დაემსგავსებოდა. მაგრამ ჩვენი ენა მათ არ ჰგავს, რადგან (ვიმეორებ) ის იტალიური არაა, იტალიური კი – ის ენა არაა, რომელზეც ვმეტყველებთ. ეს ჩვენი ენაა, რომელზეც ახლა ვლაპარაკობთ, და ჩვენ აქ ვიმყოფებით და არა – იტალიაში. ბერიკაცს, რომელიც მოედანზე ზის, ბერეტი ახურავს, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ეს ბერიკაცი ფრანგია. ის ერთ-ერთი ჩვენგანია). ახლა, როდესაც მას აღარ ენატრება „დიახ“-ის პერიოდის სიჩუმე და მყუდროება, ბერიკაცი უკვე ტკბება თავისი თანამოქალაქეების ჭირვეულობით. თავდაჯერება და ამპარტავნება, რომელთა კარნახითაც მოკარნახეები ხელებს იქნევენ და თავისას იჟინებენ, ბერიკაცს კომედიის fons et origo-დ მიაჩნია. გაკაპასებული ადამიანები მოედანზე იცავენ თავიანთ თვალსაზრისებს, რომლებიც აშკარად მცდარია – მზე, ქალბატონო, დასავლეთიდან არ ამოდის, და, მთვარე გორგონცოლას ყველისგან არაა დამზადებული, ბატონო. ზოგიერთი მათგანი ამტკიცებს, რომ ცაზე პაპიე-მაშესგან ოსტატურად დამზადებული საგნებია მიჭედებული და რომ ჩვენ ვცხოვრობთ არა პლანეტების, ვარსკვლავებისა და თანამგზავრების სამგანზომილებიან სამყაროში, არამედ თეფშზე, რომლის ვეება, დახვრეტილი, თუშფალანგის მსგავსი ხუფის ნახვრეტებიდან ღამით კაშკაშა შუქი იფრქვევა და მას შეცდომით ვარსკვლავთა შუქს უწოდებენ. აღგზნებული ადამიანები მოედანზე უამრავ ასეთ სისულელეს გაჰყვირიან. ბერიკაცი ფიქრობს, რომ ამაში, ბოლოს და ბოლოს, ცუდი არაფერია.
ცხარედ კამათობენ იმაზეც, თუ რა ზიანი მოაქვს მცდარ წარმოდგენებს აზროვნებისთვის, საზოგადოებისთვის, პოლიტიკისთვის? იქნებ, ისინი, უბრალოდ, შეცდომებია, რომლებიც უნდა შევიწყნაროთ, როგორც განუვითარებელი გონების პროდუქტები? ის ფაქტი, რომ ყველას, ვინც საკითხის განხილვაში მონაწილეობს, ტვინი სისულელით აქვს გამოტენილი, ხელს არ უწყობს ნაყოფიერ დისკუსიას. ბერიკაცს ისეთი შთაბეჭდილება რჩება, თითქოს ყოველი დღის ბოლოს, როდესაც ღვინითა და სხვადახვაგვარი წვრილმანებით გაბრუებული ადამიანები შინ მიდიან, მათ ნაკლები იციან, ვიდრე დილით იცოდნენ. და მაინც – ეუბნება ის საკუთარ თავს – განთავისუფლებული ენა ჩინებული რამაა. ჩვენი ენა, რომელიც თავის რბილ სკამზე ზის მოედნის შორეულ კუთხეში, და მის ფეხებთან ღვთაებრივად ლამაზი ჭაბუკები სხედან, ნამდვილად უფრო ბედნიერია, ვიდრე „დიახ“-ის უშფოთველ დღეებში იყო.
მაგრამ დგება დღე, როდესაც მავანი მოკამათე წყვილი – თურმე, ეს ცოლ-ქმარი ოცდაათი წელია, ერთად ცხოვრობს – მიდის ბერიკაცთან, რომელიც ხის სკამზე ზის. და ერთხმად ყვირის: „აუტანელ მდგომარეობაში ვიმყოფებით! მიიღე გადაწყვეტილება ჩვენ მაგიერ!“ თურმე, მათ ვერ გადაუწყვეტიათ უმნიშვნელო საკითხი: სად უნდა გაემგზავრონ დასასვენებლად ზაფხულში? მზით გაცისკროვნებულ კუნძულ A-ზე, რომელიც არც ისე შორსაა, თუ შორეულ ქვეყანა B-ში, რაც უფრო გაბედული, მაგრამ ნაკლებად უხიფათო ნაბიჯი იქნება. „ვერ შევთანხმდით“, – ერთხმად ამბობენ ისინი,- „ამიტომ ისე მოვიქცევით, როგორც გვირჩევ“.
„ძალიან კარგი“, – ამბობს ბერიკაცი, რომელიც ამ ორი სიტყვით უგულებელყოფს მთელი თავისი ცხოვრების ნეიტრალიტეტს. და ხის პატარა სკამი, რომელზე ბერიკაცმა ათწლეულები გაატარა ისე, რომ მხოლოდ უბრალო დამკვირვებელი იყო, გადაიქცევა – დიახ, დიახ – მსაჯულის სავარძლად. „ძალიან კარგი“ – იმეორებს ის. „ამ მღელვარე და შფოთიან ეპოქაში ჯობია დაისვენოთ და გაირუჯოთ მზით გაცისკროვნებულ კუნძულ A -ზე“.
ცოლი და ქმარი უძრავად დგანან. შემდეგ ერთმანეთს უყურებენ. „რა სისულელეა!“ ყვირიან ისინი ერთხმად. – „შფოთიანი, მღელვარე ცხოვრება გვირჩევნია!“. და იმ შორეულ B ქვეყანაში მიემგზავრებიან. რამდენიმე კვირის შემდეგ კი ბრუნდებიან და ბერიკაცს მადლობას უხდიან მისი რჩევისთვის. მათ ნახეს ჭაობების მკვიდრი უზარმაზარი ნიანგები, რომლებიც წელიწადში რამდენიმე ბავშვს იტაცებენ და ნთქავენ, და არნახული სიმაღლის ჟირაფები, და გიგანტური აქსოლოტლები. მათ გაიგონეს ენები, რომლებიც ადრე არ გაეგონათ, და დაესწრნენ ყველაზე შთამბეჭდავ სანახაობებს – ზვავს, რომელმაც მთელი სოფელი იმსხვერპლა, და სამხედრო გადატრიალებას, რომლის შედეგად ქუჩები მკვდრებით მოიფინა. რამდენიმე დღის განმავლობაში, საფარიზე, ისინი ბეჰემოთებად გადაიქცნენ, მაგრამ მალევე გამოჯანსაღდნენ. თურმე წინასწარ უნდა გასცნობოდნენ მოგზაურთათვის განკუთვნილ ინსტრუქციებს და გაეკეთებინათ აცრები ადგილობრივი კოღოებისგან თავის დასაცავად. ეს მწერები ცნობილი არიან მრავალრიცხოვანი ვირულენტური შტამებით. ისინი ამბობენ: „მერე რა მოხდა, გამოცდილება შევიძინეთ. ძალიან კარგია! შესანიშნავია! ტალახში გორაობას კი კაცი ადვილად ეჩვევა!“ მოკლედ, ეს იყო საუკეთესო დასვენება მათ ცხოვრებაში.
„გმადლობთ, გმადლობთ!“, ყვირიან ისინი და მათი მადლიერება გულწრფელია. ბერიკაცი თავშეკავებით პასუხობს, რომ მან სხვა ადგილას გამგზავრება ურჩია – იქ, სადაც დროს უშფოთველად გაატარებდნენ. მოგზაურები მომხიბვლელად იცინიან: „ჩვენ ყოველთვის რჩევების საპირისპიროდ ვიქცევით! ყველას ვეკითხებით, რას ფიქრობენ ამა თუ იმ საკითხის შესახებ, შემდეგ კი საპირისპიროდ ვიქცევით. თუ გსურთ, ახირებულ ადამიანებად მიგვიჩნიეთ! რას იზამ, ასეთები ვართ და ამიტომაც ოცდაათი წელია, ბედნიერად ვცხოვრობთ!“
მოედანზე ამბობენ, რომ „შადრევნის კაფეში“ ხის სკამზე მჯდომი ბერიკაცი სოლომონ მეფესავით ბრძენია. ხალხის ბრბო გარს ეხვევა ბერიკაცს და სთხოვს, რომ განსაჯოს ისინი. მთელი თავისი ხანგრძლივი, უშფოთველი ცხოვრების განმავლობაში ბერიკაცი ასეთი პოპულარული არ ყოფილა, რაც მას სიამოვნებას ანიჭებს. ბერიკაცი თანხმდება.
ის მოითხოვს, რომ განსასჯელები რიგში ჩადგნენ და ამის შემდეგ ყოველდღე, ოთხიდან ექვს საათამდე (როდესაც სიცხე იკლებს) განაჩენები გამოაქვს. ის შეუვალი კილოთი აცხადებს, რომ დედამიწა ბრტყელი არაა, რომ იმიგრანტების უმრავლესობა სექსულური ურჩხულები არ არიან, ისევე, როგორც თქვენ ან მე, და რომ ღმერთი ნამდვილად არსებობს ისევე, როგორც – სამოთხე და ჯოჯოხეთი.
ბერიკაცის სახელი უფრო შორსაც უვარდება. მეზობელ ქალაქში იგებენ, რომ ამ პატარა მოედანზე უდიდესი ბრძენია, რომ მას შეუძლია გადაჭრას თქვენი ყველა პრობლემა. ბრბო მოედანზე ყოველდღე სულ უფრო მრავალრიცხოვანი ხდება. წესრიგის შენარჩუნებაზე პოლიცია ზრუნავს. მოედანზე უამრავ სატელევიზიო კამერას განათავსებენ. ბერიკაცი ახანგრძლივებს დროს ნაშუადღევის 7 საათამდე, რათა უფრო მეტი ადამიანი განსაჯოს. და ასე ხდება ყოველდღე (კვირადღის გარდა). შვიდი საათის შემდეგ ის წყვეტს თავის საქმიანობას და კითხვებს აღარ პასუხობს. ამბობს, რომ ერთი საათი სიჩუმესა და მარტოობაში უნდა გაატაროს , ლუდითა და სენდვიჩით. ზუსტად რვა საათზე „შადრევნის კაფედან“ გამოდის და გაურკვეველი მიმართულებით მიეშურება.
ამბობენ, რომ მთავრობისა და ოპოზიციის ლიდერები თათბირობენ, ხომ არ ეწვიონ ბერიკაცს, რომ მათ შორის არსებული უთანხმოების მოგვარება შესთავაზონ. თუმცა, ამ ლიდერებს (განურჩევლად იმისა, მემარცხენეები არიან თუ მემარჯვენეები) უჭირთ იმის წარმოდგენა, რომ ისინი შეიძლება ცდებოდნენ. და პოლიტიკოსები პატარა ქალაქში არ ჩამოდიან.
ბერიკაცი მოედანზე რაღაც სრულად უჩვეულოს განიცდის: სახელსა და დიდებას. იმ ბავშვებსა და მოზრდილებს შორის, რომლებიც მის ფეხებთან, პატარა ხის სკამთან სხედან და რომელთა რაოდენობა სულ უფრო იზრდება, ნაცნობ სახეებს ამჩნევს და იხსენებს, რომ ზოგიერთი მათგანი იმ „ოქროს ახალგაზრდების“ წარმომადგენელია, რომლებიც ბოლო ხანებამდე ჩვენი ენის ყველაზე ერთგული მოწაფეები იყვნენ. ჩვენი ენა მოულოდნელად სრულიად მარტოა თავის კუთხეში, მაშინ, როდესაც მისი მრევლი „შადრევნის კაფეში“ ბერიკაცის მახლობლად შეგროვილა. ჩვენი ენა უკმაყოფილოა შექმნილი ვითარებით და მასთან დარჩენილ ორ ერთგულ მოწაფეს აფრთხილებს, რომ ეს ყველაფერი ცუდად დამთავრდება. მოწაფეები მოწიწებით უსმენენ, მაგრამ ჩვენი ენის ხმაში შური იგრძნობა. დროება შეიცვალა. ადამიანებს უფრო ნაკლებად აინტერესებთ ჩვენი ლამაზი და რთული ენა, ვიდრე – გულუბრყვილო შეკითხვები იმის შესახებ, თუ რა არის სწორი და რა – არასწორი. პოეზიას ისე აღარ ვცემთ პატივს, როგორც – უწინ. თავს ვარიდებთ ორაზროვნებას და ეჭვებს. შეზღუდულ მორალს ვანიჭებთ უპირატესობას. ბერიკაცი ცერს მაღლა სწევს თუ დაბლა? ის ჩვენს მსაჯულად იქცა, მისი ცერი კი – ეროვნული ინტერესის საგნად. ახლა ჩვენ ყველანი გლადიატორები გახლავართ ცერის კოლიზეუმში.
ჩვენს ენას არ აინტერესებს ბერიკაცის ცერის მოძრაობით გამოტანილი განაჩენი. მისი ზრუნვის საგანია მხოლოდ რთული და მშვენიერი სიტყვები, დახვეწილი ფორმა, სიტყვების უთქმელი ქვეტექსტი და მათი მნიშვნელობების გაშუქება, რაც მხოლოდ მისი (ენის) უდიდეს მოწაფეებს ხელეწიფებათ. ჩვენი ენის აზრით, ბერიკაცის მარტივი მეტყველება უკადრისია, და კიდევ უფრო უკადრისია ბერიკაცის სიამოვნება იმის გამო, რომ მას ანდობენ იმის განსჯას, თუ რა არის ჯეროვანი და რა – არა. ბერიკაცი ხშირად დასცინის თავდაჯერებას, ამპარტავნებას, ბრიყვთა სიჯიუტეს და გზააბნეულთა გაბედულ განცხადებებს. ახლა ის ყველას უნერგავს თავდაჯერებას, რომლისთვისაც უცხოა ეჭვი. და ბერიკაცი ყოველდღე სულ უფრო ამპარტავანი ხდება.
დიდი ხანია, საზღვრების საკითხი უსიამოვნო თემად იქცა. ჩვენს ბოლოდროინდელ ისტორიაში უმეცარ უცხოტომელთა მიერ საზღვრების გაყვანამ ბევრი გულისტკივილი და ადამიანური მსხვერპლი გამოიწვია. ჩვენს ცნობიერებაში სიტყვები „საზღვრის ხაზი“ და „უმეცარი“ განუყოფლად უკავშირდება ერთმანეთს. იმ იშვიათ შემთხვევებში, როდესაც ვცდილობდით გადაგვეკვეთა ერთ-ერთი (მცირერიცხოვანთაგან) სასაზღვრო-გამშვები პუნქტი, რომლებიც ახლა არსებობენ ჩვენს სისხლით მორწყულ საზღვარზე, უცხოტომელები ან გვეწინააღმდეგებოდნენ, ან – თუკი საზღვარზე გაგვატარებდნენ – ყალბ ვალუტას გვთავაზობდნენ, რადგან იცოდნენ, რომ ყალბ ვალუტას ჭეშმარიტისგან ვერ განვასხვავებდით. ჩვენს ცნობიერებაში „საზღვარი“ და „ყალბი ვალუტა“ მყარად უკავშირდება ერთმანეთს.
რა თქმა უნდა, იმ საზღვრების გარდა, რომლებიც მეზობლებს ჩვენს მტრებად აქცევს, მრავალი უხილავი საზღვარი არსებობს. ისინი ერთმანეთისგან მიჯნავს იმას, რაც ჩვენთვის, როგორც ცალკეული პიროვნებებისთვის ან როგორც ჯგუფისთვის, მისაღებია და იმას, რაც ამ საზღვრის მიღმა, მიუღებლის სფეროში ძევს. ამ საზღვარზე საშიში ნაღმებია განთავსებული და ჩვენი უმრავლესობა ამჯობინებს, არ მიუახლოვდეს მას. ასევე, არსებობს უხილავი საზღვარი მოქმედებასა და დაკვირვებას შორის. არიან ისინი, ვინც მოქმედებს და ისინი, ვინც აკვირდება ამ მოქმედებას. აქ მაყურებლები სხედან; იქ სცენაა. მეოთხე კედელი – ძალზე მნიშვნელოვანი რამაა.
ბერიკაცი უწინ ტკბებოდა ხოლმე სპექტაკლებით, მაგრამ არასოდეს მოსვლია აზრად, სცენაზე ასულიყო. აოცებდა და სიამოვნებას ანიჭებდა ის მომენტები ავანგარდისტულ დადგმებში, როდესაც მსახიობები მაყურებელთა დარბაზში ჩამოდიოდნენ. დიდი ხნის წინ, ახალგაზრდობისას, მან ნახა სპექტაკლი, რომელშიც ერთ-ერთ მსახიობს მაყურებლად მოჰქონდა თავი და მთელი პირველი მოქმედების განმავლობაში პირველ რიგში იჯდა. ანტრაქტის დროს სცენაზე ტელეფონი აწკრიალდა. დიდხანს წკრიალებდა. ბოლოს მსახიობმა მოთმინება დაკარგა და ყურმილის ასაღებად სცენაზე ავიდა (მისი ცოლი რეკავდა). ამასობაში მეორე მოქმედება დაიწყო და ის პიესის ხაფანგში გაება. ეს სანახაობა უჩვეულო, მაგრამ სასიამოვნო გახლდათ. ბერიკაცს არასოდეს უფიქრია, რომ ოდესმე მოუხდებოდა ტელეფონით საუბარი ანტრაქტის დროს. ვერც კი წარმოედგინა, რომ შეიძლებოდა პიესის ხაფანგში გაბმულ მაყურებლად ქცეულიყო.
მაგრამ ახლა მან გადაკვეთა ეს საზღვარი და სიამოვნებით ასრულებს თავის როლს. საზღვრების როგორც ასეთების საწინააღმდეგო არაფერი აქვს. პირიქით, თავის მოვალეობად მიაჩნია მართებული ქცევის ახალი წესების განსაზღვრა, მიუღებელი თვალსაზრისების უგულებელყოფა და მათი აკრძალვა. აღარ სურს, უბრალოდ, „დიახ“ ან „არა“ უპასუხოს კითხვებზე და ცდილობს გაარკვიოს, მოკამათეთაგან რომელი მხარეა უფრო ზნეობრივი და უპირატესობა მიანიჭოს იმათ, ვინც უფრო ქველ ცხოვრებას ეწევა. ხშირად ის უფრო მეტ კეთილგანწყობას იჩენს მოსარჩელის მიმართ, თუნდაც ის დამნაშავე იყოს, უბრალოდ, იმის გამო, რომ მისი მოპასუხე უფრო ნაკლებად ზნეობრივ ცხოვრებას ეწევა. მოკლედ რომ ვთქვათ, ბერიკაცი განსჯის არა მხოლოდ დანაშაულსა და უდანაშაულობას, არამედ – ზნეობრიობასაც. ეს ზოგიერთ ჩვენგანს აწუხებს, მაგრამ ბერიკაცის პოპულარობას ითვალისწინებენ და დუმან.
ჩვენი ენა, რომელიც კუთხეშია მიყუჟული, აღშფოთებულია. მისი აზრით, ბერიკაცის საქმიანობის შედეგად შეიძლება დამკვიდრდეს „დიახ“-ის პერიოდის ახალი ვარიანტი, როდესაც კიდევ უფრო მეტი სიტყვა აიკრძალება. „ეს საზღვრული მართლმსაჯულებაა“, – გვაფრთხილებს ჩვენი ენა. გაიხსენეთ ნაღმები. გაფრთხილდით.
ენა, აგრეთვე, ამბობს, რომ აწუხებს საკუთარი მდგომარეობა. ის ყოველთვის მხნე, მძლავრი, ბრწყინვალე, საუკეთესო ენა იყო, მაგრამ ბოლო ხანებში თავს შეუძლოდ გრძნობს. ზოგჯერ სიცხეც აქვს. სხვა დღეებში ტკივილებით იტანჯება. იმედოვნებს, რომ სერიოზული არაფერი სჭირს. შესაძლოა, ეს ყველაფერი მისი ხანდაზმულობის ბრალია, რადგან – თუმცა მას შეუძლია ახალგაზრდულად და ლამაზად გამოიყურებოდეს, და მადლობას გვიხდის ქათინაურების გამო მის გარეგნობასთან დაკავშირებით – ის, მართლაც, ძალზე ძველი, ერთ-ერთი ყველაზე ძველი და მდიდარი ენაა, თუმცა ამჯობინებს სააშკარაოზე არ გამოფინოს თავისი სიმდიდრე, არ მოითხოვს სამეფო ტახტს და კმაყოფილია თავისი პატარა რბილი ტაბურეტით. ამასთან, ის ხომ ჩვენი ენაა და ამიტომ თავს მოვალედ მიიჩნევს, შეგვატყობინოს თავისი მდგომარეობის შესახებ. ისიც კი შესაძლებელია – თუმცა, ენას უჭირს ამის აღიარება საკუთარი თავის წინაშეც კი – რომ ის მოკვდეს.
არავინ უსმენს.
არავინ წუხს.
ბოლოს ენა ფეხზე დგება – ისე, როგორც ერთხელ წამოდგა – და კივის.
ის უფრო მაღალი ხმით კივის, ვიდრე ადრე კიოდა. მისი ხმა სულ უფრო და უფრო მაღალი ხდება, ისე, რომ ადამიანთა ყურთასმენა მას ვეღარ აღიქვამს. იმავ წამს მოედანზე გამომავალი შენობების ყველა ფანჯარა იმსხვრევა, მინის წვიმა ცვივა და ხალხმრავალ მოედანზე ბევრი ადამიანი შავდება, რაც საპასუხო ყვირილს იწვევს. ეს ყვირილი უფრო დაბალი ტონისაა, ვიდრე ჩვენი ენის კივილი, რომელიც უდიდეს ტკივილს გამოხატავს. და ის არაფერს აზიანებს.
ჩვენი ენა წელში გამართული დგას, პირი დაუღია, მაგრამ არ გვესმის მისი კივილი, რომელიც ისეთ ძალას აღწევს, რომ სკდება სახურავების წითელი კრამიტები და თვით ქვებიც, რომლებისგანაც შენობებია აგებული. ერთ-ერთ ლოჯიაში ტროელი ქურუმის, ლაოკოონის ქანდაკება, რომელიც ვატიკანში დაცული ქანდაკების კარგად შესრულებული ასლია, ასი ათას ნაწილად იშლება.
დაინგრა თუ არა სხვადასხვაგვარი დანიშნულების მქონე ოქროსფერი შენობები და ლოჯიები? განადგურდა თუ არა მოედანი?
არა, ეს არ მოხდა. ჩვენი მრავალრიცხოვანი ნაკლოვანებების მიუხედავად, მელოდრამის პერსონაჟები არ გახლავართ. დრამას ვამჯობინებთ.
ამდენად, მოედანი გადარჩა, მაგრამ აქა-იქ დასკდა. შენობები სახურავიდან საძირკვლამდე დაიბზარა. კრამიტი დაცვივდა. შინდისფერი დარაბები დაიბრიცა. ეს მართალია. მოედანი დაზიანებულია. შეიძლება, ჩვენც დაზიანებულნი ვართ.
ამასობაში ჩვენი ენა კვლავ დგას და უხმოდ კივის. „შადრევნის კაფეში“ ბერიკაცი გრძნობს, რომ მის სიტყვებს რაღაც უცნაური ემართება. ისინი უკან მიძვრებიან მის პირში და ცვივიან ხახაში, რათა საჭმლის მომნელებელ სხვადასხვა სითხეში განზავდნენ. ბრბო იცდის, რომ გაიგონოს, რას იტყვის ბერიკაცი. მაგრამ ის სიტყვებს ვერ პოულობს.
მოედანზე შექუჩული ადამიანები უკმაყოფილონი არიან. სურთ, რომ ბერიკაცმა ისინი განსაჯოს და პირს აღებენ, რათა გააპროტესტონ თავიანთი მსაჯულის უმოქმედობა. მაგრამ პროტესტის გამომხატველი სიტყვები აღარ არსებობს. ადამიანები უყურებენ კუთხეს, რომელიც ესოდენ დიდი ხნის განმავლობაში ეკავა ჩვენს ენას – ჩვენს ენას, რომელსაც ბოლო ხანებში ისინი ყურადღებას არ აქცევდნენ, და ხედავენ, რომ ჩვენი ენა ქვედატანის კალთებს იკრეფს და მოედნიდან გადის – სამუდამოდ ტოვებს იმ კუთხეს, სადაც იმ დროის განმავლობაში იმყოფებოდა, რომელიც ადამიანების მეხსიერების ხანგრძლივობას აღემატება. თავაწეული მიდის, შემდეგ კი უჩინარდება. ენის წასვლის შემდეგ მოედანზე ვერავინ ვეღარაფერს ამბობს. ადამიანები გამოსცემენ ბგერებს, მაგრამ ეს უაზრო ბგერებია. ბერიკაცი უმწეოდ დგება თავისი ხის სკამიდან. ცალ ხელში ლუდი უკავია, მეორეში კი – სენდვიჩი. ის ხელებს იწვდის ადამიანებისკენ, ისე, თითქოს მათ სენდვიჩს და ლუდს სთავაზობდეს. ადამიანები მას ზურგს აქცევენ და მიდიან. ახლა ის ისეთია, როგორიც ყოველთვის იყო – ერთი ჩვეულებრივი ბერიკაცი.
გაუგებარია, როგორ უნდა მოვიქცეთ. რა დაგვემართება? არ ვიცით, როგორ განვითარდება მოვლენები.
ჩვენი სიტყვები გვღალატობენ.
© The New Yorker, 23 ნოემბერი, 2020