ბელა ჩეკურიშვილი – ნამწვები და სხვ. ლექსები

 

ვიდრე ამ რაინისპირა ქალაქში ქვაფენილს ითვლი

და ქვებს შორის დარჩენილი სიგარეტის ნამწვებს დაჰყურებ,

გახსენდება, როგორ კრეფდით ასეთ ნარჩენებს

ოდესღაც, სულ სხვა ქალაქის ქუჩებში,

მერე პლასტმასის მილით რომ მოგეწიათ

და როცა გეკითხებიან, რა ხდებოდა შენს ქვეყანაში,

როცა ერთ დღესაც საბჭოთა კავშირი აღარ იყო,

როცა ნანატრი თავისუფლება

შენს თაობას ფანტივით ერგო,

ის სიგარეტის ნამწვები გახსენდება

ქუჩაში, ტროტუარის კიდედან აღებული

და პასუხობ:

რომ შეყვარებულები ვერ იგებენ როდის ღამდება

და სახლებისკენ არც არასდროს მიუწევთ გული,

თუკი პარკში სითბოა და მთვარის სინათლე,

რომ ღამეები მაშინ ძალიან მოკლე იყო

და გათენების ხმები – ვერცხლის სიმზე წკრიალა,

რომ

მოზარდობისას სიგარეტის ღერებს მამებს ვპარავდით

ეს ხან საბჭოთა იყო, ხან უცხოური – ბოშებთან ნაყიდი,

იმის მიხედვით, რა განწყობაზე იყვნენ ხოლმე ჩვენი მამები,

რისთვის ემეტებოდათ დედებისგან დაზოგილი ოჯახის ფული,

მერე კი, როცა უკვე სტუდენტებს შეგვეძლო

თავხედურად, ღიად, საჯაროდ მოგვეწია

და მშობლებისთვის დამოუკიდებლობა გვემტკიცებინა,

ქვეყნის დამოუკიდებლობამ მოგვისწრო

და ნამწვავებზე გადაგვისროლა.

ჩვენი სიყვარულიდან

ჩვენი სტუდენტობიდან

ჩვენი თავისუფლებიდან

მხოლოდ სიტყვები დაგვრჩა

რომელიც აი, ლექსებად ვაქციეთ და ვცდილობთ,

იქნებ ახალ სამყაროს

სიტყვების ამ ნარჩენებით მოვულბოთ გული,

სიგარეტის ფული რომ გვქონდეს.

 

პიანინო

ბებიამ თქვა: პიანინო უნდა ვიყიდოთ,

აი, უკვე ორნი არიან,

დები ერთად დაუკრავენ და იმღერებენ,

მოიწონებენ თავს მეგობრებში, ყმაწვილკაცებში.

და ვიდრე მშობლები ჩემთვის სახელის შერჩევაზე ჯერაც დავობდნენ,

მან პიანინო შეუკვეთა, გერმანული როინიში,  დედაქალაქში.

თავის ყოფილ მოსწავლესთან ჩავიდა

და ორ კვირაში გამოუგზავნეს,

თან ამწყობიც გამოაყოლეს – გზაში აშლილი ტონალობის გასასწორებლად.

დების სიმღერას კი ფონად ექცა ფორტეპიანოს საძულველი გაკვეთილები,

და ბებიას დამუნათება:

„იმეცადინეთ, იმხელა კაცი შევაწუხე, ეს რომ გქონოდათ“.

 

იმხელა კაცი – ჩვენი ბავშვობის განუყრელი თანამგზავრი,

ვთამაშობდით თუ ტელევიზორში ხუთწუთიან მულტფილმს ვუცქერდით,

თავზე გვადგა და ნაბიჯებს ზუსტად გვითვლიდა.

იმხელა კაცი მაშინაც არ წასულა ჩვენგან,

როცა ბებომ ჩვეული სიმარჯვით შეკრა ბარგი და უხილავ ბილიკს აუყვა,

და არც მაშინ, როცა ერთ დღესაც

იმ უხილავი ზეცის ბილიკს ბიჭი ჩამოჰყვა

და ნათესავებს დაჟინებული ჩხავილით გვამცნო,

რომ ყველაფერს თავდაყირა დააყენებდა.

ვიდრე მშობლები მისთვის სახელის შერჩევაზე ჯერაც ვდაობდით,

მისმა ბებომ თქვა:

პიანინო უნდა გავყიდოთ. ბიჭი მოვიდა, რძე სჭირდება, მაწონი ყველი,

ბევრი ფაფა და ხაჭაპური.

 

პიანინო? – გავიკვირვეთ მაშინ დებმა,

და ყოყმანით გავხედეთ ოთახს,

წლების მანძილზე იმხელა კაცის აჩრდილი რომ ავსებდა და აბუბუნებდა,

ახლა კი ერთი პაწია კაცი უპირებდა გამოსახლებას, სულაც განდევნას.

ის გერმანული პიანინო ორ ძროხად იქცა,

თან პატარა ხბოც გამოაყოლეს, ახალნაშობი,

ფური ადვილად რომ მოგვეწველა.

 

ბაბუაწვერები

პაპისეულ ეზოზე ვამბობ,

ბაბუაწვერამ რომ გადაუარა.

მთელი წელია, აქ არავინ ჩამოსულა, ფეხს ვერ აუქცევ,

ლამის კიბეც გადაფარაო, –

ჩივის დედა, –

თუმცა მანამდეც არ ყოფილა მამათქვენი კარგი მეურნე,

სულ გარე-გარე ეჭირა თვალი, ბოსტანიც სულ გაუველურდა.

ვუსმენ და თან თმას ვიღებავ კარამელისფრად,

საღებავს ასე აწერია,

თუმცა არც ვიცი, ჩემს შავ თმაზე როგორ დაჯდება,

უკვე შავიც რომ აღარ არის,

სანახევროდ ნაცრისფერია,

ბაბუაწვერას ფრენიების ფერი,

პაპისეული ეზო რომ გადაფარა

და დედაჩემის ხმა ახლა უკვე ჩემს ოთახშიც დააფრიალებს,

რომელიც ინტერნეტ ველის წყალობით

ჩემი ბავშვობის ქვეყნიდან მოქრის და თვალებზე ლიბრად მედება,

და ვეღარ ვხედავ დედაჩემის ნაღვლიან სახეს,

რომელმაც უკვე აღარ იცის,

ეს ამდენი ბაბუაწვერა როგორ უნდა მოსპოს ეზოდან,

ხელით დაგლეჯვაც არ გამოუვა,

ჯანი აღარ აქვს,

მამაჩვენს ხომ არც ეს ეზო ადარდებდა და არც ოჯახი

მთელი სახლი გააპარტახა,

მის შვილებს კი დრო არასდროს არა რჩებოდათ.

დედა ზუსტად არჩევს იმ სიტყვებს,

მაგნიტურ ტალღებს რომ დაჰყვებიან და სრიალით ჩემს სარკესთან იკეცებიან

მაგრამ ვერ ვხვდები, საპასუხოდ რა მივაშველო მის ხმას,

თანდათან რომ წყვეტილი ხდება,

ანდა იმ ეზოს,

თვითონაც ასე დაყვავილებულ ბაბუაწვერასავით თმაგაწეწილმა,

და კარამელისფერ საღაბავს, როგორც ერთადერთ ნუგეშს, ისე შევცქერი.

 

დოლის პური. დარმშტადტი.

                   ჰაინც გენგენბახს

დოლის პური,

მესხური,

წითელი თავთავი

ყანის ნაპირებს რომ ამთავრებს

შორიდან გვანიშნებს,

რომ აქ არის,

აქ არის,

იგავის მთქმელიც

და სამკალიც,

ნამგლების სიმღერა,

ლესვა და ჰარალე,

ობოლი მწყერჩიტას

ზღაპარი

ცოცხლდება

ვიდრე ჩვენ მივქრივართ მინდორზე

გზა უცებ მოკლდება მანქანით

მამა იცინის და

ანათებს თვითონ მზე,

მე სკოლის ამბებზე ვქაქანებ…

 

დოლის პური, წითლად ალანძული –

უკვე რომ აღარც გემო მახსოვს მისი,

აღარც სურნელი,

სპილენძისფრად დაბრაწული, თონისპირზე რომ ღუოდა ახლადამოყრილი,

წვერებგაფშეკილი რომ იცინოდა,

მარანში ჩამობმულ საპურეზე შემოდებულს

გავლა-გამოვლაზე რომ ხელს შევაწვდიდი, ყუას ვაგლეჯდი,

– ყველიც მიატანე, ბებო გენაცვალოს, მარტო პური რას გეყოფა –

დადევნებული ხმა, უკვე ქვევითუბნისკენ რომ გავრბოდი,

ყურძენი და პური, ნიგოზი და პური, ღუმელზე შემწვარი ხახვი და პური – ჩემი და ბებოს საყვარელი ვახშამი,

როცა სოფელს გრილი სიბნელე არწევდა და აყუჩებდა

დავიწყებული –

როგორც ის ზაფხულის ცხელი დღეები,

როგორც ზამთრის ცეცხლისპირა საღამოები,

როგორც მოლივლივე ყანა და ალესილი ნამგლების ელვა

და სიმღერა მამასთან ერთად,

– გამოიჭრა მოგონებების გვირაბიდან,

ახმიანდა, აალდა, აგიზგიზდა,

აქ, დარმშტადში,

16 აპრილის დილას,

როცა ათას სხვა ამბავთა შორის მითხარი:

დოლის პური – წითელი პური,

ფრანგებიც რომ აცხობენ უკვე,

ორი წელია, რაც ჩვენი ჯგუფი

მისი აღდგენის ხელშეწყობაზე ზრუნავს

საქართველოში.

 

სუფრა მთის კალთაზე

როგორც კალია ბალახებში

და ბალახებიც

ზაფხულის მზე რომ გათანგავს და დაბანგავს სიცხით,

ვსხედვართ

და უკვე აღარც გვჯერა, დრო თუ არსებობს

გზის პირას,

მთას რომ გარს ეხვევა ჭრელი გველივით

და ვფიქრობთ, აი,

მთასთან ერთად მოგვახრჩობს და

თუ არ ჩაგვყლაპა

უფსკრულში გვისვრის,

მთის ბილიკზე ჩამორბის კაცი,

ცალ მხარზე რომ ჰკიდია ფუთა,

იმ ფუთიდან პურები უჩანს,

ჰეი, ჰეიო, მანდ ვინა ხართ? – შორიდან ისმის.

მერე პირდაპირ ბალახებში გაგვიფენს სუფრას,

ღვინოს კი ხარის რქაში გვისხამს

(ოქროსფერს, ცივცივს)

რომ დაგვაპუროს,

რომ გზამ ვეღარ მოგვახრჩოს და

აღარც გვეგონოს,

თუ არ ჩაგვყლაპა, უფსკრულში გვისვრის.

 

ცისფერი ტენტი

აი, მშენებლებმა ცისფერი ტენტი ჩამოხსნეს

შენობას,

შენ რომ ორი თვეა

პალიატიური განყოფილების ფანჯრიდან გაჰყურებ

და ყოველ მოსვლაზე მეკითხები:

„ნეტავ, იქ ასეთს რას აშენებენ?“

და აი, გეძახი:

„შეხედე, შეხედე,

როგორც იქნა, მორჩნენ, გამოჩნდა!“.

მაგრამ შენ აღარ დაიცადე,

ამ ლაპლაპა ნემსებს დაუსხლტი,

რომ ნემსიყლაპიად გადაქცეულს

ზემოდან  უკვე საკუთარი თვალით გენახა,

რას ფარავდა ცისფერი ტენტი,

რას აშენებდნენ ისინი, იქ, ასე ხანგრძლივად.

© არილი