ციურიხის რომელიღაც რესტორანში

პატარა რესტორანში ვზივარ და შევყურებ

გვერდით მაგიდაზე მოკალათებულ, საგანგებოდ

გამოწყობილ, მოხუც ცოლ-ქმარს: ქალს მკერდი

რაღაც “ბროშკით” დაუმშვენებია, ეტყობა,

სილამაზის სალონშიც გაუვლია, მოუწესრიგებია

თმის ვარცხნილობა, კაცს წითელი ჰალსტუხი

შეუბნევია. სხედან თავისთვის, წრუპავენ ღვინოს,

ბაასობენ: ყოფითი პრობლემები არ აწუხებთ,

პოლიტიკა ნეიტრალურ შვეიცარიელებს არ

აღელვებთ – ალბათ, შვილებზე და

შვილიშვილებზე საუბრობენ, შორს,

განცალკევებით რომ ცხოვრობენ და “სტაჟიანი

პენსიონერებისაგან” განსხვავებით, ჯერ კიდევ

ბევრი აქვთ საზრუნავი…

სახლშიც შეეძლოთ ევახშმათ, მაგრამ

რესტორანში სჯობს – კვირაში ერთხელ მაინც:

ჯერ ერთი – მთელი დღე სამზადისში ხარ

ჩაფლული, მეორეც, რესტორანი სხვა

ადამიანებთან ურთიერთობის ილუზიას ქმნის –

ოფიციანტი ყურადღებით გემსახურება,

თავაზიანად გიხსნის – რით გამოირჩევა

“საფირმო” კერძი, რომელი წლის მოსავლის

ღვინოა უკეთესი, შენ შენს მოსაზრებებს

უზიარებ და მსჯელობთ ასე, ცოტა ხანს.

თანდათან რესტორნის სხვა სტუმრებისადმი

მეზობლური გრძნობაც გიჩნდება…

და კვირაში ერთხელ მაინც გეჩვენება, რომ დროს

კი არ გაჰყავხარ – პირქუში სიჯიუტით – საითაც

სურს, არამედ შენ გაგყავს ის – ლაღად –

როგორც გეპრიანება… კვირაში ერთხელ მაინც

ივიწყებ მოწყენილობას, უცილობლობას

მოახლოებული განშორებისა…

მუნკის “სიცოცხლის ცეკვა”

სიცოცხლე ცეკვავს
სიცოცხლე
ცეკვავს
ცეკვავს
ცეკვავს
ცეკვავს
ყვა
ყვა
ყვა
ყვა

მწუხრის დღეს იასე ცინცაძე უმცროსის
ამოთქმული (მცირე ინტერპრეტაციით)

გაასწორებდა სიცოცხლე
სიკვდილი რომ არ ტეხავდეს

ვირტუალური…

ფოტოსურათი გამომიგზავნეს: მე და ჩემი
კეთილი, შინაბერა კოლეგა სერენა არდუინო

ატლანტის ოკეანის ქვიშიან სანაპიროზე,

პორტუგალიაში – მზიანი, თბილი თებერვალია,

გულწრფელი ღიმილი გვინათებს სახეებს…

სამსახურიდან ვბრუნდები. მესამე დღეა თოვს:

უმზეო, ცივი თებერვალია წელს თბილისში.

თუმცა, თოვლი უხდება ვაკის უბანს: არც ოღრო-

ჩოღრო ტროტუარები მოჩანს, არც – ნაგავი,

უფერული არქიტექტურაც თოვლითაა

შენიღბული… და მაინც ცუდია უმზეობა,

მოსაწყენია.

“Levon Travel” – იუწყება ფირნიშანი:

მოგზაურობა – ნებისმიერ ადგილას, ნებისმიერ

დროს!

ლევონ, შეგიძლია – იმ თებერვალში

გამამგზავრო?..

ძებნა ინტერნეტში

www.google.com
Zazanashvili
Search
არის
ეს ვიცი
ესეც ვიცი
ესეც
ეს რაღა არის

[PDF] Pneumatic equipment for handling alumina
ფაილის ფორმატი: PDF/Adobe Acrobat
T. G. Zazanashvili. Tbilisi Ceramic Combine. Translated from Steklo i Keramika, Vol. 17, No. 11, pp. 42-42, November, 1960. The moisture content of ceramic …
www.springerlink.com/index/H1592462308226T6.pdf – მსგავსი გვერდები
Volume 17, Number 11 / May, 1960
Journal Glass and Ceramics
Publisher Springer New York
ISSN 0361-7610 (Print) 1573-8515 (Online)
Pages 555-608
Subject Collection Chemistry and Materials Science
SpringerLink Date Tuesday, December 07, 2004

ნეტავ, თუ იცოდა თამარა მამიდამ, რომ მისი სტატია

ინგლისურად ითარგმნა? ან იქნებ იმ დროს არც იყო

ნათარგმნი, ან კომუნისტური ცენზურა დაუმალავდა…
რომ ცოდნოდა – გვეტყოდა…

მამიდაჩემი თამარი 25 წლის წინ გარდაიცვალა…

განსაკუთრებით გემრიელად ატმის კომპოტს

ამზადებდა…

Springer Link Date Tuesday, December 07, 2004…

* * *

საით
საით
საით
საათო
წინ თუ უკან პირდაპირ თუ ირიბად
მე კი წიგნების კარადაში
მოდილიანის
ვან გოგის
ფიროსმანის
ალბომების წინ
ვიწყობ მინიბარს
Duty Free-ებში ნაყიდი
არყით და ვისკით
ის კი
თუმცა სად არის ის
ცრის ნოემბერი
ცრის და ცრის და ცრის და ცრის
რას
ცას
ღრუბელს
ცას რაც არ ჰგავს ცას
ღრუბელს რაც არ ჰგავს ღრუბელს
უნდა ვივარჯიშო
როცა აღარ გესიზმრება ლექსები
უნდა ივარჯიშო
მაგრამ მე არ მიყვარს
ვარჯიში
სხვანაირი
ვარ ჯიშის
ზარმაცი ვიყავი
ზარმაცი დავრჩი
ხარჯი
მთავარი სიტყვაა ხარჯი
ხარჯი
ყველგან და ყოველთვის
ხარჯი
მაინც იხარჯება ყოველი
სურს თუ არ სურს
მისცემს თუ არა დასტურს
საათის ელემენტიც იხარჯება
კომპიუტერის მიკროსქემების ლითონიც
სიტყვაც
სიტყვა ბრძნულიც
სიტყვა საქმიანიც
სიტყვა ლიტონიც
ვიღაცას მაინც განვსჯით
ვიღაცა მაინც განგვსჯის
დაგვსჯის
თუმცა რაღა დასჯა გვინდა
ცრის ნოემბერი
გუშინაც ცრიდა
ხვალაც
მოცრის
გაცრის
იცრის
მე ვიცი რომ არაფერი ვიცი
მე ვიცი რომ არაფერი ვიცი
მე ვიცი რომ არაფერი ვიცი
სამაგიეროდ
გაზეთმა ყველაფერი იცის
რადიომ ყველაფერი იცის
ტელევიზორმა ყველაფერი იცის
დროა ასეთი
რა დროა
სად არის დრო
საათო
შენ არავის უყვარხარ
რადგან არ ართობ
გასართობი არ ხარ
თან არაფერს ჰგავხარ

საკმარისია
თორემ ასე შეიძლება გაგრძელდეს დაუსრულებლად
ასე
აი ასე იწერება ლექსი
თუ რაღაც ლექსის მაგვარი
როცა აღარ გესიზმრება ლექსები
და მაინც წერას აუტანიხარ

* * *

ყვავო, ყვავო, ყვანჩალაო,
აქ რამ…
მომაჩანჩალაო?..* * *

“რა გვიან გავჩნდი
რა ადრე გავჩნდი”
ნატავ თავის დროს თუ ჩნდება ვინმე?..

უალერგიო ბავშვობა

როდესაც ალვებს “ბუმბული” ცვივა –
მტკივდება თავი,
თვალი მიცრემლდება…
და მახსენდება პლატონის ქუჩა,
პაწია ხალი შენს ზედა ტუჩთან,
მწვანე თვალები,
ჯამში – ალუჩა,
პატარა ხელისგულზე ალვის ბუმბული –
ცით მოვლენილი უცხო სულდგმული…

უცნობნაცნობობა

გასული საუკუნის 60-იანი წლები

№1, ლურჯი, მომრგვალო ტროლეიბუსით, რაღაცით ბეჰემოტს რომ ვამსგავსებ, უმცროსკლასელი, ჩამრგვალებული მე მივემგზავრები კარლ მარქსის (ანუ ყოფილი “ვარანცოვის”) მოედნიდან ა/კ რკ. გზის (ანუ ამიერკავკასიის რკინიგზის) I საშუალო სკოლისაკენ – სანაპიროსთან რომ მდებარეობს, დგებუაძის ქუჩაზე, რომელიც პერპენდიკულარულია კამოს ქუჩისა, რომელიც პასტერის და კრილოვის ქუჩების პერპენდიკულარულია, რომლებიც პლეხანოვის გამზირის პერპენდიკულარულია, სადაც ჩამოვდივარ ხოლმე “გაზიან-სიროფიანი” წყლების მაღაზიასთან, სპორტული მაღაზიის მოპირდაპირედ, ან კონოთეატრ “ოქტომბერთან” – იმის მიხედვით, კრილოვის ქ.-ის თუ პასტერის ქ.-ის მარშრუტს ვირჩევ სკოლამდე მისასვლელად.

კონდუქტორის გახუნებული, ყავისფერი ტყავის ჩანთა მუქი-ყვითელი, დიდრონი ხუთკაპიკიანებით, საშუალო სამკაპიკიანებით, მომცრო ორკაპიკიანებით და პატარა კაპიკიანებითაა სავსე და წამდაუწუმ ჩხრიალებს: კონდუქტორი – რუსი, ფაშფაშამკერდიანი, ქერა, შუახნის ქალი – დასაბრუნებელ ხურდას ეძებს.

“დაუნი” კიკა, ჩვეულებისამებრ, ფანჯარასთან მოკალათებულა და გაიძახის: “ცოლი მინდა, ცოლი მინდა”. ხალხი მიჩვეულია – კიკა ხომ კარგა ხანია, ვარანცოვზე უბნის გიჟადაა აღიარებული. განსაკუთრებით პოპულარული ცოტა ხნის წინ, ხრუშჩოვის დროს გახდა – ამსგავსებდნენ: გარეგნულადაც და გონებრივი მონაცემებითაც. კიკა დაუნია, უწყინარი დაუნი: რა ქნას – ცოლი უნდა. განა ეს გაუგებარია?..

სხვა სახეებიც მეცნობა. არა, “პირადად” ბევრს არ ვიცნობ, მაგრამ სახეები ნაცნობია, ძალიან ნაცნობი: ხან გასტრონომში, ხან აფთიაქში, ხან საპარიკმახეროში, ხან თონესთან, ხან “ოსურ პივებთან” და ხან კაფეს წინ, “ბირჟაზე” რომ მხვდებიან ყოველდღე…

მივემგზავრებით უცნობნაცნობი, ქართველი, სომეხი, ებრაელი, რუსი, აზერბაიჯანელი, ასირიელი, ქურთი ვარანცოველები. ჩვეული მყუდროება სუფევს ლურჯ, მომრგვალო, მოუქნელ ტროლეიბუსში – უცნობნაცნობობის შეგრძნებით გამოწვეული მყუდროება… მივემგზავრებით: ვინ – საით… და ყველა ერთად… მივემგზავრებით და სულ უფრო ვშორდებით, ვშორდებით, ვშორდებით მშობლიურ უბანს…

© „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“

დათო ბარბაქაძე

VIDEO

ხალხური გადმოცემები იმის თაობაზე, რომ ქართული პენ-კლუბი დიდი ხანია არსებობს, ადრეც მსმენოდა, მაგრამ დადასტურებული ინფორმაციით მხოლოდ ახლახანს გავიგე, რომ თურმე საქართველოში პენ-კლუბი ჯერ კიდევ 1997 წელს დაფუძნებულა.
მე კარგი ურთიერთობა მაქვს სხვადასხვა ევროპელ და აზიელ მწერლებთან, რომლებიც თავ-თავიანთ ქვეყნებში ათწლეულების განმავლობაში არიან პენ-კლუბის წევრები და ჩემთვის, ასე ვთქვათ, პირველი ხელიდან არის ცნობილი ის აქტივობები, რომლებიც ამ ორგანიზაციის სახელს უკავშირდება. ასეც რომ არ იყოს, პენ-კლუბი მთელ მსოფლიოში იმდენად ცნობილი და ისეთი მდიდარი ბიოგრაფიის მქონე ორგანიზაციაა, რომ სალიტერატურო ცხოვრებაში მისი როლისა და ფუნქციების შესახებ ამომწურავი ინფორმაციების მოპოვება ნებისმიერ დაინტერესებულ პირს შეუძლია ინტერნეტში.
ასევე, ძნელი წარმოსადგენია სხვა ანალოგიური ორგანიზაცია, რომელიც ფინანსურად უკეთ იქნებოდა უზრუნველყოფილი. მართალია, იმთავითვე პენ-ის პირველადი ფუნქცია მსოფლიოში მწერალთა პოლიტიკური თვითშეგნების ჩამოყალიბების ხელშეწყობა, ავტორთა თავისუფალი აზრის დაცვა, პოლიტიკური ნიშნით დისკრიმინირებული მწერლების მხარდაჭერა, სინდისის პატიმარ მწერალთა გათავისუფლებისთვის ბრძოლა, ლტოლვილი ავტორების სოციალურ დაცულობაზე ზრუნვა წარმოადგენდა, მაგრამ დროთა განმავლობაში საერთაშორისო კომუნიკაციების გაძლიერებამ, საერთო ამოცანების ირგვლივ მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნის მწერალთა გაერთიანებამ სხვადასხვა წყობისა და რეჟიმის სახელმწიფოებში მწერალთა სასარგებლოდ სამართლებრივი მექანიზმების დახვეწა და გაუმჯობესება გამოიწვია. მხოლოდ წარმოდგენაც კი ისეთი რეალობისა, როცა აფრიკის რომელიმე ახლადაღმოცენებულ სახელმწიფოში პოლიტიკური ნიშნით დაჩაგრული ყველასთვის უცნობი მწერლის მხარდასაჭერად შეიძლება ორგანიზებულად აიმაღლონ ხმა ევროპისა და ამერიკის უცნობილესმა მწერლებმა და ამოქმედდეს ყველაზე ეფექტური პოლიტიკური მექანიზმები, პენ-კლუბის გავლენაზე ბევრს მეტყველებს.
თუმცა, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ პენ-კლუბის ღირებულება მხოლოდ დრამატულ სიტუაციებში სასწრაფო დახმარების როლის შესრულებით შემოიფარგლება. უზარმაზარია პენ-კლუბის მნიშვნელობა ღარიბ და მსოფლიო სალიტერატურო კონტექსტიდან ამოჭრილ ისეთ ქვეყნებში, როგორიც საქართველოა, მწერლებისთვის საერთო ინტელექტუალური და სამართლებრივი პლატფორმის შესაქმნელად და, საერთაშორისო კონტექსტის გათვალისწინებით, აზროვნების ჩვევების ჩამოსაყალიბებლად, დროის ეკონომიის კულტურის გამოსამუშავებლად და ისეთ საკითხებზე კამათისგან თავდასაღწევად, რომლებიც დიდი ხანია ნორმირებული სტანდარტების კუთვნილებაა. ბოლოსდაბოლოს, საერთაშორისო კომუნიკაციების გასაძლიერებლად, საერთაშორისო ლიტერატურული პროექტების განსახორციელებლად, მწერალთა ლინგვისტური მოტივაციის ასამაღლებლად და მრავალი სხვა სიკეთის მისაღებად, საერთაშორისო პენ-კლუბთან თანამშრომლობა პატარა ქვეყნებისთვის ბრწყინვალე პერსპექტივებს იძლევა (რაც მთავარია, პენ-ი არ აერთიანებს ავტორებს სახელგანთქმულობის, ცნობილობის, პოპულარობის თუ წარმატებულობის ნიშნებით).
აი, ამ ყველაფრის გათვალისწინებით, როცა ქართული პენ-კლუბის ცამეტწლიანი ბიოგრაფიის შესახებ შევიტყვე, შერლოკ ჰოლმსის უნარები არ დამჭირვებია იმის გამოსაცნობად, რომ ქართული პენ-კლუბი დაარსებისთანავე პრივატიზებულ იქნა მაშინ ჯერ კიდევ მოქმედი მწერალთა კავშირის რამდენიმე წევრის და მათთან თბილისური ყაიდის მეგობრობით დაკავშირებული მოკალმეების მიერ. ის, რომ პერიოდულად, ალბათ, ქართულ პენ-ზე ინფორმაცია გაკრთებოდა ხან აქ და ხან იქ, სიტუაციას არ ცვლის (ასეთი ფანდებით დღეს ვერავის მოატყუებ).
ცხადია, პოსტსაბჭოთა სივრცეში იმ დროს არსებული საერთო ვითარების, პირველ რიგში კი ინფორმაციის გავრცელებისა და გადამუშავების უკიდურესად დაბალი კულტურის გათვალისწინებით, საერთაშორისო პენ-ი დაინტერესებული უნდა ყოფილიყო ქართული პენ-ის მატერიალური და სხვა სახის წახალისებით, ასევე – იმ პრივილეგიების სიგნალიზებით, რომლებიც პენ-კლუბის აქტიურ წევრად ყოფნა პირდებოდა ქართველ მწერალს. შესაბამისად, ქართული პენ-ის მესაჭეებიც არჩევნის წინაშე დადგნენ: ეს სიკეთე მხოლოდ განდობილთა მცირე წრეს შეეტკბო თუ ორგანიზაციის მიზნებისა და ამოცანების შესახებ ინფორმაცია საჯარო გაეხადა, როგორც ეს ხდებოდა და ხდება ხოლმე მსოფლიოს ყველა ქვეყანაში, თუ არ ჩავთვლით აფრიკის ერთ-ორ სახელმწიფოს, სადაც მოვლენები საქართველოს მსგავსად განვითარდა და საერთაშორისო პენ-კლუბი იძულებული გახდა, პროცესში ისე ოსტატურად ჩარეულიყო, როგორც ამჯერად საქართველოში ჩაერია და პრობლემის აქტუალიზება პენ-ის სტრატეგიების სასარგებლოდ გამოიყენა (ვისაც ესთეტიკური აღქმის უნარი დაბლაგვებული არა აქვს, ის ამ პროცესით ტკბობის შესაძლებლობას ხელიდან არ გაუშვებს). ქართველმა პიონრებმა კი მაშინვე საიდუმლო ორდენად ამ ორგანიზაციის გადაქცევა გადაწყვიტეს, რითაც იმთავითვე უღალატეს საერთაშორისო პენ-ის ყველა დაწერილ თუ დაუწერელ კანონსაც და ქართულ მწერლობასაც.
პირადად ჩემთვის სხვა კუთხითაც არის საინტერესო ეს მოვლენა. საქმე ის გახლავთ, რომ სწორედ ქართული პენ-კლუბის საიდუმლო ორდენის დაარსებამდე ერთი წლით ადრე დავწერე “უზნეობის მსხვერპლი”, რომელშიც საქართველოში კულტურის ფუნქციონირების მექანიზმებს მწერალთა კავშირის მაგალითზე ვაანალიზებდი. უზნეობად მე მაშინ მწერალთა კავშირის თავმჯდომარის კი არა, მწერალთა კავშირის წევრების ქცევის და ურთიერთობის წესები გამოვაცხადე. გასაგებია, რომ ქართული პენ-ის არსებობაც ურთიერთობების საბჭოური წესების იმ მორალის ერთგულებით დაიწყო, რომელსაც ღირსების კანონებთან საერთო არაფერი აქვს (არ გამოვრიცხავ იმასაც, რომ ქართული პენ-ის პირველი ტალღის ხელმძღვანელობამ, იგრძნო თუ არა, რომ “სიკვდილის ბუზი” დააჯდა, თავისი უბადრუკი ბიოგრაფიის გადაფარვის მიზნით, ბოლო დროს თავის რიგებში დაჩქარებული წესით ახალი წევრების მიღება და კლუბის გაბევრება სცადა). ასეა თუ ისე, ფაქტია, რომ მოკალმეთა რაღაც ჯგუფი ცამეტი წელიწადი ერთი და იგივე პრეზიდენტის ირგვლივ იყო გატრუნული (თვით ეს პრეზიდენტი კი, თუ მეხსიერება არ მღალატობს, საქართველოში პოლიტიკურ დიქტატურას ებრძვის). ჩემთვის ისიც უდავოა, რომ მოკალმეების მიერ თავიდანვე ღირსეული არჩევნის გაკეთების შემთხვევაში, გაძლიერდებოდა არა მათი სულიერი ჩანჩურიზმი, არამედ – ქართული მწერლობა.
პრინციპულად ვერ დავეთანხმები სათნოებითა და მოყვასისადმი უსაზღვრო სიკეთით გაცისკროვნებულ იმ პოზიციას, რომ ქართული პენ-კლუბის სამარცხვინო ბიოგრაფია მიიჩქმალოს და ყველაფერი ისე დაიწყოს ნულიდან, თითქოს მნიშვნელოვანი არაფერი მომხდარა. მითუმეტეს, მიუღებელია ჩემთვის შესაძლო მზაკვრობა (თუ ასეთი რამ ვინმემ უკვე ჩაიფიქრა): რეორგანიზაციის პროცესის მშვიდად ჩამთავრების ან სხვა მიზეზებით საჩვენებელი დათმობებისა და დამბანგველი მიმტევებლობის მერე ქართული პენ-ის “პრივატიზატორებთან” ანგარიშსწორება. ასეთი უკიდურესობები ყოველთვის გადაავადებს ხოლმე აწმყოს. მითუმეტეს, რომ, ადრე თუ გვიან, ვინმე აუცილებლად დაწერს ქართული პენ-კლუბის ისტორიას, როგორც ამას უკვე აკეთებენ სხვა ქვეყნებში, და გულდასაწყვეტი იქნება, ქართული კულტურის ისედაც მრავალმხრივ გაყალბებულ ისტორიაში კიდევ ერთ ყალბ ფურცელს თუ ჩავაკერებთ. ბოლოსდაბოლოს, პენ-იც ერთ-ერთია და არა ერთადერთი, და სამომავლოდ ქართულ კულტურას თანამედროვე გარესამყაროდან წამოსულ სხვა მრავალ ინიციატივასთან ურთიერთობის გამოცდა ელის. პენ-ის ისტორია საქართველოსა და აფრიკაში კი არა, ევროპის ქვეყნებშიც არ არის უღრუბლო. ჩემთვის ცნობილი ფაქტებიდან მხოლოდ იმის აღნიშვნით დავკმაყოფილდები, რომ ავსტრიაში, სადაც პენ-კლუბი 1923 წელს ჩამოყალიბდა, იგი დღემდე ისე არსებობს, რომ ერთ მშვიდ და უხმაურო წელიწადს არ მოსწრებია. 30-იან წლებში ხომ იქ კლუბი საერთოდაც ორ მტრულ ბანაკად გაიყო და ყველაზე უფრო ავტორიტეტული მწერლები დაერივნენ ერთმანეთს; კულმინაცია კი 60-იანი წლების ბოლოზე მოდის, როცა ავსტრიის პენ-კლუბის მაშინდელი პრეზიდენტი ალექსანდერ ლერნეტ-ჰოლენია მხოლოდ იმიტომ გადადგა თანამდებობიდან, რომ ნობელის პრემია მემარცხენე ჰაინრიხ ბიოლმა მიიღო, ამ მოვლენიდან ცოტა ხნის მერე კი ავსტრიელი მწერლების ავანგარდისტული ფრთა კონსერვატორების მიერ კონტროლირებად პენ-ს დაუპირისპირდა და “გრაცის ავტორთა გაერთიანება” ჩამოაყალიბა, პენ-ის ერთგვარი ალტერნატივა, რომელიც თავიდან, 1973 წელს, არც მეტი და არც ნაკლები, მოითხოვდა, რომ ის ავსტრიაში პენ-ის ახალ ცენტრად ეღიარებინათ. სახალისო ის არის, რომ “გრაცის ავტორთა გაერთიანების” წევრთა, სხვათაშორის უმნიშვნელოვანეს ევროპელ ავტორთა, ერთი ნაწილი დღესდღეობით ტრადიციულ პენ-ში ირიცხება.
და მაინც: მე არ ვიცი ქართული პენ-კლუბის არც ერთი წევრის გვარ-სახელი, მაგრამ სიამოვნებით დავუსვამდი ერთადერთ შეკითხვას: მათი პირადი ცხოვრებიდან რომ ნებისმიერი ცამეტი წელიწადი და ის ყველაფერიც ამოეჭრათ, რაც მათ ამ ნებისმიერი ცამეტი წლის განმავლობაში საკუთარი თავის სასარგებლოდ გააკეთეს, ექნებოდათ თუ არა იმის რაინდული შეგრძნება, რომ მათ სამართლიანად მოექცნენ?

თბილისი, 30.07.2010

© netgazeti.ge

© „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“

ფრაგმენტები წიგნიდან “სევდიანი ჩანაწერები”

ქრისტეფორე

ფარავანი დიდია, მშვიდი, ყველას განბანს, მონათლავს: ქართველს, სომეხს, დუხობორს – ცივია და განურჩეველი.
ქრისტეფორე! ხალხში დარბის, ირევა, პრინცად ქცეული მდაბიო. იფერებს, უხდება ტანზე შავები, თეთრი ფეხსაცმელი, თეთრი შლაპა. პლასტიური, გრაციოზული, გრძელი მკლავები, თხელი მტევნები, თლილი თითები, ნუშის თვალები შავი, წყვდიადი, და თეთრი ცხვირსახოცი.
ქრისტეფორე! ტრაპეზი: ჯური, ჰაცი, პანირი, გინი. ვაზის ფოთოლი და ტოლმა, ტოლმა. შია, ტოლმა მუშტში უჭირავს, მკლავებზე ცხიმი ჩამოსდის, ტოლმიანი თითით ცხვირს იწმენდს, ფრჩხილები შავი, სახე ცხიმიანი, თეთრ შლაპას იხდის, მრგვალი, არიული თავი, შავი თმა, ტოლმიანი ხელით თმას ისწორებს, სცივა, გალურჯდა, ვერ გრძნობს, მიჩვეულია, ფეხსაცმელს დახედა, თეთრი ცხვირსახოცით გაიწმინდა.
ქრისტეფორე! დღეს პრინცი, ხვალ მდაბიო! ისევ სანაგვე, ცარიელი ბოთლები, სიცივე, უღიმღამო ქალაქი, ლოთი დედა. არც თეთრი შლაპა, არც თეთრი ფეხსაცმელი, არცა ტრაპეზი, არც ვაზის ფოთოლი, არც თეთრი ცხვირსახოცი.
ქრისტეფორე!
ფარავანი დიდია, ცივი და განურჩეველი, ყველას განბანს, ყველას მონათლავს, ყველას დაიტევს.

ბეთლემის ვარსკვლავი

მოკლეა ჩვენი მეხსიერება. ერთი თაობის წყვეტაა საჭირო, რომ ყველაფერი დროს ჩაბარდეს. ტოპონიმები თუ შეგვინახავენ წარსულის კვალს: შახტსტროი, იმელი, ანდროპოვის ყურები, კიროვის პარკი – იმ დროის კვალია, როდესაც კიროვი ვინ იყო, ბავშვმაც კი იცოდა და იოანე ღვთისმეტყველი მაშინდელმა კი არა, ბევრმა დღევანდელმა მორწმუნემ ნათლად არ იცის.
სწორედ იმ დროს, იმელის შენობასთან ანდროპოვის ყურების მიმართულებით ქალი მიდიოდა, წელში მოხრილი, ზურგზე ჯვარმოკიდებულივით, პირველ შეხედვაზე ეგრეც იფიქრებდი, ჯვარი გეგონებოდა, და ჯვარიც იყო – დამბლადაცემული შვილი. ყველა დროის ნორმალური ობივატელი ზურგზე კაცმოკიდებული ქალის დანახვაზე, ავარიას, უბედურებას იფიქრებდა. ასეც ფიქრობდნენ და მანქანებს უჩერებდნენ. ქალი მანქანაში არაფრით არ ჯდებოდა. მადლიერებით უარს ამბობდა. რუსი იყო და რუსულად პასუხობდა:
– Спасибо, сынок! Недалеко иду, к Иоанну Богослову, Сказали, близко это.
რუსთაველიდან კიროვის პარკამდე რა გაუჭირვებდა (სადაც თურმე იოანე ღვთისმეტყველის ეკლესია ყოფილა), როდესაც შუა რუსეთიდან, ასე, ფეხით, შვილმოკიდებული მოდიოდა. მოდიოდა წმინდა ადგილებში, წმინდა ტაძრებში, ლოცვა-ვედრებით, რწმენით სასწაულქმედი ძალისა, იმედით შვილის ფეხზე დაყენებისა.
– Где придется сынок, спим на паперти. А хлебушек? Люди добрые везде есть. Христос за нас понёс и мы снесём. Храни вас Господи! ასე დაგლოცავდა, და გზას ადგებოდა, თავისი ცხოვრების გზას. ასეთი ტერტულიანესებური აბსურდი რწმენისა, თუ რწმენა აბსურდისა თუ შეგაძლებინებს შეუძლებელს, თუ დააყენებს ფეხზე დამბლადაცემულს. ჩვენ კი იმ დროშიც და ყველა დროს, შეგრძნება გვქონდა, რომ იქით, მთის გადაღმა არ გვახედებენ. და ეს “მთის გადაღმა” – ცა ყოფილა ჩვენს თავზე და ცაზე ბეთლემის ვარსკვლავი.

გიჟი მარინა

სოლოლაკის ქუჩების გზაჯვარედინზე, მანქანების სავალ გზაზე ზის ქალი, სახლიდან გამოტანილ ზურგიან სკამზე, მხედარივით ფეხგაშლით შემომჯდარი.
ცალი ხელი კვერთხივით ყავარჯენს ეყრდნობა, მეორე – ლარივით გასწორებული, მათხოვრობს, უფრო “მოთხოვრობს” (“მოთხოვნის” სემანტიკიდან გამომდინარე). გზისგასაყარის მესაზღვრეა, მეხარკე, ცნობიერი და ურცხვი. სირცხვილისაგან სახეწაფარებული მათხოვრობა, ფეხთ ბეჭდური ასოებით დაწერილი ახსნა-განმარტებითი ბარათით, მარინას არ ეკადრება, არც სჭირდება – ყველამ იცის ვინ არის “გიჟი მარინა”. ჯერ კიდევ ბევრს ახსოვს კინოთეატრის სიბნელეში მისი გოეთესებური შეძახილი – შუქი აანთეთ! ანთებული შუქი და შუაგულ დარბაზში ქალი, ღვინით სავსე ჭიქით ხელაღმართული, ახსოვთ მისი დამლოცველი სადღეგრძელო, ისევ შეძახილი: ეხლა ჩააქრე! ჯერ კიდევ ახსოვთ მისი ბოზობაც. საზღაურისას კი თვითონ მოგიყვება გზაგამოვლილის დიდაქტიკური სიბრძნით.
მისი თანამდევი მის თანამოლხინეებს თუ ახსოვთ, თორემ ღერძული ფეხმოტეხილსაც არ გასტყდომია.
ამაყია, შეუვალი, თუ მართლა გიჟი?

რუსი

ვინმეზე თუ თვალი შეაჩერე, უკვე ურთიერთობები გილაგდება, და თუ ერთსა და იმავე ადგილზე გხვდება, იცი რომ დაგხვდება, უკვე ჩათვალე რომ იცნობ. აგერ რამდენი წელია, პეტრიაშვილის კუთხეში, სათნო უმოძრაო, თეთრი, რუსი ქალი ზის, კალთაში ჩახუტებული მშვიდი ბავშვი უზის და სცნობ, იცი რომ სამსახური არა აქვს, ფერი არ ადევს, საჭმელი უჭირს, წამალი, ბავშვს გამონაცვალი აცვია, ნაპოვნ სათამაშოს ათვალიერებს, იცი ან მარტოხელაა, ან კიდევ უარესი… შენს ფიქრს იკავებს, ზოგს ხვდები, ზოგს იგონებ. შეეგუები. და ერთბაშად – მეორე ბავშვიანად დაგხვდება. ეგეც თავისია თუ შეაჩეჩეს? რუსი დარდიანია, დარდს რაღას იმატებს. ღიზიანდები, მეორეს ჩააცქერდები, ესეც უფერო, ჩუმი. დრო გადის, თავისას შვრება. იცი, ორი ყავს, მაგრამ ცოტათი ღელავ, მესამეს ხომ არ ელოდება?

ქართველი

როგორ ვახსენო ამ მიმართებაში ქართული სიმღერის ღვთიური ჰანგები, როგორ წარმოვთქვა ქართული ნიჭის სახელი – ჰამლეტი?! მაგრამ მისი სახელიც ხომ ყოფნა-არყოფნას ეთამაშება და ბოლოს და ბოლოს ყველა ხომ ამ ქვეყნის შვილები ვართ. არა სადმე სხვაგან, არამედ საქართველოს შუაგულში, რუსთაველის მოედანზე ქართველი ბიჭი ზის, ყველაფრით ნაკლული, სმენითაც ნაკლული, ჩონგურზე უკრავს, დოლზე ფეხს აყოლებს და ქართულს მღერის, თავდავიწყებით, თვალებდახუჭული. მისი შემოსავლისაა ეს სიმღერა, მისი გაჭირვების. მაგრამ ქართველის ცხოველმყოფელი, მზიური ბუნება თავს იჩენს, იმარჯვებს, და მღერის ქართველი, ემღერება, მოსწონს სიცოცხლე, ნამღერიც, ნათქვამიც. ბედნიერია! ხრჩობის ბურთი ყელში გებჯინება, და არ გესმის, ვის დარდობ, ვისზე გეტირება.

ნემო

ერთ დროს კარგად მოშვებული წვერ-ულვაში ეჭვს იწვევდა – რა იცი რაა… იშვიათად თუ ვინმე იზამდა, თავისებური გამოწვევა იყო, მიმიკრიული ბუნების კაცს შეაწუხებდა მტრულად ცნობისმოყვარე მზერები. დიდ ხანს ვერ გაუძლებდა. ამ წვეროსანსაც ასე დაემართა.
მაღაზიაში, მოლარესთან შელაპარაკებულს, უბნის პატენტიანი გიჟი გამოესარჩლა:
– ამას წვერი რო აქვს გიჟი არ გეგონოს, მანქანა ყავსო!
თითქოს აბსურდული მტკიცებულებაა, მაგრამ თუ ისევ დიაგნოზიანი გიჟი მიაგნებდა ასეთ უტყუარს! მეორე ის იყო, ავადმყოფს ექიმი რომ მიუყვანეს (არა ოჯახისა, ეხლა როა). ექიმი ავადმყოფის დანახვაზე აღფრთოვანდა და გამგებიანად ყურში ჩასჩურჩულა – მთელი ჩვენი პოლიკლინიკა თქვენთან არისო! იატაკქვეშეთში დამალული ნემო ბურჭულაძე ეგონა (მაგათი ფანი ყოფილა). ოჯახმა არ გაუტეხა, – კიო, ნემოაო, – პატრიოტული დაიჭირეს.
წვეროსანმა ეგეც აიტანა, მაგრამ საკუთარ ცოლზე რომ ჰკითხეს – თქვენი ქალიშვილიაო? მოთმინების ფიალა აევსო და წვერ-ულვაში ალაგდა.
ეხლა გიჟობას აღარავინ აბრალებს. გიჟობის პარამეტრებიც შეიცვალა და გიჟებით მომრავლდნენ.

კაი ბიჭები

ბიჭებმა სოფელს თავი შეაფარეს. შეშა დასჭირდათ, შესცივდათ. შეფარებულებს, იასნია, ლიმონკები ექნებოდათ. და აი, მაგ ლიმონკებს ხეებს ძირში უგდებდნენ და ფესვებიანად აყირავებდნენ. ამის გაგონებაზე, სხვას ვერ იტყვი – შთამბეჭდავია! დაჟე პოზიტიური ელფერით, ობრაზშია! (იასნია, ლიმონკები დაჟე, ობრაზშია – ასე ადრე ქართულად-რუსულად იტყოდნენ). აბა ამის გამკეთებლებს ბირდაბირებით ეხერხათ – იმენნა ობრაზში ვერ იქნებოდა.
ისე კი, გეგონება, ვაჟა Fფშაველა ჩვენსკენ არც გაჭაჭანებულა.

მისტიკოსები

ზამთარი, მოსკოვი, 40-გრადუსიანი ყინვა, ქალაქი გადარბენაზეა – მაღაზიიდან მაღაზიამდე, ტროლეუბუსიდან – მეტრომდე, ნებისმიერი სეირნობა – летом, летом.
და ამ სირბილში, უცებ, აუჩქარებელი ტრიო – ორი “ლეტნად” ჩაცმული ბებერი და ჯაჭვით გამობმული შავი კატა. ამისთანა სანახაობა ზაფხულშიც, “მუხის ირგვლივ ოქროს ჯაჭვზე მოსეირნე კატის” ქვეყანაშიც კი, საშვილიშვილოდ დაგამახსოვრდებოდა:
ბებრები, ორივე შავ ხავერდში თეთრი ჟაბოებით, კაცს ამასთან ფეხზე მოტმასნილი ტრიკო, დარტანიანისებური ჩექმებით, თავზე ცილინდრი, თვალში მონოკლი. ქალი ბოლეროში, ვუალიანი შლიაპით. დინჯად მიაბიჯებდნენ, ხელკავჩაკიდებულნი. უკან, სერიოზულ ჯაჭვზე, ასევე სერიოზული. ვერტიკალურად კუდაპრეხილი შავი კატა.
რას იფიქრებდი? დღესაც ვფიქრობ, ვინ იყვნენ და რატომ არ სციოდათ? ეგების იცოდნენ, რომ ასე, სხვის მესხსიერებაში წარუშლელები დარჩებოდნენ.

ოფელია

კარგა ხნის წინანდელ ამბავს გიყვებით. მაშინ თქვენხელებს გაგებაში არ ჰქონდათ ბევრი რამე, ეჭვი მაქვს, რომ არც ის იყო გაგებაში, რა სჭირდა.
კუს ტბის ფერდობზე, თბილისისკენ გადმოსახედზე, ახალგაზრდა კაცი იდგა, ქალის გამომწვევი ჩაცმულობითა და პარიკის ვარცხნილობით, მაღალქუსლებიან ფეხსაცმელზე ბანჯგვლიანი ფეხით შემდგარი. ხელში სარკე ეკავა და ტუჩებს წითლად იღებავდა. მარტო იყო, ირგვლივ არავინ. ძაღლს მოვქაჩე, გავუჩერდი. ამაზრზენი მიზიდულობა მერე გავაცნობიერე, მაშინ კი სიტუაცია ჩემებურად დავალაგე:
– იგვიანებენ? – შევეკითხე.
– ჯერ არსად ჩანან, – მიპასუხა და გამომწვევად ჩულქი გაისწორა. მოძრაობა არტისტული იყო და დავრწმუნდი, რომ სწორ გზაზე ვარ.
– ჯგუფი, გადამღები ჯგუფი იგვიანებს, არა? რა როლს თამაშობთ?
– ოფელიასი, – მითხრა და უწმაწურად ჩამიკრა თვალი.
ისეთი უცნაური დრო იყო – კაბუკის თეატრი ვიცოდი, ოფელია ორივეს გვცოდნია, ჰომოსექსუალიზმი კი არც ერთს.
დღეს, მგონი, პირიქით არის.

ქურთი

უნივერსიტეტის ეზოში ბიჭები ხორხოცებდნენ, ლუდმა ააქოთქოთა, თავისი მოყვნენ, სხვისას გადაუარეს, ნათესავ-ნაცნობებს მიწვდნენ:
– მაი გოგო, ქე რომ შენ მოგწონდა, გათხოვდა. მაი აფერი, მერე თქვი. ქორწილია, ქალოურს გადოუხადეს, ქუთაისში. ქვეყანაა, სიძეც იქინეა, ნეფე- დედოფალს თავი დაადგეს, სიძისას ყვებიან – თბილისელიაო, კაი ბიჭი, კაი დედმამიშვილი, ქურდიაო, გეიგე – სიტყვა ეთქმისო, აქოურსაც მიგვიხედავსო. კაი სვეს და კაიც ჭამეს. ჭამეს, მარა რა ჭამეს რო იცოდე – ქურდი კი არა, ქურთი ყოფილა მაი უბედური, კამაზის შოფერი. რო გეიგეს, რო ტკუცეს თავში, რო გეიგდეს ლაჯებში, საციხო არ ქნეს, თვარა… გამეეპარათ. ქალი ისევლე საშენო დარჩა თუ არ გააბახეს.
ამას მოყვნენ, იცინეს, ჩაბჟირდნენ, პლასტმასის ჭიქა-ბოთლები იქვე მიყარ-მოყარეს და უნივერსიტეტში ლექციაზე შელაგდნენ.
ნეტავ ეკონომისტები არ იყვნენ, ან საერთაშორისო ურთიერთობები, ან სამართალი… ისევ კბილის ექიმობა აჯობებდა.

წალკოტი

– რა წალკოტია! – იკივლა მანქანიდან გადმოსულმა ქალმა. ჩემი მეზობელი იყო, ათი წელი. თავის წალკოტს პირველად მოაკითხა.
– ეს რა წალკოტია! კიდევ ერთხელ დაიყვირა და მანქანიდან ორი თხა გადმოიყვანა.
ერთმანეთს გავეცანით. შიში ვერ დავმალე, მეგონა ეს ორი თხა ჩემს თვალწინ უნდა დაკლულიყო ფუძის ანგელოზის სახელზე. უცებ ვერაფერი შევბედე – თავისი სახლ-კარია ბოლოს და ბოლოს, და უფლებრივ შარის მოსადებს ვეძებდი. ამასობაში, მეზობელმა ორივე თხას ბაწარი შეაბა და მდელოზე სასეირნოდ წაიყვანა. საღამოსკენ, უკვე შიშის ზარი რომ მცემდა, ორივე თხა ისევ მანქანაში ჩასვა და ქალაქში დააბრუნა. მის მერე სააგარაკოდ, თავისი წალკოტის სანახავად ჩამოსული, არც თხებიანად, არც უთხებოდ, არავის უნახია.
ვაკის პარკში კი, ამბობდნენ, ხშირად ნახულობდნენ თავის თხებთან მოსეირნეს.

მშიერი

ქელეხი რუსთაველზე, ლაღიძის წყლების ერთ-ერთ დარბაზში მიმდინარეობდა. ქართველი უქონელიც უკანასკნელს გაიჭირვებს და არ
შერცხვება. აქ კი მეტზე მეტიც იყო. სუფრაზე სართულებად ელაგა ყველაფერი, არამარხვაში რაც გვეჭმევა. კუჭი რომ დამძიმდება, ჟანგბადიც მაშინ გახსენდება. გარეთ გამოვედი, ქუჩაში. დარბაზის გვერდით ფანჯრები მიწის პირზეა, თუ გახსოვთ, და რა ძნელი გასახედი იყო იქით, როდესაც ფანჯარას მიკრული კაცის შიშნარევი მუდარიანი მზერა მძალავდა. შევხედე და ჩავიკეცე, მის გვერდზე, პირი-პირს.
– შნირი არა ვარ, детдомовский я!
ასაკს ვერ იტყოდი. ვერც ეროვნებას. ორივეს ქუჩურად ამტვრევდა – რუსულსაც და ქართულსაც.
– გშია? – შიშიან თვალებში იმედი გამოკრთა. თავი მორცხვად, ჩქარ-ჩქარა დამიქნია.
ჩემსას არ გეტყვით, უბრალოდ რაც ხელს გამოვაყოლე ის გამოუტანე.
როგორ ჭამდა, ორივე ხელით, ლუკმით პირს როგორ ილესავდა, მადლიერებით ამოხედვა როგორ არ ავიწყდებოდა!
რა გამოისყიდის ჩვენს სიმაძღრეს. უფალო?!

მოკლე ჩართვა

თბილისში, ზაფხულში, აგვისტოს სიცხეში, უნივერსიტეტის გაჩერებაზე კაცი იდგა.
ტანზე ეცვა: “სეტკა მაიკა”, ზედ ქალის “დუბლიონკა”, სპორტსმენის ლამპასებიანი “ადიდას”-ის შარვალი, შიშველ ფეხზე კალოშები, თავზე ფეტრის შლიაპა. ცალ ხელში საპროფესორო პორტფელი, მეორეში, ჯოხად – პლინტუსი. ყველაფერს ჰალსტუხის მაგიერი, ყელზე შებმული ელექტრო შნური აგვირგვინებდა, თავისი შტეპსელით, მეორე ბოლოთი შარვალში ჩატანებული. ტიპი, ასიანი, გათიშული იყო და თანაც ქსელიდან. თავის სამსახურში მიდიოდა. ოთხმოცი წელი შემისრულდა და იუბილე გადამიხადონო. გზად, კეთილმა ნაცნობმა უვნებელჰყო და მოტყუება-მოფერებით სახლში დააბრუნა.
მოკლე ჩართვის მსხვერპლი იყო.
იუბილე არ გადაუხადეს.

კვაზიმოდო

ახალგაზრდა კაცი – კაცი იყო, კაცობით, ძმაკაცობით, გაგებით, რომელიც საძმოს შეგძენს გამტანს და გამგებს, და რომელმაც შესძინა კიდევაც საძმო.
სხვა კი არა ინება ბუნებამ. რომელი ერთი, როდესაც ერთ-ერთიც გეყოფა მთელი ცხოვრების წასამწარებლად – პატარა, თეძოებამოგდებული, ხელფეხმოკლე…
კახეთის კვაზიმოდო, კახეთის პეტრუჩიანი, აბსოლუტურად, სრულიად უიმედო. მარტო გული. არცა დაკვრა, არცა სხვა რამე მუსიკობანი სიყვარულის საიმედოდ. ძმაკაცებს კი უყვარდათ, პატრონობდნენ და ეფერებოდნენ. ძმაკაცობაში ის წუთიც დადგა, როდესაც კახელმა ბიჭმა, – ქალი, როგორიაო? – იკითხა.
ბიჭებმა, კაცებმა, საძმომ, სამეგობრომ, ყველამ ფული ჩამოვიდა, შეაგროვეს და თბილისიდან ქალი, ლამაზი ქალი ჩამოუყვანეს.
რას გადაგვიწყვეტს სალხინობელი?

ენთუზიასტი

მოუსვენარი კაცი იყო, იდეები აწუხებდა – რახან დაიბადე, ჭამა და სიკვდილი არ აგცდებაო. ჭამა მიხედულია, სიკვდილს მე მივხედავო, პლასტმასის კუბოები მაგარი პროგრესულიაო. გეგმები დაალაგა, გაიკითხ- გამოიკითხა, აწონ-დაწონა, მიდგა-მოდგა. წამოწყებული სახლის რკინა-ბეტონი, კარ-ფანჯარა და ჭერ-იატაკი დააკონსერვა (გამდიდრებულზე უფრო დავამთავრებო). ამასობაში დრომ ფერი იცვალა. პლატსმასის წარმოება გაიყინა, ხე-ტყის ჭრა შეწყდა, იარაღი საქმეში გავიდა და სიკვდილმა იმატა. სიმწრის დღეები დადგა, უზომო სიმწრის. იყო ერთმანეთის კვლა და იყო გატანაც ერთი მეორის. კაცმა უბნის ნაცნობ-უცნობ ჭირისუფალს არავის უთრხა უარი. მისმა ჭერ-იატაკმა გაიტანა და მიაბარა ბევრნი – ძველებურად, ჩვენებურად.
ნაომარზე, ჩამცხრალზე, სიკვდილზე ფულის კეთებამ უზნეობის, ცოდვის ელფერი დაიდო, არც მერე გაჰქრობია. კაცმა საქმეზე ხელი აიღო.
სახლი დაუმთავრებელი დარჩა.
ქვეყნის ამბავი დალაგდა.
ხე-ტყის ჭრა აღსდგა.

ფეხსაცმლის მწენდავი

– მოდი გაგიწმინდავ! გაგიწმინდავ!
ფეხსაცმლის მწენდავი ბიჭი, თითქმის ბავშვი, ძონძები, ფეხშიშველი. მხარზე გადაკიდებული სალტიანი ყუთი, შიგ მისი ავლა-დიდება.
– გაგიწმინდავ! ეს არის მისი ლუკმა, გააწმენდინე, თავი რითი ირჩინოს. გააწმენდინე!
– გაგიწმინდავ, იაფად გაგიწმინდავ, გაგიწმინდავ! – ისტერიული, ჭლექიანი ღაწვები, ზეთოვანი, უძირო თვალები, მუდარა: – გაგიწმინდავ, ფული არა გაქვს? – არ გჭირდება, არ შეგიძლია, ფულს აძლევ, იცილებ. არ იღებს, არ კადრულობს.
– ისე გამაწმენდინე! ისე გაგიწმინდავ!
მოცლილები წრეს რკალავენ, თვალს ადევნებენ. ყუთიდან მეურნეობა ამოაქვს, გამოწვდილ ფეხს იკრავს, ჰაერში ქეჩები, ჯაგრისები დაფრინავენ, უჩქარებს. ნერვიული, ავადმყოფური ეგზალტაცია. ჩქარა, ჩქარა, ჩქარა. ოფლის წვეთები ამჩნევია.
ჩერდება. მოწყალებასავით მაყურებლის აღტაცებას უცდის.
ხელოვანია, ამ წუთისოფლის დღემოკლე შვილი.
ალაჰმა გადმოგხედოს შენც და შენს ქვეყანასაც!

ნეტარი

მამაკაცი ქალური, რბილი მოყვანილობით, სრული ჩასხმული მკლავებით, არააღმოსავლურად ღია, ნათელი, მუდმივი, უმისამართო, განბნეული ღიმილით – ალაჰის ნეტარი შვილი.
მუხლმოყრილი ირხევა, კავალების ლოცვა-გალობას მიყვება, ტანს აყოლებს, უჩქარებს, ანელებს, ჩერდება, ნეტარად უსმენს, იგებს, ეთანხმება, აღმამსვლელს გამკივანს – ალლა-ს – ფრთადაღმართულ ხელებს ახვედრებს, კმაყოფილია, ჩაფიქრდა, ოხვრა, ჩუმი ჩივილი, სმენა, წინ გასწრება, ლოდინი, ერთად სვლა, შერწყმა, ნეტარი მორჩილების ბედნიერი ცრემლები. მუსიკალური, მელოდიური, რიტმული, ნეტარი მუსლიმი, ლაჰორის ჯუმა მეჩეთის ხიზანი. ხუთმილიონიანი ქალაქის უბინაო ბინადარი, დაპურებული მშიერი, უსმენო გულმსმენი, ბედნიერი ნეტარი.

კვერცხის გული

ღარიბი ინდოეთის კუზიანს, ყურძნადასხმულს, ცხრაფრად დაკეცილს, სამსახური დაყვა – სიმახინჯე აჭმევს. უბრალოდ მშიერმა უნდა გაგაგებინოს, გთხოვოს. ეს ორნი, გოგო-ბიჭიც იმიტომ მოგიჯდნენ მაგიდის ფეხთან, ასფალტზე და თვალებში შემოგცქერიან. საუზმე – თოთოდ შემწვარი კვერცხი, ჩაპატის ნაჭერი და პაკეტის უხიფაო წყალი – ყელში არ გადაგდის. კვერცხიან თეფშს ბავშვებს უწვდი და სკამის ზურგზე მისვენდები. ბავშვები კარგად მოკალათდნენ, თეფში მუხლებზე დაიდეს და აჩურჩულდნენ. მერე ძახილი და ხელების ქნევა დაიწყეს. შორიდან, ქუჩის ბოლოდან პატარა მუხლუხო მოგორავდა – წვინტლიანი ტიტლიკანა, მოკლე პერანგის ამარა. მოირბინა, შუაში ჩაისვეს. გოგონამ პატარა გაშლილი მტევნის წიბოთი კვერცხის გული ზუსტ სამ ნაწილად გაჰყო და აუჩქარებლად ჩაყლაპეს.
ცხრა ძმის გაყოფილი კაკლის გული მეტაფორა არა ყოფილა. ინდოეთში, საჭმელს ხარბად დაწაფებული ინდოელი არ მინახავს.

მძივები

განგის ნაპირას ინდოელი ქალი ჩხარა-ჩხურებით ვაჭრობდა – მძივები, მძივის ქვები, ძეწკვები მიწაზე ჰქონდა გაშლილი, ჩითის ნაჭერზე. გვერდზე, სამი ერთიმეორეს მიყოლებული პატარა, მტრვიან ასფალტზე გორაობდა. თვალებით მანიშნა, ჩემებიაო, საშნოდ დატუქსა და გამიცინა. მძივებს კრიალოსანივით თითებში ვშლიდი, ვეფერებოდი, ზოგ ქვას შუქი გაუდიოდა. ქალის მხარზე შეხებამ ამ ფრიად ვნებიან საქმეს მომწყვიტა – აი კიდევ ერთიო – და სიამაყით სკოლიდან ახლადმოსული ბიჭი დამანახა, ესეც ჩემიაო. თვალები ბედნიერებით უბრწყინავდა, გეგონებოდა უშვილოს ნანატრი შვილი ეღირსაო. ნახევარ ფასში ნავაჭრი მძივები ლოდად დამეკიდა – მეოთხემ ნამუსში ჩამაგდო. ბიჭმა ზურგჩანთა მოიცილა, დედას ჩააბარა, მიწაზე გაშლილ დახლს საქმიანად ხელი გადაავლო. დედამ გულის ჯიბიდან ლობიანის გადანახული ნაჭერი ამოიღო და მიაწოდა.
ბედნიერება გაჭირვებაზე მეტია?

ყრუ

უფრო ლამაზ მამაკაცს თუ აიჩემებ, ისევ იქ, პაკისტანში, სუფიებთან, DDhol Master-თან, Gionga Saint-თან (ასე უწერია სავიზიტო ბარათზე) მიგიყვანს არჩევანი. მისი სრულყოფა იშვიათი კაპრიზია ბუნების, მისი აღწერა – ხატოვანება აღმოსავლური პოეზიის: ვარდნილი კაბა, შავ ვარდნილ თმებზე ოქრომკედით ნაქარგი ფესკა, ყელზე ხელთუქმნელი მოსასახამი, თითებზე ბაჯაღლოს ბეჭდები. და ეს ღვთაება, ეს მამაკაცი, სუფიების – განდობილთა მუსიკოსია, დოლის, დაფის მუსიკის გულისძგერა, სისხლის ფეთქვაა. Gionga-ს, დიდი დაფი მკერდზე აქვს მიბჯენილი, დასარტყამით ურტყამს, რიტმს ყვება, ირხევა, ტრიალებს, შინდისფერი თავბრუდამხვევი ქარბორბალა, უფრო და უფრო აღმატებული. სტიქიურ მოვლენას სასრული არა აქვს. სასრული გულის ბზარია. მისი რიტმი – მისი განაჩენია. მისი განაჩენი – მისი სიკვდილი.
GGionga Saint-ი ყრუ-მუნჯია, მისი ყური – მისი გულია. გულ-ღვიძლი, გულის ფიცარი დიდხანს ვერ იტანს, დიდხანს ვერ გაუძლებს ასეთ რყევებს, ასეთ ვიბრირებას, ასეთ feroge-ს, ალაჰის სადიდებელსაც კი.
GGionga-მ ეს იცის, უთხრეს, აუხსნეს, მაგრამ მაინც უკრავს და… ელოდება.
და თუ უკვე წარსდგა ალაჰის ეს გულდაუზოგავი მსახური, რუმის მოვიხმობ მის მოსაგონარად:
წინარეხატი – უკვდავი არსი ყოველივესი, ჩვენს მიღმა არის,
აქ კი რაცაა – სიკვდილი გაცრის, ვერც კი მოასწრებ შევლებას თვალის.

ნუ დაღონდები, რომ ბგერა გაქრა, რომ ჩაქრა შუქი ნათლის,
ისინი დარჩნენ, და გაქრა აქ რაც – ანარეკლია მათი.

(ჯელალ-ედ-დინ რუმი – “შამს თებრიზის დივანიდან”)

განგი

განგის ნაპირზე მოხუცი ქალი ზის და სიკვდილს ელოდება. განგი დიდია, დიდია ინდოეთი. შორიდან მოვიდა, ფეხით, ბებერი, მომაკვდავი და არ გაუმართლა – სიკვდილი იგვიანებს. ყველა ინდოელის ნატვრაა, წმინდა განგმა მიიბაროს. რჩეულთა ხვედრია განგის პირას სიკვდილი. რჩეულთა რჩეულებს განგს ფერფლად გაატანენ, მისნაირ ღარიბს – ცხედრად. ბედნიერია, ნატვრა აიხდინა, განგის ნაპირზე სარიში გახვეული, მუხლებში თავჩაღუნული ზის და ელოდება…
არც გეცოდება, არც გებრალება, ჯანმრთელს memento mori-თ მცხოვრებს, მოლოდინით კნინს. არ გებრალება, მაგრამ ლოდინს წამალი უნდა და ჩაპატის ნაჭერი, და რუპიებს ითვლი.

“მოსამართლე”

სუფრის კაცის ეგეთი Gგათიშვა საფიქრალია – ან ქვეყანა დაიქცა, ან თვითონ ვერ არის ამ ქვეყანას. ბოდვის აბსურდს კონტენტ-ანალიზით თუ გაშიფრავდი გამონათებების შეჯამებით.
– მამამისმა არა მცალიაო! გესმის, არა მცალიაო! – უცებ წამოიძახებდა და ისევ Lლობიოში ჩაუვარდებოდა თავი.
-არა, შამპანური რა შუაშია, – იყვირებდა და თან ჭიქაში ოხრახუშის ღერით გაზს აცლიდა, – ბიჭს გაექაჩაო, გაიგე, ბიჭს!
ისევ ლობიოს დაუბრუნდებოდა.
– რას ამბობ?! ბიჭს? გოგოცა ჰყავთ, გოგო იქნებოდა!
ისევ ლობიოს თავს ააცლიდა და გაცოფებული პასუხობდა: “ბიჭსა, ბიჭსა-მეთქი! ბიჭს გაექაჩა!” ახლა ბაჟეს მაგივრად, მდოგვში ამოვლებული ღომი წუთით გონზე მოიყვანდა: “გაექაჩაო! წამო-მეთქი, ეხლავე მიწასთან გავასწოროთ ეს გათახსირებული, ხომ იცი, ვინ არი-თქო? მამამისმა, – ვიციო, მაგრამ ახლა არა მცალიაო, საღამოს რეპეტიცია მაქვსო, ღამე უხერხულია, სძინავსო! აბა უქნია თავისი საქმე და ეგ არის”. ახლა ისე გაითიშა, მდოგვი კი არა, ფხვნილი წიწაკა რომ აყარო ცხვირ-პირში, ვერ მოახედებ. სუფრის წკიპზე თავი უდევს და შფოთიანად თვლემს. მერე შეშინებული წამოიკივლებს: “გაექაჩაო, არა მცალიაო, მოვკლავ-მეთქი…” თლილი ჭიქით არაყს გადაკრავს და სუფრის წიბოს საფეთქლით თავს ურახუნებს.
ნეტავი ან არ გაგიჟდებოდეს, ან არ გალოთდებოდეს ეგ დალოცვილი ქვეყნის მოსამართლე რეგბისტი, ქვეყანა თუ სხვა მხარეს გადაიზნიქა.

სიტყვა

გარეთ ქვიშა, აქლემები ჭის ირგვლივ მოსიარულე, წყლით გაოფლილი ტიკები, ბორბლის ჭრიალი და მომთაბარის კარვები. შიგნით, კარავში რკალად, მუხლმორთხმულად მჯდომი უხუცესის რძლები – ხუთი ვაჟის ხუთი ცოლი და თვითG მისი პატივდებული მეუღლე. სხედან მდუმარედ, ჩვილებითა და მზარდებით გულჩაკრულები. ირგვლივ ქვიშა, კარავში იდუმალი სიჩუმე და ერთმანეთის თვალიერება. აქ, ამ სამყაროში მარტო ქალს შემოესვლება, მარტო მხატვარს შეუძლია ნაქსოვ-ნაქარგებითა და სამკაულებით დაუღალავი ტკბობა. აღტაცებას სიტყვა არ უხდება, არცა ხმაური. აქ არც მოუძებნავი სათქმელი დაგამძიმებს, არც უპასუხო სიცარიელე. აქ თარჯიმნის სიტყვა ყალბია, ბგერა კი ფუჭი. არის რაღაც ბიბლიური ამ მუსლიმანურ სივრცეში რაღაც შეუცნობადიც და მშობლიურიც. და, აი, ამ სრულ სიჩუმეში დედამთილის უსიტყვო ნებით, უფროსმა რძალმა კარვის საბჯენს უნატიფესი ფოჩებიანი ნოხი ჩამოხსნა, უმცროსმა პატარა შვილს ქვიშაში ნაწოლ-ნაპოვნი ბარბაროსულად მომაჯადოვებელი მძივი შეხსნა და ოჯახის მბრძანებელმა სტუმარს ფერხთ დაუდო.
ეს ყვერლაფერი, სრულ ურღვევ სიჩუმეში, მისნური წვდომით სტუმრის სურვილისა და არჩევანის.
სახლში სათუთად შენახული ეს ნივთები, მხატვარს იმასაც ახსენებენ, სიტყვა რომ განსაცდელად გვაქვს ნაბოძები.

© „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“