• პოეზია

    ნუგზარ ზაზანაშვილი – ლექსები

    ციურიხის რომელიღაც რესტორანში

    პატარა რესტორანში ვზივარ და შევყურებ

    გვერდით მაგიდაზე მოკალათებულ, საგანგებოდ

    გამოწყობილ, მოხუც ცოლ-ქმარს: ქალს მკერდი

    რაღაც “ბროშკით” დაუმშვენებია, ეტყობა,

    სილამაზის სალონშიც გაუვლია, მოუწესრიგებია

    თმის ვარცხნილობა, კაცს წითელი ჰალსტუხი

    შეუბნევია. სხედან თავისთვის, წრუპავენ ღვინოს,

    ბაასობენ: ყოფითი პრობლემები არ აწუხებთ,

    პოლიტიკა ნეიტრალურ შვეიცარიელებს არ

    აღელვებთ – ალბათ, შვილებზე და

    შვილიშვილებზე საუბრობენ, შორს,

    განცალკევებით რომ ცხოვრობენ და “სტაჟიანი

    პენსიონერებისაგან” განსხვავებით, ჯერ კიდევ

    ბევრი აქვთ საზრუნავი…

    სახლშიც შეეძლოთ ევახშმათ, მაგრამ

    რესტორანში სჯობს – კვირაში ერთხელ მაინც:

    ჯერ ერთი – მთელი დღე სამზადისში ხარ

    ჩაფლული, მეორეც, რესტორანი სხვა

    ადამიანებთან ურთიერთობის ილუზიას ქმნის –

    ოფიციანტი ყურადღებით გემსახურება,

    თავაზიანად გიხსნის – რით გამოირჩევა

    “საფირმო” კერძი, რომელი წლის მოსავლის

    ღვინოა უკეთესი, შენ შენს მოსაზრებებს

    უზიარებ და მსჯელობთ ასე, ცოტა ხანს.

    თანდათან რესტორნის სხვა სტუმრებისადმი

    მეზობლური გრძნობაც გიჩნდება…

    და კვირაში ერთხელ მაინც გეჩვენება, რომ დროს

    კი არ გაჰყავხარ – პირქუში სიჯიუტით – საითაც

    სურს, არამედ შენ გაგყავს ის – ლაღად –

    როგორც გეპრიანება… კვირაში ერთხელ მაინც

    ივიწყებ მოწყენილობას, უცილობლობას

    მოახლოებული განშორებისა…

    მუნკის “სიცოცხლის ცეკვა”

    სიცოცხლე ცეკვავს
    სიცოცხლე
    ცეკვავს
    ცეკვავს
    ცეკვავს
    ცეკვავს
    ყვა
    ყვა
    ყვა
    ყვა

    მწუხრის დღეს იასე ცინცაძე უმცროსის
    ამოთქმული (მცირე ინტერპრეტაციით)

    გაასწორებდა სიცოცხლე
    სიკვდილი რომ არ ტეხავდეს

    ვირტუალური…

    ფოტოსურათი გამომიგზავნეს: მე და ჩემი
    კეთილი, შინაბერა კოლეგა სერენა არდუინო

    ატლანტის ოკეანის ქვიშიან სანაპიროზე,

    პორტუგალიაში – მზიანი, თბილი თებერვალია,

    გულწრფელი ღიმილი გვინათებს სახეებს…

    სამსახურიდან ვბრუნდები. მესამე დღეა თოვს:

    უმზეო, ცივი თებერვალია წელს თბილისში.

    თუმცა, თოვლი უხდება ვაკის უბანს: არც ოღრო-

    ჩოღრო ტროტუარები მოჩანს, არც – ნაგავი,

    უფერული არქიტექტურაც თოვლითაა

    შენიღბული… და მაინც ცუდია უმზეობა,

    მოსაწყენია.

    “Levon Travel” – იუწყება ფირნიშანი:

    მოგზაურობა – ნებისმიერ ადგილას, ნებისმიერ

    დროს!

    ლევონ, შეგიძლია – იმ თებერვალში

    გამამგზავრო?..

    ძებნა ინტერნეტში

    www.google.com
    Zazanashvili
    Search
    არის
    ეს ვიცი
    ესეც ვიცი
    ესეც
    ეს რაღა არის

    [PDF] Pneumatic equipment for handling alumina
    ფაილის ფორმატი: PDF/Adobe Acrobat
    T. G. Zazanashvili. Tbilisi Ceramic Combine. Translated from Steklo i Keramika, Vol. 17, No. 11, pp. 42-42, November, 1960. The moisture content of ceramic …
    www.springerlink.com/index/H1592462308226T6.pdf – მსგავსი გვერდები
    Volume 17, Number 11 / May, 1960
    Journal Glass and Ceramics
    Publisher Springer New York
    ISSN 0361-7610 (Print) 1573-8515 (Online)
    Pages 555-608
    Subject Collection Chemistry and Materials Science
    SpringerLink Date Tuesday, December 07, 2004

    ნეტავ, თუ იცოდა თამარა მამიდამ, რომ მისი სტატია

    ინგლისურად ითარგმნა? ან იქნებ იმ დროს არც იყო

    ნათარგმნი, ან კომუნისტური ცენზურა დაუმალავდა…
    რომ ცოდნოდა – გვეტყოდა…

    მამიდაჩემი თამარი 25 წლის წინ გარდაიცვალა…

    განსაკუთრებით გემრიელად ატმის კომპოტს

    ამზადებდა…

    Springer Link Date Tuesday, December 07, 2004…

    * * *

    საით
    საით
    საით
    საათო
    წინ თუ უკან პირდაპირ თუ ირიბად
    მე კი წიგნების კარადაში
    მოდილიანის
    ვან გოგის
    ფიროსმანის
    ალბომების წინ
    ვიწყობ მინიბარს
    Duty Free-ებში ნაყიდი
    არყით და ვისკით
    ის კი
    თუმცა სად არის ის
    ცრის ნოემბერი
    ცრის და ცრის და ცრის და ცრის
    რას
    ცას
    ღრუბელს
    ცას რაც არ ჰგავს ცას
    ღრუბელს რაც არ ჰგავს ღრუბელს
    უნდა ვივარჯიშო
    როცა აღარ გესიზმრება ლექსები
    უნდა ივარჯიშო
    მაგრამ მე არ მიყვარს
    ვარჯიში
    სხვანაირი
    ვარ ჯიშის
    ზარმაცი ვიყავი
    ზარმაცი დავრჩი
    ხარჯი
    მთავარი სიტყვაა ხარჯი
    ხარჯი
    ყველგან და ყოველთვის
    ხარჯი
    მაინც იხარჯება ყოველი
    სურს თუ არ სურს
    მისცემს თუ არა დასტურს
    საათის ელემენტიც იხარჯება
    კომპიუტერის მიკროსქემების ლითონიც
    სიტყვაც
    სიტყვა ბრძნულიც
    სიტყვა საქმიანიც
    სიტყვა ლიტონიც
    ვიღაცას მაინც განვსჯით
    ვიღაცა მაინც განგვსჯის
    დაგვსჯის
    თუმცა რაღა დასჯა გვინდა
    ცრის ნოემბერი
    გუშინაც ცრიდა
    ხვალაც
    მოცრის
    გაცრის
    იცრის
    მე ვიცი რომ არაფერი ვიცი
    მე ვიცი რომ არაფერი ვიცი
    მე ვიცი რომ არაფერი ვიცი
    სამაგიეროდ
    გაზეთმა ყველაფერი იცის
    რადიომ ყველაფერი იცის
    ტელევიზორმა ყველაფერი იცის
    დროა ასეთი
    რა დროა
    სად არის დრო
    საათო
    შენ არავის უყვარხარ
    რადგან არ ართობ
    გასართობი არ ხარ
    თან არაფერს ჰგავხარ

    საკმარისია
    თორემ ასე შეიძლება გაგრძელდეს დაუსრულებლად
    ასე
    აი ასე იწერება ლექსი
    თუ რაღაც ლექსის მაგვარი
    როცა აღარ გესიზმრება ლექსები
    და მაინც წერას აუტანიხარ

    * * *

    ყვავო, ყვავო, ყვანჩალაო,
    აქ რამ…
    მომაჩანჩალაო?..* * *

    “რა გვიან გავჩნდი
    რა ადრე გავჩნდი”
    ნატავ თავის დროს თუ ჩნდება ვინმე?..

    უალერგიო ბავშვობა

    როდესაც ალვებს “ბუმბული” ცვივა –
    მტკივდება თავი,
    თვალი მიცრემლდება…
    და მახსენდება პლატონის ქუჩა,
    პაწია ხალი შენს ზედა ტუჩთან,
    მწვანე თვალები,
    ჯამში – ალუჩა,
    პატარა ხელისგულზე ალვის ბუმბული –
    ცით მოვლენილი უცხო სულდგმული…

    უცნობნაცნობობა

    გასული საუკუნის 60-იანი წლები

    №1, ლურჯი, მომრგვალო ტროლეიბუსით, რაღაცით ბეჰემოტს რომ ვამსგავსებ, უმცროსკლასელი, ჩამრგვალებული მე მივემგზავრები კარლ მარქსის (ანუ ყოფილი “ვარანცოვის”) მოედნიდან ა/კ რკ. გზის (ანუ ამიერკავკასიის რკინიგზის) I საშუალო სკოლისაკენ – სანაპიროსთან რომ მდებარეობს, დგებუაძის ქუჩაზე, რომელიც პერპენდიკულარულია კამოს ქუჩისა, რომელიც პასტერის და კრილოვის ქუჩების პერპენდიკულარულია, რომლებიც პლეხანოვის გამზირის პერპენდიკულარულია, სადაც ჩამოვდივარ ხოლმე “გაზიან-სიროფიანი” წყლების მაღაზიასთან, სპორტული მაღაზიის მოპირდაპირედ, ან კონოთეატრ “ოქტომბერთან” – იმის მიხედვით, კრილოვის ქ.-ის თუ პასტერის ქ.-ის მარშრუტს ვირჩევ სკოლამდე მისასვლელად.

    კონდუქტორის გახუნებული, ყავისფერი ტყავის ჩანთა მუქი-ყვითელი, დიდრონი ხუთკაპიკიანებით, საშუალო სამკაპიკიანებით, მომცრო ორკაპიკიანებით და პატარა კაპიკიანებითაა სავსე და წამდაუწუმ ჩხრიალებს: კონდუქტორი – რუსი, ფაშფაშამკერდიანი, ქერა, შუახნის ქალი – დასაბრუნებელ ხურდას ეძებს.

    “დაუნი” კიკა, ჩვეულებისამებრ, ფანჯარასთან მოკალათებულა და გაიძახის: “ცოლი მინდა, ცოლი მინდა”. ხალხი მიჩვეულია – კიკა ხომ კარგა ხანია, ვარანცოვზე უბნის გიჟადაა აღიარებული. განსაკუთრებით პოპულარული ცოტა ხნის წინ, ხრუშჩოვის დროს გახდა – ამსგავსებდნენ: გარეგნულადაც და გონებრივი მონაცემებითაც. კიკა დაუნია, უწყინარი დაუნი: რა ქნას – ცოლი უნდა. განა ეს გაუგებარია?..

    სხვა სახეებიც მეცნობა. არა, “პირადად” ბევრს არ ვიცნობ, მაგრამ სახეები ნაცნობია, ძალიან ნაცნობი: ხან გასტრონომში, ხან აფთიაქში, ხან საპარიკმახეროში, ხან თონესთან, ხან “ოსურ პივებთან” და ხან კაფეს წინ, “ბირჟაზე” რომ მხვდებიან ყოველდღე…

    მივემგზავრებით უცნობნაცნობი, ქართველი, სომეხი, ებრაელი, რუსი, აზერბაიჯანელი, ასირიელი, ქურთი ვარანცოველები. ჩვეული მყუდროება სუფევს ლურჯ, მომრგვალო, მოუქნელ ტროლეიბუსში – უცნობნაცნობობის შეგრძნებით გამოწვეული მყუდროება… მივემგზავრებით: ვინ – საით… და ყველა ერთად… მივემგზავრებით და სულ უფრო ვშორდებით, ვშორდებით, ვშორდებით მშობლიურ უბანს…

    © „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“

  • პოეზია

    თემურ ჩხეტიანი – ლექსები

    * * *
    ნოემბრის მერე ზამთრისათვის იღება კარი –
    მოვა და სტუმრის კვალობაზე დიდხანს დარჩება
    და უკვე აღარ დაგიტოვებს სხვაგვარ არჩევანს:
    თბილი ღუმელი ან ქურთუკი და ისე – გარეთ.

    ნოემბრის მერე იწელება დრო სახლში ყოფნის
    და შესამჩნევად მცირდება დრო ყოფნისა სხვაგან.
    და უკვე სულ სხვა იერი აქვს სახეს თუ საგანს,
    სხვანაირია გარინდება ქუჩის თუ სოფლის.

    ნოემბრის მერე ცხადი ხდება: მთავრდება რაღაც,
    რაღაც ძვირფასი ხელს გიქნევს და – „მშვიდობით“ – მიდის.
    და წელიწადი, უკანასკნელ დღეებს რომ ითვლის,
    ყოველ საღამოს გეუბნება ჩურჩულით: „აღარ.“

    ნოემბრის მერე გემჩნევა და შენც აღარ ფარავ,
    როგორ გეხვევა რაღაც თბილი ნაღველი გულზე…
    თოვლი კი ისევ გადაგიშლის ქათქათა ფურცელს,
    თითქოს ვიღაცა ელოდება მოკითხვის ბარათს.

    დროის ერთი კონცეპცია

    როგორც გაცრეცილ ფოლიანტში ძველი ამბები,
    სადღაც დაცულ ფირფიტაზე შენი ხმაც რჩება.
    შენი სახეც ინახება იმ კინოფირზე,
    დასაწყისი და დასასრული რომ არ აქვს და ისე არსებობს.
    შენახულია შენი ფიქრი, შენი სიტყვები,
    შენი სიცილი, გაოცება, სასოწარკვეთა…

    „ყველაფერი არისო“ და, დიახაც – არის!-
    შენიც და სხვისიც – რაც იყო და ის, რაც იქნება.
    ჩვენ ყველანი ვართ! – ვინც ახლა ვართ,
    ვინც დღეს ვხედავთ, ვისაც დღეს გვესმის,
    და ისინიც, ვინც ოდესღაც ყოფილან ქვეყნად,
    ან ოდესმე უნდა მოვიდნენ –
    ვისაც ესმოდათ,
    ან მოვლენ და დაინახავენ.

    იფურცლება ფოლიანტი, ბრუნავს ფირფიტა,
    მისდევს კადრს კადრი –
    ერთი წიგნია,
    ერთი დიდი მუსიკაა,
    ერთი კინოა
    და ერთია მათი ავტორი…

    ჩაწერილია ყველაფერი:
    ყველა ხაზი, ყველა ბგერა, ყოველი წვეთი.
    ყველაფერი არის სადღაც და, რასაც ახლა აწმყო ჰქვია,
    ფრაგმენტებია;
    ფრაგმენტებია რაღაც დიდის და მთლიანისა;
    ფრაგმენტებია, რაც ჩვენ გვერგო –
    რასაც ვხედავთ, რაც ახლა გვესმის,
    ნაწილია, ჩვენი წილია –
    ფიქრისათვის, სიყვარულისთვის.

    აწმყო – როგორც ფოლიანტის ფურცელზე მზერა,
    აწმყო – როგორც ფირფიტაზე პაწია ნემსი,
    აწმყო – როგორც პროექტორის ლინზაში სხივი,
    აწმყო – როგორც მონიტორზე მცოცავი თათი…

    ყველაფერი ჩანაწერია:
    ფოლიანტში, ფირფიტაზე თუ კინოფირზე;
    ჩანაწერი ბევრის დამტევ რაღაც Hard დისკზე –
    ყველანი ვართ და ყველაფერი ერთად არსებობს.

    …მე სადღაც ისევ ბავშვი ვარ და ბავშვივით მჯერა,
    სხვაგან კი დევს ჩემი ლექსი, რომელიც მე უნდა დავწერო;
    და არის ისიც – სიყვარული უკანასკნელი,
    რომელიც უნდა წავიკითხო, ვნახ, ვისმინო –
    განვიცადო. ჯერ კი არ ვიცი,
    ვინ იქნება ის, სად იქნება, ან რას მიქადის.
    . . .
    და რა არის ჩემი აწმყო? – ვარ, ვხედავ, მესმის…
    და დროდადრო ვაწკაპუნებ კლავიატურას,
    დავაცოცებ პაწია თათს განათებულ მართკუთხედზე, ანუ ეკრანზე
    და ისევ ვეძებ –
    ვიცი რომ არის, მაგრამ არ ვიცი,
    ვინ გამოჩნდება
    და ნამდვილად ვინ გამიღიმებს
    მომავლიდან – მოციმციმე მონიტორიდან!..

    უადრესატოდ

    ნუთუ მართლა არ იცოდი ჩემი სახელი?
    და არც იმაზე გიფიქრია,
    სად ვიყავი, რომელ კუნძულზე?
    ერთხელაც არ გიხსენებივარ.
    ერთხელაც არ წერებია შენს ძვირფას გზავნილს
    ადრესატი, ქუჩა, ქალაქი…

    შენი სიტყვები კი ამ ხნის მანძილზე
    მაინც მოდიოდნენ და აღწევდნენ ჩემამდე.
    სიტყვები, შენ რომ აგზავნიდი –
    უსახელოდ, უმისამართოდ…
    ნაწილ-ნაწილ, ანდა ერთბაშად;
    დროულად, ან დაგვიანებით
    მოდიოდნენ სიტყვები ჩემამდე,-
    მაკვირვებდნენ, მახარებდნენ, კიდეც მათბობდნენ
    და მჯეროდა – ვიღაცას ვუყვარდი!..

    ალბათ ძალიან მსურდა ჩემთვის მე ის სიტყვები;
    ალბათ ძალიან მინდოდა, რომ გამხარებოდა
    და ის სითბოც მჭირდებოდა, როგორც ჰაერი,
    და ამ დიდი სურვილის ძალით
    ვიზიდავდი მე იმ სიტყვებს,
    იმ სიხარულს და იმ სითბოსაც.
    ნუთუ მართლა არ იცოდი ჩემი სახელი?
    ერთხელაც არ წერებია შენს ძვირფას გზავნილს
    არც სახელი, არც მისამართი.

    …და მე ვფიქრობ უნებლიე დანაშაულზე,
    რომ ის სიტყვები,
    იქნებ სულაც სხვისთვის იყო გამოგზავნილი? –
    უსახელოდ, უმისამართოდ;
    სხვისთვის იყო… მივიტაცე და მივითვისე,
    და სხვას წავართვი ის სითბო და ის გაოცება…

    უხერხულობას ვგრძნობ და თითქოს მრცხვენია კიდეც.
    მრცხვენია, მაგრამ თავსაც ვიმართლებ:
    რომ ის სიტყვები – უსახელო, უმისამართო –
    ალბათ იმ სხვაზე მეტად მე მსურდა,
    უფრო მეტად მე მჭირდებოდა…

    ალბათ იმ სხვაზე მეტად მე მიყვარდი!..

    უკანასკნელი ნაპირი

    უცნაური ოდისეა


    I.
    კატერინ,
    თურმე მე იმ დროს დამიწყია ლექსების წერა,
    როცა შენ მხოლოდ ერთი წლის იყავი!..
    თურმე ჩემი სიყვარული
    მაშინ მხოლოდ იდგამდა ფეხს
    და საყვარლად დაბაჯბაჯებდა;
    მაშინ ამბობდა პირველ სიტყვებს,
    როცა მე სიტყვებს სხვისთვის ვეძებდი…

    კატერინ, მაშინ რა ვიცოდი,
    რას წარმოვიდგენდი,
    თუ ამდენი დრო
    და ამხელა გზა მედო შენამდე;
    რომ სწორედ შენკენ სვლას ვიწყებდი,
    როცა სიყვარულს სხვას ვეფიცებოდი;
    რომ ამდენი რამ უნდა გამომევლო
    და ამდენი ვინმე უნდა დამეკარგა,
    შენ რომ მეპოვნე.

    რა ვიცოდი, რომ შენ ჯერ უნდა გაზრდილიყავი
    და მშვენიერ სხეულში შენი
    გული უნდა გამოგეძერწა.
    გული, რომელიც თურმე ოდესმე
    ჩემს სიტყვასაც გაიგებდა
    და ჩემს გამო შეიძვროდა-შეტოკდებოდა.

    II.
    კატერინ,
    მე ძველისძველი ხომალდი ვარ –
    იალქნიანი, ქარიანი, ქარს აყოლილი,
    იმავ ქართან შეჭიდებული,
    ღელვაში მოხვედრილი
    და გზააბნეული.
    ძველი ხომალდი,
    რომელსაც ქარი და ტალღები
    აქეთ-იქით ახეთქებდნენ, ატორტმანებდნენ
    და ის მაინც უძლებდა და წინ მიიწევდა
    ღია ზღვაშიც, არქიპელაგშიც.

    მრავალ ნაპირს მივადექი სულმოსათქმელად,
    ღუზაც ჩავუშვი,
    მაგრამ არა – ვერსად ვპოვე ნავსაყუდელი! –
    მე ყველასთვის უცხო აღმოვჩნდი
    და არავინ არ მიმიკარა…

    იქნებ ყველა სხვაც შენ იყავი
    და მთელი გზა მე სიტყვა-სიტყვა
    და ფურცელ-ფურცელ გაგროვებდი?..
    იქნებ… კატერინ.
    დრო კი გავიდა…
    მე გამოვცდი იმ კუნძულებს,
    რიფებს შორის გამოვაღწიე;
    ქარიც ჩადგა, ღელვაც მიწყნარდა,
    მაგრამ მე რა?-
    დაფხრეწილი მაქვს იალქნები,
    ანძაც – უკვე გადამსხვრეული,
    ფერდები – შელეწილი
    და მინდობილი ვარ ბედსა და დინებას.

    III.
    შორს მაინც ჩანს ერთი ნაპირი…
    უკანასკნელი ნაპირი, კატერინ
    და ეს ნაპირი შენ ხარ, ძვირფასო!..
    შენკენ მოვყავარ ახლა დინებას.
    ჰო, მოვყავარ – შენ მელოდები.
    თურმე შენ ხარ, ვისკენაც მე ამდენი ხანი
    ვისწრაფვოდი და მოვდიოდი…

    კატერინ, მოვალ…
    გეხვეწები – გამომეგებე,
    დამიდასტურე – ნამდვილად შენ ხარ,
    შენ ხარ ის, ვინც მე გამამართლებს;
    შემომეგებე და მითხარ: „- მე ვარ!“
    შენს თბილ გულთან მიმიხუტე,
    შენს თბილ კალთაში ჩამადებინე ჩემი უკვე ჭაღარა თავი,
    მომეფერე და მათქმევინე:
    „ – ვიყავ. მიყვარდა…
    მიყვარდა და მართალი ვიყავი.“

    IV.
    ……………………………………………..
    ……………………………………………
    …………………………………………….
    ……………………………………………
    კატერინ…

    მოქცევა

    დიდი ხანია, რაც აქა ვარ –
    ამ ადგილას, ამ ზღვის ნაპირზე…

    დავდიოდი, ვუსტვენდი და კენჭებს ვისროდი;
    მერე ვიჯექი,
    წერილებს ვწერდი, ბოთლში ვდებდი,
    წერილიან ბოთლებს კი
    ზღვის ტალღებს ვატანდი.

    ვყრიდი ხურდა ფულს
    და ათასგვარ სურვილსაც ვუთქვამდი.

    ყველაფერი წაიღეს ტალღებმა,
    ყველაფერი წყალმა წაიღო.

    ახლა უკვე მოქცევა იწყება –
    უკან ბრუნდებიან ტალღები.
    რას გამორიყავ, ჩემთვის, ზღვაო –
    შენი ტალღები რას დამიბრუნებენ?

    ცარიელ ნიჟარებს?
    თუ წერილებს,
    გაუხსნელს და წაუკითხავებს
    და ნამსხვრევებს ნაოცნებარ ხომალდებისას?..

    ან, იქნებ, სულაც ჩემსავე ცხედარს –
    წყალმცენარეებ ჩაწნულ-ჩახლართულს
    თმებსა და თითებში?..

    © „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“

  • პოეზია

    დათო ბარბაქაძე – genius loci

    ჰანს მაგნუს ენცენსბერგერს

    ავსტრიის დედაქალაქ კოპენჰაგენის რომელიღაც უფერულ კაფეში
    საიდანაც ცუდად როდი ჩანს მდინარე სენის რამდენიმე ხიდი
    დაღლილი და დასიცხული ხალხით სავსე ინტერიერს ვათვალიერებ
    ოფიციანტს ჩქარი სვლით მოაქვს შეკვეთილი პიცა
    და მკაცრი ღიმილით მეუბნება:
    „გთხოვთ მიირთმევდეთ გემრიელად
    თითქმის ისეთია როგორსაც დედები ამზადებენ
    ჩემი მშობლიური იტალიის ქალაქებში:
    ვენაში თუ მადრიდში თუ ბერნში”
    პიცა მართლაც გემრიელია მთელი დღე არაფერი მიჭამია
    მხოლოდ ლეღვის ჩირი შორეული სუპერმარკეტიდან
    წმინდა მარკოზის მოედანზე
    ჩემს პირდაპირ ხანდაზმული მამაკაცი ზის მწვანე ცილინდრით
    და აღშფოთებული ჩასცქერის გაზეთს:
    “რატომ დაარბიეს ეს დემონსტრანტები ლონდონში
    განა რას ითხოვდნენ ისინი ასეთს მხოლოდ უვარგისი პროდუქტის აკრძალვას
    წარმოუდგენელია ასეთი თავხედობა ბელგიის პოლიციის მხრიდან
    თუმცა რა არის გასაკვირი პოლიცია ყოველთვის იმარჯვებს”
    თანხმობის ნიშნად თავს ვუქნევ
    და მზერა უნებლიეთ გადამაქვს
    მის გაცრეცილ თაგვისფერ პიჯაკზე
    “ათი წლის წინ შევიძინე ყაზახეთის დედაქალაქ ნიუ დელიში
    სხვა იქიდან არაფერი გამომყოლია თუ არ ჩავთვლი ტკბილ მოგონებებებს
    რომლებსაც ყოველთვის ერთად დავატარებთ მე და ეს პიჯაკი
    მაგრამ აქ სიერა ლეონეში უცნაური ხალხი ცხოვრობს
    ნუთუ ყველა უნგრელი ასეთია მათ შორის თქვენც”
    “მე აქაური არ გახლავართ
    მოგზაური ვარ ცხელი ქვეყნიდან
    ალბათ გსმენიათ საქართველო”
    “რა თქმა უნდა რა თქმა უნდა
    გახლდით კიდეც ერთხელ ტურისტად
    თქვენს მშვენიერ დედაქალაქ სოფიაში
    თუმცა მას მერე საუკუნეა იქ არ ვყოფილვარ
    ალბათ ძალიან შეცვლილია”
    “აბა რა გითხრათ უცხო თვალი პეკინს ამსგავსებს”
    “როგორ შვედეთის დედაქალაქს?”
    კაცი დგება დაკეცილ გაზეთს მაგიდაზე ისე დებს როგორც თუჯის მძიმე ქვაბს
    დამშვიდობების ნიშნად თავს ხრის და კაფეს რწევა-რწევით ტოვებს
    თვალს ვაყოლებ მის მოშვებულ ზურგს
    და ვგრძნობ წამით როგორ იღიმის
    ამ დროს მეც ხომ იგივეს ვფიქრობ:
    რომ ვერც მე ვნახავ მას მეორედ ამ ქალაქში
    რომელიც ალბათ არც ისეთი ხალხმრავალია
    როგორც მაგალითად იაპონიის დედაქალაქი ანკარა
    ან თუნდაც ნიგერიის დედაქალაქი ტარტუ
    მერე ჩემს პიცას ვუბრუნდები და არ მტოვებს იმაზე ფიქრი
    თუ რა წონა ექნება ჩემი ხსოვნის ნიშნულებს ოცი წლის მერე
    და თუ გადაინაწილებს დაგროვილ სიმძიმეს ჩემი პიჯაკი ან მაისური
    ან რომელიმე მოქალაქე რომელიმე ქალაქის რომელიმე უფერულ კაფეში
    ან მე თუ შევძლებ ამ სიმძიმეს რამე მოვაკლო მაგალითად ყველა კერძი
    რომელიც მე გამისინჯავს პოლონეთის ქალაქ ზალცბურგში
    ან ესპანური ღვინის ხსოვნა ბულგარეთის დედაქალაქ ტირანადან
    ან სოფლის ტრანსპორტით უთავბოლო მიმოსვლები
    ჩეხეთის პროვინციულ ქალაქ მიუნხენში
    დაივიწყე – მეუბნება ჩემი ფიქრი – სიგიჟეა ეს ყველაფერი
    მისდიე ცხოვრებას რომელიც მართლა ისეთი ლამაზია
    როგორც მაგალითად მდინარე მოლდოვა
    რომელიც ისე შეუმჩნევლად მილივლივებს
    პორტუგალიის მარადიულ ქალაქ ციურიხში
    თითქოს მსტოვარია და ფეხაკრეფით ეპარება
    მისი მოქალაქეების ყოველდღიურ ნერვებს
    ან როგორც მაგალითად მდინარე დონაუ
    რომელიც ბრძენი გველივით იცავს პერუს დედაქალაქ სტოკჰოლმს
    სადაც გასული საუკუნის დამლევს წყვილები ქუჩებში
    ხშირად ჩაივლიდნენ ხოლმე ასეთი სიმღერით:
    “ეს ის მდინარეა რომელსაც ღრუბლები
    როგორც ქვეყანაზე ბევრ ასეთ მდინარეს
    არც თუ იშვიათად მზეს კი უმალავენ
    მაგრამ ო არასდროს არასდროს ჩვენს თვალებს”
    მივსდიო ცხოვრებას რომელსაც არ ვიცნობ? ვის ვუთხრა:
    ნუ მჩუქნი ამდენ ხსოვნას გადანახულს ამდენ სიცოცხლეში
    ნუ მჩუქნი ამდენ სიმარტოვეს მე მათ ვერასდროს დაგიბრუნებ
    ნუ მჩუქნი დავიწყებულ დერვიშებს და დავიწყებულ შეშლილებს
    სიყვარულის დავიწყებულ ისტორიებს დავიწყებულ წიგნებს
    ნუ მჩუქნი ცნობარებში და ენციკლოპედიებში ასეთ ამოკითხვებს:
    “განეკუთვნება უკვე დავიწყებული ავტორების რიცხვს”
    ნუ წამაკითხებ იმას რაც არ დაუწერიათ პოეტებს
    რა თქმა უნდა მეც კარგად ვიცი რომ ჩემი მფარველი სულები
    აქაც კი ფინეთის დედაქალაქ ბელგრადის ამ უფერულ კაფეში
    სამკვდრო-სასიცოცხლოდ ებრძვიან ერთმანეთს
    რათა არ სძლიონ ერთმანეთს და არ ჩაქრეს ჩემი სიყვარული
    მაგრამ მაინც ნუ წამაკითხებ იმას რაც არ დაუწერიათ პოეტებს
    ჩემი თურქული პიციდან თეფშზე უკვე არაფერი დარჩა
    მაგრამ ჩემს ხსოვნაში ის ისეთივე უმანკოა
    როგორსაც პირველად მოვკარი თვალი
    როცა ჩემსკენ მისი გული ისე მოჰქონდათ
    როგორც ჩირაღდანი ყველა ხვალინდელი დღისთვის

    ვენა, 9-11.10.2008

    © „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“

  • პოეზია

    რატი ამაღლობელი – როჯერ მოუზლი

    როჯერ მოუზლი უკრავდა შუბერტს,
    ბიბლიოთეკებში ვებერს იკვლევდა,
    ასე ებრძოდა გვიან პუბერტეტს,
    ახალ წიგნისთვის საჭმელს იკლებდა.

    როჯერ მოუზლი ჩელსის მახლობლად
    საკუთარ ბიძას ქირას უხდიდა,
    ის ბნელ მანსარდში მარტო სახლობდა,
    საჭმლის ნარჩენებს ჩიტებს უყრიდა.

    ვერსად ნახავდით როჯერს მოუცლელს,
    დილით ტრინიტის კოლეჯს სტუმრობდა,
    ლექციებს შორის ხშირად მოუზლი
    ოთხ ხელში მასთან ერთად ხუმრობდა –

    ვისი ხელების ოდნავ შეხებაც
    მჯდარს როიალთან ასე უყვარდა,
    საღამოობით კარის შეღება
    სახლის და ფიქრი ჩამქრალ ბუხართან

    მას უმძაფრებდა შუადღით განცდილ
    ამოსუნთქვას და ჩასუნთქვას მისას,
    ვისზეც ფიქრობდა ოთახში საცვლით
    მჯდომი მოუზლი, უძღვნიდა ვისაც

    ყოველ კალამბურს და სიტყვას მახვილს,
    ნოტებს გარჩეულს და გამონაყარ
    სარკესთან მოვლას საკუთარ სახის –
    უძღვნიდა მასვე, ვისი მონახვაც

    სურდა ყოველდღე როჯერს ტრინიტის
    კოლეჯში, სადაც უკრავდნენ ერთად,
    უკრავდნენ ისე, თითქოს სპირიტიზმს
    მიუყვებოდნენ, რომ ხელი ხელთან

    ახლოს მისვლოდათ, სადაც ერთმანეთს
    დიდი და მცირე ოქტავა კვეთავს.
    ისინიც გრძნობდნენ ერთმანეთს, სადაც
    დიდი და მცირე ოქტავა კვეთავს.

    კოლეჯის ბაღში იდგა ივნისი,
    როგორც სკულპტურა და შადრევანი,
    როგორც გოთიკა, როგორც ინგლისი
    მწვანე მოლით და ცით შავგვრემანით

    ივნისი თავის თვალებით – ბაღით
    სარკმელების რიგს ჩრდილებს ესროდა,
    ჭვრეტდა ოთახებს, კლასებს და ჭაღით
    ოდნავ ანთებულ საპროფესოროს,

    კოლეჯის ბაღი ხმებით აღსავსე
    ღია სარკმლებით გრძნობდა მცირედსაც,
    რასაც უკრავდა შიგნით ანსამბლი,
    რასაც კოლეჯი მუზიცირებდა.

    ხმები ვალტორნის, ალტის, ჩელოსი,
    დიდი საათის დარეკილი ხმა,
    გარშემო ორი ქვის ანგელოსით
    ბაღის აუზში არეკლილიყო.

    ქალაქში უკვე იწვიმა ორჯერ
    და გადაიღო წვიმამ ორჯერვე,
    წასვლა არ სურდა აღარსად როჯერს,
    ქალაქს ტოვებდა იმ დღეს როჯერი.

    ტოვებდა კოლეჯს და ბიძის მანსარდს,
    თავის ინსტრუმენტს, ნოტებს საწოლზე.
    პირველად წასვლა არ სურდა არსად,
    მაგრამ მშობლები, ანდა საცოლე,

    მასთან გეგმები, ოქსფორდი, ისევ
    სწავლა, კონკურსი მისთვის მეათე,
    კვლავ მოსაგები, გამოსვლა ბისზე –
    “როჯერ მოუზლი ლაურეატი! ” –

    ეს იყო ტვირთი, ამ ტვირთის გარდა
    მას ყველაფერი უკან რჩებოდა.
    გადაიკიდა ზურგჩანთა კართან,
    ხელი მოკიდა თავის ჩემოდანს

    და აწოწილი როჯერ მოუზლი
    გაუყვა თავის ბედსა თუ გეგმას,
    როჯერ მოუზლი სევდას მოუცავს,
    სევდას, რომელიც მიყვება გემბანს,

    ან აეროპორტს, თვითმფრინავს, ანდა
    ხალხმრავალ სადგურს, სწრაფ მატარებელს,
    კაცმა არ იცის რომელ ერთს, რადგან –
    არ დაწყებულ და დასამთავრებელ

    ამბავს მალავდა მოუზლი. ასე
    აღარ უნახავთ მას შემდეგ იგი,
    ნოტებითა და წიგნებით სავსე,
    არც ტემზის აქეთ, არც ტემზის იქით.

    არც პაკისტანელ ემიგრანტ ახმედს –
    მის აფთიაქარს, არც ქუჩის მუშებს,
    არც ბუკინისტებს, მეზობელს არცეთს,
    არც მისის პემს და არც მეფუნთუშე

    მისის და მისტერ ტომფსონებს, ბიძას
    ძვირფას ედუარდს, მზრუნველს და მომვლელს,
    არც ნიდერლანდელ ფსიქიატრს მისას
    დოქტორს ბლანჟეთი – რობერტ ვან ვორენს

    აღარ უნახავს, როჯერს ხომ მისვლა
    კვირაში ერთხელ მასთან უწევდა,
    წინადღით ნანახს უმხელდა სიზმარს,
    წინისწინას კი ხელით უწერდა.

    სერთიფიკატებს, სიგელებს უხვად,
    წიგნზე მის ფოტოს, კედლებზეც დიდად –
    კვირაში ერთხელ როჯერი უხმოდ
    მის კაბინეტში იჯდა და თვლიდა.

    არც მას უნახავს, ვისთანაც ერთად
    როჯერ მოუზლი შუბერტს უკრავდა
    ოთხ ხელში, როცა ოქტავებს კვეთდა
    მათი ხელები, და ვინც უყვარდა,

    იმ სიყვარულით, რომლითაც ვერ თქვა,
    რომ სდღაც უკვე ყავდა საცოლე,
    რომ აღარც სურდა იმისი შერთვა,
    მაგრამ გეგმები, აწონ-დაწონვა

    თავის მომავლის, ოქსფორდი, ისევ
    სწავლა, კონკურსი მისთვის მეათე,
    კვლავ მოსაგები, გამოსვლა ბისზე –
    “როჯერ მოუზლი ლაურეატი! “

    და ასეც მოხდა, ოქსფორდში წასულ
    როჯერს სახელი უმალ ეწვია,
    სულ მალე როჯერს ცნობილს და ზრდასრულს
    უკვე საკუთარ ცოლთან ეძინა.

    ორკესტრთან ერთად შუბერტს უკრავდა
    დიდ დარბაზებში როგორც სოლისტი
    და რომ უყვარდა, სხვა რომ უყვარდა
    არასდროს უთქვამს თავის ცოლისთვის.

    როჯერ მოუზლი საკუთარ სათნო
    ოჯახთან ერთად იჯდა ბუხართან,
    როცა უკრავდა, უკრავდა მარტო,
    სრულიად მარტო და სხვა უყვარდა.

    © „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“

  • პოეზია

    გიორგი კეკელიძე – ლექსები

    დედა და შვილები

    ნა–გუს

    დედას ვუყვარვართ შვილები,
    დედა არ გვიყვარს შვილებსა,
    მიტომაც წუთისოფელი,
    სულ მუდამ გვაცოდვილებსა.

    მ.ხელაშვილი

    მძიმე დღე მქონდა დოლაბივით მობმული ფეხზე,
    ღამის ტბებამდე ვითრიე
    და ერთად ჩავეშვით

    *
    ღამის ფსკერი ჩემი თვალის თვალუწვდენ ფსკერს გავს –
    მრუმეა და ოდნავ მღვირე…
    თბილ მარჯნებად მებლანდება მკვდარი სიზმრები

    *
    და სხვა მზის ბადე ამომეგო,
    განთიადია –
    ღამის ფერდამფრთხალ ზედაპირზე ვტივტივებ.
    ვტირი

    *
    ზის, ცოლის ჩრდილის უცნაური ჰამაკი არწევს..
    რომელმან შევქმენ სახე მისი და ტანი მისი,
    რომ ქმრად მყოლოდა და უდროოდ გვეცხოვრა ტყეში,
    მან მიმატოვა და დის ჩრდილში ირჩია წოლა –
    ახლა ზის,
    ცოლის თმებზე თხელი ჰამაკი არწევს –
    ხელ–ფეხი ენით მოვითალე,
    მუცლით მივხოხავ – ხავსი მეხვევა
    და ცრუ ფერად მედება ხავსი

    *
    ვაშლის ხე ვნახე,
    მოვეხვიე – ხილი ვიხილე,
    ხილი ვიხილე
    და უცხო ხმით მოვუხმე შვილებს

    (დედა – ღმერთი. აქ: ლილიტი
    პირველი შვილი – ადამი
    მეორე შვილი – ევა)

    საქართველო

    თანამოსასმენი – Massive Attack – Black Milk

    1.
    თქვენი სტომაქის ასავსებად სიტყვა არ მყოფნის: ღმერთი თქვენი მწყალობელი შაშვივით გალობდა და წამოვედი. აღარც მახსოვს, მართლა იყო თუ არა იყო რა. იყო ერთი უბედური მებადური და ქალი.

    (ოთხისაქმე.გამოსვლა)

    2.
    მშვიდად ვიწექი, ცაზე ღრუბლის ნეკნებს ვითვლიდი, ცრუდ რომ შემიპყრეს და დილეგში გამომაწყვდიეს. მწყუროდა და წყალი მოწამლეს, მშიოდა და პური ძაღლებს უწილადეს. ჩემი კვართი დახიეს და ცოლებს წესთა დღისთვის დაუყვეს. მათ პირი შეკრეს. მე შიშის თასმით სუნთქვა შევიკარი და ლოცვები დავიგუბე. ხოლო სამსჯავროზე სხვა კაციც იდგა და ხალხმა მე მომიტევა. მშვიდად ვწევარ, ცაზე ღრუბლის ნეკნებს ვითვლი.

    (დაბადება.ბარაბა)

    3.
    ჩემი კოჭი ფეხმძიმეა უცხო სულით, ხოლო კლდე შეკრთა – ბეწვის ხიდი დაახამხამა. დაფრთხა შავი აქლემი და გაჯიუტდა. ამოვიღე ბუმბული და მოვიხმე. მოფრინდა მშიერი ფასკუნჯი, შემისვა ზურგზე და გავფრინდით. დავკალი აქლემი და ხორცს ვაწვდიდი. ვერ გაძღა და ფრთა გაეყინა – მე სისხლი, შემეშინდა, მოვიჭერი სარცხვინელი და ვაჭამე.

    (შვილი.შიში)

    4.
    ის ბოძთან ცეკვავდა და ყვავილების ქამარს უწნავდა – ჩემი სული ბოძში ეგონა. გამეცინა და მივასწავლე: ,,ცხრა ზაფხულს იქით, შემოდგომის პირზე თეთრი ირემი ქვას ძოვს, დანის პირზე დგას და ეშმაკს სიფრთხილე შეპირდა – ისე ჩქარია, გაფრენისას ჩრდილი წყდება. ირმის რქებში , აჯანყებულ ძარღვებივით რომ გამოჩრია, ჩემი სული გამოქსოვა მწვანე ობობამ” .
    სუნი მცემდა და სუნმა გასცა – წავიდა ცოცხის უკან დამალული ვაჟი ირმის მოსაკლავად – ქალი მეხვევა და მიღიმის – ვწევარ წითელ წყალში, ათას თვალს ვატრიალებ, ვეხვევი და ვტირი.

    (სხეული.ტკივილი)

    5.
    ვთქვათ – მთებს, ჩვენი მიწის ჩალურჯებულ მუხლებს მზე გუშინდელი სისხლივით აჩნდა
    და დედამ არ მობანა ანუ საღამოა, რომელსაც ვერ წაშლი, თუნდაც ჩვენი თმები დავუნთოთ ნათლიას და ღამე შევთხოვოთ ან დილა შევთხოვოთ ან შუა დღე შევთხოვოთ და ხან, როცა მზერა უკან გამექცევა – გაუშვას – შევთხოვოთ. ნათლია მკაცრია, თხილის სალამურით და მწვანე წკეპლებით მოდენის გაქცეულს და კვლავაც საღამოს მკვდარ მინდვრებს აძოვებს.
    მე ვზივარ სახლის წინ, ცოცხის ტარს ვაბოლებ, შენ კი მთელი წელი მილოკავ მუხლებს და
    კოჭებს
    და
    ხერხემალს.
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
    ყოველ
    დიდხუთშაბათს
    (როცასადაცაა)
    მჭედლები
    მოდიან
    და
    ისევ
    მამრთელებენ.

    (მოსვლა.ამირანი)

    6.
    თბილი ოთახიდან მთვარის თოვლში ამოსვლა ნიშნავს ღამეს, დაობებულ საპურეს რომ გავს. ხოლო სიზმარში დღე ჩამესმის. ათასი ხმა და ნაბიჯი ათასი წლის ამბავს მაგონებს – მზემ დამწყევლა და ასე ვწევარ. დედაჩემი – ჩემი უებლიე ცოლი მივლის და გარს მივლის, ჩემი თვალის გასაღებს ეძებს. საღამოსხანს წავა და ვიღვიძებ.თბილი ოთახიდან მთვარის თოვლში ამოსვლა ნიშნავს ღამეს, დაობებულ საპურეს რომ გავს. სიჩუმეა. სხვების ნაკვალევს ვაკვირდები, სახლს ზურგზე ვიკიდებ და მივდივარ.

    (გზა. დღისით მკვდარი)

    აგვისტოს ძლისპირი

    ნა–გუ–ს

    თოვს – ნიშნავს ღამეც ღამეს თეთრად ათენებს
    და ღრუბლის ფერფლი თამბაქოს ფერფლს დაფარავს კართან,
    ნიშნავს ტოტებცრუდაყვავებულ ანტენებს,
    სახლებს – თვალი რომ გაეყინათ და ღია დარჩათ.
    ნიშნავს – მე თოვლი მივიწყებულ ოთახს მაგონებს,
    იქ სადაც სტვენის გეშინია და თან გინდება,
    თოვს – ნიშნავს აქლემებად ქცეულ ვაგონებს
    და რომ ცერებეზე აიწია ნელ–ნელა მთები.
    თოვს – ნიშნავს ვინმე უსათუოდ ყრუდ ჩაახველებს
    და ნაბიჯს ექოდ ძველი უჯრის გახსნის ხმა ახლავს,
    რომ კედლებს სუნი წასკდათ მზისთვის გადანახული
    და გაამხელენ მოწყენისგან ჩათვლემილ სახლთან.

    თოვს – ნიშნავს ახლა მძინავს
    და სიზმრებს ვერ ვხედავ –
    ისე თოვს.

    ***

    დიდება ალაჰს, თეთრი ჩვრებით აქოლეს უცებ
    ათაითასი ჩაიხანა – ქალაქის სურდო,
    რადგან სისხლივით მზე ჩაექცა დაბრეცილ ქუჩებს
    და კოჭლ დერვიშებს უფლის ჩრდილში მოლხენა სურდათ.
    კედლებს ხავსივით მოდებული ძველი სახადი –
    ახლო ბაზრების ოფლის სუნი და დაღლის გემო
    როცა დაეტყოთ – ჩვევისამებრ გამომეცხადა
    მკვდარი რადიო – მეტსახელად ვერდი–ეფრემი.
    …თუ ძველ ფოტოზე დედა ნახო – დაგმარხოს შიშმა
    თუ მამა ნახო – მოასწავებს უჟამო ავდარს,
    თუ საათს ჟანგი შეეპარა, ეს ისევ ნიშნავს
    რომ ჩვენს ოთახში დრო ნელ–ნელა გაჭაღარავდა.
    …ვწევარ.. მუზების ბებერ გავას ვაზომებ ფანქარს,
    ვაგინებ დალაქს და კბილებში თმების ნარჩენებს.
    რადგან ლოცვები ვიცრუე და ჯავშანი გაქრა,
    სხვა ღმერთი მალე მჭლე გაბრიელს გამოაჭენებს.
    …ამ გაქუცული ძაღლის ავი წკუმუტინის მერე
    წესად მაქვს თასში დავითბილო უბიწო ფეხი
    (მას შემდეგ, რაც კი დედაჩემის უღრან ბოსტანში,
    ისე დამბარეს, არც უკითხავთ იმ ფრთიან გლეხებს,
    ძარღვები ვაშლის ფესვებივით გამიდგეს ტანში)
    და ხე მიწიდან უკანასკნელ წვეთს რომ ამოწოვს
    მივეგებები მჭლე გაბრიელს მქუხარე ტაშით
    და ჩემი თმების უშნო გვირგვინს მივუშვერ მორცხვად.
    … დედალ ორაგულს ისევ ხარბად მოვთალე გვერდი,
    თხელ კბილებს ურჩი ფხის ბუდეებს ვუქსოვ მორჩილად,
    მკვდარი სიზმარი ნიშნავს უცებ გახელილ დილას,
    (მკვდარი რადიო – მეტსახელად ეფრემი–ვერდი)
    ვეება ღამე სხვა დღის დიდი ძილისთვის მამშევს,
    რადგან ლოცვები ვიცრუე და ჯავშანი გაქრა,
    მე უცოდველი თევზიან ფეხს ვითბილავ თასში
    და გაქუცული ძაღლის გავას ვაზომებ ფანქარს.

    (პი–ეფენდის კვირაღამის სიზმარი №1 – პილატე)

    ***

    მივხვდი სხვა ტანმა შემოაღო კარები თივის,
    როცა ფანჯარამ თხელი ფარდა დაახამხამა,
    გავწყვიტე ლოცვა დედის მუცელს მიბმულ ძაფივით,
    გავტეხე შიშით შენახული მარხვა და ღამე…
    დილით გაძარცვულს გამეღვიძა და აღარ ველი,
    შინ უნებლიედ წამოცდენილ დღეებს იღბლიანს ,
    რადგან მკვდარ ღრუბელს შევამჩნიე ზეცის ნაფლეთი –
    მზესთან ბრძოლაში მორღვეული ზამთრის იღლია
    და ვთქვი – დამდგარა ჟამი ჩემგან აქლემის ძერწვის,
    დამფრთხალი ძილი შევირიგე და შევიბრუნე,
    გაკრული სუნთქვა დაგიტოვეთ, როგორც ანდერძი –
    ოდესმე უკან მობრუნების ნიშან–სალბუნად.
    …იყო ზღვა უხვი, მაღალი და ტალღამრავალი,
    გემთა და ნავთა მოსამართლე, წყალი მოწყალე
    ქართა და მეხთა, გზა ლბილი და ძნელად სავალი,
    სისხლით მემთვრალე მეზღვაურთა სამარე ხვალის.
    როცა შევცურე, ტანზე უცებ მომესხა წვერი,
    ბადედ ვიქეცი და სიმაძღრეს დამპირდა ბადე.
    მშრალმა ძარღვებმა მკვდარი თევზის იგრძნეს სისველე,
    მკვდარი თევზის ხმა მომეხვია და დავიბადე.
    ვზი ქვეშე წყლისა, რვაფეხათა მაცვია კაბა
    და სანამ მოღლილ ჩემს სხეულში მევე გავები,
    დავწანი ბადე, ჩამოვუშვი ქვესკნელში კიბე
    და ჩამოვედი, ,,რომ გვეხილა კვლავ ვარსკვლავები“.

    (პი–ეფენდი უჩვეულო ზმანებაში კლასგარეშე საკითხავს ეწაფება. აქა: გორგასალი, რუსთაველი, დანტე, დალი, იონა, იგრი–ბატონი და სხვა მისთანანი)

    © „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“

  • პოეზია

    მარიამ წიკლაური – ლექსები

    ოქროს თევზი

    ეი, მეთევზევ, სცადე ერთხელაც,
    იქნებ, დღეს მაინც ამოვყვე ბადეს.
    რა იცი, ეგებ ოქროს თევზი ვარ,
    გცდის იღბალი და ფეხდაფეხ დაგდევს.
    მიდი, უფრო შორს ისროლე ბადე,
    ნაპირთან ახლოს არ მიყვარს ცურვა.
    ნატვრის წამია! ახლა დამიჭერ!
    მელი და გულში კიდევაც გძულვარ.
    იცი, რად მიღირს, მეფურ სურვილებს,
    ჩემი ძალა და ნება ვაკმარო?
    ეი, მეთევზევ, ერთხელაც სცადე,
    ფეხქვეშ გაგიგო ეგებ სამყარო.
    მაგრამ გაშინებს სიღრმე და ვიცი,
    ლუკმა იშოვო – ბევრია ეგეც!
    გაუტეხელი ფიცივითა ვართ –
    ერთმანეთს დღემდე ვერაფრით ვერგეთ.
    წყევლაა – მსურდეს, ეგ სიღატაკე
    გიქციო ხელში ჯადოსნურ კვერთხად,
    შენ კი კოჭამდე წყალში იდგე და
    ერთი სამეფო სურვილიც ვერ თქვა.
    მე სასახლეებს ოქროთი ვავსებ,
    ვახშმად რომ გექცე, სადა მცალია?!
    შედი, მეთევზევ, შედი თამამად,
    სადაც უფსკერო ლურჯი წყალია.
    ისროლე ბადე! ღმერთს ასე უნდა,
    ნატვრა გასწავლო, სანამ ვარ ახლოს.
    ოქროს თევზი ვარ! ოქროს თევზი ვარ,
    არ შეცდე, ხელი არაფრით მახლო!
    ბადეს თავადვე ავცდები დღესაც,
    ყველას ვუსხლტები ხელიდან მარჯვედ,
    რადგან ღვთის თვალი ზღვის სიღრმეშიაც
    ასი ათასი თევზიდან მარჩევს.
    ან იქნებ მე ვარ… მე – მებადური,
    შენს მოხელთებას თავად ვაპირებ
    და ჩემთვის შენ ხარ ის ოქროს თევზი,
    ბადით ხელში რომ ველი ნაპირზე?

    დედები ადრე დგებიან დილით

    დედები ადრე დგებიან დილით.
    ხურდა ფულივით ეძებენ საქმეს,
    რომ გაამართლონ უსიზმრო ძილი,
    დაღლილ თვალებს რომ ვერაფრით აგნებს.
    დედები ადრე დგებიან დილით,
    აღებენ ცას და ორპირში დგანან,
    ანიავებენ დასაფქვავ ტკივილს
    და მოჩვენებებს მიჰგვანან თავად.
    დედებმა ზუსტად იციან ისიც,
    რომ მარტოობა დააქვთ მუცლებით,
    და არ აჩენენ ქმარ-შვილის შიშით
    და სიკვდილამდე უხმოდ უძლებენ.
    თეთრი იის რძე დასდით კერტიდან,
    საბრალო დედებს ცრემლებიც რძის სდით,
    ცეცხლი გადმოდის მათი მკერდიდან
    ტკივილებისგან გულები მისდით.
    დედებს ყველაზე მეტად სწამთ ღმერთის,
    ყველაზე მეტი ცოდვების გამოც.
    ფსალმუნებივით კითხულობს ქმარი
    იმათი თბილი სხეულის კანონს.
    არც ასაკი აქვთ წლებით მოფენილთ,
    შემოიხვევენ გრიგალს ლოდივით,
    ზედ დაიდგამენ სახლის ობელისკს,
    უღალატობით შუბლს იბლონდავენ.
    დედის ფიქრების გაფოთლავს სურო
    სამყაროს, მაგრამ არ იცის არვინ,
    რატომ დგებიან დედები ადრე
    და ლექსებს წერენ ჩუმად და მალვით.
    დედები ადრე დგებიან დილით.
    სიყვარულის და ომის ბატონებს
    არ უყვართ ხოლმე დედების ძილი,
    როგორც სიმშვიდე – ვნების ფანტომებს.
    ბედნიერების ალღო აქვთ მაინც,
    ძელქვებად დგანან სამყაროს ბაღში
    და სიკვდილამდე ელიან რაინდს,
    ვისგანაც სურთ, რომ გაუჩნდეთ ბავშვი.
    და იქცნენ დედად, ბოლოსდაბოლოს,
    და დაილიოს მდინარეც ზღვასთან.
    რად ეჩვენებათ დედებს, რომ მათი
    ბედნიერება დარჩა სულ სხვასთან?
    ნაბიჯს თამამად ადგამენ მაინც,
    ზოგი ზეცაში ფრენასაც ბედავს.
    კაცს ეგონება, ღმერთს უთანხმებენ
    ცხად-სიზმრის ყველა წვრილმანს და დეტალს.
    დედები ადრე დგებიან დილით,
    ხურდა ფულივით ეძებენ საქმეს.
    დედობისათვის არც ახსოვთ, თითქოს,
    თავისი თავი რა უცებ დათმეს.
    აფათურებენ დაძარღვულ ხელებს,
    რომ მიაკვლიონ გულს თავის თავში.
    საკუთარ თვალთა ნათელზე წერენ
    ბნელშიც, გრიგალშიც, ომებშიც, დარშიც..

    მე კი ვეკიდე ჩემსავე სულზე

    გაწვიმდა…
    ბოლოს იჭექა კიდეც.
    ელვამ სინათლით ამივსო თვალი.
    ჩემსავით შეცდა ეს შემოდგომა
    და გაზაფხული ეგონა თავი…
    წვიმდა და წვიმის ნაცნობი სუნი
    ავსებდა ფიქრებს,
    ოთახებს,
    ქუჩებს
    გრგვინვით გალობდა თითქოსო გუნდი,
    მე კი საბრალოდ ვაღებდი ტუჩებს
    და ხმა, რომლითაც შენთვის მინდოდა,
    მეთქვა, რაც მითხრა შენს გამო გულმა,
    ყელიდან არც კი ამომდიოდა,
    რადგან ჩემამდეც ათასჯერ თქმულა…
    წვიმდა ტირილით.
    და შემოდგომას
    თავი ეგონა ზაფხულზე მძლავრი.
    მე კი ვეკიდე ჩემსავე სულზე,
    როგორც ქავისკარს – მოჭრილი მკლავი.

    © „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“

  • პოეზია

    ირაკლი კაკაბაძე – ლექსები

    ბაქო

    ნაილის

    დავდივართ ქარებში,
    მგზავრებს ვუკოცნით სახეებს
    და ვუცქერთ ერთურთს
    თვალებში, გულში და სიზმრებში.
    სიზმარი ცხადია
    და შენც იქიდან გადმოაბიჯე,
    მდინარის პირას ქვაზე ჩამოჯექი და
    არ ვიცით რა ქვია მდინარეს.
    მთვარე შეიყვარე
    და ქვეყანაც მთვარეულია,
    მე კი ვღლი სიზმრებს
    სამაგიერო სიკეთეების დარიგებებში
    და გაღვიძებულს ვალმოხდილობის შეგრძნება მყვება.
    მონატრების ქარების და ხარ,
    მაგრამ ტკბილია უმწარესიც კი
    რაშიც შენ გხედავ,
    რაშიც შენი ხელი ურევია,
    რასაც მზერა მისწვდა შენი
    და აღარ ვუფრთხი ქარებს –
    (ჩემი აღქმის ქვევრები აივსო თრობით)
    ქარებიც ჩვენია და
    ქარების ქალაქიც,
    დავდივართ ქარებში
    და ვუცქერთ ერთურთს
    თვალებში, გულში და სიზმრებში –
    ჩვენ ერთმანეთის გასაღებები.

    * * *

    ჩემი განსაცდელი,
    მუნჯი და სასტიკი,
    თვალების სარკეში და
    შუბლის შარა-გზებზე.
    ფერია თეთრი და
    თეთრი და
    თეთრები,
    მე კი შევიფერე რუხი და თანმდევი.
    ყველა კითხვად იქცა,
    არც ერთი პასუხად,
    არა ხარ?
    არა ვარ?
    არ არის?
    ჩემი განსაცდელი,
    მუნჯი და სასტიკი…

    უკან მისახედად

    ”შემობრუნებისთანავე მარილის სვეტად იქცა…”

    სიტყვები უკან დასაბრუნებლად,
    სიტყვები უკან მისახედად,
    სიტყვები ხელის ჩასაჭიდად,
    სიტყვებში სამოთხე და სიტყვებში პარასკევი.
    პარასკევი –
    სადაც დავეცი და ტირილი შევძელი.
    მოვნიშნე ალაგი აღდგომის და კვლავ დაცემის.
    მზე აქაც ის არის, რაც ყველა სევდიან ლექსში თუ სიმღერაში.
    ვინ იტყვის სად არის თამაში და სად ტრაგედია.
    საათსაც თუ მომართავ და მზერას გაიმკაცრებ,
    ორმოც ჯალათსაც მოძებნი და ორმოც ათასსაც,
    რომლებიც დაედევნებიან ქალებს, ბავშვებს და კაცებს,
    რომელთაც პოლიტიკა საწოლზე მეტად ხიბლავთ.
    ბავშვები ისევ ელიან ნათლის ანგელოზებს,
    ნათელი რომელიც ისე გაქრა, რომ ელვაც არ დატოვა,
    ანგელოზებიც წავიდნენ უმიზნო გზებით და უსულო მიზნებით.
    აქ ერთი კასრია და ყველა ვიხრჩობით,
    მასში ვიხარშებით,
    სადაც ცხოვრება მთავრდება ყოველდღე
    და იწყება ხანდახან.
    გამოიარა სიბერემაც ეს დღეები და ქალაქები.
    სად არის პოეზია,
    მწყემსი ბიჭის სიამაყესა და მზერაში,
    თუ გვალვისაგან დახეთქილ მიწაში.
    რითი იწყებენ,
    როცა ყველაფერი დამთავრებულია?
    რა შეგვიძლია გადამღერების, გადასხვაფერებისა და გადაღებვის გარდა ,
    რა არ თქმულა, რომ ჩვენი სათქმელი არ ყოფილიყო,
    რად სჭარბობს ასე სიტყვებში პარასკევი?
    სიტყვები უკან მისახედად
    თუ სიტყვები თავისთვის…

    მეისრე
    ალექსანდრეს

    და წვიმის შემდეგ
    ატალახებულ მინებთან ვდგავარ,
    მძინარეს გიყვები იგავებსა და ამბებს
    ამ ქვეყნის შესახებ –
    გასწვრივ მდგომებზე,
    უსასრულო ხაზებად მდგომთა შესახებ,
    ფოთლებივით მშვიდთა და ბედთან შეგუებულთა,
    ხსოვნის ყველა უჯრედზე,
    რომელმაც შემომინახა განცდა და შიში
    თვალებში ცქერის,
    გმირების გზას რომ დავადექით და
    მივედით ყველაზე ახლოს
    გახშირებული სუნთქვის მოსასმენად,
    სიცივის ოხშივართან
    და განწირულობის მხურვალებასთან,
    ერთად ჩავხედეთ თვალებში
    თვალებაკრულსა და უთვალებოს.
    დედა კუთხეში ჩაჩოქილი მივატოვეთ,
    ეს თაიგულია დედაშენი,
    ეს გულსაცავი და
    გულისფეთქვის გადანაწილება.
    მე კი მეისრე,
    უნდა გიჩვენოთ უსაფრთხო გზები,
    ბჟუტავი სინათლე და
    დილის ძილის მეზღაპრე,
    რომელსაც თავზე ადევს გადაშლილი
    ყველა შენი თვალღია შიში,
    როგორც აღსაკვეცს წმინდა წერილი.
    და წვიმის შემდეგ
    ატალახებულ მინებთან ვდგავარ,
    შორს ჩამქრალი მოჩანს გუმბათები,
    მძინარეს გიყვები იგავებსა და ამბებს
    ამ ქვეყნის შესახებ,
    რომ მე როცა დავიბადე
    ბებიჩემის დედა, ალექსანდრა
    იმ დღეს გარდაცვლილა.

    © „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“

  • პოეზია

    ნათია გიორგაძე – ლექსები

    * * *

    ნუ დამპირდები,
    ვინც პირველი მივიდა ზღვასთან,
    ვინც ნახა მისი მკვდარი სიმწვანე,
    ვინც სასაფლაო აუგო და ჯვრები
    აღმართა მეგობრებისთვის
    ჩემი ძმა იყო,
    მისგან წასვლას ნუ დამპირდები,
    ნუ დამპირდები მსოფლიოში
    განთქმულ ქალაქებს, არხეინ გემებს,
    ახლა ბავშობის თამაშებია
    ჩემი ყველაზე სანატრელი მოგზაურობა,
    ხშირად ვიხსენებ:
    ძილში ჩაწყნარდა მისი სუნთქვა და
    წყალი არ დარჩა, რომ მის თვალებს
    არ დაენახა, იგი არასდროს საუბრობდა
    წაგებულ ომზე, ცუდი დრო დადგა,
    სარდაფებში ობის სუნმა და ნესტმა
    იმატა, ხოლო ძვლებს იქეთ თითქმის არავინ
    არ დამკლებია,
    ნუ დამპირდები…

    * * *

    შენს თვალებში აღარ ვსახლობ
    შენმა სახლმა პური მისცა ავ ძაღლებს,
    შენგან შორს ვარ, მგონი ასე სამუდამოდ
    ჯერ ჯოჯოხეთს არ წასულა არავინ,
    ალი სურვილს, წვიმა ხსოვნას ამძაფრებს,

    აქ ცეცხლია ყოველგვარი იმედი
    დავიოკე ცნობისმოყვარეობა,
    ოქრო-ვერცხლი არ მიყვარდა არასდროს,
    სიკვდილთანაც ჩემი ფეხით მივედი,

    წყნარი, როგორც ოკეანე კედელზე
    ბორცვები და წერტილები კედელში,
    მე დავტოვე შენი შემოგარენი,
    შენს სახურავს დავეხსენ და შევეშვი,

    კვირა დღეა, აღსდგებიან მეზობლად
    მდებარენი და ბორკილებს დაყრიან,
    მე ქუთუთო მიხამხამებს მარცხენა,
    ეს სიცოცხლის ერთადერთი ნიშანი
    და ვიგონებ იდიომებს ავყიას:

    keep an eye on my heart,
    keep an eye on my soul…

    * * *

    ჩემში ვეძებ წელთაღრიცხვას,
    წყლის წისქვილს და ქარის წისქვილს,
    ვეძებ ჩემი საფლავის ქვას
    მარცვალ – მარცვალ ვეძებ სიკვდილს,
    სად იშოვი ამდენ სიზმარს?
    საშობაო ნაძვის ხეებს,
    მამას, ისევ შუბლგახსნილს და
    დედას, ისევ შუახნისას,
    ხოლო შვილებს: “ჰაოსს,
    ქართლოსს, ბარდოსს,
    მოვაკანს და ლეკსს და
    ჰეროსს, კავკასს, ეგროსს
    და მე ისევ
    რადგან ჩემში მდინარეა:
    ვეძებ…ვარსკვლავს შუადღისას

    * * *

    ჩემთან არიან ახლა ყველანი,
    იმახსოვრებენ ჩემოდნების გასაღებ ციფრებს.
    ვაი მას ვისაც მახსოვრობა ხშირად ღალატობს
    ვერასდროს გახსნის სიტყვებს სადაც მე შენ გფარავდი
    ვერ ამოიდგამს ენას ჩემთან სალაპარაკოდ
    ვაი მას ვისაც მე შევეყარე, ვინც შევიყვარე და
    შევითვისე, რადგან არ ვიცი რა დარჩება ამ ხელებისგან
    როცა უდაბნოს ქვიშას დაითვლის,
    რადგან არ ვიცი რა დარჩება ამ თვალებისგან,
    როცა მეთევზის ბადეს ვეღარ გადაეჩვევა,
    რადგან არ ვიცი რა დარჩება ამ ღიმილისგან
    როცა წავლენ და დაივიწყებენ,
    დღეს წმინდა პავლეს ტაძარს ვეძებდი
    რადგან არ ვიცი, ბენიამენს ჩავალ თუ არა?

    © „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“