(მანძილს ფრთხილად ვფარავ)
იდეა ვიღასია, ჩემი? იქნებ სხვისიც. ორივე შემთხვევაში ამას არ აქვს მნიშვნელობა. ჩვენგან ნებისმიერი გაცილებით პატარაა, ვიდრე რომელიმე ჩვენგანის ჩანაფიქრი. და ვგრძნობ, დრო მრჩება ცოტა.
(სადგამს ვუახლოვდები)
საკუთარი გაჭირვების უკვდავსაყოფად გადამწყვეტი ნაბიჯი ჯერ არ გადამიდგამს. სამაგიეროდ, მე და ის იდეალურად ვთანაცხოვრობთ დაობებულ ოთახში. ჭერი წყალს იგროვებს. მის წვეთებად ჩამოცლას დღეები უნდება. ჩემთან სულ წვიმს. ვზივარ და ვამბობ: მე სრულ რომანტიკაში ვცხოვრობ, გაიხედეთ, ყველგან მზეა, მარტო ჩემთან კი… წვიმს.
(შუათანა ბიუსტს სადგამიდან ვხსნი)
მინდა თავი დავაღწიო. უფრო კი მინდა იმ ერთადერთი, უსუსური და იმედგადაწურული ოჯახის წევრის სახეზე ღიმილი დავინახო, რომელმაც მთელი თავისი ცხოვრება ჩემს სწავლა-განათლებას შესწირა. მაგრამ…
რა ბრძანეთ?
ბებიათქვენისამო?
კი მაგრამ, რა შუაშია აქ ბებიაჩემი?
(და სადგამზე სხვა ბიუსტს ვათავსებ)
პირველი თვე
ვრეკავ.
ოჰ…
უნდა ჩამოხვიდე-მეთქი. როგორმე უნდა მოახერხო და ჩამოხვიდე.
გზის ფული?
არ ვიცი, როგორმე, სადმე და რამენაირად უნდა იშოვო-მეთქი. ეს ამბავი უშენოდ ვერაფრით ჩაივლის.
კარგი.
რკინიგზის სადგურში მატარებელს ვხვდები.
უკანასკნელი კლასის ვაგონი რომელია? ვკითხულობ.
მეექვსე.
შავებში ჩაცმული თვალებს დაბნეული აცეცებს. დაკოჟრილი, ჩამომჭკნარი ხელით ისწორებს თავშალს. შეშინებულია.
ჩვენ გაურკვევლობაში ვცხოვრობთ.
ვუახლოვდები. უღონოდ სწევს ხელებს. გულში მიკრავს.
კარგი, კარგი-მეთქი, ტირილი აღარ გვინდა.
და მერე ყველა კითხვას, რომელსაც მისვამს ჯანმრთელობაზე, კვებაზე, სამსახურზე და იმედზე თავს ვარიდებ.
მთავაზობს ოკუპირებულ მიწაზე გადასვლას, იქ, საიდანაც თვითონ ჩამოვიდა, უფრო სწორად გადაპარვას მთავაზობს. მე კი არ მინდა ისევ მცემონ, მხოლოდ იმ თოხის ფასად, რომელიც სოფელში უპატრონოდაა მიგდებული.
ვუახლოვდებით ცნობილ საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონს.
საღამოა და ეზოში ცოტა სტუდენტი მოძრაობს.
აქ რა გვინდა, შვილო?
ოჰ…
სად, უნივერსიტეტის ბაღში? მაგრად დამეყრდენი-მეთქი ხელზე ბებიაჩემო, შენ ცუდად ყოფნის მიზეზი არ გაქვს. ეს უნივერსიტეტის პანთეონია. უამრავი საზოგადო მოღვაწე მარხია აქ და ძეგლი დგას. მათ შორის ზოგს დრო გადააფასებს, ადგებიან ერთ მშვენიერ დღეს და ამოთხრიან, მერე სხვას დამარხავენ, ამოთხრიან და ისევ დამარხავენ, ასე გაუთავებლად, როგორც უფრო ხელსაყრელი აღმოჩნდება სხვადასხვა დემაგოგიისთვის, მაგრამ არიან ისეთებიც, რომელთაც ვერც წარსულ ეპოქაში, ვერც ახლა და ვერც მერე შეეხებიან, რადგან გაცილებით დიდები არიან, ვიდრე რომელიმე ეპოქა-მეთქი.
სულელურად ვუხსნი.
გატრუნული მისმენს.
მე რა შუაში ვარ, შვილო?
შენ ის პატივი გერგო, რომელიც სიცოცხლეში არც ერთ მათგანს არ ღირსებია. სათვალე მოირგე.
და ორივე ერთ-ერთ ბიუსტს ყურადღებით ვათვალიერებთ.
ეს… ეს მე ვარ?
ოჰ…
მეორე თვე
ჩამოსვლიდან ორ კვირაში ბებიაჩემი შედარებით მშვიდდება. იმდენად აღარ ღელავს იმაზე, რომ შეიძლება გამოგვიჭირონ. უფრო მერე კი, პერიოდულად აკითხავს პანთეონს. ერთფეროვნება აღარ აკმაყოფილებს, ხდება გაცილებით აზარტული.
თუ ეზოში ჯგუფებად თავშეყრილ სტუდენტებს დავინახავ, გუმანით ვხვდები, რომ ისინი სკამზე გემრიელად მოკალათებულ მოხუცს უგდებენ ყურს. ბებიაჩემი ახლა ინტელექტუალური მონაცემების აღრიცხვითაა დაკავებული და ხმამაღლა, ყველა სტუდენტის გასაგონად კითხვებს სვამს:
– რამდენს შეუძლია დამისახელოს იმ პირთა სახელები, რომელთა ძეგლიც ამშვენებს უნივერსიტეტის ბაღს?
ზოგმა მათგანმა, რა თქმა უნდა, საერთოდ არაფერი იცის მათ შესახებ. ზოგიერთი კი ასახელებს ცნობილ გვარებს:
ერთი, ორი, სამი, ოთხი…
თქვენ გამოგრჩათ – ეუბნება ბებიაჩემი, როცა ჩამოთვლას ამთავრებენ – თქვენ გამოგრჩათ ძალიან მნიშვნელოვანი სახელი: ნელი კობახიძე.
სტუდენტებს შორის ცოტას თუ უჩნდება ლოგიკური კითხვა: კი მაგრამ, ეს ნელი კობახიძე ვინ ჯანდაბაა?
და ის ცოტაც ერიდება კითხვის ხმამაღლა დასმას.
ბებიაჩემი კი უმეტეს შემთხვევაში მდგომარობით სარგებლობს და უცენზუროდ იცინის.
ოჰ.
მე ჩემი იდეის გვერდით ვდგავარ. საგანგებოდ დავამთხვიე მასალის ფერი, რომ განსხვავება ზედმეტად ვიზუალური არ გამხდარიყო. ახლა ბიუსტთან უამრავი ადამიანი ჩაივლის.
ჩაივლის პროფესორი.
მე ისევ ვდგავარ და ვლაპარაკობ:
რა ეშველება ამ გულისწყრომას საზოგადოების მიმართ?
თქვენ უნდა დადგეთ ჩემს გვერდით.
თქვენ უნდა დადგეთ იდეის გვერდით, რომელიც მოგიწოდებთ, იყოთ ცოტა უფრო დაკვირვებულები, ვიდრე ხართ, უფრო თავმოყვარეები, ვიდრე იყავით.
კი მაგრამ, ეს რა, აქციაა?
აარა – ვამბობ.
ჩაივლის სტუდენტი.
ეს არავისთვისაა ვალდებულება, ჩვენ ფეხებზე გვკიდიხარ.
მერე რა, მე გაცილებით უხერხულ ადგილას მკიდიხარ, ვიდრე ფეხია. ჩაივლის დაცვის თანამშრომელი.
აქ თქვენი ადგილი არ არის.
მე სახე მაქვს დალურჯებული და სისხლს ვიფურთხები.
ცდები, უნდა ვიდგე და ვილაპარაკო, გაუთავებლად და აზრიანად. ეს ჩემი ადგილია. მე გამოგონება ვარ-მეთქი ვეუბნები.
დატოვეთ ბაღი.
ჩაივლის ტურისტი…
მესამე თვე
ბებიაჩემს ვეუბნები: საიუბილეო თარიღთან დაკავშირებით დიდი ღონისძიება გაიმართება, ზუსტად იმ ეზოში, სადაც ჩვენს უკვდავებას როგორც იქნა თავი მოვაბით. ოღონდ ეგაა, ამის შესახებ ჯერ მხოლოდ მე და შენ ვიცით. ჰოდა, პირდაპირ გვეხება ეს თარიღი-მეთქი.
და ამ დღისთვის საგანგებოდ ვემზადებით.
ეზოში უამრავი ხალხია.
ვიდრე განათლების მინისტრი ყურადღებას ამახვილებს იმაზე, თუ რამდენად მნიშვნელოვანი როლი აკისრია ჩვენი სახელმწიფოებრიობისთვის ისტორიას და ისაუბრებს ამ ადგილის მნიშვნელობაზე, მე ვახერხებ მას საგრძნობლად მივუახლოვდე.
მერე გვარების ჩამოთვლას ამთავრებს.
მერე კი ძალიან მაწუხებს უკმარისობის გრძნობა.
პირველ რიგს ვარღვევ, მინისტრს ხელიდან ვართმევ მიკროფონს და მთელი ხმაზე ჩავყვირი:
ბატონო მინისტრო, თქვენ არ გაქვთ უფლება გამოტოვოთ ღირსშესანიშნავი სახელი ნელი კობახიძე…
ოჰ.
ოთახის შუაგულში, სკამზე ვზივარ.
ნათურა ოდნავ ბჟუტავს და ყველაფერს მხოლოდ სანახევროდ ჰფენს ნათელს.
სახელმწიფოს მიერ გამოწვრთნილი ქოფაკები საგანგებოდ მამუშავებენ.
ვხვდები, გაუგონარი ინციდენტის მთავარი მონაწილე გავხდი.
ვნატრობ, ნეტავ ამ მცველმა თუ პოლიციელმა იმდენად ძლიერად არ მითავაზოს მუშტი ცხვირში, რომ მერე საერთოდ ვეღარ შევძლო სუნთქვის გაგრძელება. რაღაში უნდა მაწყობდეს?
ისე, არც სიცოცხლე მაწყობს არაფერში, უფრო კი ტკივილის მეშინია, ისიც მხოლოდ მანამ, სანამ დარტყმის მოლოდინში ვიმყოფები. მერე კი გაცილებით ბუნდოვანი გახდება ყველაფერი, ვიდრე ახლაა და მე საკუთარ შიშს დავძლევ.
ახლა კი დროა ყველაფერი მოგვიყვე.
კი ბატონო, კითხვები დამისვით-მეთქი, ვამბობ და მე – თვითკმაყოფილი ვიგინდარა სულელურად ვიღიმები. ტკივილის შიშნარევი მოლოდინი იმდენად აუტანელი ხდება, რომ წინ შუათითს ვიშვერ და ვამატებ:
აბა დროზე მითხარით, რა გაინტერესებთ ნაბიჭვარო ქოფაკებო?
და აი ისიც,
ნანატრი მუშტი…
იქნებ ისევ მოლოდინი ჯობდა ამას?
არა, ასე უკეთესია.
ვინ არის ნელი კობახიძე?
კითხვა შორიდან მესმის.
მიკვირს კიდეც, როგორ ხდება რომ თავზე მადგას და მაინც შორიდან მელაპარაკება?
ნელი კობახიძე ბებიაჩემია.
მეორე დარტყმა… მაგრამ ამჯერად არაფერს ველოდები.
და რაც უფრო მოიწევს ახლოს, მით უფრო მშორდება მისი ხმა.
ნელი კობახიძე ბებიაჩემია და მისი ძეგლი უნივერსიტეტის ბაღში დგას.
მესამე დარტყმა.
სულ უფრო და უფრო ვცილდები ოთახს, კედლები უკიდეგანო და წითელი ხდება.
სიმართლეს გეუბნებით, ნაბიჭვრებო.
მეოთხე დარტყმა…
კარები იღება და თვალებს ოდნავ ვახელ. მეწამულისფერი ანგელოზი თუ რაღაც უფრო რომანტიკული შემოდის.
მოეშვით, გიჟია, ადრეც არაერთხელ შეუმჩნევიათ უნივერსიტეტის ეზოშიო, ეუბნება ქოფაკებს.
მე ნორმალური ვარ. ნელი კობახიძე მართლა ბებიაჩემია და მისი ბიუსტი უნივერსიტეტის ბაღში დგას.
ძლივს გასაგონად ვლუღლუღებ.
და კიდევ, თქვენი ნაბოზვარი დედების სახელით, შეგიძლიათ კიდევ ერთხელ დამარტყათ. როგორმე ავიტან.
მეხუთე დარტყმა…
მეოთხე თვე
უცნაურია, მიცვალებულთა საგანგებო თავყრილობაზე მიწვევენ. მას თორმეტი აწგარდაცვლილი და ყველაზე ღვაწლმოსილი პიროვნება წარმართავს ჩვენს ისტორიაში.
ვიცი, ჰო, ეს წარმოუდგენელია. იმდენად, რომ მეც კი დაუჯერებლად მეჩვენება და ვეკითხები:
გამაგებინეთ, ეს მე ვარ მკვდარი, თუ თქვენ გაცოცხლდით?
გაჩუმდიო – მაწყვეტინებენ. აქ ჩვენ ვსვამთო კითხვებს.
კი ბატონო, ჩუმად ვარ.
იცით თუ არა, რომ ყოველგვარ ზღვარს გადახვედით?
მაინც რაში-მეთქი, თუ შეიძლება, ბატონებო, დამიზუსტეთ.
თქვენ ჩემი ძეგლი ჩაანაცვლეთ ბებიათქვენის ძეგლით. ეს გაუგონარი თავგასულობაა.
მერედა, ასეთი რა გაუჭირდა ჩვენს ქვეყანას რომ მკვდრებმა ამოიდგით ენა და ცოცხლები ჩუმად არიან-მეთქი?
გაჩუმდიო – ისევ მაწყვეტინებენ. აქ ჩვენ ვსვამთო კითხვებს.
კი ბატონო, ჩუმად ვარ.
ცოცხლებისთვის მიცემული სამი თვე ამოიწურა და ჩვენი საქმეში ჩარევა ამან გამოიწვია. თქვენ დაუყოვნებლივ უნდა დააბრუნოთ ძეგლი ადგილზე და ყველაფერს საწყისი სახე მისცეთ.
კი მაგრამ, თუ ცოცხლები ვერ გამჩნევენ, მაშინ რაღა აზრი აქვს პანთეონში თქვენი ძეგლი იდგმევა თუ ბებიაჩემის. ამ ღვაწლს ხომ მხოლოდ თქვენთვისღა ჰქონია ფასი.
გაჩუმდიო – კატეგორიულად მოითხოვენ. აქ ჩვენ ვსვამთო კითხვებს.
კი ბატონო, მე ისევ ჩუმად ვარ. და ბოლოს, ყოველგვარი ახსნა-განმარტების გარეშე ვუთანხმდები, კარგით, ჰო, დავაბრუნებ თქვენს ძეგლს თავის ადგილზე-მეთქი.
ოღონდ მანამდე…
ოღონდ მანამდე ბებიაჩემი კვდება. მე თვალებს ვუხუჭავ და გაციებულ შუბლზე ვკოცნი. უჩვეულოდ მშვიდი, სათნო სახე აქვს. მერე ვდგები ღამე, ცნობილ ბაღში შევდივარ. ბებიაჩემის ძეგლს სადგამიდან ვიღებ, თავდაპირველს ადგილზე ვაბრუნებ, სახლში ვბრუნდები, კალამს და ფურცელს ვიმარჯვებ და ცხედართან ჩამუხლული ვწერ:
გარდაცვლილთა განსახლების სამინისტროს.
სამოცდათვრამეტი წლის ასაკში გარდამეცვალა ბებია. არ მაქვს საშუალება გავწვდე დაკრძალვის ხარჯებს, რადგან მიწები სასაფლაოზე კვადრატული მეტრობით იყიდება.
გთხოვთ, გამონაკლისის სახით, უფლება მომცეთ მიცვალებული დავკრძალო არა ჰორიზონტალურ, არამედ ვერტიკალურ მდგომარეობაში.
მხოლოდ ასეთ შემთხვევაში შევძლებ ჩემი დანაზოგი ხარჯებს შევუსაბამო.
პატივისცემით – თქვენი ქვეყნის უღირსი მოქალაქე
© არილი