პოეზია

ია ჯინჭარაძე – ჯინი რომ მყავდეს, ვეტყოდი და სხვა ლექსები

ჯინი რომ მყავდეს, ვეტყოდი


თუ გინდა,
გაჩუქებ, სპილენძის თუნგს
და სპილოს ძვლის ანგელოზს –

ფრთებჩაქნეულს,
თუ გინდა,
დაგითმობ ჩემს ოთახს, სავსე ხეებით
და დაკარგული სამკაულებით
და სამკუთხედში გამოკეტილი ადამიანებით.
დამასკოდან ჩამოტანილ

შარფებს და სიხარულს.
მენანება, მაგრამ იყოს შენი,
ცისფერი საათი,
მუჰამედ აბასის სახსოვარი,
ოღონდ წამიყვანე

კასიონის მთაზე,
შობის ღამეს
და მიმღერე სიმღერა –
წვიმის წვეთივით
სიმარტოვეზე.

 

ლაზარე

თოვლი მოვიდა,
დიდი თოვლი,
შენ კი არ შეგეშინდეს
თეთრი ბურთულების
სიცივის სისხლში
და ტკივილის წვეთების
გულის ქვაზე
და უცნაური გაღვიძების.
თოვლი მოვიდა,
დიდი თოვლი
და მე ზოგჯერ მშურს,
კუტი პურებივით
ცალკე მიწყობილი მკვდრების,
ცას რომ შეუტიეს და აიღეს.
მინდა იცოდე, პატარა ბიჭო,
თვალები რომ გავახილე,
მეც შენსავით გამახსენდა
ჩემი ერთი დის სახელი
და არ ვიცოდი,
საით უნდა წავსულიყავ
ამ უკუღმა სიცოცხლეში.

 

* * *
შავი ძაღლი,
ფეხმტკივანი,
ეკლიანი მინდორი
და მინდვრის გადაღმა მცხოვრები ორი გოგო.
როგორი იქნებოდა ჩემი ბავშვობა
თქვენს გარეშე?
ქოლგიანი ბებოს გარეშე?
გასაპნულ ღელეში მოკისკისე ქალების გარეშე?
– სადაა შენი სული? ყვავილებით უნდა მოვრთო –
მეუბნება ჩემი ქმარი.
იქნებ იმ კაკლის ხეში,
ფანჯრებს რომ მიჩრდილავდა
და იდგა ჩემს ოთახში ორი დრო –
ყინვა და სიგრილე.
იქნებ ჭინკებმა გაიტყუეს ტყის სიღრმეში,
ან საფლავებს შორის მოხეტიალე,
მზით გამთბარ ქვებს აკვირდება?
– ისეთი კრიალა ასფალტი დააგეს –
ხარობს დედაჩემი,
ჰო, ალბათ ეს უფრო მნიშვნელოვანია,
ვიდრე ვინმე სული,
დაბნეული და ცოტათი სულელი.
ჩაიარა – გიჟმა ყვირილით
და ჭკვიანმა ჭკვიანმა,
ჩაიარა – ცხენიანმა კაცმა
და ყვავივით ღამეებმა…
ძაღლი კი დარჩა
და მინდორი
და ორი გოგო –
ქერა და შავგვრემანი.

 

* * *
…და არაფერი, არაფერი,
მხოლოდ სუსხიან
ვიხსენებ დღეებს,
დღეებს შორის
გაბმულ მავთულებს,
ვიხსენებ მერცხლებს,
გახსენებას ცოტა ართულებს,
ის ერთი მკვდარი,
დაცემული, როგორც საყურე,
თუ ფოთოლი,
შავ-თეთრი ღილი
და არაფერი, არაფერი,
ვწევარ დაღლილი
და ცას ავყურებ.
რომ მქონდეს
ცეცხლი და ნაცარი –
ჰყვებიან ამბავს,
რომ მყავდეს ცხენი,
მოგახლიდით სიმართლეს ხელად,
რომ მქონდეს ძალა,
ქვა გავწურო ჭყინტი ყველივით,
სიტყვის ჯადოთი
და გედივით მაღალი ყელით,
ვაბნევდე ყველას…
ახლა კი ვწევარ
მოწყენილი და ცას ავყურებ,
შორს და თავისთვის,
ყველაფერი შორს და თავისთვის…
დედი! – ვერ ვეტყვი
ბებერ ალქაჯს
და ბროლის კოშკში,
ორი ნაწნავი არ ბრიალებს,
ორივე ოქრო.

 

* * *
ნეტავ რა სჯობს,
დამქანცველი დღის შემდეგ,
მიწაზე დავწვე პირქვე
ჩემს ჭია-ღუებთან,
თუ ცის წიაღს
გავუშტერო თვალი?
ნეტავ რა სჯობს,
სიცხიან ღამეში
დავითვალო მთვარე,
თუ თავიდან დავიბადო?
რომ ვყვარებოდი მოაბადს –
მებადურს, ან მეფეს,
ვინმეს რომ ვყვარებოდი,
არ მოვძებნიდი
კუნძულს ზღვაში
შენთან შესახვედრად.
აქ ცასთან ახლოს,
ხმელი ქარი ტკაცუნობს
და კაცებს სჯერათ უკვდავების
და ქალები იცინიან,
აქ – სასაკლაოზე.
და ის ხეც –
ჭრელი ლენტებით – მოჭრეს
და ცეცხლს შეუკეთეს.
მე კი, მაინც მინდა,
მოვუძებნო ამ ლექსს
კეთილი დასასრული
და ამ ცხოვრებასაც,
მზესავით სიკვდილო.

 

* * *
დავიზეპირე ეს დღეები,
სავსე ყინულით
და გუდაფშუტა ღამეები,
როცა თვალები მდინარეებს
ვეღარ იტევენ,
როცა თვალები უდაბნოებს
ვეღარ იტევენ
და სიზმრებიდან უმიზეზოდ იპარებიან.
დედა, ნუ ჯავრობ,
მე გამძლე ვარ,
როგორც თოჯინა,
მოაძრობ მკლავებს,
მერე ფეხებს,
მერე მიაბამ,
ლამაზი ვარ და ჩუმი ვარ და თვალებფახულა,
თავზე მახურავს თავსაფარი
ლურჯი მთვარით და ვარსკვლავებით,
– მზე – დედა ჩემი –
სხვა მინდვრებზე მოსულ ყვავილებს
ვუყვები შენზე,
ეკლესიის ბრძენი ობობა
მასწავლის ლოცვას,
მეძნელება,
ჩემი ხელები
წყალს ატარებენ საცერივით
და მტვრიან სხივებს
და მაპატიე,
ეს ჩიტობა რომ მოვიგონე
და ხიდან ხეზე გადაფრენა
და ციდან ცაზე.

 

* * *
ღმერთო, დიდხანს მიცოცხლე
დედაჩემი,
რომ მონატრებამ
ნესტივით არ გამოჟონოს
სიტყვებს შორის.
მერე რა,
რომ სიზმრის საბანს
რა ხანია, აღარ მიკეცავს
და ტკივილის ეკლებიდანაც
ვიცი, მარტო უნდა გამოვძვრე
დაკაწრული.
მიდის ღამის სოფელში –
ასეთს ვხედავ,
ყველას ექიმი,
ყველა დარდის მცოდნე.
სოფელი კი,
ნელა გაიკრიფა მთვარისკენ
და იქედან ათვალიერებს
აყვავებულ სახლებს,
სადაც ქარი დახრიგინებს
და მიაქვს, მიაქვს.
ღმერთო, დიდხანს მიცოცხლე
დედაჩემი,
მზეზე ადრე ამოსული,
თავდადებული.

 

რა ერქვა ლოტის ცოლს?

ყველა სიტყვამ,
რომელმაც ჩემამდე მოაღწია
ასომთავრულით და ნუსხურით
და მხედრულით
და საჰაერო გზებით,
ყველა სიტყვამ,
რომელმაც გაიარა თხელი კედლები,
ან გულში გაიჭედა,
მასწავლა –
სიხარულის გვერდით დარდი დგას,
სიკეთის წინ – ქვა.
ფიზიკის გაკვეთილიდან
კინწისკვრით გამოგდებული
ყვავილებს ვამეცადინებ:
– ქარი იბადება, იზრდება და კვდება
და ქარის შვილები
ადამიანებივით დაეხეტებიან.
ჩემი ქართულის მასწავლებელი,
უცნაური და ფიქრიანი,
ზოგჯერ შემოიპარება სიზმრის ლექსებში
და წითელი ფანქრით მისწორებს შეცდომებს.
სულ მინდა ვკითხო,
ღირს თუ არა გზის გაგრძელება,
თუ სამზეოზე ვერ გავიყვან
ჩემს შეყვარებულს?
ღირს თუ არა გზის გაგრძელება,
როცა ქალაქი ცეცხლივით
ცისკენ მიიწევს,
(ხეებმა რა დააშავეს, ქვის ჩიტებმა)?
სულ მინდა ვუთხრა –
მისი ბრალია,
მეთაურის ბრძანებაზე
რომ არ ვიჭიმები,
და უკან ვიხედები,
იქნებ ამ ჭირის და სიკვდილის ჭიდან
ერთხელაც ვინმე ამოვიყვანო.

 

* * *

გახსოვს, შენი დახატული დინოზავრები,
(ეს მიდის ამის შესაჭმელად – მიხსნი),
როგორ ვაქციე შეყვარებულებად?
ახლა გეუბნები, ასი წლის მერე –
შენ იყავი მართალი!
მაშინაც მართალი იყავი,
როცა ამბობდი, რომ ცხოვრება
არაა ლექსების წერა
და თავდაყირა სიარული
და მეც გავყევი
მზის რომელიღაც თვალს,
ღვთის ურჩების,
თუ ბავშვების შესაყვარებლად.
და ზოგჯერ ყვითელი ჩრდილიდან
ღამეში რომ გადავირბენ,
ან მერე, ღამეს დილა რომ უჩნდება,
ვხედავ, მკაცრ მლოცველებს,
სავსეს პურით და მიტევებით,
როგორ უქრებათ მზერიდან
ის ფერადი თოკები,
რითაც აკრობატები ცაში ადიან.

 

* * *
მე ვარ გატეხილი სათამაშო
და ერთგული,
როგორც წყალი,
შემიძლია, გულში ჩაგიკრა –
უკვალოდ.
მე ვარ ბრმა, ხის ჯოხით,
მოგზაური,
ჩემი თვალების ღამეში
და მოხუცი –
სადღაც მიდის
საბარგო მატარებლით.
რამდენი სისულელე ვიყვირე,
რამდენი ჩრდილი შევიცვალე
და ხელები ვუქნიე
გამოგონილ გემებს
და მგზავრებს გემბანზე
და მხოლოდ ერთმა დამინახა
და გამიღიმა.
მე ვარ ბავშვები,
თოვაში ერთმანეთს
რომ ეკვრიან
და მარცხენა ავაზაკი –
ამბობს:
-თუ შენ ხარ ქრისტე,
მიხსენი!

 

ანგელოზი კასიონის მთიდან

ხელს თუ გამიშვებ,
აი, ასე ნელა ავცდები
მწვანე მინდორს
და გუმბათიან სახლებს
და მოყიჟინე ჩიტებს.
ვიდრე მე,
თავი უკუღმა მედგა მხრებზე
და ფრთებიც უკუღმა,
მოხდა ათასი
მხიარული ამბავი
და ათასი
სევდიანი ამბავი.
ჩემო შორეულო,
შორეულო საყვარელო,
როცა მივხვდი,
რომ ვერასოდეს დავეწევი მზეს,
მე მოვკალი ღამის შიში
კაენივით
და ცას შერეული,
კრიალა თვალებით ვითვლი
სხვა გადამფრენ
ანგელოზებს.

© არილი

Facebook Comments Box