მათი ტექსტები წაგიკითხავთ, მათ პერსონაჟებს კარგად იცნობთ და იმ პერსონაჟების სახლებშიც არაერთხელ ყოფილხართ სტუმრად (ან იმდენჯერ ყოფილხართ, რომ სტუმრად უკვე აღარც კი გრძნობთ თავს), მაგრამ ჯერ არ გინახავთ მათი ფანჯრები და არც ის, რასაც ისინი ხედავენ იმ ფანჯრებიდან.
ამიტომაც დაიწყო არილმა რუბრიკა – ავტორის ფანჯრიდან. მთავარი პირობაა, რომ თანამედროვე ქართველი მწერლების ტექსტებმა, რომლებსაც არილისთვის დაწერენ, მათი ფანჯრებიდან გაგვახედოს და სულ ერთია, როგორი იქნება ხედი, რომელსაც დავინახავთ. ზოგჯერ, შეიძლება, ამ ხედებმა სხვა ხედები გამოიხმოს მათი მოგონებებიდან, ზოგჯერ კი მხოლოდ ის იქნება, რაც ნამდვილად არის – საქართველოს რომელიმე ქალაქის რომელიმე ქუჩა.
მონათხრობის უკეთ აღსაქმელად სტატიებს თან დავურთავთ მათივე გადაღებულ ფოტოს – ასე მოგვიყვება ერთი კადრი და ერთი ტექსტი ამბავს იმის შესახებ, რა და როგორ ჩანს ავტორის ფანჯრიდან.
ფანჯრების მეტი რა მაქვს. სავსე ვარ ფანჯრებით. ერთი ფანჯრის დედაც ვატირე. გინდაც ორის. გავგიჟდებოდი, გავრეკავდი ალბათ. ჰოდა, უამრავი მაქვს მეთქი ეგა, ფანჯარა. ყველაზე ვერც ვიტყვი, ან რო ვთქვა, ისე ვერ ვიტყვი, როგორც ჯერ არს და მოკლედ: სულ პირველი, მახსოვს ასე – მართკუთხა ჭრილი სრულ უკუნში, სიბნელეში, და იმ ჭრილში მოჩანს ტბასავით უზარმაზარი გუბე და მოჩანს წვიმა და მოჩანან ბავშვები, რეზინის ბოტებით რო დატოპავენ გუბეში და მხიარულობენ. მე ვერ გავდივარ, არ მიშვებენ, რო არ გავცივდე და აესე – ეს ფანჯრის ხატება მახსოვს იქიდან მარტო დაბავშვები, გუბეში, და ფანჯრის ჭრილის გარშემო აღარაფერი. სიბნელე.
შემდეგი ფანჯარა იყო ცაში და ბავშვისთვის მეცხრე სართული ცაა, აბა რა ჯანდაბაა. ძველი ხომალდივით ჭრიალებდა ფანჯარა ქარში და ახლაც – ერთი მეორის ასოციაციურ ბმაშია ცნობიერში, ქარი და მეცხრე სართულის ფანჯარა. და ქარში კორპუსი ირყეოდა როგორც ხე და ქარის დროს მივჯდებოდი იატაკზე ფანჯრის რაფისქვეშ და ვუსმენდი. ეგ მახსოვს და ჰორიზონტები მაშინ მეკიდა, რაც ახლოს იყო, ის მაინტერესებდა და ფანჯრიდან მოჩანდა სტადიონივით დიდი ეზო, ათასგვარი უცნაური კონსტრუქციებით, სამშენებლო მასალებით სავსე. ტრაქტორების ჩხიკინში და ექსკავატორების კოვზაში მაქვს გატარებული ეგ წლები, კაი იყო. ჰოდა, ბესიკიც მყავდა მეზობლად, ხარანაული. შანსი არ იყო, რო არ მეხსენებინა ეგა.
მერე, ის, ფანჯარა კი არა, სათვალთვალო პუნქტი უფრო იყო. მოსაღამოვდებოდა და უკვე მზად ვიყავით. ყველა ფანჯარა გაჰყურებდა ყოფილი გენერლის თუ ვიღაცჩემისის აპარტამენტებს, მჟავანაძე იყო გვარად, სადაც ბევრი იარაღიანი ტიპი მოძრაობდა. ბაზა ქონდათ. და ბარნოვის ქუჩიდან საღამოს ხანდახან მოადგებოდნენ სხვა იარაღიანი ტიპები და ესროდნენ ერთმანეთს. ეგ მახსოვს – მანათობელი, „ტრასირი“ ტყვიების მწკრივები ღამის ცაზე და გუგუნი, ტკაცუნი, ყვირილი, გინება. ჩაივლიდა და გავიმართებოდით წელში, წამოვდგებოდით. შუქი არ იყო და ჩავდიოდით ეზოში, ცეცხლს ვანთებდით, ვლაპარაკობდით. იმ სახლში მოკვდა მამა.
შემდეგი ფანჯრიდან ჩანდა მარტო სკოლა. ზედ სკოლის წინ იყო. ლაწირაკი ვიყავი, მაგრამ სმაც მქონდა უკვე დაწყებული, ნარკოტაც. და სკოლის ზარი იყო ალარმი, განგაში, პანიკა. ძალიან მაღიზიანებდა კაიფში მოსწავლეების ჟრიამული, წამდაუწუმ ზარი. და ვხურავდი ფანჯარას. ვხურავდი დარაბასაც. მუსიკას ვუწევდი ბოლო ხმაზე და ვაწუხებდი მეზობელს – ახლა უკვე ჩემს საყვარელ მეგობარს, კაი მწერალ მაია ცირამუას და მის მეუღლეს, ამჟამინდელ ჩემს უძვირფასეს ადამიანს, ზვიად ქორიძეს, რომელსაც ჩემი პირველი მწერლური ნაჯახირევი წავაკითხე და რო არ მოწონებოდა, ალბათ ლიტერატურას გავანებებდი თავს საერთოდ. ჰოდა, ეგ მახსოვს – სულ მიკეტილი ფანჯარა, რო იმ ავბედით ჟრიამულებს ხელი არ შეეშალა ჩემი „თრიფისთვის“ – ახლა ასე ეძახიან. საშინლად მახსოვსის წლები. ვცდილობ, არ ვიფიქრო. და რო ვფიქრობ, კეფა მიცხელდება. ძლივს დავუძვერი ხელიდან მაგ ამბებს, ჩაკეტილ ფანჯარას, რომელსაც აღარასოდეს გამოვაღებდი ალბათ, ერთხელ ჩემს მეგობარს, იკა კახიძეს ბილიარდის ბურთი რო არ ესროლა ქუჩიდან და საერთოდაც არ ჩაემსხვრია. ხოდა დარჩე ეგრე, ჩამსხვრეული, კიდეკაი. იმ ბილიარდის ბურთმა გადამარჩინა მაშინ.
მერე რაც იყო, ფანჯარა აღარ იყო, ეგ იყო პორტალი. როცა ძალიან ცუდად ვარ, სულ იმ ფანჯრისკენ მივიწევ ახლაც. და მოდის სიმშვიდე, სიმყუდროვე, აღარაფერი მაწუხებს.მიწოლილი ვარ დანჯღრეულ სავარძელში და ვისუნთქავ იასამნის სუნს. შუშა საერთოდ არც ქონდა იმ ფანჯარას. არცერთ ფანჯარას არ ქონდა შუშა იმ სახლში. და სახლში რა გვინდოდა საერთოდ ამის დედაც და არც ვიყავით სახლში, უფროსწორად – ქოხში. ეზოში ვცხოვრობდით. ეზოში ვამზადებდით ჩემს დაჭერილ თევზს და ირინოლას დაკრეფილ სოკოს. ეზოში წერდა ჩემი და – ირინოლა. დენი არ იყო და ლამფები გვენთო ეზოშიც, სახლშიც. ლამფებს რაღაც მწერები დაბზუოდნენ, გარშემო უტრიალებდნენ, ზოგი შიგნით ვარდებოდა და ავარდებოდა უცებ ალი, ხრუკის სუნი შეერეოდა იასამნის სუნს. ღობის გადაღმა,თვალუწვდენელ მინდვრებში, კიოდნენ ტურები. ზამთარში ფანჯრებს, კიარადასარკმლებს, სულ ორიოდეს, საერთოდ, ვაქრობდით – ვაფარებდით რაღაცეებს და ვანთებდით უზარმაზარ რუსულ ღუმელს. მერე ვკალათდებოდი ჩემს სავარძელში და ვიძინებდი. ერთადერთი მოკლე ტექსტი შემომრჩა იმ დროზე, „კანდრატა“. დანარჩენს ვინახავ სათუთად. ოდესმე ნამდვილ მწერლად თუ შევდექი, მოვყვები. ყოვლად დაუჯერებელ და უცნაურ ჟამზე დავწერ. ახლა არა, რამე არ წავახდინო, მენანება.
მერე რაც იყო, სხვისი იყო, სხვისი ფანჯრები. არ იყო ჩემი სახლი არცერთი და ბევრი არაფერი მახსოვს. მარტო ის, რო ჰორიზონტებს გავყურებდი სულ, წინხედებს, ახლოეთს, საერთოდ ვერ აღვიქვამდი და სადღაც იქით მინდოდა – შორს, იმ გორებს გადაღმა თბილისის ზღვა იყო და თევზაობაზე სულს ვლევდი, მაგრამ ვერ მივდიოდი.
ახლა რა, აგერ ვიყურები ახლა ფანჯარაში. ადრე ჩანდა მთაწმინდის კიდე და ერთი ფიჭვი ქარაფზე. გავხედავდი, შევხედავდი ფიჭვს, მერე გავაგრძელებდი წერას. იმ ფიჭვის ახლოში დავმარხე ჩემი ძაღლი, რილკებიჭი. ერთ მოთხრობაში ასე თუ ისე მოვყევი ეგა, ძაღლი რო დავმარხე. „მე ვეხებოდი, ჩუმად თქვა ხელმა“, ასე ქვია და კაი რამეა. მაგრამ ერთხელ, საიდანღაც რო ჩამოველ, და რო დავჯექი და რო გავხედე ჩემს ხეს, ვეღარ დავინახე. აუშენებიათ რაღაც უბედური კორპუსი. ავვარდი ეგრევე ზემოთ, გერგეთის ქუჩისკენ, ავხედე მთას და აღარც ხეა, აღარც არაფერი. მოუჭრიათ ნახევარი მთა ამ ნაბოზრებს და შეუდგამთ შენობა. ახლა გახედვაც მეზარება, აღარც რიკულებზე აცოცებულ რაღაც მცენარეს თუ ბუჩქს ვკაფავ, თვალსაწიერს რო მიფარავს. ისედაც დიდხანს შევრჩი ამ სახლს. ახალი ფანჯრების დროა.
© არილი