ინგლისურიდან თარგმნა ზვიად რატიანმა
ათი წუთი
ორადგილიანი საწოლიდან
ზეწარი გამუდმებით ცურდება ქვემოთ.
რაც უფრო ჯიუტად ვასწორებ,
მით უფრო ჯიუტად ცურდება
ქვემოთ. აი
ასე ვიწყებ წოლას.
სხვებს აქვთ მიზანი,
ჩემი ვაგონი მიქრის არსაით.
ვიცი, ჩემი გზა ჩიხისკენ მიდის.
მაინც ვოცნებობ, ჩემმა ტყუილმა
სიმართლე მოისხას.
ერთხელ რაღაცამ მოუარა თავში დედაჩემს და ხუთი წუთის განმავლობაში
დაწვრილებით იხსენებდა ჩემს ერთ სიგიჟეს,
როცა უაზრო და სასტიკი ეგოიზმით შეპყრობილი
ვაფრთხობდი ყველას, ვინც ბედავდა ჩემთან მოსვლას,
განსაკუთრებით – ვინც ცდილობდა დახმარებას;
ყველას თავიდან ვიშორებდი;
მაგრამ როგორ შევუცვლიდი მიმართულებას
კომპასის ისარს, ასე
მგრძნობიარეს?
ბუნებრივია, აღარ შემრჩა თანამგზავრები.
ზოგჯერ კი ვხედავ,
ღამეული თვითმკვლელის მანქანა
როგორ იელვებს ბნელ ტრასაზე და ისევ ქრება.
ზოგჯერ ავსებენ მეგობარი გოგონები გამოლოცვილ სიცარიელეს,
ნერვებს მაწყვეტენ თავიანთი ახირებებით,
გაშინაურებულობით;
დაკარგული სახეების სუროგატები,
მწივანა ხმები. ისინი ჩხავიან –
“გიყვარვარ? გიყვარვარ?
ო, ბოდიში, საპნის ბუშტში გამოიკეტე,
ცოლი გდარაჯობს, ქიმერები საჭმელს გაჭმევენ,
ჩვენთვის კი, ჩვენთვის სიკვდილს ნატრობ. მაგრამ ჩვენ ვართ ვამპირები,
უკვდავები, შეუცვლელები”.
ისინი ზოგჯერ ქვავდებიან,
როგორც მანქანა შუქნიშანთან,
რათა ხალხმა გზა გადაკვეთოს.
მე სიტყვებში ვერ ვიპოვე ჭეშმარიტება,
თუმცა ვმუშაობ ყოველ ღამით –
ქვეცნობიერი ნათება ჩემში
თავისთვის ცდის და, როგორც წესი, ანაგვიანებს
ქაღალდს, რომლითაც ოჯახს ვინახავ.
ჩემი ხელები:
ორი დამფრთხალი, წინგაშვერილი ხელისგული,
თითქოს შიშით გიშორებდე, რომ არ დამცინო…
და ყველაფერი ემსგავსება ავტოციტატას:
ჩაბნელებული გვირაბის ბოლოს
მე შენ გთავაზობ ჩემს ხორცსა და შიშების გროვას.
“მთელი ღამე ვმუშაობდი”, მე გეუბნები,
შენ კი მპასუხობ: “ტყუილია,
ათი წუთია გაღვიძებ და ძვრა ვერ გიყავი”.
მამხიარულებს ეს პროცესი: როცა შიშველი
ვდგები და დინჯად, ნელ-ნელა ვიცვამ.
პალატაში
იზრაელ სიტკოვიცს
ბოლო ერთ საათში ათი წლით დაბერდი –
მე ვხედავ, როგორ იღიმები.
ვხედავ შენს ბაგეს, ჩამუქებულს სისხლჩაქცევებით.
შენ გეშინია ამ პალატის,
პალატელი მეზობლების,
რომელთა შორის თითქოს ყველა შენი ხნისაა,
მაგრამ შენ მათზე უმცროსი ხარ, და მე ეს ვიცი.
გსურს მომაჩვენო, ვითომ მედდას ეარშიყები,
არადა გულში უსასრულოდ იმეორებ თითოეულ წვრილმანს,
ვერ გაგიგია, როგორ გადარჩი.
იყო ახალგაზრდა ძნელ დროში – ჯობია,
ვიდრე კარგ დროში იყო ბებერი.
ხუთი დღეა
ეკლებახსმულ მატრაცზე წევხარ,
ქვემოთ კი სიცარიელეა.
მთელი სიბრძნე შენი ტრავმის
ღვთისნიერად ხორციელია,
ის გაიძულებს მომავლის ძებნას,
გიცარიელებს მეხსიერებას.
დამჭკნარი ლამაზმანები და სიბერეში გადამდგარი გენიოსები
ნატრობენ: ვიდრე დაკარგავენ თაყვანისმცემლებს,
როგორმე მანამდე დაკარგონ გონება.
მწუხარეა შენი დღეები,
ფანტომურია ღამეები.
სადღაც, წარსულში, ჩურჩულებს ბიჭი:
“ზეცა სახლია, დიდი სახლი,
ამოვსებული ცრემლებით და ყვავილებით,
და შენ ზეცაში ხის ყუთით წახვალ”.
წყვდიადის თავზე გაკიდულან შენი ფეხები.
ნეტა გესმოდეს,
გახურებული ღამის ნათურა
შენს საყვარელ მოდერნისტულ კლასიკას მღერის,
მღერის, მაგრამ არავინ უსმენს.
ერთი წლის წინ კი,
შენს ღარიბულ, პირქუშ ოთახში,
შენ ამაყი მღელვარებით შესთავაზე
შენზე უმცროს ორ-სამ მეგობარს –
გამოგეკვლიათ არნოლდ შონბერგის
არითმეტიკულობა და დემონური უკანონობა:
კომპოზიტორი დაიბადა, როცა მუსიკა
ჯერ არ ქცეულიყო ზუსტ მეცნიერებად
და ჯერ კიდევ განუწყვეტლივ აფართოვებდა
ყოფიერების პირობით საზღვრებს;
ჯერაც ისევე საშიში იყო
ნაყოფიერებისა და ყოველგვარი რეჟიმისათვის,
როგორც სიჩუმისთვის.
Die Sprache ist unverstanden –
doch nicht unverstandlich.
თუკი დანაკარგებს მუდმივად ჩამოწერ,
აღარაფერი არ დაგრჩება გასახსენები,
აღარაფერს შერჩება აზრი.
ნათურა თრგუნავს შენს სურვილებს,
მისი დამაბრმავებელი უსურვილობა
ბილწავს შენს ტკივილს
და ეს არის მიღწევადის ხელოვნება –
საპირისპირო ცნება ხელოვნების.
ილუზია სიკვდილის და სიცოცხლის ტექნიკა
გამოგწურავენ ბოლო ცრემლს და სიმართლის ალღოს.
ოდესღაც კი შენი სული
ფარფატებდა მიღმა და მაღლა.
დაიმახსოვრე, რომ ამასთან შედარებით
ყველაფერი დანარჩენი
არაფერია.
ჩვენ ვიყავით სამოთხეში
ჩვენ აქ ვიყავით სამოთხეში –
სხვაგვარად როგორ უნდა გიყვარდეს?
სამი კვირაა, რაც ბუნება
დაფარულია ორთქლის ბურუსით,
როგორც სააბაზანოში – სარკე.
ბორცვები, ძროხები, თრიების სორო,
ატლანტიკიდან გამორიყული…
მკის დროა უკვე,
უკვე ვუსტვენთ ბალახებიდან.
მეხმა მოწყვიტა მუხის ტოტი – ერთტონიანი,
მაგრამ ის ჯერაც ათრთოლებს ფოთლებს
და იკლავს წყურვილს შუადღის შუქით,
როგორც ცოცხალი.
როგორ გავუძლოთ ამ ყველაფერს?
მოყოლებული თესლიდან ბზემდე
ტრაგედიებს არ ცნობს ბუნება.
საიდან მოდის შეშლილობა?
ალბათ აწმყოდან, რა თქმა უნდა,
რადგან ჩვენ აქ ვართ, აწმყოში, ის კი
წარსულით არის მოშხამული.
სამი წელია არ მსმენია, როგორ გუგუნებს
ატლანტიკური გაზეთი ქარში.
და რატომ გვიყვარს ერთი ქალი
უფრო მეტად, ვიდრე ქალები?
წყალი
წუნკალი ქალაქი
მენში, ხამანწკებიან შტატში; ხელები
სავსე ნავების
ეჭიდებიან კუნძულის ლოდებს,
დაცარიელდნენ მოსაწყენი
თეთრი სახლები
გორაკზე, როგორც
გამოწუწნული
ხამანწკები. ზღვა ზანტად სინჯავს
ასანთისებრი პლატინების
სიმაგრეს, ხოლო სპინინგი ითხოვს
მობილიზებულ ყურადღებას. ნეტა თუ
გახსოვს? ვისხედით კონცხის
ქიმზე, რომელიც სისხლისდენამდე
გამოცლილიყო დროისგან,
თუმცა
იყო სულ რაღაც ჩვეულებრივი
და რუხი კონცხი, ტალღებისაგან
ნაკოცნ-ნალოკი, აქა-იქ
მწვანე
და, ტალღებისგან ნაკოცნ-ნალოკი,
ფეხქვეშ ჩაგვეფშვნა –
ფუმფულა ქაფი
ზღვამ შეითრია ტალღის ლასოთი
და შენ გესიზმრა იმავე ღამით,
თითქოს იყავი ზღვის ამორძალი
და თამაშობდი ღუზის
ჯაჭვით. ჩვენი სულები
ნეტა თუ, როგორც თოლიები, დაბრუნდებიან
იქ, როცა უკვე
წამოვროშეთ – “ცივია
წყალი”.
ორმოცდახუთის
ზამთარი მმსჭვალავს
მე, ნიუ-იურკი
ბურღავს ჩემს ნერვებს:
მოვუყვები
დაღეჭილ ქუჩებს
და სად, სად წავალ
ორმოცდახუთის?
ყველა კუთხეში
ვხვდები მამაჩემს,
ცოცხალს, ჩემხელას.
მამა, მაპატიე
თუ რამ გაწყენინე,
როგორც მე ვპატიობ
მათ,
ვინც მაწყენინა!
სიონის მთაზე
არ ასულხარ, მაგრამ დატოვე
დინოზავრული
კვალი გზაზე,
რომელზეც ვდგავარ.