ჯ.კ. როულინგი – ჰარი პოტერი და ფილოსოფიური ქვა.

ერთხელაც, მომინდა, მყოლოდა საკუთარი ბუ. ნამდვილი. ზუსტად ისეთი, ჰარის რომ ჰყავს. ეს სურვილი ისეთივე ცხადი იყო, როგორც ბავშვობიდან შემორჩენილი წარმოსახვა. მაგალითად, როცა სამზარეულოში ჩუმად შეპარული, კარლსონთან ერთად ვანადგურებ მაჭკატებს, მინდა, მქონდეს ჯადოსნური თითი, რომ მასწავლებელს მივუშვირო და კატად გადავაქციო…
ჰოდა, ასე, ვზივარ საქმიანად ჩემს (თუ ბილ გეიტსის) Windows 2000-თან, ვბეჭდავ ბრმად და ვოცნებობ, რომ ამ ფანჯარას ბუმ მოუნისკარტოს, რაფაზე შორი გზიდან მოტანილი წერილი დამიგდოს და შემდეგ შენობის უკან, რედაქციის თანამშრომელთა ბუებისთვის განკუთვნილ საბუეს მიაშუროს – დაასვენოს ჰაერს ნახათქუნები ფრთები…
ყველაზე საინტერესო ის არის, რომ ეს შეუფერებელი და უკადრისი აზრები “ჰარი პოტერის” პირველად წაკითხვიდან მეორე წლის თავზე მომდის. ორი წლის წინ კი, გაგიჟებული ევროპელების გავლენით, როულინგის ორნახევარი წიგნი ერთ თვეში წავიკითხე (მეტს ვეღარ გავუძელი, მივხვდი, ეს ყველაფერი მარაზმში გადადიოდა) – რომ გამეგო, რით აღაფრთოვანა ასე ბრიტანელმა ავტორმა ჩემი სრულიად პროზაული შვეიცარელი მეგობარი (როცა “ჰარის” რეკომენდაციას უწევდა, წიგნი გულში ჩაიკრა და ყდა მაგრად ჩაკოცნა).
ახლა კი ვხედავ – “ჰარიმანია” თბილისშიც სახეზეა: აგერ, მე ოფისის უკან საბუეს ვაშენებ, ქართველი ბავშვები კი, ვინ იცის, ეშმაკურად ხითხითებენ და წიგნში ამოკითხულ შელოცვებს მეზობლებზე ცდიან.
ასე რომ, მგონი, ღირს, გადავხედოთ წიგნს და ვნახოთ, რატომ იქცა ეს ქალბატონი ნომერ პირველ საბავშვო მწერლად და საერთოდ, რატომ შექმნა მსოფლიომ ჰარი პოტერის კულტი.
…

ეს გახლავთ წიგნი ობოლ, გაჩხიკულ, სათვალიან ბიჭუნაზე, რომელიც ანჩხლი დეიდის ოჯახში, კიბის ქვეშ, საკუჭნაოში ცხოვრობს და მუდამ გაქსუებული დეიდაშვილის, დადლის ტერორის ქვეშ იმყოფება. ის მხოლოდ მე-11 დაბადების დღეზე აღმოაჩენს, რომ ჯადოქარია. იმავე დღეს ჰარი მეორე უდიდეს საიდუმლოს შეიტყობს – მშობლები ავარიაში კი არ დაეღუპა, როგორც დეიდა პეტუნია და მისი ქმარი ვერნონ დერსლი ეუბნებოდნენ, არამედ ბოროტმა ჯადოქარმა ვოლდემორტმა დაუხოცა. მას ჩვილი ჰარის მოკვლაც სურდა, თუმცა, რატომღაც ეს ვერ შეძლო. ბიჭი მხოლოდ შუბლზე, ელვისებური იარით დადაღა, თვითონ კი ძალა დაკარგა და გაუჩინარდა. ჩვილი ჰარი ჯადოქარმა პროფესორებმა ალბუს დამბლდორმა და მინერვა მაკგონაგელმა დეიდამისის სახლთან, ზღურბლზე დატოვეს. ასე აღმოჩნდა ჯადოქარი ჰარი პოტერი ამ სრულიად არაჯადოსან ნათესავებთან. თუმცა, რეალურ ცხოვრებაში დადლისგან დაჩაგრული ბიჭუნა ჯადოქრების სამყაროში მაშინვე იქცა გმირად, რომელმაც ბოროტი ვოლდემორტი დაამარცხა… თუმცა, მის საბოლოო დამარცხებამდე კიდევ ბევრი რამ უნდა მოხდეს. ჰარი კინგს-კროსის სადგურიდან, ბაქანი ¹9 ¾-იდან (რომელსაც არაჯადოსანი მაგლები ვერ ხედავენ) ჰოგვორტსის მაგიისა და ჯადოქრობის სკოლაში სასწავლებლად უნდა გაემგზავროს, მრავალი სახიფათო თავგადასავალი გაიაროს და ბოროტ ვოლდემორტს კიდევ ერთხელ შეხვდეს.
…

ახლა კი მივყვეთ მოვლენებს და თავიდანვე შევთანხმდეთ იმაზე, რომ ჯ.კ. როულინგი შესანიშნავი მთხრობელია – იუმორი, დაძაბული სიუჟეტი, უცნაური მხატვრული სახეები, შედარებები, ტექსტის საოცარი ვიზუალურობა – ამ წიგნში თავშესაქცევად მართლაც ყველაფერი მოიძებნება. რაც მთავარია, ეს პირველივე გვერდიდან იგრძნობა. სანამ ფურცელს გადავშლიდე, უკვე ვიცნობ ორ მთავარ პერსონაჟს: ვიცი, რომ მსუქანი ბატონი ვერნონ დერსლი, რომელსაც კისერი თითქმის არ უჩანს, სამაგიეროდ კი ულვაში აქვს ძალიან დიდი და რომელიც ბურღების დამამზადებელი ფირმის “გრანინგსის” დირექტორი გახლავთ, არავითარ შემთხვევაში არ უნდა შემიყვარდეს. მას შეუძლია, ღიღინ-ღიღინით გაიკეთოს თავისი ყველაზე უსახური ჰალსტუხი (და ბედნიერად შეეგუოს ამ უსახურობას), მთელი გზა, ქალაქამდე, მხოლოდ ბურღებზე იფიქროს, ეშინოდეს სიზმრებისაც კი (მოტოციკლეტები არ დაფრინავენ! – უღრიალებს ის ჰარის, რომელიც სიზმარს ჰყვება); შვილს ასე მიეფეროს: “პატარა ურჩხული… მამას ჰგავს”.
ახლა დეიდა პეტუნია გავიცნოთ – ვერნონის ერთგული თანამეცხედრე, თხელი, ქერა ქალი. მის ჩვეულებრივზე ორჯერ გრძელ კისერს ისეთივე სასიცოცხლო-ფუნქციონალური დატვირთვა აქვს, როგორც ვთქვათ, სპილოსთვის – ხორთუმს: დეიდა პეტუნია, კიდევ უფრო კისერწაგრძელებული, ხშირად დგას ღობესთან და მეზობლებს უთვალთვალებს, მერე საღამოს, ახალ ამბებს ქმარს უამბობს. გრძელი კისრისთვის თვალთვალის ფუნქციის მინიჭება და ჭორების მოლოდინში ღობესთან ატუზვა პეტუნია დერსლის ცხოვრების პოზაა. მას ქმართან ურთიერთობისთვისაც ორადორი საბაბი აქვს: სხვების ცხოვრების განხილვა და “პატარა, ნიჭიერი ანგელოზი დადლიკუნა”. ეს ქალი პატარა ჰარის საკუჭნაოში აცხოვრებს და დაბადების დღეზე ქმრის გამონაცვალ, თითგამოხეულ წინდას ჩუქნის.
ახლა თვითონ დადლი ნახეთ: ქონებში ჩაფლული, წყალწყალათვალებიანი ბავშვი, რომელიც კედლებს ფაფებით წუწავს, გაანჩხლებულს, სკამში ძლივს ტენიან, სპორტული ველოსიპედი მინდაო, გაჰკივის მხოლოდ იმიტომ, რომ მერე მისის ფიგს დააჯახოს, დაბადების დღეზე 40 ნაირსახეობის საჩუქარს ითხოვს, დიდი ხანია არ უტირია, მაგრამ ცრემლებს ყოველთვის იგონებს – გულაჩუყებულმა დედამ “დადლიკუნებს”, “ბაცაცუნებს” ყველა სურვილი რომ შეუსრულოს.
პრინციპში, უსახური ჰალსტუხი, დღემუდამ ბურღებზე ფიქრი, პატარა დადლის ანჩხლად წარმოთქმული “არ ვქნამ!”, მეზობლების თვალთვალში დაღლილი კისერი… – სანამ ამ შესანიშნავი შტრიხებით დერსლების ოჯახზე წარმოდგენას შევიქმნიდეთ, პირველივე წინადადებაში, თანაც დახვეწილი იუმორით, მჟავნდება მთავარი სათქმელი: ოჯახი, რომელშიც ჯადოქარი ჰარი პოტერი 11 წლამდე ცხოვრობს, აშკარად “ბურღების რეალობას” ეკუთვნის: “ცოლ-ქმარი დერსლები, პრივიტ დრაივის ოთხი ნომრიდან, ძალიანაც ამაყობდნენ იმით, რომ მათ, მადლობა ღმერთს, სრულიად ნორმალური ხალხი ეთქმოდა” – ზუსტად ასე ითარგმნება როულინგის პირველი წიგნის პირველი წინადადება. ის ეფექტური გახლავთ იმდენად, რამდენადაც მთავარ ინფორმაციასთან ერთად (დერსლები ჩვეულებრივი, “არა-ჯადოსანი” ხალხია), თავად ცოლ-ქმრის ამ ფაქტისადმი დამოკიდებულებასაც გადმოგვცემს (რომ ისინი ძალიანაც ბედნიერები არიან ამ თავიანთი სტანდარტულობით). არ დაგავიწყდეთ, რომ ამ ორმაგ ფუნქციას შესანიშნავად ითავსებს პირველივე წინადადება. აი, ქართულ ვარიანტში კი პირველ აბზაცს, ფრაზების გადაადგილების გამო, ეფექტურობა აშკარად დაკარგული აქვს. ქართული “ჰარი” ასე იწყება: “ვინ წარმოიდგენდა, რომ ბატონ და ქალბატონ დერსლებს, პრივიტ დრაივის ოთხ ნომერში რომ ცხოვრობენ, ოდესმე უცნაური, თანაც იდუმალებით მოცული ამბავი გადახდებოდათ თავს”. თუმცა, ისიც უნდა ითქვას, რომ, საბოლოო ჯამში, “ჰარი პოტერი” მშვენიერი თარგმანია. მის შესახებ ოდნავ ქვემოთ.
…
კიდევ რა მიზეზი არსებობს მსოფლიო მიმდინარეობა “ჰარიპოტერიზმის” ჩამოსაყალიბებლად? ალბათ, ეს, პირველ რიგში, ჯადოქრობის რანგში აყვანილი “მძაფრსიუჟეტიანი” თავგადასავლებია. უფრო ზუსტად კი, თითქმის ჰოლივუდური ბლოკბასტერების – “ბოევიკებისა” და ჰორორის ჟანრში გადაწყვეტილი ამბები – ტროლთან შებმა, სამთავიანი გიგანტური ძაღლი, ურჩხულის ახლადგამოჩეკილი “ბარტყის” უნგრეთში გადაფრენა. ასევე, დეტექტიური ელემენტები – გრინგოტსის ბანკის გაძარცვა, ბოლო თავამდე უპასუხოდ დარჩენილი კითხვა – რა განძს იცავს გიგანტური ურჩხული, ბოროტი ვოლდემორტის განუწყვეტელი მოლოდინი და მასთან შებმა.
სხვაგვარად რომ ვთქვათ, “ჰარი პოტერში” ზუსტად ისე (ანუ ერთბაშად) ეფინება სიუჟეტს ნათელი, როგორც “აღარასდროსდამთავრებად” და გულისზიდვამდე მსუყე ლათინო-ამერიკულ მრავალერსიან ფილმებშია – როცა უკანასკნელ სერიაში აღმოგვხვდება, “ო, ამ ბოროტს მოუკლავს ის კეთილი პერსონაჟი” ან: “უი, ეს ჩემი საყვარელი გმირი ცოცხალი ყოფილა, მერე რა, რომ საკუთარი თვალით ვნახე, როგორ გაიტანა მანქანამ”. იქვე, თვალცრემლიანები და აღელვებულები, ვაქორწინებთ მრავალტანჯულ წყვილს… “ჰარი პოტერშიც” სიმართლეს ბოლო თავში ვიგებთ. მანამდე მკითხველი, დაძაბული სიუჟეტების წყალობით, სულ “აყვანილი”, სუნთქვაშეკრული უნდა იყოს და მთავარი თავსატეხის ამოსახსნელად ასე დაძაბულმა, გზადაგზა, ფურცელ-ფურცელ უნდა კენკოს ტექსტში თავშესაქცევად მიმობნეული საკენკი-გასაღებები – რა იმალება ჰოგვორტსის საცავში, ვინ ცდილობს მის მოპარვას და შეძლებს თუ არა ჰარი პოტერი ვოლდემორტის მეორედ დამარცხებას.
ალბათ, პირველ რიგში, სწორედ ამ დეტალების გამო ასაღებს როულინგის წიგნებს მსოფლიო დიდი გულმოდგინებით. თანაც, ეს ჩვეულებრივი დაძაბული სიუჟეტები არ გახლავთ. მოქმედება ორ განზომილებას შორის – მაგლებისა და ჯადოქრების სამყაროში ხდება და მკითხველსაც სწორედ ეს მოსწონს.
…
მაგრამ, ნუთუ, სულ ეს არის “ჰარი პოტერი”? ნუთუ, მხოლოდ ამის გამო გავბრიყვდი და ბუს შეძენა გადავწყვიტე, ქართველმა ბავშვებმა კი ამის გამო გაწირეს უდანაშაულო მეზობლები? არა, თქვენ ჯერ მთავარი არ გაგიგიათ – სინამდვილეში “ჰარი პოტერის” უპირველესი ღირსება სულ სხვაგან იმალება. ეს ღირსება იუმორი, ცოცხალი შედარებები, უცნაური სიტუაციები და კიდევ უფრო უცნაური მხატვრული სახეებია. როულინგი, კარგი რეჟისორივით, ჩინებულ ვიზუალურ იმიჯებს ქმნის, ისეთს, წაკითხვისთანავე, გონებაში “ვიდეო-კამერით” რომ “იღებ”…
მეტიც, სინამდვილეში წიგნის ყველაზე მძაფრსიუჟეტიანი ეპიზოდი არც ვოლდემორტთან შებმაა და არც ტროლთან: აბა, რომელი ბრძოლა და სამთავიანი ურჩხული შეედრება იუმორში გადაწყვეტილ, შესანიშნავ ეპიზოდს, რომელშიც ჰარი პოტერი ჰოგვორტსიდან წერილს იღებს, ძია ვერნონი კი ბიჭს კონვერტს გულმოდგინედ უმალავს. როგორ თანდათან იძაბება სიტუაცია – ჯერ ერთი წერილი მოდის (კიბის ქვეშ რომ საკუჭნაოა, იქ მცხოვრებ ჰარი პოტერსო, წერია კონვერტზე), ვერნონი კი ჰარის დადლის ყოფილ საძინებელში აასახლებს, შემდეგ – მეორე წერილი (მისამართის გრაფაში უკვე ყველაზე პატარა საძინებელია მითითებული) და ვერნონი საფოსტო ყუთს ჭედავს, მერე – ერთბაშად 12 წერილი – მისტერ დერსლი კარებისა და ფანჯრების აჭედვაზე გადავა; შაბათ დილას 24 წერილს მერძევე მოიტანს, კვირა დილას ოცდაათი, ორმოცი, უთვალავი წერილი ბუხრის საკვამურიდან ჩამოშხუილდება, დერსლებიც ჯერ სასტუმროში, შემდეგ კი უკაცრიელ კუნძულზე გაიხიზნებიან. წერილები იქაც მოდის. კონვეტზე წერია: “ჰარი პოტერს ოთახი 17, სასტუმრო “რეილვიუ”, ან ეს: “ბატონ ჰ. პოტერს, ზღვაში რომ კლდეა, კლდეზე რომ სახლია, იმ სახლის იატაკზე რომ იმყოფება”… ეს ეპიზოდი, რომელსაც აგვირგვინებს მოულოდნელად გამოჩენილი გოლიათი ჰაგრიდი, ვარდისფერი ქოლგით ხელში, მართლაც შეუდარებელია.
…
ეს გახლავთ იუმორი და დაძაბულობა დიდებისთვის. თუმცა, “გემრიელი საკვები” (თანაც ბლომად) როულინგს პატარებისთვისაც აქვს შემოტოვებული: მოდი, იყავი პატარა ბიჭი და არ მოგინდეს, რომ სკოლაში წასვლისას თან მიგყავდეს ბუ, კატა ან გომბეშო (რომლებიც ფოსტალიონის ფუნქციას იტვირთებენ), ჩანთაში კი დედაენის, ფარგლების და ტრანსპორტირების ნაცვლად, ალაგებდე: 1 ტელესკოპს, 1 ჯადოსნური ჯოხს, 1 ქვაბს (მოკალული, სტანდარტული, ზომა 2), დრაკონის ტყავის ხელთათმანს (სხვათა შორის, ამ ნივთების ნუსხა კიდევ უფრო სასაცილოდ ჟღერს სწორედ ასეთი პროზაული განმარტებების გამო. ანუ იმ კონტრასტის გამო, რაც ერთი შეხედვით ჯადოსნურ ნივთს – “საწამლავებისთვის განკუთვნილ ქვაბსა” და განსაზღვრებას – “მოკალული, ზომა 2” შორისაა); პატარა ბიჭუნებს ისიც ძალიან უნდათ, რომ სკოლაში ფიზიკა-მათემატიკის ნაცვლად ასწავლიდნენ ფრენას, ფეხბურთს, რომელიც ჰაერში, ცოცხებზე შემომსხდრებმა უნდა ითამაშონ (მას ქვიდიჩი ჰქვია) და აკითხებდნენ ისეთ წიგნებს, როგორიც “შელოცვების ქრესტომათიაა”…
სწორედ ამ იუმორის გამოა, რომ მეორეხარისხოვანი პერსონაჟებიც მკითხველზე დიდ შთაბეჭდილებას ახდენს. მოდი და ნუ დაგამახსოვრდება ტექსტში სულ სამ-ოთხჯერ ნახსენები მისის ფიგი (დერსლების მეზობელი, რომელსაც დადლის დაბადების დღეზე ჰარის უტოვებენ ხოლმე – საყვარელ დადლიკუნას დაბადების დღე არ ჩაუშხამოს): მისის ფიგის სახლი დღემუდამ კომბოსტოს სუნით ყარს, ჰარის კი ათვალიერებინებს ყველა იმ კატის ფოტოს, რომელიც ოდესმე ჰყოლია.
ხშირად გულიანად გაცინების საბაბს ისევ ის კონტრასტი გვაძლევს, რაც ჯადოქრულსა და ადამიანურს შორის არსებობს. აბა, სცადე და არ გაგეღიმოს მაინც იმ ფაქტზე, რომ ალბუს დამბლდორი ჰოგვორტსის დირექტორიც არის, ჯადოქართა საერთაშორისო კონფედერაციის პრეზიდენტიც და ამ დროს “გატაცებულია კამერული მუსიკითა და ბოულინგით”. საშობაოდ კი წინდებს ნატრობს: “აი, კიდევ მოვიდა შობა და ერთი წყვილი წინდა არავის უჩუქებია. ყველას უნდა, მაინცდამაინც წიგნი მაჩუქოს”. ფილოსოფიური ქვის გამომგონებელი და გამოჩენილი ალქიმიკოსი ფლამელი ოპერის დიდი ტრფიალი გახლავთ.
კიდევ რას აღარ იპოვით ჰოგვორტსის იდუმალებით მოცულ წიგნთსაცავებში. მაგალითად, ასეთ წიგნს: “წყევლა და საპასუხო წყევლა” (მოხიბლეთ თქვენი მეგობრები და თავგზა აუბნიეთ მტრებს უთანამედროვესი შურისძიებით: გამელოტება, მუხლებში მოთენთვა, ენის ბორძიკი და უამრავი სხვა რამ). დარწმუნებული ვარ, ამ წიგნის ხელში ჩაგდება, არამხოლოდ პატარა, ცელქ ბიჭუნებს, არამედ უფროსებსაც მოუნდებათ, განსაკუთრებით, აღრენილ და გაბოროტებულ მდგომარეობაში…
უჟმური და შურიანი მალფოი სულ ტრაბახობს, არდადეგებზე იმდენი ვიფრინე, ცაში კინაღამ მაგლების ვერტმფრენებს შევასკდიო. იქვეა, ყველა გემოს კანფეტი (მათ შორის, ღვიძლის, ხაშის, ბრიუსელის კომბოსტოს, წვინტლისაც…), შოკოლადში ჩადებული ბარათები, რომლებზეც სურათები სადღაც მიდიან, მერე ბრუნდებიან და ტკბილად გიღიმიან; კედელზე ჩამოკიდებული პორტრეტები, რომელთა ბინადრებიც ღამ-ღამობით, თავ-თავიანთი ჩარჩოდან გამოდიან და ერთმანეთთან სტუმრად დადიან…
ჰოგვორტსის ბნელით მოცულ დერეფნებში მოჩვენებებსაც გადააწყდებით: უთავო ნიკი, რომელსაც შემოტმასნილი რეიტუზი აცვია, როცა მოუნდება, მარცხენა ყურს დაიქაჩავს და თავი მხარზე ეკიდება – ამით ერთობა; მასწავლებელი-მოჩვენება ბინსი – ძალიან მოხუც პროფესორს ერთხელ სამასწავლებლოში, ბუხართან ჩასძინებია, მეორე დილით გაკვეთილზე შესულს გაურკვევია, რომ სხეული ბუხართან დარჩენოდა…
…
ეს ის დეტალებია, რომელთა გამოც ჯ.კ. როულინგი წარმოსახვის უნარი განცვიფრებს. თუმცა, ამდენი ახალი და ორიგინალური მხატვრული სახის მიუხედავად, ხანდახან მაინც რჩება ისეთი განცდა, რომ ეს ყველაფერი სადღაც გინახავს, სადღაც ამოგიკითხავს: განა, საბავშვო მხატვრულ ლიტერატურაში არ არსებობს გმირი, რომელიც დაფრინავს, ან ისეთი კეთილი ჯადოქარი, როგორიც ალბუს დამბლდორია? როულინგის თითქმის ყოველ პერსონაჟს შეიძლება გამოუძებნო ანალოგი მსოფლიო ლიტერატურაში. იგივე შეიძლება ითქვას, მხატვრულ ხერხებზე – უგემრიელესად აღწერილი კერძები აშკარად ასტრიდ ლინდგრენს გახსენებს, სუფრა, რომელიც თავისით იშლება და ეწყობა – ხალხურ ეპოსს, ჯადოსნური ჯოხის შეხებით ჰაერში გაჩენილი სიმღერის ტექსტი კი – კომიქსებში დიალოგების ჩასაწერად დახატულ ღრუბლებს. სწორედ ამიტომ შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ როულინგი ვერაფრით მივა ვერც როალდ დალთან – ავტორთან, რომელსაც მას ხშირად ადარებენ. “ჰარი პოტერის” შემქმნელი ადგას კარგად გაკვალულ გზას, რომელზეც მახვილი თვალი კარგ შედარებებსაც წააწყდება, საინტერესო სიუჟეტსაც და მზამზარეულ გმირებსაც. ყველაზე შთამბეჭდავი ეპიზოდი კი “ჰარი პოტერის” მეორე ნაწილში სილივრუს სარკესთან ჰარის შეხვედრაა. ეს გახლავთ სარკე, რომელშიც ყველა თავის სანუკვარ ოცნებას ხედავს. ჰარი პოტერი მას ერთ-ერთი ღამეული ვოიაჟის დროს, მიტოვებულ საკლასო ოთაში წააწყდება და ობოლი ბიჭიც სარკეში თავის გარდაცვლილ ნათესავებს დაინახავს. ზურგს უკან უდგას დედა და უღიმის, მამა ხელს უქნევს… ეს ადგილი ნამდვილად ღირს წაკითხვად.
ორიოდე სიტყვით თარგმანზეც შევჩერდეთ: ხშირად ქართული წინადადებები გაცილებით უფრო ეფექტურია, ვიდრე – ორიგინალში. მაგალითად: ინგლისურ ზმნას favour აშკარად ჯობია ქართული – გაუტკბება. (დროზე დავამთავროთ, ვიდრე სნეიპს ჰაპლეპაფის სიყვარული გაუტკბება. გვ.200). საკმაოდ მიმზიდველად გამოიყურება “ვარდისფერაბრეშუმისკაბიანი, ფუშფუშა ქალბატონიც”, რომელიც ჰოგვორტსში, პორტრეტში ცხოვრობს. ამ შემთხვევაშიც ინგლისურ “ძალიან მსუქანზე” უკეთესია ქართული “ფუშფუშა”. ასე თავისუფლად და ბუნებრივად გადმოქართულებული ფრაზების გახსენება კიდევ მრავლად შეიძლება. თუმცა, ქართული “ჰარი პოტერის” კითხვისას იშვიათად, მაგრამ მაინც ხდება ისე, რომ წინადადებებში ინგლისური ორიგინალის კვალი აშკარად იგრძნობა. მაგალითად, წინადადება – “სიტყვა მანამდე გაქრა, ვიდრე ბაგემდე მიაღწევდა”. ან ეს: “შენი დედიკო არავის გააფუჭებინებს შენს დღეს”, ანდა: “პროფესორი მაკგონაგელი, რომელსაც ვერც ერთი მასწავლებელი ვერ დაასწრებდა ცხელი წერტილების აღმოჩენას, მყისვე იქ გაჩნდა” (134 გვ. ინგლისური ვერსია: ..who could spot trouble quicker than anyone else…) თუმცა, ეს მხოლოდ მცირე გამონაკლისებია. სხვა მხრივ, ტექსტი კარგად იკითხება.
P.S. ერთი სიტყვით, ყველაფერი ასე თუ ისე გაირკვა. ერთადერთი, ჩემი და ბუს ამბავია გადასაწყვეტი. ერთის მხრივ, შეიძლება, ბურღების ქარხნის დირექტორობასა და საკუთარი სტანდარტულობით ტკბობას, ისევ ფოსტალიონ ბუზე ოცნება მერჩივნოს. მაგრამ, საბოლოო ჯამში, მაინც გადავწყვიტე, ამ წამოწყებაზე უარი ვთქვა, რადგან ჩემი შინაური ფრინველი ჰარი პოტერს მომაგონებს, ეს პერსპექტივა კი სულაც აღარ მხიბლავს. ჩემთვის “ჰარი პოტერი”, ერთი შეხედვით, ბრწყინვალე ზღაპრული ფანტაზია, უკვე გახდა ცხოვრებისეული სტანდარტი, რომელიც ლათინო-ამერიკული სერიალივით აღარასდროს მთავრდება. ამას, სხვათა შორის, მედიამაც შეუწყო ხელი. სიტყვა “ჯადოსნური” პრესამ ისე აიტაცა, თითქოს, პირველად გაიგო, ჟურნალისტების მახვილგონიერების პიკად კი დაახლოებით ასეთი ფრაზა იქცა: “ჯადოქრობა რეალურ ცხოვრებაში: მარტოხელა, ღარიბი დედა მილიარდერი ხდება”. მე კი არა მგონია, მიმზიდველი იყოს ფანტაზია, რომელსაც დასასრული არ უჩანს, თითიდან გამოწოვილი ხდება და 11 სქელტანიან წიგნში უსაშველოდ იწელება – ანუ, ყალიბდება ადვილად მოყირჭებად მასკულუტურულ ფენომენად…
საინტერესოა, როდის მოიყირჭებს “პოტერიზმს” მსოფლიო. თუმცა, სანამ ეს მოხდება, პლანეტა კვლავაც გატაცებით ელის როულინგის მეხუთე – გამოსვლამდე ბესტსელერადქცეულ წიგნს. ის ხომ წინასწარ 6 მილიონ ადამიანს აქვს შეკვეთილი. მე კი, რა ვქნა, აღარ მინდა ბუ…

Facebook Comments Box