ინგლისურიდან თარგმნა თამარ ლომიძემ
ჰირომი კავაკამი (დაიბ. 1958 წ.) – თანამედროვე იაპონელი მწერალი ქალია, აკუტაგავას სახელობისა და სხვა ლიტერატურული პრემიების ლაურეატი. კავაკამის თხზულებებში თავს იჩენს ფენტეზისა და მაგიური რეალიზმის ელემენტები. კრიტიკოსთა აზრით, ამ იაპონელი მწერლის პროზა ენათესავება ლუის ქეროლისა და იოშიმოტოს ნაწარმოებებს. ჰირომი კავაკამის პოეზია და პროზა თარგმნილია მსოფლიოს თხუთმეტ ენაზე.
შევეცადე, ფრჩხილებით მომეფხოჭნა სამზარეულოს კედელი, მაგრამ არაფერი გამომივიდა. ფრჩხილები უფრო ღონივრად ჩავარჭვე და ბათქაში მოვამტვრიე. არ ვიცი, მართლაც ბათქაში იყო თუ არა, მაგრამ მომწონს ამ სიტყვის ჟღერადობა და ესეც საკმარისია.
ბათქაშის ნატეხი პირში ჩავიდე. დიდხანს ვღეჭავდი და, ბოლოს, გადავყლაპე.
მთავარია, პირველი ნატეხი მოამტვრიო. მერე ყველაფერი იოლად წავა. ბათქაშს კვლავ და კვლავ ვაძრობდი კედლიდან და ვჭამდი.
– ბათქაში არ უნდა ჭამო! – გაისმა ხმა მაცივრის ქვემოდან.
ალბათ, სამზარეულოს ღვთაება იყო.
სამზარეულოს ღვთაება პატარაა, სამი სახე აქვს და სამზარეულოს ბნელ კუთხეებში იმალება ხოლმე. პირველად, როდესაც ის დავინახე, შევყვირე და დედაჩემი მეჩხუბა. იმხანად სკოლაში არ ვსწავლობდი. დედაც უფრო ახალგაზრდა იყო.
– არასოდეს შეგეშინდეს სამზარეულოს ღვთაებისა და არც დასცინო მას, – მითხრა დედამ.
ნეტავ, სამზარეულოს ღვთაებები ყველა ოჯახში თუ არიან-მეთქი, გავიფიქრე. დედაჩემი არასოდეს მიკრძალავდა, რომ ჩვენი სამზარეულოს ღვთაების შესახებ სხვებისთვის მომეყოლა; მიუხედავად ამისა, ერთი სიტყვაც არ წამომცდენია მასზე არც აიაკასთან, რომელიც ჩვენ მეზობლად ცხოვრობდა და არც ჩემს ბიძაშვილთან, შოსთან.
ახლა უკვე მოზრდილი ქალი ვარ, მაგრამ ამ წლების განმავლობაში არავისთვის გამინდვია ჩვენი სამზარეულოს ღვთაების შესახებ. ჩემი გათხოვების შემდეგ ქმართან ერთად მის ბინაში დავსახლდი, მაგრამ სამზარეულოს ღვთაება მალე იქაც აღმოვაჩინე. თუმცა, სამზარეულოს ეს ღვთაება განსხვავდებოდა იმისგან, რომლის გვერდითაც გავიზარდე: განსხვავებული სახეები, ხმა და ინტონაცია ჰქონდა.
– ის აქაა, – ვუთხარი დედაჩემს.
– ის აქ ბინადრობს. – გამისწორა დედაჩემმა.
– ესე იგი, ისინი ყველგან არიან. – ამოვიოხრე მე.
– ყველგან ბინადრობენ.
– როგორც ჩანს, ყველგან ბინადრობენ.
– ჰო, ყველგან.
დედაჩემმა ხმას დაუწია.
– ეს იმიტომ, რომ მისი არსებობისა გჯერა, იძუმი.
– მჯერა?
– ჰო, სამზარეულოს ღვთაებები მხოლოდ იმ ქალების სამზარეულოებში ცხოვრობენ, რომლებსაც მისი არსებობისა სჯერათ.
დედაჩემმა ყურმილი დაკიდა. მართლაც მჯეროდა თუ არა? სწორედ იმ დილას სადგურთან განლაგებული მინიმარკეტიდან ქლიავისგემოიანი საღეჭი რეზინი და ერთი ჭიქა რამენი[1] მოვიპარე. მაღაზიებში ქურდობის დიდოსტატი გახლავართ, რაშიც ჯერ კიდევ საშუალო სკოლაში სწავლის დროს გავიწაფე. მაგრამ მაღაზიიდან რამენის შეუმჩნევლად გატანა გამიჭირდა: საფუთავი ქაღალდი შრიალებდა და ჭიქაც იმდენად დიდი იყო, რომ ჩემს ჩანთაში ძლივს ეტეოდა.
მაღაზიებში ქურდობის შემდეგ ყოველთვის იმედგაცრუებას ვგრძნობ ხოლმე. საქმე ის კი არაა, რომ ქურდობისას ვღელავ, შემდეგ კი მოვეშვები ხოლმე; არც იმას ვნანობ, რომ უფრო ძვირფასი რამ არ მოვიპარე. ეს უფრო იმედგაცრუების ბუნდოვანი, გაურკვეველი განცდაა.
მაღაზიიდან გამოსული, ველოსიპედზე დავჯექი და შინისაკენ გავემგზავრე. იქ, კიბის ბაქანზე, ჩემი ბინის მახლობლად, რომელიც მეხუთე სართულზე მდებარეობდა, იდო პლასტმასის კონტეინერი შეკვეთილი სურსათით, რომელიც ადგილობრივი კოოპერატივიდან ყოველ ხუთშაბათს მოაქვთ ხოლმე. ჩემ მიერ შეკვეთილი პროდუქტები, როგორც წესი, მობინადრეებს აკვირვებს, რადგან მხოლოდ ცოტაოდენ ორცხობილას ან ერთ ქილა მარწყვის მურაბას ვუკვეთ. „ასე არ მოიქცეოდით, – მითხრა ერთმა მეზობელმა ქალმა, – შვილები რომ გყოლოდათ. როდესაც ჩემი შვილები პატარები იყვნენ და სკოლაში არ დადიოდნენ, ერთ ბავშვს წინ ვისვამდი ველოსიპედზე, მეორეს – ჩემ უკან, ხოლო ველოსიპედზე დამაგრებულ კალათში ხუთ შეკვრა ქაღალდის ხელსახოცებსა და პროდუქტებით გატენილ ჩანთას ვდებდი“. არაფერი მიპასუხია, მხოლოდ თავი დავუქნიე.
აქაური ქალები ერთმანეთს „ოკუსანს“[2] ვუწოდებთ. ოკუსანებს უზადო კანი და მკვრივი მკლავები აქვთ. შეკვეთილ პროდუქტებს ჩანთებში აწყობენ და თავიანთ ბინებში მიაქვთ. ჩემ მიერ შეკვეთილ პროდუქტებს – ამჯერად კეტჩუპსა და პატარა ფუნთუშებს – ჩანთაში ვაწყობ და კიბეზე ავდივარ. როდესაც სამზარეულოს ღვთაებას ამ სანოვაგეს ვუჩვენებ, ის ზიზღით ფრუტუნებს.
– ისევ ტკბილეული იყიდე? – ამბობს ის.
ტკბილეულს მართლაც ვეტანები, მაგრამ ბათქაში უფრო მიყვარს. დილით მოპარული რამენისთვის წყალი ავადუღე. ბათქაშს შესანიშნავი გემო აქვს, მაგრამ მხოლოდ ბათქაშით ვერ დავნაყრდები. რამენი ბოლო წვეთამდე ამოვწრუპე, ფუნთუშები მივაყოლე, პირში ქლიავისგემოიანი ექვსი საღეჭი რეზინი ჩავიდე და ხელისგულები ერთმანეთზე მივატყუპე, რომ სამზარეულოს ღმერთისთვის ლოცვით მიმემართა. დედაჩემმა მასწავლა, რომ ამგვარად უნდა მელოცა ყოველ დილას, შუადღეს და საღამოს. მესმოდა, როგორ ბუზღუნებდა სამზარეულოს ღვთაება მაცივრის ქვეშ. შემდეგ გაჩუმდა.
* * *
„ოკუსან!“ – გაისმა ჩემ ზურგს უკან.
ეს ოკუსანი მეზობელ სახლში ცხოვრობდა. ფართო თვალები ჰქონდა. დიდი ხანი იყო, არ მენახა და განსაკუთრებით მიმზიდველად გამოიყურებოდა. მომწონს ყველაფერი, რაც კი ლამაზია. რაც ლამაზი ან მომხიბვლელია, სწორედ საჩემოა.
– გაიგეთ, რა ხდება სანაგვე ყუთებთან? ყვავები ხომ მოსვენებას არ გვაძლევდნენ, ახლა კი, მგონი, თრითინაც შემოგვეჩვია.
პირი დავაღე.
– ოჰ, რა საშინელებაა, – შევეპასუხე ქალს.
– დიახ, დიახ, – თქვა ოკუსანმა.
– საშინელებაა, – გავიმეორე მე.
ოკუსანმა საქაღალდე გამომიწოდა. კიბის ბაქნების მდგომარეობის გამო წელს პასუხისმგებლობა მე მეკისრებოდა. ახლა მობინადრეებს შორის უნდა გამევრცელებინა ამ ინფორმაციის შემცველი ცირკულარი. საქაღალდეში იდო ფურცელი, რომელზეც ჩამოწერილი იყო მობინადრეთა სია. თავიანთი გვარების გასწვრივ მათ ხელი უნდა მოეწერათ.
ოკუსანმა ჩაიხითხითა, როდესაც შევთავაზე, თრითინა დავიჭიროთ და გავყიდოთ-მეთქი. სიცილი ძალიან უხდებოდა. როდესაც ვთქვი, რომ თრითინას ტყავის გაყიდვაც შეიძლებოდა, ქალი მოიღუშა, ზურგი შემაქცია და წავიდა.
გადავწყვიტე, ბინაში დავბრუნებულიყავი და ცირკულარი მომემზადებინა. ბინაში ცხელოდა და ნესტი იგრძნობოდა. ობობა-მცენარეები მოვრწყე. საოცრად სწრაფად იზრდებოდნენ.
ისეთ სასტუმრო ოთახებს, რომლებსაც ამშვენებს ობობა-მცენარეები, ციკლამენები და ფილოდენდრონები, „დეიდების ოთახებს“ ვუწოდებ. დედაჩემის უფროსი დის, დეიდა კაცურას სასტუმრო ოთახში ეს მცენარეები დგას, ისევე, როგორც დეიდა ნანას და დეიდა არიკას სახლებში. სამივე დეიდას სახლების შესასვლელ კარებთან პატარა ნოხებია დაგებული. მათი სააბაზანო ოთახების თაროებზე აწყვია მინის ქილები მცენარეთა გამხმარი სურნელოვანი ფურცლებით. სამზარეულოებს ნიჟარები და ცხენების მინის ფიგურები ამშვენებს. წინკარში, ფეხსაცმელების შესანახავად განკუთვნილ თაროებზე, ალაგია საშობაოდ საზღვარგარეთიდან მიღებული ღია ბარათები.
ჩემი დეიდების სახლებში ყოველთვის უხერხულობას ვგრძნობდი. ისინი მეფერებოდნენ და შოკოლადიანი ფხვიერი ნამცხვრებით მიმასპინძლდებოდნენ. ვფიქრობდი, რომ არც ერთი მათგანის სამზარეულოში არ ბინადრობდა ღვთაება, მაგრამ ერთხელ, როდესაც დეიდა არიკა სამზარეულოში გავიდა, რათა ვაშლის ჩაიში ცხელი წყალი ჩაესხა, ღიად დატოვებული კარიდან წრიპინა ხმა მომესმა:
– დეიდა არიკა, თქვენს სამზარეულოში ვინმე იმყოფება? – ვკითხე.
– თრითინაა, იძუმი, – მიპასუხა მან ღიმილით. – საშინელი, საშინელი თრითინა. თუ სამზარეულოში შეხვალ, დაგიჭერს და შეგჭამს.
არიკამ წარბები ასწია. არაფერი უთქვამს, მხოლოდ იღიმებოდა.
– ბებერი თრითინაა? – არ ვეშვებოდი მე, მაგრამ პასუხის ნაცვლად მხოლოდ კიდევ ერთი ნამცხვარი მივიღე.
ჩემი სასტუმრო ოთახი ცოტათი წააგავდა დეიდა არიკას და ჩემი სხვა დეიდების სასტუმრო ოთახებს, მაგრამ, მათგან განსხვავებით, სენტიმენტალური ატმოსფერო არ იგრძნობოდა. აქ იდგა მხოლოდ უამრავი ობობა-მცენარე, მათ შორის კი სამზარეულოს პატარა ღვთაება დარბოდა ხოლმე. მაგრამ იმ ოკუსანის სასტუმრო ოთახი, რომელიც ჩემ ქვემოთ ცხოვრობდა, დეიდაჩემისას წააგავდა. იქაც უამრავი ციკლამენი და ფილოდენდრონი, ასევე – იუკა და „ფულის ხე“ ყვაოდა. ბინაში შესასვლელ კართან ნოხი ეგო.
წააგავდა თუ არა თრითინა, რომელიც სანაგვე ყუთებს სტუმრობდა იმას, რომელიც დეიდა არიკას სამზარეულოში ცხოვრობდა? ვიგრძენი, რომ როდესაც ამ საკითხზე ფიქრს ვიწყებდი, აზრები მეფანტებოდა. შევშფოთდი, ხელისგულები ერთმანეთზე მივატყუპე და ლოცვით მივმართე სამზარეულოს ღვთაებას. დედაჩემი ხშირად მაფრთხილებდა, გონებაში ცარიელი ადგილები არ უნდა დაიტოვოო. „როდესაც ეს ხდება, – მმოძღვრავდა დედა, – შენს გონებაში შეიძლება ბნელმა აზრებმა შეაღწიონ. მაგრამ თუკი სამზარეულოს ღვთაებას მიმართავ ლოცვით, ის დაგიცავს“.
* * *
სანობე და მე ვისხედით კაფეში, რომელსაც „ზეთისხილის ხე“ ერქვა.
სანობე გამაცნო ოკუსანმა, რომელიც ჩემი სახლის მახლობლად ცხოვრობდა. მგონი, სანობე სახელმძღვანელოებითა და სასწავლო ნივთებით ვაჭრობდა. მას სამჯერ წავყევი სასტუმროში. ყოველი პაემნის შემდეგ ოცდახუთი ათას იენს მაძლევდა.
– რატომ მაძლევ ფულს? – ვკითხე მას.
– რომ იცოდე, რა ლამაზი მკერდი გაქვს. – მითხრა მან. ჩემს კითხვას არ უპასუხა.
ჩვენი პირველი შეხვედრის შემდეგ, როდესაც შინ ოცდახუთი ათასი იენი მიმქონდა, წავაწყდი იმავე ოკუსანს, რომელიც ჩემი სახლის მახლობლად ცხოვრობდა. პატარა ხელჩანთა ეკავა, იმდენად პატარა, რომ მასში ყველაზე პაწაწინა საფულეც კი ვერ ჩაეტედა.
– რა ლამაზი ხელჩანთაა, – ვუთხარი მე. ოკუსანმა გაიცინა და ხელჩანთიდან პატარა კენჭი ამოიღო. თეთრი და გლუვი კენჭი იყო.
– აიღე, ეს შენია, – მითხრა მან.
– ჩემი? – გავიკვირვე მე. ოკუსანმა თავი დამიქნია.
– კარგად მოუარე.
– მოვუვლი.
– სანობე როგორაა? – მკითხა ქალმა.
– ფული მაჩუქა, – ვუთხარი მე. ოკუსანს თვალები გაუფართოვდა.
– არავის უთხრა, – მირჩია მან.
– უნდა დავუბრუნო?
– არა, უბრალოდ, შეინახე.
– კარგი, – გავიცინე მე. ოკუსანიც ამყვა. ჩემი სახლისკენ ერთად გავემართეთ, ერთმანეთს ფეხს ვუწყობდით, ის ჯერ კიდევ იცინოდა, როდესაც თავისი სახლის კიბეზე ადიოდა. წამით თითებით შევათამაშე პატარა თეთრი კენჭი, რომელიც ოკუსანმა მომცა. შემდეგ გადავაგდე.
„ზეთისხილის ხეში“ სანობე ყინულიან ყავას წრუპავდა. ამ კაფეში მისთვის ყოველთვის მზად იყო ყინულიანი ყავა.
– რას ფიქრობ ჩემზე, იძუმი? – მკითხა მან.
– მომწონხარ, – ვუპასუხე მე. – შენ ხომ ისეთი ლამაზი ხარ.
განსაკუთრებით მომწონდა მისი თმა, რომელიც შუბლთან შესთხელებოდა.
– შენი ქმარი ხვდება რამეს?
– არა, წარმოდგენა არა აქვს.
– დარწმუნებული ხარ?
– სასტუმროში წავიდეთ, – ვუთხარი მე და წამოვდექი. სანობე უკან გამომყვა. სასტუმროს ოთახში საგანგებოდ მოვიგონე ალერსის ახალი ხერხები – ხელ-ფეხს ვუტყაპუნებდი და უწმაწური სიტყვებით მივმართავდი. მოსწონდა. სანამ დავცილდებოდით, ოცდარვა ათასი იენი მომცა.
– იმედია, ეს სამუდამოდ გაგრძელდება, იძუმი. – მითხრა მან, როდესაც კარისკენ გავემართეთ.
– იმედი მაქვს..
– მინდა, რომ ჩემი საყვარელი იყო, – დასძინა მან.
– რას გულისხმობ?
– იმას, რომ ერთად ვიაროთ კინოში, ვიმოგზაუროთ, ტელეფონით ვილაყბოთ.
– რასაკვირველია.
სანობეს გაუკვირდა.
– ესე იგი, მომდევნო ჯერზე უკვე საყვარლებივით შევხვდებით? მპირდები?
როდესაც ხელში ამიყვანა, შუბლი ულაპლაპებდა. ოფლიან სახეზე ვაკოცე.
შინისკენ მიმავალი, ყვავილების მაღაზიაში შევედი და ოცდარვა ათას იენად, სანობემ რომ მომცა, შევიძინე ყველაზე დიდი ფილოდენდრონი, რომელიც კი იმ მაღაზიაში იყო. კიდევ ბევრი ფული დამრჩა, ამიტომ ვიყიდე ორაგულის ხიზილალა და შემწვარი ორაგული, რომლებიც კოლოფში ჩამიწყვეს.
შინ დაბრუნებულმა მცენარე სასტუმრო ოთახში, ფანჯარასთან მდგარ პატარა მაგიდაზე დავდგი. შემდეგ კოლოფის შიგთავსს შევექეცი. კედლებსა და სახურავზე მიწებებული ბრინჯის მარცვლებიც მივაყოლე. სამზარეულოს ღვთაება მაცივრის ქვევიდან გამოძვრა და სწრაფად შემოურბინა მაგიდას, რომელზეც მცენარე იდგა. როდესაც მოსუფთავებული კოლოფი ვაჩვენე, მოწონების ნიშნად სამივე სახე დამიქნია. მაცივრიდან გამოვიღე პლასტმასის ჭიქა მოხარშული კრემით. ახლა მაცივარში მხოლოდ ლუდი, მაღაზიიდან ერთი კვირის წინ მოპარული ოდენის[3] პაკეტი და ოთხი მოხარშული კვერცხი დარჩა. ღვთაებას ცოტაოდენი მოხარშული კრემი მივეცი. ესიამოვნა. ობობა-მცენარეებს ირგვლივ შემოურბინა და მაცივრის ქვეშ გაუჩინარდა. ვიბანავე და მაშინვე დავიძინე.
* * *
რა კარგია, რომ შვილები არ გყავს, ახალგაზრდობას დიდხანს შეინარჩუნებო, მითხრა ოკუსანმა, რომელიც ჩემზე ერთი სართულით ქვემოთ ცხოვრობდა.
უშვილო ქალს იშვიათად ეკითხებიან, შვილების ყოლა გინდა თუ არაო. თუმცა, დედას, რომელსაც მხოლოდ ერთი შვილი ჰყავს, ხშირად ეკითხებიან, მეორის გაჩენას ხომ არ აპირებო.
ჩემი მეზობელი დროდადრო მეუბნება, რომ არ მოსწონს, როდესაც საუბრობენ შვილების „ყოლის“ შესახებ. ისინი ხომ ღვთის წყალობაა, არა? ვბურტყუნებ, კი-მეთქი, და თავს ვუქნევ. იმ დილას მაღაზიიდან რძე და და ერთი ბოთლი მწვანე ჩაი წამოვიღე. ჩანთა ისე დამიმძიმდა, რომ დავიფიცე, სითხეებს აღარასოდეს მოვიპარავ-მეთქი.
ერთი სართულით ქვემოთ მცხოვრები ოკუსანი გამოჩნდა. იმ კვირას ჩემი რიგი იყო, რომ სანაგვე ყუთების მიმდებარე ტერიტორია დამელაგებინა. ამიტომ ცარიელი ვედრო, აქანდაზი და ცოცხი წავიღე.
– ეს თრითინა სერიოზული პრობლემაა. – მითხრა ქალმა.
თრითინა არ დამინახავს, მაგრამ ის ჩვენს სახლში მცხოვრები ოკუსანების სალაპარაკო თემად იქცა. ჩიოდნენ, თრითინა უარესია, ვიდრე – ყვავებიო. ნაგვის ტომრების დაგლეჯა საკმარისად უსიამოვნო რამაა, მაგრამ თრითინა, რომელსაც შეუძლია შეძვრეს ბინაში და დააბინძუროს იქაურობა, მართლაც საშინელებაა. თრითინები ჩვენს სამზარეულოებში ძვრებიან. რა უნდა მოვუხერხოთ მათ?
ოკუსანი სანაგვე ყუთების გვერდით იდგა და ლაქლაქებდა, სანამ ვედროს წყლით ავავსებდი და ბეტონის იატაკს გავრეცხავდი.
– ოდესმე გინახავს თრითინა? – ვკითხე მას.
-არა, მაგრამ ძალიან შეშინებული ვარ. – მიპასუხა მან. – მგონი, ეს ცხოველი არავის უნახავს.
– ნეტავ, თრითინები მართლაც არსებობენ? – წავიბუტბუტე მე და ვედრო ისევ ავავსე წყლით.
– არსებობენ და ძალიან სწრაფადაც მრავლდებიან. – შენიშნა ოკუსანმა.
იდგა და ჩემს საქმიანობას თვალყურს ადევნებდა.
– როგორ გამოდის თრითინა სამზარეულოდან, მას შემდეგ, რაც შიგნით შეძვრება? – ვკითხე მე. სველი ბეტონი შავად ლაპლაპებდა.
– როგორ ართმევ თავს პროდუქტების შენახვას? – მკითხა ოკუსანმა ისე, რომ ჩემს კითხვაზე პასუხი არ გაუცია. – ამ შენობებში ძალიან ვიწრო თაროებია.
აღვუწერე გრძელი თაროები, რომლებიც ინტერნეტით შევიძინე. ოკუსანმა თქვა, ჩემი თაროები უფრო ტევადიაო. თავი დავუქნიე.
– შენს სამზარეულოში ღვთაება ბინადრობს? – წამომცდა მე. ჯანდაბა! რატომ გავუმხილე ჩემი საიდუმლო თითქმის უცნობ ადამიანს? წარმოდგენა არ მაქვს. უბრალოდ, წამომცდა.
– რა სისაძაგლეა. მთელ სამზარეულოში ტოვებს ნაკვალევს.
– რა თქვი?
– თევზს ჭამენ და ძვლებსაც ხრავენ. მაგრამ ეს ყველაფერი როდია.
თრითინებს გულისხმობდა. ამ ოკუსანს დიდი ცხვირი ჰქონდა და ძალიან გამხდარი იყო.
– თრითინები ლამაზებია? – ვკითხე მე.
– შეუძლიათ ნებისმიერ ხვრელში გაძვრნენ. არ არსებობს ნაპრალი, რომელშიც ვერ შეაღწევენ.
თავი დავუკარი და კიბეს ავყევი. ოკუსანმაც თავი დამიკრა, მაგრამ ადგილიდან ფეხი არ მოუცვლია.
როდესაც ჩემს ბინაში შევედი, სამზარეულოს ღვთაებას ვკითხე, თრითინა ხომ არ გინახავს-მეთქი, მაგრამ არაფერი მიპასუხა. შემდეგ დიდხანს ვლოცულობდი. ყველაფერი დანარჩენი მეხსიერებიდან წავშალე.
* * *
სანობემ დამირეკა. კვლავ „ზეთისხილის ხეში“ შევხვდით, მაგრამ, როდესაც სასტუმროში წასვლა დავაპირე, სახელოში ხელი წამავლო.
– სათამაშო ავტომატების გალერეაში წავიდეთ, – შემომთავაზა მან.
-იქ რა უნდა ვაკეთოთ?
– ვითამაშოთ, – მიპასუხა მან და შუბლი ოფლით დაეცვარა.
ცოტა ვისეირნეთ, შემდეგ სადღაც შევუხვიეთ და სათამაშო ავტომატების გალერეაში აღმოვჩნდით. დარბაზი თითქმის ცარიელი იყო. სანობემ ფუმფულა სათამაშო მოიგო.
– რა საყვარელი ცუგაა, – ვუთხარი მე.
– ეს ენოტია, – თქვა მან და სათამაშო მომაწოდა. საყვარელი სულაც არ იყო. ჩემს ხელჩანთაში ჩავდე. სანობემ ახალი თამაში წამოიწყო – მანქანას მიაქროლებდა. უკან დავუდექი და დაველოდე, სანამ მანქანას დაამტვრევდა.
– სახელს არ დაარქმევ? – მკითხა მან.
– ვის?
– ენოტს.
– ოჰ, – დავიბენი მე.
– პიტერი დავარქვათ. – შემომთავაზა სანობემ, მას შემდეგ, რაც ჩემს პასუხს ამაოდ ელოდა რამდენიმე წუთის განმავლობაში. ამგვარად, ეს პიტერი იყო. სანობემ იქ, გალერეაში მაკოცა. მერე სასტუმროში წავედით, სადაც, ისევე, როგორც ყოველთვის, ხელ-ფეხით კარგად დავზილე.
– ოდესმე განქორწინებაზე თუ გიფიქრია, იძუმი? – მკითხა მან. ვიწექით. ძალიან მეძინებოდა.
– რაო? – წამოვიძახე მე. ეს, უბრალოდ, რეფლექსი იყო.
– მიყვარხარ, იძუმი. – მითხრა მან და თავისკენ მიმიზიდა. – მართლა მინდა, რომ ერთად ვიყოთ.
გავირინდე. ვერ ვიტან, როდესაც ვწევარ და ვიღაც თავისკენ მეზიდება.
რამდენიმე წუთის შემდეგ სანობე ადგა და ჩაცმას შეუდგა. მეც ჩავიცვი. ერთმანეთს უკვე დავემშვიდობეთ და სადგურის შენობაში რაღაცებს ვყიდულობდი, როდესაც უეცრად ვიაზრე – მას ამჯერად ჩემთვის ფული არ მოუცია.
* * *
ციკლამენებიანი ქოთანი ჩემს სასტუმრო ოთახში დავდგი. წითელი ყვავილები, მგონი, თვალში მოუვიდა სამზარეულოს ღვთაებას – ახლა უფრო ხშირად გამოდიოდა ოთახში.
მეზობელი ოკუსანი მეწვია, თავისი გამომცხვარი ბანანიანი პური შემომიტანა და შემთავაზა, ჩაი ერთად დავლიოთო. პური არც ისე ტკბილი იყო.
– ღმერთო, რამდენი მცენარეა! – წამოიძახა მან, როდესაც ჩემს ბინას თვალი შეავლო.
– არც ისე ბევრია, – შევეპასუხე მე.
ოკუსანმა ჩაი მოსვა.
– ალბათ, დიდ გარჯას საჭიროებს. – განაგრძო მან.
– არც ისე დიდს. – ვუთხარი მე. სამზარეულოს ღვთაებამ ოთახში შემოირბინა. ობობა-მცენარეებს, ფილოდენდრონებსა და ციკლამენებს შორის დაცუნცულებდა.
– ოთახის მცენარეების სათანადოდ გაზრდა ძნელი საქმეა.
დაინახა თუ არა სამზარეულოს ღვთაება? მგონი, ყურადღება არ მიუქცევია.
– ჩემი ქმარი შინ გვიან ბრუნდება ხოლმე, შვილები თავიანთი ცხოვრებით არიან გართულნი. ამიტომ ვიფიქრე, იქნებ, მებაღეობის კურსები დამემთავრებინა, მაგრამ ეს კურსები ფასიანია. იქნებ, მუშაობა დამეწყო? თუმცა, ვშიშობ, რომ საამისოდ უკვე ასაკოვანი ვარ. – მითხრა და ბანანის პური მოციცქნა.
თავი დავუქნიე.
– არ მუშაობთ? – მითხრა მან.
– არაფრის მაქნისი არ ვარ. – ვუპასუხე მე. სამზარეულოს ღვთაება შეშლილივით დაძრწოდა ციკლამენების ირგვლივ. უეცრად გულისრევა ვიგრძენი, მაგრამ თავი შევიკავე და მალე უკეთ გავხდი.
ცოტა ხნის შემდეგ ოკუსანი წავიდა. სამზარეულოს იატაკზე ჩავჯექი და ბათქაშის ღეჭვა დავიწყე. ბანანის პურის ნარჩენები სანაგვე ვედროში ჩავყარე. სამზარეულოს ღვთაებამ ნაგვის ვედროს ირგვლივ შემოუარა, თან ყნოსავდა. ხელში ავიყვანე და ლოყით ლოყაზე მივეხუტე. ექვსივე ლოყაზე. მომეჩვენა, რომ ბნელი აზრები ცდილობდნენ ჩემს გონებაში შემოჭრას, ამიტომ ღვთაება ძირს დავსვი და ლოცვა დავიწყე.
როდესაც სასტუმრო ოთახში დავბრუნდი, იქ მცენარეების შმორიანი სუნი იდგა, იატაკზე ფოთლები ისე მჭიდროდ ეყარა, რომ გადაადგილება მიჭირდა. მაგიდასთან მივედი და ლანგარზე დავაწყვე თეფშები და ფინჯნები, რომლებიც მე და ოკუსანმა გამოვიყენეთ. გავიფიქრე, რომ კარგი იქნებოდა, ახლა ოცდაოთხსაათიან მაღაზიაში წავსულიყავი და რამე მომეპარა. ჩანთას ხელი ვტაცე და კიბე ჩავირბინე.
* * *
სანობე ხშირად მირეკავდა. საათში ერთხელ, ზოგჯერ კი ყოველ ათ წუთში ერთხელაც.
ყოველი მესამე დარეკვისას მეკითხებოდა: „შენ გვერდით მამაკაცი ხომ არაა?“ მე კი ვპასუხობდი, შესაძლოა-მეთქი, რაზეც ეცინებოდა. შემდეგ საუბრის თემას ცვლიდა და მეკითხებოდა, ვუყურებდი თუ არა ტელევიზორში ბეისბოლს ან მეუბნებოდა, რომ სამუშაოს მიტოვებას აპირებდა.
– პიტერი როგორაა? – მკითხა ერთხელ. ბუნდოვნად მახსოვდა, რომ სათამაშო ენოტი სანაგვეზე მოვისროლე.
– ეს პატარა ენოტი ჩემთვის ძალიან ძვირფასია, – ვუპასუხე მე. სანობემ სიხარულით გაიცინა. შემდეგ კვლავ გააბა: „მიყვარხარ, იძუმი, მართლა მიყვარხარ“.
ის ოკუსანი, რომელმაც სანობე გამაცნო, სხვაგან გადასახლდა. როგორც ჩანს, კერძო სახლი იყიდა. როდესაც ჩვენთან შეკვეთილი პროდუქტები მოიტანეს, კიბის ბაქანზე შეკრებილმა ოკუსანებმა ქალზე ჭორაობა დაიწყეს. როგორ შეძლო კერძო სახლის ყიდვა? განა ქვეყანაში ეკონომიკა არ ეცემა? შესაძლოა, მემკვიდრეობით მიიღო დიდი თანხა. იღბალი ჰქონია.
შეკვეთილი პროდუქტები გავინაწილეთ. ჩვენი შენობის კედელი რუხი გახდა-მეთქი, გავიფიქრე, როდესაც პლასტმასის კოლოფზე დავიხარე. ვიგრძენი, რომ გონება მებინდებოდა. შევშინდი და შევეცადე, მხოლოდ ფქვილსა და კანფეტებზე მეფიქრა. თუ ასეთ უმნიშვნელო საგნებზე ვიფიქრებ, ბნელი აზრები ჩემს გონებაში არ შემოიჭრება.
* * *
სანობემ მთხოვა, ნება მომეცი, შინ მოგინახულოო.
– ნუ ჯიუტობ, – მითხრა ერთხელ ტელეფონით. – მითხარი, სად ცხოვრობ. მოვალ და გინახულებ.
და გაჩუმდა – პასუხს ელოდებოდა. არაფერი მითქვამს. ჩემი დუმილი აშინებდა.
– ჩვენ ხომ საყვარლები ვართ, იძუმი?
ყურმილი მაშინვე დავკიდე.
ამის შემდეგ ყურმილს აღარ ვიღებდი. ჩემს ავტომოპასუხეზე შეტყობინებები იწერებოდა, მაგრამ რამდენიმე დღის შემდეგ ეს ყველაფერი დამთავრდა.
სამზარეულოში შევდიოდი და კედლიდან ბათქაშს ვტეხდი.
– ბათქაში არ უნდა ჭამო, – მაფრთხილებდა სამზარეულოს ღვთაება. სამზარეულოს კედლები ჩამუქდა, რადგან ბათქაში თითქმის მთლიანად მოვაფხიკე. მის ქვეშ თაბაშირის ზედაპირი იყო – რუხი და უსწორმასწორო.
მაღაზიაში წავედი. იქ ოკუსანი შემოვიდა. დიდხანს მელაპარაკა და მაღაზიაში ვერაფერი მოვიპარე. როდესაც წავიდა, მისი ადგილი სხვა ოკუსანმა დაიკავა. თრითინაზე ფიქრობდა და ამიტომ მასზე ლაპარაკობდა. მალე მესამე ოკუსანი გამოჩნდა, რომელსაც ასევე აინტერესებდა თრითინას საკითხი. ვერაფრის მოპარვა ვერ შევძელი. კინაღამ შევიშალე.
როგორც ჩანს, თრითინები მთელ ჩვენს სახლს მოედნენ. ვერაფრით განდევნეს. თრითინები აპარტახებდნენ არა მარტო სამზარეულოებს, არამედ – სასტუმრო და საძინებელ ოთახებსაც. უსაფრთხოდ ვერსად იგრძნობდით თავს,
როგორც იქნა, ინგლისური ქინძისთავების შეკვრა მოვიპარე და მაღაზიიდან გამოვედი. ცა ცივი და ისეთი ლურჯი იყო, როგორიც მხოლოდ ზამთარში არის ხოლმე. ნაფლეთი ღრუბლები ნელა მიცურავდნენ ცაზე. ამღვრეულ მზერას ვერაფერზე ვაჩერებდი.
სამზარეულოში შევედი და ლოცვა დავიწყე. ყოველდღე ვლოცულობდი, რათა ბნელი აზრები მომეცილებინა.
* * *
სანობე მოვიდა.
ვერ მოვასწარი მეკითხა, როგორ მიპოვე-მეთქი, რადგან, როგორც კი შემოსასვლელი კარი დახურა, მიბიძგა და ძირს დამაგდო.
ვუღიმოდი, მაგრამ მე კი არ მიყურებდა, არამედ ფილოდენდრონებს, ციკლამენებსა და ობობა-მცენარეებს, რომლებსაც ჩემი სასტუმრო ოთახი გაევსოთ და წინკარში გამოჭრილიყვნენ. როდესაც ძირს დავეცი, თავი კინაღამ მივარტყი ფილოდენდრონის ქოთანს.
სანობე მალე წამოდგა და კარისკენ გაეშურა. გასვლისას თავი დამიკრა და დაიძახა: „მოიფიქრეთ, ოკუსან. ჩვენი საქონელი მაღალი ხარისხისაა. ამის გარანტიას გაძლევთ“.
კარი მივაჯახუნე და ჩემი საძინებლისკენ გავიქეცი. გზად გვერდი ავუარე მცენარეებით გავსებულ სასტუმრო ოთახს. საწოლზე გავიშოტე. საწოლი ოთახის იატაკიც თითქმის მთლიანად დაფარული იყო ფოთლებით. მაშინვე დამეძინა.
როდესაც გამეღვიძა. ფანჯრიდან ზამთრის ცა დავინახე. მზე უკვე ჩასულიყო, მაგრამ ჯერ არ ბნელოდა. ფანჯრის მიღმა რაღაცამ გაიქროლა. ალბათ, თრითინამ. სამზარეულოში შევედი. სამზარეულოს ღვთაება აქეთ-იქით დარბოდა. სამივე სახეზე ბრაზი ეტყობოდა. ხელისგულები ერთმანეთზე მივატყუპე და ლოცვა დავიწყე. როდესაც დავაპირე ბათქაში მომეტეხა, ვეღარ შევძელი. თითქმის აღარაფერი დარჩენილიყო – მხოლოდ რამდენიმე პაწაწინა ნატეხი. შიშველ კედელს მივეყრდენი. გონება მერეოდა.
– ბედნიერი ხარ? – მკითხა სამზარეულოს ღვთაებამ
ხშირად ამგვარ მოულოდნელ კითხვებს მისვამდა. ვგრძნობდი, რომ ჩემს გონებაში შეიძლებოდა ბნელი აზრები შემოჭრილიყო და ამიტომ მთელი გულით ვლოცულობდი. ბედნიერი? ამაზე არასოდეს დავფიქრებულვარ. გონება სულ უფრო მეტად მებინდებოდა. ამიტომ ვცდილობდი, რომელიმე ერთ საგანზე მეფიქრა. დარწმუნებული არ ვიყავი, რომ ამას შევძლებდი და ამიტომ ასე ვლოცულობდი:
დაე, დედაჩემი ბედნიერი იყოს.
დაე, დეიდა კაცურა ბედნიერი იყოს.
დაე, დეიდა ნანა ბედნიერი იყოს.
დაე, დეიდა არიკა ბედნიერი იყოს.
დაე, ყველა ოკუსანი ბედნიერი იყოს.
სანამ ვლოცულობდი, სამზარეულოს ღვთაება დარბოდა ფილოდენდრონების, ობობა-მცენარეების, ციკლამენების გარშემო. დარბოდა და დარბოდა.
The New Yorker, 17 ივლისი, 2023
[1] რამენი: იაპონური კერძი – წვნიანი ატრიით.
[2] ოკუსანი – გათხოვილი ქალი (იაპ.).
[3] ოდენი – იაპონური წვნიანი კერძი ბოსტნეულითა და სოკოთი.
© არილი