***
ჩემო საწყალო ლექსებო,
ამსიმძიმე სევდა რომ აგკიდეთ
და სახედრებივით რომ დგახართ
წიგნებში, კომპიუტერებში,
გაზეთებში თუ რვეულებში
და ადგილებიდან რომ არ იძვრით,
ეს ძალიან საშიშ განცდას იწვევს,
ეს აუტანელია.
მე მეგონა, გახვიდოდით ფურცლებიდან
თუ კომპიუტერების ეკრანებიდან,
მეგონა იცოდით გზა –
სადღაც ხომ არის
ტიალი ადგილი ნაგავსაყრელივით,
სადაც სევდის დატოვება შეიძლება.

***
ჩემს თვრამეტივე მოსწავლეს:
ანას, მიხოს, რობიკოს, ელენეს, დათუნას, თამთას, ნინის, გიორგის, სანდროს, გიგის, ანანოს, ტასოს, ლიკას, ლუკას, ორივე ნიკოლოზს და ორივე მარიამს

დაუკვირდით, დღე როგორ ყანყალებს.
თითქოს ჩვენ კი არ ვირჩევთ, საით წავიდეთ,
ინერციით მივექანებით.
ორივე ხელით წავფრენივარ რაღაც საქმეებს.
ფეხები კი მიწიდან ამსხლეტია
და ასე საცოდავად და ასე ახალი საგანივით
ვსწავლობ თქვენგან იმ სიხარულს,
რომელიც არსად გამომადგება.
ალბათ შენიშნეთ – ძილი, რომელსაც ვერასდროს ვასწრებ,
ძაღლივით დამდევს
და ხან მპოულობს და ხან მკარგავს ამ რყევებისას.
ვერ მიდებენ გულს სერიოზული საქმეებიც –
ათასჯერ დამნომრეს და ჩამომწერეს,
მაგრამ არაფერი გამოუვათ,
ვიდრე ასე ჭასავით ვდგავარ,
ვიდრე დღეები სათლებივით მეთხლაშუნებიან,
რომ ამომაცალონ საიდუმლო,
რომელიც მუდამ უწყალდებათ.
კადრის უკუღმა დატრიალება –
რაიმე დაფშვნილის აღდგენასავით,
ყველა ნატეხი რომ თავის ადგილს უბრუნდება,
ასე უკუღმა ვცხოვრობ თქვენთან
და ფანჯრებს რომ ვხსნი,
თუკი ოდესმე ქვემოთ გადავმხტარვარ,
სათითაოდ უკან ვბრუნდები თქვენთვის.
ჩემი მაგიდის ზედა უჯრაში კი,
თქვენს დაქექილ საშლელებსა და
თქვენს თავმოჭმულ კალმებს შორის
ძალიან საშიში ამბები მიდევს.
გამოვხსნი, დავცქერი, ვახარისხებ.
კარტებს რომ აჭრი, ისე ვთამაშობ.
და რა საოცრად კარგია ასე –
სიგიჟე უჯრაში და ირგვლივ თქვენ –
ვითომ არაფერი…

***
ასე შევეჩვიე დაღლას –
თითქოს ზურგზე ცოცხალი მგელი –
სასკოლო ჩანთასავით უბრალოდ.
ფუნჯივით რბილად შემომდის
მისი ყმუილი ბეჭებში.
დარუხდება და ჩამშვიდდება,
ჩადგება ყველა სხვა ფერი გრიგალივით.
და ჩამოშორდება სახესაც
ღიმილის წნული –
ეს გაიძვერა ბუდე.
ვწერდი:
თითებიც რომ მომყვეს ამ მოქნეულ კარში
და ძვლებიც დამეფშვნას,
გულიც რომ მომყვეს ამ კარებში,
ნაბიჯსაც არ გადავდგამ არსაით-მეთქი.
და მართლაც,
ირგვლივ დღეები გააქვთ და გამოაქვთ.
მე კი ფეხსაც არ ვიცვლი,
დედაც ამ კართან მომიკვდა,
ყველა უცხო ქვეყანაშიც ამ კართან ვიყავი
და ბავშვებიც სწორედ
თქვენს გამოხურულ კართან გავაჩინე.

***
შოთას

ეს კორპუსებიც –
ხეებივით მიწიდან რომ იკვებებიან,
ვეღარ არიან მხოლოდ სახლები.
ბეტონის ფილები და აგურები
ახლა მათი უჯრედებია,
თავიდან თვალით რომ არ ჩანდნენ,
მაგრამ მერე გაუფართოვდათ.
ფრთხილად შევცვალე ყველაფერი, ძალიან ოდნავ.
დავბრიცე წელში გამართული ყველა ოთახი.
გადახრილია აივნისკენ მძიმე კარადა
და მასში ყველა ჩვენი რამე
გადახრილა სულ ოდნავ მარცხნივ.
რა მონდომებით ვცვალე თითქოს,
ძალიან ოდნავ,
მაგრამ გამექცნენ, აყირავდნენ დამჯერე გზები.
ჰაერშიც ისე ულმობელი დაღმართებია,
მოჩვენებები ნაბიჯებს ვერ იმორჩილებენ.

***
ბავშვებს გამოსდით –
თვალს არაფრით ახამხამებენ!
და ეს სასტიკი გულწრფელობაა,
რადგან ხამხამი კადრიდან ჭრის
წამის თუნდაც მეათასედებს,
რომლებიც ერთად რომ შეკრიბო
და გადააბა,
ერთი სიცოცხლე კიდევ გამოვა.
ეს მოვუგვარეთ –
ლეიბებში – მატყლის ნაცვლად –
ტყვიები ყრია.
მათი პატარა ბალიშები
სავსე არის ჯარისკაცთა ოცეულებით.
წვეთებს კანიდან წერილებივით გვიგზავნიან,
ავად არიან,
მაგრამ არ ვიცით ოფლის კითხვა
და გაუშიფრავ ხელნაწერებს ემსგავსებიან
დამლაშებული პირსახოცები.

***
ქალაქი ვერ გრძნობს მცენარეებს
და საზარელი ტყუილია
როცა შიშისაგან
ზოგჯერ ხეები ეკვეთება, როგორც ფეხები.
მცენარეები საკუთარი ნებით არ სულიერდებიან
და ეს მელანქოლიის მწვერვალია,
რადგან მათ
თავად გაიქრეს სისხლძარღვები, ორგანოები
და იმ უფაქიზეს ზღვარზე დადგნენ,
როცა აქა ხარ,
და თან არა ხარ აქ.

***
საბას

ორსული გედის მუცელში
რომ თოთო გედი წარმოიდგინო,
დილა ასეთი უმწეოა და გამჭვირვალე.
ჩვენ კი წირპლივით გვიზის თვალებში სიკვდილი,
წამწამებიდან ფრჩხილებით ვიფხეკთ.
ხანდახან ვფიქრობ:
შხამიანები ხომ არ გამოდგნენ ის სოკოები –
წინსაფრებზე რომ მივიხატეთ საბავშვო ბაღში.
წარმოვიდგინეთ, რომ ჩვენსავით მუნჯები იყვნენ,
შავად იმიტომ გავაფერადეთ.
მაგრამ დედამ
წინსაფრები საპნიან წყალში ჩაალბო და
რომ ამოიღო,
სოკოები აღარსად იყვნენ.
წყალმა ჩაყარა საშიშ მილებში,
მდინარემ კი ზღვაში ჩაკარგა.
ზოგჯერ მგონია,
შეიძლება ჩვენი ბრალია – ჩემი და შენი,
რომ დღესაც კი ავადაა მზე,
რომელიც ამ ზღვაშია ამონავლები.

© „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“

ზაზა ბურჭულაძე “ფრანკფურტის ლიტერატურული სალონის” სტუმარია. სწორედ ახლა, როდესაც ამ სტატიას კითხულობთ (მის შესავალს მაინც), ზაზა ბურჭულაძე ფრანკფურტშია. რას აკეთებს არ ვიცი. შეიძლება სძინავს, ინტერნეტში დაძვრება, ქუჩაში სეირნობს, ხსნად ყავას მიირთმევს ან სულაც რამე უფრო ინტიმურითაა დაკავებული, თუმცა ის კი ზუსტად ვიცი, რას გააკეთებს 14 იანვარს – ამ დღეს ბურჭულაძე “ფრანკფურტის ლიტერატურული სალონის” სტუმარი იქნება. სალონი, რომელიც სულ ცოტა ხნის წინ დაარსდა, ოფიციალურად ამ დღეს გაიხსნება, მისი პირველი სტუმარი კი სწორედ ზაზა ბურჭულაძე იქნება. ზაზა ფრანკფურტში მის ახალ წიგნთან, Adibas-თან ერთად მიიწვიეს. სპეციალურად ამ შეხვედრისთვის ნაწარმოების რამდენიმე თავი გერმანულად თარგმნეს, ასე რომ Adibas-ს, თუმცა მხოლოდ მის ნაწილს, იქაც გაიცნობენ. მსგავსი ტიპის შეხვედრა 17 იანვარს, ამჯერად უკვე ბერნში გაიმართება…
საქართველო პატარა ქვეყანაა, შესაბამისად აქ სკანდალებიც ნაკლებია. სკანდალური სულ რამდენიმე რამ შეიძლება იყოს: რომელიმე ოპოზიციონერი პოლიტიკოსის პუტინთან ვიზიტი, შალვა რამიშვილის სატელევიზიო გადაცემა, შორენა ბეგაშვილის ინტერვიუ და ზაზა ბურჭულაძის ახალი წიგნი. ამ უკანასკნელის შემთხვევაში სკანდალი პრაქტიკულად გარდაუვალია – იმიტომ, რომ ზაზა წერს იმაზე, რაზეც სხვები მხოლოდ ფიქრობენ (ან ჰგონიათ, რომ ფიქრობენ), ზაზა რომელიმე ლიტერატურულ პრემიაზე წარდგენილ თავის ნაწარმოებს საკუთარი ინიციატივით ხსნის, ზაზა მამაკაცის სასქესო ორგანოს მხოლოდ სამი ასოს გამოყენებით წერს და ასე შემდეგ.
Adibas-ის პრეზენტაცია ჯერ კიდევ შარშან, თუმცა მაინც არც ისე დიდი ხნის წინ, 17 დეკემბერს გაიმართა. პრეზენტაციაზე მიწვეულ ხალხს აუცილებლად შავი და ოქროსფერი დეტალებით გაფორმებულ სამოსში მისვლა სთხოვეს, რადგან თავად წიგნის დიზაინიც ამ ორ ფერშია გადაწყვეტილი. შავი იყო საპრეზენტაციო ტორტიც (ცხადია ისიც მოოქროვილი), თუმცა არსად ენთო შავი სანთლები და არც ამავე ფერის მაგიის ნიშნები შეიმჩნეოდა. ეს კი აშკარად დამამშვიდებელი ფაქტორია – ესე იგი წიგნის წაკითხვა თამამად, ყოველგვარი ქრისტიანული სინდისის ქენჯნის გარეშე შეიძლება.
…წაიკითხეს და განიხილეს კიდეც. ვნახოთ, რას წერენ ლიტერატურულ საიტებზე, სადაც აზრის, უფრო კი თამამი აზრის, გამოთქმა ნიკების გამო უფრო იოლია (სტილი დაცულია):
მომხმარებელი #1: “ეს რომანი, ალბათ, ბევრს გააღიზიანებს იმის გამო, რომ მასში მრავლადაა სექსუალური აქტები, თან სულ ნატურალისტურად აღწერილი და ემოციებისაგან დაცლილი. წიგნში სიტყვასაც ვერ ნახავ სიყვარულზე და თუ ნახავ, ისიც ისეთივე ყალბი იქნება, როგორც ყველაფერი სხვა”.
მომხმარებელი #2: “ეს ავტორი ძალიან კარგი მოქართულეა. ერთ-ერთი კარგი მწერალი იქნებოდა, საუკეთესოც კი ასეთ სიყალბეებს რომ არ გვაფუჩეჩებდეს ხელთ.
ანუ, რომ არ ანძრევდეს ხელოვნურად”.
მომხმარებელი #3: “განსაკუთრებულად არც არაფერს გავუღიზიანებივარ. ანუ ისეთი არაფერი უწერია, რაც რეალურ ცხოვრებაში არ ხდება. ერთი ის გამიკვირდა, წიგნის ფინალში, ბოლო ეროტიული სცენა ზუსტად თუ არა, თითქმის ისევე აქვს აღწერილი, როგორც “სიმფსონებში”. ანუ როგორ ვერ ასწრებს ქალის საშოდან გადმოსული სითხის ყლაპვას მთავარი გმირი. ალბათ ცოტა მეტი მრავალფეროვნებაც იქნებოდა შესაძლებელი. სხვა მხრივ კი ორ საათში წასაკითხი წიგნია, რომელსაც წაიკითხავ და ძალიან დიდ ხანს არ გაგყვება. ნუ მაქსიმუმ ერთი კვირა. მერე ისევ თავიდან უნდა წაიკითხო, რაღაც დეტალები რომ აღიდგინო, ნუ თუ სურვილი გაგიჩნდება, რა თქმა უნდა. ისე კი საერთო ჯამში, ნამდვილად ღირს წასაკითხად”.
მომხმარებელი #4: “მე თუ მკითხავთ ზაზა ბურჭულაძე სვეტსკი გოჩა მანველიძეა. და საერთო ჯამში 2-ვე ბულვარული დონის შემოქმედია
აი ჟურნალ “სარკეში” რომ იბეჭდება ეგეთები”.
მომხმარებელი #5: “სულ დასირდა ეს ხალხი”.
მომხმარებელი #6: “მათხოვეთ რა, თუ იყიდით”.
მომხმარებელი #7: “მე ვინ მათხოვებს. კაი ხანია წიგნი არ წამიკითხავს და ბურჭულაძით უნდა დავუბრუნდე”.
მომხმარებელი #8: “მე მევასება ზამზა. იმიტომ, რომ კარგად ვიცნობ და ვიცი რას რატომ წერს. რაც მაღიზიანებს არც იმის თქმის მერიდება. კარგი, თანამედროვე გამართული ქართულით წერს. კარგი იუმორი აქვს და თვითირონია”.
მომხმარებელი #9: “რიავი, მგონი აქამდე რაც აქვს დაწერილი, ჯობია ყველას”.
***
წიგნის ანოტაციაში კი ვკითხულობთ, რომ “ზაზა ბურჭულაძის ახალი რომანი 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომზე მოგვითხრობს. იმის მიუხედავად, რომ წიგნში არ არის არც ერთი საბრძოლო სცენა, ომი მაინც ამ რომანის მთავარი პერსონაჟია. მთავარი პერსონაჟია სექსიც, რომელიც წიგნში ომის ერთგვარ სინონიმადაა წარმოდგენილი”. ომის სცენები აქ მართლაც არაა, ომი ამ რომანში რამდენადმე უტრირებულია – მის მთავრ გმირს გამუდმებით ესმის სატელევიზიო თუ რადიო ინფორმაციები, საიდანაც ვიტყობთ, რომ რუსულმა ტანკებმა მტკვრის სანაპირო გაამაგრეს, შარდენი აიღეს, რომ პეკინის ქუჩაზე ახალი ბლოკსაგუშაგო გაიხსნა და ასე შემდეგ. ომი Adibas-ში თითქოს იმავე სიყალბითაა შენიღბული, როგორ სიყალბესაც თავად ნაწარმოების სახელწოდება გულისხმობს – სიყალბეს კი თავად ადამიანები ქმნიან, რომელთათვისაც ომი ისევ და ისევ საინფორმაციო გამოშვებებით შემოიფარგლება. გაიხსენეთ, სწორედ ასე ხდებოდა პირველი ომების დროსაც – ქვეყანა თითქოს ორ ნაწილად იყოფოდა: ერთი ნაწილი ყელამდე სისხლი იხრჩობოდა, მეორე კი შარდენის ქუჩის გარემონტებას იწყებდა. შესაძლოა, ავტორი სუროგატულ ბრენდებთან სწორედ ამ მეორე ნაწილის ცხოვრებას აიგივებს, ხოლო დროდადრო იმის შესახსენებლად, რომ სადღაც, შესაძლოა ჩვენთან ახლოსაც, ნამდვილი ცხოვრებაც არსებობს, ნამდვილ ბრენდებსაც გვისახელებს. ამ მხრივ ძალიან კარგია მე-11 თავი “საქართველო” – ვაიქართულ-რუსულ-ინგლისურად მოლაყბე ვინმე nylon-eyes-სა და robozapienz-ის სრულიად კრეტინული დიალოგი “სკაიპში”, რომლებიც საკუთარი სუროგატიზმის პიკს წარმოგვიდგენენ. ისინი საკუთარ თავზე სწორედ იმ თაობის განსახიერების მისიას იღებენ, ვისთვისაც ომი, თუნდაც კონკრეტულად ეს ომი, ჰოლივუდელი რეჟისორის მორიგი ფილმის მასალა უფროა და რაც უფრო ხმამაღლა იყვირებენ “სა-ქარ-თვე-ლო!”, მით უფრო კაი ტიპები იქნებიან.
ერთი შეხედვით სუროგატულია მთავარი გმირის ცხოვრებაც, რომელიც გამუდმებით საკუთარ ამდგარ სასქესო ორგანოზე ლაპარაკობს (ამ სიტყვას, როგორც გითხარით, ბურჭულაძე მხოლოდ სამი ასოს გამოყენებით წერს) და თან ვერ გაიგებ, ამის გამო წუხს თუ ამაყობს. მთელი წიგნის განმავლობაში ამ თავისი ამდგარი სიამაყით დაყიალობს და მხოლოდ ნაწარმოების ბოლოს ახერხებს მის “დამშვიდებას” – თუმცა ეს სექსუალური აქტიც ამ შემთხვევაშიც, როგორც სექსის შესახებ ლიტერატურაში წერია ხოლმე, არატრადიციული ანდაც გაუკუღმართებული და სოდომის ცოდვით ჩადენილია (მაგარი სიტყვებია!:))). ამ ყველაფერს კი ვიდეოთვალზე მიწებებული საწყალი ნანიკო უთვალთვალებს – მოკლედ, სხვისი კონტროლის გარეშე ამ ქვეყანაში ხომ სექსითაც ვერ დაკავდები რა!
P.S. Adibas პატარა წიგნია, როგორც მომხმარებელი #3 ამბობს, ორ საათში რომ წაიკითხავ, ისეთი. სანიშნე ლენტიც ახლავს, რომელსაც ზემოთ აღნიშნულის გამო პრაქტიკულად ვერ გამოიყენებ, თუმცა მაინც საჭიროა – თუ ცალი ხელით წიგნი გიჭირავს, მეორეთი შეიძლება სანიშნე თითზე დაიხვიო ან სულაც დაიბა, უბრალოდ კითხვის დროს თავისუფალი ხელი სხვა მიმართულებით რომ არ გაგექცეს…

2010 წელს ჩვენს გვერდებზე განსაკუთრებული ადგილი უნდა დაეთმოს ლიტერატურას და ყველა იმ ცენტრსა თუ სივრცეს, სადაც მისი პროპაგანდა და გავრცელება ხდება.
ინიციატივა საქართველოში განვითარებულმა და ცოცხალმა ლიტერატურულმა პროცესებმა არ დაბადა. უფრო პირიქით. ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ რამდენად ნაკითხია ახალგაზრდა თაობა, ანდა რა სიხშირით დავდივართ წიგნის მაღაზიებსა და ბიბლიოთეკებში, სახარბიელო არ არის. თუმცა ეს ფაქტად ქცეული ინფორმაცია რთულად თუ იქცევა ხოლმე რეაქციად.
2009 წელი ახალი წიგნების სიმრავლით ზოგადად არ გამოირჩეოდა, თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ საგამომცემლო საქმის არაეფექტურობაზე საუბრობენ კულუარებსა და სხვადასხვა წრეებში, არსებობს უფრო ლოგიკური კონტრარგუმენტი, შეკითხვა – არსებობს თუ არა ახალი გამოცემებით დაინტერესებული საზოგადოება და ხელსაყრელია თუ არა გამომცემელთათვის ტირაჟის გაზრდა? ამ და სხვა თემებზე “24 საათი” კიდევ ისაუბრებს, თუმცა ამ ეტაპზე სამი საკითხით დავინტერესდით. სად და როგორ შეიძლება ინგლისურენოვანი ლიტერატურის შეძენა-მოპოვება, რას გვთავაზობენ ბუკინისტები და რამდენად აქტუალურია დღეს ღია ცის ქვეშ გამოფენილი ძველი და ხშირად უნიკალური წიგნები. და ბოლოს, მკითხველს “ბიბლუსში” შევახედებთ.

დღესდღეობით თბილისში წიგნის შეძენის მსურველებს მომსახურებას სთავაზობენ წიგნის ისეთი საფირმო მაღაზიები, როგორებიცაა, “პარნასი”, “ბიბლუსი”, “პროსპერო”, “საუნჯე” და სხვა. აღნიშნული მაღაზიები მომხმარებლებს საკმაოდ ფართო არჩევანს სთავაზობენ და თითქმის ყველა სახის ლიტერატურა აქვთ წარმოდგენილი.
თუმცა, წიგნების შეძენა შესაძლებელია არა მხოლოდ ზემოთ აღნიშნულ მაღაზიებში, არამედ ქუჩაში, სადაც წიგნები სტენდებზეა გამოფენილი და აგრეთვე მიწისქვეშა გადასასვლელებში. აქ საფირმო მაღაზიებისაგან განსხვავებით უფრო დაბალი ფასებია და რაც მთავარია, წარმოდგენილია როგორც ახალი, ასევე ძველი გამოცემები. ამასთანავე, თუ საფირმო მაღაზიებში წიგნების მიმწოდებლები არიან ისეთი ცნობილი გამომცემლობები, როგორებიცაა “დიოგენე”, “წიგნის სამყარო”, “სიესტა” “სულაკაური”, Camridge University Press, Oxford University Press , Palgrave, Pearson, ბუკინისტური წიგნების შემთხვევაში სპეციფიკურ მიმწოდებლებთან გვაქვს საქმე, აქ მიწოდება ხორციელდება კერძო პირების, ოჯახების მიერ.
ერთი სიტყვით, სულაც არაა გამორიცხული, ძველი წიგნების მაძიებლები მათთვის სასურველ გამოცემას რომელიმე მიწისქვეშა გადასასვლელში წააწყდნენ და თანაც საკმაოდ მისაღებ ფასად. თუმცა, ამ უკანასკნელთ შეუძლიათ მიაკითხონ ბუკინისტური წიგნების მაღაზიებსაც, მაგალითად აღმაშენებლის N77-ში მდებარე ბუკინისტური სახლი თითქმის ყველა სახის ლიტერატურას სთავაზობს მყიდველებს, თუმცა განსაკუთრებით ფართო არჩევანია სამეცნიერო ლიტერატურის მხრივ.
ბუკინისტურ სახლში სამეცნიერო და ტექნიკური ლიტერატურა ძირითადად ქართულ და რუსულ ენებზეა წარმოდგენილი, ხოლო სხვა დანარჩენი, გარდა აღნიშნული ენებისა აქვთ ფრანგულ, გერმანულ და ინგლისურ ენებზე. როგორც ბუკინისტური სახლის მფლობელმა ქალბატონმა ნანა კუხალეიშვილმა განაცხადა, მაღაზიაში დაახლოებით 20 000-მდე წიგნია. წიგნები თემატურადაა დალაგებული და მყიდველს დახმარების გარეშეც შეუძლია მიაკვლიოს სასურველ წიგნს. ფასები იწყება 3 ლარიდან და ადის 500 ლარამდე.
ბუკინისტური სახლის მფლობელის თქმით, მყიდველების მხრიდან ყველაზე მეტი მოთხოვნაა მხატვრულ და ისტორიულ ლიტერატურაზე, შედარებით ნაკლებად იყიდება სამეცნიერო ლიტერატურა. რაც არ უნდა გასაკვირი იყოს, თურმე, მაღაზიას მყიდველების ისეთი კატეგორიაც სტუმრობს, რომლებიც წიგნს ყდის სილამაზის მიხედვით არჩევენ
რუსთაველის მეტროს გვერდით მდებარე ბუკინისტური წიგნების მაღაზიაშიც დიდი არჩევანია, მაგრამ აქ მოსული ადამიანი გამყიდველის დახმარების გარეშე შეიძლება წიგნების ლაბირინთებში ჩაიკარგოს, რადგან აქ წიგნები ქაოტურად აწყვია. მაღაზიაში ძირითადად მხატვრული, ისტორიული და ფილოსოფიური ლიტერატურაა წარმოდგენილი ქართულ, რუსულ, ინგლისურ და ფრანგულ ენებზე. რაც შეეხება ფასებს, 3-დან 100 ლარამდე მერყეობს. განსხვავებით წიგნების სხვა ბუკინისტური მაღაზიებისაგან, აქ შესაძლებელია წიგნის საფასურის მოგვიანებით გადახდა, მთავარია გამყიდველის-ქალბატონი მაგულის ნდობა მოიპოვოთ. მსგავსად, ზემოთ აღნიშული მაღაზიისა, აქაც ყველაზე მეტი მოთხოვნაა მხატვრულ და ისტორიულ ლიტერატურაზე.
საინტერესოა, ბუკინისტური წიგნების კოლექციონერებისათვის ძველ წიგნებს რაიმე განსაკუთრებული დატვირთვა თუ აქვს? ცნობილია, რომ ასი წლის წინ გამოცემულ წიგნს, არ ყიდულობენ იმისათვის, რომ მხოლოდ წაიკითხონ, ასეთ წიგნს ისტორიული დატვირთვა აქვს. კოლექციონერს აღაფრთოვანებს იმის წარმოდგენა, რომ რომელიმე კონკრეტულმა წიგნმა ასი წლის წინ იხილა პირველად დღის სინათლე და შესაძლოა, მას ცნობილი საზოგადო მოღვაწეებიც კი ეხებოდნენ.

დღეს ალბათ უკვე აღარავის ეპარება ეჭვი, რომ ჩვენს ქვეყანაში ინგლისური ენა საკმაო პოპულარობით სარგებლობს. ეს გამოწვეულია იმით, რომ საქართველო ცდილობს გადავიდეს ევროპულ სტანდარტებზე, ფეხი აუწყოს ევროპული ცხოვრების რიტმს. იცვლება ძველი ტენდენციები, პოლიტიკური კურსიც, რომელიც, რა თქმა უნდა, განაპირობებს ამა თუ იმ ენის პოპულარიზაციას.
ჩვენს დროში უკვე ინგლისური ენა ითვლება საერთაშორისო საკომუნიკაციო საშუალებად და ყველა ცდილობს როგორმე აითვისოს უცხო, მაგრამ აუცილებელი ინგლისური ენა. რუსული თანდათანობით ნაკლებ პრიორიტეტულ ენად გვევლინება საქართველოში და მის ადგილს უკვე ინგლისური იკავებს. ამ ყველაფრის შემდეგ აღარ უნდა გაგვიკვირდეს ის ინგლისურ ენოვანი წარწერები, რომლებსაც ქუჩაში, ყოველ ფეხის ნაბიჯზე ვხვდებით, აღარც ის, რომ სოლიდურ სამსახურში მიღების ძირითადი წინაპირობაც ინგლისური ენის ცოდნა გახდა. ცხადია, ინგლისური ენის მცოდნეთა რიცხვის ზრდასთან ერთად მატულობს ინგლისური ლიტერატურის მიმართ ინტერესიც. საბედნიეროდ გვაქვს საშუალება ვისარგებლოთ ინტერნეტით და მოვიძიოთ ლიტერატურა ინგლისურად, მაგრამ ინტერნეტში ვერ ვნახავთ სრულყოფილ ნაშრომს ამა თუ იმ ავტორის შემოქმედებიდან.
არსებობს საზოგადოების ნაწილი, რომლისთვისაც წარმოუდგენელია საათობით კომპიუტერთან ჯდომა. მიუხედავად იმისა, რომ კომპიუტერი დღევანდელ საზოგადოებაში ფართოდ გამოიყენება, მათთვის იგი ძალიან დამღლელია. გარდა ამისა, ალბათ პერიოდულად მაინც გვაშინებს გამოსხივება, რაც აშკარად უარყოფითად აისახება ადამიანის მხედველობაზე. ხალხის იმ კატეგორიისთვის, ვისაც მიაჩნია, რომ კომპიუტერი ვერასოდეს შეცვლის წიგნს, თუნდაც იმიტომ, რომ ინტერნეტში ყოველთვის ვერ მოვნახავთ სასურველი ავტორის ნაწარმოებებს, მათთვის, ვისთვისაც წიგნის კითხვა უფრო მოსახერხებელია, ვიდრე ეკრანთან ჯდომა და ასევე ნებისმიერი წიგნის მოყვარულთათვის გახსნილია უამრავი წიგნის მაღაზია თბილისში, და არა მხოლოდ თბილისში, ასევე რეგიონებშიც. მკითხველს საშუალება ეძლევა შეიძინოს სასურველი წიგნი სასურველ ენაზე…
ქართული წიგნის მაღაზიები ნამდვილად ანებივრებენ მკითხველს სხვადასხვა სახის წიგნებით, სადაც შეგიძლიათ შეიძინოთ სასურველი სახის ლიტერატურა. თბილისში, ჭავჭავაძის გამზირზე, მდებარეობს წიგნების მაღაზია “პარნასი”. ატმოსფერო საკმაოდ თბილი და მეგობრულია, მომსახურე პერსონალი – ყურადღებიანი, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია ( და რასაც წიგნის ყველა მაღაზია ნამდვილად ვერ დაიკვეხნის ). მაღაზიის სტუმარს აუცილებლად გაუჩნდება სურვილი კიდევ ეწვიოს “პარნასს,” შეიძინოს საყვარელი ავტორის ნაშრომი. მაღაზია მყიდველს სთავაზობს ლიტერატურულ ნაწარმოებებს ინგლისურ ენაზეც, რაც საშუალებას აძლევს ინგლისური ენის მცოდნეთ, გაიფართოვონ თვალსაწიერი, მიიღონ სიამოვნება სასურველი ნაწარმოების კითხვისგან. აქვე შეგიძლიათ შეიძინოთ საბავშვო ლიტერატურა, გამორჩეული ილუსტრაციებით, რაც მაშინვე მიიპყრობს პატარების ყურადღებას, ასევე მხატვრული ლიტერატურა ინგლისურ ენაზე. “პარნასში” მისულებმა შევიტყვეთ, რომ მაღაზიაში შესაძლებელია შეკვეთების მიღებაც, ანუ თუ ვერსად აღმოაჩინეთ წიგნი, რომლის შეძენაც დიდი ხანია გსურთ, შეგიძლიათ “პარნასში” დაუკვეთოთ და დატკბეთ სასურველი ნაწარმოების კითხვით. შეგიძლიათ შეიძინოთ საბავშვო ლიტერატურა ლამაზი ილუსტრაციებით, ( ეს უკვე თქვენს გემოვნებაზეა დამოკიდებული ) ბავშვები ნამდვილად კმაყოფილნი დარჩებიან. რაც მთავარია, ფასები მისაღებია და ხელმისაწვდომი.
რუსთაველის გამზირზე, 40 ნომერში მდებარე მაღაზია “პროსპერო ბუქს” (PROSPERO BOOKS) გვთავაზობს ინგლისური ლიტერატურის ფართო არჩევანს, აქ შეგიძლიათ შეიძინოთ სასწავლო, მხატვრული თუ საბავშვო ლიტერატურა ინგლისურ ენაზე და თან ხელმისაწვდომ ფასად. მაღაზიაში ფუნქციონირებს კაფეც, ასე რომ, სასურველი წიგნის შეძენასთან ერთად შეგიძლიათ ფინჯანი ყავაც მიირთვათ. მაღაზია ყიდის სასწავლო ლიტერატურას, მოსწავლეებს თუ სტუდენტებს შესაძლებლობა აქვთ შეიძინონ ინგლისურენოვანი სახელმძღვანელოები. მყიდველის დაინტერესებას იწვევს ფერად-ფერადი, ლამაზად ილუსტრირებული მისალოცი ბარათები, როგორც ქართულ, ასევე ინგლისურ ენაზეც. დაბეჯითებით ვერ ვიტყვით, თუ რატომ შედის სტუმარი მაღაზიაში “პროსპერო ბუქს”, მას წიგნის შეძენა სურს თუ უბრალოდ მაღაზიის კაფეს სტუმრობს, თუმცა მაღაზია ნამდვილად არ განიცდის სტუმრების ნაკლებობას. არასწორია იმის მტკიცება, რომ თბილისში წიგნები მხოლოდ შუშის ვიტრინებიან მაღაზიებში იყიდება. გარდა მაღაზიებისა, სადაც ყოველთვის მყუდრო გარემოა, მომსახურე პერსონალიც ყოველთვის ღიმილით გხვდებათ, სხვადასხვა წიგნის შეძენა შეგიძლიათ ქუჩაში, ნებისმიერ მიწისქვეშა გადასასვლელთან. მათი ფასი ხშირად გაცილებით დაბალია, ახალ წიგნებთან შედარებით.
თუ თქვენ საზოგადოების იმ ნაწილს მიეკუთვნებით, რომელსაც არ იზიდავს ძველი, დაფურცლული წიგნები და უპირატესობას ახლის შეძენას ანიჭებს, მაგრამ ამჟამინდელი ბიუჯეტი არ გაძლევთ საშუალებას შეიძინოთ ახალი წიგნი, ინგლისური ლიტერატურის მოყვარულთ გვინდა შევახსენოთ, რომ საქართველოს პარლამენტის ილია ჭავჭავაძის სახელობის ეროვნულ ბიბლიოთეკაში ფუნქციონირებს ანგლო-ამერიკული ცენტრი, სადაც შეგიძლიათ მიიღოთ ნებისმიერი სახის ლიტერატურა ინგლისურ ენაზე, ამისათვის საჭიროა მხოლოდ გაწევრიანდეთ ბიბლიოთეკაში და აირჩიოთ სასურველი წიგნი. ბიბლიოთეკა მუშაობს ყოველ დღე კვირის გარდა.
დაბოლოს, ჩვენი რჩევა იქნება: იჩქარეთ, ნუ მოიკლებთ კითხვისგან მიღებულ სიამოვნებას და რაც მთავარია, გაიღრმავეთ თქვენი ცოდნა.

თბილიში, წიგნის მაღაზიათა სხვადასხვა ქსელი არსებობს, მათ შორის – “ბიბლუსი.” “ბიბლუსი” 2008 წლის ივნისში დაარსდა. მისი დამფუძნებელია გაზეთი “კვირის პალიტრა”. “ბიბლუსის” მაღაზიები არა მარტო თბილისის სხვადასხვა უბანშია განთავსებული ,არამედ საქართველოს სხვადასხვა დიდ ქალაქში.
“ბიბლუსში” წიგნთა მრავალფეროვნებაა: მხატვრული ლიტერატურა, დარგობრივი, გასართობი, საბავშვო, შემეცნებითი და სხვა. “ბიბლუსის” ქსელი თანამშრომლობს, როგორც ქართულ, ისე უცხოურ გამომცემლობებთან და მკითხველს სთავაზობს უახლეს ლიტერატურას.
“ბიბლუსის” ქსელის მენეჯერის, ნინო მელაძის თქმით, მათი ქსელი ორიენტირებულია წიგნის ფასების ხელმისაწვდომობაზე, რაც ყველაზე დიდი პრობლემაა მკითხველთათვის. ამ პრობლემიდან გამომდინარე იბადება კითხვა, ჰყავს თუ არა მყიდველი ამ მაღაზიებს და რამდენად გამართლებულია ამ ქსელის არსებობა წიგნის ბაზარზე. ჩატარებული გამოკითხვის თანახმად უმრავლესობამ დაადასტურა ეჭვი იმის შესახებ, რომ წიგნის მოყვარული, განათლებაზე ორიენტირებული ადამიანები ხშირ შემთხვევაში ბიბლიოთეკებს მიმართავენ და არა წიგნის მაღაზიებს. მაგარმ აქვე შემიძლია ვთქვა, რომ “ბიბლუსსაც” საკმაოდ სტუმრობენ.
გარდა ამისა, წიგნის მაღაზია “ბიბლუსში” სხვა საინტერესო ამბებიც ხდება: ყოველ შაბათს, 15 საათზე იმართება მკითხველისა და მწერლების შეხვედრები. მწერლები, მსახიობები, პოლიტიკოსები, სხვა ცნობილი ადამიანები ჯადოსნურ სამყაროში – ლიტერატურაში სამოგზაუროდ გვიწვევენ. გვიზიარებენ შეხედულებებს, მოსაზრებებს, თანამედროვე ტენდენციებს ლიტერატურაში. “ბიბლუსში” ბოლო პერიოდში გაიმართა შეხვედრა დავით მაღრაძესთან. მან ისაუბრა, როგორც თანამედროვე ლიტერატურის პრობლემებზე და განვითარებებზე, ასევე პირად გეგმებზე. პოეტის ახალი პოემა “შენთვის” ითარგმნა ინგლისურად და ნიუ იორკში 5000-იანი ტირაჟით გამოიცემა. ასევე უკვე შემდგარ ღონისძიებებს შორის არის საინტერესო შეხვედრა ნიკო გომელაურთან, რომელსაც მკითხველი მოუთმენლად ელოდა.
დაბოლოს, გურამ დოჩანაშვილის თქმისა არ იყოს: “ავმაღლდეთ, ვიკითხოთ, მკითხველი მწერალზე დიდი კაცია”.

ბუნების ანომალიათაგან ერთობ ყბადაღებული და ყველაზე უცნაურად მიჩნეული იმ ფსევდო-ფილოსოფოსთა მიერ, რომელთაც ყველაფრის გაანალიზება სწადიათ და ბოლომდე მაინც ვერაფერს ხვდებიან ხოლმე, – საუკეთესო მეგობარს ეუბნებოდა, ერთ მშვენიერ დღეს, მადმუაზელ დე ვილბლანში, ვის შესახებაც სწორედ ახლა მოგითხრობთ, – ის უცნაური ლტოლვაა, რომელიც თავისებური აზროვნებისა თუ ტემპერამენტის მქონე ქალებს მათივე სქესის არსებათა მიმართ გაუჩნდათ. თუმცა კი უკვდავ საფომდეც და მისი ეპოქის შემდეგაც ძნელად თუ ვიპოვით მსოფლიოს რომელიმე კუთხეს, რომელიმე ქალაქს, სადაც ამგვარი მიდრეკილების მქონე ქალები არ დაბადებულან და ასეთი საფუძვლიანი მტკიცებულებების გათვალისწინებით, განა გაცილებით გონივრული არ იქნებოდა, რომ თავად ბუნება დაგვედანაშაულებინა მეტად უცნაურ თავშექცევაში და არა ეს ქალები – ბუნების წინააღმდეგ ჩადენილ დანაშაულში? არადა, მათ მუდამ ჰკიცხავდნენ და რომ არ ყოფილიყო ის შეუვალი წინააღმდეგობა, რითიც ჩვენი სქესი ყოველთვის გამოირჩეოდა, ვინ იცის, მოიფიქრებდა თუ არა ვიღაც ჟაკ კუჟასი, ვინმე ბარტოლ დე სასოფერატო ან მავანი ლუი მე-9 იმ კანონებს, რომელთა წყალობითაც ამ მგრძნობიარე და უბედურ არსებებს კოცონზე დაწვავდნენ. მათ ხომ ეგონათ, რომ ეს კანონები იმ კაცებსაც თანაბრად განსჯიდა, რომლებიც ასეთივე მანკიერი თავისებურებით გამოირჩეოდნენ და ამ უკანასკნელთ, თავის მხრივ, ალბათ სრულიად კეთილშობილური მიზნები ამოძრავებდათ, როცა ფიქრობდნენ, ერთმანეთის მშვენივრად გვესმის და სხვა არც აღარავინ გვჭირდებაო. ისიც კი წარმოიდგინეს, თითქოს სექსუალური კავშირი, რაც ესოდენ უცილებელია გამრავლებისთვის, შეიძლებოდა სულაც არ ყოფილიყო ასეთივე მნიშვნელოვანი სიამოვნების მიღებისთვის. არსთა გამრიგეს ნამდვილად არ მოეწონება, ამ საქმეში თუ ჩავერევით, არა, ძვირფასო? – განაგრძობდა საუბარს მშვენიერი ოგუსტინ დე ვილბლანში და დროდადრო ნაზად ჰკოცნიდა მეგობარ ქალიშვილს, რომელიც ოდნავ ეჭვნარევი მზერით შეჰყურებდა, – კოცონზე დაწვის, ზიზღის, სარკაზმის, ანუ იმ იარაღის გამოყენების ნაცვლად, ჩვენს დროში რომ მთლად დაბლაგვებულა, განა უკიდურესად მარტივი არ იქნებოდა, რომ ყველას საკუთარი გულის კარნახით განეხორციელებინა ის ქმედება, რომლის მიმართაც საზოგადოება სრულ გულგრილობას ამჟღავნებს, რაც ასე სულერთია ღმერთისთვის და ალბათ უფრო მეტად სასარგებლოა ბუნებისთვის, ვიდრე გვგონია… რატომ უნდა გვეშინოდეს ამ გადახრის? ნამდვილი ბრძენკაცის თვალში, შესაძლოა იგი სხვა უფრო დიდ გადახრებზე მიანიშნებდეს, თუმცა ვერასდროს დამიმტკიცებენ, რომ ამ ყველაფერს სერიოზული საფრთხის გამოწვევა შეუძლია… ოჰ, ღმერთო ჩემო, ნუთუ იმის ეშინიათ, რომ ერთისა თუ მეორე სქესის გადახრები და ახირებები მთელს სამყაროს დაღუპავს, ადამიანთა უძვირფასეს მოდგმას გააუფასურებს და მათი ეგრედ წოდებული დანაშაული სრულად აღგვის მას პირისაგან მიწისა იმის გამო, რომ ეს უკანასკნელი ვეღარ გამრავლდება? თუ დავფიქრდებით, იოლად მივხვდებით: ყველა თითქოსდა გზააბნეული სული სრულიად უმნიშვნელოა ბუნებისთვის და ის არა მხოლოდ არ განსჯის მათ, არამედ ათასობით მაგალითითაც გვიმტკიცებს, რომ მისთვის ისინი ბოლომდე მისაღებნი არიან და ეს გზააბნეულები რომ აღიზიანებდნენ, განა შეიწყნარებდა ათასობით შემთხვევაში? მისთვის გამრავლება რომ უმთავრესი იყოს, ნუთუ ქალს უფლებას მისცემდა, რომ მხოლოდ მესამედი სიცოცხლე მოეხმარებინა ამ საქმისთვის და ექნებოდა კი ბუნების წიაღში შობილ არსებათა ნახევარს იმავე გამრავლების საპირისპირო ლტოლვა, რასაც მისი კანონები მაინც ჯიუტად ითხოვენ? უკეთ რომ ვთქვათ, ადამიანები განგების ნებით მრავლდებიან, მაგრამ იგი სულ მცირედითაც არ ავალდებულებს მათ და რა თქმა უნდა, ყოველთვის მრავლად გამოჩნდებიან ისეთი სულდგმულნი, რომლებსაც ამგვარი ვალდებულება არ შეაწუხებთ. ის არც იმ ხალხის მიდრეკილებებს ზღუდავს, ვისაც გამრავლება არ დაუსახავს მთავარ მიზნად და თვით ეს აზრიც კი ზიზღსა ჰგვრის. დაე, განაგოს ყველაფერი ამ გულმოწყალე დედამ, ვირწმუნოთ, რომ მისი შესაძლებლობები ამოუწურავია და ჩვენი საქციელით მას ოდნავადაც ვერ შევურაცხყოფთ, ხოლო იმ დანაშაულის ჩადენა, ბუნების კანონებს რომ დაარღვევდა, ნამდვილად არ ხელგვეწიფება.
მადმუაზელ ოგუსტინ დე ვილბლანში, რომლის საუბარშიც ერთგვარი ლოგიკა დავინახეთ, ოცი წლის ასაკში საკუთარი თავის ბატონ-პატრონი გახლდათ: მისი წლიური შემოსავალი 30 000 ლივრს შეადგენდა და თავისებური მიდრეკილებების გამო, გადაეწყვიტა, რომ არასდროს გათხოვილიყო. იგი კეთილშობილი ბრძანდებოდა, თუმცა წარჩინებულ გვარს ნამდვილად არ ეკუთვნოდა. ინდოეთში გამდიდრებული კაცის შვილი იყო, რომელმაც გამგზავრებისას შინ პატარა გოგონა დატოვა, მაგრამ მერე ისე გარდაიცვალა, რომ ქალიშვილის გათხოვება ვერ მოასწრო. უნდა ვაღიაროთ, რომ მასაც ხშირად ჰქონია ისეთივე სახის ახირებები, სულ ცოტა ხნის წინ ოგუსტინი რომ ხოტბას ასხამდა – ზიზღით, რასაც ქორწინების მიმართ განიცდიდა. არ ვიცი, რა იყო მიზეზი: პრინციპები თუ განათლება, სასქესო ორგანოს თავისებური მდებარეობა თუ მხურვალე სისხლი (ის მადრასში გახლდათ დაბადებული), ბუნების კარნახი, თუ რაც გნებავთ, ის იფიქრეთ – მადმუაზელ დე ვილბლანშს კაცები სძულდა და მთლიანად გაეტაცებინა იმას, რაც უმანკო ყურებს “ლესბოსელობად” მოესმით ხოლმე. მას მხოლოდ საკუთარი სქესის არსებები აღელვებდნენ და ყოველგვარ წყურვილს სწორედ ამ გრაციებთან იკმაყოფილებდა, ამური კი ჭირივით სძულდა.
ოგუსტინი დიდ დანაკარგს წარმოადგენდა კაცებისთვის: ტანმაღალი, თვალწარმტაცი, უმშვენიერესი წაბლისფერი თმით, ოდნავ კეხიანი ცხვირით, უბადლო ტუჩ-კბილითა და ისეთი მეტყველი, ისეთი ცოცხალი თვალებით… კანიც ისეთი ქათქათა და ნაზი ჰქონდა… მოკლედ რომ ვთქვათ, ეს ყველაფერი წარმოუდგენლად ვნებისამშლელ სურათს ქმნიდა. რასაკვირველია, როგორც კი თვალს შეავლებდნენ მას, ვინც მთლიანად სიყვარულისთვის იყო შექმნილი და ვისაც მტკიცედ გადაეწყვიტა, კაცებისგან მცირედიც არაფერი მიეღო, ბუნებრივად იქმნებოდა გარემოებანი, სადაც ოგუსტინს მისი მიდრეკილების მისამართით გამოთქმული უამრავი სარკასტული შენიშვნისთვის ყურის მოყრუება უწევდა. ეს თავისებურება საკმაოდ უმნიშვნელო რამ იყო, თუმცა კი სიყვარულის ქალღმერთის საკურთხეველზე მსხვერპლშეწირვის უფლებას არ აძლევდა სამყაროს ერთ-ერთ ქმნილებათაგანს, ანუ მას, ვინც პირველ ყოვლისა, იმისთვის შეექმნა გამჩენს, რომ კაცების მსახური გამხდარიყო – რაც უდავოდ გუნება-განწყობილებას უფუჭებდა ვენერას ტაძრის მსახურებს. მადმუაზელ დე ვილბლანში გულიანად იცინოდა ყველა ამ საყვედურსა თუ ბინძურ ჭორზე და სულაც არ აპირებდა საკუთარ ახირებებზე უარის თქმას.
– უდიდეს სისულელეს მაშინ ჩავიდენთ, – ამბობდა იგი, – თუ იმ გადახრების გამო გავწითლდებით, რომლებიც ბუნებამ გვიბოძა და განსხვავებული გემოვნების გამო დავცინებთ ვინმეს. ეს ისეთივე ბარბაროსული საქციელი იქნება, როგორც იმ კაცისა თუ ქალის გამასხარავება, დედის მუცლიდან ელამი ან სულაც კოჭლი რომ დაიბადა. გიჟებს თუ მოვთხოვთ, ამიერიდან კეთილგონივრული პრინციპებით იცხოვრეთო, რაღა ეს და რაღა პლანეტების მსვლელობის შეჩერების მცდელობა! ერთგვარი ამპარტავნული სიამოვნებაც არის იმაში, როცა სხვებს იმ ნაკლის გამო დავცინით, რაც თვითონ არა გვაქვს და ეს სიამოვნება ისეთი ტკბილია კაცისათვის, განსაკუთრებით სულელებისთვის, რომ იშვიათად თუ ვინმე იტყვის უარს… სხვათაშორის, აქედან ჩნდება ავსიტყვაობა, ღვარძლიანი ნაკვესები, ბანალური კალამბურები და საზოგადოებისთვის, ანუ ერთად თავმოყრილ იმ არსებათათვის, მოწყენილობა რომ ჰკლავთ და სისულელე ჰკვებავთ, ისეთი სასიამოვნოა, ორი-სამი საათი რომ ლაპარაკობენ და არც არაფერს ამბობენ, ისეთი ძვირფასია, როცა სხვების ხარჯზე ბრწყინავენ, ულმობლად ჰკიცხავენ და ნათელს ჰფენენ ამა თუ იმ ნაკლს, რისგანაც თავად ასე შორს არიან… ეს ხომ თავისებური ხოტბაა, რომელსაც ისინი საკუთარ თავს მალულად აღუვლენენ, რადგან მხოლოდ ამის საფასურად თუ გამონახავენ საერთო ენას და შეთქმულების მონაწილეებივით დაახლოვდებიან, რათა ბოლომდე გასრისონ ადამიანი, რომლის ყველაზე დიდი შეცდომაც ის არის, რომ მოკვდავთა უმრავლესობასავით არ ფიქრობს – როგორც შეუძლიათ, ტვინს იჭყლეტენ, ამ ქმედებით კი ისინი საბოლოოდ ამტკიცებენ, რომ მეწვრილმანეები და სულელები არიან.
ასე ფიქრობდა მადმუაზელ დე ვილბლანში და მტკიცედ გადაეწყვიტა, თავი არასდროს არაფრით შეეზღუდა, ჭორებისთვის კი ყურადღება არ მიექცია. ის საკმარისად მდიდარი იყო იმისთვის, რომ მარტოსაც მშვენივრად და უზრუნველად ეცხოვრა, საკუთარ რეპუტაციაზე ამაღლებულიყო, ეპიკურეანელთა მსგავსად, მიწიერი ვნებებით სავსე სიცოცხლე მიზნად დაესახა და ზეციურ ნეტარებაზე საერთოდ არ ეფიქრა, რისიც ერთობ მცირედ სწამდა, კიდევ უფრო მცირედ კი უკვდავებისა სჯეროდა, რაც მეტად ეფემერული ეჩვენებოდა. მასავით მოაზროვნე ქალთა მცირე წრის გარემოცვაში, ძვირფას ოგუსტინს უბრალოდ და მარტივად გაიტაცებდა ხოლმე ყველა ის ვნება, რაც უდიდეს სიამოვნებას ანიჭებდა. თაყვანისმცემლები მრავლად ჰყავდა, მაგრამ მათ ისე ცუდად ეპყრობოდა, რომ, საბოლოოდ, მისი გულის დატყვევებაზე ყველა უარს ამბობდა. ამ დროს კი ერთ ყმაწვილს, გვარად ფრანვილს, საკმაოდ შეძლებულსა და მასზე მეტად თუ არა, ნაკლებად მდიდარსაც არა, თავდავიწყებით შეუყვარდა იგი. ოგუსტინის სიმკაცრემ ვაჟი სულ ოდნავადაც ვერ დააფრთხო, პირიქით, უფრო სერიოზულად გადააწყვეტინა, რომ ფეხი არ მოეცვალა, სანამ მის გულს არ მოინადირებდა. როცა მოქმედების გეგმა მეგობრებს გაანდო, ამ უკანასკნელთ მწარედ დასცინეს, მაგრამ ის მაინც ამტკიცებდა, წარმატებას აუცილებლად მივაღწევო. მეგობრები ისევ არ უჯერებდნენ. ჰოდა, ისიც საქმეს შეუდგა. ფრანვილი ორი წლით უმცროსი იყო მადმუაზელ დე ვილბლანშზე – მოხდენილი აგებულების ყმაწვილი, თითქმის უწვერული, სახის დახვეწილი ნაკვთებით, მსოფლიოში უმშვენიერესი თმით. როცა გოგოსავით ჩააცმევდნენ და მოკაზმავდნენ, ამ სამოსს ისე მოიხდენდა ხოლმე, რომ ორივე სქესის წარმომადგენლებს თავგზას უბნევდა და როგორც ხშირად მომხდარა, ერთნი ჭკუიდან იშლებოდნენ, ხოლო მეორენი – რა თქმა უნდა, სრულიად რეალურად – ისე მხურვალედ უხსნიდნენ სიყვარულს, რომ მას იმავე დღეს შეეძლო გამხდარიყო ანტინოოსი რომელიმე ადრიანესთვის ან ადონისი რომელიმე ფსიქესთვის. აი, ამ გზით სურდა ფრანვილს მადმუაზელ დე ვილბლანშის შეცდენა. ახლა ვნახოთ, როგორ გაართვა თავი ამ ამოცანას.
ოგუსტინს უდიდეს სიამოვნებას ანიჭებდა, როცა კაცის სამოსს ჩაიცვამდა და კარნავალზე მოწვეულ სტუმრებს შორის ამგვარად გადაცმული დასეირნობდა, რაც მშვენივრად შეეფერებოდა მის გემოვნებას. ფრანვილმა, ვინც სატრფოს ყოველ ნაბიჯს უთვალთვალებდა და ვისაც აქამდე იმდენი სიფრთხილე გამოეჩინა, რომ ქალის მხედველობის არეში თითქმის არ მოხვედრილიყო, ერთ დღესაც შეიტყო: მისი უძვირფასესი არსება, საღამოს, იმ მეჯლისზე წასვლას აპირებდა, რომელსაც ოპერას მოყვარულთა წრე მართავდა. იქ ყველა ნიღბოსანი თავისუფლად შევიდოდა და ამ მიმზიდველი ქალიშვილის ჩვეულების თანახმად, იგი დრაგუნთა კაპიტნად გადაცმული გამოცხადებოდა. ვაჟმაც ქალივით ჩაიცვა, მოიკაზმა, ყველანაირად მოირთო და მოკოხტავდა, სახეზე ფერუმარილი წაისვა, ნიღაბზე უარი თქვა და ერთ-ერთი დის თანხლებით, რომელიც მასზე გაცილებით ნაკლებად მომხიბლავად გამოიყურებოდა, ამგვარად სახეცვლილი გამოცხადდა იმ თავყრილობაზე, სადაც მშვენიერი ოგუსტინი მხოლოდ საკუთარი ბედის საძიებლად მისულიყო.
ფრანვილმა ვერც კი მოასწრო დარბაზისთვის სამჯერ შემოევლო, რომ ოგუსტინის მახვილმა თვალმა უმალვე შენიშნა.
– ვინ არის ეს მშვენიერი გოგონა? – ჰკითხა მადმუაზელ დე ვილბლანშმა თანხმლებ მეგობარ ქალიშვილს, – მგონი, აქამდე არსად მინახავს. როგორ შეიძლებოდა ასეთი მომხიბლავი ქმნილება ყურადღების მიღმა დაგვრჩენოდა?
ამ სიტყვების წარმოთქმისთანავე ოგუსტინმა ყველა ღონე იხმარა, რომ საუბარი გაება ამ ცრუ მადმუაზელ დე ფრანვილთან, რომელიც თავიდან თითქოს გაურბოდა, ზურგს უჩვენებდა, თავს არიდებდა, ხელებიდან ეცლებოდა და ამ ყველაფერს მხოლოდ იმისთვის აკეთებდა, რათა უფრო სასურველი გამხდარიყო. ბოლოს ოგუსტინი მაინც გამოელაპარაკა, ბანალური ფრაზებით – საუბრის გასაბმელად, რომელიც თანდათან უფრო და უფრო საინტერესო გახდა.
– მეჯლისზე საშინლად ცხელა, – გადაულაპარაკა მადმუაზელ დე ვილბლანშმა, – მოდი, ცოტა ხნით დავტოვოთ ჩვენი თანმხლები ქალიშვილები და სუფთა ჰაერის ჩასაყლაპად ერთ-ერთ ოთახში გავიდეთ, სადაც გავერთობით და გავგრილდებით კიდეც.
– ოჰ, ბატონო! – მიუგო ფრანვილმა, რომელიც თვალთმაქცობას განაგრძობდა, თითქოს მადმუაზელ დე ვილბლანშს კაცად თვლიდა, – სიმართლე თუ გნებავთ, ვერ ვბედავ. აქ მხოლოდ და მახლავს, მაგრამ ვიცი, რომ დედაჩემი უნდა მოვიდეს ჩემს საქმროსთან ერთად და ან ერთმა, ან მეორემ რომ დამინახოს თქვენთან ერთად, ისეთი ამბავი დატრიალდება…
– კარგი, კარგი, ოდნავ მაინც უნდა დასძლიოთ ეს ბავშვური შიშები… რამდენი წლის ხართ, უმშვენიერესო ანგელოზო?
– თვრამეტის, ბატონო.
– ჰოდა, იცით, რას გეტყვით: თვრამეტი წლის ასაკში ნამდვილად უნდა მოიპოვოთ იმის უფლება, რომ ყველაფერი აკეთოთ, რაც გსურთ… წამოდით, წამოდით, გამომყევით და საერთოდ არაფრის შეგეშინდეთ.
ფრანვილი მორჩილად მიჰყვა მას.
– რაო, მომხიბლავო ქმნილებავ, – განაგრძობდა ოგუსტინი და სამეჯლისო დარბაზზე მიშენებული ოთახებისკენ მიუძღოდა მას, ვინც ისევ ქალიშვილი ეგონა, – მართლა აპირებთ გათხოვებას? როგორ მებრალებით… და ვინ არის ის კაცი, ვისზეც გათხოვებენ? ალბათ ერთი აბეზარი ვინმეა, ჰო, ასე მგონია… ეჰ, რა ბედი ჰქონია იმ კაცს და როგორ მინდა, მის ადგილას ვიყო! თანახმა იქნებოდით, რომ მე გამომყოლოდით ცოლად? გულწრფელად მითხარით, ზეციურო არსებავ.
– ოჰ, ბატონო, ხომ იცით, განა იოლია გულის კარნახს მიჰყვე, როცა ასეთი ნორჩი ხარ?
– ჰო, კარგი, მაგრამ ადექით და უარით გაისტუმრეთ ის ნაძირალა, ჩვენ კი უფრო ახლოს, უფრო ინტიმურად გავიცნოთ ერთმანეთი და თუ შესაფერისნი აღმოვჩნდებით… და რატომაც ვერ უნდა შევეწყოთ? ღვთის წყალობით, არავის ნებართვა არ მჭირდება და მიუხედავად იმისა, რომ მხოლოდ ოცი წლის ვარ, ჩემს ქონებას სრულად განვკარგავ, ხოლო თუ თქვენს მშობლებს ჩემდამი კეთილად განაწყობთ, ალბათ ერთი კვირაც არ იქნება გასული, რომ ორივენი სამუდამო უღელში გავყოფთ თავს.
ასეთი მუსაიფით გამოვიდნენ დარბაზიდან და მოხერხებულმა ოგუსტინმა, რომელიც იქ თავის ნადავლს ნამდვილად ვერ მიესიყვარულებოდა, ყველაფერი გაითვალისწინა და იგი მეტად მოშორებულ ოთახში შეიყვანა, სადაც, მეჯლისის მესვეურებთან მოთათბირების შედეგად, ყოველთვის შეეძლო საყვარელთან განმარტოება.
– ოჰ, ღმერთო! – წამოიყვირა ფრანვილმა, – როცა დაინახა, რომ ოგუსტინმა კარი დაკეტა, ის კი მკლავებში მოიქცია, – ღმერთო ჩემო, რას შვრებით?… აქ მარტონი ვართ, ბატონო, და თან ასეთ მოშორებულ ადგილას… გამიშვით, გამიშვით, გევედრებით, თუ არადა ამ წამსვე საშველად მოვუხმობ ვინმეს.
– ახლავე ძალას გამოგაცლი, ანგელოზო, – წამოიძახა ოგუსტინმა და ფრანვილის ბაგეებს მშვენიერი ტუჩებით დააკვდა, – იყვირე ახლა, იყვირე თუ შეგიძლია და შენი ვარდისებრი სუნთქვის უწმინდესი ნაკადი უმალ ჩემს გულში დანთებულ ცეცხლს ააგიზგიზებს.
ფრანვილი თავს საკმაოდ სუსტად იცავდა: ძნელია მართლა გაბრაზდე, როცა უნაზესი პირველი კოცნით გასაჩუქრებს ის, ვისაც აღმერთებ. წახალისებული ოგუსტინი კი უფრო და უფრო მგზნებარედ, იმგვარი შემართებით უტევდა, რაც, სინამდვილეში, მხოლოდ იმ არაჩვეულებრივ ქალებს ახასიათებთ, თავისებურად განვითარებული ფანტაზიით რომ გამოირჩევიან. ფრანვილს მალევე მოუდუნდა ხელები და უკვე იმ ქალის თამაში განაგრძო, რომელიც თანდათან ნებდება, თუმცა თვითონაც სიამოვნებით უფათურებდა ხელებს მადმუაზელ დე ვილბლანშს. ტანსაცმელი ორივემ სწრაფად გაიძრო და მათი თითები თითქმის ერთდროულად შეეხო იმ ადგილებს, სადაც თითოეულს იმის პოვნის იმედი ჰქონდა, რაც ეგულებოდა… ჰოდა, ფრანვილმაც მაშინვე შეიცვალა როლი:
– ოჰ, ღმერთო ჩემო, – წამოიყვირა მან, – ქალი ყოფილხართ…
– ამაზრზენო ქმნილებავ, – აღმოხდა ოგუსტინს, როცა ხელით მოსინჯა ის, რისი მდგომარეობაც სულ მცირე ეჭვის საფუძველსაც არ იძლეოდა, – ნუთუ ამდენი იმისთვის ვიტანჯე, რომ ეს ნაძირალა შემრჩენოდა ხელში… რა უბედური ვარ.
– სიმართლე თუ გინდათ, ჩემზე მეტად უბედური არ ხართ, – მიუგო ფრანვილმა, რომელიც მოწერიგდა და თან თითქოს უღრმეს ზიზღს გამოხატავდა, – მხოლოდ იმისთვის თუ გადავიცვამ ხოლმე, რომ კაცები შევაცდინო. ისინი მიყვარს, მათ დავეძებ და ამ დროს ამ ბოზს არ წავაწყდი…
– ოჰ, ბოზს არა, – ნაღვლიანად ჩაილაპარაკა ოგუსტინმა, – ჩემს სიცოცხლეში, ამგვარი რამ არასდროს ჩამიდენია და როცა კაცები გძულს, ასე არ უნდა მოგექცნენ…
– რა, ქალი ხართ და კაცები გძულთ?
– ჰო, და ეს იმავე მიზეზით, რა მიზეზითაც თქვენ კაცი ხართ და ქალები გძულთ.
– იშვიათი შეხვედრაა! აი, სულ ეს არის, რისი თქმაც შეიძლება.
– ჩემთვის ძალიან უსიამოვნო, – მიუგო ოგუსტინმა გაღიზიანების იოლად შესამჩნევი ნიშნებით.
– სინამდვილეში, უფრო მეტად საწყენი ჩემთვისაა, მადმუაზელ, – მიმართა დაძმარებულმა ფრანვილმა, – თქვენ მე გამსვარეთ და ამ ლაქას სამი კვირის მანძილზე ვერ ჩამოვირეცხავ. არ იცოდით, რომ ჩვენს წრეში აღთქმას ვდებთ, ქალს არასდროს შევეხოთ?
– მგონია, ყოველგვარი ღირსების შელახვის გარეშე შეგიძლიათ ჩემისთანას შეხება.
– დამიჯერეთ, ლამაზო, – განაგრძო ფრანვილმა, – გამონაკლისის დასაშვებად სერიოზულ საფუძველს ვერ ვხედავ და არ მესმის, რატომ უნდა ჩაგეთვალოთ ნაკლი ღირსებად.
– ნაკლი… განა თქვენ უნდა მსაყვედურობდეთ, როცა თავადაც არანაკლებ სამარცხვინო ნაკლი გაქვთ?
– ნუ ვიჩხუბებთ, – უთხრა ფრანვილმა, – ორივე ერთ თამაშში აღმოვჩნდით და ყველაზე იოლი გამოსავალი იქნება, თუ ერთმანეთს დავშორდებით და აღარასდროს ვნახავთ.
ამის თქმისთანავე იგი კარის გასაღებად მოემზადა.
– ერთი წუთით, – შეაჩერა ოგუსტინმა და წინ გადაეღობა, – მთელს ქვეყანას მოსდებთ ჩვენს ამბავს, არა? დავიფიცებ რომ ასე იქნება.
– ჰო, ალბათ თავს შევიქცევ.
– დიდად არც მაღელვებს, ღვთის წყალობით, ჭორებზე ამაღლება შემიძლია, მიბრძანდით, ბატონო, მიბრძანდით და თქვით, რაც გენებოთ, – ამ დროს კიდევ ერთხელ შეაჩერა იგი.
– იცით, – გაუღიმა ქალმა, – მეტად უჩვეულო ამბავია… ორივე მოვტყუვდით.
– ეჰ, უფრო მწარე შეცდომა ჩემნაირი მიდრეკილების ხალხისთვისაა, ვიდრე თქვენსავით მოაზროვნეთათვის, – აუხსნა ფრანვილმა, – ის ცარიელი ხვრელიც ისეთი ამაზრზენი გვეჩვენება…
– დამიჯერეთ, ძვირფასო, რომ სინამდვილეში ჩვენც არანაკლებ გვძულს ის, რასაც გვთავაზობთ. მიბრძანდით, ჩვენი ზიზღი თანაბარია, მაგრამ ეს ამბავი კი მეტად თავშესაქცევი გამოვიდა, ამაში უნდა დამეთანხმოთ… მეჯლისზე დაბრუნდებით?
– არ ვიცი.
– მე აღარ დავბრუნდები, – უთხრა ოგუსტინმა, – თქვენ რაღაც ისეთი განმაცდევინეთ… რაღაც უსიამოვნო… დავწვები, დავიძინებ.
– შესანიშნავია. ძილი ნებისა!
– თუმცა, თუ წინააღმდეგი არ იქნებით, იქნებ სახლამდე მიმაცილოთ. აქვე, ორ ნაბიჯში ვცხოვრობ. საკუთარი ეტლი არა მაქვს და არ მინდა, აქ დარჩენამ მომიწიოს.
– სიამოვნებით გაგაცილებთ, – მიუგო ფრანვილმა, – ჩვენი მიდრეკილებები ხელს სულაც არ გვიშლის, რომ თავაზიანები ვიყოთ… მომკიდეთ ხელი… აი, გიწვდით.
– მხოლოდ იმიტომ გკიდებთ, რომ უკეთესს ვერაფერს ვხედავ.
– დარწმუნებული ბრძანდებოდეთ, რომ მე მას მხოლოდ კეთილსინდისიერების გამო გთავაზობთ.
ოგუსტინის სახლის კარიბჭეს მიუახლოვდნენ თუ არა, ფრანვილი გამოსამშვიდობებლად მოემზადა.
– მართლაც არაჩვეულებრივი ვინმე ბრძანდებით, – უთხრა მადმუაზელ დე ვილბლანშმა, – და, აი, ასე მტოვებთ ქუჩაში.
– უღრმესი ბოდიში, – მიმართა ფრანვილმა, – ვერც კი გავბედავდი…
– რა მოუქნელები არიან ის კაცები, რომლებსაც ქალები არ უყვართ!
– ეს თქვენ გგონიათ, – უთხრა ვაჟმა და მადმუაზელ დე ვილბლანში მაინც მიაცილა თავის ოთახამდე, – იცით, მადმუაზელ, მინდა სწრაფად დავბრუნდე მეჯლისზე და ჩემი სულელური შეცდომის გამოსწორება ვცადო.
– სულელური შეცდომა… ანუ გაბრაზებული ხართ, რომ მიპოვეთ?
– ასე არ ვიტყოდი, მაგრამ ისიც ხომ მართალია, რომ ერთსაც და მეორესაც ბევრად უკეთესი ხალხის გაცნობა შეგვეძლო?
– ჰო, მართალს ბრძანებთ, – დაეთანხმა ოგუსტინი და როგორც იქნა, თავის ოთახში შევიდა, – სწორი ხართ, ბატონო, მე კი… ვშიშობ, ეს საბედისწერო შეხვედრა მთელი ცხოვრების ბედნიერებად არ დამიჯდეს.
– განა მტკიცედ დარწმუნებული არა ხართ საკუთარ გრძნობებში?
– გუშინ ვიყავი.
– ოჰ, არ გინდათ ეს მაქსიმები.
– მე არც არაფერი მინდა, აი, თქვენ მართლაც ნერვებს მიშლით.
– კარგი, მივდივარ, მადმუაზელ, მივდივარ… უფალმა დამიფაროს იმისგან, რომ თავი დიდხანს შეგაწყინოთ.
– არა, დარჩით! გიბრძანებთ! ნუთუ არ შეგიძლიათ, სიცოცხლეში ერთხელ მაინც ქალს დაემორჩილოთ?
– არ არსებობს ისეთი რამ, რისი გაკეთებაც არ შემიძლია, – თქვა ფრანვილმა და კეთილგანწყობის ნიშნად ჩამოჯდა, – როგორც გითხარით, თავაზიანი ადამიანი ვარ.
– იცით თუ არა, რომ საშინელებაა ასეთი უხამსი მიდრეკილებების ქონა თქვენს ასაკში?
– ნუთუ გგონიათ, რომ თქვენი უცნაური გემოვნება დიდ კდემამოსილებაზე მიანიშნებს?
– ოჰ, ეს სულ სხვა რამაა. ჩვენს შემთხვევაში, ეს მოკრძალება და კეთილგონიერებაა… თუ გნებავთ – სიამაყეც. შიშიც კია, რომ მეორე სქესს თუ მივენდობით, ის მხოლოდ იმისთვის გვაცდუნებს, რომ საბოლოოდ დაგვეუფლოს და დაგვიმორჩილოს… მიუხედავად ამისა, სხეული მაინც თავისას ითხოვს და ამ მოთხოვნილებას ქალები ერთმანეთთან ურთიერთობით ვიკმაყოფილებთ. თუ მოვახერხებთ და ამას კარგად შევნიღბავთ, მაშინ ყველაფერი კდემამოსილების საბურველში გაეხვევა, როგორც ხშირად ხდება ხოლმე. ამგვარად, ბუნებაც კმაყოფილი დარჩება, ზნეობაც – შეურყვნელი და არც მორალური წინააღმდეგობები იჩენს თავს.
– აი, ნაღდი, მშვენიერი სოფიზმები! ასე თუ მივუდგებით, ყველაფერს გავამართლებთ. და როგორ გგონიათ, განა არ შეგვიძლია, ჩვენს სასარგებლოდ შემოვაბრუნოთ თქვენი ნათქვამი?
– სულაც არა, საზოგადოების მხრიდან განსხვავებული დამოკიდებულების გათვალისწინებით, ასეთივე შიში და ზაფრა არ უნდა გქონდეთ, თქვენი გამარჯვება ხომ ჩვენს მარცხში მდგომარეობს… რაც უფრო გაიზრდება თქვენს მიერ დაპყრობილთა რიცხვი, ეს სახელსა თუ დიდებას მოგიტანთ და საბოლოოდ ვერც იმ გრძნობების უარყოფას შეძლებთ, რასაც ჩვენ თქვენში ვბადებთ, მანკიერი გადახრებით იქნება თუ ზნედაცემულობით.
– მგონია, რომ ცოტაც და მომაქცევთ.
– დიახ, ამას ნამდვილად ვისურვებდი.
– და რას მოიგებდით, თქვენც ხომ მცდარ გზას ადგახართ?
– ეს ვალდებულებაა, რომელსაც ჩემი სქესი მაკისრებს, ხოლო რადგან ქალები მიყვარს, მათი დახმარებაც მსიამოვნებს.
– სასწაული რომ მოხდებოდეს, მისი თანმხლები ეფექტი არც ისეთი საყოველთაო აღმოჩნდება, როგორც თქვენ გგონიათ. მე ერთადერთი ქალის გამო ვისურვებდი მოქცევას, მხოლოდ და მხოლოდ რათა… მეცადა.
– სამართლიანი პრინციპია.
– რა თქმა უნდა, ცოტა სიფრთხილეცაა საჭირო იმ დროს, როცა რაღაცაში მონაწილეობ და წინასწარ არ იცი, თავს რაში ჰყოფ.
– როგორ, ქალთან არასდროს წოლილხართ?
– არასდროს და თქვენ… შემთხვევით ასეთივე დარწმუნებული ხომ არ ხართ, რომ პირველი კაცი ჯერ არ გყოლიათ?
– ოჰ, რა პირველი კაცი… ჩვენნაირი ქალები, იცით, ისეთი მოხერხებულები და ეჭვიანები არიან, რომ გვერდით გახედვის საშუალებას არ გვაძლევენ… კაცი კი მართლაც არასდროს მყოლია ჩემს ცხოვრებაში.
– ასეთი აღთქმა დადეთ?
– ჰო, არც მინდა, რომ ოდესმე მყავდეს, ან თუ მეყოლება, ისეთივე უცნაური უნდა იყოს, როგორიც მე ვარ.
– ვწუხვარ, რომ ამის სურვილი არა მაქვს.
– უფრო თავხედურად ნამდვილად ვერავინ მიპასუხებდა.
ამ სიტყვების წარმოთქმისთანავე მადმუაზელ დე ვილბლანში ადგა და ფრანვილს განუცხადა, სრული უფლება გაქვთ, მიბრძანდეთო. ჩვენმა ახალგაზრდა მიჯნურმა კი, რომელიც ისევ გულგრილობას ინარჩუნებდა, თავი მუხლებამდე დაუკრა და წასვლა დააპირა.
– მეჯლისზე დაბრუნდებით, არა? – მშრალად ჰკითხა მადმუაზელ დე ვილბლანშმა, იმედგაცრუების გამომხატველი მზერით, რომელშიც მგზნებარე სიყვარულის ნაპერწკლები ჰკრთებოდა.
– ჰო, ალბათ, როგორც გითხარით.
– ანუ არ შეგიძლიათ იმ მსხვერპლის მიღება, რაც თქვენთვის გავიღე?
– ნუთუ ჩემთვის რაიმე მსხვერპლად გაიღეთ?
– მე ხომ მხოლოდ იმიტომ დავბრუნდი, რომ სხვა აღარაფერი დამენახა მას შემდეგ, რაც, უბედური შემთხვევის წყალობით, თქვენ გაგიცანით.
– უბედური შემთხვევის წყალობით?
– მაიძულებთ, რომ ასეთი გამოთქმა გამოვიყენო. ისე კი, მხოლოდ თქვენზეა დამოკიდებული, სრულიად განსხვავებულ სიტყვებსაც ვიტყვი თუ არა.
– და მერე ამ ყველაფერს როგორ შეუთავსებთ თქვენს მიდრეკილებას?
– რას აღარ დათმობ, როცა შეყვარებული ხარ!
– ჰო, მაგრამ თქვენთვის შეუძლებელი უნდა იყოს ჩემი სიყვარული.
– იმასაც კი შევეგუები, თუ იმ საშინელ ჩვევებს შეინარჩუნებთ, რომლებსაც გამჩნევთ.
– და თუ უარს ვიტყვი მათზე?
– საკუთარ მიდრეკილებებს იმავე წამს სიყვარულის საკურთხეველზე მივიტან… ოჰ! ვერაგო ქმნილებავ, ეს აღსარება სახელის ფასად მიჯდება და შენც მხოლოდ პატივის ასაყრელად მოსულხარ, – მიუგო აცრემლებულმა ოგუსტინმა და სავარძელში ჩაეშვა.
– ეს-ესაა მსოფლიოს ყველაზე ლამაზ ბაგეთაგან წარმოთქმული აღსარება მოვისმინე, ყველაზე საამო, რაც კი შეიძლებოდა ოდესმე გამეგონა, – წამოიძახა ფრანვილმა და ოგუსტინს მუხლებზე შემოეხვია, – ოჰ, უნაზესი სიყვარულის შთამაგონებელო ძვირფასო ქმნილებავ, ახლა უკვე იცით ჩემი თვალთმაქცობის ამბავი და შემიწყნარეთ, ნუ დამსჯით ამ ყველაფრისთვის. დაჩოქილი გთხოვთ მოწყალებას და არ წამოვდგები, სანამ ჩემს ბოდიშს არ მიიღებთ. თქვენს წინაშე, მადმუაზელ, ყველაზე ერთგული და მგზნებარე მიჯნურია. მჯეროდა, რომ ეს ეშმაკობა აუცილებელი იყო, რათა ის გული დამეტყვევებინა, რომლის შეუვალობის შესახებაც ბევრი მსმენოდა. ხომ მივაღწიე წარმატებას, მშვენიერო ოგუსტინ, ნუთუ უარყოფთ სიყვარულს იმ მანკიერი გადახრების გარეშე, რომლის მოსმენის ღირსიც გახადეთ დამნაშავე მიჯნური… მე დამნაშავე ვარ… დამნაშავე იმაში, რომ დაგაჯერეთ… ოჰ! როგორ შეგეძლოთ დაგეშვათ, რომ შეიძლებოდა უწმინდური ვნება ჩაბუდებულიყო იმის სულში, ვისაც მხოლოდ თქვენთვის ედებოდა სიყვარულის სახმილი.
– ჯალათო, მომატყუე, არა? მაგრამ გაპატიებ… მიუხედავად იმისა, რომ არაფრის გაწირვა არ მოგიწევს, შე ვერაგო, ეს კი შვებას ვერ მოჰგვრის ჩემს სიამაყეს… ეჰ, კარგი, ამას მნიშვნელობა არა აქვს, ყველაფერს შემოგწირავ… იმისთვის, რომ თავი მოგაწონო, სიხარულით დავთმობ ცრუ ბილიკებს, რომლისკენაც პატივმოყვარეობა თითქმის ისევე ხშირად გვიბიძგებს ხოლმე, როგორც ესა თუ ის მიდრეკილება. ვგრძნობ, რომ ბუნება თავისას ითხოვს. მის ძახილს იმ უგვანი საქციელით ვახშობდი, რომელიც ახლა მთელი არსებით მძულს. არა, ბუნების ძალას წინააღმდეგობას ვერავინ გაუწევს: ჩვენ მხოლოდ თქვენთვის ვართ შექმნილნი და თქვენც მხოლოდ ჩვენთვის გაგაჩინათ განგებამ. მაშ, დავემორჩილოთ მის კანონებს, დღეს მე მთელი სხეულით ვგრძნობ ამ აღმაფრენას, თვით იმ ორგანოთიც კი, სიყვარულთან რომ არის გაიგივებული. ბუნების კანონებსაც, ამიერიდან, ბევრად უფრო წმინდად მივიჩნევ. აი, ხელს გიწვდით, ბატონო. მე თქვენ ღირსეული კაცი მგონიხართ და სრულიად შესაფერისი იმისთვის, რომ ჩემს შერთვაზე პრეტენზია განაცხადოთ. თუ დავიმსახურე, რომ წამით მაინც დამეკარგა თქვენი პატივისცემა, მზრუნველობისა და სინაზის წყალობით, შეცდომებს მალე გამოვასწორებ და იძულებული გახდებით, აღიაროთ, რომ წარმოსახვითი სისულელეები ყოველთვის არ ჰრყვნის კეთილშობილ სულს.
ფრანვილი, ვის გულშიც სიყვარულის ხანძარი ბობოქრობდა, სიხარულის ცრემლებით ასველებდა ულამაზეს ხელებს, რომლებსაც ნაზად კოცნიდა, მერე კი წამოდგა და მის შესაგებებლად ფართოდ გაშლილ მკლავებში აღმოჩნდა:
– დღეს უბედნიერესი დღეა ჩემს ცხოვრებაში, – წამოიძახა მან, – ვერაფერი შეედრება ჩემს გამარჯვებას, რამეთუ კეთილგონიერების წიაღს დავუბრუნე გული, სადაც მუდამ მე ვიმეფებ.
ფრანვილი კოცნიდა და კოცნიდა უდიდესი სიყვარულის შთამაგონებელ ღვთაებრივ ქმნილებას, შემდეგ კი განშორების დროც დადგა. მომდევნო დღეს მან საკუთარი ბედნიერების ამბავი ყველა მეგობარს შეატყობინა. მადმუაზელ დე ვილბლანში იმდენად სასურველი საცოლე იყო, რომ ვაჟის მშობლები უარს ვერ იტყოდნენ. ისინი იმავე კვირაში დაქორწინდნენ.
სინაზე, ნდობა, უდიდესი მოკრძალება, უკიდურესი სისადავე გვირგვინად დაადგა მათ ქორწინებას, ხოლო როგორც კი კაცთა შორის უბედნიერესი გახდა, ფრანვილი იმდენად მოხერხებული აღმოჩნდა, რომ ყველაზე თავნება ქალიშვილი ყველაზე გონიერ და ღირსეულ ცოლად აქცია.

ფრანგულიდან თარგმნა ირმა ტაველიძემ