***
ედგარ ალან პოს „ყორანს“ დიდი გატაცებით ვთარგმნიდი და თან სულ მახსენდებოდა გალაკტიონის სტრიქონები:
„ლანდებს სასახლეში მხოლოდ მაშინ ელი,
როცა საუბარი ედგარ პოეზეა.“
ისე მოხდა, რომ ღამით ვთარგმნიდი „ყორანს“ და დილით ძლივს ავდექი, რომ ლექციაზე არ დამგვიანებოდა. გამოვედი სახლიდან და სწრაფი ნაბიჯებით გავეშურე კინოსტუდიასთან მდებარე ავტობუსის გაჩერებისაკენ. უკვე მუშთაიდს მივუახლოვდი, როდესაც კაცის სილუეტი დავინახე. მან ჩემი ყურადღება მიიპყრო, დავაკვირდი და გულში გავიფიქრე, ეს ნამდვილად გალაკტიონია-მეთქი. როცა უფრო მივუახლოვდი, დავრწმუნდი, რომ მართლაც გალაკტიონი იყო. იდგა და მარცხენა ხელი გულზე ჰქონდა მიდებული. წყნარი სახით გაჰყურებდა მოპირდაპირე მხარეს ლამაზ, წითელი აგურით ნაშენ სახლს. ისეთი გრძნობა გამიჩნდა, რომ ვიღაცის მოლოდინში იყო. ნაბიჯი ვეღარ გადავდგი, ვიდექი და შევყურებდი. უცებ ვიგრძენი, რომ ლექციაზე მაგვიანდებოდა. მორიდებით ჩავუარე და გაჩერებისკენ გავიქეცი.
მთელი გზა გალაკტიონზე ვფიქრობდი. და მისი ერთი ლექსის სტრიქონიც კი შევცვალე: „ჯერ არასდროს არ მინახავს სახე ასე წყნარი, მდუმარებით შემოსილი უკვდავების ქნარი“. ის ჩემთვის მართლაც უკვდავების ქნარი იყო.
რა თქმა უნდა, ლექციაზე დამაგვიანდა და როცა მეხუთე კორპუსის კიბეები ავირბინე, კიბის თავზე დეკანმა გაკვირვებით შემომხედა. შენ არასდროს არ იგვიანებდი ლექციაზე, დღეს რა დაგემართაო. ლექციის შემდეგ ავუხსენი, თუ რა დამემართა. მას გაეღიმა და მითხრა, გასამართლებელი საბუთი გქონიაო. იმ ღამეს ბოლომდე ვთარგმნე „ყორანი“.
***
თემურ კობახიძე, პაატა შევარდნაძე და ზურა ქარუმიძე მუშაობდნენ ნიკო ყიასაშვილთან ტომას სტერნს ელიოტის, უილიამ ბატლერ იეიტსის და ჯონ დონის შემოქმედებაზე. ნიკომ დამიბარა და მთხოვა, რომ ელიოტიდან და იეიტსიდან მათ მიერ გამოყენებული ციტატები მეთარგმნა ქართულად. ზოგიერთი ლექსი უკვე თარგმნილი მქონდა და მათ გამოიყენეს თავიანთ ნარკვევებში.
ერთ დღეს ჩემთან, სახლში ტელეფონის ზარმა დარეკა. თემურ კობახიძეს ჩემთან უნდოდა მოსვლა ორი ლექსის თარგმნის თაობაზე. საღამოს ექვს საათზე მოვიდა ჩემთან და მთხოვა, რომ უახლოეს დღეებში მეთარგმნა ორი ლექსი: „უკვდავების ჩურჩული“ და „ბერბანქი ბედეკერით: ბლაისტაინი სიგარით“. ვუთხარი, მოდი, ეს ლექსები ერთად გავარჩიოთ-მეთქი. ჯერ „ბერბანქი“ წაიკითხა და მისი პწკარედი დავწერეთ. მერე მეორე ლექსის პწკარედიც მოვამზადეთ და ვთხოვე, ცოტა ხანი მოეცადა. მე ჯერ „ბერბანქის“ თარგმნას შევუდექი. დაახლოებით ერთ საათში ვთარგმნე. თემურს მოეწონა და თან გაკვირვებული დარჩა. ვუთხარი, თუ კიდევ ერთი საათი გცალია, ბარემ მეორეც გავაკეთოთ-მეთქი. ღამის ათის ნახევარზე ორივე ლექსი მქონდა ნათარგმნი. თემური გაოცებული მეუბნებოდა, ვფიქრობდი, ორი ან სამი დღე მაინც დაგჭირდებოდათ ამ ლექსების სათარგმნელადო. დიდი მადლობა გადამიხადა და, ცოტა არ იყოს, გაკვირვებული წავიდა.
მალე არილის ორ ნომერში (2002 N5, N6) დაიბეჭდა თემურ კობახიძის „მოდერნისტული კარნავალი ტომას ელიოტის ვენეციაში“.
თემურმა ორივე ნომერი მაჩუქა წარწერით: „ჩემს თანაავტორს, მედიკოს, სიყვარულით. 19.11.02“
დღეს თემური აღარ არის. მწუხარებით ვიხსენებ იმ წლებს, როცა ის ჩემი სტუდენტი იყო და მერე უკვე – კოლეგა.
***
2000 წელია, თვე და რიცხვი არ მახსოვს, ტელეფონის ზარი გაისმა. სატელეფონო რადიო მირეკავს და მთხოვს, რომ გადაცემაში „ერთი ლექსის ისტორია“ – მონაწილეობა მივიღო. მოსაფიქრებლად ორი დღე ვთხოვე და ბოლოს დავთანხმდი. ვისაუბრე უილიამ ბატლერ იეიტსის ლექსზე „ინისფრის კუნძული ტბაში“. ისევ გაისმა ტელეფონის ზარი და პაატა ჩხეიძე გამომეცნაურა. მითხრა, რომ იეიტსის ლექსისთვის მოუსმენია და შემომთავაზა, „ჩვენი მწერლობის“ რედაქციაში მივსულიყავი და ჩემი თარგმანები მიმეტანა. შევთანხმდით და მეორე დღეს მივაკითხე რედაქციას, ასე გავიცანი ჩემთვის უძვირფასესი ადამიანი, როსტომ ჩხეიძე.
იმ დროიდან „ჩვენი მწერლობის“ თითქმის ყველა ნომერში იბეჭდებოდა ჩემი თარგმანები. ლექსები, დრამები და პროზაული ნაწარმოები. „კელტური მიმწუხრი“ საკმაო აღმოჩნდა იმისთვის, რომ წიგნად გამოცემულიყო. ჩემთვის უძვირფასესი ადამიანების, როსტომ და პაატა ჩხეიძეების, გულმოდგინებით გამოიცა კრებულიც, სახელად „კელტური მიმწუხრი“. წიგნის პრეზენტაცია ჩატარდა „ჩვენი მწერლობის“ რედაქციაში, წიგნი გამოსცა გამომცემლობა „ინტელექტმა“, რომლის რედაქტორიც არის ახლა უკვე ჩემთვის საყვარელი ახალგაზრდა მეგობარი, ზვიად კვარაცხელია. ზვიადმა არა მარტო იეიტსის კრებული გამოსცა, არამედ სხვა ნაწარმოებებიც. აი, ასეთი იღბლიანი იყო მოულოდნელი წუთების ნათელი.
***
მიუხედავად იმისა, რომ ცხოვრებაში მრავალი რამ გადამხდენია, თავს მაინც იღბლიან ადამიანს ვუწოდებ, რადგან ჩემს გზაზე კეთილშობილ, საყვარელ ადამიანებს შევხვედრივარ და მიუხედავად ასაკში დიდი სხვაობისა, ჩემს ახლობელ ადამიანებად ჩამითვლია და ჩემი სევდა და დარდიც გამიზიარებია.
მადლიერი ვარ განგების, რომ ანგელოზად მომივლინა ეს უნიჭიერესი, უკეთილშობილესი, ერთგული მეგობარი, ანი კოპალიანი. მიუხედავად ჩემი ასაკისა, ვგრძნობ, რომ მასთან ბევრი საერთო მაქვს. ამიტომ ხშირად გვისაუბრია პირად ცხოვრებაზე, ვუამბობდი ჩემი ბავშვობის და სიყმაწვილის თავგადასავლებს, ისიც გულმოდგინედ და ინტერესით მისმენდა, სწორედ მან შემომთავაზა, დამეწერა ჩემი ცხოვრების მოგონებათა წიგნი „ცაში გამოკიდებული სახლი“.
უკვე ჩვევად მექცა, რომ რაც არ უნდა ვთარგმნო და რაც არ უნდა შევქმნა (თუნდაც საკუთარი ლექსები), ანის უნდა გავუზიარო, მე ვიცი მისი შესაძლებლობები, ვაფასებ მის ნიჭს და აღტაცებული დავრჩი მისი მშვენიერი თარგმანით, ელიოტის „კატებისა“, რომელმაც ღირსეულად დაიმსახურა „საბა“.
ახლა მე უკვე ისეთ ასაკში ვარ, რასაც არ უნდა ვაკეთებდე, სხვისი აზრი ჩემთვის ძვირფასია. სწორედ ამიტომ, ხშირად მივმართავ ჩემს ძვირფას მეგობრებს, პაატა ჩხეიძეს, ანი კოპალიანსა და ზვიად კვარაცხელიას, რადგან მათი ნიჭისა და გულწრფელობის მჯერა. მე მათი მადლიერი ვიქნები ჩემი დარჩენილი სიცოცხლის მანძილზე.
ჩემი მოგონებების წიგნის გამოცემაში, რა თქმა უნდა, ანისთან ერთად დიდი წვლილი მიუძღვის ზვიად კვარაცხელიას, რომლის გარეშეც არცერთი ჩემი წიგნი არ გამოცემულა. მადლობა მათ.
***
2018 წელს სრულიად მოულოდნელად ჩემს ცხოვრებაში კიდევ ერთი უმცროსი მეგობარი გამოჩნდა. მე უკვე ნახევრად სიბნელეში ვცხოვრობდი. ასაკის მომატებასთან ერთად თვალის სინათლე დამაკლდა. არადა, გაჩერება არ შემეძლო, სიცოცხლე რომ გამეგრძელებინა, უნდა მეთარგმნა და ჩემი ფიქრები ლექსებად მექცია და, აი, გამოჩნდა ჩემი „თვალის ჩინი“, ნია კახიძე, ერთგული და დაუზარელი ადამიანი, ამომიდგა მხარში და მისი შემწეობით ვთარგმნე ფოლკნერის „ნიუ ორლეანის ჩანახატები“, ჩარლს ბუკოვსკის, რობერტ ფროსტის, ეზრა პაუნდის, ტომას სტერნზ ელიოტის ლექსები. ბოლოს ელიოტის პიესა „კოქტეილის წვეულებაც“ ვთარგმნეთ. ჩარლს კონელისა და ფოლკნერის მოთხრობები („მიღმა“, „კარკასონი“). და ახლაც ვაგრძელებთ ერთად შრომას.
აქაც მოულოდნელობის ნათლის მადლიერი ვარ.
იმედი მაქვს, რომ მე და ნია კიდევ ბევრ ახალ თარგმანს შევქმნით.
© არილი