• პოეზია

    ანდ­რო ბუ­ა­ჩი­ძე

    წუ­ხი­ლი ლექ­სე­ბის გა­მო

    ვა­­მე, რო­გორ გა­მი­უცხოვ­დით

    ად­რე შეთხ­ზუ­ლო ჩე­მო ლექ­სე­ბო,

    ვარ­­­­ლა­ვი თქვენს თავს რომ მკარ­ნა­ხობ­და,

    მთის კორ­ტო­ხებ­ზე უნ­და ვე­ძე­ბო.

    და თქვენ თვი­თო­ნაც ზურ­გი მაქ­ცი­ეთ,

    გა­ნა­თე­ბუ­ლი ელ­ნა­თუ­რე­ბით,

    ელ­ნა­თუ­რე­ბი სხი­ვებს ის­როდ­ნენ,

    რო­გორც ბა­დე­ებს მე­ბა­დუ­რე­ბი.

    ვა­­მე, რო­გორ მე­უცხო­­ბით

    და­ვიწყე­ბუ­ლო ჩე­მო ლექ­სე­ბო,

    მე ყე­ლამ­დე ვარ სავ­სე ცხოვ­რე­ბით

    და აღ­არც მინ­და სად­მე გე­ძე­ბოთ.

    არ­­და, რო­გორ გწერ­დით კედ­ლებ­ზე

    ხელ­მიბ­ჯე­ნი­ლი და მოწყე­ნი­ლი,

    თით­ქოს კარ­ნა­ხით მე­წე­რე­ბო­და

    უკ­­ნას­­ნე­ლი ღა­მის წე­რი­ლი.

    ვა­­მე, რო­გორ გა­მი­უცხოვ­დით –

    რო­გორც ტო­ვე­ბენ შვი­ლებს მშობ­ლე­ბი

    ან მშობ­ლებს ტო­ვებს შვი­ლი უძ­ღე­ბი…

    თან­და­თა­ნო­ბით ჩვენც დავ­შორ­დე­ბით.

    სად არ ვი­­რე, ჩე­მო ლექ­სე­ბო,

    სად არა მდევ­და ბე­დი მდე­ვა­რი,

    შუ­­ღა­მი­სას ჩე­მო შემ­­­რე­ნო

    და ჩემ­თან ერ­თად ღა­მის მთე­ვარ­ნო.

    ვა­­მე, რო­გორ გა­გი­უცხოვ­დით,

    სხვა ცხოვ­რე­ბა­ში მოვ­­­დი ვი­თომ­და,

    არ­­და, ჩემს ჩრდილს თქვენ მი­უძღო­დით

    და კვალ­ში გდევ­დით მეც ხომ თვი­თო­ნაც.

    სად აღ­არ გწერ­დით – მთებ­ზე, ბო­ძებ­ზე,

    ქა­რის ნაფ­ლეთ­ზე, რკი­ნის კა­ვებ­ზე,

    ჯერ ხომ დაგ­კარ­გეთ, მე­რე მოგ­ძებ­ნეთ,

    ვერ­მიგ­ნე­ბულ­საც ის­ევ და­ვე­ძებ.

    თქვენც ასე რა­ტომ გა­მი­ნა­პი­რეთ,

    რო­გორც უბ­­რი და­ნის მლე­სა­ვი,

    ტყა­ვი გა­დამ­­­რა, ტყა­ვი ცხრა­პი­რი,

    ვიდ­რე თქვენს სიტყ­ვებს ამ­ოვ­კემ­სავ­დი.

    ვა­­მე, რო­გორ გა­მი­უცხოვ­დით,

    რო­გორ მო­მე­დო მეც სა­რე­ვე­ლა,

    მე­გუ­ლე­ბო­დით, ჩე­მო ლექ­სე­ბო

    ჩე­მი­ვე ჯავ­რის უხ­მო მთრე­ვე­ლად.

    ახ­ლა რა­ღა ვქნა, ალ­ბათ ერთ­მა­ნეთს

    ათ­ას­ში ერთხელ თუ შე­ვეყ­რე­ბით,

    და შე­მოდ­გო­მის ფარ­თო ფოთ­ლე­ბით

    სავ­სეა ბაღ­ში გრძე­ლი მერ­ხე­ბი.

    * * *

    შენ ალ­ბათ გიკ­ვირს: რა და­­შა­ვე,

    შენს მყუდ­რო კუთხეს რომ ვერ მი­­გენ

    და წყნე­თის ქვე­მოთ ქა­რი ნარ­შა­ვებს

    სულ და­­დევ­რად აფ­­რი­­ქებს.

    რა ვრცე­ლია და უკ­­დე­გა­ნო

    სივ­­ცე, რომ­ლი­თაც მზე­რა ივ­სე­ბა,

    ხსნა არ იქ­ნე­ბა თვი­თონ შენ­გა­ნაც,

    ამ­ას ხომ ხვდე­ბი უკ­ვე ის­­დაც.

    გა­დახ­ვალ ხიდ­ზე, სა­დაც მდი­ნა­რე

    ვე­რე კვლავ ის­ევ ისე მი­ღე­ლავს,

    და ხე­დავ მწუხ­რის მსუ­ბუქ მი­ნა­რევს,

    შენ სა­­თაც კი არ გა­­ხე­დავ.

    შენ სა­­თაც კი არ გა­­ხე­დავ

    ყველ­გან იდ­გე­ბა წყნა­რი ფერ­დო­ბი

    არ გენ­დო­ბი­ან, კა­რი იღ­­ბა

    და იხ­­რე­ბა, შენც არ ენ­დო­ბი.

    ცხოვ­რე­ბას მო­აქვს თა­ვის ზვირ­თე­ბი

    მო­აქვს ფო­თო­ლი, ხავ­სი, ნა­ფო­ტი

    და გა­ვიწყ­დე­ბა წყნა­რი კირ­თე­ბით

    რა­საც ფიქ­რობ­დი და არ ამ­ბობ­დი.

    და გა­ვიწყ­დე­ბა, დაგ­ვიწყე­ბია,

    დაგ­ვიწყე­ბია უკ­ვე მწა­რე­დაც

    რო­ცა ჩრდი­ლე­ბი წყნა­რად წვე­ბი­ან

    ცხოვ­რე­ბაც წყნა­რი მო­ჩანს გა­რე­დან.

    რა­ტომ და­დი­ხარ, რო­გორც სა­ლო­სი,

    ზოგ­ჯერ ფხი­ზე­ლი, ზოგ­ჯერ ნას­ვა­მი

    და ვარ­­­­ლა­ვე­ბის ტა­ნი­სა­მო­სი

    რა­ტომ გაც­ვია შენც იმ­ათ­სა­ვით.

    შენ ალ­ბათ გიკ­ვირს, რა და­­შა­ვე,

    რა­საც ეძ­ებ­დი, რომ ვერ მი­­გენ,

    ირგ­­ლივ ლაყ­ბო­ბენ და ხორცს ხარ­შა­ვენ

    და კითხუ­ლო­ბენ: პა­სუხს ვინ აგ­ებს?

    * * *

    ეს სახ­ლი, რო­გორც ძვე­ლი რვე­­ლი,

    ეს სახ­ლი ან­და სახ­ლის კე­დე­ლი

    გაც­ვე­თი­ლია და შემ­­­რე­­ლი

    და აღ­არ­სა­ით არ­გამ­ხედ­ვე­ლი.

    სად გა­იკ­რიფ­ნენ ის მო­სახ­ლე­ნი

    დიდ­ხანს შემ­ყუ­რე ერ­თი ნა­თუ­რის,

    და რო­დის შეწყ­და ყე­ფა ძაღ­ლე­ბის

    ამ სიწყ­ნა­რე­ში გა­დახ­ლარ­თუ­ლი.

    ეს ბი­ნა, რო­გორც ძვე­ლი რვე­­ლი,

    ეს ბი­ნა, ან­და ბი­ნის კე­დე­ლი,

    გაც­ვე­თი­ლია და შემ­­­რე­­ლი

    და სუყ­ვე­ლაფ­რის გა­დამ­კეტ­ვე­ლი.

    რა უნ­და მოხ­დეს, ერთ­მა ვარ­­­­ლავ­მა,

    რომ გა­­ნა­თოს ძვე­ლი სარ­­მე­ლი,

    ვინც ჩანს ნე­ტა­ვი, ვინ გა­ნას­­ვა­ვა

    იმ­ის­გან, ვინც კი არ ჩანს გარ­­ვე­ვით.

    ეს ქუ­ჩა რო­გორც ძვე­ლი რვე­­ლი,

    ეს ქუ­ჩა ან­და ქუ­ჩის მხვე­ტე­ლი,

    გაც­ვე­თი­ლია და დარ­­ვე­­ლი

    და უკ­ვე სხვა­გან გა­დამ­ხედ­ვე­ლი.

    * * *

    გზა­ზე ლიც­ლი­ცებს ერ­თი ნა­თუ­რა

    სა­­ქაოა, ხვდე­ბი ცე­ცე­ბით,

    სი­ნამ­­ვი­ლე­ში ამ­ოწ­ვარ­თუ­ლა

    შენც თით­ქოს იმ­ის ცახ­ცახს ეძ­ებ­დი

    და ხე­დავ გვერ­დით ად­­მი­­ნებს

    გა­და­ფე­ნი­ლებს გზებ­ზე ჩრდი­ლე­ბად,

    ბრმებ­მა ხე­ვი რომ გა­და­­­რეს

    და ტა­ნი ძლივს რომ ემ­ორ­ჩი­ლე­ბათ.

    უც­ნა­­რია, სა­ით მი­დი­ხარ,

    არ გი­ფიქ­რია ალ­ბათ ამ­­ზე,

    ბრკი­­ლა სხი­ვი სხლტე­ბა ბინ­დი­დან

    და კვეთს ჰა­ერ­ში მრუ­დე ალ­მა­სებს.

    უც­ნა­­რია, არ გი­ფიქ­რია

    იმ­­ზე, რა­ზეც უნ­და გე­ფიქ­რა,

    თით­ქოს სა­ღა­თას ძი­ლად მიგ­­რილ­ხარ,

    ვე­ღარ დაგ­ცალ­და, თით­ქოს ვერ იქ­ნა –

    ვერ ამ­ოხ­ვე­დი მწა­რე სიზ­­რი­დან,

    ვერ მო­ის­რუ­ლე სიზ­­რის ნარ­ჩე­ნი,

    თით­ქოს ის ბლან­ტი შუ­ქი გი­ზი­დავს,

    რომ­ლის ცქე­რა­საც თვა­ლებს აჩ­ვევ­დი.

    აქ­აც სმაა და აქ­აც ჭა­მაა,

    ენ­­გე­თია ეს თუ ერგ­ნე­თი,

    და რა და­ვა აქვს ნე­ტავ ჯა­მა­ათს,

    რა რჯით ქე­ლე­ხის შემ­დეგ შეკ­რე­ბილთ?

    გზა­ზე ლიც­ლი­ცებს ერ­თი ნა­თუ­რა,

    მეც თით­ქოს იმ­ის ცახ­ცახს ვე­ძებ­დი,

    სი­ნამ­­ვი­ლე­ში ამ­ოწ­ვარ­თუ­ლა…

    და მივ­ლას­ლა­სებ ხე­ლის ცე­ცე­ბით.

    © ”არილი”

  • პორტრეტი

    ფორუღ ფაროხზადი

    ­­ფრაგმენტე­ბი

    ­­­­­­­­­სპარსულიდან თარგმნა თეა ჯანაშიამ


    * * *

    ვიგ­­ძე­ნი, რო­გორ გას­რულ­და ჩე­მი ცხოვ­რე­ბა და ყვე­ლა­ზე მცი­რე, რაც 27 წლის ას­აკ­ში უნ­და მცოდ­ნო­და, უკ­ვე შე­ვი­ცა­ნი. იქ­ნებ იმ­­ტო­მაც, რომ ვარ­დე­ბით მო­ფენ­ლი გზით არ მივ­ლია. ამ სიყ­ვა­რულ­მა და სა­სა­ცი­ლო ქორ­წი­ნე­ბამ 16 წლის ას­აკ­ში ჩე­მი მო­მა­ვა­ლი ცხოვ­რე­ბის სა­ფუძ­ვე­ლი შე­არ­ყია და და­ან­­რია. მეგ­ზუ­რი არ­­ვინ მყო­ლია და ყვე­ლა­ფე­რი, რაც ჩემ­შია, მე აღ­მო­ვა­ჩი­ნე და ის, რაც არ მაქვს, მხო­ლოდ ის არ­ის, რაც შე­მეძ­ლო, მქო­ნო­და.

    ცხოვ­რე­ბის უაზ­რო­ბამ და სა­კუ­თა­რი თა­ვი­სად­მი გა­უც­ნო­ბი­­რებ­ლო­ბამ უფ­რო შორს წა­მიყ­ვა­ნა.

    ჩე­მი უბ­­დუ­რე­ბა მხო­ლოდ მოზ­­ვა­ვე­ბუ­ლი გრძნო­ბე­ბის უნ­­ყო­ფო­ბა იყო.

    * * *

    ვგრძნობ, რა­ღაც და­უცხ­რო­მე­ლი, გი­ჟუ­რი ვნე­ბა არ­სე­ბობს ჩემ­ში. მსურს ყვე­ლა­ფერ­ში შე­ვაღ­წიო და მი­წის სიღ­­მემ­დე ჩა­ვი­დე. იქ არ­ის ჩე­მი სიყ­ვა­რუ­ლი, იქ, სა­დაც მარ­­ვა­ლი ღვივ­დე­ბა, ფეს­ვებს იდ­გამს და ლპო­ბა­ში თვი­თონ აგრ­ძე­ლებს არ­სე­ბო­ბას. თით­ქოს ჩე­მი სხე­­ლიც წარ­მა­ვა­ლი და ცვა­ლე­ბა­დია. მინ­და, მის ფეს­ვებს შე­ვე­ხო და ჩე­მი გუ­ლი, რო­გორც მწი­ფე ნა­ყო­ფი, ხის ყვე­ლა ტოტ­ზე ჩა­მოვ­კი­დო.

    * * *

    ყო­ველ­­ვის ვცდი­ლობ, იდ­­მა­ლი და ამ­­უც­ნო­ბი ვი­ყო და არ­­ვინ შე­იც­ნოს ჩე­მი ტკი­ვი­ლი­­ნი ცხოვ­რე­ბა. ვცდი­ლობ, ად­­მი­­ნი გავ­­დე, რად­გან ჩე­მი არ­სი ჩემ­შია… ჩვენ მხო­ლოდ ის შეგ­ვიძ­ლია, ჩვე­ნი გრძნო­ბე­ბი ფეხ­­ვეშ გავ­თე­ლოთ, მაგ­რამ მას ვერ­სად გა­ვექ­ცე­ვით და ვერც და­ვე­მა­ლე­ბით.

    * * *

    არ ვი­ცი, “მიღ­წე­ვა” რა არ­ის, მაგ­რამ ასე მგო­ნია, რა­ღაც მი­ზა­ნია, რომ­ლის­კე­ნაც მთე­ლი ჩე­მი არ­სე­ბა მი­ილ­­ვის. ნე­ტავ, მოვ­­­დე და ის­ევ შე­ვიც­ნო სი­ცოცხ­ლის ძა­ლა. ვი­ხი­ლო სხვა სამ­ყა­რო, ნა­თე­ლი და კე­თი­ლი; სიმ­დაბ­ლე და სი­ბილ­წე, ად­­მი­ანს რომ აჩრ­დი­ლი­ვით აედ­ევ­ნა, გაქ­რეს სა­მა­რა­დი­სოდ და არ­­ვინ, არ­­ვინ აღ­მარ­თოს სა­კუ­თა­რი სახ­ლის წინ კედ­ლე­ბი.

    * * *

    ად­­მი­­ნი ად­ვი­ლად ეგ­­­ბა ცხოვ­რე­ბის სა­სა­ცი­ლო ჩვე­ვებს და სიძ­ნე­ლე­ებ­სა და წი­ნა­აღ­­დე­გო­ბებს ემ­ორ­ჩი­ლე­ბა.

    ჩე­მი უბ­­დუ­რე­ბა, მწუ­ხა­რე­ბის მო­რევ­ში რომ მით­რევს, იმ­დე­ნად სა­­ცა­რია, ის­იც შე­უძ­ლია, ფა­რი­სევ­ლო­ბის მაც­დუ­ნე­ბე­ლი მა­ხი­სა­გან და­მიხ­­ნას.

    არ მინ­და, უბ­რა­ლოდ კმა­ყო­ფი­ლი ვი­ყო. მსურს, ჩე­მი ძა­ლა და ენ­ერ­გია შე­ვიც­ნო…

    ჩე­მი უბ­­დუ­რე­ბა უძ­ლუ­რე­ბი­სა და სირ­ცხ­ვი­ლის გარ­და, არ­­ფე­რია, ჩე­მი სი­კე­თე თვა­ლუწ­­დე­ნე­ლი კე­დე­ლია. კე­დე­ლი და მზის შუ­ქით მო­ნუს­­ვა, დრო­ის სიმ­ცი­რე, სუ­ლის შემ­ხუ­თა­ვი ნაღ­ვე­ლი და ზიზ­ღია.

    * * *

    გუ­შინ ჰოს­პი­ტალ­ში, ჩემს გვერ­დით ნო­მერ­ში ქალ­მა თა­ვი მო­იკ­ლა. გამ­თე­ნი­­სას რა­ღაც გა­ურ­­ვე­ვე­ლი კვნე­სის თუ ტი­რი­ლის ხმა მო­მეს­მა. მე­გო­ნა, ძაღ­ლი წკავ­­კა­ვებ­და და გა­რეთ გა­ვე­დი. გა­ვიტ­რუ­ნე. მე­რე სხვე­ბიც მო­ვიდ­ნენ და კა­რი შე­ამ­­­რი­ეს. ტახ­­ზე უგ­­ნოდ ეგ­დო ტან­და­ბა­ლი, ფერ­­­­თა­ლი, უს­­ხო ქა­ლი. მას ფე­ხებ­ში ჩას­ჭი­დეს ხე­ლი და გვა­მი ქვე­ვით ჩა­მო­ათ­რი­ეს. ქალს სი­ცოცხ­ლის ნი­შან­წყა­ლი არ ეტ­ყო­ბო­და. თვალ­ში მომ­­­და მი­სი სა­სა­ცი­ლო, უც­ნა­­რი ტან­საც­მე­ლი: გულ­საბ­ნე­ვი, ჭუჭყი­­ნი საც­ვა­ლი, დაფ­ლე­თი­ლი წინ­დე­ბი, ფე­რა­დი ქა­ღალ­დე­ბი და ფე­რა­დი ქა­ღალ­დე­ბის­გან სა­გულ­და­გუ­ლოდ გა­მოჭ­რი­ლი თო­ჯი­ნე­ბი, ზღაპ­რე­ბის წიგ­ნი, სხვა­დას­­ვა აბ­­ბი, იესო ქრის­ტეს ხა­ტი და ავ­გა­რო­ზი.

    არ ვი­ცი, მაგ­რამ ამ თვით­­­­ლე­ლო­ბამ იმ­დე­ნად შემ­­რა, მინ­დო­და, სა­­ვად­­ყო­ფო­ში გავ­ყო­ლო­დი, მაგ­რამ ხალ­ხი ისე უკ­მე­ხად ლა­პა­რა­კობ­და უც­ნობ ქალ­ზე, ვერ გავ­ბე­დე, თა­ნაგ­­­ნო­ბა გა­მო­მე­ხა­ტა. ჩემს ოთ­ახ­ში შე­ვე­დი და ავ­ტირ­დი.

    * * *

    ნუ­თუ სა­სა­ცი­ლოა, ად­­მი­­ნი თა­ვის სა­ხელს ხე­ზე რომ ამ­ოტ­ვიფ­რავს და თა­ვი ბედ­ნი­­რი ჰგო­ნია. ის იმ­დე­ნად ეგ­­ის­ტი მა­ინც არ არ­ის, რომ იმ “ღირ­სე­ულ” და “პა­ტივ­სა­ცემ” ად­­მი­­ნებს და­ემ­­გავ­სოს, რომ­ლე­ბიც ღრმა სი­ბე­რემ­დე ცხოვ­რო­ბენ, ვიდ­რე თმის ერ­თი ღე­რი შერ­ჩე­ბათ.

    * * *

    თუ “სიყ­ვა­რუ­ლი” სიყ­ვა­რუ­ლი იქ­ნე­ბა ფუჭ სიტყ­ვებს არ ექ­ნე­ბათ აზ­რი.

    ლონ­დო­ნის ერ­ოვ­ნულ გა­ლე­რე­­ში ლე­­ნარ­დოს ერთ სუ­რათს წა­ვაწყ­დი, რო­მე­ლიც ად­რე არ მე­ნა­ხა. გან­­ჯის დღეს ას­­ხავს. ნა­ხა­ტი ცის­ფერ ფერ­შია გა­დაწყ­ვე­ტი­ლი. ად­­მი­­ნი­ვით მეტყ­ვე­ლია და გან­თი­­დი­ვით ნა­თე­ლი. მინ­დო­და მუხ­ლი მო­მე­ყა­რა და მე­ლო­ცა. სა­­ცა­რია, მხო­ლოდ დი­დი სიყ­ვა­რუ­ლი­სა და სი­ლა­მა­ზის გან­­დის წუ­თებ­ში ვხდე­ბი რე­ლი­გი­­რი.

    * * *

    მარ­ტო­ხე­ლა ბავ­­ვი­ვით ვარ. ვფიქ­რობ მზე­სუმ­ზი­რას ყვა­ვი­ლებ­ზე, ასე ლა­მა­ზად რომ აუყ­რი­ათ ტა­ნი. აყ­ვა­ვილ­­ნენ და თით­ქოს მე­ვედ­რე­ბი­ან: “ჩემ­­ვის და­წე­რე”. ზღვა ვნა­ხე სიზ­­რად. ზღვის ზე­და­პირ­ზე ნა­ვე­ბი მი­­პო­ბენ ტალ­ღებს. არ­­ვინ იც­ის, ზღვის და­სას­რუ­ლი სად არ­ის. რომ შე­მეძ­ლოს, ამ უს­ას­რუ­ლო­ბის ნა­წი­ლი გავ­­დე, მა­შინ შევ­­ლებ­დი ყველ­გან და ყვე­ლა­ფერ­ში ვი­ყო, უს­აზ­­­რო და უნ­­პი­რო გავ­­დე. მი­წი­დან ამ­­დის ის ძა­ლა მე რომ მი­ზი­დავს და მიპყ­რობს და ერ­თი სუ­ლი აქვს მის სიღ­­მე­ში ჩა­მი­ტა­ნოს.

    ჩემ­­ვის წინ­­­ლა და აღ­მას­­ლა არ­­ფე­რია, მხო­ლოდ ღრმად მინ­და შე­ვაღ­წიო ყვე­ლა­ფერ­ში, რაც მიყ­ვარს. მინ­და ვინ­მემ სიყ­ვა­რულ­ში თა­ნა­მიგ­­­ნოს და თუნ­დაც ერთ ყვა­ვილ­ში შე­უც­­ლე­ლად გან­­ზავ­დე. ასე მგო­ნია, სწო­რედ ეს არ­ის გზა უკ­ვა­ლოდ გაქ­რო­ბის, გარ­და­სახ­ვი­სა და არ­­რა­­ბად ქცე­ვი­სა­გან თა­ვის და­საღ­წე­ვად.

    * * *

    ბედ­ნი­­რი ვარ, რომ ჭა­ღა­რა შე­მო­მე­პა­რა და შუბ­ლი და­­ღა­რა. წარ­ბებს შუა ორი დი­დი ნა­­ჭი გა­მიჩ­­და. აღ­­რა ვარ გუ­ლუბ­­­ვი­ლო მე­ოც­ნე­ბე. კარ­ზე მო­მად­გე­ბა 32 წე­ლი და თით­ქოს ჩე­მი თა­ვი ამ­ოვ­წუ­რე. გას­რულ­და ჩე­მი სი­ცოცხ­ლე, მაგ­რამ სა­კუ­თა­რი თა­ვი კი აღ­მო­ვა­ჩი­ნე.

    P.S. ფო­რუღ ფა­როხ­ზა­დი ავ­ტო­კა­ტას­­რო­ფა­ში და­­ღუ­პა 1967 წლის 13 თე­ბერ­ვალს, 32 წლის ას­აკ­ში.