სექ­ტემ­ბ­რის ბო­ლო­დან “ზო­ნის” N108 პა­ტი­მარს ხვე­ლე­ბა და­აწყე­ბი­ნა, ჩა­მოდ­ნა, თვა­ლე­ბი ამ­ო­უ­ღამ­და. ფიქ­რ­თა მდი­ნა­რე­ბაც შე­ეც­ვა­ლა. ად­რე სულ აქ­ე­დან გას­ვ­ლის შემ­დ­გომ ცხოვ­რე­ბა­ზე ფიქ­რობ­და… ახ­ლა მო­გო­ნე­ბებ­ში ჩა­ი­ძი­რა. აქ მოს­ვ­ლამ­დელ ცხოვ­რე­ბა­ზე უფ­რო ეფ­იქ­რე­ბო­და…
ახ­ვე­ლებ­და და ფიქ­რობ­და…
ფიქ­რობ­და და ახ­ვე­ლებ­და…
ხრი­ო­კი, მო­რუ­ხო-მოყ­ვი­თა­ლო მთე­ბი მის ავ­ად­მ­ყო­ფუ­რად მო­დუ­ნე­ბულ მზე­რას თა­ვი­სუფ­ლე­ბის მი­ნავ­ლე­ბულ წყურ­ვილს ურწყუ­ლებ­დ­ნენ.
რომ ახ­ვე­ლებ­და, ეჩ­ვე­ნე­ბო­და თით­ქოს ეს ბე­ბე­რი მთე­ბი ექ­ოს გა­მოს­ცემ­დ­ნენ და თით­ქოს… თით­ქოს ის­ი­ნიც, მა­სა­ვით მო­რუ­ხო-მოყ­ვი­თა­ლო ფე­რი­სა­ნი, მა­სა­ვით ახ­ვე­ლებ­დ­ნენ და მა­სა­ვით წარ­სუ­ლის მო­გო­ნე­ბებ­ში იძ­ი­რე­ბოდ­ნენ…
რო­ცა ღო­ნი­ე­რი, სი­ლი­ა­ნი ქა­რი მთე­ბის ნაპ­რა­ლებ­ში და­გუ­გუ­ნობ­და, N108-ს უც­ნა­უ­რი, ვე­ლუ­რი ფო­რი­ა­ქი იპყ­რობ­და… ქა­რის აწყ­ვე­ტი­ლო­ბა გა­და­ე­დე­ბო­და და იწ­ყე­ბო­და ფიქ­რ­თა დამ­ღ­ლე­ლი, თან ლა­ღი თა­რე­ში გან­ვ­ლი­ლი ცხოვ­რე­ბის ლა­ბი­რინ­თებ­ში. იქ, სა­დაც ხან იებ­ის, ხან არ­ყის, ხან პუ­რის, ხან დენ­თის, ხან სის­ხ­ლის და ხან საყ­ვა­რე­ლი ქა­ლის თმის სურ­ნე­ლი იდ­გა…
ახ­ვე­ლებ­და და ფიქ­რობ­და.
ფიქ­რობ­და და ახ­ვე­ლებ­და.
იტ­ან­ჯე­ბო­და. მე­რე თა­ვის ტან­ჯ­ვას ახს­ნა მო­უ­ნა­ხა.
ეს არ­ა­ქა­თის­გა­მომ­ც­ლე­ლი ხვე­ლა N108-მ ცი­ხის კედ­ლებ­ზე ბევ­რად უფ­რო ზე­ვი­თა სას­ჯე­ლად მი­ი­ღო და თა­ვი ლა­მის რჩე­უ­ლა­დაც ჩათ­ვა­ლა…
ეს ხვე­ლა მი­სი ტყვე სი­ცოცხ­ლის, თით­ქ­მის, სი­ა­მა­ყედ იქ­ცა. იმ­ი­ტომ რომ, თით­ქოს, აი ეხ­ლა კი, ნაღდს იხ­დი­და. ნაღდ სას­ჯელს. და ვინ იც­ის, რო­დემ­დე…
ოქ­ტომ­ბ­რის ბო­ლოს ექ­ი­მებ­მა გა­სინ­ჯეს და იქ­ვე, ორ­შა­რის გა­დაღ­მა “ტუბ.ზო­ნა­ში” გა­და­იყ­ვა­ნეს.
იქ ყვე­ლა ახ­ვე­ლებ­და. ხვე­ლა ჩვე­უ­ლებ­რი­ო­ბას წარ­მო­ად­გენ­და.
N108-ემ თა­ვი ახ­ლა უბ­რა­ლოდ, სნე­უ­ლად იგრ­ძ­ნო. ერთ ჩვე­უ­ლებ­რივ ავ­ად­მ­ყო­ფად. და უდრ­ტ­ვინ­ვე­ლო­ბაც სად­ღაც გაქ­რა…
გი­ჟურ­მა ამ­ბოხ­მა აიტ­ა­ნა. მო­უნ­და სი­ცოცხ­ლე, მო­უნ­და თა­ვი­სუფ­ლე­ბა, მო­უნ­და ამ ხვე­ლის­გან თა­ვის დაღ­წე­ვა… გი­ჟუ­რად… გი­ჟუ­რად მო­უნ­და!
ფიქ­რობ­და და ახ­ვე­ლებ­და…
ახ­ვე­ლებ­და და ფიქ­რობ­და…
“ჯერ ახ­ალ­გაზ­რ­და კა­ცი ვარ… გა­ნა მორ­ჩა ცხოვ­რე­ბა! რათ მორ­ჩა! ალ­მა­სი­ვით ბი­ჭი მეზ­რ­დე­ბა… ან­გე­ლო­ზი­ვით ცო­ლი მიც­დის გუ­ლის­ფან­ც­ქა­ლით წე­ლი­წა­დი­ცა და! წე­ლი­წა­დი რა­ღაა…
დე­და­ჩე­მია უფ­რო ცო­დო… ხან­შია. ისა ეხ­ლა, უნ­და დას­ვა და სი­ბე­რის დღე­ე­ბი სიტ­კ­ბო­ში გა­ა­ლე­ი­ნო…
გა­ვი­დე…
ეს­ე­ნი ხო და, – ნო­და­რა მე­ნატ­რე­ბა. რო აღ­არ გა­იძ­ლე­ბა!
რაც ეგ ჩე­მი ცო­ლის­ძ­მაა, უძ­მო­ბა აღ­არ გა­მი­გია… ბა­რე ბევ­რი ძმა ვერ გა­წევს ეგ­ეთ ძმო­ბა­სა…
აბა, გა­ი­ო­ზას ბი­ჭებ­სა ძმე­ბი ჰქვი­ათ? და­ჭა­მეს ლა­მი­საა ერთ­მა­ნე­თი მტკა­ვე­ლა მი­წის­თ­ვი­ნა…
ან რამ­დე­ნიც გინ­და, კა­ცო!
ან­ი­კოს მაზ­ლიშ­ვი­ლებ­სა… ბად­რია და ბა­დუ­რა რო არ­ი­ან, ძმე­ბი ჰქვი­ათ მა­გა­თა? სად რა­სა ყბე­დო­ბენ ერთ­მა­ნეთ­ზე, სად რა­სა ჩმა­ხა­ვენ…” აუტყ­დე­ბა ხვე­ლა… უს­აშ­ვე­ლო…

“შე­ჭა­მა გუ­ლი… გუ­ლი შე­ჭა­მა ამ ხვე­ლე­ბა­მა! მა­რა არ შე­ვეჭ­მე­ი­ნე­ბი! დე­დას ვუ­ტი­რებ.
გა­ვი­დე აქ­ე­და­ნა…
ნო­და­რა­ზე არა ვფიქ­რობ­დი? ნო­და­რა­ზე ვფიქ­რობ­დი, ჰო…
აი, ხო მიყ­ვარს ჩე­მი ლა­ლი არაა, და იმ­ის ძმო­ბი­თა კი­დე, ათ­მა­გათ მიყ­ვარს.
ეხ­ლა რო, ნო­და­რა ჩემ აეს­ეთ ხვე­ლე­ბას შეს­წ­რე­ბო­და არაა, ლა­მის თა­ვის ჯი­გარს ამ­ო­ი­ღებ­და და მე ჩა­მიდ­გამ­და, ის­ე­თია. ის­ე­თი გუ­ლი­საა…
რო აქ წა­მო­მიყ­ვა­ნეს და, აეგ­რე და­მარ­ტყა ხე­ლი ბეჭ­ზე და რო­გო­რა თქვა? ძმაოო, მე შე­ნი მსა­ჯუ­ლი არა ვარ. ჩემ­თ­ვინ, რა ძმაც იყ­ა­ვი, ის ძმა დარ­ჩე­ბი ციმ­ბირს იქ­ი­თაც რო გა­გიშ­ვა­ნო. შე­ნი ოჯ­ა­ხო­ბის დარ­დი არა გქონ­დეს, აქა ვა­არ მეო და კა­ცო­ბის ამ­ბა­ვი იყო, ალ­ბათ და კა­ცო­ბის ამ­ბავ­ში შე­ნი მჯე­რაო. ალ­ბათ, ეგ­რე იყო სა­ჭი­როო და შენ ად­გილ­ზე არაა, იქ­ნე­ბა მე უარ­ე­სიც მექ­ნაო…
ეგ­ეთს რო გა­გა­გო­ნებს და ზურგს კი რო არ შე­მო­გაქ­ცევს ჭი­რი­ა­ნი­ვი­თა, ეგა პა­ტა­რა ამ­ბა­ვია?
გა­ვი­დე აქ­ე­და­ნა…
აუტყ­დე­ბა ხვე­ლა…
და­ვიღ­რ­ჩე, ლა­მი­საა… ამ­ის…
გა­ვი­დე აქ­ე­და­ნა…
რო და­ვი­ჭერთ მე და ნო­და­რა ბა­დე­ებ­სა და წა­ვალთ მტკვარ­ზე… წა­ვიყ­ვანთ ბიჭ­სა.
სა­ღა­მო­ზე, დავ­ხარ­შავთ მა­რილ­წყალ­ში ნა­ბა­დუ­რევ­სა. გა­მო­ა­ლა­გებს ჩე­მი ლა­ლი ჭი­ქა-სა­ი­ნებს… ცხელ-ცხელ პუ­რებს, მწვა­ნილს… ღვი­ნოს…
მი­ვი­ჯენ ჩემ მო­ხუ­ცე­ბულ დე­და­სა გვერ­დით და…
ნო­და­რა რო იმ­ღე­რებს!
ნო­და­რა რო მღე­რის, კა­ცო, უც­ნა­უ­რო­ბა მჭირს. ჯე­რა, მგო­ნია რო მთე­ლი სა­დარ­დე­ლი შე­მო­მე­სია თქო… მე­რეა და, უც­ებ, მგო­ნია რო, პი­რი­ქით… რაც სა­დარ­დე­ლი იყო, თა­ვი და­მა­ნე­ბა-თქო. რო უს­მენ ნო­და­რას სიმ­ღე­რა­სა არაა, ვერ გა­მი­გია, ვდარ­დობ თუ პი­რი­ქით, აღ­ა­რა ვდარ­დობ… აბა უც­ნა­უ­რო­ბა არაა? აღდ­გო­მას აქ­ე­თია…
აუტყ­დე­ბა ხვე­ლა…
– აღდ­გო­მას აქ­ე­თია, აღ­არ ამ­ო­სუ­ლა…
აუტყ­დე­ბა ხვე­ლა…
მომ­კა­ლი ბა­რემ და და­მას­ვე­ნე შე ოხ­ე­რო! და­მეგ­ლი­ჯა გუ­ლი! ამ­დე­ნი ხვე­ლე­ბა აღ­არ გა­მი­გია, კა­ცო…
ჩემ ბიჭს რო­გორ უყ­ვარს?! ნო­და­რა ძია და ნო­და­რა ძია…
ნო­და­რა ძია და ნო­და­რა ძია…
ღმერ­თო, მა­ღირ­სე აქ­ე­დან გას­ვ­ლა…
ღმერ­თო გა­და­მახ­დე­ვი­ნე ამ­ო­დე­ნა სი­კე­თე და ძმო­ბა…
ნუ მომ­კ­ლავ აქა…
აუტყ­დე­ბა ხვე­ლა…
ვერ მო­მე­რე­ვი, შე­ნი! ვე­რა! იმ­დე­ნი რა­მე გა­და­მარ­ჩენს როო…
ჯერ მარ­ტო, რო, გა­ვალ აქ­ე­და­ნა და რო ჩა­ვი­სუნ­თ­ქავ!..
აქა, ჰა­ე­რიც პა­ტი­მა­რია. არ გერ­გე­ბა, ჯან­ში არ მი­დის…
აი, რო გავ­წ­ვე­ბი მტკვრის პირ­ზე… რო ავ­ხე­დავ ლურჯ ცა­სა… ჩე­მი რო იქ­ნე­ბა… ჩე­მი რო იქ­ნე­ბა ყვე­ლა­ფე­რი… მტკვა­რიც… ცა­ცა და…
რო მო­ვი­ჯენ გვერ­დ­ზე ჩემ ბიჭ­სა.
– მა­მი, ის რა­თაა ისე?
– მა­მი, ეს რა­თაა ასე?..
ეგ­რე იქ­ნე­ბა? ეგ­რე იქ­ნე­ბა, ნე­ტა? მო­მეჩ­ვე­ვა? ცი­ხის კარ­ზე რა მა­მაშ­ვი­ლო­ბის გე­მო ვნა­ხეთ ან მე და ან იმ­ა­ნა! ისე გა­ი­ზარ­და, გვერ­დ­ში არა ვყო­ლი­ვარ. მეცხ­რე წელ­შია. ცო­ტაა? მა­გის­თ­ვინ კი ცო­ტაა მა­რა, ჩემ­თ­ვინ?
ნო­და­რა რო არა ჰყო­ლო­და!
ნო­და­რას რო არა…
აუტყ­დე­ბა ხვე­ლა…
ღმერ­თო! ხო არ გამ­წი­რავ? ხო არ მო­მი­ღებ ამ ოხ­რით ბო­ლო­სა? რო­გო­რაც მა­შინ მიშ­ვე­ლე, ი ოხ­ე­რი გო­დერ­ძა რო გა­და­არ­ჩი­ნე, ცოცხა­ლი და­ტო­ვე, – და კა­ცის­მ­კ­ვ­ლე­ლი რო არ გამ­ხა­დე, ახ­ლაც მიშ­ვე­ლე ღმერ­თო…
ცხვარს და­გიკ­ლავ ჯვარ­ზე!
ნუ მომ­კ­ლავ აქა!.. ტყუ­ი­ლად ხო არ და­ა­ლო­დი­ნე ამ­დენ ხანს ჩე­მი საწყა­ლი ოჯ­ა­ხო­ბა?
თუ მომ­კ­ლავ და, შე­ნი ნე­ბაა, ღმერ­თო!
ჩე­მი ჯვა­რიც ეგა ყო­ფი­ლა…
მა­შინ, არაა, მა­შინ მინ­და ჩე­მო ნო­და­რა, შე­ნი ძმო­ბა და კა­ცო­ბა, ძმაო…
ფიქ­რობ­და და ახ­ვე­ლებ­და…
ახ­ვე­ლებ­და და ფიქ­რობ­და…
მეტს და მეტს ოც­ნე­ბობ­და…
მე­ტად და მე­ტად ეხ­ვე­წე­ბო­და ღმერთს…
პა­ტი­მა­რი N108

* * *
– ბა­ბო, რით ვე­ღარ მი­ვე­დით…
-რა ვი, ბა­ბო, კაკ­ლი­მუხ­ლუ­ხო­სა­ვით მი­ღო­ღავს ე ავ­ტო­ბუ­სი და რას მი­ვი­დო­დით… და­ი­ღა­ლე, ბა­ბოს მზეო?
– არა… ისე ვთქვი.
– ცო­ტა­ცა, ბა­ბო და მი­ვალთ.
– ბა­ბო, და­ხე, რა­მო­დე­ნა აკ­ი­დო­ებ­სა ჰყი­დი­ან! რა­მო­დე­ნე­ბია, ქა­ლო!..
– ეგა სუ თურ­ქუ­ლე­ბია, ბა­ბო… სათ­ვა­ლო­ე­ბი… გე­მო­ზე გა­ნა ჩვენ­სას სჯო­ბია…
სი­ჩუ­მე…
– ტა­რო­ე­ბი ხო არ დაგ­რ­ჩა?
– არა, ბა­ბო. ქვა­ბით­ვე ჩავ­დე, ცხელ-ცხე­ლე­ბი…
სი­ჩუ­მე…
– ლო­ბი­ა­ნე­ბი ხო არ დაგ­რ­ჩა!
– არა, ბა­ბო ჩავ­დე ყვე­ლა­ფე­რი, ჩე­მო მალ­ხა­ზო.
სი­ჩუ­მე…
– რათ მო­იწყი­ნე, ბა­ბოს ბი­ჭო?
– ისე…
– რათ ისე, ბა­ბო?..
– შენ რა­ღათ ტი­რი.
– არა ვტი­რი, მზემ და­მაჭყი­ტა თვა­ლებ­ზე და…
– ტი­რი!
– აჰა. აღ­ა­რა ვტი­რი, ჩე­მო სი­ცოცხ­ლე.
– იტ­ი­რებ და, ცხვირ-პი­რი და­გი­წით­ლ­დე­ბა… შე­გატყობს მა­მა­ჩე­მი.
– უი, არა ბა­ბო. აგე, აღ­ა­რა ვტი­რი… აბა შე­მომ­ხე­დე!
სი­ჩუ­მე…
– აგე, გა­მოჩ­ნ­და! აგე, აგე! აქ­ით ცი­ხე, იქ­ით – სა­ა­ვად­მ­ყო­ფო! ხე­დავ?
– ხო, ბა­ბოს ბი­ჭო… ვხე­დავ, მაშ!
სი­ჩუ­მე…
– მე არ შე­მო­ვალ შიგ­ნი­თა…
– უი, რა­თა ბი­ჭო?
– რომ მკითხოს ნო­და­რა ძი­ა­ზე რა­მე…
– გკითხავს, მაშ არ გკითხავს?! ხო და­გა­რი­გეთ ში­ნა, ჩე­მო მალ­ხა­ზო. ვაჟ­კა­ცო­ბა უნ­და გა­მო­ი­ჩი­ნო. ყო­ჩა­ღად უნ­და დად­გე. არ­ა­ფე­რი არ შე­გატყოს, ბა­ბოო…
– შე­მატყობს.
– არა, ბა­ბო! ვერ უნ­და შე­გატყოს, ავ­ა­თაა, ბა­ბო, ცო­დოა. იმ­ან რო ნო­და­რა ძი­ას სიკ­ვ­დი­ლი გა­ი­გოს, იმ­ან რო ეგ გა­ი­გოს… შვი­ლოო…
– ნუ ტი­რი. თვა­ლე­ბი და­გი­წით­ლ­დე­ბა…
სი­ჩუ­მე…
– რო მკითხოს, ნო­და­რა ძი­ამ ჩემ­თან რა და­გა­ბა­რაო?..
– ვაჟ­კა­ცო­ბა გა­მო­ი­ჩი­ნე, ბა­ბო… კა­ცი ხა­არ უკ­ვე. უთ­ხა­რი, – და­მა­ბა­რა, ცო­ტაც გა­უ­ძელ-თქო… ოჯ­ა­ხო­ბის დარ­დი არ გქონ­დეს-თქო.
– ნუ ტი­რი!
სი­ჩუ­მე…
– ბა­ბო, შე­მო­ვალ შიგ­ნი­თა. ვერ შე­მატყობს.
– ეგ­რე, გე­ნაც­ვა­ლე, ეგ­რე, აბა შენ იცი…
სი­ჩუ­მე…
– ბა­ბო…
– ჰო, ბა­ბოს მზეო…
– იცი, რო­გორ მიყ­ვარ­და ნო­და­რა ძია?..
– ვი­ცი, შვი­ლო…
– მა­მა­ჩე­მიც მიყ­ვარს…

* * *
პა­ტი­მა­რი N108 გი­სო­სებს იქ­ით მტვრი­ან შა­რას გას­ც­ქე­რო­და და შორს… შორს უკ­ვე ხე­დავ­და კი­დეც ყვი­თელ ავ­ტო­ბუსს.
ელ­ო­და და ახ­ვე­ლებ­და.
ახ­ვე­ლებ­და და ელ­ო­და.
აგ­ვის­ტოს ცხე­ლი, მტვრი­ა­ნი ქა­რი ხრი­ოკ მთებ­ში და­თა­რე­შობ­და…
თით­ქოს ღო­ნი­ე­რი, ნამ­დ­ვი­ლი თა­ვი­სუფ­ლე­ბით ტკბე­ბო­და.

2001 წ.

მე­რი ბარ­ნა­ბიშ­ვი­ლი

* * *

რე­ზო ინ­ა­ნიშ­ვი­ლი “დი­ლის” რე­დაქ­ტო­რია. მე მას კარ­დე­ნა­ხე­ლი პო­ე­ტი ქა­ლის, მე­რი ბი­წა­ძის ლექ­სე­ბი მი­ვუ­ტა­ნე. მითხ­რა, შე­ნი სა­ბავ­შ­ვო ლექ­სე­ბიც მო­ი­ტა­ნე, და­გი­ბეჭ­და­ვო. მე ვე­უბ­ნე­ბი, სა­ბავ­შ­ვო ლექ­სებს არ ვწერ-მეთ­ქი. რას ამ­ბობ კა­ცო, რო­გორ თუ არ წერ, გა­ზაფხულ­ზე ლექ­სი არ და­გი­წე­რიაო? მე მივ­ხ­ვ­დი, მის­თ­ვის რო­გო­რი წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლი იყო მწერ­ლის­გან ბავ­შ­ვე­ბის თვა­ლით სამ­ყა­როს აღქ­მის შე­უძ­ლებ­ლო­ბა, მივ­ხ­ვ­დი, რომ რა­ღაც აკლ­და ყვე­ლას, ვი­საც არ შე­ეძ­ლო ბავ­შ­ვე­ბის თვა­ლით შე­ე­ხე­და ბუ­ნე­ბის­თ­ვის, ცხოვ­რე­ბის­თ­ვის, მცე­ნა­რე­თა და ცხო­ველ­თა სამ­ყა­როს­თ­ვის. ის ბუ­ნე­ბის დი­დი შვი­ლი იყო და ეს რა გა­საკ­ვი­რია, მი­სი “კა­ცე­ბის”, “ბი­ბოს”, შიო პა­პა­სა და უშ­ი­შა პა­პას შემ­დეგ.
ად­ა­მი­ა­ნის სმე­ნა­საც, მხედ­ვე­ლო­ბა­საც აქვს თა­ვი­სი საზ­ღ­ვ­რე­ბი, რე­ვაზ ინ­ა­ნიშ­ვილს კი მემ­გო­ნი ეს არ ეხ­ე­ბო­და, ის ყო­ველ­გ­ვა­რი ინს­ტ­რუ­მენ­ტა­რი­ე­ბის გა­რე­შე ახ­ერ­ხებ­და ყო­ფი­ე­რე­ბი­სა და სამ­ყა­როს ყო­ველ­გ­ვარ გან­ზო­მი­ლე­ბა­ში წვდო­მას. იგი რა­ღაც ზეგ­რ­ძ­ნო­ბა­დი გამ­ტა­რი იყო სამ­ყა­რო­სი და შე­ეძ­ლო გა­დაქ­ცე­უ­ლი­ყო ყვე­ლა ას­ა­კის ად­ა­მი­ა­ნად და ყვე­ლა­ნა­ირ სუ­ლი­ერ და უს­უ­ლო არ­სე­ბად.

* * *

ზოგ­ჯერ, ამა თუ იმ მწერ­ლის წა­კითხ­ვი­სას, ვფიქ­რობ, რა ტყუ­ი­ლი გარ­ჯაა მწერ­ლო­ბა, რა გა­მოს­წორ­და გე­ნი­ო­სე­ბის არ­სე­ბო­ბით. ძალ­მომ­რე­ო­ბა, ომი, ჩაგ­ვ­რა და ყო­ველ­გ­ვა­რი ად­ა­მი­ა­ნუ­რი მან­კი­ე­რე­ბა ის­ევ არ­სე­ბობს-მეთ­ქი.
რე­ზო ინ­ა­ნიშ­ვილ­თან ეს არ­ა­სო­დეს მომ­ს­ვ­ლია თავ­ში. რა­ტომ? გა­ნა ის კი გა­მო­ას­წო­რებს და აღგ­ვის პი­რი­სა­გან მი­წი­სა ყო­ველ­გ­ვარ მან­კი­ე­რე­ბას? რო­გორც ვერ იტყ­ვი, რა სა­ჭი­როა წელს მარ­ტი ან აპ­რი­ლი რომ მო­ვი­დაო, ასე არ გეთ­ქ­მე­ბა – რა სა­ჭი­როა მი­სი ესა თუ ის მოთხ­რო­ბაო. ეს მოთხ­რო­ბე­ბი ბუ­ნე­ბის ქმნი­ლე­ბებს გავს და შენ­თან ერ­თად, შენს გვერ­დით მი­ე­დი­ნე­ბა ბუ­ნე­ბის შე­უ­ჩე­რე­ბელ ფე­რის­ც­ვა­ლე­ბა­ში.

* * *

დი­დი ხელ­მოკ­ლე­ო­ბის ჟამს, სტუ­დენ­ტო­ბი­სას, რო­დე­საც ავ­ად მყავ­და და, წიგ­ნის მა­ღა­ზი­ის კა­რებ­თან ჩემს ფიქ­რებ­სა და მწუ­ხა­რე­ბას მი­ცე­მუ­ლი გა­მო­მაფხიზ­ლა ძა­ლი­ან ყუ­რად­ღე­ბი­ან­მა შე­მო­ხედ­ვამ, არა ის­ეთ­მა, შე­უ­რაცხ­ყო­ფად რომ მი­ვი­ღებ­დი, ეს იყო შე­მო­ხედ­ვა ად­ა­მი­ა­ნი­სა, რო­მელ­მაც იც­ის ტკი­ვი­ლის ფა­სი და აკრ­თობს სხვი­სი მწუ­ხა­რე­ბა.
ეს ად­ა­მი­ა­ნი რე­ზო ინ­ა­ნიშ­ვი­ლი იყო.

* * *

1992 წლის 1 იან­ვარს სიღ­ნა­ღის სა­ა­ვად­მ­ყო­ფო­ში მო­რი­გე­ო­ბის დროს გა­ვი­გე რე­ზო ინ­ა­ნიშ­ვი­ლის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის ამ­ბა­ვი. ეს იყო მძი­მე, ეკ­ო­ნო­მი­კუ­რი და ინ­ფორ­მა­ცი­უ­ლი ბლო­კა­დის პე­რი­ო­დი, სა­მო­ქა­ლა­ქო ომი, შიმ­ში­ლი, გა­თი­შუ­ლი ქვე­ყა­ნა, უტ­რან­ს­პორ­ტო­ბა. ამ სა­ყო­ველ­თაო უბ­ე­დუ­რე­ბის ჟამს, კი­დევ ერ­თი შა­ვი დღე ჩა­მოდ­გა. რე­ზო ინ­ა­ნიშ­ვი­ლის სიკ­ვ­დი­ლი იქ­ნებ იმ­ი­ტომ და­ამ­თხ­ვია გან­გე­ბამ იმ დიდ სა­ერ­თო გლო­ვას, რომ შე­და­რე­ბით ჩუ­მად გა­დაგ­ვე­ტა­ნა ზა­რი, მის სიკ­ვ­დილს სხვა დროს რომ მოყ­ვე­ბო­და, რა­თა ჩუ­მად, ცალ-ცალ­კე, სახ­ლებ­სა და სა­მუ­შაო ად­გი­ლებ­ზე გა­მო­კე­ტი­ლებს გვეგ­ლო­ვა და ისე, მის პი­როვ­ნე­ბას რომ შე­ე­ფე­რე­ბო­და.
რე­ზო ინ­ა­ნიშ­ვი­ლი მთელ სამ­ყა­როს მო­უკ­ვ­და. არა მგო­ნია მი­სი სიკ­ვ­დი­ლი არ ეგრ­ძ­ნოთ მცე­ნა­რე­ებს, ფრინ­ვე­ლებს, ჯერ კი­დევ გონ­ში ჩა­უგ­დებ ბავ­შ­ვებს. იგი თით­ქოს სულ არ­სე­ბობ­და და სულ უნ­და ეარ­სე­ბა მთელ ცოცხალ სამ­ყა­როს­თან ერ­თად. მას­ში იყო რა­ღაც ის­ე­თი, ბუ­ნე­ბი­სა­გან კე­თი­ლად ბო­ძე­ბუ­ლი, რაც ამს­გავ­სებ­და ტყე­ებს, ვე­ლებს, მინ­დ­ვ­რებს, მზე­სა და მთვა­რეს: მას­ზე ად­რე­ვე უნ­და დაგ­ვეწყო წე­რა; მაგ­რამ იგი ჩემ­თ­ვის უკ­ი­დე­გა­ნო რე­ზო ინ­ა­ნიშ­ვი­ლი იყო და და­კონ­კ­რე­ტე­ბა არ­ას­დ­როს მომ­ნ­დო­მე­ბია. თუმ­ცა ის თა­ვი­სი კონ­კ­რე­ტუ­ლი პი­როვ­ნე­ბი­თაც მთელ სამ­ყა­როს მო­ი­ცავ­და.

* * *

რე­ზო ინ­ა­ნიშ­ვი­ლი მე სკო­ლი­დან ვი­ცო­დი, რო­ცა ის უნ­ი­ვერ­სი­ტე­ტის სტუ­დენ­ტი იყო. იმდ­რო­ინ­დე­ლი სტუ­დენ­ტე­ბი მას­ზე ბევრს ლა­პა­რა­კობ­დ­ნენ. ჩვენს სო­ფელ­ში მოჰ­ქონ­დათ მი­სი ამ­ბა­ვი. ამ­ბობ­დ­ნენ, რომ ერ­თი პე­რი­ო­დი სამ­გორ­ში წა­ვი­და სა­მუ­შა­ოდ, რომ გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად უყ­ვარ­და ნი­კო კეცხო­ველს, ძა­ლი­ან აფ­ა­სებ­დ­ნენ ამ­ხა­ნა­გე­ბი. წერ­და ძა­ლი­ან კარ­გად. აკი არ­ჩილ სუ­ლა­კა­ურ­მაც თქვა, რომ უნ­ი­ვერ­სი­ტე­ტის პე­რი­ოდ­ში რე­ზო ინ­ა­ნიშ­ვი­ლის მეტ­მა წე­რა არ­ა­ვინ ვი­ცო­დი­თო. და აი უკ­ვე, რო­ცა თბი­ლის­ში ვსწავ­ლობ­დი, მახ­სოვს მის წიგ­ნებს – “მე­გობ­რი­სად­მი მი­ნა­წე­რი წე­რი­ლე­ბი­დან” და შემ­დეგ “წვე­თე­ბი ფოთ­ლებ­ზე”, რო­გორ იტ­ა­ცებ­და ხალ­ხი.
რ. ინ­ა­ნიშ­ვი­ლის მოთხ­რო­ბე­ბი სას­კო­ლო სა­ხელ­მ­ძღ­ვა­ნე­ლო­ებ­შია შე­ტა­ნი­ლი. “იავ­ნა­ნამ რა ჰქმნა?”, “თი­ნას ლე­კუ­რის”, “მაგ­და­ნას ლურ­ჯას”, “ღვი­ნია გა­და­ი­ჩე­ხას”, “ყა­ყი­ტას ქურ­დის”, “შვლის ნუკ­რის ნა­ამ­ბო­ბის”, “მთის წყა­როს”, “ქუ­ჩის”, “ხმე­ლი წი­ფე­ლის” გვერ­დით უს­ა­თუ­ოდ უნ­და ის­წავ­ლონ ქარ­თ­ველ­მა ბავ­შ­ვებ­მა “კა­ცე­ბი”, “ბი­ბო”, შიო პა­პა­სა და უშ­ი­შა პა­პას ამ­ბე­ბი, “ლა­მა­ზი ცრემ­ლე­ბი”, “ხე­ლის­გუ­ლე­ბით ნა­ლე­სი ქო­ხი” და სხვა.
ეს მოთხ­რო­ბე­ბი მსოფ­ლი­ოს სა­უ­კე­თე­სო მოთხ­რო­ბე­ბის ნე­ბის­მი­ერ ან­თო­ლო­გი­ას და­ამ­შ­ვე­ნებ­და. რე­ზო ინ­ა­ნიშ­ვილს სურს, რომ სტრი­ქო­ნე­ბი, რო­მე­ლიც ყრუ, გამ­წ­მენდ ტკი­ვი­ლე­ბად შე­დის მას­ში, ელ­ექ­ტ­რო­დე­ნი­ვით გა­დას­ცეს სხვა­საც, რა­თა ამ­ით ნა­წი­ლობ­რივ მა­ინც მო­ვი­ხა­დოთ სას­ჯე­ლი, დი­დი ად­ა­მი­ა­ნე­ბის წა­მე­ბუ­ლი სუ­ლე­ბის წი­ნა­შე.

* * *

რე­ზო ინ­ა­ნიშ­ვილს პირ­ვე­ლად 1955 წლის აგ­ვის­ტო­ში შევ­ხ­ვ­დი. გა­მომ­ცემ­ლო­ბა “ნა­კა­დუ­ლის” ერთ-ერთ ოთ­ახ­ში იჯ­და, კე­დელ­ზე გაკ­რუ­ლი სიღ­ნა­ღის დი­დი ფო­ტოს წინ. რო­ცა იქ მყოფ­მა ლიტ­მუ­შა­კებ­მა მკითხეს, აბა შენ სად ცხოვ­რო­ბო, მე ფო­ტო­ზე მი­ვუ­თი­თე, აი, აქა-მეთ­ქი. რე­ზომ მკითხა: შენ მე­რი ბარ­ნა­ბიშ­ვი­ლი ხა­რო? (მა­შინ ახ­ა­ლი და­ბეჭ­დი­ლი ვი­ყა­ვი “ცის­კარ­ში”).
1973 წელს სიღ­ნაღ­ში დავ­პა­ტი­ჟეთ. მოხ­სე­ნე­ბის და­წე­რი­სას სულ მა­წუ­ხებ­და ფიქ­რი, რა უნ­და მეთ­ქ­ვა რე­ზო ინ­ა­ნიშ­ვილ­ზე ის­ე­თი, რა­საც ის ამ­ბობს თა­ვი­სი მოთხ­რო­ბე­ბით. მაგ­რამ ეტ­ყო­ბა რა­ღა­ცა მა­ინც უნ­და ვთქვათ.
ერ­თი წლის მე­რე რე­ზო ინ­ა­ნიშ­ვი­ლი 6-7 დღე ცხოვ­რობ­და სიღ­ნა­ღის სას­ტუმ­რო­ში. მე და ჩემ­მა მე­უღ­ლემ სახ­ლ­ში წა­ვიყ­ვა­ნეთ და ჩემს 5-6 მე­გო­ბარ­თან ერ­თად შევ­ხ­ვ­დით მას. იგი გა­ტა­ცე­ბით ლა­პა­რა­კობ­და პა­ტა­რა რუ­სუ­დან ფეტ­ვი­აშ­ვილ­ზე, მხატ­ვ­რო­ბა­ზე სა­ერ­თოდ; თენ­გიზ მირ­ზაშ­ვილ­ზე, სალ­ვა­დორ და­ლი­ზე, მოყ­ვა სოლ­ჟე­ნი­ცინ­ზე. ძა­ლი­ან მო­წონ­და ა. ახ­მა­ტო­ვას მი­ერ წა­კითხუ­ლი “კლე­ო­პატ­რა”. რო­ცა მწერ­ლებს ად­ა­რებ­დ­ნენ ერ­თი­მე­ო­რეს, რე­ვაზ ინ­ა­ნიშ­ვილ­მა ბრძა­ნა, გან­გე­ბამ ყვე­ლა ად­ა­მი­ანს გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლი რიტ­მი უბ­ო­ძა და მა­თი ერთ­მა­ნეთ­თან პირ­და­პი­რი შე­და­რე­ბა არ გა­მოდ­გე­ბაო. რამ­დე­ნი მწე­რა­ლი­ცაა, იმ­დე­ნი­ვე შე­იძ­ლე­ბა იყ­ოს ძა­ლი­ან დი­დი მწე­რა­ლი, მთა­ვა­რი ნი­ჭი­ე­რე­ბააო.