-
-
თადეუშ რუჟევიჩი – მუდმივი ვარდნა
-
აჰმად ტაჰა
რიგითი ჯარისკაცობიდან ინტიმურ პოეზიამდე
აჰმად ტაჰა ეგვიპტის თანამედროვე ლიტერატორთა შორის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული ფიგურაა – ადამიანი, რომელზეც ბევრს ლაპარაკობენ. თუმცა თავად იგი ამ ფაქტს განსაკუთრებულ მნიშვნელობას არ ანიჭებს.
ის 1952 წელს დაიბადა შუბრაში (კაიროს ერთ-ერთი რაიონი). ბავშვობაში “ქუთთაბის” (დაწყებითი სკოლა, სადაც ყურანს ასწავლიან) სკოლა გაიარა, რითაც მყარი საფუძველი ჩაუყარა კლასიკური არაბულის კარგ ცოდნას. შესაძლოა, ამის გამო აირჩია სალიტერატურო ენა თავისი ლექსების ენად მაშინ, როცა თანამედროვე ეგვიპტურ პოეზიაში დიალექტზე წერა მიიჩნევა პრიორიტეტულად. ოცი წლის იყო, როცა მეგობრებთან ერთად “სამოცდაცამეტი წლის” ომში წავიდა. მაშინ მარქსისტიც იყო და ნაციონალისტიც”.
როგორც განათლებულ ჯარისკაცს, ტაჰას ოფიცრობისთვის ამზადებდნენ, თუმცა ის ხედავდა კლასობრივ დაპირისპირებას მაღალჩინოსან სამხედროებსა და რიგითებს შორის. ერთხელ ლექციაც ჩაუტარა უბრალო ჯარისკაცებს და უთხრა მათ, რომ უიაფესნი იყვნენ ამ ომში, რომ კარვებიც კი მათზე ძვირად ფასობდა. ამის გამო ტაჰა ერთი კვირით დაპატიმრებული ჰყავდათ. ასე მოეღო ბოლო მის ნაციონალისტურ იდეას. შედარებით დიდხანს გასტანა მარქსიზმის რწმენამ. თუმცა ერთი წლის განმავლობაში საბჭოთა სამხედროებთან ურთიერთობა საკმარისი აღმოჩნდა სრული იმედგაცრუებისთვის.
დემობილიზაციის შემდეგ ტაჰამ უფრო აქტიურად მიჰყო ხელი ლიტერატურულ მოღვაწეობას. მუშაობა დაიწყო ჟურნალში “ალ-ქათიბ” (“მწერალი”). 70-იან წლებში რამდენიმე მეგობართან ერთად საზოგადოება “ალ-ასვათი” (“ხმები”) დააარსა. გამოსცა ლექსთა პირველი კრებული “ნუ დაშორდები ჩემს სახელს” (1981 წელს). ამას მოჰყვა “ალ-ასვათის” ჯგუფთან ერთად შექმნილი ჟურნალი “ალ-ქითაბათუ სსავდა” (“სადა მწერლობა”, რომელიც 1988 წელს გამოვიდა. ტაჰა მასპინძლობდა თითქმის რეგულარულ ლიტერატურულ შეკრებებს თავის ბინაში, კაიროში. უცხოელ ჟურნალისტებს ხშირად აძლევდა ინტერვიუს, რითაც მთავრობის ყურადღება მიიპყრო.
1985 წელს სახელმწიფოს, მემარცხენეების, ისლამისტებისა და “ცრულიბერალთა” მხრიდან გადამწყვეტი თავდასხმა განხორციელდა პოეტზე. მის ბინაზე გამართული ლიტერატურული საღამოები ძირგამომთხრელ, ფეთქებადსაშიშ მოღვაწეობად მიიჩნიეს. ორთვიანი პატიმრობის შემდეგ ტაჰა გაათავისუფლეს, მაგრამ მისი წიგნები, ხელნაწერები კონფისკაციის შემდეგ აღარ დაუბრუნებიათ: – “მათ წამართვეს მთელი ჩემი ხსოვნა არაფრის გულისთვის”. ეს დანაკარგი იმდენად დიდი მორალური დარტყმა იყო, რომ პოეტმა წერა შეწყვიტა.
ამ მისთვის ურთულეს პერიოდში ტაჰამ კაიროს ერთ-ერთ კაფეში სიურეალისტი, ფილოსოფოსი ანვარ ქამელი გაიცნო. ეს უკანასკნელი ჯორჯ ჰენაინთან ერთად ოცდაათიან წლებში ეგვიპტური სიურეალისტური დაჯგუფების ლიდერი იყო. აზრთა თუ ასაკის სხვაობის მიუხედავად, ისინი დამეგობრდნენ.
ექს-მარქსისტი პოეტი კაპიტალიზმის ცენტრში გაემგზავრა. შვიდი წელი იცხოვრა ამერიკაში – ლექციებს კითხულობდა ჩიკაგოს უნივერსიტეტში, ასწავლიდა არაბულს. იქ ყოფნამ თითქოს გააახალგაზრდავა ტაჰა, ენერგიით აღავსო ის, მაგრამ რაღაც ძალა ეგვიპტისკენ ექაჩებოდა და 1993 წელს დაბრუნდა კიდეც. მისი თქმით, ცოტა უფრო ახალგაზრდა რომ ყოფილიყო, აუცილებლად დარჩებოდა ამერიკაში, მაგრამ ამ დროისთვის ეგვიპტესთან სხვა ემოცია აკავშირებდა, აქ იყო მისი მეგობრების დიდი ნაწილი. უკვე არც კაიროში უნდოდა ცხოვრება და აღარც ამერიკაში შეეძლო. აშშ-ში ცხოვრებისას დაწერილმა ლექსებმა თავი მოიყარა ტაჰას მეორე კრებულში “მაგიდა 48”.
ბევრი ადამიანის გაღიზიანება გამოიწვია იმ ფაქტმა, რომ ტაჰა სიამაყით აღნიშნავდა, თუ როგორ შეხვდა და დაუმეგობრდა ებრაელებს. მითქმა-მოთქმა გამწვავდა 1999 წლის ზაფხულში, როცა ის და ჰუდა ჰუსეინი საფრანგეთში ხმელთაშუა ზღვის ლიტერატურულ კონფერენციაზე სხვა ეგვიპტელ პოეტთა მსგავსად იგნორირებას კი არ უკეთებდნენ ისრაელის წარმომადგენლებს, არამედ იდეებიც გაუზიარეს ამირ ორსა და რონი სომექს. თავად ტაჰა ამასთან დაკავშირებით აღნიშნავს: “დავიბადე რა შუბრაში, ბავშვობა მრავალეროვან, მულტიეთნიკურ გარემოში გავატარე. ჩვენი მეგობრები იყვნენ სომხები, ბერძნები, ებრაელები. ასე რომ, მე არ მაქვს პრობლემა რასასთან და რელიგიასთან”.
ამერიკიდან სამშობლოში დაბრუნებული ტაჰა მიხვდა, რომ მისი თაობის პოეტებმა შეწყვიტეს განვითარება, აღარ სურდათ შეცვლა. ამიტომაც ახალ პროექტზე დაიწყო ფიქრი. გამოსცა ჟურნალი “ალ-ჯარადი” (“კალიები”). მასთან ძირითადად ის მოწინავე ახალგაზრდა ხელოვანები თანამშრომლობდნენ, რომლებიც ანგრევდნენ და არღვევდნენ ტაბუს როგორც ლიტერატურულს, ასევე სექსუალურს. ჰუდა ჰუსეინი, მუჰამედ მეთვალი (ამჟამად ცხოვრობს აშშ-ში), ბაჰაა ავადი, მუჰამედ ლაშინი, მაჰერ საბრი – არც ერთი მათგანი არ მიიღო ლიტერატურულმა ელიტამ. ისინი გარიყულები აღმოჩნდნენ. ახლადგამოცემულ, სტილთა დიფუზიურობით და ანარქიზმით გამორჩეულ ჟურნალს კი შინაარსის გამო “ამერიკული” უწოდეს.
1999 წლის დასაწყისში დევნილი პოეტი პრესტიჟული სახელმწიფო ორგანოს, ჟურნალ “ალ-კაჰირას” (კაირო) რედაქტორი გახდა. ეს ეგვიპტური წიგნის გენერალური ორგანიზაციის (General Egyption book Organization) თავმჯდომარის სამირ სარჰანის დაჟინებული მოთხოვნით მოხდა. სარჰანი ხედავდა, რომ ჟურნალის დონემ კატასტროფულად დაიწია და საქმის გამოსწორება ტაჰას მიანდო. ტაჰამ გააკეთა ეს, თუმცა მხოლოდ ხუთი ნომრის გამოცემა მოასწრო. წინ წამოსწია ფემინიზმისა და პოსტკოლონიური ლიტერატურის თემები. ჟურნალი დახურეს. აჰმად ტაჰა, რომლის მოსაზრებებს ვერაფრით შეეგუა ერთ-ერთი გამომცემელი, ისრაელის მოძულე აბუ ოუფი, ამერიკის ჯაშუშად გამოაცხადეს. ეს კონფლიქტი პოლიციაში დასრულდა.
ტაჰა “ალ-ჯარადის” შემდეგ ნომერს მიუბრუნდა, სადაც ასპრეზი ისევ ახალგაზრდებს ეთმობათ. ტაჰა ბევრს მუშაობს ახალგაზრდებთან. “შესაძლოა მათ სიღრმე აკლიათ, მაგრამ გულწრფელნი არიან და იციან, თუ რა ხდება მათ გარშემო”, – აღნიშნავს პოეტი. 1987-1992 წლებში შექმნილი მისი ლექსები გაერთიანდა კრებულში სახელწოდებით “კედლების იმპერია”. ეს გამოცემა, ისევე, როგორც “მაგიდა 48”, თარგმნილია ინგლისურად.
ამჟამად ტაჰა ლექსების მეოთხე კრებულზე მუშაობს.
ნინო დოლიძემეთევზე
ვუძღვნი ვაილი-ლ-მაითს
ის ზანგი კაცი სამოცდაათს მიტანებული
იჯდა ტბის პირას შაბათის დილას
ველოსიპედი ედო გვერდით
მაგნიტოფონი
და სულ ცოტა მარიხუანა.
იცოდა კაცმა, ეს იყო მისი უკანასკნელი მშვენიერი დილა ამ ტბაზე
და შემდეგ დილას
წარსდგებოდა იგი მორჩილად უფლის წინაშე
ჯიბეში თავისი ქერა ქალების ალბომი ედო
რომელიც არ დავიწყებოდა, თუმც სიკვდილისთვის ემზადებოდა
ალბომში ყველა სურათი დროის, წუთების მიხედვით ეწყო
რომ ეპასუხა ღმერთის კითხვებზე და დაეფარა დაბნეულობა
ის კაცი ძალიან მაღალი იყო
და იყო მარტოსული
და სწამდა იმ კაცს, რომ სამოთხეში იქნებოდა მისი ადგილი
არა იმიტომ, რომ რამდენიმე დილაა უკვე
რაც სმას მოეშვა
ანდა ქალები მიატოვა სიკვდილის შემდეგ
მარიხუანას ქისაც დაკარგა
დასაფლავების ზედახორაში
არამედ
იმიტომ, რომ ბოლო წამში ალბომის ყდაში
თავისი შიშველი ქალების გვერდით
ქრისტეს სურათის მოთავსება
არ დაავიწყდა.ამბავი
გადააქვს ერთ მწყემსს მთაგრეხილზე
თავისი კოსმიური საზიდავი
ჩაუჭიდია ხელი უხეში ბაწრისთვის
შორდება იგი ჭრელ ამულეტებს და ჩივილს მტანჯველ ტკივილზე
კეტავს გალავანს არაბესკის
და კეტავს მის მცველს
მცველს ასოების თუ სახელების
ტოვებს თაფლის და ცომის ბურთებს აალებულებს
ტოვებს გზებსა და თავშესაფრებს
ქალებს და კაცებს უთავოებს და უტანოებს
კეტავს მთვლემარეთ და კეტავს მშივრებს
ნაწილებისგან შიშველ სხეულებს
ავადმყოფებს თუ ექსტაზში მყოფთ
უგერგილოებს
აი, ასე…
გრძნობს ახლა მწყემსი ნეტარებას სიტყვებით უთქმელს
და ისვრის ლასოს ქალაქებისკენ
რომლებიც პანიკური შიშით მოცულნი გარბიან სადღაც
მათი ეპოქები ერთმანეთში გადახლართულა
და ეჩეხება გალავნები გალავნებს, კედლები კედლებს:
კაიროსი და მანილის
ხიროსიმისა და ბეირუთის
ბაღდადისა და სანტიაგოსი
იოჰანესბურგისა და თელავივის
სწორედ ამ დროს…
გრძნობს მწყემსი თრობას
და ისვრის ლასოს მეორედ დროის მიმართულებით
დროის, იმ დროის, დედამიწის გულს და კუდს რომ ჰყოფს
და იჭერს ქალს, რომელიც თავისი კაცის სხეულის ნაწილებს
აგროვებს ჭაობის შლამში
ასევე კაცს, რომელიც თავისი ქალის სახელს კრეფს მეხსიერებაში ბი…იმ… თუ…
ამგვარად
აღწევს მწყემსი ორგაზმს
და ეუფლება თავისი კოსმიური საზიდავის ხორცს
და აგდებს მას
დედამიწისგან ძალიან შორს.“არაბესკა”
დგას არაბესკი, ვით დაბრკოლება ჩვენს და მათ შორის
მალე შთანთქავენ მას ქვემეხები, მაგრამ ლოცვა ისევ აღადგენს
მის ხვრელებს გასწვრივ ერთმანეთს ცვლიან
ხან სიკვდილი და ხან გენერლები:
თავის ქალები
ნახევარმთვარეები
სამშობლოები
საბრძოლო მოწყობილობები
მეორე მხარეს კი თავს იყრიან
მცველები
ბრმები
კეთროვნები და სულელები
ყოველი მათგანი მისკენ მიდის
ყველა სხეული იქ გაიელვებს
ხოლო გული კი თითოეული
იწვება მასში.უკანასკნელი ცეკვა ანვარ ქამელთან
როგორც ყოველთვის
მომავალშიც შენგან სულ ოდნავ განსხვავებული აზრი მექნება –
ვინ უნდა მოკვდეს უფრო ადრე
მარქსი
თუ ქმარი იმ ქალისა, გვერდით რომ მიწევს
ხაკისფერებში გამოწყობილი გენერალი
თუ გენერალი ჯინსიანი
მაგრამ როს ღამე უკანასკნელ წუთებს დაითვლის
ჩვენ შევთანხმდებით, რომ სუყველა გარდაიცვლება
ჩვენ შევთანხმდებით და ყველაფერს მივუჩენთ ადგილს
მაშინ, როდესაც მომდევნო მიმწუხრს
ამ ცხოვრებიდან შენი ბოლო და სამუდამო გამგზავრების ჟამი დადგება.
© ”არილი” -
ელიზაბეთ ბიშოპი – ერთი ხელოვნება
-
ენ სექსტონი – მისი მსგავსი
-
სილვია პლათი
მიუნჰენის მანეკენები
ინგლისურიდან თარგმნა ლელა სამნიაშვილმა
საშინელია სრულქმნილება, ბერწია იგი,
თოვლივით ცივი სუნთქვა აქვს და დახშული საშო,რომელშიც ჰიდრას თავებივით მოქანავე ურთხელის ხეებს
ზედ ეხეთქება სიცოცხლის ხე, და სცვივა, სცვივათვეების მწიფე მთვარეები – არსად, უმიზნოდ.
სისხლის მდინარე სიყვარულის ნიაღვარია.აბსოლუტური იყოს მსხვერპლი! ხოლო ეს ნიშნავს:
არავითარი კერპი ჩემს გარდა,მხოლოდ მე და შენ! და სრულქმნილება – დედობანას
ასე თამაშობს: მთელი თავისი ხიბლით, ღიმილითმანეკენებს მიუნჰენში აწვენს ამაღამ –
პარიზსა და რომს შორის მორგში.გაშოტილან შიშვლები და მელოტები ბუმბულ-ატლასში,
ნარინჯისფერი მამალოები – ვერცხლის ჯოხებზე;ამოგლესიათ გული, გონება.
თოვლი გარეთ ყრის შავ ნაფლეთებს.ადამიანი არ ჭაჭანებს; სასტუმროებში
მოძრაობენ მხოლოდ ხელები: კარს აღებენ, თაროდან კრეფენფეხსაცმელებს, რომ ხვალ დილის
თვისპრიალა ლანჩა ამოქოლოს ბრტყელმა თითებმა;ხოლო მანამდე – ნატიფ სარკმლების მყუდროებას,
ბავშვის მაქმანებს, ყვავილებიან საშაქარლამოს –გადაწოლია გერმანელთა ფშვინვა და რული;
და ტელეფონის ყურმილებიც – კაუჭებზეშავად ბრწყინავს, დუმილს ინელებს.
თოვლი უხმოა.© “წიგნები – 24 საათი”
-
ჰაროლდ პინტერი
ღმერთმა დალოცოს ამერიკა
აი, იანკების მწკრივები
აღლუმზე დაძრულან ხელდახელ.
იარაღასხმულნი ყელამდე
მღერიან მხიარულ ბალადებს.
მსოფლიო შემოიჯირითეს,
ღმერთი ამერიკის ადიდეს,
და ვინც იანკებს არ შეეკრა,
ვინც ბანი არ მისცა წყობილად,
ვინც მათთან ერთად არ იმღერა,
ვინც ხმა დაკარგა და დადუმდა,
აღგავეს პირისგან მიწისა.
გვამებით გაავსეს თხრილები –
გვამებით, გვამებით, გვამებით.
ვინც ბანი არ მისცა მეომრებს
მოსრეს და აქციეს არარად.
მოჰქრიან შუბებით მხედრები,
ეს შენი თავია – მიწაზე,
ეს შენი თავია – ქვიშაში,
ეს შენი თავია – გუბეში,
ეს შენი თვალები – დათხრილი…
გვამების ოხშივარს იყნოსავ,
ჰაერი სავსეა სიკვდილით
და ეს ამერიკის ღმერთია
სიმყრალეს და გვამთა ხრწნილებას
თავის წიაღში რომ ინახავს.იანვარი, 2003.
© “ლიტერატურა _ 24 საათი”
-
იოჰან ვოლფგანგ გოეთე
სცენა “ფაუსტიდან”
გერმანულიდან თარგმნა დავით წერედიანმა
აუერბახის სარდაფი ლაიპციგში
მხიარულ მოქეიფეთა სერობა.
ფროში
არ სვამთ, არ მღერით, ვის ებღვირებით!
ჩამოგიშვიათ უბრად ცხვირები.
სულ არაფერზე კბილები გიჩანთ,
დღეს რა ეშმაკმა შეგიკრათ კრიჭა!ბრანდერი
შენი ბრალია, თავს რაზე მალავ,
გამოაბრწყინე სიბრიყვის ძალა!ფროში
გნებავს? ინებე!
თავზე ღვინოს ასხამს.ბრანდერი
შე მართლა ბრიყვო!
ფროში
რას მეშარები, თხოვნისა იყო!
ზიბელი
მოჩხუბრებს – ქიშტი! მიბრძანდეთ უნდა!
მთელი ფილტვებით, ბიჭებო, რუნდა!
აბა, ჰოლა ჰო!ალტმაიერი
ავაიმე, გამისკდა თავი!
მიშველეთ, ბამბა, ყურში ბამბა! რამხელას ბღავის!ზიბელი
ბასი ვარ, ბასი! ისეთი ვჭექო,
გრგვინვა გაჰქონდეს თაღებქვეშ ექოს!ფროში
ვისაც ეწყინა – ცივი წყალი! ნებავს და – ცხელი!
ახ, ტარა ლარა!ალტმაიერი
ტარა ლარა!
ფროში
მოვმართოთ ყელი!
(მღერის)
წმინდა რომის რაიხო,
დროა, ჭირი წაიღო…ბრანდერი
ფუ, პოლიტიკურ სიმღერებზე გული მერევა!
ილოცეთ, ხალხო, წილად გვერგო ბედნიერება,
რომ წმინდა რომის ეგ რაიხი არ გვაბარია!
ან კანცლერისა რა მცოდნია, ან კაიზერის!
ლხინის პაპია ერთადერთი, ვინც მაგარია,
ავირჩიოთ და მისი ხმალი, ჩემი კისერი.
ვისაც ვმორჩილებ, ერთადერთი ლხინის პაპია,
მისი კურთხევით შეგვრგებია, რაც გვიყლაპია!ფროში
( მღერის)გაფრინდებოდე, ბულბულო,
საყვარელს მომიკითხავდე…ზიბელი
შორს ჩვენგან სატრფოს მოკითხვები, ფუჭი ცრემლები!
ფროშიმოკითხვას ვუთვლი! კოცნას ვუთვლი! შემოვევლები!
(მღერის.)
აწეულა რაზა – ბინდი ჩამომდგარია!
აწეული რაზა სატრფოს ღია კარია!
დაწეული რაზა დილის სისხამ-ცვარია…ზიბელი
ჰო, ჰო, უმღერეთ, ბულბულები უგზავნეთ ხშირ-ხშირ!
ჩემი სიცილის დროც დადგება, შემოგჩრით ცხვირში!
ჩემს დღეში გნახავთ, საქალეთის ერთია ნირი,
თქვენც აყვირდებით, საყვარლებო, მე როგორც ვყვირი.
კაცი მაგათთვის არამია! რად უნდათ კაცი!
კობოლდი მაგათ! ბლოკსბერგიდან მომსრბოლი ვაცი!
ისეთ მოკითხვას გავუგზავნი შეფოფინებით,
სულ ქვაფენილზე წკრიალებდეს ფანჯრის მინები!
ბრანდერი, მაგიდაზე ხელს აბრახუნებს
გთხოვთ, სმენა იყოს! დაითმინონ, ვინ რასაც შფოთავს!
უცადი არ ვარ, ცხოვრებისა მეც მესმის ცოტა,
და მათ, ვინც ახლა სიყვარულის იწვის სახმილით,
სიმღერას ვეტყვი ახალთახალს, სწორედ იმდაგვარს,
მავანთ რომ გულზე მოეთბობათ. ვუმღერ ვირთაგვას!
ხმა მომაშველეთ, ბატონებო, თქვით მოძახილი!
(მღერის)
სარდაფს იყო ვირთაგუნა,
მაძღარი და უმტერული,
ღიპი ედო ბებერ მსუნაგს
დია დოქტორლუთერული.
შეაპარეს დარიშხანი,
აუხურდა საწყალს ტანი,
გინაც გვამში ტრფობა სდგმოდა!
გუნდი, ზარ-ზეიმით
გინაც გვამში ტრფობა სდგმოდა!ბრანდერი
რბოდა შმაგი, ხლტოდა ხელი,
შემოერღვა კაბა-ჯუბა,
სათავსონი დაღრღნა მთელი,
სავსე ტბორიც ამოხრუპა.
უცებ თვალი დაეშრიტა,
მიებნიდა კაეშნითა,
გინაც გვამში ტრფობა სდგმოდა!გუნდი
გინაც გვამში ტრფობა სდგმოდა!
ბრანდერი
ბოლოს შიშით არეულმა,
თავი სამზადს შეაფარა.
ქალმა ნახა მზარეულმა,
ვინც ის შხამი შეაპარა.
თქვა: რა მწარედ დაგესლულა,
წრიპინ-წრიპინ აღესრულა,
გინაც გვამში ტრფობა სდგმოდა!
გუნდიგინაც გვამში ტრფობა სდგმოდა!
ზიბელი
რა უხარიათ მაგ სულელებს, ჩაბჟირდნენ ლამის!
ვიშ-ვიშ, მაღალი ხელოვნება გამოგვითარგეს,
წამალი როგორ შევაპაროთ საწყალ ვირთაგვებს.ბრანდერი
შენ რა, ვირთაგვის მხარესა ხარ? შენც შეგხვდა შხამი?
ალტმაიერი
გაგვიგულჩვილდა ჩვენი ბღენძი, გმინვა-დაგვა სჭირს!
უბალნო თავი ამოიცნო მკვდარ ვირთაგვაში!
შემოდიან ფაუსტი და მეფისტოფელი.მეფისტოფელი
ჯერ ლხინის ხალხი, სუფრის ხალხი ვნახოთ ახლოდან,
აქ ყოველი დღე სურთ იქციონ დღესასწაულად.
შევსვათ, ყვირიან რა წაიღო, ვინც ინაღვლოდა,
შევსვათ, მღერიან, მაინც სიკვდილს ვერსად წავუვალთ!
მათი ყოფა და ცეკვა-როკვა ზუსტად ეგ არი,
კნუტი რომ დახტის კუდის ირგვლივ, დაუდეგარი.
ჭკუის პატარა სიტალკვესე საკმარისია
მომლხენი გერქვას, მხოლოდ იშტა გჭირდება დიდი.
თუ თავიც არ გვტეხს და პურ-ღვინოც არის ნისიად,
ჭირს იქით ყველა საზრუნავი! ცხოვრება მიდის!ბრანდერი
უცხო სულები! მგზავრები შორი!
გზიდან მოსულნი წუთისა ორის!
კითხვაც არ უნდა! ცხადზე ცხადია!
უკვირთ, სად ვართო! ზედ ახატიათ!ფროში
ეს გაუმარჯოს ჩვენს ლაიპციგს, პატარა პარიზს!
სხვა პეწის არის ჩვენი კაცი, სხვა მოდგმის არის!ზიბელი
ვინ უნდა იყვნენ?
ფროშირას დაითვლი მომსვლელს და წამსვლელს!
ჭიქა მომეცი, მივაწოდებ, გამოვჩხრეკ წამსვე.
აზნაურები იქნებიან, თუ ჩემი გჯერა:
ამპარტავნული მიხრა-მოხრა, ამრეზით მზერა.ბრანდერი
ბაზრის ხალხია, ნაძლევს დავდებ.ალტმაიერი
ვერ გეტყვი ვერას.
ფროში
ნახეთ, რა ვუყო! მიყვარს კეხზე ბილანთა შესმა.
მეფისტოფელი
(ფაუსტს)
აბა, თუ ვინმემ სუნი იკრას, ვერ გრძნობენ ეშმას!
ერთი სული აქვთ, მიეტანონ გამოსახრავად.ფაუსტი
ჩვენი სალამი, ბატონებო!ზიბელი
სტუმრებს ვახლავართ!
(თვალს ცერად გაადევნებს მეფისტოფელს.)
ჰგავს, მიუფეხვავთ, ცალი ფეხით კოჭლობს ყმაწვილი!მეფისტოფელი
ნება გვიბოძეთ, დავიკავოთ სუფრის ნაწილი.
ცოტა რომ ღვინოც გივარგოდეთ, მდარე ღვინო გაქვთ,
რა აჯობებდა თქვენთან ერთად სმას და ლხინობას!ალტმაიერი
გეტყობათ, ბედი განებივრებთ, მოგყვებათ თანხა.ფროში
რიპახის მხრიდან გადმოხვედით? ნამგზავრნი ჩანხართ.
ის კაი კაციც შეგხვდებოდათ, ჰანს რიპახელი.
მეფისტოფელიჩვენით მოვძებნეთ, ყურში გვედგა მისი სახელი.
სწორი ბრძანდებით, რეგვენია ყოვლად ალალი.
ძმებად გახსენათ, პირზე კოცნით გიძღვნათ სალამი.
(თავს მდაბლად ხრის ფროშის წინაშე.)ალტმაიერი
( ხმადაბლა)მოგსხიპა? სეირს განახებთო, აქ ვიღაც ხურდა!
ზიბელი
შენ რომ გეგონა, სულ სხვა ჩიტია,
გაჭრა და აქეთ შემოგვიტია.ფროში
ჯერ ცოტა ხანი დამაცადეთ, ვაახლებ ხურდას!
მეფისტოფელი
ეს თქვენ მღეროდით? რა ხმა იყო, რა ჰარმონია!
თან ამ თაღებქვეშ აკუსტიკაც რიგზე გქონიათ.ფროში
მუსიკოსი ხართ? ვირტუოზი ხომ არ ბრძანდებით?
მეფისტოფელი
ჩემთვის ვცოდვილობ, არ მომეცა ნიჭი ამდენი.
ალტმაიერი
იქნებ გვიმღეროთ!
მეფისტოფელი
როგორც მეტყვით.
ზიბელი
ხელდახელ ბარემ!
ოღონდ ცინცხალი! არაფერი ძველი და მდორე!მეფისტოფელი
კი, სულ ახლახან ესპანეთი დავლაშქრეთ სწორედ,
ნაკურთხი მიწა, ღვინისა და სიმღერის მხარე.
(მღერის)
მეფეს ერთი რწყილი ჰყავდა,
გამოზრდილი სათუთად…
ფროშიჩახვდით, რა რწყილიც? მაღალზე გადის!
ზუსტად ერგება სამეფო ქათიბს!მეფისტოფელი
მეფეს ერთი რწყილი ჰყავდა,
გამოზრდილი სათუთად,
სულის ბერვით ინახავდა,
შვილს ერჩია საკუთარს.
მკერავს უხმო: აბა, ჩქარა,
ჭრა და კერვა მალ-მალი,
აბრეშუმი შური-შარა,
მძიმე დიბის შარვალი!ბრანდერი
გაფრთხილდი, თერძო, ემაგ შარვალს თან გადაჰყვები,
არ შენაოჭდეს რწყილის წელზე ერთი ნახვევიც!მეფისტოფელი
გადიდკაცდა ჩვენი რწყილი,
დიდი პოსტი რგებია,
სტავრით არის შემოსილი,
ბაფთები და ჯვრები აქვს.
თავს ამაყად აზეზავებს,
მკერდზე ვარსკვლავს ატარებს,
შორით იკრებს ნათესავებს,
რწყილებს პატარ-პატარებს.
დადის ხალხი ტანის ფხანით,
წითელ-წითელ ხალებით,
ფხანად იქცა დედოფალი
თავის სეფექალებით.
შიშით საცვალს ვერვინ ხილავს
წახდენიათ გუნება.
ჩვენთვის რწყილი რამც ყოფილა,
ერთი გატკაცუნება!(გუნდი, აღტაცებით)
ჩვენთვის რწყილი რამც ყოფილა,
ერთი გატკაცუნება!ფროში
ბრავო! კარგია! არ უნდოდეს, შუბლს გახსნის კაცი!ზიბელი
ჩვენს ტილ-რწყილებსაც არ აწყენდათ ეგეთი ტკაცი!ბრანდერი
ფრჩხილქვეშ და მუსრი! მთელი მათი მოდგმით და
ფესვით!ალტმაიერი
თავისუფლებას გაუმარჯოს! გთხოვთ, ყველამ შესვით!
მეფისტოფელი
მაგ სადღეგრძელოს სავსე გულით ავუწევ ჭიქას,
მაგრამ შიგ ღვინო ისეთი გვქვს, არაფერს გვიგავს.ზიბელი
მოვრჩეთ! მაგაზე აღარ გვინდა! ვინც ლხინობს, ლხინობს!
მეფისტოფელი
ვშიშობ, მანდ პატრონს ეწყინება, თორემ ახლავე
გაგასინჯებდით ჩემს მარნებში დაწურულ ღვინოს.ზიბელი
თუ გაქვთ, ჩამოდგით! აქ ამაზე არ დაგვძრახავენ.ფროში
უნდა გამოვტყდე, მე, ბატონო, ზნე მაქვს ამგვარი:
ვერ ვაჭაშნიკებ, სულ ბოლომდე თუ არ დავკარი.ალტმაიერი
( ხმადაბლა)მივხვდი, ვინც არის! მეღვინეა რაინის მხრიდან.
მეფისტოფელი
იქნებ აქ სადმე ბურღი იყოს.
ბრანდერი
ვიშ, ბურღიც გვინდა?
ღვინის კასრები აქავე გაქვთ, კართ გიყუდიათ?
ალტმაიერი
ბურღს მანდ ვიპოვი, ხელსაწყოთა რაღაც ყუთია.მეფისტოფელი
( ართმევს ბურღს)ვის რა ღვინო გსურთ? მნებავს, იყოთ ჩემი სტუმრები.
ფროში
არჩევანიც გვაქვს? მართლა ამბობთ? არ გვეხუმრებით?
მეფისტოფელი
არჩევანიც და არადანიც! ნება ჩვენია!ალტმაიერი
( ფროშზე ათითებს)რას აჟუჟუნდა! ნახეთ, უკვე ტუჩებს ილოკავს!
ფროში
მე – რაინული! სხვა ყველაფერს ეგ მირჩევნია.
სამშობლო მიყვარს, ვერ ვეწყობი უცხო კილოკავს.
(მეფისტოფელი, იქ, სადაც ფროში ზის, მაგიდის კიდეს
ბურღავს)
საცობებისთვის ცვილიც გვინდა, ცოტა სანთელი.ალტმაიერი
ფოკუსებია! ოინბაზთა ძველი ფანდები!
მეფისტოფელი, ახლა სხვა ადგილს ბურღავს და
სანთლის საცობს არგებს
თქვენ რა მოგართვათ?ბრანდერი
ქაფიანი! შუშხუნა შხეფით!
შამპანს ვეწვევი, უცხო ქვეყნის მომნატრდა გზები!
როგორც ნამდვილი გერმანელი, ვერ ვიტან ფრანგებს,
ვერც რამე ფრანგულს, მაგრამ ღვინო სხვა საკითხია!ზიბელი
მომკლა ამ მჟავემ! მხოლოდ ტკბილი! ეგ უკეთ მარგებს.
შევყვები ჩემთვის, აი დარდი, რასაც იტყვიან!მეფისტოფელი
თუ ნებას მომცემთ, შეგირჩევთ თავად.
ტოკაიური, მე მგონი, წავა.ალტმაიერი
მომხედე, ვინც ხარ! აქ ეგენი არ გასაღდება!
რაღაცას ხლართავ! გნებავს ჩვენი მასხრად აგდება?მეფისტოფელი
რას ბრძანებთ, როგორ გეკადრებათ! მაგის კაცი ვარ?
თან საღ-სალამათს ვის შერჩება თქვენი დაცინვა!
ჯობს, ეგ მიბრძანოთ, რას მიირთმევდით?
რომელი გნებავთ? თეთრი? წითელი?ალტმაიერი
ახლა მაგაზე მალაპარაკე!
იყოს რაც გინდა, ოღონდ ჩქარა ქენ!
მეფისტოფელი, უცნაური მოძრაობით
ვაზის რქა და რქანი თხისა,
ვაზი ხეზე, ტაბლა ხისა.
თვალის ჩინო, არა ჩინდე,
ხმელი ხიდან, ღვინოვ, დინდე!
სასწაულო, უცხო რამ ხარ,
ის გიხილავს, ვისაც სწამხარ.
ახლა კი გახსენით!
შეუდგით თასები!(ყველანი, მას შემდეგ, რაც საცობები ამოიღეს და ჭიქები
აივსეს)იფ, მირონია! მკვდარიც იყო, აღდგები მკვდრეთით!
მეფისტოფელი
ოღონდ გაფრთხილდით, არ დაგექცეთ არც ერთი წვეთი!
(ყველანი, მღერიან)
ვნეტარებთ მთელი ზედახორით,
როგორც ხუთასი დედაღორი!მეფისტოფელი
რას ხალისობენ!ფაუსტი
გავეცალოთ!მეფისტოფელი
ნუ ჩქარობ, დაცხრი!
თვალი ადევნე გაშიშვლებულ ცხოველურ საწყისს.ზიბელი
( ერთი წვეთი ძირს ჩამოექცევა და აალდება)მიშველეთ, ცეცხლი! ჯოჯოხეთის ამოსკდა ალი!
მეფისტოფელი
დექ, მშობლიურო სტიქიონო, შეწყვიტე დრტვინვა!
ჯერ გარესკნელის შხეფებია, მსგავსება მკრთალი.ზიბელი
ძვირად დაგისვამთ! შენ, ეტყობა, არ იცი, ვინ ვართ!
ფროში
ახია ჩვენზე! არა, ნახე, რა გააკეთა?
ალტმაიერი
სანამ მრთელი ხარ, აიხვეტე! მოსხლტი აქედან!
ზიბელი
წესიერ სიტყვას გეუბნება, გზა ნახე, გვეხსენ!
ეგ შენი ჰოკუს-ფოკუსები მოსინჯე სხვებზე.მეფისტოფელი
ჩუმად, ბებერო ღვინის რუმბო!
ზიბელი
შე ცოცხის ტარო!არა, ამ თავხედს დამიხედე, თვითონვე ცხარობს!
ფროში
გონზე მოგიყვანთ! მოგითვლით მაგრებს!
ისე მოგაქცევთ, ვეღარვინ აგკრეფს!ბრანდერი
( საცობს აძრობს და უეცრად ცეცხლი შიგ
სახეში შეეფრქვევა)ვიწვი!
ზიბელი
გრძნება და ჯადო-მადო! გვეთამაშება!
ფუშეთ, ბიჭებო, არ იქნება მაგის გაშვება!(დანებს დააძრობენ და მეფისტოფელზე მიიწევენ.)
მეფისტოფელი
უმზო-მზერით, უსმო-სმენით,
უსვლელითა სვლითა თქვენით
სად არა ხართ, იქ იყვენით!(ყველანი გაოცებული დგანან და ერთმანეთს შესცქერიან.)
ალტმაიერი
რა ადგილია, სად მოვსულვართ?
ფროში
დიდი ზვრებია!ზიბელი
სავსე მტევნები მზით გავსილან, ხელთ გვეწვდებიან!ბრანდერი
ფანჩატურებად გაფოთლილა ვაზთა გრეხილი!
ვკრიფოთ მტევნები, მძიმე-მძიმედ ჩამოზნექილი!(ზიბელის ცხვირს წასწვდება. ყველანი ერთმანეთის
ცხვირებს წაეტანებიან და დანებს შემართავენ.)მეფისტოფელი
განიხიბლენით! თვალთა ცთომავ, განვედ თვალთაგან!
ეშმაკი მხოლოდ გაგეხუმრათ, ხილვა დამთავრდა!(გადის ფაუსტთან ერთად.)
ზიბელი
რა იყო? არა, ეს რა იყო?ალტმაიერი
ვერც მითქვამს ენით!
ფროში
ხელთ შენი ცხვირი მიბღუჯია?
ბრანდერი
მე კიდევ – შენი?
ალტმაიერიკეფაში დამკრა! დავბანცალებ ხელის ცეცებით…
ვიღაცამ სკამი მომაშველეთ, ჩავიკეცები!ფროში
რა მოხდა? არა, ამიხსენით, ხალხი არა ხართ?
ზიბელი
მიწაში ჩავდებ! სად წავიდა? ცოცხლად დავმარხავ!
ალტმაიერი
თორემ ერთბაშად არ იპოვო! გაქრა ჩვენება!
კასრზე ამხედრდა, დაოთხებულს მიაჭენებდა.
ფეხს ვეღარ ვადგამ, გეგონება, ლოდები მბმოდეს!(თვალი მაგიდისკენ გაექცევა.)
გემუდარებით, იქ ის ღვინო ჯერ ისევ მოდენს?
ზიბელი
ხიბლი იყო და თვალს ნაცარი! მოდენს კი არა…
ფროში
მაშ, რას ვყლურწავდი, რაზე გემომ არ გამიარა?
ბრანდერი
მშვიდობით, ზვრებო! ზმანებანო ფერად-ფერადო!
ალტმაიერი
კიდევ იტყვიან, სასწაულის ნუღარ გჯერათო!
© ”ჩვენი მწერლობა”
-
თომას ვულფი – ლექსები
-
გოლუეი კინელი – კოშკების დამხობა