თეონა დოლენჯაშვილი
ადამიანი ამბის მთხრობელი ცხოველია, ამბის მომსმენი ცხოველებით გარემოცული
თეონა დოლენჯაშვილი
- თქვენ ხართ რამდენიმე რომანის და მცირე პროზის ავტორი. მაგრამ მინდა საუბარი თქვენს 2000 წელს დაწერილი ძალიან საინტერესო რომანით დავიწყო. რომანი “ღვინომუქი ზღვა”, რომელსაც “რადიკალური ექსპერიმენტიც” კი უწოდეს. რადგან იქ თითქმის უარყოფილია ამბავი.. თავად რას იტყვით მასზე და უნდა ველოდოთ თუ არა კიდევ მსგავს “ექსპერიმენტებს” ზურაბ ქარუმიძისგან
– მთელი ცხოვრება კომპოზიტორებისა და დირიჟორების მშურდა, კომპოზიტორ-დირიჟორებისა ხომ საერთოდ… მაგრამ, მუსიკას მესამე კლასში დავანებე თავი _ იმ გამებს და სვარჯოშოებს გავექეცი _ და ჩემგან აბა რაღა კომპოზიტორი დადგებოდა… თუმცა ეს ფარული ლტოლვა მაინც ჩამრჩა და კიდევ დიდ ხანს მუშაობდა ჩემში: ლიტერატურული ტექსტის წერისას უფრო რაღაც შინაგან მელოდიას და აკორდულ წარმონაქმნებს მივდევდი, ვიდრე სიუჟეტსა და ამბის თხრობას. ასე დავწერე “ღვინომუქი ზღვა”, რომელიც უფრო “რომანი-სიმფონიაა,” “რომანი-მუსიკალური-რაფსოდიაა”… ამ რომანის გამოქვეყნების შემდეგ (ზაზა შათირიშვილთან საუბარში) გავიაზრე, რომ იქ კიდევ ერთი პრინციპი მუშაობს: ტროპის, მეტაფორის ლიტერალიზაცია – გადატანით ნათქვამის “გაპირდაპირება.” თანაც, რომანის მთავარი პერსონაჟი თავად წერაა, რომელსაც “ოპერის ფანტომი” განასახიერებს… მოკლედ, ასეთი მუსიკალურ-მეტაფორული ზღვა გამოვიდა… მსგავს ექსპერიმენტს ზურაბ ქარუმიძისგან ნუღარ ელოდებით, მორჩა! ეს ყოველივე ჩემი არასწორი ლიტერატურული აღზრდა-განათლების ბრალია – დონ კიხოტისა არ იყოს, მეც მავნე წიგნებმა ამირია ჭკუა-გონება: ჯონ დონი, ჯოისი, ჰაიდეგერი… დავბერდი და დავრწმუნდი, რომ ადამიანი ამბის მთხრობელი ცხოველია, ამბის მომსმენი ცხოველებით გარემოცული.
- ანუ მსოფლიო კულტურაზე ნოსტალგია დასრულდა? ჯოისივით ეგოისტი მწერალი დღეს ვერ იქნები?.. ის, რაც ლიტერატურას ქმნის, უკანა მხარეს ინაცვლებს და მთავარი მაინც ამბავი ხდება?
– თუ ლიტერატურის მომავალი გაინტერესებთ, გირჩევთ წაიკითხოთ იტალო კალვინოს შესანიშნავი სალექციო კურსი: “ექვსი სამახსოვრო შემდეგი ათასწლეულისათვის,” სადაც ყველაფერი დალაგებული აქვს: ჩემთვის ყველაზე საინტერესო ორი პრინციპია – “სიმსუბუქე” და “ენციკლოპედიურობა.” როცა მწერალი ახერხებს ამბის თხრობაში ამ ორი პრინციპის შეხამებას, ეს კარგია…
- თუკი “ღვინოქმუქი ზღვა” ერთგვარი ენობრივი იმპროვიზაცია იყო, თქვენი ბოლო წიგნი “ჯაზის ცხოვრება” უკვე იმპროვიზაციულ მუსიკას – ჯაზს ეხება. ამასთან ჩემი აზრით, ეს არის ნამდვილი ლიტერატურა ნამდვილ მუსიკაზე..
– სწორად მიანიშნეთ, „ჯაზის ცხოვრება“ უფრო ლიტერატურული ნაწარმოებია, ვიდრე ისტორიულ–მუსიკოლოგიური გამოკვლევა, ამგვარ „აკადემიზმზე“ კარგა ხანია აღარც მიფიქრია. ამ წიგნს მარცხენა ხელით ვწერდი, ანუ –– სიყვარულით. ძველ მედიცინაში მიაჩნდათ, რომ გულიდან სიყვარულის სისხლძარღვი გამოდის და მარცხენა ხელის გავლით უსახელო თითში სრულდება – იქ, სადაც საქორწინო ბეჭედს იკეთებენ…
- ისევ ლიტერატურის და სიყვარულის თემას გავაგრძელებ… ლიტერატურა და მუსიკა.. რომელი ვნება უფრო ძლიერია? ჯაზის მწერლობა და მწერლობის ჯაზი .. და საერთოდ, რა მოსდის ენას, როდესაც წერ? და როგორია მუსიკა, რომლის შექმნისა და მოსმენისას, აზროვნებ?
– ხელოვნების და, ასევე, ლიტერატურის არსი „თარგმანებითი თამაშია“ –– შინა თუ გარეგანი სამყაროს განმარტება თამაშის მეშვეობით. იმპროვიზაცია თამაშის უკიდურესი და უდახვეწილესი ფორმაა: ბახი გინდა, თელონიუს მონკი, თუ გურული კრიმანჭული… დიახ, მწერლობა ჯაზია – იგი იმპროვიზაციას და თამაშს ემყარება; მუსიკა ყველაზე სიღრმისეული სახელოვნებო შრეა… თქვენი შეკითხვაა: „რა მოსდის ენას, როდესაც წერ?“ ჰაიდეგერის უცნობილესი სენტენცია მახსენდება: „ენა ყოფიერების სახლია!“ აი, როდესაც წერ, ეს „ყოფიერების სახლი“ იქცევა „ყოფიერების ბალაგანად,“ სადაც სიტყვები კომბლებს ურახუნებენ თავში თავისივე მნიშვნელობებს და პირიქით; სადაც სემუელ ბეკეტი და რიხარდ ვაგნერი ნიუ–ორლეანურ კონტრაპუქტს უბერავენ… ხომ გახსოვთ ჰერმან ჰესეს “ტრამალის მგელი”: “დროის გარდასახვა სივრცედ, მუსიკის მეშვეობით!” წერისას მუსიკით გაჯერებული ენა ამგვარ “ალქიმიურ” თვისებებს იძენს და განსხვავებულებს ერთმანეთში გარდასახავს. ასეთი ტექსტია “ღვინომუქი ზღვა” – ამას ინტენსიური თხრობა ჰქვია, როდესაც სიუჟეტის განვითარება კი არ ხდება, არამედ სახე-სიმბოლოების დახვავება და განვითარება. ამისგან განსხვავებით, “ჯაზის ცხოვრება” ექსტენსიური, თხრობითი პროზაა – მუსიკის და მუსიკოსების ამბის გადმომცემი. თუმცა, აქაც მჭირდებოდა ინტენსიურ თხრობაზე გადასვლა – ამა თუ იმ ჯაზური კომპოზიციის მუსიკალური შინაარსი რომ განმესიტყვებინა. მუსიკალურ შინაარს თხრობით ვერ გადმოსცემ: – აქ ისეთი ხატოვანება გჭირდება, რომელიც მკითხველს ამ კომპოზიციის მსმენელად აქცევს.
- და როგორ იწერებოდა ჯაზის ცხოვრება? ისეთი შთაბეჭდილება იქმნება, რომ თქვენ მთელი ცხოვრება ცხოვრობთ ჯაზით და ეს მუსიკა მკითხველზეც ისეთი გადამდებია..
– მელომანი ვარ, თანაც – ლიტერატორი, ხოლო ლიტერატურას მრავალი შთაბეჭდილების შექმნა შეუძლია; დიდია სიტყვის ძალა: ჯაზის თაობაზე კარგად და გამართულად ნათქვამმა სიტყვამ მავანს ჯაზი შეაყვარა. მე ეს მახარებს, ესე იგი წიგნი მთლად ურიგო არ გამომივიდა… როგორც ზემოთ გითხარით, „ჯაზის ცხოვრება“ იწერებოდა მარცხენა ხელით, ხოლო მარჯვენაში –– ხან სიგარეტი, ხანაც ღვინით, ჭაჭით ან ვისკით სავსე ჭიქა მეკავა… რაღა თქმა უნდა, ჯაზის შესახებ დაწერილი რამდენიმე ქრესტომათიული წიგნიც წავიკითხე (ფანქრით ხელში), ფილმებსაც ვუყურე, ხოლო მოსასმენი იმდენი ვისმინე, რომ ერთ ხანს ჯაზის გაგონებაც აღარ შემეძლო, იმ გინეკოლოგისა არ იყოს…
- ლიტერატურათმცოდნეც ხართ. ამიტომ არ შემიძლია არ გკითხოთ თანამედროვე ქართულ ლიტერატურაზე… ტენდენციებზე… იქმნება დღეს ჭეშმარიტი სიახლე? უფრო რას ხედავთ – მისი განვითარების პერსპექტივასა თუ პირიქით, ჩიხს..
– თანამედროვე ქართული ლიტერატურის სრული სურათი არ მაქვს, ამდენი არ წამიკითხავს. ზოგადად, ქართული სოციო–კულტურული კონტექსტი ტოვებს უპერსპექტივობის, ჩიხის შთაბეჭდილებას. ამ ბოლო, „პოსტ–საბჭოთა“ დროს კარგი მწერლები გამოჩნდნენ, მაგრამ, არ ვიცი, 10 წლის შემდეგ, რამდენი ქართველი წაიკითხავს და გაიგებს, ვთქვათ, აკა მორჩილაძის ტექსტს (არადა ეს კაცი გადასარევად , გასაგებ ენაზე წერს)? რამდენი ისიამოვნებს ამ ტექსტით?… აქაც ხომ ევოლუციის კანონები მოქმედებს: რაღაცა სახეობა რომ გადარჩეს, საჭიროა გარკვეული პოპულაცია, ინდივიდების რაოდენობა. თუ დღევანდელი სოციო–კულტურული კონტექსტი შენარჩუნდა, ხვალ ლიტერატურის მკითხველი, როგორც სოციალური სახეობა, ჩვენში გადაშენების საფრთხის წინაშე დადგება, რბილად რომ ვთქვათ…
- ესსეში “პოსტსაბჭოთა საქართველო და პოსტრმოდერნიზმი” წერდით “ლიტერატურის, პოეზიის ფიქციური სამყარო ონტოლოგიურად გაუტოლდა და შეერწყა რეალურს. პოლიტიკა, მითოლოგია და ესთეტიკა ისე გადაიხლართა, რომ ინდივიდუალური შემოქმედებისთვის ადგილიც აღარ დარჩა. ყოველივე ერთ რამე კოლექტიურ პერფორმანსს დაემსგავსა – ხმაურითა და მძვინვარებით აღსავსე პერფორმანსს…” ისევ ასეა? მე პირადად მეჩვენება, რომ ინდივიდუალური შემოქმედება დღესაც ცოტას სჭირდება და ჩვენი რეალობა უმეტესად სწორედ ასეთ კოლექტიურ პერფომანსებს მოითხოვს.
– პერფორმანსები 90-იან წლებში იყო: მიტინგები, დაჩოქებები, აქციები… მერე შედგა ყველაზე დიდი პერფორმანსი _ “ვარდების რევოლუცია”. ამის შემდეგ ჩვენს ყოფაში ახალი პრინციპი გაბატონდა, რომელსაც “სპინი” ეწოდება და თითქმის მთელს მსოფლიოშია მოდებული (მომდინარეობს ინგლისური სიტყვიდან შპინ – “დატრიალება”). “სპინი” რეალობის გაყალბების პროპაგანდისტული, პიარ-ტექნოლოგიური ხერხია: “სპინის” მეშვეობით რაიმე მდარე ტექსტი შეიძლება შედევრად მოაჩვენო ხალხს ისევე, როგორც პოლიტიკური მარცხი ან შეცდომა _ გამარჯვებად და წინსვლად. ასე რომ, ინდივიდუალური ხელწერა ისევ ინდივიდებისთვის იქნება გასაგები, ხოლო მასები დღესაც იგივეს ითხოვენ, რასაც ოდითგანვე _ პურს და სანახაობას.
© Weekend

თეონა დოლენჯაშვილი
საქართველოში მწერლებს რაღაც სხვა საშუალებებით იცნობენ და არა თავიანთი მწერლობით

- ძალიან საინტერესო ბიოგრაფია გაქვთ. პატიმრობა. საბჭოთა ციხე, რაც ბევრი მწერლის შემოქმედებით ლაბორატორიად ქცეულა. წერაც ციხეში დაიწყეთ?
- წერა ჯერ კიდევ სკოლის პერიოდში დავიწყე. ციხეში შეიძლება ეს სურვილი გამძაფრდა და განვითარდა. ვწერდი და რასაც ვწერდი, საქართველოში რის ვაი ვაგლახით ვაგზავნიდი, ჩვენ გვეკრძალებოდა ქართული ტექსტების გამოგზავნა და არალეგალურად მიხდებოდა გამოპარება. ერთი-ორი ცალი გამოქვეყნდა და დაიბეჭდა “ლიტერატურულ საქართველოში.” ერქვა “ვანია კნუროვი.” მერე ამ მოთხრობის დაბეჭდვას მოყვა გამოხმაურებები, სტატიები.. დაიბეჭდა თამაზ წივწივაძის, ჯანსუღ ჩარკვიანის, ჯიბსონ ხუნდაძის წერილები. მაშინ თამაზ წივწივაძე მოდური კრიტიკოსი იყო, მის სიტყვას ფასი ჰქონდა. წივწივაძე წერდა რომ ამ კაცს არ ვიცნობ და მისი აქამდე არც არაფერი წამიკითხავს, მაგრამ თუ რამ მესმის და გამიგება, ამ ერთი მოთხრობითაც შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ ეს ძალიან სერიოზული მწერალიაო. მანვე დაუწერა “ღია წერილი ედუარდ შევარდნაძეს” და თხოვა, გამოვუშვათ და ჩამოვიყვანოთ საქართველოშიო. ჩამომიყვანეს საქართველოში. მაშინ შეწყალების კომიტეტის თავმჯდომარე იყო რისმაგ გორდეზიანი და სწორედ რისმაგ გორდეზიანის და მწერლების ძალისხმევით მოხდა ჩემი შეწყალება კანონის გვერდის ავლით.
- ძალიან მომწონს თქვენი ხის პატარა ქანდაკებები. პატიმრობაში ყოფნისას რამდენიმე რამდენიმე ხელოვნებათმცოდნემ “რაფაელ ზა რეშოტკოი” გიწოდათ.
- პატიმრობის პერიოდში თვითნაკეთი ნამუშევრების რამდენიმე გამოფენა მოეწყო კიევში, მე მქონდა ქანდაკებები და გობელენები ვინიცაში. ასევე უკრაინელი პატიმრების ექსპოზიცია წაიღეს სლავიანსკი ბაზარზე. ამ ექსპოზიციას მოყვა გამოხმაურებები და რეცენზიები. რაღაც სტატია დაიბეჭდა “კამსამოლსკაია პრავდაში”, სადაც წერდნენ, რომ რაც კი რამ ვნახეთ, სლავიანსკი ბაზარზე ყველაზე მაგარი უკრაინის პატიმრების ექსპოზიცია იყო და ვიღაც ლეჟავა ჰყოლიათ იქ და ის იყო ყველაზე საოცარიო. თბილისშიც მქონდა გამოფენა “ცისფერ გალერეასა” და “ვერნისაჟში”.
- თქვენი მოთხრობა “მილიონი ბედნიერება” გამახსენდა, სადაც ქანდაკებები ცოცხლდებიან, თავს ესხმიან ადამიანებს, მაგრამ ვერ ერევიან. რადგან ადამიანები იოლად იცვლიან სამოსს, ტყავს, ხორცს, ან მათ გარეშეც მშვენივრად არსებობენ. ზოგიერთი ადამიანი ქანდაკებაზე უსულოა? საერთოდ, როგორ იღებს მკითხველი ამ თქვენს მწარე ლიტერატურულ სიმართლეს?
- შეიძლება ბევრს არ მოეწონოს ჩემი პროზა. სხვადასხვა მიზეზთა გამო. პირველი, ის რომ ვერ გაიგონ რაშია საქმე. მეორე მიზეზი კი ის არის, რომ შესაძლოა დაინახონ საკუთარი თავი, ამოიცნობენ იქ რაღაც საკუთარი, მშობლიური და ამან გააღიზიანოთ. თუმცა, აღმოვაჩინე, რომ მყოლია თურმე ფანები. რაღაც ჯგუფიც კი ყოფილა ამ ფანების. გავიცანი რამდენიმე. საინტერესო ახალგაზრდები არიან.
- როგორია თქვენი მკითხველი?
- არ მინდა შეურაცხყოფა ვინმეს, მაგრამ მე მახსენდებიან ქალბატონები, რომლებიც ვაგზლის მიმდებარე ტერიტორიზე ისხდნენ და ყიდდნენ ქაფშიას. ხელზე ჩამოცმული ჰქონდათ ცელოფნის პარკები და როდესაც მყიდველი მოდიოდა ამ პარკებით მეორე პარკში ყრიდნენ თევზს. აკეთებდნენ ამას ძალიან სწრაფად და ოსტატურად, რადგან მყიდველი თითქოს ჩანდა. ხოლო თავისუფალ დროს კითხულობდნენ გაზეთში დაბეჭდილ რაღაც დიალოგს დიეგოსა და მარიას შორის. თურმე არსებობს ასეთი გაზეთები, სადაც წინა დღით ნაჩვენები ლათინურ ამერიკული სერიალები იბეჭდება. მოკლედ, ამ ქალებს კასრზე ედოთ გაზეთი და ქაფშიას გაყიდვისგან თავისუფალ დროს, ხან ერთი კითხულობდა მას, ხან მეორე. რა თქმა უნდა, ასეთი მკითხველისთვის ჩემი ნაწარმოებები არ არის. ასეთი ადამიანები არიან საქართველოშიც და არიან, დავუშვათ, ბრაზილიაშიც, მაგრამ იგივე საქართველოშიც და ბრაზილიაშიც არიან სერიოზული მკითხველები და ვფიქრობ რომ ჩემი ნაწარმოებები სწორედ სერიოზული მკითხველისთვისაა განკუთვნილი და არა ქაფშიას გამყიდველი ქალებისთვის.
- ყველაფრის მიუხედავად, თქვენ დღეს დაუფასებელი მწერალი ხართ. ქართული პროზის მეინსტრიმში, ეგრეთ წოდებულ ელიტაში ვერ მოხვდით. რატომ მოხდა ასე?
- იმიტომ მოხდა, რომ საქართველოში მწერლებს მაინც უფრო მეტად სხვა საშუალებებით იცნობენ და არა თავიანთი მწერლობით. არა წიგნებით, არამედ სხვა რაღაცეებით. რა შეიძლება იგულესხმებოდეს ამ სხვა რაღაცაში. მაგალითად, იცნობენ თუნდაც იმით, რომ ვიღაცის შვილები არიან, რაღაც კასტურია მწერლობა ჩვენთან. მხატვრობაც, სხვათა შორის. იცნობენ თავიანთი ხშირი გამოსვლებით ტელეშოუებში, რომელსაც საერთოდ არ აქვთ კავშირი ლიტერატურასთან. ეს ტელეშოუები არის ან პოლიტიკური ან საერთოდ რაღაც განყენებულ თემებზე, ვთქვათ იმაზე, უნდა ისწავლებოდეს თუ არა რაღაც საგანი სკოლაში. ამ გამოკითხვებშიც ტრიალებს ერთი და იგივე ხალხი. იგივე ხალხი ამზადებენ კერძებს დილის გადაცემებში. მე არ მინდა ვთქვა, რომ ეს ყველაფერი ცუდია მაგრამ, აქამდე მიმაჩნდა და ახლაც მიმაჩნია, რომ მკითხველმა მწერალი, პირველ რიგში, მისი წიგნით უნდა გაიცნოს და არა, ვთქვათ, ტელეეკრანიდან, მზარეულის ქუდში გამოწყობილი როდესაც რაღაც კერძს ამზადებს მანუელთან.
- თქვენს ტექსტებში ძალიან უცნაური ფანტასტმაგორიული სახეები გვხვდება. თუნდაც, “იყიდეთ თქვენი სულებიდან” ბანჯგვლაეთერო, ზარზღა… თუმცა, დარწმუნებული ვარ, რომ რეალური ცხოვრებიდან გყავთ ბევრი მათგანი გადმოყვანილი.
- რა თქმა უნდა, ყველა პერსონაჟი მხოლოდ ფანტაზიის ნაყოფი არ არის. ბევრი რეალურია. მაგალითად, მანდ არის ერთი პერსონაჟი როტვეილერ სიფათა პაშა, ეს არის ციხის ზედამხედველი, რომელიც დერეფანში დადის, რომელიც ნაგვის პლასტმასის ურნით თამაშობს ფეხბურთს, იგინება და ასე შემდეგ. ასეთი იყო პიროვნება რეალურად არსებობდა. ზოგიერთი პერსონაჟის სახეში რამდენიმე ადამიანის ცალკეული თვისებებია მოქცეული. ნაწილობრივ ცხოვრებიდან აღებული და ნაწილობრივ ფანტაზიის ნაყოფი.
- ბოლო პერიოდში თქვენთან საინტერესო მოვლენები მოხდა. აიღეთ ლიტერატურული პრემია “გალა”. ახლახანს კი თქვენი მოთხრობა ევროპის საუკეთესო მოთხრობათა კრებულში შევიდა.
- ასეთი რაღაცეები ნამდვილად იქცევა ხოლმე ახალი ენერგიის წყაროდ. მაგრამ მე არ ვემსგავსები ოქროსმაძიებელს, რომელიც ოქროს აღმოაჩენს, გახარებული ყვირის და თავზე იყრის ზოდებს. აღატაცების ყიჟინა არ აღმომხდება, როდესაც რაღაც წარმატებას მივაღწევ. უბრალოდ, ყველაფერი ეს, რა თქმა უნდა, კარგი და სასიამოვნოა.
- თქვენს ქანდაკებებთან ერთად მშრალ ხიდზე დგახართ. რატომ არ უნდა შეეძლოს კარგ მწერალს ლიტერატურით თავის რჩენა?
- ეს ალბათ უფრო ისეთ მწერლებს შეუძლიათ, რომლებიც საკუთარ შემოქმედებას ბიზნესად აქცევენ. და ამით დიდძალ ფულს აკეთებენ. ეგრეთ წოდებული ლიტერატურული ბიზნესმენები, ასეთები ბევრნი არიან საზღვარგარეთ, მაგრამ ალბათ არც ისე ბევრნი, რომ მათ რიცხვში ადვილი იყოს მოხვედრა. ჩვენ გვყავს ისეთი მწერლები, რომლებიც ტოლს არ დაუდებენ უცხოელებს. მთავარია მოხდეს გარღვევა და გავიტანოთ ჩვენი ლიტერატურა.
- ერთ ერთ რეცენზიაში “ლიტერატურის ფიროსმანი” გიწოდეს. როგორ იღებთ ასეთ შეფასებებს?
- ცოტა ხნის წინ დამისვეს ეს კითხვა ფიროსმანთან დაკავშირებით და მე მასზე ღიმილით ვუპასუხე, რომ მე პირადად ასეთი შეფასებების წინააღმდეგი არ ვარ.
- კმაყოფილი ხართ იმით, რაც აქამდე დააგროვეთ?
- ადამიანის შესაძლებლობები განუსაზღვრელია. იმაზე მეტის გაკეთება ყოველთვის შეიძლება, რაც უკვე გაკეთებულია. ვერავინ იტყვის, რომ მეტი არ შეუძლია. თუმცა მთავარი ის შედეგია, რომელიც სახეზეა და თუ ვიმსჯელებთ ამ შედეგების მიხედვით, მე ვფიქრობ, რომ ის დამაკმაყოფილებელია და ცოტა მეტიც.
- ახლახანს საგურამოში ლიტერატურული კონკურსი “პენ მარათონი” ჩატარდა, სადაც ერთად მივიღეთ მონაწილეობა. ბევრი ჩვენი კოლეგა მიიჩნევს, რომ ეს მაინც თამაშია და მსგავსი ტიპის კონკურსებს სერიოზულად არ ეკიდება.
- მე პირდაპირ ვიტყვი რომ ასეთი დამოკიდებულება პენ მარათონის დარი ღონისძიებების მიმართ მცდარია, თუ ვინმე თვლის, რომ ეს არის არასერიოზული, რაღაც გოგო-ბიჭური, რომელიც არ ეკადრება მათ ვთქვათ, მათ ლიტერატურულ სიდიადეს, არ არის სწორი. ასეთი ღონისძიებები ძალიან კარგია. პირველ რიგში, ერთმანეთის გასაცნობად. პენ მარათონის ორგანიზატორები მწერლებს უწყობენ პატარა გასეირნებებს სხვადასხვა ფერწერულ და ისტორიულ ადგილებში, მწერლებს ეძლევათ საშუალება წავიდნენ, დაწერონ თუ ეწერებათ, დაისვენონ, გაიცნონ ერთმანეთი, დაილაპარაკონ. ხშირად სუფრასთანაც. გარდა ამისა, ეს არის ერთგვარი გონებრივი სისხარტის გამომუშავების მშვენიერი საშუალება. სამჯერ მივიღე მონაწილეობდა და სამჯერვე კარგი მოთხრობები დავწერე. პირველი ორი მოხვდა პენ მარათონის კრებულებში, მესამე კი რაც ახლა დავწერე სრულიად განსხვავებულია იმათგან, რაც აქამდე ოდესმე დამიწერია და მე მგონი ბევრს გააკვირვებს.
- წერით როგორ წერთ? ჯერ არსებობს რაღაც იდეა, ჩონჩხი და მერე ასხამთ ხორცს?
- სხვადასხვააირად ხდება. ზოგჯერ არსებობს ჩონჩხი. მაგრამ როდესაც გგონია რომ ეს არის ჩონჩხი და იწყებ ხორცშესხმას ამ ჩონჩხისა, მოულოდნელად აღმოჩნდება რომ პირიქით ხდება, ანუ ხორცს კი არ ასხამ ამ ჩონჩხზე, არამეს ჩონჩხს ასხამ ხორცზე. ეს შამფურზე მწვადის აგებას ჰგავს,. შამფურს უყრი მწვადში, თუ ხორცს ასხამ ამ შამფურზე, ცოტა ძნელი დასადგენია. მთავარია შედეგი და ის თუ როგორი გემრიელი გამოვა მწვადი.
- რა ხდება როდესაც წერთ. მწერლობისთვის ყველას თავის მიზეზები აქვს. თქვენ რატომ წერთ?
- შეიძლება ითქვას, რომ წერის პროცესი სიამოვნებას მანიჭებს. ზოგჯერ ეს პროცესი ტკივილსაც მაყენებს, მაგრამ თუ კარგად დავუკვირდებით ეს ტკივილიც ერთგავარი სიამოვნებაა. მინახავს ადამიანი, რომელსაც მთელი სხეული ნაიარევებით ჰქონდა სავსე, სხეულზე ჰქონდა უამრავი ჭრილობა. ეს კაცი ხშირად ვარდებოდა ისტერიკაში და უსაფრთხო სამართებლის პირით ისერავდა სხეულს, ხელებს, ფეხებს, მუცელს, სხეულს. მიკვირდა, რატომ აკეთებდა ეს კაცი ამას, რატომ აყენებდა საკუთარ თავს ტკივილს, როდესაც არანაირი შედეგი არ მოჰყვებოდა. რა ხდებოდა ამ დროს. მერე სადღაც ამოვიკითხე, რომ თურმე აადამიანი ტკივილისას გამოყოფს ერთგვარ რთულ ნივთიერებას, რომელიც ნარკოტიკივით ესალბუნება მას. როგორც შიშის დროს ადრენალიანი, ტკივილისას რაღაც სხვა. ეს კაცის იყო ერთგვარი ნარკომანი და საკუთარი მტკივნეული გრძნობების მონა. რომელიც ჯერ ტკივილს აყენებდა საკუთარ თავს და მერე უკვე თვითონაც არ ესმოდა როგორ აღმოჩნდებოდა ერთგვარი ნარკოტიკური თრობის ქვეშ, იმ ნარკოტიკისა რომელიც მისი გაუბედურებული და დასისხლიანებული სხეული გამოყოფდა. წერის პროცესშიც რაღაც მსგავსს აქვს ადგილი. არის როდესაც წერ არის როცა გსიამოვნებს და არის ის რაღაც არასასიამოვნოც. მაგრამ ის ამავე დროს, ავტომატურად ხდება სასიამოვნო.
- ბოლო და, როგორც იტყვიან, ბანალური კითხვა უნდა დაგისვათ – რაზე მუშაობთ ახლა? შეიძლება შეიცვალოს თქვენი ნაწარმოებების სტილი, მოცულობა, თემატიკა? რას უნდა ველოდოთ ახალს ზურაბ ლეჟავასგან?
- ყველაფერი რაც იქმნება, აღებულია ცხოვრებიდან, და აღარაფერი არ არის ახალი. თუკი ვიღაცას ჰგონია, რომ რაღაც ახლა სწორედ მას მოუვიდა თავში, ცდება. ყველაფერი ეს დიდი ხნის წინ უკვე იყო და დაიწერა. როგორც დისკი, რომელიც ტრიალებს და უბრუნდება საწყის თემას, ასევეა შემოქმედებაც. ყველაფერი ახალი არის ძველი და არაფერი არ არის ახალი. მხოლოდ მივიწყებულია და მას განახლება სჭირდება. თუკი ადამიანი მაინც იფიქრებს, რომ დამოუკიდებლად რაღაცას ქმნის, ის წყაროები რომ გამოაცალო, რომელზეც მიერთებულია, ის არხები, საიდანაც ეს შემოქმედება გამოდის, დაემსგავსება აი ამ დიქტაფონს, რომელსაც გამოვაცლით ელემენტებს. რაც შეეხება მოცულობას, არ მინდა რაღაც ზომებში მოვაქციო ჩემი ტექსტები. ან დავისახო ასეთი მიზანი, რომ უნდა დავწერო რომანი. მე ვწერ ტექსტებს და თუ საჭიროებას ითხოვს არის შედარებით დიდი ტექსტები. რომანის მოცულობის არცეღთი არა რის გარდა აერთისა “იყიდეთ ჩვენი სულები” რომელსაც დავარქვი რომანი-ბალადა, რომელიც თავისი მოცულობით დ ფორმით მაინც არ არის და არც არის საჭირო იყოს რომანი, მთავარია იყო კარგი და საინტერესო. ძნელი საწინასწარმეტყველებელია. რა მოხდება მაგრამ მაინც მგონია, რომ ერთ მიმართულებას და ერთ კონცეფციას დაემორჩილება ჩემი ნაწარმოებები და ჯერჯერობით გეზის შეცვლას არ ვგეგმავ.
© Weekend