• პოეზია

    ზაზა თვარაძე – გამოუქვეყნებელი ლექსები

    ციკლიდან „აბრაკადაბრები“
    აბრაკადაბრა

    სასამართლოს ეზოში ქალები ზილარიან,
    ქალებს სურთ მოითხოვონ მართალი სამართალი!
    მათ გვერდს უმშვენებს ვიღაც ყაზილარი –
    თავპირმოქცეული და სახეუმართავი.
    ცაზე თვითმფრინავი ხაზავს კალამბურებს,
    ქარში იფანტება ცის ლურჯი ნაგლეჯები,
    ყაზილარს უჭირავს ლერწმის სალამური,
    სონატებს ასრულებს თვალებდაბნედილი.
    სასამართლოს დარბაზიდან მოისმის გალობა –
    ბრალდებულს მხნედ მიყავს მთავარი არია,
    მსაჯულთა სამეული ცრიატებს სიზმარივით:
    გულწარმტაცად გალობს, მოგეცა წყალობა!
    იქვე ციბრუტივით ტრიალებს ადვოკატი,
    მისი სიკისკასე ვერავინ შეაჩერა,
    ადვოკატს კედლიდან დასცქერის პლაკატი –
    ამ პლაკატს დასთამაშებს მისი ლაღი მზერა,
    პლაკატზე სათნოდ იღიმება პროკურორი,
    მეტყველ თვალებში ეტყობა გაოცება,
    პროკურორს თვალები შუბლზე აუცოცდა:
    ბრალდებულის გალობამ მოახდინა ფურორი!
    გალობს ბრალდებული, ქუხს მოწმეთა ქორო,
    ბრალდებულს გულს უკლავს ტყუილი ბრალდება,
    მცირე ინტერმეცოსავით გაირბენს დარბაზს ჭორი:
    ბრალდებულს თვით თემიდა უდგება თავდებად!
    ადვოკატი ცეკვავს მკლავებგადაშლილი,
    ავ თვალს არ ენახვება მისი ჩაუქი ლეკური…
    სადღაც კი მოკლული წევს, ვით კამფეტი გალოკილი
    და უფსკრულს ჩაჰხარხარებს ყორნების კრებული.
    ფოთლებში სისხლივით წითელი ვაშლი ელავს:
    ადვოკატი იწყებს ლაიტმოტივს ვაშლის,
    ხან გაშლის, ხან შეკუმშავს, ხან გველივით წელავს,
    ბოლოს სულაც აქრობს, დალოცვილი, ამ სოფლიდან წაშლის,
    ადვოკატის ილეთი დარბაზს გვრის აღტაცებას,
    ფლეიტებს ჩაბერავენ ხელმარჯვე ბაცაცები,

    ადვოკატი ვაშლის ნაშთებს კურკიანად ყლაპავს
    და მიწამდე თავს უკრავს ღირსეულ არეოპაგს.
    იქვე, გასასვლელში, ყრუ დარაჯი ხვრინავს,
    ძინავს უღვიძებლად, ბნელ სიზმარში წასულს,
    ხედავს – ქვესკნელებში მისდევს ვიღაც ავსულს
    და ერთი გასროლით ხვრიტავს ქვას და რკინას,
    პროკურორს შემოაქვს ალესილი ნაჯახები,
    მაგიდაზე დაახეთქებს კბილებმოღრაჭუნე,
    უეცრად პროთეზი ძვრება, ის დასამტვრევი…
    დარბაზი მხიარულად დაფდაფებს აგუგუნებს.
    დარბაისელ მოწმეს უპყრია ტრომბონი,
    დგას და ყრუ ხმებს წელავს, წელავს გატაცებით:
    «დაწყევლოს გამჩენმა ნაჯახის მომგონი:
    ბრალდებულს ხომ გუგული ქვია, იცნობდეთ!
    იცნობდე, პროკურორო, ჩემო პროკურორო!
    შენა ხარ ამ დარბაზში კაპიტნის თანაშემწე,
    ხომალდს ნუ უღალატებ, ჩემი ხომ გეყურება,
    თუნდ ზღვაში დაინთქას და მეხიც ზედ დაეცეს!
    თუნდ მეხიც დაეცეს, ეს ოხერი, მუდრეგი,
    შენ მაინც უდრეკად გაშალე იალქანი,
    აღმართე გროტ-ანძა, დატვირთე კუბრიგი
    და სასტიკ ურაგნებში ხომალდი გააქანე!»
    პროკურორს თვალებზე ცრემლი მოადგება,
    დარბაზში გუგუნებს ზღვის მგლების ძველი მარში,
    ბრალდების მოწმეები სმენაზე დგებიან
    და მამაც პროკურორს უდგებიან მხარში,
    ბრალდებული იწყებს მეფისტოს არიას,
    მკლავებს წინ გაიწვდის და ბოხი ხმით გალობს –
    მისმა ხმამ ლამის დარბაზი გადარია:
    «ვინ მომცა მე ფიშტო, ან ნაჯახი მე საბრალოს!»
    უეცრად გაისმის პროკურორის კრიმანჭული,
    შიგ ჩაუქსოვია მთელი სული, გული,
    რაკრაკებს მისი კრინი, ზრდილი და მეფური:
    «ვინ მიცა მკვლელს ნაჯახი, მოკლულს ჭკვა, მე – ფული!
    მკვლელის უმწიკვლობა ხომ, ცხადია, სახეზეა!
    მე მხოლოდ მოკლულისთვის მოვითხოვ პატიმრობას!
    არ ვიტყვი, სასჯელის უმაღლეს ზომას-მეთქი,
    არ მსურს იმ უბედურის ცოლ-შვილის ატირება!

    ახლა კი, ბატონებო, ის დროა, დავამთავროთ,
    ქუდი დავიხუროთ და გავიხუროთ კარი,
    კანონმა იკანონა – ესაა უმთავრესი,
    უმთავრესი, ვფიცავ ჩემს პროთეზსა და პარიკს!»
    დარბაზი ჰიმნს სჭექავს, კივიან სოპრანონი,
    პროკურორის ფა-დიეზი შეატოკებს ჭაღებს,
    საყვირთა დაყვირებით ცხადდება განაჩენი,
    მკვლელი ნაჯახებით როკვას გააჩაღებს,
    ბოლო ნოტს ბუკზე ჩაბერავს მოსამართლე,
    ბუკის ყრუ ბუბუნი მთელ დარბაზს მოედება:
    პროცესი დამთავრდა, იწყება ბანკეტი,
    მხიარულ ხმებს ერთვის დარაჯის შმაგი ბოდვა…
    ეზოში ბედნიერი ქალები ზილარიან,
    ბაყვებზე გაუშლიათ ტყემალი, ხაჭაპური –
    ქალები, ყაზილრები – ყველანი ტკბილ არიან,
    მწყაზარად დამსხდარა ერი საზეპურო,
    უბრალო ბრალდებული ეთხოვება დარბაზს,
    გრძნობამორეული წარმოთქვამს სადღეგრძელოს…
    ცაზე კი თვითმფრინავი კალამბურებს ხაზავს
    და ცის ლურჯ სიღრმეებში, ვით სირი, ყურყუმელობს।

    აბრაკადაბრა
    ანუ ხის სპირტზე დამზადებული შხამიანი არაყი
    “Yo-ho-ho and a bottle of rum!
    Death and the devil had done for the rest,
    Yo-ho-ho and a bottle of rum!
    Fifteen man on a dead-mans chest”.

    (მკვდრის სკივრს თხუთმეტნი შემოვრჩით მხოლოდ,
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    სხვებს სმამ და ეშმამ მოუღო ბოლო,
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!)
    მეკობრეების ძველი სიმღერა
    R.L.S.

    რატომ ემსგავსებიან ვაჟები დედებს?
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    რატომ ემსგავსებიან ვაჟები დედებს?
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    მათ, ვინც მამა-პაპათა სასახელოდ
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    შვილებს უყოყმანოდ გაიმეტებს?

    რატომ არ ცხოვრობენ შვილები თავიანთი შრომით?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ამიტომ სურს ყველას ყველასთან და თითოეულს ერთმანეთთან ომი?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    თუ ვეფხვი ძუ ლომია და ლომი ხვადი ვეფხვი,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    რატომ არ არსებობს ქვეყანაზე ზოლიანი ლომი?

    რატომ არის ჩვენი ქალაქები გიჟური და უდაბური?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    რატომ ენატრებათ ჩვენს შვილებს რძე და პური?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…

    რატომ არის ეს ჩვენი ბუნება ასეთი ხვადაგური?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    პირსახე გაბადრული და გონება დადაგული?

    რატომ ემსგავსებიან ვაჟები დედებს?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ან ამ ჩვენს კოლხ დედებს ნეტა რა აყბედებს?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    იქნებ ჩვენს ვაჟებში ჭარბობს ტენდენცია ქალური?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ან იქნებ გრძნობენ, რომ დედებში მეტია რაღაც მამლური?

    ბნელში ერთმანეთს ეკვეთებიან ანიმა და ანიმუსი,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    იდს უფრთხის სუპერეგო – წყნარი, სანიმუშო,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ბნელში ანიმა ბელავს კახამბალს, ბჟოლას
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    და ზეცა იწყებს მსხვილი კალიბრის ხოშკაკლის სროლას,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…

    კუნაპეტ ცაზე კიაფობს ვარსკვლავთა ასხმა,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ყოველდღე ისევ იწყება კოშმართა თავსხმა,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    წუხს სუპერეგო, რატომ არ თავდება ეს უსაშველო სასმელის დასხმა
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    და რატომ იწვის ჩვენი ცოდვით ხმელეთი და ზღვა.
    იო-ჰო-ჰო და სხვა…

    რატომ ემსგავსებიან ბავშვები იდიოტ მშობლებს?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ან მოზრდილები რატომ მღერიან მხიარულ მრჩობლედს:
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…

    «დიდება ჩვენს ძირძველ მოდგმას, დიდება, ბარაქალა»!
    იო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ეჰეი, ბოთლი რომი და ბოთლი კონიაკი თავზე გადასდის ამ ჩვენს დაღლილ ქალაქს
    იო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რახი!

    მამი, მომე კოვზი, დანა, ჩანგალი! დედი, მომიწიე ჯამი!
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    დაო, გამიშალე სუფრა, ძმაო, ამაცალე სკამი,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    პაპი, მორჩი ეგ გიჟური ზღაპარი, ბები, შეწყვიტე საქსოვის ქსოვა,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ახადეთ თავი ძველისძველ სკივრებს, გაქექეთ წარსულის გროვა!
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…

    ეგებ გავიგოთ, რატომ ემსგავსება ვაჟი დედას და ქალიშვილი მამას,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ბაბუ, შეეშვი ცხვირის ჩიჩქნას და უკბილო ღრძილებით ჭამას,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    დედი და ძალო, მორჩით ერთმანეთის წყევლა და ერთმანეთზე კივილი,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    თორემ უმცროსი და საცაა გასხლტება კარებში ხვლიკივით
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ერთი ბოთლი ამარეტო!

    რატომ ემსგავსებიან მეთქი ვაჟები დედებს და
    რატომ ბოგინობს მათს სულებში დედის კომპლექსი?
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    იქნებ სადღაც ტრანსპერსონალურ სიზმრებში იბადება
    მსგავსი ნონსენსი?
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ერიხ ფრომი!
    იქნებ ეს ვარიანტი ერთადერთია ადამიანის ფსიქიკის მბრუნავ ბორბლებში?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    იქნებ ყველაფერი უკვე ცხადია, და სამკალიც აღარ დარჩა ამდენ მომკლებში?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…

    ეჰეი, დედი, მამი, ahoy, daddy, mummy,
    Yo-ho-ho and a bottle of rum!
    მაშინ ხომ მთელი ქვეყანა უნდა გადედდეს და მამად დაუჯდეს წინ იმამი,
    Yo-ho-ho and a bottle of rum!
    მაშინ ხომ ყველა და ყველაფერი უნდა დაიყვანებოდეს პარადიგმულ ერთზე,
    Yo-ho-ho and a bottle of rum!
    მაშინ ხომ ღმერთი უნდა გავცვალოთ ბორის მჟავაზე
    და ძია ბორისი ვალაპარაკოთ ღმერთზე…
    Yo-ho-ho and a bottle of rum!
    ეჰეი, სერ ბორის, შე ძველო, შენს პირს შაქარი,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    მოდის, მოღელავს, იკბინება ჩვენი ძირძველი ლაშქარი,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ბები, შეეშვი ყაისნაღით ყურების ჩიჩქნას და
    ბაბუ, შენც მორჩი ეგ გიჟური ხარხარი,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    და დღე იყოს კრული, უბადრუკი,
    ჩვენ ყველანი – ერთად დასაღუპი
    და წამოვიდეს სეტყვა ჩქარჩქარი.
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ოღონდ ეს პატრუქი და მატრუქი
    და ეს უბადრუკი პეტრუქი
    არ იყოს ასე ამტყდარი.
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ერთი ბოთლი საასენიზაციო ხსნარი!

    და აი! თქვენ შეხედეთ: ბებიას ბიას აბია ბია!
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    ეჰეი! ბებიას ბიას აბია ბია!
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და გობით ცომი!
    ხოლო ბაბუას ბიას აბია ბუა!
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    და ბებიას ბიას აბია ბაბუა!
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ხის სპირტზე დამზადებული შხამიანი არაყი!

    ეჰეი-მეთქი! რატომ ემსგავსებიან ვაჟები დედებს?
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    ან ეს დედები რატომ ამყარებენ დაცენტრილ ვაჟებზე ამხელა იმედებს?
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    ან ყველა ყველას და თითოეული ერთმანეთს დასაკლავად რატომ იმეტებს?
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    და რა ეშველება ნისლით მოცული მომავლის ამდენ მოიმედეს?
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!

    და ბოთლი რომი, ბოთლი რომი,
    მოპოვებული ჩვენი შრომით!
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    ტარიელისაგან ხატაეთს წასვლა და დიდი ომი!
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    1992।

    მშობლიური აბრაკადაბრა
    (პატარა ბალადა)
    საღამოა, ძვრას ვერ უზამს მიძნაძორო მერეს,
    ბულბულები დაჰკივიან ჩვენს გორებს და სერებს,
    მთვარე ჩადის, მთვარე ჩადის, როგორც ძველი სკივრი,
    როგორც ყველი, როგორც მჭადი, და ქინძით და ნივრით
    შეზავებულ შეჭამადში ყრია კაცის ძვლები,
    სუფრას მისხდომიან მგლები, მადიანად სვლეპენ,
    ხვრეპენ, ილოკავენ ტუჩებს, ქონით ნაპოხ ლაშებს,
    თევზის მუცელივით რბილი ლეში ცურავს ზღვაში.
    ცად კი აღმართულა წვიმა, როგორც კატაფალკი…
    ასე არის – როგორც წინათ, ხომ ცხოვრობდა ხალხი!
    იყვნენ, სწამდათ, სჭამდნენ, სჭამდათ, სვამდნენ ნათელ ღვინოს,
    მერე მათაც დაუღამდათ, მიწვნენ, მიიძინეს,
    მისდეს თავი ღრმა ბალიშზე, მოატყუეს თვალი,
    მოატყუეს ახლობლები: მული, ქვისლი, რძალი,
    მოატყუეს მეზობლები – ეგროს, კახოს, ჰაოს,
    მიიძინეს, შეუერთდნენ პირველყოფილ ქაოსს
    და იქ სიზმრად ნახეს მხარე ავსებული მადლით,
    სურათებით, სიხარულით და ბალღური ნაღვლით,
    – ყრმაო! – უთხრა ანგელოზმა – გაახილე თვალი,
    გაახილე, მოიხილე მხარე წარუვალი!
    და თუ თვალსაც ვეღარ ახელ, მაშინ მიგდე ყური!
    მიგდე, მოგდე, სწრაფად მითხარ: ვისი სული გსურის?
    აირჩიე შენი ხვედრი, აირჩიე, აი,
    მთლად შენია, შენ გეკუთვნის აი შავი ზღვაი!…
    მანაც მედგრად უპასუხა: – ანგელოზო, ვიცი!
    ვიცი რასაც მიწყალობებ, არ მჭირდება ფიცი!
    მაგრამ ვაგლახ! აფსუს! მახლას! როგორ ვენდო სიზმარს,
    კარგი ცხადმა რა მიყო და სიზმარი რას მიზამს?!
    არა, არა! მიჯობს ისევ ძველ გზას გავყვე ფეხით,
    კვალში ხვნეშით მომყვებოდეს მამაჩემი – გლეხი,
    რომ ჭაპანი მედგას ქედზე, თავს დამქუხდეს მეხი,
    და ჩვენებურ ტალახებში მეფლობოდეს ფეხი!
    არ მჭირდება შენი ვალი, კრედიტი და სესხი,
    მხოლოდ ერთს გთხოვ: კვლავ მამღერე ძველებური ეშხით,
    და თუ ნახავ ჩემს სამშობლოს, უდარებელ მხარეს,
    მოიხილე ჩემი სახლი, ჩემი ნაფუძარი,
    გადაეცი ჩემს ახლობლებს, ნუ მტირიან, ნურა!
    მე შავეთის გზებს მივაპობ მამაცურად, მგლურად,
    სადაც ვნახავ ეულ ბატკანს, მსურს დავტაცო ხელი..
    მომიგონონ! მე სხვას მათგან აღარაფერს ველი!
    მივალ – მოჩანს, მოვალ – მიჩანს საიდუმლო ველი,
    ქარი გორებს ეფერება, მოდის წვიმა ნელი,
    ეგზომ ჩუმი, უსუსური, ეგზომ საშინელი,
    პლანეტები – გასუსული, მთვარე – პირყვითელი,
    ცა – ვარსკვლავებით ჭედილი, ცა – კამეჩის თვალი,
    დიდგორივით ჩახერგილი, ღრმა, თვალშეუვალი,
    ცაში მოჩანს ბედი ჩემი, ეგზომ საქებური,
    მამიჩემი, დედიჩემი, და მზაკვარი მდგმური…
    მახლას! მიხლას! მუხლას! მოხლას! დამანებე თავი!
    აწ დედ-მამის ნაცვლად მახლავს შუაღამე შავი…
    – მერე და რა?! შუაღამე! რა განცდაა, იცი?!
    მოსდევს ღრუბელს უამრავი ნაბდისფერ კვიცი!
    შეხტი, შეაგელვე სერებს, როგორც არაგველი,
    აჩიგვარას, მიუსერას მიუსიე მგელი!
    გაიღვიძე.. გულზე გადევს რაც არაფერს არ გავს,
    უმადური მეზობელი გულზე გაყრის ნაგავს,
    გულზე დაგხვევია დარდი, გულზე გველი წივის,
    გულზე შავი თოვლი ბარდნის – ცივი, ცივზე ცივი,
    და ბიბინებს შენი გული, ქათქათებენ ძვლები,
    ბალახებში გაფანტული თეთრი ნატვრისთვლები,
    ჰე, მამაცო! გაიღვიძე! დაარისხე ზარი,
    დაარისხე, მიდი, მისცხე, გადალახე ზღვარი!
    კვლავ ნათელი გახდეს ზეცა, ელვარებდეს მთები,
    კვლავ ვარსკვლავებს ჰგავდეს დედის მარგალიტის თმები,
    კვლავ ზღვასა და ხმელეთს შუა იცრებოდეს ქარვა,
    ხელმანდილი გაიტაცოს მოგუგუნე ქარმა,
    კვლავ დარახტე შენი რაში, ზედ შეაგდე ქალი,
    გადიხადე სახაშეში დარჩენილი ვალი,
    თორემ ბნელა, თორემ ცივა, ღამე ახრჩობს ქალაქს,
    ზეცას ბღუჯად თმები სცვივა, უშიშვლდება ქალა,
    თორემ ზარით დაკრეჭს კბილებს ვარსკვლავების ველი,
    თორემ ქალაქს დაეხვევა სისხლიანი გველი,
    თორემ ვერა, ვერ გაუძლებს დედამიწა ტკივილს,
    აფეთქდება ყველა კვირტი ტანჯვით და კივილით,
    თორემ მინდვრებს გადაფარავს შხამიანი თოვლი,
    ხორცდალეშილ ფარეხებში გულს ამოჭამს მყოვლი,
    მიწას ჭვარტლი ამოგლისავს, ცას – სპილენძის მური,
    და სიკვდილის ანგელოზი – ჩვენი, შინაური,
    დაიწივლებს და ხარხარით დაეცემა ტყეებს,
    დედაწულნი დაიწყვეტენ ჯავრით საკინძეებს,
    გასრულდება ჩვენი მოდგმა და ძირძველი ჯიში,
    საფლავს ფითრი მოედება, სუროს შეჭამს შიში,
    ჩაიწვება ჩირაღდანი, დაყრუვდება ნიში,
    ჩაიდანი, ჩიბურდანი, ქიში! ქიში! ქიში!…
    მაშ გამხნევდი, წამოდექი, დაუბრუნდი ქალაქს:
    შენ სამშობლო არ მოგაკლებს თავის მადლს და ძალას,
    დაერიე ხარაჩოებს, კვლავ აღმართე თაღი,
    კვლავ სიამით აამღერე ჩვენი ტურფა ბაღი,
    და თუ ღვინო მოგერია, ნუ ინაღვლებ მასზე –
    მთავარია, ადრე დილას გაეშურო ხაშზე!
    ხაში, მწნილი, ჩალაღაჯი, არყით სავსე სირჩა,
    დილის მზე, აღჯანაბადი, გარეგინა, ხირჩლა…
    გულის ძილით სძინავს ქალაქს, მზე დაჰნათის თავზე,
    დინჯი მტკვარი ნელად ღელავს, კუდს გაიქნევს თევზი…
    …და იღვიძებს ჯარისკაცი – ლირიკული გმირი,
    იგი დგება, სუნთქავს, დადის, ნათელი აქვს პირი,
    წარსულს წაყვა, სიზმრად დარჩა წყევლა საშინელი,
    სადღაც შუა ხიდზე გარჩა კაცი ბლისკინელი,
    ისლის სახლი და ჟალტამი გადაბუგა მზემა,
    შეწყდა სისხლი, შეწყდა ომი, ერთმანეთის სვრემა,
    ისევ წყნარი ამინდია, მოსჩქეფს წმინდა წყარო,
    სდევს ხარირემს კვლავ მინდია, შუბლზე მზით და მთვარით,
    ამირანსაც შეუხსნია ის წყეული ჯაჭვი,
    ახლა აგერ, ბაგა-ბაღში დასტრიალებს ბავშვებს,
    თავს ევლება ბადრის, უსუპს, ეთერს, აბესალომს,
    არ სწუნობენ ნორჩები სუპს, არ ზარობენ სალამს,
    არამზადა შვარცენეგერს დაანებეს თავი,
    არ უცქერენ ტელევიზორს, დუმს რადიო ავი,
    თამაშობენ რიკ-ტაფელას, მღერენ ხართა ლალას,
    დაემსგავსა კვლავ ტფილისი მზის და ვარდის ქალაქს,
    გაქრა შავი ბედისწერა, ჭირი, დარდუბალა!..
    აი ასე დაიწერა ეს პატარა ბალა…
    © kalmasoba.com
  • პოეზია

    გივი ალხაზიშვილი – სამი ლექსი

    საფეხური

    /ოქტომბრის ეპისტოლე/



    ..რაც მახსოვს, ისიც დასავიწყებლად

    ღამის მტევნები –

    ხელისგული გრძნობდა სისავსეს…

    რაც შენ წახვედი, სიტყვები გაქრნენ,

    ჩემს სათქმელს შორისდებული ჰყოფნის

    და ბოლთას ვცემ მეს და მეს შორის.

    ახლაც გული ამიჩუყდა,

    მაგრამ უცრემლოდ;

    ცრემლს სიტყვა იწოვს და აკრისტალებს

    იმ დღისთვის, ჟამი რომ დაუდგება.

    ის მიყურებს

    ალმაცერ სხივით,

    მე ხომ ყველაფერს ვიმახსოვრებ დასავიწყებლად.

    თვითონ მე ვარ ის საფეხური,

    რომელიც უნდა გამოვტოვო

    რომ საკუთარ სისუსტეს გავცდე…

    9. 10. 2010 წ.

    ჩანახატი შენთვის



    გაამზეურებ გარდასულ ზამთრებს,

    ერთად ყოფნით რომ გადავაგორეთ…

    ეგ თვალებია,

    აჩქროლებულ გულს რომ მაჩვენებს

    და ამავე დროს,

    ცას რომ მაგონებს…

    რა გულწრფელია ეს ზედაპირი –

    ღიმილის კლიშე

    და ჩავარდნილ კლავიშის ბგერა,

    გულში რომ ჩაწყდა –

    სმენით ვპოულობ

    და შეხებისას ძარღვებიც ჟღერენ.

    ცრუა ეს კარი,

    ღიაობით დაკეტილია,

    დგას შოუმენი

    და საკუთარ თავს აფიარებს,

    შეფუთვის სტილი –

    მოსაწყენად ინფანტილური,

    ესეც პაფსაა და იაფზე იაფი არი…

    …..

    გამოვრთავ ეკრანს

    და ვგრძნობ სინანულს,

    შესაბამისი სიტყვის მიგნებით,

    ალბათ, დღეიდან შენთვის ვიცოცხლებ

    და შენი ნატვრის ჩრდილში ვიქნები.

    20. 10. 2010 წ.



    ერთ სიტყვაში..



    /ოქტომბრის მეორე ეპისტოლე/



    …ჩვენც ავყევით, რადგან სისხლში –

    ოქტომბრის მზემ გაიდგა ფესვი

    და მოგვანატრა ერთმანეთი

    და შეგვიძღვა ერთმანეთში და ერთ სიტყვაში, –

    უწყვეტელ დროში

    და გვაუღლა იმ დღესთან ერთად,

    თითქოს რომ იყო,

    თითქოს რომ არის…

    შენ ხარ ჩემი – შინ,

    არ მეშინია,

    გაშინაურდა, მგონი, სულეთი

    და ვეღარ ვარჩევ მე რომელი ვარ,

    ის აჩრდილი თუ

    ეს სილუეტი…

    მოგეფერები,

    მიწა მიწას რომ ეფერება –

    სულაც არ არის ჩემთვის სულ ერთი,

    რომ მიყვარს, შენი სიახლოვეა,

    შენს ხსენებაზე მოვსულიერდი.

    30. 10. 2010 წ.

    © kalmasoba.com

  • პოეზია

    ზვიად რატიანი – ახალი ლექსები

    I. წიგნისთვის ღია და ფარული მიძღვნები

    ბოლო სიყვარული – ქალაქი ზღვით

    სინამდვილეში არც ისეთი პატარაა,
    მაგრამ განსაზღვრება ”პატარა ქალაქი”
    ჯერ ხომ ისედაც გაცილებით ტევადია

    და ორჯერ უფრო – თუ ვგულისხმობთ ზღვისპირა ქალაქს.

    *
    მე ერთხელ ვთქვი და მომეწონა,
    და იმ დღიდან გამუდმებით ვიმეორებ,
    რომ ეს ქალაქი ჩემი ბოლო სიყვარულია
    (რასაც მოსდევს კარგად დამუშავებული მოკლე პაუზა)
    და დავძენ ხოლმე: ქალივით მიყვარს.

    მსმენელები, როგორც წესი, მიღიმიან.

    ოღონდ ადგილობრივები – ცოტა სხვანაირად.

    *
    ეს ერთადერთი ქალაქია საქართველოში,
    სადაც ჩემ თავს ვასეირნებ. ეს ფრაზაც ძველია,
    მაგრამ ნაკლებად ეფექტური, როგორც ვატყობ, მსმენელებისთვის;
    სამაგიეროდ, ბევრად უფრო გასაგები. ჩემთვისაც კი. ესეც საქმეა.

    *
    მაშ ასე, ჩემ თავს ვასეირნებ. ხოლო სეირნობა,
    როგორც ჩანს, თავის მოტყუების მეთოდებს შორის
    მართლაც საუკეთესოა (თუ არ ჩავთვლით რამდენიმე აუცილებელ,
    მაგრამ ლექსში სახსენებლად მაინც უხერხულ
    საქმიანობას). გარკვეული უხერხულობა
    ახლავს ამასაც, სეირნობას; განსაკუთრებით –
    როცა ჩემ თავს ვასეირნებ. მას უხარია,
    მე კი, რომელსაც კარგად მესმის
    უაზრობაც, უსაფუძვლობაც
    ამ გულუბრყვილო სიხარულის, არაფერს ვიმჩნევ,
    რადგანაც მახსოვს, თუ რამდენი წელი დაჭირდა
    მის დარწმუნებას, რომ ბათუმი ერთადერთი ქალაქია საქართველოში,
    სადაც ჯერ კიდევ შეიძლება სეირნობა. ძლივს დამიჯერა
    და ვცდილობ, აღარ გავაწბილო. ხშირად ვუმტკიცებ,
    რომ ზღვა არაფერ შუაშია, და არც ქალაქის
    ძველი უბანი – ვიწრო ქუჩებით
    და ორ-სამ, სამ-ოთხ სართულიანი
    აივნიანი შენობებით; და რომ მთავარი,
    რამაც ამ ქალაქს მიაჯაჭვა მისი გული, რაღაც სხვა არის…
    შემეძლო მეთქვა – პოეზია, მაგრამ არ ვრისკავ:
    ხომ შეიძლება მიხვდეს, რომ დავცინი?

    *
    ეს ერთადერთი ქალაქია საქართველოში,
    სადაც ჩემ თავს ვასეირნებ; ვათამამებ. მას აქვს სურვილი
    და უფლებაც, გააყოლოს თვალი გოგონებს –
    მათ ნამზეურ მხრებსა და ფეხებს,

    მე კი, უფლება რომც მქონოდა,
    ალბათ თვალის გაყოლებას ვერ გავბედავდი,
    და თუკი მაინც გავხედავდი – ისეთებს არა,
    ვინც ჯერ კიდევ შეიძლება (თუნდაც ლექსში) გოგონებად მოიხსენიო.

    *
    ზღვა არაფერ შუაშია, და არც ქალაქის
    ძველი უბანი – ვიწრო ქუჩებით,
    სადაც ვიწყებთ სეირნობას
    და მივდივართ პორტისაკენ. როგორც ფოთოლს ჭიანჭველები,
    საბუქსირე კატარღები ნაპირისკენ მიაღოღებენ
    გიგანტურ ტანკერს. პორტის გვერდით პატარა კაფე
    ზღვისკენ გადგმული ხის აივნით – აი ადგილი,
    სადაც ისევ ვმთლიანდები –
    მე, რომელიც საკუთარ ვასეირნებდი,
    და მე, რომელსაც ჩემი თავი მასეირნებდა,
    სწორედ ამ კაფის აივანზე ვერწყმით ერთმანეთს,

    და გარკვევით ვერასდროს ვხვდები,
    თუ რომელი რომელს ერწყმის
    და რომელში ვმთლიანდები –

    გააჩნია, რას ვსვამ და რამდენს.

    *
    ეს ქალაქი ჩემი ბოლო სიყვარულია.
    ესეც ცალმხრივი – პირველივით. ზღვისპირა კაფე,
    რომელსაც უკვე ცხრა წელია, ცოტა მეტიც, ერთგულად ვსტუმრობ

    და მსიამოვნებს, რომ მიმტანებს
    აღარაფრის შეხსენება აღარ ჭირდებათ –
    კარგად იციან, რას დავლევ და რას მივაყოლებ
    (რაც ერთიორად მაამაყებს, თუ კაფეში სტუმრებს მივიყვან),

    და მეც არასდროს მავიწყდება
    ერთ-ერთ მათგანს თანაგრძნობით გამოვკითხო
    პატიმარი მეუღლის და ავადმყოფი შვილის ამბები,
    ხოლო მეორეს ლიმონათით გავუზავო ჭიქა არაყი,
    რომ, როცა მოვა და გადაკრავს, ვიტრინიდან მომზირალი მეპატრონე
    ვერაფერს მიხვდეს.

    *
    ცხრა წელია, ცოტა მეტიც… როდესაც აქ ვარ,
    თითქოს ჩემი ადრინდელი აქ-ყოფნებიც ერთმანეთს ებმის
    და მეჩვენება, რომ ერთი დღე იწელება

    და ეს ცალკე ცხოვრებაა; და ერთადერთი,
    რასაც ასეთი კლინიკური სიცოცხლიდან გამოვყავარ,
    რაც მახსენებს დროის დინებას,

    ის პატარა და ლამაზი, სასაცილო ბოშა-გოგოა,
    რომელსაც, თითქოს გუშინ იყო, გულუხვად რომ ვასაჩუქრებდი,
    დღეს კი უკვე სამათხოვროდ შვილებს მიგზავნის.

    …………

    II. წიგნისთვის ბოლოსწინა ლექსები


    * * *
    ერთხელ,
    ერთხელაც კი
    ვერ დავასწარი ცხოვრებას: ყოველთვის,

    რამდენიმე წამით ადრე,
    ვიდრე თვალს ავახელ,

    გრძნობს, რომ ვიღვიძებ
    და სასწრაფოდ თავს იწესრიგებს,

    რომ გაღვიძებულს
    დამხვდეს ზუსტად ისეთივე,
    როგორიც დავტოვე.

    * * *

    შორიდან და მისალმებით ჩვენ ერთმანეთს ადრეც ვიცნობდით,
    მაგრამ ახლოს, სალაპარაკოდ, პირველად შევხვდით ათიოდ წლის წინ
    ერთი კოლეგა-თანამსმელის დაკრძალვაზე, და მან თავი დამამახსოვრა
    საკმაოდ დამაჯერებელი მოსაზრებით იმის შესახებ,
    რომ პოეტმა უნდა წეროს მხოლოდ ის და მხოლოდ ისე,
    რასაც და როგორც დაწერდა შემდეგ, როცა ცხოვრება უკვე ჩავლილია,
    მკვდრებს რომ წერა შეძლებოდათ. წლები გავიდა
    და ჩვენ ერთმანეთს ისევ ვხვდებით, გვერდიგვერდ ვსხედვართ
    და რამდენიმე ჭიქის შემდეგ, როცა სასმელი ეს-ესაა გვეკიდება
    და ჯერ საერთო წასულების შესანდობარიც
    არ შეგვისვამს, ის უეცრად იხრება ჩემკენ
    და იგივეს მიმეორებს. სიტყვა-სიტყვით. დავიწყებია,
    რომ ეს ოდესღაც უკვე მითხრა; რაც მთავარია,
    დავიწყებია, თუ სად მითხრა, ვის ქელეხში. ვეღარ გათვალა,
    რომ უკვე მეც მყავს ჩემი კაცი ჯოჯოხეთში
    და მისგან ვიგებ ნებისმიერ იქაურ ტყუილს,
    რომელიც ჩვენკენ, ცოცხლებისკენ, ერთადერთი უტყუარი სიმართლეა,
    თუნდაც წერისას.

    * * *
    ერთი სული გაქვს, როდის ჩავიძინებ,
    გამუდმებით ბრუნდები ჩემკენ.
    გადმოიხრები და დამყურებ,
    მაკვირდები, ხომ არ გატყუებ.

    რომც გატყუებდე, რას შემატყობ:
    თვალდახუჭული და უძრავი
    ვწევარ და ვსუნთქავ.

    დაიცდი, ისევ მაკვირდები:
    ვწევარ და ვსუნთქავ.

    ერთი სული გაქვს, რათა ადგე,
    უხმაუროდ ჩაიცვა და გაიპარო.

    ნუ იტანჯები, საყვარელო.
    როგორც კი მართლა ჩავიძინებ,
    თვითონვე გეტყვი.

    © kalmasoba.com

  • პოეზია

    ეკა ქევანიშვილი – ახალი ლექსები

    ბირთვისი. ადრე
    ფოტო კარგი მაშინ გამოდის, როცა ის გიღებს ვისაც უყვარხარ.

    ციფრულ ფოტოებს ერთი უპირატესობა აქვთ.
    ისინი შეგიძლია დაზუმო და ადამიანებს თვალებში შეუვარდე.
    გაიარ-გამოიარო.
    აქ კი, ალბომის სურათებში
    ძლივს ვარჩევ, ხელი ვინ გამომხვია, ვის გვერდით ვდგავარ,
    წელიწადის რომელი დროა, რა მაცვია, რაზე ვფიქრობდი.
    საშველი – ფოტოს უკანა გვერდი
    მიწერილი თარიღი თეთრზე – 2000 წელი,
    ბირთვისი,შემოდგომა. წავედით ათნი.

    ცეცხლზე – ყავა, რკინის ჯამით, შიგ ცვივა ფერფლი.
    ყველა ეწევა.
    შედედებული რძის კოლოფი წვრილად გავხვრიტეთ
    და ენაზე, წვეთი სიტკბო ჩამოვატარეთ.
    არავინ მიყვარს. აღარავინ.
    თითქოს მუცელი გამომფატრეს და მთელ სხეულში,
    მგონი, გაგიჟდა, გული სცემს ბოლთას.
    ვინც მიყვარდა, გასულ კვირაში ჰქონდა ქორწილი.
    ტაშ-ფანდური, ზურნა, დუდუკი,
    თეფშის მტვრევა, შავი ვარდების გოიმური თაიგული..
    იქნებ არც ისე, მაგრამ ეს სიტყვა მიადვილებს მოვყვე ამბავი
    როგორ გასხვისდა უცებ ჩემი ადამიანი.
    წინა კვირაში – აბაზანაში ვარ ჩაკეტილი.
    ხმის დასახშობად ყველა ონკანი მოშვებულია.
    ბირთვისში წასვლა თუ გადაკარგვა – გადაწყვეტილი.

    და აი, ისიც. ტყე, ბოდიალი.
    ღამეა, ცივა. სიტყვებს ფორმა აქვთ – გრძელი ორთქლის.
    ბენე მთვრალია, კარავში სძინავს. დღეს გავიცანით.
    თან რამდენიმე წყვილიც გვახლავს – რეალური და პოტენციური
    ორ სააათში ტყიდან გამოვლენ,
    ჩვენ დავინახავთ მათ ტუჩებზე სიყვარულის კვალს
    და არაფერი გაგვიკვირდება, რადგან გუშინ გავხდით ოცი წლის.
    რადგან სხეულებს ამ ასაკში გმირობები არ აინტერესებს.

    ეს ის დროა, როცა დილით არასდროს ეძებ რა ჩაიცვა.
    სკამის საზურგე – დახუნძლული ჯინსით, სვიტრებით.
    ეს ის დროა, როცა ჟანგბადის ზედმეტი დოზა ყელში გიჭერს
    და ხარ ისეთი თავისუფალი, ისეთი მშვიდი – თითქოს
    საზღვართან, ბოლო სოფელში უკვე მოთოვა.

    რა უნდა მოხდეს, რომ ძველებურად ასე უფულოდ,
    ერთი ზურგჩანთით
    გზას დავადგეთ გაურკვეველი მიმართულებით.
    არ ვდარდობდეთ, შევძლებთ თუ არა გაყინული წყლით
    ტანის დაბანას,
    კარავში ვისთან ერთად მოვხვდებით,
    ნასვამებს გული რომ აგვერიოს,
    უცხო ხალხის ხომ არ შეგვრცხვება.

    რა უნდა მოხდეს.
    რომ დაბრუნდეს ეს შეგრძნება – სიღარიბით ბედნიერების,
    უსიყვარულოდ თავისუფლების.
    და ყველაფერი ეს ერთადერთ
    ფოტოზე იყოს შემორჩენილი.

    გახსნა

    ორ კვირაში მოვა წერილი
    ჩემი უცნობი მეგობრისგან – სხვა ქვეყნიდან. სხვა ქალაქიდან.
    გაბერილი კონვერტი მარკით.
    დღესასწაული თუ დაემთხვა, გზავნის ბარათსაც.
    ან სარვამარტოს – ნარცისებზე შემოხვეული თეთრი ლენტები,
    ან საახალწლოს – თოვლის ბაბუას საჩუქრების გუდის გვერდით,
    შემოუსვამს ციყვი მარხილზე.
    ორ კვირაში ნელი ფოსტა მოაჩაქჩაქებს
    უნახავი ადამიანის ამბებს, სურვილებს – სულ ცოტათი გაზვიადებულს.
    მდიდარმა ბიძამ როგორ უყიდა ველოსიპედი.
    გვესმის, ვპატიობთ.
    მაგრამ ეს ხდება ოცი წლის წინ
    და ასეთი მეგობრობა იშვიათია.

    დღესაც ვხსნი ფოსტას. ვხსნი ფორუმებს.
    სიმარტოვეს ვუხსნი პაროლებს.
    ვუმეგობრდები განურჩევლად, მცირე შერჩევით.
    და ჩემი სიის მეგობრების ავატარები
    როგორც დაშლილი ბანქოს დასტა ყრია გარშემო.

    ავატარიდან მამის ნაცვლად, დედის მაგივრად
    შემომცქერიან თოთო ბავშვები,
    დაბერილ ლოყებს, ჩაჩხვლეტილ ღიმილს
    როგორც საშვებს, მათი მშობლები აფრიალებენ –
    მფეთქავ ქსელში შემოსაძრომად.
    თრთის ფეისბუკიც.
    გინეკოლოგის სავარძელზე გაშლილია ჩვენი ფეხები.
    თავიდან ოდნავ მოკრძალებულად.
    ლ ლიკე ყოუ,
    შემდეგ თამამად მოვყვებით ვიღაც ”სუნიანი” როგორ აგვეკრა,
    მიწისქვეშა ტრანსპორტის ამბებს გავუზიარებთ
    მათ, ვინც მიწას რამდენიმე საფეხურით არ ჩასცდენია.
    ვყვებით, როგორ აიწია ვერცხლისწყალმა სიცხის საზომზე.
    ვიხდით მადლობას –
    თუ უცებ ვინმემ ამის პასუხად
    შემოგვწირა ვირტუალური ჟოლოს მურაბა.
    გგონია გათბი, გამოკეთდი,
    მოხვდი გაშლილ სტადიონზე ფრედის კონცერტზე,
    სულელურმა ტესტმაც გაგართო, როცა გამცნო როდის მოკვდები.

    ისიც ვიცი
    ვინ არის შენი მეგობარი,
    ელექტრონულმა სივრცემ მამცნო ორი წამის წინ.
    ცოტა კი მიკვირს – რა საერთო გაქვთ –
    ალბათ, ფოტოზე ხარ მიმზიდველი.
    ან რაიმე ბრძნული დაწერა –
    ბანალური სააღდგომო მისალოცივით
    ყველასათვის მისაღები და გასაგები – ვერასოდეს გააპროტესტებ.
    ამ მორევში შენით შეცურე და ახლა მხოლოდ სინქრონულად
    ხელს თუ მოუსვამ.

    ოკუპაცია. სპირალი

    გაიცანით მისი ხელოვნური თანამგზავრი.
    სულ ახლახანს დაიმეგობრა.
    ერთი თვეა ერთად წვებიან, ერთდროულად იღვიძებენ.
    ზის ჩუმად, თავისთვის,
    არც იზრდება, არც გული უცემს.
    ციცქნა საცობი,
    საზრიანი მისი დარაჯი,
    მისი მცველი,
    ზის საშოს კართან
    და
    მოახლოებულ სიცოცხლეებს, როგორც ვირუსებს
    უკან აბრუნებს.
    რამდენიც გინდა,
    სადაც გინდა იქ გიყვარდეს.
    არ დაჟანგდება.
    სპირალი – მუცლის ოკუპაცია.
    სიყვარულის მიწაზე უდგას რკინის ფესვები
    და ყველაფერი არის მარტივად.
    ახლა ყველა ბედნიერია.

    მე კი ვფიქრობ,
    ვინ დაარქვა ნეტავ ამ ლითონს
    კეთილშობილი?

    დამსგავსების თეორია (ცოლები და ქმრები)

    ხარი რომ ხართან დააბა, იქნება ორი ხარი და არაფერი მეტი

    ჩემი მეგობარი ჭანო

    ერთხელ, თვალი რომ გავახილე
    მომეჩვენა, ერთმანეთს ვგავდით
    და შემეშინდა.
    ათი წელი იყო გასული.
    გავიფიქრე, ათი წლის წინ ვინც შემიყვარდა, ვისთან ერთადაც
    გადავწყვიტე მქონოდა სახლი, მტვერსასრუტი,
    მაცივარი, ქურა, მანქანა..
    ნუთუ მაშინაც ასე მგავდა და თუ მგავდა, რატომ იყო საინტერესო მასთან დარჩენა?
    ორი “მე” როგორ ეტეოდა ამ ვიწრო კარში.
    ორი “ის: რატომ დადიოდა კვირას ბაზარში?
    ღიმილის. დგომის, სიარულის, წოლის მანერა – ერთი ერთზე.
    ”როგორ უხდებით”.
    ”ერთმანეთს ასე შეაბერდით”
    ”თქვენი უღრუბლო ცხოვრებები”
    ”არასოდეს მოხვდეთ წვიმაში” .
    და თუ მაინც.
    ვითომ მიწიდან ამოიზარდა,
    გაშალოს დიდი შავი ქოლგა,
    შენ კი მხარზე თავი დაადო.

    თუ ეს არის იდეალური წყვილის ფორმულა,
    ასე არ მინდა,
    ვთქვი და ლოყაზე დანა დავისვი.
    იპოვეთ ათი განსხვავება ვთქვი და გავხდი, ვთქვი და გავსივდი.

    ადრე თითქოს ქერა ვიყავი, ახლა გავშავდი,
    ადრე თვალებში ფორთოხლის ქერქებს ვიწურავდი, ახლა ვამშრალებ.
    მძულდა ფეხბურთი, ახლა ვყვირი შენზე ხმამაღლა,
    ყრიდი ტანსაცმელს მთელ ოთახში, ახლა ალაგებ.
    თუ ვბრაზდებოდი, უწმაწური სიტყვების ლავა ესხმოდა ოთახს
    სამაგიეროდ, ცივდებოდა ჩემი დარდი,
    ახლა კი მშვიდად: გმადლობ, ბოდიში. უკაცრავად, გადავამლაშე.

    ერთხელ ჩვენ გვითხრეს,
    ფერი ფერსა და მადლი ღმერთსა
    მე კი გავწყვიტე.

    დღეს ისევ მიყვარს.
    ახლა უფრო.
    და ჯერ ვანსხვავებ.

    © kalmasoba.com

  • პოეზია

    ლია სტურუა – ლექსები

    * * *
    სახლებმა დაავიწროვეს დღე,
    კარებში მოწეწკილი სინათლისგან
    რას ელოდები?
    ჰორიზონტის დევნას?
    თვალის პური ესაა,
    სივიწროვემ თუ გააშუშა,
    წვეტიან მზერაზე წამოცმულ ნაგავს
    ხასიათში ჩაგიყრის,
    ხიფათიდან კაშკაშს ვეღარ გამოადნობ!
    ნაკვეთს მოგიზომავს,
    შიგადაშიგ ქაღალდის ყვავილებით –
    მინდვრის პოპარტი
    ფეხი თუ დაადგი, სისხლს ამოასხამენ,
    შუშის ჭურჭელზე მითითებულს;
    დარჩენილ წყალზე, გადაღვრილ მინაზე,
    ბოლო შუქს ეჭიდებოდა – ქინქლების თაიგულს
    მტკივნეულია, ნამტვრევები იკბინებიან…

    იალბუზზე

    დიდი ღიმილი – გული კბილებში,
    ტკივილის დროსაც,
    ძალიან მწარე, ფესვიანი –
    უკვე ბოლო
    ფრენის კანონს ვხედავ:
    ჰაერი და ფრთა აწვებიან ერთმანეთს
    თანაბრად, ფრთის ჩრდილში
    რაღაც იმალება –
    ალუმინის ქვაბი, რეალისტებით გატენილი,
    ანუ თვითმფრინავი
    რეისები მასშტაბური
    ალიასკაზე ოქროს ისევ ცრიან?
    ეკვატორის ხაზი გულში შემოდის,
    იშემიას მმართებს, ცხელა,
    კავკასიონის თავზე ჩავიფუშები
    ვენდო ჰაერს,
    თუ იალბუზიდან დავიწყო
    ფრენაში ვარჯიში?
    ეკვატორები, პოლუსები,
    უნაყოფოდ ჟღერს
    თვითმფრინავი
    რომელიმე წყნარ ქალაქში წავა,
    მე აქ დავრჩები
    კარგი მთაა იალბუზი,
    ლექსივით ისმის.

    * * *

    წითელი ხაზი გამისვა ფეხქვეშ,
    აღმნიშნა, გამომარჩია სხვებისგან,
    კი გავუძნელდი,
    ხორხზე ნაწიბურები დავუტოვე –
    პირიდან გამაჩინა
    სიტყვით მშვენიერი,
    ტანით ხარვეზიანი,
    ცეცხლი იღლიებში მქონდა,
    თერმომეტრი თავში,
    კონტროლი ცხრა მთას იქით.
    და გარიგითება დამიპირეს,
    ამ ქვაბივით ქალაქიდან
    ცეცხლის დეპარტაცია
    აბა, რაში მოიხარშებიან
    ნამდვილი მშობლები,საწყლები და პოეტურები?
    რას შეჭამენ? საკუთარ ტემპერამენტს?
    თითო წამოხურებაზე
    თითო მეხანძრე თუ მიუჩინეს,
    ამასაც ვერა
    ამიტომ ახლიდან გამაჩინა,
    სხვა სიტყვებისგან გამომარჩია,
    ფეხქვეშ წითელი ხაზი გამისვა,
    კრემატორიუმის საძირკველივით.

    ტკივილის შიში

    სიზმარში სირბილი
    დაბორკილი ფეხებით, ბრმა შუბლით,
    სულ წრეზე,
    გარღვევის უფლების გარეშე.
    თავიდან აზრიანი მთებისკენ ბიძგით,
    მერე ზეგანის ერთფეროვნება,
    ყველაზე გრძელი, მოწყენილობაზეც კი,
    ლირიკის ნაწყვეტები,
    მთვარით მიბმული ერთმანეთზე,
    უსაყრდენო პოზა გაძლებამდე,
    თანაცხოვრება უძრავ ქონებასთან,
    სიზმარში, უკვე, სხვების სირბილი,
    მე შუაში, ფარგლის წერტილივით,
    რომ იგულისხმება და არ ჩანს…
    ათვლას ვიწყებ არაფრიდან სევდისაკენ,
    აღმატებითი ხარისხი – დარდი.
    იატაკი სახეში რომ გამოვტოვო?

    იმ არავისთვის

    გინდა ამოვიტრიალო თავი
    და შიგნიდან გაჩვენო?
    წითელ ატლასს მოელი,
    ლაბადის დრეკადობას,
    ნაცრისფერ ფარაჯას?
    არადა, მორევი ტრიალებს,
    ჩქარა, ცხადად,
    გული – ვირის მუშა,
    არც ცეცხლი არც ყინული,
    არც სხვა რომანტიკული სისულელე!
    გაცვდება, შეაკეთებენ,
    შუნტებს დაადებენ.
    რამდენ ხანს გაძლებს?
    თორემ ფრთიან ლოგიკას
    უკეთეს ქვეყანაში მივყავარ,
    სინათლის სიჩქარით
    არც ეს გულისხმობს
    ჩათბობას, ჩაშენებას
    და სხვა ამგვარ საძირკვლიან სიტყვებს.
    უფრო, იმ არავის,
    ფრენას რომ ვპირდებოდი,
    შეკეთებული გულის ხარჯზე,
    ისიც თავის წვა-დაგვიანად,
    თვალებში ამაქვს,
    გარეთ ატლასი, შიგნით ნაცრისფერი ფარაჯა
    კიდევ რამდენი ომია გადასატანი…

    კანდინსკის ალბომი

    კი ვუყურებ ამ წითელ სიღრმეს,
    მაგრამ ასე არ ვგრძნობ თავს
    კანის ქვეშ, სისხლამდე ხორცი მაქვს,
    ბიჟუტერიით დაჩხვლეტილი,
    სიტყვები უსამკაულო,
    რაღაცას კი არ ასახავენ,
    თვითონ არიან რაღაც: უნებლიე,
    თუ ჩემზე უფრო გადამწყვეტები?
    წონასწორობა თუ აფეთქება?
    ვერბალური გავლენის ქვეშ ვარ,
    წნევის, წნეხის,
    უკეთესს მხდის, თუ უარესს?
    სიზმარში მხედავთ, თუ ახალგაღვიძებულზე?
    ერთ შემთხვევაში საფუძვლიანს,
    მეორეში – ზერელეს,
    ორივეჯერ იმას, რაც ვარ.
    წონასწარობის აფეთქებით,
    კომპლექსებზე ბიჟუტერიით,
    ლექსიკონში ჩასული მზით
    წითელძირიან სიღრმეს ვხედავ,
    მაგრამ ასე არ ვგრძნობ თავს…

    პატრიოტიზმის მცდელობა

    დამავიწყდა. ყრუ კედელი.
    სახელი მოწითალო,
    გვარს ნაცრის სუნი აქვს.
    ყოფილი სისხლი, ყოფილი ცეცხლი
    ისე ზოგადად, როგორც ზღვა ან მთა,
    სანამ გეოგრაფიაში ჩაიკეტებიან,
    მაგრამ რუქაზე მისამართი არ აქვთ,
    ის ზღვა ან მთა ხომ არ არიან,
    თვალსაწიერის ბოლოში ეძებონ,
    გამეორებულ წყალში,
    თორემ სახელის და გვარის ბანალურობა?
    “ვინმე მელექსე”
    და ამბავი “ვეფხის და მოყმის”,
    ცეცხლი და სისხლი, გადამდები სახადივით,
    მერე ნაცარი და სიტყვა “მოწითალო”
    ნაკლებ გაცვეთილი, მშობლიურ სისხლის ფერზე
    გვარი და სახელი
    სულ არ წერია არსად,
    ჩემს ტვინში რასაც შეესაბამება,
    ის არის მთავარი:
    ნადირობის აზარტი ლექსიკონში,
    ალპინისტის ჟინი რუქაზე,
    ხვიშტი ცხოვრებაში,
    პათეტიკური მემკვიდრეობა –
    “ვინმე მელექსე”
    ძლიერი მხრები უნდა,
    ფრთები გვერდზე გადადე.

    * * *
    მოვედი,
    ხალიჩა დამიღვარეს ფეხქვეშ,
    მზისკენ იყურება თბილად
    ჩემი უფსკრულები ვაჩვენო,
    შიგ ჩაჩეხილი კაბებით და ჩექმებით?
    რასაც ქარი ვერ ამოაფრიალებს,
    მეორადი ტანსაცმელი
    სიმსუბუქით არ გამოირჩევა,
    არ ლივლივებს ხელის გადასმაზე
    ხალიჩის ხაოებივით,
    ოქროს კბილებს არ აკაკუნებს,
    როცა მზე მოწყენილია.
    ისინი ყველანი კარგად უნდა ყოფილიყვნენ:
    წყალზე დაბიჯებულები,
    მატერიალიზებულები ჰაერში,
    ამობურცულები, სადაც საჭიროა,
    მარტოობა რომ არ მეგრძნო
    ყოველშემთხვევაში, ასე მწარედ!
    თუ ხალიჩას მიღვრიან ფეხქვეშ,
    ალისფერ ტალღებზე მასრიალებენ,
    ამომიცარიელონ უფსკრულკები,
    ფეხწამოკრულებისა და თავმოკლულებისგან!
    მზე რომ მოძლიერდება,
    შიგ ჩაიხედავს.

    ბაღი

    “ამ ჯოჯოხეთისთვის, ამ ბედისწერისთვის,
    ღმერთო, მისახსოვრე ბაღი სიბერეში”
    მ. ცვეტაევა
    ჯერ ჩონჩხს ვიშენებ,
    მერე სახლს, მერე ბაღს,
    შუბლის ძვალზე რომ ალმასები მაქვს,
    თეთრ პურსა და ქონში მიცვლიან
    სინათლეც მათია, მზე არ ჩანს…
    რატომ ვიწროვდება ხმოვნები,
    რომლებითაც ვყვიროდი?
    პათოსისთვის, თუ იმედისთვის?
    თუ იმ პატარა აპოკრიფისთვის,
    ღმერთს რომ სამოთხე
    ვაშლითაც უყვარს, ანუ
    ჩემი ცნობისმოყვარეობით?
    მუხლებზე დავუდგებოდი, მაგრამ მუხლები არ მაქვს
    მხოლოდ, მოკეცილი აბრეშუმი,
    ლეტალური ბოლოთი.
    მარილიან ჩონჩხს ვაბარებ მიწას,
    მახვილ სითეთრეზე!
    მზეზე სამი ძახილის ნიშანი!
    ბაღს რა უჭირს, ხეები ეზრდება,
    ვაშლებს ისხამენ, არ ეშინიათ…

    © „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“

  • პოეზია

    გივი ალხაზიშვილი – ლექსები


    ხსოვნა უჩარჩოო

    ვწრუპავთ ჩაის – დროსთან ერთად,

    მომავალი მოდის

    და ქრება ჩაის ორთქლივით.

    დროს გავყავართ

    და ვსაუბრობთ წარსულზე,

    როგორც ყოფილ აწმყოზე.

    ……..

    მერე ვიღაც მაწვდის ანგარიშს –

    ერთ პერსონაზე

    და მე მიკვირს,

    რომ ის იყო და არა იყო

    და ვსაუბრობდით;

    უჩინმაჩინის ქუდი ეხურა

    და მას სხვები ვეღარ ამჩნევდნენ…

    იგი ასეთი გამჭვირვალე და სიფრიფანა

    ჰაერივით იყო ჰაერში,

    ახლაც რომ ვსუნთქავ ნაწვიმარ ბაღში

    და ყვავილის მზერა მეცნობა

    და ზღვის ფშვინვა,

    მეგობარივით მეგულება გულისყურში,

    უჩარჩოო ხსოვნის სიღრმეში,

    შენს სიჩუმეში, ამ სიტყვებში,

    ახლა რომ ვფიქრობ შენს გასაგონად.

    2. 10. 2010 წ.


    შეგრძნების კვალი

    ივლისის ეპისტოლე

    გადამავიწყდა..

    მახსოვს მხოლოდ შეგრძნების კვალი,

    ცვილის გული, სხვა არაფერი..

    არ ისურვა, სიტყვებს თავი არ შეაფარა..

    სჯობს, არ ვიცოდე,

    მხოლოდ ვგრძნობდე

    გაურკვევლობის სუნთქვაში როგორ იბადებიან

    სხვა დღეები და ღამეები

    და გაქცევაზე თვალი უჭირავთ.

    …იგი მოვა, ვინც, ოდესღაც,

    თავის ხელის ჩრდილში დამმალა.

    გაქრა ივნისი, წაიყოლა თიბათვის სუნთქვა,

    მისი სხეულის ფრაგმენტები ჩემში ჩატოვა-

    ცაცხვის, თივის და ბავშვობის სუნი,

    მაგრამ რა მითხრა ვეღარ ვიხსენებ..

    მხოლოდ კონტური, შეგრძნების კვალი –

    ზოგჯერ სისხლში რომ წაიმღერებს

    და ქარს ინატრებს,

    მუდამ ქარის მომლოდინე ქარის წისქვილი,

    თუმცა ისედაც იფქვება დრო,

    ისედაც ცრიან წელიწადებს,

    ისედაც ზელენ

    და ისედაც მზე გადმოდის ოქროს ვარცლიდან,

    და ისედაც აცხობენ გულში ჩაკრულ სურვილებს.

    ისეთნაირად მომენატრე,

    ახლა შენში ჩაკარგვა მინდა და ზღვის ფშვინვაში

    მილიონების სუნთქვას ვპოულობ

    და შენც იქ გეძებ, სახლში, რომელიც სუნთქვით აშენეს.

    ქარი სულია, არავინ იცის, საიდან მოდის და საით მიდის…

    …და უკვე დროა, ავწიოთ ფრთები განთიადისა,

    რომ შევეგებოთ პირქარს ქარის წისქვილებივით

    და ამ უნდობარ საუკუნეში

    კიდევ ერთხანს ვიქარწისქვილოთ,

    ვიქარწვიმოთ და გავიქარწყლოთ დარდი,

    ვიდრე დრო გაგვაქარწყლებს.

    2. 7. 2010 წ.

    არდადეგების გაგრძელება

    ფერადი ფანქრები,

    ობოლი ბავშვების ფიქრებში წათლილი:

    ყვითელი – მზის ლაქა,

    მწვანე და წითელი – ყანა და ყაყაჩო

    და ლურჯი… საღამოს ცასთან წათვლემილი,

    სხვა – წვერმოოქრული,

    მზეებს რომ დახატავს და სახლის სახურავს,

    აწოწილ საკვამურს, ზოზინა კვამლით

    ზეცას რომ აღრმავებს,

    სადაც ჩამალულა

    ყივილი უთვალავ მამლის.

    ზაფხულის ნიავი –

    ნანატრი გადია,

    გულში რომ ჩაგიკრავს და გეალერსება

    და შენში იღვიძებს უგამჭვირვალესი

    შეგრძნება ნაივის,

    რომ ისევ შენშია, რაც მუდამ მიმოდის;

    არც მაშინ იცოდი, რომ ეს დრო ჩაივლის –

    თვალებში არეკლილ სეზონის ბრწყინვით და

    უცნობი დუეტის მჭვრეტელი აივნით.

    მე ქარმა ხელახლა დამკარგა ფრანივით,

    ფრენს ფიქრი, ფუტკარი, ფრთები სიფრიფანა

    დაბზუის ყვავილებს, დაეძებს ნექტარს

    და არ მერცხვინება, დღემდე რომ ვეკუთნი

    შეყვარებულების საეჭვო სექტას.

    არავინ წასულა, ისევ აქ არიან,

    ჩემში განაგრძობენ სიცოცხლეს ესენი,

    ვცხოვრობ შვილიშვილის დახატულ სახლში და

    გარს მივლის ჩემივე დღეების მესერი.

    15. 7 2010 წ.

    მე ახლა შენზე წავიდარდე

    ა?

    ივლისის მეორე ეპისტოლე

    …შენ გამომძერწე დედის მუცელში…

    …ახლა ვარ უჩინარი სამარხივით,

    რომელზეც დადიან და არც იციან…

    და როცა არ დადიან ფიქრის დრო მისაკუთრებს,

    მზისა და მთვარის სანიშნით მომძებნა

    და კიდევ ცვალებად განწყობის აალებით,

    მე კი მეშინია გამჭოლი მზერის

    და ჩემში სიტყვებად ახელილ თვალების..

    მე ვდარდობ, როდესაც არ დადიან

    და მოწყენილობა მეუფლება;

    მაფიქრებს და მათი არმოსვლა,

    რაღაც მნიშვნელოვანს მეუბნება,

    რადგან, ორჭოფობა ყოველთვის,

    თან გასაგებია, თან გაუგებარი

    და ეს ხელისგული, თავი რომ ჩამოვდე –

    ხან ჩემი სახლია, ხან ჩვენი გემბანი….

    ყველა სულიერი საბრალოა,

    ვინც ფიქრს სატკივარზე ამახვილებს,

    მე ახლა შენზე წავიდარდე

    და სიტყვა თვალივით ამეხილა:

    ჩემი მომავალი შინ ბრუნდება

    უთვალავ-ღამე-დამეხილი.

    18. 7 2010 წ.

    სუნთქვის მიყურადება

    ივლისის მესამე ეპისტოლე

    …არსებობ ჩემში ნალურსმივით…

    . . . . .

    შენს ფიქრებს აწყობილს შავი ნონპარელით –

    ვიღაც აკვირდება სამყაროს ლუპიდან…

    როცა ოთახში შედიხარ ფეხაკრეფით,

    ნაბიჯთან ერთად

    კრეფ ხსოვნაში ჩამალულ ფიქრებს,

    თვალებით ამბობ, რასაც სიტყვა ვერ მოუძებნე,

    – უმწეობამ შეგატოვა

    შორისდებულის მოსაწყენ ხმოვნებს…

    ვის ელოდები?

    არც კი იცი, როდისღა მოვლენ..

    სულგანაბული უმზერ საბრალოს

    და შემკრთალი მიაყურადებ:

    სუნთქავს თუ არა?!

    დგახარ საწოლთან და ელოდები,

    სიცოცხლე როდის ამობურცავს ქათქათა ზეწარს

    და სუნთქვა როდის შეაღვიძებს ავადმყოფ ჰაერს..

    ჯერ ერთად სუნთქავთ წარსულს და აწმყოს,

    და ისევ ცდილობთ,

    რომ ეს სივრცე გამოიზოგოთ,

    აღსავსე ფიქრის და თვალების გამონაბოლქვით.

    ჯერ ერთად სუნთქავთ…

    შენი მზერა იქითკენ მიდის,

    სადაც არავინ აღარ არის,

    სულ აღარავინ

    და სიტყვას გულშიც ვეღარ გაივლებ,

    რადგან გული, შენ კი არა, სიჩუმეს უცემს.

    ძველი ტკივილი

    ნალურსმივით გამსჭვალავს ხსოვნას

    და ცის ლუპიდან ვიღაც გიყურებს…

    28. 7. 2010 წ.

    უშენო დრო…

    აგვისტოს ეპისტოლე

    დღეებს გამსჭვალულს უშენობით,

    როგორ ვუშველო,

    ვარ უშენოდ და უშენობის სივრცეს ვიშენებ,

    დუმილი ისე მისაკუთრებს,

    ლამის მიშვილოს,

    სიცარიელეს ვეღარ ვუძლებ თუ არ მიშველე.

    რაც თავს გადამხდა, რა ვიცოდი..

    მაგრამ აქ რომ ვარ –

    ვეძებ გასაქცევს,

    ვირტუალურ დროში ვსახლდები…

    რა მწარე იყო უეცარი შენი გაქრობა

    და მყისიერადDგამოცლილი ყველა საყრდენი.

    არაფერია, არაფერი,

    სულ არაფერი

    და არაფერშიც შენს საძებნად შევეხეტები,

    გამჭვირვალეა ხელისგული,

    რომ ავიფარე

    თვალზე და ახლა

    ყველაფრიდან შენ იხედები..

    7. 8. 2010 წ.

    გაღიმება

    აქ ხარ…

    სიტყვაში ვგრძნობ შენს ყოფნას…

    და აქედან

    გზას რომ გაჰყურებ,

    რომელიც უკვე გაიარე

    და შინ დაბრუნდი,

    რომ ეს ტექსტი წაგეკითხა

    და უსიტყვო სიცარიელე

    შეგევსო შენი გაღიმებით –

    იმ სურათიდან,

    სადაც ჩვენ ვსხედვართ შვილებთან ერთად

    და ჩარჩოში აღარ ვბერდებით.

    11. 8, 2010 წ.

    შეღამებისა

    სექტემბრის ეპისტოლე

    სიჩუმე ჩემი თვალებია…

    ამ სიჩუმეში,

    ისევ ამოდის დარდის ეკალი..

    ერთი ტემბრი გვაქვს მე და სექტემბერს

    და შემოდგომა

    შენს მაგივრად მომდევს ხელკავით.

    მხოლოდ ხსოვნა ვარ,

    მაგრამ ხსოვნაში ობლის კივილი

    დარჩა იმ დროის ობელისკივით…

    შეჩვეული ვარ ეკლიან ბალიშს

    და ფიქრის ისე გამოზოგვას,

    რომ არ დამთავრდეს..

    გადის დღე-ღამე შორიახლოს,

    ისევ უჩემოდ,

    იქნებ სექტემბრის აჩქროლება

    მეყოს ზამთრამდე.

    საგნები ისე დამიახლოვდნენ,

    ნათითურების ამბებს მიმხელენ.

    შენ ეს მუსიკა ვერ დაგამწუხრებს,

    აღარ მოუსმენ ბგერებს სევდიანს,

    რაც გულში გაკრთა, თვალსაც ანათებს,

    ანარეკლია ან სევადაა…

    /ლიფსიტასავით ხტის მაჯისცემა,

    ის ავადაა…/

    სარეცხის თოკზე შავი ხალათი

    მოირგო ქარმა და ამოიცვა..

    შედედდა ბინდი შეღამებისა,

    კრთება გიშერი, უფრო მოცვია..

    უბერავს ქარი, ქარი სულია

    და ყოველივე ქარმა მოიცვა;

    მე ორიოდე სიტყვაც მეყოფა,

    შენი ბაგიდან თუ ჩამოცვივა…

    2. 9. 2010 წ.

    გახედვა ხვალისკენგახედვა

    სექტემბრის მეორე ეპისტოლე

    სად ხარ,

    როცა აქ აღარ ხარ,

    როცა გულშიც ვეღარ გპოულობ

    და თუ გული გამელია ან გამიწყალდა,

    შენს ხსენებაზე რად მეკუმშება?!

    ჩემი ლოდინი სიჩუმეში ჩამოიმარცვლა

    და მწიფს დუმილის თავთავები

    და თავისთავად შენში ვეძებ თავშესაფარს

    და ვერ გპოულობ…

    იქით ჯერ კიდევ ხალისობენ

    და მკერდსავსე ღამის ფშვინვა ვერ მოიბეზრეს,

    სადაც ჩემს წარსულს აგრძელებენ

    და მზე და მთვარე

    ადი-ჩამოდის ზეცის კიბეზე.

    თვალს ავარიდებ მათ –

    ერთმანეთს რომ დაეძებენ

    ხელებით, კოცნით, სუნთქვის სიხშირით

    და წუთის სიღრმეს მოღიღინე სისხლი ირეკლავს.

    მიკვირს,

    ისევ აქეთ დავრჩი,

    ამ ბავშვთან ერთად,

    ხმას რომ აყოლებს უნებურ მოტივს

    და მის გამზრდელად ვიგულისხმები,

    ჩვენ გვინაწილებს სახლის სიჩუმე

    და საათიდან ამომხტარი გუგულის ხმები,

    რომ ხვალინდელი გადღევანდელდა

    უმიზეზო და შეურისხველი…

    11. 9. 2010 წ.

    © „ლიტერატურაცხელი შოკოლადი