• პოეზია

    ბესიკ ხარანაული – მკვდრების სიმღერა

    besik kharanauli
    როცა ეს ყველაფერი არყოფნაში გადაინაცვლებს,
    როცა გაყვავილდება ცხოვრება და ჩვენ აღარ ვიქნებით,
    გახსოვდეთ, რომ ყველაფერი ნამდვილად იყო!
  • ესე,  პოეზია

    გიორგი კეკელიძე – ორიათასიანელთა ვირტუალური ხიბლი


    ტიციან ტაბიძემ ერთხელ დაწერა: ,,გაფიზის ვარდი მე პრუდომის ჩავდე ვაზაში. ბესიკის ბაღში ვრგავ ბოდლერის ბოროტ ყვავილებს’’. არავინ იცის, ეს დასავლურ-აღმოსავლური ესთეტიკის სინთეზის მცდელობა იყო (ამაზე საუბრობს ლევან ბრეგაძე ესეში ,,ევროპა ვართ თუ აზია’’) თუ აზიურობის კომლექსით დაავადებული ქართველის ბებერი კონტინეტისკენ სწრაფვა. ,,ორივენიცა’’ – იტყვის ალბათ ლუარსაბი, მიუხედავად საკუთარი მკვეთრად განსაზღვრული ორინეტაციისა და მეც დავეთანმხები. თუ XX საუკუნის დასაწყისის სამამულო მანიფესტებსა თუ ანალიტიკურ წერილებს გადახედავთ, ხშირად წააწყდებით წინადადებას, რომელიც ლამის იდიომადაც კი იქცა – ,,ევროპული ხაზით გამართვა’’. დასავლეთისკენ სწრაფვა ქართული ლიტერატურის, ოდესღაც ალბათ ლატენტური, მერე და მერე კი გაცნობიერებული ვნება გახლდათ. თეიმურაზე მეფის ,,მუსიკობას’’ თუ არ ჩავთვლით, ეს ლტოლვა ყველგან იგრძნობა. რამდენად თანმიმდევრულნი ვიყავით – ცალკე და მთავარი საკითხია.

    ცხადია – აცდენა მეტი იყო, ვიდრე თანხვედრა. რადგანაც ჩვენი თემაა პოეზია, მოდი მასზე ვთქვათ, სად რა მიმდინარეობებს ვსწვდით კუდში, სად გაგვექცა, სად გავექეცით (ეს უკანასკნელი, ისე, სიტყვის მასალად აღვნიშნე). საერთოდ, პოეტურ ნიმუშებს, ლიტერატურის თეორიტიკოსები სახელს ძნელად არქმევდნენ, თუმცა არსებობდა რაღაც მკვეთრად განსაზღვრული კონტექსტი, რომელიც გარკვეულ მიჯნას თვითონვე ავლებდა და ვთქვათ, შანდორ პეტეფსა და ტრისტან ცარას სხვადასხვა კალათაში ათავსებდა.

    საქართველოში, ჰიმნოგრაფიასა და ფოლკლორს რომ თავი დავანებოთ (პირველი რელიგიური ინსტრუმენტი, მეორე კი მეტ-ნაკლებად სპონტანური ნარატივია), შუასაუკენიბიის საერო ლიტერატურა მთლიანად აღმოსავლური ლიტერატურიითაა დავალებული (ამ მინიშნებებს ისე ნუ გავიგებთ, თითქოს მე სპარსული ან არაბული პოეზია არ მიყვარდეს – სრულიად პირიქით – უბრალოდ ,,ევროპული ხაზის’’ ამბავს ვაგრძელებ). დღეს მკველავრთა ნაწილი მიიჩნევს, რომ შოთა რუსთაველის ,,ვეფხისტყაოსანი’’ ადრერენესანსული ტექსტია, რაინდული რომანისთვის დამახასიათებელი სამკუთხედებითა და ანტიკური აზროვნებისი ნაკადით, მაგრამ ევროპული ლიტერატურისთვის მისი მიკუთვნება, ცოტა თამამი გადაწყვტილებაა, რადგან ,,შაჰ-ნამესი’’ გაცილებით მეტია მასში, ვიდრე, ვთქვათ, უფრო გვიანდელი ,,ღვთაებრივი კომედიის’’. საუკუნეების მერე იყო გურამიშვილი, ახალი ვერსიფიკაციული ვარიაცებით და გენიალური ,,ვესელა ვესნას ხმაზე ნამღერლებით’’, მაგრამ რაიმე სახის თანმიმდევრულობაზე იმდროინდელ კონტინეტურ ჰავაზე აქ საუბარი გაჭირდება ფრაგმეტულობის გამო.

    ერთადერთი მიმდინარეობა, რომელიც ,,ევროპელი კოლეგის’’ პარალელურად წარმოიშვა და თანაარსებობდა, ქართული რომანტიზმია. ეს ის შემთხვევაა, როცა ექსპორტირებული ესთეტიკა (რუსულის გზით) და ადგილობრივი პრობლემატიკა ერთმანეთს ისე შეერწყა, რომ ტიპური ლიტერატურული სკოლა მივიღეთ.

    რაღაც მანამდეც და მერეც გამოვტოვეთ და რეალიზმს მივადექით – ფრანგული სიმბოლიზმის ფუძემდებალთაგანმა შარლ ბოლდერმა ,,ბოროტების ყვავილები’’ მაშინ გამოსცა, როცა ქართული რეალიზმის ფუძმედებელთაგანი ილია ჭავჭავაძე სრულიად არაბოროტული სახით პეტერბურგის უნივერსიტეტის კარს აღებდა (1857). ისე, ეს რეალიზმი დიდი მცოცავი კია, დროში ვერ განსზაღვრავ – უბრალოდ თავსართად ხან კრიტიკულს ირქმევს და ხან მაგიურს. მერე იყო ტიციანის ხსენებული სიტყვები და ცისფერი ყანწები, ქართული დადა და გრიგოლ ცეცხლაძე, H2SO4 და ქართული ფუტურიზმი, კომეტა-გალაკტიონი, მაგრამ თემატიკა, ხარისხის მიუხედავად ევროპულ მოვლენებს წლებით ისევ ჩამორჩებოდა. საბჭოთა პერიოდში შედევრებიც იქმნებოდა, მაგრამ ჟანრი ვერ იყო იმდროინდელი მსოფლიოს ასაკის. ეს უკვე შეგნებულად, რკინის ფარდის და სხვა მანქანების მეშვეობდა, თუმცა ემიგრანტი ავტორებიც კი, რომელთაც დიდი ინფორმაცია და სულ სხვა გარემო ჰქონდათ, მაინც საოცრად სეპარატულები დარჩნენ და ნოვატორული ძიებები, გნებავთ ფორმალური, გნებავთ თემატური კუთხით, მათთვის უცხოა. საქართველოში კი, უფრო სწორად საბჭოეთში, ყველაზე თვთმყოფადი ჟანრი პროლეტპოეზიაა, თუმცა მისი ხარისხი და ბრუტალურობა ცალკე საკითხია. წითელი 70-წლეულის მოდერნულობაზე (20-30 წლების ავნგარდულ მცდელობების გამოკლებით, ესეც ხელოვნების სხვა დარგებში უფრო) რა უნდა ვთქვათ, როცა 60-წლებში ვერლიბრის დამკვიდრება მკრეხელობად მიიჩნიეს და ერთი-ორი ავტორი ანათემას გადასცეს, მოგვიანებით კი მუხრან მაჭავარიანს უიტმენის ლექსწყობის დამნერგავად მიიჩევდნენ.

    რაღაც დიდის გამოტოვების შეგრძნება, განსაკუთრებით ცხადად, ქართველი 90-ნელების ბიტ-თაობით გატაცებისას გამოჩნდა. თავისუფლების შემოტანამ ინფორმაცია მოიყოლა, ახალგაზრდა ქართველი ავტორების ნაწილისთვის, რომელთაც, სრულიად გასაგები მიზეზების გამო ამბოხის, სიტყვის თავისუფლების (რაგინდარა გაგებით) წყურვილის გამო 50 წლით ,,ბებერი’’ გინზბერგისა და კერუაკის ტექსტები აღმოჩნდა ახლოს. 90-იანების მეორე ნახევარში, ეს ვნება ნელ-ნელა დაიწმინდა და თუ პოეზიის მოყვარულები ამ არაპოეტური ტერმინის გამო არ დამძრახავენ – საშუალო სტატისტიკური ლექსი (კარგი ავტორის) სადღაც ბროდსკისა და სტრენდის შორის მერყეობდა.

    არავინ იცის, როდის იყო ქართული პოეზია ევროპულთან ასე თანმიმდევრულად ახლოს, როგორიც დღესაა. ეს უნებლიე პროცესია და ინტერნეტმა განაპირობა, ოღონდ ამ შემთხვევაში არა როგორც ინფორმაციის მიღების, არამედ გავრცელების კუთხით. შესაბამისად ჩემს ნათქვამში ირონია უფრო დაძებნთ, რადგან ძველი ინერცია ისევ არსებობს, სხვადასხვა თაობის წარმომადგენლები აქტიურად მოღვაწეობენ – წიგნებს გამოსცემენ, პრემიებს იღებენ და სხვა. ინტერენტი კი საკუთარი გზით მიდის – მისი არსებობდა დღითიდღე გვაეჭვებს ,,ხარისხის ნიშნის’’ სამომავლო არსებობაში. ეს მგონი უკვე არც კლასიკური პოსტმოდერნის ნიშანი აღარ არის – მაღალსა და დაბალს შორის ზღვარის წაშლაზე მეტი ხდება, ჯერ კიდევ სახელდაუქმეველი ამბავია. ის, რაც ყოველთვის ხდებოდა, მაგრამ სხვადასხვა დროს განსხვავებული ფილტრი ახარისხებდა – მთავარი ,,მარეგულირებელი’’ კი კრიტიკა იყო.

    ჩემი თაობა (მათ შორის მეც) ყველაფერზე ვწერთ, ათასნაირ გაცვეთილ ფორმას ვიყენებთ, ვწერთ განსხვავებულად, სხვადასხვა ნიჭისანი ვართ (თუმცა ერთსა და იმავე ჯილდოებს გვაძლევენ და ა.შ.).

    მთავარი მომხარებელთა (წარსულში – მკითხველი) მიერ მათი ტექსტების ნახვების რაოდენობაა, სხვა – ინტელექტურია ის თუ გრაფომანული, ინტერტექსტუალური ძიებებია თუ გაცვეთილი დიმპიტაური-დამპიტაური, მითოლოგიური თემების დამუშავება, ურბანული მოტივების სიჭარბე, სკაბრეზული ლექსი თუ უფლის სადიდებელი, რომანტიკული, დაუმთავრებელი დითირამბებია თუ სტერილური ჰაიკუები, შაირით დაწერილი ლექსები თუ ეულბეკის მდორე ვერლიბრის მსგავსი ნაწარმოებები.

    თუმცა თავს აღარ შეგწყენთ, რამდენიმე მისამართს მოგცემთ (lib.ge, literatura.ge, urakparaki.ge, ასევე სოციალურ ქსელებში პირადი გვერდები) და თქვენვე გაერთეთ.

    გართობამდე გაითვალისწნეთ – შორს არაა დრო, როცა პოეზიის ხარისხი fb-like-ების რაოდენობით განისაზღვრება. გარდაუვალი საქმეა, ამის ერთადერთი ფარი მრავალგზის ნაძაგები სნობიზმია. მე სნობების მხარეს ვარ.

    © „ლიტერატურაცხელი შოკოლადი

  • პოეზია

    ნუგზარ ზაზანაშვილი – ლექსები

    * * *
    “2010 წელს დაფიქსირდა 156
    თვთმკვლელობის შემთხვევა”
    ოფიციალური ქართული სტატისტიკა

    156 თვითმკვლელობის შემთხვევა
    156-ს შეემთხვა თვითმკვლელობა…
    ყოველ შემთხვევაში
    ასე დაფიქსირდა

    * * *
    მსოფლიო საფეხბურთო ჩემპიონატის
    მატჩის რეპორტაჟი
    თბილისის ტელესტუდიიდან

    სამხრეთ აფრიკიდან მომავალი ხმა
    წუთით წყდება

    კომენტატორი:
    “იმედია, სტადიონის ხმაური მალე დაბრუნდება…
    მადლობა, დაბრუნდა ხმაური…”

    ყოველდღიური მეტაფორები

    ძნელია უხმაუროდ
    ძალიან ძნელია

    * * *
    ინტერნეტი

    სიმარტოვე
    ნანატრი სიმარტოვე
    სულ უფრო იკუმშება

    ურთიერთობა
    ნანატრი ურთიერთობა
    სულ უფრო ფართოვდება

    * * *
    ზემელზე
    მელიკ-აზარიანცის სახლში
    პანტომიმის თეატრის პატარა სათავსოში –
    სილამაზის სალონი “მიმი”
    ბებერი თბილისელი დალაქით
    ჟორათი
    ძველი სავარძლით და “მაშინკით”
    “სტილნი” ფეხბურთელის ფოტოსურათით

    ძველ ქალაქელ დალაქებს სიდარბაისლე სჩვევიათ
    ჟორა არასდროს ჩქარობს
    ჟორა არასდროს ღელავს
    მიმისავით სახე ნიღაბს დამსგავსებია

    – მადლობა ჟორა
    ორ კვირაში გომოვივლი

    ქუჩაში კი ივლისია
    ცხელა
    ლღვება წებო
    ჩამოკონწიალებულ პოლიტპლაკატებზე
    სახეებს ვეღარ გაარჩევ

    * * *
    ჩემზე იტყვიან ლოთები –
    შეძლებისდაგვარად ლოთობდაო
    შეძლებისდაგვარად ლექსებს წერდაო –
    იტყვიან სხვები
    ვის უნდა ედავო
    რად უნდა ედავო
    ყველას დრო გაგვყავს შეძლებისდაგვარად
    და ყველა ვოცნებობთ შეუძლებლისდაგვარზე

    ვის შევეკითხო –
    რად ვერ ვჩერდები
    ვერ ვიხედები სიტყვების მიღმა
    რად ვერ ვივიწყებ რიტმსა და რითმას

    მთელი ქალაქი მოკლეს წაიღესო
    მთელი ქალაქი მოკლეს წაიღესო
    მთელი ქალაქი მოკლეს წაიღესო
    მახსოვს რამდენჯერმე გაიმეორა
    სოლოლაკელმა გიჟმა

    ალბათ მეც იმ ქალაქის მოქალაქე ვარ
    რომ მოკლეს და წაიღეს

    თუმცა
    ვინ რას გაიგებს

    * * *
    ეჰ, გვერდი ისევ ვერ ავუარე
    ლუდხანას –
    დარდი მომაწვა ძველი…
    ცუდია, როცა ელი უარესს,
    კარგია, როცა უკეთესს ელი…

    თოვს, მიყვარს თოვლი, მიყვარს ფიფქები,
    რომ აცრემლებენ ლუდხანის ფანჯრებს…
    ხვალ სად ვიქნები, ან რა ვიქნები,
    ანდა დღეს რა ვარ, რა ვიყავ ადრე?..

    – თქვენს თავს ამას როგორ ჰკადრებთ?
    – წადი, მაინც უნდა დავთვრე!

    * * *
    მილანში ანუ ნოსტალგიის
    ანტიმათემატიკური ფორმულა

    მე მომწონს სტილი გოთური,
    დროდადრო – ქცევა ლოთური:
    ხანდახან ჩართული ვარ და
    ხანდახან ვარ გამორთული.

    ცისკენ მიიწევს შპილი,
    მაგრამ… შორია ცამდე…
    ვივლი, სადამდეც ვივლი –
    კიდევ შემხვდება რამე.

    ვიცი რაც მიწერია –
    გზაზეა პიცერია!

    ნოსტალგიის წამალი,
    იმედია, მიშველის:
    ერთი ლიტრი ოჯახური,
    ტოსკანური, წითელი!..

    ვზირავ, ვწრუპავ. ფანჯარასთან
    ოლეანდრი თეთრად ყვავის…
    მაინც სხვაა ჩვენი დეკა
    და სულ სხვაა საფერავი…

    ვერა, ღვინოც ვეღარ მშველის,
    თუმცა ჩემთვის ვის სცალია:
    თავს იწონებს მშვენიერი,
    გაპრანჭული იტალია.

    ოფიციანტს – Grazie და
    Arrive – პიცერიას.
    ისევ – უსასრულო ქუჩა:
    აწი რა მიწერია?..


    სულ აღარა ჩანს შპილი,
    რომ მიიწევდა ცისკენ…
    ვივლი მანამდე, სანამ
    გამომეცლება სიქა…

    ალბათ, სჯობია – აქა,
    მაგრამ
    მე მირჩევნია – იქა.

    * * *
    სასიმღერო

    როცა არ ვსვამ
    განა არ ვსვამ
    და როცა ვსვამ
    განა ვსვამ
    როგორ შემიწუხეს გული
    ამ მიწამ და
    ცამ და
    გზამ

    რაა მაინც არსმის არსი
    ან სმა რისი არსი არს
    გზაა ეს თუ არის ფარსი
    ფარსია თუ თარსია

    და ხუჭუჭა ღრუბელს ვუმზერ
    ცაზე კვალს რომ არ ამჩნევს
    მეტი აღარ ვზრუნავ სულზე
    აღარ ველი განაჩენს
    კრავია თუ ღრუბელია
    თუ მელიან
    ნუ მელიან
    სული სულ მთლად
    სული სულ მთლად
    სული სულ მთლად
    დავხარჯე

    ჰოდა მორჩა კითხვის დასმა
    გადმოსმა და
    გადასმა
    როცა არ ვსვამ
    განა არ ვსვამ
    და როცა ვსვამ
    განა ვსვამ

    * * *
    ვჩხირკედელაობ, რამდენს ვჩხირკედელაობ…
    “ჩხირკედელაობა”… “ჩხირ-კედელ…” ისე, რატომ, საიდან – მაინცდამაინც “ჩხირი” და “კედელი”? არა, “ჩხირი” მეტ-ნაკლებად გასაგებია, მაგრამ “კედელი”… რა შუაშია კედელი, გინდაც – ხის?

    მოდი, ქართული ენის გამარტებით ლექსიკონში ჩავიხედოთ… ახალს არაფერს გვეუბნება – ცუდ-უბრალო საქმიანობააო…

    აბა, ერთი, სულხან-საბასაც მოვუსმინოთ… ვერ მოვუსმენთ – არ მოიძებნება… ბგერწერით კი “ჩხირკედელთან” ყველაზე ახლოა “ჩხრინკელი” ანუ…
    “სკორე (5, 25 ესაია) განავალი.
    სკორე ზოგადი სახელი არს განავალთა ცხოველისათა.
    ხოლო ფრინველთასა ეწოდებიან ს კ ი ნ ტ ლ ი,
    თევზთასა – ტ უ რ ტ ლ ი,
    მძრომთასა – ც უ რ ც ლ ი,
    ცხოვართასა – დ ე ნ გ რ ა,
    თხათა და გარეთხათასა – კ უ რ კ ლ ი,
    კამბეშთასა – ნ ე ხ ვ ი და კ ე ლ ი,
    ღორთასა – ჩ ხ რ ი ნ კ ე ლ ი,
    ცხენთა და ვირთასა – ჩ ო ნ ჩ ო რ ი კ ი,
    ძაღლთა და მხეცთასა – მ ჩ ო რ ე,
    კაცთასა – მ ძ ღ ნ ე რ ი,
    ხმელსა ნეხვსა – წ ი ვ ა და ფ უ ნ ე,
    თხელსა სკორესა – ტ რ ა წ ი,
    ტრედის სკინტლსა – ნ ა ე დ ო მ ი.”

    დააკვირდით: კაცთა იგი სხვაზე ნაკლებად პოეტურად ჟღერს – 7 ასო-ბგერაში – ოთხი თანხმოვანი მიყოლებით! ტრედისა კი – სხვაზე მეტად პოეტურია – 7 ასო-ბგერაში – თანხმოვნების განმაცალკევებელი – ოთხი ხმოვანი! ტრედისა იგი ჩვეულებრივი სკინტლი არ არის… ნაედომია… ენაზე გადგება – ედემი… ნაედემარი… გზავნილი ედემის ბაღიდან… ამასაც დააკვირდით: “კაცთა” – “მხეცთა და ძაღლთა” და “ხმელ ნეხვს” შორისაა მოქცეული, ტრედისას კი – ბოლოს, სულ ბოლოს, კიდეზე აქვს მიჩენილი ალაგი – თითქოსდა ცის არსებობის შესახსენებლად…

    საკმარისია – თორემ ასე კიდევ უფრო შორს წავალთ…

    და თუმცა თავში დასმულ კითხვაზე პასუხს ვერ მოვაკვლიე, გამოაშკარავდა, რომ სჯობს: ზოგი ანდაზა დავივიწყო (მაგალითად, ღორის ჩვეულების შესახებ) და ჩხირკედელაობას თუ ჩხრინკელაობას (რის მაგალითად ეს ლექსიმაგვარი ტექსტიც გამოდგება) გადავეჩვიო…

    ისე კი… მაინც საინტერესოა “ჩხირისა და კედლის” გამოცანა… ეტიმოლოგებს უნდა დავუკავშირდე… ან – ეთნოგრაფებს… სანდო პასუხის მიგნებამდე – ვერ მოვისვენებ…

    * * *

    ჩიტი ასწრებს განთიადს,
    მოასწავებს –
    გალობს,
    გალობს – მგოსანს შუქი
    ეგულება ახლო…

    პოეტსაც ხომ მგოსანს ვეტყვით,
    პოეტიც ხომ გალობს…
    გალობს და გალობს და გალობს და
    გალობს და გალობს და გალობს და
    გალობს და გალობს და გალობს და

    * * *
    მეცხრე საავადმყოფოს წინ
    ავტობუსის გაჩერებაზე
    ჭადრების ჩრდილში
    დგას ცხრა სიცოცხლე
    და ელოდება

    * * *
    ამინდის პროგნოზი 2010 წლის 2 მაისს:
    “10-მდე ისევ წვიმებია მოსალოდნელი –
    უმნიშვნელო გამოდარებებით”

    ასე გადის ცხოვრებაც
    უმნიშვნელო გამოდარებებით

    * * *
    “სიბერის ნიშნებიდან”

    შუაღამეს
    31 დეკემბერსაც,
    13 იანვარსაც,
    როცა ცდილობენ
    ბათქა-ბუთქით,
    ცოტა ხნით მაინც
    გააფერადონ ღამეული ცა, –
    თვალები მიცრემლიანდება
    ხოლმე…

    * * *
    ხევის “ოთარაანთ ქვრივის”
    85 წლის თამარა ვალიშვილის
    ნათქვამი

    წუთისოფლის კანონები
    ჩვენ არ დაგვიწესებია –
    ხოდა, ამდენს ნუ ბაჰბახებ:
    ბალღო, ეგ სულ ლექსებია.
    მოგვსწრებია უკეთესიც,
    უარესიც მოგვსწრებია –
    ხოდა, ამდენს ნუღა ჩმახავ:
    ბალღო, ეგ სულ ლექსებია.
    ყურს ნუ უგდებ ყარტა-ყურტას:
    ეგე – პური,
    ეგე – წყალი,
    ეგე – როგორ ლამაზია
    ჩვენი ხევის პატარძალი…
    © „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“

  • პოეზია

    ნიკა ჩერქეზიშვილი – ლექსები

    მარა
    შენი სახელია – მარა,
    შენ ნამდვილი ხარ და მაშინ,
    როცა ცას ღრუბელი ფარავს,
    ანუ,
    როცა ცივა ცაში,
    ჩვენი სახლის კედლებს ათბობ.

    შენი სახელია – მარა,
    ჩემი ცოლი ხარ და როცა,
    სულში მივარდება ქარი
    და ჭუჭყით მევსება ხორცი,
    არასოდეს მტოვებ მარტო.

    შენი სახელია – მარა,
    ქალი ხარ, უფრო კი, ბავშვი,
    ნეკნი, არ ვიცი და მალა
    ხერხემლის, როცა ხარ სახლში –
    ქუჩას ეფინება შუქი.

    შენი სახელია – მარა,
    ვართ სულ უბრალოდ და ჩვენთვის,
    არც ვინმეს სიყვარულს ვპარავთ,
    გვყავს ჩვენი შვილი და ღმერთი
    ერთმანეთს ყოველდღე გვჩუქნის.

    დღენაკლულთა

    ფანჯრები დაგმანეთ,
    კარები აჭედეთ – შიგნიდან,
    მიადგით კარადა კუთხეს და მის უკან ჩასაფრდით,
    როგორც იქცეოდით – ეპოქა მაჯებს რომ იღრღნიდა
    მაშინ
    და
    შინ თუ შემოგეჭრნენ –
    ჩაბარდით.
    ასეა –
    რელსებზე დგას დედამიწა და ირწევა,
    სრესს ერთეულებს და სიცოცხლეს პირდება დანარჩენს –
    სუყველას,
    უკლებლივ,
    ურყევ გარანტიას იძლევა –
    ათიდან ათია შანსი იმისა, რომ გადარჩეს –
    ყველა,
    ვინც დაგმანავს, აჭედავს, ჩარაზავს და ა.შ.
    (ჰაერი, ჰა-ე-რი)
    ვაგრძელებ –
    ვინც ამოიქოლავს
    თვალებს და გაუყრის თავს ყულფში სიტყვების გარეშე,
    ცხვარივით,
    მორჩილად,
    თან იყო – თან არა იყო რა,
    დამთავრდა,
    გვეყოფა,
    ვიკმაროთ,
    მოვეშვათ –
    გულგრილად
    ყურებას –
    დამფრთხალი ჩიტების,
    მოკლული ბავშვების,
    დაიწყოს,
    ოღონდაც,
    ჩვენიდან დაიწყოს თუ გინდათ –
    დავაწყობთ მაჯებს და დაგვაჭრან მკლავები –
    გავშრებით –
    რომ გამოისყიდოს ამ სისხლმა სიცოცხლის უფლება,
    რომ ყველა ჩვენგანში ჩაძაღლდეს ჟან გილიოტენი,
    რომ ყველა ჩვენგანმა მოიხსნას კისრიდან ყულფები,
    რომ აწ და მარადის დამთავრდეს ვიღაცის ლოდინი,
    ვიქნებით პირველი –
    და მერე –
    მესამე,
    მეხუთე,
    მეშვიდე –
    ცამდეა სავალი,
    დაჭრილი ფრთებით გვაქვს საფრენი,
    მკვდრებს თუ დაგვინახავთ ცოცხლები იქნება შეშინდეთ,
    უყურეთ ჩვენს ცხედრებს მიწაზე გულაღმა დაფენილს –
    რომ თქვენმა სიჩუმემ გატკინოთ დავსილი ყურები,
    რომ ვეღარ იტანდეთ კედლებზე დაკიდულ საფლავებს –
    იქნება შეგზაროთ სარკეში სიკვდილის ყურებამ,
    მობრუნდეთ,
    გამოგვყვეთ –
    შუქისკენ გაფრენილ ფარვანებს –
    თაობას,
    რომელიც ვერ მოკლეს,
    ვერაფრით დამალეს,
    ვერაფრით ჩაახშვეს,
    ვერ მოსპეს,
    ვერ გამოუთხარეს
    ძირი და ვყვირივართ –
    ვცოცხლობთ –
    ვწერთ –
    და მალე –
    და მალე………
    სხვა თუ არაფერი – ეს ლექსი მომავალს ვუთხარით.

    კაცი
    შენ ჩემს იმედზე ნუ იქნები, ღმერთო, რომ შევალ
    ტაძარში და იმ კაცისათვის ზღვაში რომ გადის
    ვილოცებ, რადგან მეზღვაური – ის კაცი – მე ვარ
    და ახლა მართლა არ მცალია – ვამოწმებ ბადეს –
    სადმე არ იყოს გახეული, არ გასხლტეს თევზი,
    ღმერთო, მშიერი დამრჩებიან შვილები, ცოლი,
    მთელი ოჯახი დავიმშევით, ილოცე ჩემზე
    შენ თვითონ, მე არ დავგვიანდე, წითლდება ზოლი
    და მზე, აქ, ჩვენთან, როგორც არსად მწველია, დამწვავს,
    შენ ჩემს იმედზე ნუ იქნები, უფალო, კაცის,
    რომელიც წუხელ, შუაღამით (მხოლოდღა) დაწვა
    დასაძინებლად და რომელსაც ფიქრები კაწრავს,
    რომ არ დაურჩეს დამშეული ოჯახი, დარდობს,
    როცა ჯერ ისევ სიბნელეა იღვიძებს, დგება,
    ძინავს სუყველას, მეთევზეა მღვიძარი მარტო
    და ამას ვინმე თუ გაიგებს – შენ გაგეგება –
    უფალო, რომ არ უნდა იყო იმედზე კაცის,
    ვინც ნიჩბებს უსვამს, თავის ხელით მიაპობს ტალღებს…
    და ღმერთო, თუ არ შეწუხდები – ეგ თოკი გასწი,
    მოქაჩე მაგრად, ხომ არ დალპა, ხომ არის საღი,
    რომ არ გამწიროს ბედისწერამ შუაგულ ზღვაში,
    საღ-სალამათი დავუბრუნდე ცოლსა და შვილებს…
    მგონი ჯერ ისევ გამოდგება, ღმერთო, მე მაშინ
    მივხედავ საქმეს, შეიბრუნონ ისევე ძილი
    ათასებმა, რომ აღგივლინონ მუდარა, ლოცვა
    ნაშუადღევზე, შენ არ იყო იმედზე კაცის,
    იმ ერთი კაცის, ვინც შორ ზღვაში წერტილად მოჩანს,
    მარილის სვეტი, ძვლადქცეული, შენსავით მკაცრი,
    შენსავით მარტო, შენი ხატი, ტოლი და სწორი,
    მხოლოდ სულ ერთი, ერთი რამით ნაკლები შენზე –
    შენ ღმერთი ხარ და ის კაცია და ორჯერ ორი –
    ოთხია – ჭეშმარიტებაა – სჭირდება თევზი,
    რომ გამოკვებოს ცოლ-შვილი, რომ მივიდეს მათთან
    წელგამართული, უფალო, და გადადგეს ზღურბლზე…
    ოთხმოცდაცხრამეტს შეიწყალებ იქ სადაც მართალს
    ერთი ცოდვილი მეზღვაურიც მიიბი გულზე.

    მზესუმზირები
    ნინოს
    ვინსენტ,
    თუ გაფიქრებაც ცოდვაა,
    მაშინ იგივე გაფიქრება მადლიც ყოფილა
    და მიხარია,
    რომ დღეს შემეცოდა კაცი,
    რომელსაც ავადმყოფი შვილი ჰყავს
    და მე მხოლოდ გავიფიქრე –
    დავხმარებოდი.
    შენ არ იცნობ ამ კაცს.
    შენ არც იმ კაცს იცნობ,
    მახვილგონიერ იდალგოს –
    დონ კიხოტს რომ ჰგავს
    და შუბლზე ქარის წისქვილები ადგას.
    ყველას ვეუბნები და არავის სჯერა.
    არ სჯერათ იმიტომ,
    რომ სერვანტესი მკვდარია
    და თუ მოინდომეს – მის საფლავსაც იოლად ნახავენ.
    მე არ მჯერა საფლავების,
    ვინსენტ,
    მე განახებ კაცს,
    რომელიც დონ კიხოტს ჰგავს,
    რომლის იდეალებიც განუხორციელებელია
    და მიუხედავად იმისა,
    რომ ის სასაცილო მდგომარეობაშია,
    რომ შუბლზე ქარის წისქვილები ადგას,
    წისქვილები ტრიალებენ
    და ამ წისქვილების მოძრაობის გამოა,
    რომ კაცობრიობა ვითარდება.
    მე არც ის მჯერა,
    ვინსენტ,
    რომ ამბობენ სიყვარული არ არსებობსო,
    რადგან ეს რომ სიმართლე იყოს,
    გალაკტიონის “მესაფლავე” ჩემი საყვარელი ნაწერი იქნებოდა,
    ახლა კი – პირიქითაა,
    მეც ვარსებობ
    და დედაჩემიც 26-ე წელია
    მინებზე ტოვებს თვალებს,
    როცა ლოთი მამაჩემი
    აგვიანებს სახლში მოსვლას
    და დედა ასეთ დროს გვეუბნება ხოლმე,
    რომ არავის და არაფერს უნდა შევეჩვიოთ,
    რომ მხოლოდ უნდა გვიყვარდეს ყველა და ყველაფერი.
    მე დედაჩემის მოუსვენრობა მიყვარს ამ დროს,
    ვინსენტ,
    ყველაზე და ყველაფერზე მეტად,
    რადგან ეს მოუსვენრობა მგონია ღმერთი.
    ჰო,
    ვინსენტ,
    ასე მარტივად არის ყველაფერი,
    ჩვენ კი,
    მთელი ცხოვრებაა ვცდილობთ გავრთულდეთ
    და თუ ეს არ გამოგვდის,
    მხოლოდ იმიტომ,
    რომ მე და შენ გენიოსები ვართ.
    ნუ გეღიმება,
    ვინსენტ,
    ეს ლექსი დიდ იაპონელს წავაკითხე წუხელ
    და პირველი სიტყვები,
    რაც თქვა,
    ის იყო,
    რომ ეს ნაწერი ზედმიწევნით ჰგავს
    ყურწაჭრილ ჰოლანდიელს,
    რომელსაც კბილებში გრძელი ჩიბუხი აქვს გაჩრილი
    და სწორედ ასეთს ხედავდა მას წყვდიადში.
    საბოლოოდ შენ მინდა გითხრა რაღაც,
    ვინსენტ,
    ჩემი არა,
    წარსულისმეტყველის,
    სულიერი კარიერისტის,
    ფორთოხლისგულიანთა რასის უკანასკნელი წარმომადგენლის სიტყვები –
    ჭეშმარიტება ოცნებაშია!
    © „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“

  • პოეზია

    ზაზა თვარაძე – გამოუქვეყნებელი ლექსები

    ციკლიდან „აბრაკადაბრები“
    აბრაკადაბრა

    სასამართლოს ეზოში ქალები ზილარიან,
    ქალებს სურთ მოითხოვონ მართალი სამართალი!
    მათ გვერდს უმშვენებს ვიღაც ყაზილარი –
    თავპირმოქცეული და სახეუმართავი.
    ცაზე თვითმფრინავი ხაზავს კალამბურებს,
    ქარში იფანტება ცის ლურჯი ნაგლეჯები,
    ყაზილარს უჭირავს ლერწმის სალამური,
    სონატებს ასრულებს თვალებდაბნედილი.
    სასამართლოს დარბაზიდან მოისმის გალობა –
    ბრალდებულს მხნედ მიყავს მთავარი არია,
    მსაჯულთა სამეული ცრიატებს სიზმარივით:
    გულწარმტაცად გალობს, მოგეცა წყალობა!
    იქვე ციბრუტივით ტრიალებს ადვოკატი,
    მისი სიკისკასე ვერავინ შეაჩერა,
    ადვოკატს კედლიდან დასცქერის პლაკატი –
    ამ პლაკატს დასთამაშებს მისი ლაღი მზერა,
    პლაკატზე სათნოდ იღიმება პროკურორი,
    მეტყველ თვალებში ეტყობა გაოცება,
    პროკურორს თვალები შუბლზე აუცოცდა:
    ბრალდებულის გალობამ მოახდინა ფურორი!
    გალობს ბრალდებული, ქუხს მოწმეთა ქორო,
    ბრალდებულს გულს უკლავს ტყუილი ბრალდება,
    მცირე ინტერმეცოსავით გაირბენს დარბაზს ჭორი:
    ბრალდებულს თვით თემიდა უდგება თავდებად!
    ადვოკატი ცეკვავს მკლავებგადაშლილი,
    ავ თვალს არ ენახვება მისი ჩაუქი ლეკური…
    სადღაც კი მოკლული წევს, ვით კამფეტი გალოკილი
    და უფსკრულს ჩაჰხარხარებს ყორნების კრებული.
    ფოთლებში სისხლივით წითელი ვაშლი ელავს:
    ადვოკატი იწყებს ლაიტმოტივს ვაშლის,
    ხან გაშლის, ხან შეკუმშავს, ხან გველივით წელავს,
    ბოლოს სულაც აქრობს, დალოცვილი, ამ სოფლიდან წაშლის,
    ადვოკატის ილეთი დარბაზს გვრის აღტაცებას,
    ფლეიტებს ჩაბერავენ ხელმარჯვე ბაცაცები,

    ადვოკატი ვაშლის ნაშთებს კურკიანად ყლაპავს
    და მიწამდე თავს უკრავს ღირსეულ არეოპაგს.
    იქვე, გასასვლელში, ყრუ დარაჯი ხვრინავს,
    ძინავს უღვიძებლად, ბნელ სიზმარში წასულს,
    ხედავს – ქვესკნელებში მისდევს ვიღაც ავსულს
    და ერთი გასროლით ხვრიტავს ქვას და რკინას,
    პროკურორს შემოაქვს ალესილი ნაჯახები,
    მაგიდაზე დაახეთქებს კბილებმოღრაჭუნე,
    უეცრად პროთეზი ძვრება, ის დასამტვრევი…
    დარბაზი მხიარულად დაფდაფებს აგუგუნებს.
    დარბაისელ მოწმეს უპყრია ტრომბონი,
    დგას და ყრუ ხმებს წელავს, წელავს გატაცებით:
    «დაწყევლოს გამჩენმა ნაჯახის მომგონი:
    ბრალდებულს ხომ გუგული ქვია, იცნობდეთ!
    იცნობდე, პროკურორო, ჩემო პროკურორო!
    შენა ხარ ამ დარბაზში კაპიტნის თანაშემწე,
    ხომალდს ნუ უღალატებ, ჩემი ხომ გეყურება,
    თუნდ ზღვაში დაინთქას და მეხიც ზედ დაეცეს!
    თუნდ მეხიც დაეცეს, ეს ოხერი, მუდრეგი,
    შენ მაინც უდრეკად გაშალე იალქანი,
    აღმართე გროტ-ანძა, დატვირთე კუბრიგი
    და სასტიკ ურაგნებში ხომალდი გააქანე!»
    პროკურორს თვალებზე ცრემლი მოადგება,
    დარბაზში გუგუნებს ზღვის მგლების ძველი მარში,
    ბრალდების მოწმეები სმენაზე დგებიან
    და მამაც პროკურორს უდგებიან მხარში,
    ბრალდებული იწყებს მეფისტოს არიას,
    მკლავებს წინ გაიწვდის და ბოხი ხმით გალობს –
    მისმა ხმამ ლამის დარბაზი გადარია:
    «ვინ მომცა მე ფიშტო, ან ნაჯახი მე საბრალოს!»
    უეცრად გაისმის პროკურორის კრიმანჭული,
    შიგ ჩაუქსოვია მთელი სული, გული,
    რაკრაკებს მისი კრინი, ზრდილი და მეფური:
    «ვინ მიცა მკვლელს ნაჯახი, მოკლულს ჭკვა, მე – ფული!
    მკვლელის უმწიკვლობა ხომ, ცხადია, სახეზეა!
    მე მხოლოდ მოკლულისთვის მოვითხოვ პატიმრობას!
    არ ვიტყვი, სასჯელის უმაღლეს ზომას-მეთქი,
    არ მსურს იმ უბედურის ცოლ-შვილის ატირება!

    ახლა კი, ბატონებო, ის დროა, დავამთავროთ,
    ქუდი დავიხუროთ და გავიხუროთ კარი,
    კანონმა იკანონა – ესაა უმთავრესი,
    უმთავრესი, ვფიცავ ჩემს პროთეზსა და პარიკს!»
    დარბაზი ჰიმნს სჭექავს, კივიან სოპრანონი,
    პროკურორის ფა-დიეზი შეატოკებს ჭაღებს,
    საყვირთა დაყვირებით ცხადდება განაჩენი,
    მკვლელი ნაჯახებით როკვას გააჩაღებს,
    ბოლო ნოტს ბუკზე ჩაბერავს მოსამართლე,
    ბუკის ყრუ ბუბუნი მთელ დარბაზს მოედება:
    პროცესი დამთავრდა, იწყება ბანკეტი,
    მხიარულ ხმებს ერთვის დარაჯის შმაგი ბოდვა…
    ეზოში ბედნიერი ქალები ზილარიან,
    ბაყვებზე გაუშლიათ ტყემალი, ხაჭაპური –
    ქალები, ყაზილრები – ყველანი ტკბილ არიან,
    მწყაზარად დამსხდარა ერი საზეპურო,
    უბრალო ბრალდებული ეთხოვება დარბაზს,
    გრძნობამორეული წარმოთქვამს სადღეგრძელოს…
    ცაზე კი თვითმფრინავი კალამბურებს ხაზავს
    და ცის ლურჯ სიღრმეებში, ვით სირი, ყურყუმელობს।

    აბრაკადაბრა
    ანუ ხის სპირტზე დამზადებული შხამიანი არაყი
    “Yo-ho-ho and a bottle of rum!
    Death and the devil had done for the rest,
    Yo-ho-ho and a bottle of rum!
    Fifteen man on a dead-mans chest”.

    (მკვდრის სკივრს თხუთმეტნი შემოვრჩით მხოლოდ,
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    სხვებს სმამ და ეშმამ მოუღო ბოლო,
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!)
    მეკობრეების ძველი სიმღერა
    R.L.S.

    რატომ ემსგავსებიან ვაჟები დედებს?
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    რატომ ემსგავსებიან ვაჟები დედებს?
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    მათ, ვინც მამა-პაპათა სასახელოდ
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    შვილებს უყოყმანოდ გაიმეტებს?

    რატომ არ ცხოვრობენ შვილები თავიანთი შრომით?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ამიტომ სურს ყველას ყველასთან და თითოეულს ერთმანეთთან ომი?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    თუ ვეფხვი ძუ ლომია და ლომი ხვადი ვეფხვი,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    რატომ არ არსებობს ქვეყანაზე ზოლიანი ლომი?

    რატომ არის ჩვენი ქალაქები გიჟური და უდაბური?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    რატომ ენატრებათ ჩვენს შვილებს რძე და პური?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…

    რატომ არის ეს ჩვენი ბუნება ასეთი ხვადაგური?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    პირსახე გაბადრული და გონება დადაგული?

    რატომ ემსგავსებიან ვაჟები დედებს?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ან ამ ჩვენს კოლხ დედებს ნეტა რა აყბედებს?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    იქნებ ჩვენს ვაჟებში ჭარბობს ტენდენცია ქალური?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ან იქნებ გრძნობენ, რომ დედებში მეტია რაღაც მამლური?

    ბნელში ერთმანეთს ეკვეთებიან ანიმა და ანიმუსი,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    იდს უფრთხის სუპერეგო – წყნარი, სანიმუშო,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ბნელში ანიმა ბელავს კახამბალს, ბჟოლას
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    და ზეცა იწყებს მსხვილი კალიბრის ხოშკაკლის სროლას,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…

    კუნაპეტ ცაზე კიაფობს ვარსკვლავთა ასხმა,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ყოველდღე ისევ იწყება კოშმართა თავსხმა,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    წუხს სუპერეგო, რატომ არ თავდება ეს უსაშველო სასმელის დასხმა
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    და რატომ იწვის ჩვენი ცოდვით ხმელეთი და ზღვა.
    იო-ჰო-ჰო და სხვა…

    რატომ ემსგავსებიან ბავშვები იდიოტ მშობლებს?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ან მოზრდილები რატომ მღერიან მხიარულ მრჩობლედს:
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…

    «დიდება ჩვენს ძირძველ მოდგმას, დიდება, ბარაქალა»!
    იო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ეჰეი, ბოთლი რომი და ბოთლი კონიაკი თავზე გადასდის ამ ჩვენს დაღლილ ქალაქს
    იო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რახი!

    მამი, მომე კოვზი, დანა, ჩანგალი! დედი, მომიწიე ჯამი!
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    დაო, გამიშალე სუფრა, ძმაო, ამაცალე სკამი,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    პაპი, მორჩი ეგ გიჟური ზღაპარი, ბები, შეწყვიტე საქსოვის ქსოვა,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ახადეთ თავი ძველისძველ სკივრებს, გაქექეთ წარსულის გროვა!
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…

    ეგებ გავიგოთ, რატომ ემსგავსება ვაჟი დედას და ქალიშვილი მამას,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ბაბუ, შეეშვი ცხვირის ჩიჩქნას და უკბილო ღრძილებით ჭამას,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    დედი და ძალო, მორჩით ერთმანეთის წყევლა და ერთმანეთზე კივილი,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    თორემ უმცროსი და საცაა გასხლტება კარებში ხვლიკივით
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ერთი ბოთლი ამარეტო!

    რატომ ემსგავსებიან მეთქი ვაჟები დედებს და
    რატომ ბოგინობს მათს სულებში დედის კომპლექსი?
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    იქნებ სადღაც ტრანსპერსონალურ სიზმრებში იბადება
    მსგავსი ნონსენსი?
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ერიხ ფრომი!
    იქნებ ეს ვარიანტი ერთადერთია ადამიანის ფსიქიკის მბრუნავ ბორბლებში?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    იქნებ ყველაფერი უკვე ცხადია, და სამკალიც აღარ დარჩა ამდენ მომკლებში?
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…

    ეჰეი, დედი, მამი, ahoy, daddy, mummy,
    Yo-ho-ho and a bottle of rum!
    მაშინ ხომ მთელი ქვეყანა უნდა გადედდეს და მამად დაუჯდეს წინ იმამი,
    Yo-ho-ho and a bottle of rum!
    მაშინ ხომ ყველა და ყველაფერი უნდა დაიყვანებოდეს პარადიგმულ ერთზე,
    Yo-ho-ho and a bottle of rum!
    მაშინ ხომ ღმერთი უნდა გავცვალოთ ბორის მჟავაზე
    და ძია ბორისი ვალაპარაკოთ ღმერთზე…
    Yo-ho-ho and a bottle of rum!
    ეჰეი, სერ ბორის, შე ძველო, შენს პირს შაქარი,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    მოდის, მოღელავს, იკბინება ჩვენი ძირძველი ლაშქარი,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ბები, შეეშვი ყაისნაღით ყურების ჩიჩქნას და
    ბაბუ, შენც მორჩი ეგ გიჟური ხარხარი,
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    და დღე იყოს კრული, უბადრუკი,
    ჩვენ ყველანი – ერთად დასაღუპი
    და წამოვიდეს სეტყვა ჩქარჩქარი.
    ო-ჰო-ჰო და სხვა…
    ოღონდ ეს პატრუქი და მატრუქი
    და ეს უბადრუკი პეტრუქი
    არ იყოს ასე ამტყდარი.
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ერთი ბოთლი საასენიზაციო ხსნარი!

    და აი! თქვენ შეხედეთ: ბებიას ბიას აბია ბია!
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    ეჰეი! ბებიას ბიას აბია ბია!
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და გობით ცომი!
    ხოლო ბაბუას ბიას აბია ბუა!
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    და ბებიას ბიას აბია ბაბუა!
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ხის სპირტზე დამზადებული შხამიანი არაყი!

    ეჰეი-მეთქი! რატომ ემსგავსებიან ვაჟები დედებს?
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    ან ეს დედები რატომ ამყარებენ დაცენტრილ ვაჟებზე ამხელა იმედებს?
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    ან ყველა ყველას და თითოეული ერთმანეთს დასაკლავად რატომ იმეტებს?
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    და რა ეშველება ნისლით მოცული მომავლის ამდენ მოიმედეს?
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!

    და ბოთლი რომი, ბოთლი რომი,
    მოპოვებული ჩვენი შრომით!
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    ტარიელისაგან ხატაეთს წასვლა და დიდი ომი!
    ო-ჰო-ჰო-ჰო და ბოთლი რომი!
    1992।

    მშობლიური აბრაკადაბრა
    (პატარა ბალადა)
    საღამოა, ძვრას ვერ უზამს მიძნაძორო მერეს,
    ბულბულები დაჰკივიან ჩვენს გორებს და სერებს,
    მთვარე ჩადის, მთვარე ჩადის, როგორც ძველი სკივრი,
    როგორც ყველი, როგორც მჭადი, და ქინძით და ნივრით
    შეზავებულ შეჭამადში ყრია კაცის ძვლები,
    სუფრას მისხდომიან მგლები, მადიანად სვლეპენ,
    ხვრეპენ, ილოკავენ ტუჩებს, ქონით ნაპოხ ლაშებს,
    თევზის მუცელივით რბილი ლეში ცურავს ზღვაში.
    ცად კი აღმართულა წვიმა, როგორც კატაფალკი…
    ასე არის – როგორც წინათ, ხომ ცხოვრობდა ხალხი!
    იყვნენ, სწამდათ, სჭამდნენ, სჭამდათ, სვამდნენ ნათელ ღვინოს,
    მერე მათაც დაუღამდათ, მიწვნენ, მიიძინეს,
    მისდეს თავი ღრმა ბალიშზე, მოატყუეს თვალი,
    მოატყუეს ახლობლები: მული, ქვისლი, რძალი,
    მოატყუეს მეზობლები – ეგროს, კახოს, ჰაოს,
    მიიძინეს, შეუერთდნენ პირველყოფილ ქაოსს
    და იქ სიზმრად ნახეს მხარე ავსებული მადლით,
    სურათებით, სიხარულით და ბალღური ნაღვლით,
    – ყრმაო! – უთხრა ანგელოზმა – გაახილე თვალი,
    გაახილე, მოიხილე მხარე წარუვალი!
    და თუ თვალსაც ვეღარ ახელ, მაშინ მიგდე ყური!
    მიგდე, მოგდე, სწრაფად მითხარ: ვისი სული გსურის?
    აირჩიე შენი ხვედრი, აირჩიე, აი,
    მთლად შენია, შენ გეკუთვნის აი შავი ზღვაი!…
    მანაც მედგრად უპასუხა: – ანგელოზო, ვიცი!
    ვიცი რასაც მიწყალობებ, არ მჭირდება ფიცი!
    მაგრამ ვაგლახ! აფსუს! მახლას! როგორ ვენდო სიზმარს,
    კარგი ცხადმა რა მიყო და სიზმარი რას მიზამს?!
    არა, არა! მიჯობს ისევ ძველ გზას გავყვე ფეხით,
    კვალში ხვნეშით მომყვებოდეს მამაჩემი – გლეხი,
    რომ ჭაპანი მედგას ქედზე, თავს დამქუხდეს მეხი,
    და ჩვენებურ ტალახებში მეფლობოდეს ფეხი!
    არ მჭირდება შენი ვალი, კრედიტი და სესხი,
    მხოლოდ ერთს გთხოვ: კვლავ მამღერე ძველებური ეშხით,
    და თუ ნახავ ჩემს სამშობლოს, უდარებელ მხარეს,
    მოიხილე ჩემი სახლი, ჩემი ნაფუძარი,
    გადაეცი ჩემს ახლობლებს, ნუ მტირიან, ნურა!
    მე შავეთის გზებს მივაპობ მამაცურად, მგლურად,
    სადაც ვნახავ ეულ ბატკანს, მსურს დავტაცო ხელი..
    მომიგონონ! მე სხვას მათგან აღარაფერს ველი!
    მივალ – მოჩანს, მოვალ – მიჩანს საიდუმლო ველი,
    ქარი გორებს ეფერება, მოდის წვიმა ნელი,
    ეგზომ ჩუმი, უსუსური, ეგზომ საშინელი,
    პლანეტები – გასუსული, მთვარე – პირყვითელი,
    ცა – ვარსკვლავებით ჭედილი, ცა – კამეჩის თვალი,
    დიდგორივით ჩახერგილი, ღრმა, თვალშეუვალი,
    ცაში მოჩანს ბედი ჩემი, ეგზომ საქებური,
    მამიჩემი, დედიჩემი, და მზაკვარი მდგმური…
    მახლას! მიხლას! მუხლას! მოხლას! დამანებე თავი!
    აწ დედ-მამის ნაცვლად მახლავს შუაღამე შავი…
    – მერე და რა?! შუაღამე! რა განცდაა, იცი?!
    მოსდევს ღრუბელს უამრავი ნაბდისფერ კვიცი!
    შეხტი, შეაგელვე სერებს, როგორც არაგველი,
    აჩიგვარას, მიუსერას მიუსიე მგელი!
    გაიღვიძე.. გულზე გადევს რაც არაფერს არ გავს,
    უმადური მეზობელი გულზე გაყრის ნაგავს,
    გულზე დაგხვევია დარდი, გულზე გველი წივის,
    გულზე შავი თოვლი ბარდნის – ცივი, ცივზე ცივი,
    და ბიბინებს შენი გული, ქათქათებენ ძვლები,
    ბალახებში გაფანტული თეთრი ნატვრისთვლები,
    ჰე, მამაცო! გაიღვიძე! დაარისხე ზარი,
    დაარისხე, მიდი, მისცხე, გადალახე ზღვარი!
    კვლავ ნათელი გახდეს ზეცა, ელვარებდეს მთები,
    კვლავ ვარსკვლავებს ჰგავდეს დედის მარგალიტის თმები,
    კვლავ ზღვასა და ხმელეთს შუა იცრებოდეს ქარვა,
    ხელმანდილი გაიტაცოს მოგუგუნე ქარმა,
    კვლავ დარახტე შენი რაში, ზედ შეაგდე ქალი,
    გადიხადე სახაშეში დარჩენილი ვალი,
    თორემ ბნელა, თორემ ცივა, ღამე ახრჩობს ქალაქს,
    ზეცას ბღუჯად თმები სცვივა, უშიშვლდება ქალა,
    თორემ ზარით დაკრეჭს კბილებს ვარსკვლავების ველი,
    თორემ ქალაქს დაეხვევა სისხლიანი გველი,
    თორემ ვერა, ვერ გაუძლებს დედამიწა ტკივილს,
    აფეთქდება ყველა კვირტი ტანჯვით და კივილით,
    თორემ მინდვრებს გადაფარავს შხამიანი თოვლი,
    ხორცდალეშილ ფარეხებში გულს ამოჭამს მყოვლი,
    მიწას ჭვარტლი ამოგლისავს, ცას – სპილენძის მური,
    და სიკვდილის ანგელოზი – ჩვენი, შინაური,
    დაიწივლებს და ხარხარით დაეცემა ტყეებს,
    დედაწულნი დაიწყვეტენ ჯავრით საკინძეებს,
    გასრულდება ჩვენი მოდგმა და ძირძველი ჯიში,
    საფლავს ფითრი მოედება, სუროს შეჭამს შიში,
    ჩაიწვება ჩირაღდანი, დაყრუვდება ნიში,
    ჩაიდანი, ჩიბურდანი, ქიში! ქიში! ქიში!…
    მაშ გამხნევდი, წამოდექი, დაუბრუნდი ქალაქს:
    შენ სამშობლო არ მოგაკლებს თავის მადლს და ძალას,
    დაერიე ხარაჩოებს, კვლავ აღმართე თაღი,
    კვლავ სიამით აამღერე ჩვენი ტურფა ბაღი,
    და თუ ღვინო მოგერია, ნუ ინაღვლებ მასზე –
    მთავარია, ადრე დილას გაეშურო ხაშზე!
    ხაში, მწნილი, ჩალაღაჯი, არყით სავსე სირჩა,
    დილის მზე, აღჯანაბადი, გარეგინა, ხირჩლა…
    გულის ძილით სძინავს ქალაქს, მზე დაჰნათის თავზე,
    დინჯი მტკვარი ნელად ღელავს, კუდს გაიქნევს თევზი…
    …და იღვიძებს ჯარისკაცი – ლირიკული გმირი,
    იგი დგება, სუნთქავს, დადის, ნათელი აქვს პირი,
    წარსულს წაყვა, სიზმრად დარჩა წყევლა საშინელი,
    სადღაც შუა ხიდზე გარჩა კაცი ბლისკინელი,
    ისლის სახლი და ჟალტამი გადაბუგა მზემა,
    შეწყდა სისხლი, შეწყდა ომი, ერთმანეთის სვრემა,
    ისევ წყნარი ამინდია, მოსჩქეფს წმინდა წყარო,
    სდევს ხარირემს კვლავ მინდია, შუბლზე მზით და მთვარით,
    ამირანსაც შეუხსნია ის წყეული ჯაჭვი,
    ახლა აგერ, ბაგა-ბაღში დასტრიალებს ბავშვებს,
    თავს ევლება ბადრის, უსუპს, ეთერს, აბესალომს,
    არ სწუნობენ ნორჩები სუპს, არ ზარობენ სალამს,
    არამზადა შვარცენეგერს დაანებეს თავი,
    არ უცქერენ ტელევიზორს, დუმს რადიო ავი,
    თამაშობენ რიკ-ტაფელას, მღერენ ხართა ლალას,
    დაემსგავსა კვლავ ტფილისი მზის და ვარდის ქალაქს,
    გაქრა შავი ბედისწერა, ჭირი, დარდუბალა!..
    აი ასე დაიწერა ეს პატარა ბალა…
    © kalmasoba.com