პროფესიით ფსიქოლოგი, ლიტერატურაში შემთხვევით მოხვედრილად უფრო ითვლებოდა, ვიდრე პროფესიონალ მწერლად. 1994 წელს ეროვნული პრემია მიიღო რომანისთვის “წყაროთა ენა”, თუმცა პროფესიული წრეები მანამდეც იცნობდნენ და აფასებდნენ მის სამ რომანს, კრიტიკულ წერილებსა და მოღვაწეობას ჟურნალში “კიდევ ერთი ანგელოზი”. ყველაზე დიდი პოპულარობა 1999 წლის ნადალის პრემიამ მოუტანა რომანისთვის “მარტასა და ფერნანდოს ისტორიები”. იგი 1948 წელს დაიბადა, ვალიადოლიდში (ესპანეთი). კათოლიკური აღზრდა დაეხმარა რელიგიური სიმბოლიკა ლიტერატურულ მასალად ექცია. მას იცნობენ როგორც აუჩქარებელ, თანმიმდევრულ ადამიანს, რომელიც მხოლოდ ერთი საათი მუშაობს დილაობით და კიდევ ნახევარი საათი – შუადღისას. მწერალი ირწმუნება, რომ არასოდეს უფიქრია თავისი ქალაქის დატოვება, რადგან, მისი აზრით, ყოველი ადგილი საკუთარ თავში მთელს სამყაროს მოიცავს: იგივე კონფლიქტებს, იგივე მისწრაფებებს, საკმარისია მხოლოდ იცოდე, როგორ შეხედო ამ ყველაფერს.

კაცი ბაქანზე

ესპანურიდან თარგმნა ქეთი ჯიშიაშვილმა

ეს ფოტო 81 წლის ზაფხულშია გადაღებული. ჩემს გოგონას მაშინ ერთი წელი შეუსრულდა და ზაფხულის გასატარებლად ნოხაში წავედით, სანტანდერის პროვინციაში. ჩემმა მეგობარმა ერთი თვით საკუთარი სახლი დაგვითმო პლიაჟთან ახლოს. ზღაპრებში რომ ქოხებია, ისეთი სახლი იყო. მისმა მეპატრონემ, ანუ ჩემი მეგობრის მამამ – ყოველმხრივ უჩვეულო ადამიანმა – სულ რაღაც ორიოდე წლის წინ გაიყვანა იქ დენი, ამიტომაც წყლის ამოღება ხელის საქაჩით გვიხდებოდა (რაც, მართალი გითხრათ, სულაც არ მხიბლავდა, რადგან ამის გაკეთება ძირითადად მე მიწევდა), მაგრამ ეს დიდად არ გვადარდებდა, სახლი მართლაც არაჩვეულებრივი იყო და მდებარეობაც საუცხოო ჰქონდა. ზღვასთან ახლოს, სხვა სახლებიდან მოშორებით იდგა, იქვე, ახლოს ტბაც იყო, ბალახს ყოველ დილას გარიჟრაჟის პირველი ღრუბელი ნამავდა და გამუდმებით ჩაგვესმოდა ტალღების ხმაური, სანაპიროს კედლებს რომ ეხეთქებოდნენ. ყველაზე საოცარი მაინც ღამეები იყო: ჩვენი ტერასიდან მოწმენდილ ცას გავცქეროდით. ვარსკვლავები ისე უხვად ცვიოდნენ ციდან, როგორც არასდროს და ჩვენც სურვილების ჩაფიქრებას ვერ ავუდიოდით. თავს უბედნიერეს ადამიანებად ვთვლიდით და ამ შეგრძნებას ერთი პატარა ღრუბელიც კი არ ჩრდილავდა. შევყურებდით ჩვენს გოგონას და არ გვჯეროდა, რომ ამ მშვენიერებას შეიძლება ოდესმე რაიმე საფრთხე დამუქრებოდა. ყველა ჩვენი ოცნება, რომელსაც სიჩუმეში ვქმნიდით, მის ბედნიერებასთან იყო დაკავშირებული. ჩვენი მეგობრის მამა და სახლის მეპატრონე ორესტეს სენდრერო, საბუნებათმეტყველო მეცნიერებათა სპეციალისტი, ფრანკოს რეპრესიების მსხვერპლი იყო. ექსცენტრიული და გულკეთილი ორესტეს სენდრერო სხვა პლანეტიდან ჩამოსულს ჰგავდა. ის სახლი მისი თავშესაფარი იყო, მისი ქმნილება, დასტური მისი ბედნიერი არსებობისა. მისი მეორე გატაცება მტრედები იყო. როდესაც გასაღების გამოსართმევად სანტანდერში, სიუდად ხარდინში მივაკითხეთ, მან თავისი მტრედები დაგვათვალიერებინა. ფრინველების სახელებს მტკიცედ, სხაპასხუპით წარმოთქვამდა, მზერასა და საქციელში კი საოცარი აღტკინება ეტყობოდა. მეუღლესთან ერთად ცხოვრობდა. ლუსია მასსავით მომხიბვლელი ადამიანი გახლდათ. შვილები უკვე წამოზრდილიყვნენ და ერთ-ერთ იმ არეულ სახლში ცხოვრობდნენ, რომლის კარებიც გამუდმებით ღიაა.
ამ რამდენიმე დღის წინ მათ სახლში ქურდი შეიპარა. იმ ღამის შესახებ ორივე ონდავ შესამჩნევი მღელვარებით საუბრობდა, რადგან მართლაც უჩვეულო რამ გადახდათ თავს: უკუნეთ სიბნელეში გზააბნეული ქურდი ცოლ-ქმრის საძინებელში შეიპარა და შეცდომით ლუსიას ფეხს ჩაავლო ხელი, რომელიც სიცხის გამო საბანს გარეთ ჰქონდა დარჩენილი. კარგა ხანი დასჭირდა გონს მოსაგებად, შემდეგ კი უკანმოუხედავად გავარდა გარეთ. ცოლ-ქმარი არ განძრეულა, დარწმუნებულები იყვნენ, რომ თუ ხელს არ შეუშლიდნენ, ქურდი სამუდამოდ გაეცლებოდა იქაურობას.
ორესტესს ეს გადაწყვეტილება კოლომბოფილის* ინსტიქტმა უკარნახა: თუკი საკმარისია, მტრედებს ხელი არ შეუშალო და ისინი ათასობით კილომეტერს შეუსვენებლად იფრენენ, რატომ არ უნდა ვრცელდებოდეს იგივე კანონი ქურდებზე და დანარჩენ ცოცხალ არსებებზე? ასეც მოიქცნენ და ქურდიც იქ გაბრუნდა, საიდანაც მოვიდა. გაჰყვა მაგნიტური გზების ამოუცნობ ნიშანთა ძახილს. მოკლედ, ზაფხული იქ გავატარეთ. ჩვენი გოგონა ფეხს იდგამდა და ჩვენც ერთი თვის განმავლობაში უკან დავსდევდით მის მობარბაცე ნაბიჯებს.
ვალიადოლიდში დაბრუნებისას მატარებლით ვიმგზავრეთ. გზაში რაღაც გადაგვხვდა თავს. ერთ-ერთ სადგურზე მატარებელი გაჩერდა. თუ არ ვცდები, ეს ადგილი კამპოი იყო, სოფელი, სადაც გამუდმებით ბატის სუნი დგას. ჩვენს კუპეში მოხუცებული ქალი ამოვიდა. როგორც კი მისი თანმხლები დავინახეთ, მივხვდით, რომ ეს ხანშიშესული კაცი, დათრგუნული, სევდიანი იერით, ბადეზე ჩემოდნის შემოდებაც რომ უჭირდა, მისი შვილი უნდა ყოფილიყო.
მახსოვს, შემდეგი გაჩერება გამოაცხადეს და იმ კაცმაც ნაჩქარევად დატოვა ვაგონი. იმის შიშით, რომ მატრებელი არ დაძრულიყო, წესიერად დედასაც კი არ დამშვიდობებია. უცებ შევნიშნე, რომ ქალი ჩემს მეუღლესა და ბავშვს მისჩერებოდა, ამ სცენით დატყვებულმა თავის მოვალეობად ჩათვალა რაღაც ეთქვა. და თქვა ის, რამაც ორივე შეგვძრა: როდესაც ჩემი მეუღლე ბავშვით ხელში დაინახა, ის დრო გაახსენდა, როცა თვითონაც ჩვენი ხნის იყო, მისი შვილი კი სულ პატარა. “ვერ გამიგია, როგორ მოხდა, რომ ახლა ბებერი ქალი ვარ, ის კაცი კი, მე რომ მაცილებდა, ჩემი შვილია.”
ამ დროს მატარებელი დაიძრა. მოხუცი შვილი კვლავ ბაქანზე იდგა, დაბნეული და ჩაფიქრებული, თითქოს თავის თავს ეკითხებოდა ვინ იყო და რას აკეთებდა აქ. “წარმოუდგენელია! ნუთუ ეს კაცი ერთ დროს მართლა ისეთი იყო, როგორც ჩვენი გოგონა, მასავით მხიარული და სიცოცხლით სავსე?”
არა, ეს დუჯერებელი იყო. და შეკითხვაც თავისთავად გაჩნდა: ,”ნუთუ ჩვენი შვილიც ამ კაცისნაირი გახდება?” – წავჩურჩულე მღელვარებისგან გაშეშებულ ჩემს მეუღლეს. მან მკაცრი მზერა მესროლა და მითხრა, სისულელეებს ნუ ლაპარაკობო. მაგრამ შემდეგ, როცა მის მოქუფრულ წარბებს შევხედე, მივხვდი, რომ ამ მგზავრობას მასზეც ემოქმედა. ეს ეპიზოდი უცებ გადაგვავიწყდა, რადგან სახლში დაბრუნებისთანავე, ჩვენმა შვილმა სიარული დაიწყო. ეს ნამდვილი სასწაული იყო: მთელი თვე უკან დავსდევდით, რომ არ წაქცეულიყო და ახლა, როგოროც კი ხალიჩაზე დავაყენეთ, ისეთი მტკიცე ნაბიჯებით გაიარა, თითქოს მთელი ცხოვრება ამის მეტი არაფერი ეკეთებინოს – პატარა ჩიტუნასავით, ჩვენს ხელის გულზე რომ ფრთხიალებს და ხელს გაუშვებ თუ არა, შურდულივით მიფრინავს ტოტებს შორის.
რამდენიმე დღეში კიდევ მოხდა რაღაც. უკვე ვიწექით, როდესაც მოულოდნელად მუსიკალური ყუთის ხმა გაისმა. თავზარი დაგვეცა: ვის უნდა აეხადა მისთვის თავი ამ შუაღამისას? რა თქმა უნდა, ბავშვი ამას ვერ შეძლებდა, ბადიან საწოლში იწვა და ბადეს ვერაფრით გადმოაბიჯებდა. ვიფიქრეთ, რომ ქურდი შემოიპარა, მაგრამ ორესტეს სენდრეროსაგან განსხვავებით, ჩვენ ვერ დავუშვებდით, რომ იგი ღამის მაგნიტურ გზებს გაჰყოლოდა, რადგან სახლში ბავშვი გვყავდა. ლოგინიდან წამოვდექი, ქოლგით შევიარაღდი და მკვეთრი მოძრაობით შევხტი ოთახში, თან ცალი ხელით შუქს ჩამოვკარი. მისაღები ცარიელი იყო. ბავშვს ეძინა. იმ წუთას მივხვდი, რომ ხმას მუსიკალური ყუთი კი არ გამოსცემდა, არამედ დიდი ხნის წინ გატეხილი სათამაშო, რომელსაც მექანიზმი მაინცდამაინც ამ შეუფერებელ დროს გაუფუჭდა. ლოგინში გულდამშვიდებული დავბრუნდი და ბევრიც ვიცინეთ ამ სულელურ თავგადასავალზე. მაგრამ იმ წუთას, არ ვიცი რატომ, ის მოხუცი ქალი და მისი შვილი გამახსენდა მატარებლიდან. ამჯერად საბრალოდ და სევდიანად აღარ მომჩვენებიან. პირიქით, მივხვდი, რომ მათ იცოდნენ ის, რაც ჩვენ არ ვიცოდით და გვაფრთხილებდნენ… და უცებ მომეჩვენა, რომ სამყარო ჩვენს ირგვლივ ზუსტად განსაზღვრული კი არ იყო, არამედ ყოველ ნაბიჯზე შეტყობინებები და ნიშნები იყო გაბნეული, რომლებიც ჩვენგან ყურადღებას ითხოვდნენ.
რაც გიყვარს, იმას უნდა გაუფრთხილდე – ამბობდნენ ეს ნიშნები და მუსიკაც იმ ღამით იმისთვის გაისმა, რომ კიდევ ერთხელ შეეხსენებინა ჩვენთვის ეს ჭეშმარიტება.

* კოლომბოფილი – მტრედების მომშენებელი

© “წიგნები – 24 საათი”

 

 

ხე­ლე­ბი

ფე­დე­რი­კო შინ ბრუნ­დე­ბო­და. ეზ­ო­ში შე­სულს მო­ზე­ი­მედ შე­ახ­ტა სახლის სა­და­რა­ჯოდ და­ტო­ვე­ბუ­ლი ბე­ბე­რი მე­ძე­ბა­რი ძუკ­ნა. სა­მი მხრი­დან დახ­შუ­ლი ეზო ბოს­ტანს ეს­აზ­ღ­ვ­რე­ბო­და, მის მიღ­მა კი, და­ბა­ლი სახ­ლე­ბის იქ­ით ვიწ­რო ვა­კე გადაჭ­ი­მუ­ლი­ყო, რო­მე­ლიც დამ­რე­ცად უერთ­დე­ბო­და ჰორ­ი­ზონ­ტ­ზე აღ­მარ­თულ მომ­რ­გ­ვა­ლებული ბორ­ც­ვე­ბის­გან შემ­დ­გარ ქედს. ღრუბ­ლე­ბით და­ფა­რუ­ლი მთვა­რე მას მქრქა­ლი და ბინ­დი­ა­ნი შუ­ქით ან­ა­თებ­და.

ფე­დე­რი­კო სრუ­ლი­ად მარ­ტო ცხოვ­რობ­და თა­ვის დიდ­სა და უკ­აც­რი­ელ სახ­ლ­ში. საქმის გა­სა­მარ­ტი­ვებ­ლად იგი შინ გვერ­დი­თი კა­რი­დან შე­დი­ო­და ხოლ­მე, სა­ი­და­ნაც ორი უბ­ად­რუ­კი სა­თავ­სო­სა და ერ­თი სა­კუჭ­ნა­ოს გავ­ლით ბო­ლოს­და­ბო­ლოს აღ­წევ­და სამზარ­ე­უ­ლომ­დე, რო­მე­ლიც ელ­ექ­ტ­რო­ნა­თუ­რით აღ­ჭურ­ვი­ლი პირ­ვე­ლი სა­თავ­სო იყო. ფე­დერიკ­ომ მძი­მე კლი­ტე მო­არ­გო სა­კეტს ოხვ­რი­თა და წუ­წუ­ნით სოფ­ლუ­რი ცხოვ­რე­ბის დაუძლე­ვე­ლი მოწყე­ნი­ლო­ბის გა­მო, რო­მე­ლიც გვი­ა­ნი ვახ­შ­მის მა­უწყე­ბე­ლი კედ­ლის საათ­ის გუ­ლის­წამ­ღე­ბი რეკ­ვით ცა­რი­ელ­სა და მარ­ტო­ო­ბით სავ­სე სა­ღა­მოს პირ­დე­ბოდა.

ძუკ­ნა­საც უნ­დო­და შინ შეს­ვ­ლა, ამ­ი­ტო­მაც გა­ღე­ბა არ აც­ა­ლა, ლოდ­სატყორ­ც­ნი­დან გა­მოს­რო­ლი­ლი ქვის სის­წ­რა­ფით მი­ვარ­და კარს და წი­ნა თა­თე­ბი და­უ­ში­ნა. მაგ­რამ იქ ფე­ხებ­ში გა­ებ­ლან­და პატ­რონს და მის­გან და­ტუქ­სულ­მა უეც­რად გა­იხ­სე­ნა სად­ღაც გა­და­მა­ლუ­ლი გა­მომ­შ­რა­ლი და ლაპ­ლა­პა ძვა­ლი, უკ­ან გა­მო­იქ­ცა, სა­მა­ლა­ვი­დან გამოჩხ­რი­კა თა­ვი­სი გან­ძი და ხმა­უ­რი­ა­ნად და­ატ­რი­ა­ლა ყბებ­ში.

პირ­ვე­ლი სა­თავ­სოს გავ­ლი­სას ფე­დე­რი­კოს ყუ­რად­ღე­ბა ჩუმ­მა ჭრა­ჭუნ­მა მი­იპყრო. თაგ­ვიაო, გა­ი­ფიქ­რა, რად­გან იქ­ა­უ­რო­ბას არ აკლ­დ­ნენ. მარ­თ­ლაც, რო­ცა ას­ან­თი აანთო, ერთ მსუ­ქან ვირ­თაგ­ვას მოჰკრა თვა­ლი, რო­მე­ლიც აქ­ეთ-იქ­ით აწყ­დე­ბო­და და კედლის გას­წ­ვ­რივ მი­იჩ­ქა­რო­და ძველ­სა და ხმა­რე­ბი­დან გა­მო­სულ ავზ­ში და­სა­მა­ლა­ვად. ფე­დე­რი­კომ გა­იხ­სე­ნა, რო­გორ სძულ­და ძაღლს ვირ­თხე­ბი (ჯერ კი­დევ ბავ­შ­ვო­ბა­ში ხომ თვი­თონ და­ათ­რევ­და მას სხვენ­ში თაგ­ვე­ბის გა­მო­სა­დევ­ნად და ძაღ­ლიც, პატ­რონის სა­ა­მებ­ლად, ზო­მა­ზე მე­ტად გა­მო­ი­ჩენ­და ხოლ­მე თავს) და გა­დაწყ­ვი­ტა თა­ვი შეექ­ცია ამ ღა­მე­უ­ლი ნა­დი­რო­ბით. ძაღლს მო­უხ­მო, მაგ­რამ გა­რეთ მი­სი ღრღნის ხმა­ური კად­ნი­ე­რად არღ­ვევ­და ღა­მის დუ­მილს. ფე­დე­რი­კომ ბო­ლოს­და­ბო­ლოს მო­ა­ხერ­ხა თავისი ხმა საკ­მა­რი­სად და­ეტ­ვირ­თა მომ­თხოვ­ნე­ლო­ბით, თა­ნაც იმ­დე­ნი სა­სი­ა­მოვ­ნო დაპ­ი­რე­ბაც გა­უ­რია მო­წო­დე­ბა­ში, რომ ძუკ­ნა იძ­უ­ლე­ბუ­ლი გახ­და შე­ეწყ­ვი­ტა თა­ვი­სი საქ­მი­ა­ნო­ბა და ერთ­თა­ვად აგზ­ნე­ბუ­ლი გა­მოქ­ცე­უ­ლი­ყო. ფე­დე­რი­კომ მი­უ­თი­თა იმ ადგი­ლი­სა­კენ, სა­დაც ვირ­თაგ­ვა ეგ­უ­ლე­ბო­და და საქ­მის გა­სა­ად­ვი­ლებ­ლად რამ­დენ­ჯერმე ძლი­ე­რად დაჰკრა ხე­ლი ავ­ზის თავ­სა­ხურს. შე­ში­ნე­ბულ­მა ვირ­თაგ­ვამ სას­წ­რაფოდ მი­ა­ტო­ვა თა­ვი­სი სა­მა­ლა­ვი. პა­ტა­რა ბრჭყა­ლე­ბის მღელ­ვა­რე ჩქამ­მა მო­ნიშ­ნა მისი ტრა­ექ­ტო­რია იატ­აკ­ზე ძაღ­ლის თა­თებს შო­რის, რო­მელ­მაც ვერ შეძ­ლო მი­სი ჩავლება და თვალ­თა­ხედ­ვის არ­ი­და­ნაც და­კარ­გა ვირ­თხა. და თუმ­ცა ად­ა­მი­ა­ნის ყნოს­ვა ვერ­ა­ფე­რია ძაღ­ლის გეშ­თან შე­და­რე­ბით, კა­ცის თვა­ლი ძაღ­ლის თვალ­ზე ბევ­რად მახვილია: ფე­დე­რი­კოს ყვე­ლა სა­ფუძ­ვე­ლი ჰქონ­და ევ­ა­რა­უ­და, რომ ვირ­თაგ­ვა (არ­ა­ვინ იცის, რა­ტომ სხვა მხა­რეს არ გაქ­ცე­უ­ლა) იმ რკი­ნის სკივრს ქვეშ შე­ი­ყუ­ჟა, რო­მე­ლიც უშუ­ა­ლოდ იატ­აკ­ზე კი არ იდ­გა, არ­ა­მედ აბ­ა­ნოს ძვე­ლი კედ­ლი­დან შე­მორ­ჩე­ნილ ხის ძელ­ებ­ზე. ძაღ­ლი ახ­ლოს მი­იყ­ვა­ნა და ბე­ბერ­მა ძუკ­ნა­მაც იმ­ის მა­გი­ერ, რომ სკივ­რის გარ­შე­მო ფხა­კუ­რი და­ეწყო, სულ მთლად და­ძა­ბუ­ლი გა­ი­რინ­და სკივ­რი­დან მო­შო­რებით სწო­რედ იმ გზა­ზე, რო­მელ­საც ქვე­ში­დან გა­მოქ­ცე­უ­ლი ვირ­თაგ­ვა უნ­და დად­გო­მოდა. ფე­დე­რი­კომ წიხ­ლე­ბი და­უ­ში­ნა სკივრს და ხის ძე­ლე­ბიც შე­არ­ყია, მაგ­რამ სუ­ლიერი არ გა­მო­ჩე­ნი­ლა. ფე­დე­რი­კომ იფ­იქ­რა, შევ­ც­დიო, და გარ­თო­ბით უკ­ვე საკ­მა­ოდ გაბეზ­რე­ბუ­ლი სა­თავ­სოს სიღ­რ­მე­ში გა­ე­შუ­რა. იქ­ი­დან გა­ი­გო­ნა, რო­გორ ფხა­კუ­რობ­და და წკმუ­ტუ­ნებ­და ძაღ­ლი იმ­ის უტ­ყუ­არ ნიშ­ნად, რომ სკივ­რის ქვეშ მარ­თ­ლაც იმ­ა­ლე­ბოდა ვირ­თაგ­ვა. ძაღლს აქ­ამ­დე პატ­რო­ნი­სათ­ვის მი­ენ­დო თა­ვი­სი მო­ვა­ლე­ო­ბა, ამ­ი­ტო­მაც დუმ­და და მის­გან ელ­ო­და მოქ­მე­დე­ბას, მაგ­რამ რო­გორც კი და­ი­ნა­ხა, რომ ფე­დე­რიკო უომ­რად სტო­ვებ­და ბრძო­ლის ველს, მო­უს­ვენ­რო­ბა გა­მო­ამ­ჟ­ღავ­ნა. საქ­მის ამგ­ვარმა შე­მობ­რუ­ნე­ბამ ფე­დე­რი­კოს კვლავ გა­უღ­ვი­ძა საბ­რ­ძო­ლო ჟი­ნი და უკ­ვე ად­ა­მისდრო­ინ­დე­ლი შან­დ­ლით შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი და­აბ­რუ­ნა ძველ გზა­ზე.

შან­და­ლი მი­წა­ზე დად­გა და ერ­თი მხრი­დან წა­მოს­წია სკივ­რი: ეშ­მა­კი ცხო­ვე­ლი მართ­ლაც ქვეშ იყო მომ­წყ­ვ­დე­უ­ლი და მის გარ­შე­მო ატ­ე­ხი­ლი ხმა­უ­რის მი­უ­ხე­და­ვად სიც­ოცხ­ლის ნი­შან­წყალს არ ამჟ­ღავ­ნებ­და. სა­აშ­კა­რა­ო­ზე გა­მოყ­ვა­ნილ­მა უც­ებ ვერ შეძ­ლო მი­მარ­თუ­ლე­ბის არ­ჩე­ვა და გი­ჟუ­რად აწყ­დე­ბო­და აქ­ეთ-იქ­ით ხის ძე­ლებს შორის: ასე მტრის თა­თე­ბი­სა­გან თა­ვის დაღ­წე­ვას მა­ინც შეძ­ლებ­და, რად­გა­ნაც ძაღლს სა­მოქ­მე­დო არ­ის შეზ­ღუ­დუ­ლო­ბა ხელს უშ­ლი­და, სა­ბო­ლო­ოდ და­პატ­რო­ნე­ბო­და თა­ვის მსხვერპლს.

ორ ცხო­ველს შო­რის ცხა­რე ბრძო­ლა გა­ი­მარ­თა, ვირ­თაგ­ვას გამ­ყი­ვა­ნი წრი­პი­ნის თან­ხ­ლე­ბით. ეს მის ვე­ე­ბერ­თე­ლა მტერ­ზე დიდ ზე­გავ­ლე­ნას ახ­დენ­და, რად­გა­ნაც იგი უფრ­თხილ­დე­ბო­და თა­ვი­სი ლა­შე­ბის სველ და­უც­ვე­ლო­ბას და ვერ ბე­დავ­და მსხვერპლისთ­ვის პი­რის დავ­ლე­ბას, არ­ა­მედ დრო­დად­რო მრის­ხა­ნედ და­უღ­რ­ჭი­ა­ლებ­და კბი­ლებს ცხვირ­წინ, მე­რე კი მსწრაფლ უკ­უ­იქ­ცე­ო­და. ამ­რი­გად, ხის ძე­ლებს შო­რის მომწყვდეული და ამ ძე­ლე­ბით და­ცუ­ლი ვირ­თაგ­ვა, რომ­ლის ყვე­ლა­ზე მოწყ­ვ­ლა­დი ად­გი­ლე­ბი ძაღლის­თ­ვის მი­უწ­ვ­დო­მე­ლი იყო, მხო­ლოდ უშ­ვე­ლე­ბელ დრუნჩს ებრ­ძო­და. ბო­ლოს­და­ბო­ლოს, რო­ცა მდგო­მა­რე­ო­ბა სრუ­ლი­ად აუტ­ა­ნე­ლი გახ­და, ვირ­თაგ­ვამ მარ­ჯ­ვე ილ­ე­თით მო­ატყუა ძუკ­ნა და ეზ­ოს­კენ გა­ვარ­და.

ძაღ­ლ­მა წამ­ში დას­ძ­ლია მარ­ცხით გა­მოწ­ვე­უ­ლი გა­ოგ­ნე­ბა, ელ­ვის უსწ­რა­ფე­სად გამ­ო­უდ­გა უკ­ან და მის­მა ნახ­ტომ­მა სან­თ­ლის ალი ჩა­აქ­რო. ძაღ­ლის თა­თე­ბის ორი დარტყმა ვირ­თაგ­ვას მრა­ვა­ლი ნა­ბი­ჯის ტო­ლი იყო, ამ­ი­ტო­მაც ეზ­ო­ში დევ­ნა დიდ­ხანს არ გაგ­რ­ძე­ლე­ბუ­ლა.

ფე­დე­რი­კო, მომ­ხ­და­რის უბ­რა­ლო მოწ­მე, გა­რეთ გა­მო­ვი­და. ძუკ­ნას სხე­უ­ლის შუა ნაწილ­ში და­ევ­ლო პი­რი ვირ­თაგ­ვი­სათ­ვის და ძლი­ე­რად აქ­ნევ­და მას ჰაერ­ში, ერ­თი მხრივ, მო­სახ­რ­ჩო­ბად, მე­ო­რე მხრივ კი, რა­თა თვით მოძ­რა­ო­ბის ძა­ლით შე­ე­შა­ლა ვირ­თაგვის­თ­ვის დრუნ­ჩის ნაზ კან­ზე კბე­ნა. ცო­ტა ხნის შემ­დეგ მი­წა­ზე აგ­დებ­და ვირ­თაგვას, თა­ვი­სი მოქ­მე­დე­ბის შე­დეგ­ზე და­საკ­ვირ­ვებ­ლად. სულ მთლად დამ­ტ­ვ­რე­უ­ლი და დაჟე­ჟი­ლი ვირ­თაგ­ვა წა­მი­ე­რი უძ­რა­ო­ბის შემ­დეგ ცდი­ლობ­და გვერ­დ­ზე გა­ხო­ხე­ბას და ძაღ­ლიც კვლავ კბი­ლებ­ში იმწყ­ვ­დევ­და. მაგ­რამ ეს ძუკ­ნას ცინ­ცხა­ლი მგრძნო­ბე­ლობის­თ­ვის ყვე­ლა­ზე მძი­მე მო­მენ­ტე­ბი იყო, რად­გან ვირ­თაგ­ვა თა­ვის სი­ცოცხ­ლეს ძვირ­ად უფ­ა­სებ­და და პი­რაღ­მა დაგ­დე­ბუ­ლი — რაც მი­სი საბ­რ­ძო­ლო პო­ზი­ციაა — შეძ­ლე­ბის­დაგ­ვა­რად იც­ავ­და თავს ხე­ლე­ბით (ვირ­თაგ­ვას თა­თე­ბი ხომ მარ­თ­ლაც მომ­ჩ­ვა­რულ ხე­ლებს ჰგავს) და კბი­ლე­ბით. გა­მო­რიცხუ­ლი არც ის არ­ის, რომ რა­ღაც ზიზ­ღის მაგ­ვა­რი აბრ­კო­ლებ­და ძაღ­ლის გა­დამ­წყ­ვეტ მოქ­მე­დე­ბას, ან სუ­ლაც ნერ­ვებს უშ­ლი­და ვირ­თაგ­ვას პა­ტა­რა, ხე­შე­ში ბეწ­ვე­ბით შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი დინ­გი.

აქ ფე­დე­რი­კომ შე­ნიშ­ნა, რომ ვირ­თაგ­ვა გაქ­ცე­ვი­სა და ბრძო­ლის მცდე­ლო­ბი­სას უკან რა­ღაც გრძე­ლი და მქრქა­ლად მო­ლაპ­ლა­პე ჭიპ­ლა­რის მაგ­ვარს მი­ათ­რევ­და, რო­მელიც ხან სხე­უ­ლის გარ­შე­მო ეხ­ვე­ო­და, ქვე­ვით, ხა­ნაც ეზ­ოს მტვერ­ში იგ­ან­გ­ლე­ბო­და, ასე რომ ცო­ტა ხან­ში სრუ­ლი­ად და­კარ­გა თა­ვი­სი მწი­რი ელ­ვა­რე­ბა. ფე­დე­რი­კო და­ი­ხარა და მთვა­რის სუსტ ნა­თელ­ში და­აკ­ვირ­და სა­განს. აღ­მო­ა­ჩი­ნა, რომ ეს ნაწ­ლა­ვი იყო და გა­ი­ო­ცა მი­სი სიგ­რ­ძე და სიწ­ვ­რი­ლე. ში­შით მო­ცუ­ლი გა­იქ­ცა უკ­ან, რა­თა ეზ­ო­ში შუქი აენ­თო: ნამ­დ­ვი­ლად ნაწ­ლა­ვი იყო, თუმ­ცა უკ­ვე ძნე­ლად საც­ნო­ბი და მტვრი­ა­ნი. ცხო­ვე­ლის სხე­ულს არ სწყდე­ბო­და და სწო­რედ რომ ჭიპ­ლა­რის მსგავ­სად გა­მო­დი­ო­და მისი მუც­ლი­დან. ახ­ლა, გაქ­ცე­ვის ერთ-ერ­თი მცდე­ლო­ბი­სას გა­მოშ­ვე­რილ ქვას მო­ე­დო და ორ­ად გაწყ­და, თუმ­ცა­ღა უგრ­ძე­სი ნა­წი­ლი კვლა­ვაც დას­თ­რევ­და სხე­ულს და იმ­ე­ორებ­და ყო­ველ მის კრუნ­ჩხ­ვას.

ვირ­თაგ­ვა უკ­ვე სრუ­ლი­ად და­მარ­ცხე­ბუ­ლი იყო და უც­ნა­ურ პო­ზა­ში იწ­ვა, უკ­ა­ნა მხარ­ეს მუ­ცელს იყო დაყ­რ­დ­ნო­ბი­ლი, წი­ნა მხრით კი გვერ­დ­ზე გა­წო­ლი­ლი­ყო, ისე რომ წინა ხე­ლე­ბი მი­წის ზე­და­პი­რის პა­რა­ლე­ლუ­რად გა­ეშ­ვი­რა, უკ­ა­ნე­ბი კი სა­სო­წარ­კ­ვეთით გა­ე­ფარ­ჩხა. მთე­ლი სხე­უ­ლი აგ­ო­ნი­ის კრუნ­ჩხ­ვებს მო­ეც­ვა, პი­რი კი გამ­წა­რე­ბით ყლა­პავ­და ჰაერს. ფე­დე­რი­კომ ვერ გა­უძ­ლო ამგ­ვარ სა­ნა­ხა­ო­ბას და ძაღ­ლი შე­ა­გუ­ლიანა ვირ­თაგ­ვას მო­საკ­ლა­ვად. ოღ­ონ­დაც უკ­ვე დაკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბულ­მა ძუკ­ნამ ვე­რა­ფერი გა­ი­გო: მას შემ­დეგ რაც მტე­რი და­მარ­ცხე­ბუ­ლია რა აზ­რი აქვს, კი­დევ ერთხელ ჩააგ­დო საფ­რ­თხე­ში სა­კუ­თა­რი ყე­ლის სირ­ბი­ლე? ფე­დე­რი­კო ას­ტა­მის მო­სა­ძებ­ნად გაეშუ­რა, რომ ასე მო­ეკ­ლა თაგ­ვი. თა­ვის გა­ჩეჩ­ქ­ვა არ ის­ურ­ვა, რად­გან სის­ხ­ლის შხე­ფების შე­ე­შინ­და, სხვა­გან კი გრძნობ­და, რომ ვირ­თაგ­ვას მსუ­ქა­ნი და რბი­ლი ხორ­ცი ადვი­ლად იჩ­უ­ტე­ბო­და დარ­ტყ­მის ქვეშ: ვირ­თაგ­ვას თით­ქოს­და სულ არ ჰქონ­და ძვლე­ბი. იგი გა­ნაგ­რ­ძობ­და კრუნ­ჩხ­ვას, რო­მე­ლიც თით­ქოს­და უკ­ვე ცნო­ბი­ე­რი იყო, და დრო­დადრო ხე­ლით მი­წას ფხაჭ­ნი­და. მი­სი ოდ­ნავ გად­მო­კარ­კ­ლუ­ლი, შა­ვი და პირ­ქუ­ში თვალები ყო­ველ­გ­ვა­რი გა­მო­მეტყ­ვე­ლე­ბის გა­რე­შე იყ­უ­რე­ბოდ­ნენ. გვერ­დ­ზე გა­წო­ლი­ლი ისე ჩან­და, თით­ქოს­და რა­ღაც უგრ­ძ­ნო­ბელ­სა და სის­ხ­ლი­ან უძ­ლუ­რე­ბა­ში იყო ჩა­ვარდნილი. და მა­ინც, მი­სი სხე­უ­ლის უკ­ა­ნა ნა­წი­ლი გა­საქ­ცე­ვად მზად­ყოფ­ნას გა­ნა­სა­ხიერებ­და. ფე­დე­რი­კო ამ სხე­უ­ლი სრულ­მა უმ­ან­კო­ე­ბამ გა­ნაც­ვიფ­რა. მას­თან ბრძო­ლას გან­აგ­რ­ძობ­და და დახ­რ­ჩო­ბა მო­უნ­დო­მა. ამ­ი­ტო­მაც შე­მო­ატ­რი­ა­ლა ას­ტა­მი და ყელ­ზე დააჭ­ი­რა. უშ­ე­დე­გოდ: ყე­ლი ის­ე­ვე ნებ­დე­ბო­და ძა­ლას და ის­ე­ვე იჩ­უ­ტე­ბო­და, რო­გორც დან­არ­ჩე­ნი სხე­უ­ლი. რბი­ლი ხორ­ცის სქე­ლი ფე­ნის ქვეშ არც ხერ­ხემ­ლის სი­მაგ­რე იგრძნო­ბო­და. მხო­ლოდ კა­ნი იჭ­ი­მე­ბო­და და აშ­იშ­ვ­ლებ­და უკ­ვე ჩა­მო­კი­დე­ბულ ულ­ვა­შებს შო­რის პა­წა­წი­ნა კბი­ლებს, რად­გა­ნაც და­ჭე­რი­სას თა­ვი უკ­ან იწ­ევ­და და პა­ტა­რა პირი სამ­კუთხად იღ­ე­ბო­და რა­ღაც­ნა­ი­რი გა­მო­უთ­ქ­მე­ლი მხი­ა­რუ­ლე­ბის ნიშ­ნად. ვირ­თაგვა ახ­ლა ჩვილ ბავშვს ჰგავ­და, სა­ტირ­ლად რომ ემ­ზა­დე­ბა, ოღ­ონ­დაც მწუ­ხა­რე­ბის გარ­ე­შე. ფე­დე­რი­კოს ის­ე­თი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა დარ­ჩა, თით­ქოს ვირ­თაგ­ვა ნე­ბივ­რობ­და. იმედ­და­კარ­გულ­მა კვლავ ძაღლს მო­უხ­მო, რო­მე­ლიც ბო­ლოს­და­ბო­ლოს მი­უხ­ვ­და სურ­ვილს: ამ­აზ­რ­ზენ­მა ტკა­ცუნ­მა დე­და­მი­წა­ზე ჩვე­ნი ვირ­თაგ­ვის სტუმ­რო­ბას ბო­ლო მო­უ­ღო, ძაღ­ლ­მა მას თა­ვის ქა­ლა ჩა­უმ­ტ­ვ­რია.

ბრძო­ლა სრუ­ლი­ად უს­ის­ხ­ლო იყო. მარ­თ­ლაც, სის­ხ­ლის არც ერ­თი წვე­თი არ ჩან­და არც მი­წა­ზე, არც ვირ­თაგ­ვას ბეწ­ვ­ზე, არც მი­სი პი­რი­დან მო­ე­დი­ნე­ბო­და. ფე­დე­რი­კომ კუდ­ით ას­წია იგი. კუ­დის წვე­რი ბრძო­ლი­სას გა­იც­რი­ცა და ბალ­ნი­ა­ნი რგო­ლე­ბის მიღმა ხერ­ხე­მა­ლი გა­შიშ­ვ­ლე­ბო­და. ფე­დე­რი­კო შუქ­ზე და­აკ­ვირ­და ვირ­თაგ­ვას: მუ­ცელ­ზე ძაღ­ლის ეშ­ვით და­ტო­ვე­ბუ­ლი ჩა­ნა­ხე­ვი­დან რა­ღაც ხმე­ლი, და­ნა­ო­ჭე­ბუ­ლი სო­კოს მსგავსი იყო გა­მოშ­ვე­რი­ლი და ნაწ­ლა­ვის ნარ­ჩე­ნი. სის­ხ­ლის კვა­ლი არც აქ ჩან­და.

ფე­დე­რი­კომ ცხო­ვე­ლი ეზ­ოს შუ­ა­გულ­ში და­ას­ვე­ნა, ისე რომ დი­ლას მო­სულ მო­ახ­ლეს და­ე­ნა­ხა და, იქ­ნებ, შე­ში­ნე­ბო­და. მე­რე ძაღლს და­უ­ძა­ხა სტვე­ნით და შინ შე­ვი­და.

მას შემ­დეგ რაც სა­ლა­თი შეკ­მა­ზა, წყა­ლი მო­ი­ტა­ნა, ყვე­ლა ზედ­მე­ტი შუ­ქი ჩა­აქ­რო და კი­დევ ათ­ას­ნა­ი­რად შე­ი­წუ­ხა თა­ვი, ბო­ლოს­და­ბო­ლოს სა­ვახ­შ­მოდ მი­უჯ­და სუფ­რას. ერ­თი რამ დაგ­ვა­ვიწყ­და — წიგ­ნი. ამ მარ­ტო­სუ­ლი ვახ­შ­მის თა­ვა­პირ­ვე­ლი პირობა იყო ფრან­გუ­ლი მას­ლა­ა­თი წარ­მოდ­გე­ნილ თა­ნა­მო­სა­უბ­რეს­თან. ახ­ლაც, რო­გორც კი კარ­ტო­ფი­ლის პირ­ვე ნა­ჭერს დას­წ­ვ­და ჩან­გ­ლით, ფე­დე­რი­კომ წა­მო­იწყო: ah, oui, Monsieur, je vous l’assure, c’est un spectacle dont vous devriez vous régaler… ას­ე­ვე გა­ნაგ­რ­ძობ­და გა­მო­ტე­ნი­ლი პი­რით, თან მა­გი­დის მო­პირ­და­პი­რე მხა­რეს ის­რო­და მზე­რას. ოღ­ონ­დაც ვირ­თაგ­ვა­ზე მო­უ­ლოდ­ნელ­მა აზრმა გამ­ს­ჭ­ვა­ლა მი­სი გო­ნე­ბა, აზრ­მა კი არა, ში­ნა­გან­მა მი­წის­ქ­ვე­შა გრძნო­ბამ, რაღა­ცამ, რაც უეც­რად და უც­ნა­უ­რად და­უ­კა­კუ­ნა შიგ­ნი­დან, მი­ა­ნიშ­ნა, რომ ჩას­ძი­ე­ბოდა, და ას­ე­ვე სწრა­ფად გან­ქარ­ვ­და. ფე­დე­რი­კომ გა­ნაგ­რ­ძო ლა­პა­რა­კი, ში­ნა­გა­ნი ხილვა რამ­დენ­ჯერ­მე გან­მე­ორ­და, თა­ნაც სულ უფ­რო ძლი­ერ­დე­ბო­და: შე­საძ­ლოა დიდ დროს გა­ევ­ლო, სი­ნამ­დ­ვი­ლე­ში კი სულ რა­ღაც რამ­დე­ნი­მე წამ­ში ფე­დე­რი­კო უკ­ვე მის კარის სი­ახ­ლო­ვეს დას­ვე­ნე­ბუ­ლი ვირ­თაგ­ვას თით­ქ­მის ფი­ზი­კურ­მა აღქ­მამ მო­იც­ვა. და თუმ­ცა მა­დი­ა­ნად ჭა­მა არ შე­უწყ­ვე­ტია, მა­ინც მო­ე­ძა­ლა სევ­და, სიბ­რა­ლუ­ლი და განსა­კუთ­რე­ბით კი — ყო­ველ­გ­ვარ ხი­ლულ მი­ზეზს მოკ­ლე­ბუ­ლი წუ­ხი­ლი. მა­გი­დის ძირს ძაღ­ლი მო­ად­გა და საჭ­მე­ლი სთხო­ვა. ამ­ჯე­რად გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი მოპყ­რო­ბის იმედი ჰქონ­და თა­ვი­სი წე­ღან­დე­ლი სი­ყო­ჩა­ღის წყა­ლო­ბით, და მარ­თ­ლაც, სხვა გზა არ იყო ფე­დე­რი­კოს აუც­ი­ლებ­ლად უნ­და და­ეკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბი­ნა იგი. პატ­რონ­მა რამ­დე­ნი­მე ნუგ­ბა­რი ლუკ­მა და­უ­დო და თა­ნაც ალ­ერ­სიც არ და­ი­შუ­რა, რა­თა პი­რუტყ­ვის სამ­სა­ხური და­ე­ფა­სე­ბი­ნა.

ვახ­შ­მის შემ­დეგ, ჩვე­უ­ლე­ბი­სა­მებრ, კითხ­ვას შე­უდ­გა. იმ­ხა­ნად ერ­თი თა­ვი­სი სეხნი­ის თავ­გა­და­სა­ვალს კითხუ­ლობ­და, სა­თა­უ­რად “სან­ტი­მენ­ტა­ლუ­რი აღზ­რ­და”, რო­მე­ლიც ძა­ლი­ან აინ­ტე­რე­სებ­და წი­ნა­ღა­მემ­დე. ახ­ლა კი ერ­თობ მტკნა­რი ეჩ­ვე­ნა ყვე­ლა­ფე­რი, თა­ნაც კითხ­ვის­გან მხო­ლოდ გუ­ლის­რე­ვის გრძნო­ბა გა­მოჰქონდა და მო­უს­ვენ­რო­ბაც უზ­ო­მოდ იზრ­დე­ბო­და. წიგ­ნ­ში ეძ­ებ­და თა­ვი­სი წი­ნან­დე­ლი მწველი შეგ­რ­ძ­ნე­ბის შე­სა­ბა­მი­სო­ბას და, რო­გორც ეჩ­ვე­ნე­ბო­და, მხო­ლოდ რა­ღაც უს­ას­რულოდ მსუ­ბუქ­სა და სუსტს პო­უ­ლობ­და. მო­ითხოვ­და, რომ მწე­რალს გა­მო­ეყ­ვა­ნა იგი უფსკრუ­ლი­დან, მაგ­რამ მწე­რალს სა­კუ­თა­რი თა­ვის ამ­ო­საყ­ვა­ნად ძლივს ყოფ­ნი­და და სად­ღაც თა­ვის­თ­ვის ფხა­კუ­რობ­და.

არ­ა­ფე­რი იძ­ლე­ვა სის­ხ­ლი­სა და ხორ­ცის უფ­რო ძლი­ერ შეგ­რ­ძ­ნე­ბას, ვიდ­რე შიგ­ნეულო­ბა და მი­სი თბი­ლი სიმ­ყ­რა­ლე. ფე­დე­რი­კო გრძნობ­და, რო­გორ ახრ­ჩობ­და ვირ­თაგ­ვას ნაწ­ლა­ვი, რო­გორ ყელ­ში ამ­ოს­დი­ო­და მი­სი ხორ­ცი. ამ ქო­ნი­ა­ნი ხორ­ცის გე­მო და სუ­ნი მი­სი არ­სე­ბის პი­რო­ბად ქცე­უ­ლი­ყო და ფე­დე­რი­კოც მას პირ­და­პირ და უშ­უ­ა­ლოდ სისხლით იგ­ე­მოვ­ნებ­და. და­სა­ძი­ნებ­ლად წას­ვ­ლა იფ­იქ­რა, მაგ­რამ რო­გორ და­ი­ძი­ნებ­და, როცა კა­რებ­თან მოკ­ლუ­ლის გვა­მი იდო? ის კი არა, მო­ეჩ­ვე­ნა, თით­ქოს ვირ­თაგ­ვას სუ­ლი მის გარ­შე­მო და­ფარ­ფა­ტებ­და, თით­ქ­მის ხი­ლუ­ლი და ხელ­შე­სა­ხე­ბი, ოდ­ნავ სა­ში­შა­რი და ოდ­ნა­ვაც მოწყა­ლე, თა­ნაც მის სა­კუ­თარ სულს ებ­მო­და ღრმა და და­ურ­ღ­ვე­ვე­ლი კავში­რით.

ამ მკვლე­ლო­ბის გა­მოს­ყიდ­ვა შე­უძ­ლე­ბე­ლი იყო, ასე უპ­ა­ტი­ე­ბე­ლი და უზ­ღა­ვი უნდა დარ­ჩე­ნი­ლი­ყო სა­მა­რა­დი­სოდ.

ცუ­დად ეძ­ი­ნა. სიზ­მ­რა­დაც ზუჩ-მუ­ზა­რა­დი­ა­ნი ვირ­თაგ­ვე­ბის ერ­თი გრძე­ლი მწყობრი იხ­ი­ლა, ხე­ლით რომ შავ თოკს ეჭ­ი­დე­ბოდ­ნენ, წინ უვ­ლიდ­ნენ და მოხ­დე­ნი­ლად თავს უკ­რავ­დ­ნენ. ერთ­მა სა­შუ­ა­ლო ზო­მის ვირ­თაგ­ვამ წინ გა­დად­გა ნა­ბი­წი და მთე­ლი მწყობ­რი გა­ა­ჩე­რა, ნაღ­ვ­ლი­ა­ნად შე­ხე­და ფე­დე­რი­კოს და მძი­მე ად­ა­მი­ა­ნუ­რი ხმით უთხრა: კე­თი­ლი, შე­გინ­დობ. ამ­ის შემ­დეგ ყო­ვე­ლი­ვე დას­რულ­და ყუ­რის­წამ­ღე­ბი წრი­პი­ნითა და რა­ღაც­ნა­ი­რი ფერ­ხუ­ლით, რო­მე­ლიც ღა­მე­ულ სივ­რ­ცე­ში იკ­არ­გე­ბო­და. “ვიპოვ­ნი! აუც­ი­ლებ­ლად ვი­პოვ­ნი მას!” — თა­ვის თავს ეუბ­ნე­ბო­და ფე­დე­რიკო და გა­ხა­რე­ბულ­მა იმ­ით, რომ ხელთ გზამ­კ­ვ­ლე­ვი ეჭ­ი­რა, შორს ჰაერ­ში გა­დატყორცნა წვრი­ლი ნაწ­ლა­ვი (სწო­რედ ეს იყო შა­ვი თო­კი, რო­მელ­საც ეჭ­ი­დე­ბოდ­ნენ ვირ­თაგ­ვები), პირ­ქუ­ში ჰორ­ი­ზონ­ტის­კენ. მაგ­რამ ნაწ­ლავს ბო­ლო არ უჩ­ან­და და ფე­დე­რი­კო­საც, რო­მე­ლიც მრა­ვა­ლი სა­ა­თის გან­მავ­ლო­ბა­ში ბნე­ლი ხე­ო­ბე­ბის თავ­ზე დაფ­რი­ნავ­და, ბოლ­ოს­და­ბო­ლოს სუნ­თ­ქ­ვა შე­ეკ­რა და გა­მო­ეღ­ვი­ძა.

ვირ­თაგ­ვას პა­ტა­რა გვამს რიჟ­რა­ჟი დაჰნა­თო­და. ამ ნა­თე­ბას მქრქა­ლად ირ­ეკ­ლავდა მი­სი პა­ტა­რა, გად­მო­კარ­კ­ლუ­ლი და უკ­ვე ჩამ­ქ­რა­ლი თვა­ლე­ბი. კე­თილ­სინ­დი­სი­ერი მო­ხე­ლე­ე­ბის იერ­ი­თა და იმგ­ვა­რი და­სი­ე­ბუ­ლი თვა­ლე­ბით, ქა­ლა­ქის ქუ­ჩებ­ში რომ შეგხ­ვ­დე­ბა ზამ­თ­რის დი­ლას, მის გარ­შე­მო მრა­ვა­ლი საქ­მი­ა­ნი ჭი­ან­ჭ­ვე­ლა ირ­ე­ო­და. ეზო­ში მდგა­რი აკ­ა­ცი­ე­ბი მა­თი დღის და­საწყის­ში თით­ქოს­და ყე­ლის ჩაწ­მენ­დას ცდილობ­დ­ნენ. ოდ­ნავ მო­შო­რე­ბით თით­ქ­მის გა­მომ­შ­რა­ლი ეგ­დო ნაწ­ლა­ვის ნაგ­ლე­ჯი. თხრილში ჩა­წო­ლი­ლი ძაღ­ლი დი­ლის ნი­ავ­ზე თრთო­და.

ფე­დე­რი­კო ღა­მის პე­რან­გ­ში გა­მო­ვი­და ეზ­ო­ში, მი­წი­დან აიღო ვირ­თაგ­ვა, ჩა­მო­აფერთხა ჭი­ან­ჭ­ვე­ლე­ბი და ხე­ლახ­ლა შე­ათ­ვა­ლი­ე­რა: ამ­ოგ­ლე­ჯი­ლი ში­გა­ნი სულ დამ­ტ­ვერი­ლი იყო, საბ­რა­ლო ცოცხა­ლი ხორ­ცი. ფე­დე­რი­კომ ულ­ვა­შე­ბი გა­უს­წო­რა, ზურ­გით მკერდზე მი­ი­ხუ­ტა და ბავ­შ­ვი­ვით და­უწყო რწე­ვა. თან ლო­ყა მი­ა­დო და ბეწ­ვ­ზე ეფ­ე­რე­ბოდა. ძაღ­ლის ნაკ­ბი­ლა­რი შე­ნიშ­ნა, უბ­ეწ­ვო ად­გი­ლი პა­წა­წი­ნა მხარ­ზე. ზედ სა­ლო­კი თითი გა­და­უს­ვა, თით­ქოს­და ტკი­ვი­ლის და­სა­ა­მებ­ლად. “ჩე­მო თა­გუ­ნავ! ჩე­მო პატ­ა­რა საბ­რა­ლო თა­გუ­ნავ!” — კვნე­სო­და და კვნე­სით ჩა­დი­ო­და ბოს­ტ­ნისკენ მი­მა­ვალ კი­ბე­ებ­ზე ჩა­დი­ო­და ვირ­თაგ­ვას გვამს ჩა­ხუ­ტე­ბუ­ლი. ბოს­ტან­ში უცნაური სა­გა­ლო­ბე­ლი აღ­ავ­ლი­ნა და საქ­მეს შე­უდ­გა, რო­გორც პა­ტა­რა გო­გო­ნა, რო­მე­ლიც თა­ვის თო­ჯი­ნას ას­აფ­ლა­ვებს. და­ი­ჩო­ქა, პა­ტა­რა ორ­მო ამ­ოთხა­რა, იქ სა­თუ­თად ჩა­ასვე­ნა ვირ­თაგ­ვა და მი­წა მი­ა­ყა­რა. “მშვი­დად გა­ნის­ვე­ნე, ჩე­მო საბ­რა­ლო თაგუ­ნავ!” — გა­ი­მე­ო­რა და დიდ­ხანს დარ­ჩა და­ჩო­ქი­ლი და მი­წის პა­ტა­რა გორ­აკს დაშ­ტე­რე­ბუ­ლი. მო­პირ­და­პი­რე სახ­ლის ფან­ჯ­რი­დან მას ვი­ღაც გლე­ხის ქა­ლი უყუ­რებ­და სა­ო­ცა­რი ცნო­ბის­მოყ­ვა­რე­ო­ბით. წა­მოდ­გა და თა­ვის გრძელ ღა­მის პე­რანგში ღირ­სე­უ­ლი ნა­ბი­ჯით გა­ე­მარ­თა ში­ნი­სა­კენ, თან მა­ღა­ლი ხმით გა­ლობ­და სა­ეკ­ლესიო ხმა­ზე, რო­გორც სტი­ქა­როს­ნო­ბის დრო­ი­დან იყო მიჩ­ვე­უ­ლი.

ეს სრუ­ლი­ად არ ნიშ­ნავს, რომ ფე­დე­რი­კო გა­გიჟ­და. ვგო­ნებ, მის­გან პრო­ვინ­ცი­ის სა­უ­კე­თე­სო ად­ვო­კატ­თა­გა­ნი დად­გა და თა­ვის ძაღ­ლ­თა­ნაც ბო­ლომ­დე შე­ი­ნარ­ჩუ­ნა მეგ­ობ­რო­ბა. მაგ­რამ ერ­თი სი­სუს­ტე კი და­ე­მარ­თა: ხან­და­ხან, მა­ში­ნაც, რო­ცა თმე­ბი უკვე შე­ე­ვერ­ცხ­ლა, და­ხე­ტი­ა­ლობ­და თა­ვი­სი სახ­ლის უკ­აც­რი­ელ ოთ­ა­ხებ­ში, სა­კუჭ­ნაოებ­ში, სა­თავ­სო­ებ­ში და იძ­ახ­და: მო­დით, პა­ტა­რა თა­გუ­ნე­ბო, მო­დით, გულ­ში ჩა­გი­ხუ­ტოთ!.. პა­ტა­რა თა­გუ­ნე­ბიც, რო­ცა მათ­თან შეხ­ვედ­რის ბე­დი გა­უ­ღი­მებ­და, ინ­ტე­რე­სი­თა და ოდ­ნა­ვი ში­შით უყ­უ­რებ­დ­ნენ მას თა­ვი­ან­თი მრგვა­ლი მო­ლაპ­ლა­პე თვა­ლე­ბით და მის წინ იწ­ყებ­დ­ნენ შლი­გინს შო­რე­უ­ლი მე­ხის მაგ­ვა­რი მსუ­ბუ­ქი გუ­გუ­ნით.

© “არილი”