შო­თა რუს­თ­ვე­ლი და ვოლ­ფ­რამ ეშ­ენ­ბა­ხე­ლი _ რამ­დე­ნი­მე ტი­პო­ლო­გი­უ­რი პა­რა­ლე­ლი და ან­ა­ლო­გია

“მიჯ­ნუ­რი შმაგ­სა გვიქ­ვი­ან არ­ა­ბუ­ლი­თა ენ­ი­თა”

შო­თა რუს­თ­ვე­ლი

“მეჯ­ნუნს უწ­ო­დე­ბენ – არ მინ­და ვთქვა, რომ ის ნამ­დ­ვი­ლი შმა­გია.

ნუ გან­მი­კითხავთ,

თა­ვი მეჯ­ნუ­ნად რომ მო­მაქვს”.

გო­ე­თე, და­სავ­ლურ-აღ­მო­სავ­ლუ­რი დი­ვა­ნი

(პწკა­რე­დუ­ლი თარ­გ­მა­ნი)

“გუ­ლი ვი­ჯე­როთ ტი­რი­ლით! ეს სირ­ცხ­ვი­ლი არ არ­ის,

მტი­რა­ლი მა­მა­კა­ცე­ბი ჯა­ბან­ნი არ არ­ი­ან”.

გო­ე­თე, იქ­ვე.

რო­გორც ცნო­ბი­ლია, ქარ­თუ­ლი სიტყ­ვა “მიჯ­ნუ­რი”, რო­მე­ლიც აღ­ნიშ­ნავს შეყ­ვა­რე­ბულს, მეტ­რ­ფეს, სატ­რ­ფოს, სიყ­ვა­რუ­ლით გაშ­მა­გე­ბულს, არ­ა­ბუ­ლი “მეჯ­ნუ­ნი”-და­ნაა ნა­წარ­მო­ე­ბი.

…ზუს­ტად არ ვი­ცით, რო­დის და­ი­ბა­და და რო­დის გარ­და­იც­ვა­ლა შო­თა რუს­თ­ვე­ლი. ას­ე­ვე უც­ნო­ბია ვოლ­ფ­რამ ეშ­ენ­ბა­ხე­ლის ცხოვ­რე­ბის ზუს­ტი თა­რი­ღე­ბი. მაგ­რამ მა­ინც შე­იძ­ლე­ბა მი­ახ­ლო­ე­ბით ვი­ვა­რა­უ­დოთ, რომ ის­ი­ნი თა­ნა­მედ­რო­ვე­ნი იყვ­ნენ: შო­თას უნ­და ეც­ოცხ­ლა XII სა­უ­კუ­ნის 70-იან წლებ­ში და უნ­და გარ­დაც­ვ­ლი­ლი­ყო XIII სა­უ­კუ­ნის I ნა­ხე­ვარ­ში. რო­გორც ცნო­ბი­ლია, ვოლ­ფ­რა­მის ცხოვ­რე­ბის მი­ახ­ლო­ე­ბი­თი თა­რი­ღე­ბია: 1170-1220. შო­თას “ვეფხის­ტყა­ო­სა­ნი” 1189 და 1207 წლებს შო­რის უნ­და იყ­ოს შექ­მ­ნი­ლი, ხო­ლო “პარ­ცი­ფა­ლი” 1200 წლის სი­ახ­ლო­ვეს უნ­და იყ­ოს დაწყე­ბუ­ლი და და­ახ­ლო­ე­ბით 1210 წელს – დას­რუ­ლე­ბუ­ლი.

სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში ცნო­ბი­ლია ორი ად­გი­ლი, რუს­თა­ვის სა­ხე­ლით რომ არ­ის შე­სუ­ლი ის­ტო­რი­ა­ში. ას­ე­ვეა რამ­დე­ნი­მე გე­ოგ­რა­ფი­უ­ლი სა­კუ­თა­რი სა­ხე­ლი: ეშ­ენ­ბა­ხი (ანს­ბახ­თან მდე­ბა­რე ფრან­კუ­ლი ობ­ერ-ეშ­ენ­ბა­ხია გან­სა­კუთ­რე­ბით და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ვოლ­ფ­რა­მის სა­ხელ­თან, ამ­ჟა­მად ვოლ­ფ­რამს ეშ­ენ­ბა­ხი ჰქვია). რუს­თ­ვე­ლი­ცა და ფონ ეშ­ენ­ბა­ხიც სა­ხე­ლე­ბი კი არაა, არ­ა­მედ ზედ­წო­დე­ბე­ბი. უპ­ი­რა­ტე­სად რუს­თ­ვე­ლო­ლო­გე­ბი იქ­ით­კენ იხ­რე­ბი­ან, რომ შო­თა მეს­ხე­თის რუს­თა­ვი­დან იყო. ას­ე­ვე უფ­რო სარ­წ­მუ­ნო ჩანს შუა ფრან­კო­ნი­ი­დან ვოლ­ფ­რა­მის ჩა­მო­მავ­ლო­ბა.

…”ვეფხის­ტყა­ო­სა­ნი­ცა” და “პარ­ცი­ფა­ლიც” ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი ად­რე­უ­ლი შუა სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის ეპ­ი­კუ­რი ლი­ტე­რა­ტუ­რის, სა­რა­ინ­დო რო­მა­ნის ორი უმ­აღ­ლე­სი მწვერ­ვა­ლია.

ჩვე­ნი დაკ­ვირ­ვე­ბით, შო­თა­ცა და ვოლ­ფ­რა­მიც სტა­დი­ა­ლურ-ტი­პო­ლო­გი­უ­რი თვალ­საზ­რი­სით პა­რა­ლე­ლუ­რი, ად­ეკ­ვა­ტუ­რი, ან­ა­ლო­გი­უ­რი ფე­ნო­მე­ნე­ბია, რომ­ლე­ბიც კულ­ტუ­რის, ლი­ტე­რა­ტუ­რის, სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის მი­ახ­ლო­ე­ბით ერთ­სა და იმ­ა­ვე სა­ფე­ხუ­რებს წარ­მო­ად­გე­ნენ. “ფაქ­ტია, რომ იმ დროს ევ­რო­პა­ში გა­ბა­ტო­ნე­ბუ­ლი ფე­ო­და­ლუ­რი სის­ტე­მა მსგავ­სი იყო ქარ­თუ­ლი­სა … გა­სა­ო­ცა­რია თვით ტერ­მი­ნე­ბის იდ­ენ­ტუ­რო­ბა, რო­მელ­ნიც იმდ­რო­ინ­დელ სო­ცი­ა­ლურ ვი­თა­რე­ბებ­სა და ურ­თი­ერ­თო­ბებს და­სავ­ლეთ ევ­რო­პა­სა და სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში აღ­ნიშ­ნავ­დ­ნენ. იმდ­რო­ინ­დე­ლი ქარ­თუ­ლი და და­სავ­ლე­თევ­რო­პუ­ლი სა­რა­ინ­დო ინს­ტი­ტუ­ტე­ბი და სა­კა­რო ცხოვ­რე­ბა უფ­რო მე­ტი იყო, ვიდ­რე უბ­რა­ლოდ მსგავ­სი და იმ­ავ­დ­რო­უ­ლი ქარ­თუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რა იმ­ა­ვე სუ­ლის­კ­ვე­თე­ბით იყო გამ­ს­ჭ­ვა­ლუ­ლი, რო­გო­რი­თაც პრო­ვან­სუ­ლი და გერ­მა­ნუ­ლი. ამ­ი­ტო­მაც “ვეფხის­ტყა­ოს­ნის” ევ­რო­პე­ლი მკითხ­ვე­ლი ნაკ­ლე­ბად გა­იხ­სე­ნებს აღ­მო­სავ­ლელ პო­ე­ტებს, უმ­ალ პრო­ვან­სელ ტრუ­ბა­დუ­რებ­სა და გერ­მა­ნელ მი­ნე­ზენ­გე­რებს მო­ი­გო­ნებს, იმ ორ­ი­ენ­ტა­ლუ­რი სამ­კა­უ­ლე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, რო­მელ­თაც ქარ­თულ სა­რა­ინ­დო რო­მან­ში ვპო­უ­ლობთ. რა­ინ­დუ­ლი მსა­ხუ­რე­ბა, ვა­სა­ლის ერთ­გუ­ლე­ბა პატ­რო­ნი­სად­მი, – რა­ინ­დ­თა ფე­ნა, ქა­ლის გაღ­მერ­თე­ბა, მიჯ­ნუ­რო­ბა და ერთ­გუ­ლე­ბა მის­და­მი, მი­სი შე­უწყ­ვე­ტე­ლი მსა­ხუ­რე­ბა, რო­გორც უმ­აღ­ლე­სი პატ­რო­ნი­სად­მი – მე­ფი­სად­მი, მე­გობ­რო­ბა და სიყ­ვა­რუ­ლი თა­ვის გა­წირ­ვამ­დე, მე­გობ­რი­სათ­ვის, ძმად­ნა­ფი­ცი­სათ­ვის და შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი­სათ­ვის – ეს ყო­ვე­ლი­ვე რუს­თ­ვე­ლის “ვეფხის­ტყა­ო­სან­ში” ის­ე­ვეა ხოტ­ბა­შეს­ხ­მუ­ლი, რო­გორც ამ­ას და­სავ­ლეთ ევ­რო­პა­ში ტრუ­ბა­დუ­რე­ბი­სა და მი­ნე­ზენ­გე­რე­ბის შე­მოქ­მე­დე­ბა­ში ვხვდე­ბით” (იხ.მი­ხე­ილ წე­რე­თე­ლი, შე­სა­ვა­ლი წე­რი­ლი “ვეფხის­ტყა­ოს­ნის” წე­რეთ­ლი­სე­უ­ლი პრო­ზა­უ­ლი გერ­მა­ნუ­ლი თარ­გ­მა­ნი­სათ­ვის;

“ვეფხის­ტყა­ო­სა­ნი” და “პარ­ცი­ფა­ლი” (აგ­რეთ­ვე ნა­წი­ლობ­რივ “ვი­ლე­ჰალ­მიც” – ვოლ­ფ­რა­მის მე­ო­რე, და­უმ­თავ­რე­ბე­ლი ეპ­ო­სი – იწ­ე­რე­ბო­და 1211 და 1218 წლებს შო­რის), ერ­თი მხრით, წარ­მო­ად­გე­ნენ შე­მა­ჯა­მე­ბელ თხზუ­ლე­ბებს, რო­მელ­ნიც ერთ­გ­ვა­რად და გარ­კ­ვე­ულ­წი­ლად აჯ­ა­მე­ბენ და აგ­ვირ­გ­ვი­ნე­ბენ ად­რე­უ­ლი ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი შუა სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის ქრის­ტი­ა­ნულ კულ­ტუ­რა­სა და ლი­ტე­რა­ტუ­რას და, მე­ო­რე მხრით, და, ამ­ა­ვე დროს, გა­მო­ხა­ტა­ვენ სა­რა­ინ­დო კულ­ტუ­რის პი­რო­ბი­თო­ბი­სა და ყავ­ლ­გა­სუ­ლო­ბის (დრო­მოჭ­მუ­ლო­ბის) დაძ­ლე­ვა-ნე­გა­ცი­ის ტენ­დენ­ცი­ა­სა და სიმ­პ­ტო­მებს. და მა­ინც ის­ი­ნი აყ­ე­ნე­ბენ ად­რე­უ­ლი შუა სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის ბო­ლო ფა­ზის ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი კულ­ტუ­რის იდ­ე­ა­ლებს. ორ­ი­ვე რო­მა­ნი დებს ხიდს ად­რე­ულ შუა სა­უ­კუ­ნე­ებ­სა და ად­რე­ულ რე­ნე­სანსს შო­რის – ორ­ი­ვე უახ­ლოვ­დე­ბა პრე­რე­ნე­სანსს, უფ­რო მე­ტიც, ორ­ი­ვე თხზუ­ლე­ბა პრე­რე­ნე­სან­სის ელ­ე­მენ­ტებ­სა და ტენ­დენ­ცი­ებს გა­მო­ხა­ტავს (პრე­რე­ნე­სან­სი სა­რა­ინ­დო კულ­ტუ­რის წი­აღ­ში იღ­ებს სა­თა­ვეს).

შო­თა და ვოლ­ფ­რა­მი – ორ­ი­ვე­ნი უმ­ღე­რი­ან და ხოტ­ბას ას­ხა­მენ ცოლ-ქმრულ სიყ­ვა­რულს, ტრა­დი­ცი­უ­ლი სა­რა­ინ­დო მიჯ­ნუ­რო­ბის სა­პი­რის­პი­როდ (ტრუ­ბა­დუ­რუ­ლი და მი­ნე­ზენ­გე­რუ­ლი ლი­რი­კა ამ მხრივ სა­პი­რის­პი­რო სუ­რათს გვიჩ­ვე­ნებს). ორ­ი­ვე ავ­ტო­რის სიყ­ვა­რუ­ლის თე­ო­რი­ა­სა და პრაქ­ტი­კა­ში ნა­თე­სა­უ­რი ელ­ე­მენ­ტე­ბი და სიმ­პ­ტო­მე­ბი და­ი­ძებ­ნე­ბა.

მა­შა­სა­და­მე, შო­თა­ცა და ვოლ­ფ­რა­მიც სა­რა­ინ­დო მსა­ხუ­რე­ბი­სა და მიჯ­ნუ­რო­ბის ინს­ტი­ტუ­ტის რე­ფორ­მა­ტო­რე­ბი არ­ი­ან (გა­უთხო­ვა­რი ქალ­წუ­ლი­სა და მი­სი მიჯ­ნუ­რის სა­ბო­ლოო ცოლ-ქმრუ­ლი იდ­ე­ა­ლი ტრუ­ბა­დუ­რულ-მი­ნე­ზენ­გე­რუ­ლი პო­ე­ზი­ის გათხო­ვი­ლი ბა­ნო­ვა­ნის თაყ­ვა­ნე­ბის სა­პი­რის­პი­როდ. შო­თა­ცა და ვოლ­ფ­რა­მიც პრინ­ცი­პუ­ლად ცვლი­ან მიჯ­ნუ­რო­ბის ში­ნა­არსს. იცვ­ლე­ბა სიყ­ვა­რუ­ლის ობ­ი­ექ­ტი: სხვი­სი ცო­ლის, კე­თილ­შო­ბი­ლი, დიდ­გ­ვა­რო­ვა­ნი პატ­რო­ნის მე­უღ­ლის ად­გილს იკ­ა­ვებს ქალ­წუ­ლი, რო­მე­ლიც გულ­წ­რ­ფე­ლად უყ­ვარს რა­ინდს და რო­მელ­თა­ნაც ჰარ­მო­ნი­უ­ლი ქორ­წი­ნე­ბაა მი­სი სა­ბო­ლოო მი­ზა­ნი).

შო­თა­ცა და ვოლ­ფ­რა­მიც სა­რა­ინ­დო მიჯ­ნუ­რო­ბას მეტ­ნაკ­ლე­ბად მაქ­სი­მა­ლუ­რად, თით­ქ­მის მთლი­ა­ნად ათ­ა­ვი­სუფ­ლე­ბენ ზედ­მე­ტი პი­რო­ბი­თო­ბი­სა და გა­რეგ­ნულ ფორ­მა­ლო­ბა­თა­გან (“პარ­ცი­ფალ­ში” არ­ა­ერ­თხე­ლაა ნაჩ­ვე­ნე­ბი დრო­მოჭ­მუ­ლი სა­რა­ინ­დო ეტ­ი­კე­ტის ზო­გი­ერ­თი წე­სის უაზ­რო­ბა და დამ­ღუპ­ვე­ლო­ბა, რა­ინ­დის საქ­ცი­ე­ლი თა­ვი­სუფ­ლ­დე­ბა თვით­მიზ­ნურ გმი­რო­ბა­სა და ფა­თე­რა­კებ­ზე გა­მო­დევ­ნე­ბი­სა­გან. რა­ინ­დო­ბა თან­და­თან ძლევს თა­ვი­სი გან­ვი­თა­რე­ბის ახ­ალ­გაზ­რ­დულ, და­უდ­გ­რო­მელ, უგ­ო­ნო, ან­გა­რიშ­მი­უ­ცე­მელ ფა­ზას და გა­და­დის რა­ინ­დის საქ­ცი­ე­ლის ზნე­ობ­რი­ვი ში­ნა­არ­სი­თა და მიზ­ნე­ბით შევ­სე­ბი­სა და გამ­ს­ჭ­ვალ­ვის ფა­ზა­ზე).

…”ვეფხის­ტყა­ოს­ნის” ერთ-ერ­თი მთა­ვა­რი გმი­რი ავ­თან­დი­ლი არ­ა­ბია, უბ­ად­ლო მიჯ­ნუ­რი (მეჯ­ნუ­ნი), იდ­ე­ა­ლუ­რი შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი რა­ინ­დი – გა­ვიხ­სე­ნოთ ტა­ე­პი “ვეფხის­ტყა­ოს­ნი­დან”: “მიჯ­ნუ­რი შმაგ­სა გვიქ­ვი­ან არ­ა­ბუ­ლი­თა ენ­ი­თა”. ვოლ­ფ­რა­მის მე­ო­რე ეპ­ოს­ში – “ვი­ლე­ჰალ­მ­ში” უპ­ი­რა­ტე­სად და მა­ინ­ც­და­მა­ინც არ­ა­ბე­ბი არ­ი­ან იდ­ე­ა­ლუ­რი მიჯ­ნუ­რე­ბი, იდ­ე­ა­ლუ­რი აშ­იკ­ნი.

…სა­ერ­თო აქვს ორ­ი­ვე პო­ეტს თა­ვი­სე­ბუ­რი ჰუ­მა­ნიზ­მი თუ ჰუ­მა­ნი­ტე­ტი, ად­ა­მი­ა­ნის შე­ფარ­დე­ბი­თი თა­ვის­თა­ვა­დო­ბა და და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბა სა­ეკ­ლე­სიო-ფე­ო­და­ლუ­რი ტა­ბუ­ე­ბი­სა­გან.

ორ­ი­ვე­გან სიყ­ვა­რუ­ლი იღ­ებს მეტ­ნაკ­ლებ სე­კუ­ლა­რი­ზე­ბულ ხა­სი­ათს: სიყ­ვა­რუ­ლი სე­კუ­ლა­რი­ზე­ბუ­ლია, გა­სა­ე­რო­ე­ბუ­ლია, ერთ­გ­ვა­რად ემ­ან­სი­პი­რე­ბუ­ლია კლე­რი­კა­ლურ-სქო­ლას­ტი­კურ პი­რო­ბი­თო­ბა­თა­გან და ფორ­მა­ლო­ბა­თა­გან. ეს არ­ის ერთ­გ­ვა­რი პრე­რე­ნე­სან­სუ­ლი სე­კუ­ლა­რი­ზა­ცია. ორ­ი­ვე პო­ეტს ახ­ა­სი­ა­თებს ამქ­ვეყ­ნი­უ­რო­ბა და სი­ცოცხ­ლით ტკბო­ბა.

…რო­გორც ცნო­ბი­ლია, და ამ სა­კითხს აქ­ვე უნ­და შე­ვე­ხოთ, შუა სა­უ­კუ­ნე­ბის ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი კულ­ტუ­რი­სა და ლი­ტე­რა­ტუ­რი­სათ­ვის ნი­შან­დობ­ლი­ვი იყო ერთ­გ­ვა­რი დუ­ა­ლიზ­მი, წი­ნა­აღ­მ­დე­გო­ბა-და­ძა­ბუ­ლო­ბა ამქ­ვეყ­ნი­უ­რო­ბა­სა და იმქ­ვეყ­ნი­უ­რო­ბას, ქვეყ­ნით ტკბო­ბა­სა და ას­კე­ზას, სა­ე­რო­სა და სა­სუ­ლი­ე­როს, მა­ტე­რი­ა­ლურ­სა და სუ­ლი­ერს, სენ­სუ­ა­ლის­ტურ­სა და სპი­რი­ტუ­ა­ლის­ტურს, მშვე­ნი­ე­რე­ბა­სა და ცოდ­ვი­ლე­ბას შო­რის.

სა­რა­ინ­დო კულ­ტუ­რა ცდი­ლობ­და მო­ე­რი­გე­ბი­ნა, ჰარ­მო­ნი­ა­ში მო­ეყ­ვა­ნა, ხი­დი გა­ე­დო ამ პო­ლუ­სებს შო­რის. მაგ­რამ ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ში ეს შუა სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის ქრის­ტი­ა­ნულ სამ­ყა­რო­ში ისე სრულ­ქ­მ­ნი­ლად ვე­რა­ვინ შეძ­ლო, რო­გორც შო­თამ და ვოლ­ფ­რამ­მა. მათ შე­მოქ­მე­დე­ბა­ში მიღ­წე­უ­ლია სინ­თე­ზი-ჰარ­მო­ნია ამქ­ვეყ­ნი­უ­რო­ბა­სა და იმქ­ვეყ­ნი­უ­რო­ბას, სო­ფელ­სა და ზეს­თა­სო­ფელს, ჰუ­მა­ნუმ­სა და დი­ვი­ნუმს, მი­წა­სა და ზე­ცას შო­რის. ამ­ით შე­უ­და­რებ­ლად აღ­ე­მა­ტე­ბი­ან თა­ნა­მედ­რო­ვე­ებს შო­თა – ქრის­ტი­ა­ნულ აღ­მო­სავ­ლეთ­ში, ხო­ლო ვოლ­ფ­რა­მი – ქრის­ტი­ა­ნულ და­სავ­ლეთ­ში. მაგ­რამ, მე ვფიქ­რობ, აქ შო­თა ვოლ­ფ­რამ­საც აღ­ე­მა­ტე­ბა.

…რო­გორც “ვეფხის­ტყა­ო­სან­ში”, ას­ე­ვე “პარ­ცი­ფალ­ში” ვხვდე­ბით უტ­ო­პი­ურ ვი­ზი­ონს (ხილ­ვას):

“ვეფხის­ტყა­ოს­ნის” ეპ­ი­ლო­გის წინ ბო­ლო სტრო­ფი ასე იკ­ითხე­ბა:

“ყოვ­ლ­თა სწო­რად წყა­ლო­ბა­სა ვი­თა თოვ­ლ­სა მო­ა­თოვ­დეს;

ობ­ოლ-ქვრივ­ნი და­ამ­დიდ­რ­ნეს და გლა­ხაკ­ნი არ ით­ხოვ­დეს;

ავ­ის მქმნელ­ნი და­ა­შინ­ნეს, კრავ­ნი კრავ­თა ვერ უწ­ოვ­დეს,

ში­გან მათ­თა საბ­რ­ძა­ნის­თა თხა და მგე­ლი ერ­თად სძოვ­დეს”.

ვოლ­ფ­რა­მი­სე­უ­ლი გრა­ა­ლის სა­მე­ფო ან­და გრა­ა­ლის კოშ­კი და­სახ­ლე­ბუ­ლია ზე­კონ­ფე­სი­უ­რი და ზე­ე­როვ­ნუ­ლი თე­მით (სა­ზო­გა­დო­ე­ბით), სა­დაც ყვე­ლა­ნი, მე­ფის გარ­და, თა­ნას­წო­რუფ­ლე­ბი­ან­ნი, თა­ნა­ბარ პი­რო­ბებ­ში ჩა­ყე­ნე­ბულ­ნი არ­ი­ან: მა­თი სო­ცი­ა­ლუ­რი, ქო­ნებ­რი­ვი, ეკ­ო­ნო­მი­კუ­რი და ა.შ. სტა­ტუ­სი ერთ­ნა­ი­რია.

“ვეფხის­ტყა­ოს­ნის” უტ­ო­პი­უ­რი სუ­რა­თი თით­ქ­მის ცი­ტა­ტაა ბიბ­ლი­ი­დან: “დად­გე­ბა მგე­ლი ცხვარ­თან ერ­თად და ვეფხ­ვი და­ბი­ნავ­დე­ბა ცი­კან­თან ერ­თად. ხბო, ლო­მი და ნა­სუ­ქა­ლი პი­რუტყ­ვი ერ­თად იქ­ნე­ბი­ან და ჩვი­ლი ბავ­შ­ვი წა­უძღ­ვე­ბა მათ. ძრო­ხა და დე­და დათ­ვი ერ­თად მოს­ძო­ვენ და მა­თი შვი­ლე­ბი ერთ­მა­ნე­თის გვერ­დით დაწ­ვე­ბი­ან, ლო­მი ძრო­ხა­სა­ვით შე­ჭამს ჩა­ლას (ესაია წი­ნას­წარ­მეტყ­ვე­ლი, 11,6-7).

ალ­ბათ, ეს არ­ის პო­ე­ტის ოც­ნე­ბა სო­ცი­ა­ლურ, ეკ­ო­ნო­მი­კურ და სა­ერ­თოდ ყო­ველ­გ­ვარ ჰარ­მო­ნი­ა­ზე, რაც ბიბ­ლი­ურ იდ­ი­ლი­ას ემთხ­ვე­ვა. ყუ­რად­ღე­ბა უნ­და მი­ვაქ­ცი­ოთ იმ გა­რე­მო­ე­ბას, რომ შო­თა თა­ვის უტ­ო­პი­ურ ვი­ზი­ონ­ში ენ­ერ­გი­უ­ლად სვამს სო­ცი­ა­ლურ, ეკ­ო­ნო­მი­კურ და ა.შ. აქ­ცენ­ტებს, უფ­რო მე­ტად, ვიდ­რე ბიბ­ლია (ბიბ­ლი­ა­ში არ ფი­გუ­რი­რე­ბენ ქვრივ-ოხ­რე­ბი, ობ­ლე­ბი, მათხოვ­რე­ბი, კრი­მი­ნა­ლუ­რი ელ­ე­მენ­ტე­ბი – შო­თას “ავ­ის მქმნელ­ნი” – და ა.შ.).

“პარ­ცი­ფა­ლის” უტ­ო­პია ნა­ხევ­რად რე­ლი­გი­უ­რია, ნა­ხევ­რად სე­კუ­ლა­რუ­ლი. “ვეფხის­ტყა­ო­სან­ში” უტ­ო­პია წმინ­დად სე­კუ­ლა­რუ­ლია, თუმ­ცა ორ­ი­ვე­გან აქ­ცენ­ტი დას­მუ­ლია სა­ა­ქა­ო­ზე.

ისე ვოლ­ფ­რა­მი თა­ვის უტ­ო­პი­ას, თა­ვის ნატ­ვ­რის ქვე­ყა­ნას, იდ­ე­ა­ლურ სა­ხელ­მ­წი­ფოს დაწ­ვ­რი­ლე­ბით, კონ­კ­რე­ტუ­ლად, ფარ­თოდ, მრავ­ლის­მომ­ც­ვე­ლად და, შე­იძ­ლე­ბა ითქ­ვას, თვით­მიზ­ნუ­რად აღ­წერს, რად­გან ეს თვი­თონ ნა­წარ­მო­ე­ბის ში­ნა­არ­სი­თა და მა­სა­ლი­თაა გან­საზ­ღ­ვ­რუ­ლი (იმ­თა­ვით­ვე ვოლ­ფ­რამს მიზ­ნად აქვს და­სა­ხუ­ლი უტ­ო­პი­უ­რი გრა­ა­ლის სა­ხელ­მ­წი­ფოს ჩვე­ნე­ბა).

“ვეფხის­ტყა­ო­სან­ში” თვალ­ში სა­ცე­მია ქრის­ტი­ან მღვდელ­მ­სა­ხურ­თა სრუ­ლი უგ­უ­ლე­ბელ­ყო­ფა – ეს­ეც თა­ვის მხრით მა­სა­ლის სპე­ცი­ფი­კი­თაა გან­საზ­ღ­ვ­რუ­ლი: ფორ­მა­ლუ­რად არ­აქ­რის­ტი­ა­ნულ სამ­ყა­რო­ში რა ეს­აქ­მე­ბო­დათ ქრის­ტი­ან მღვდელ­მ­სა­ხუ­რებს? მაგ­რამ საქ­მე ისაა, რომ “ვეფხის­ტყა­ო­სან­ში” სა­ერ­თოდ იშ­ვი­ა­თი გა­მო­ნაკ­ლი­სია სა­სუ­ლი­ე­რო პირ­თა გა­მო­ჩე­ნა: ინ­დო­ელ ტა­რი­ელს ნეს­ტა­ნის პირ­ვე­ლად ნახ­ვი­სას ქა­ლის სი­ლა­მა­ზით დაბ­ნე­დილს გუ­ლი წა­უ­ვა და მას გარს და­ეხ­ვე­ვი­ან… მაჰ­მა­დი­ა­ნი მღვდელ­მ­სა­ხურ­ნი:

“სრულ­ნი მუყ­რ­ნი და მუ­ლიმ­ნი მე გა­რე­შე­მო მცვი­დი­ან;

მათ ხელ­თა ჰქონ­და მუ­სა­ფი, ყო­ველ­ნი იკ­ითხ­ვი­დი­ან;

მტერ-და­ცე­მუ­ლი ვე­გო­ნე, არ ვი­ცი რას ჩმახ­ვი­დი­ან.

სამ დღემ­დის ვი­ყავ უს­უ­ლოდ, ცეცხ­ლ­ნი უშ­რეტ­ნი მწვი­დი­ან”. (351)

“მუყ­რ­ნი და მუ­ლიმ­ნი” სა­სუ­ლი­ე­რო პი­რე­ბია, ხო­ლო “მუ­სა­ფი” ყუ­რა­ნია. სა­ინ­ტე­რე­სოა, რომ აქ აშ­კა­რაა ავ­ტო­რი­სე­უ­ლი დის­ტან­ცი­რე­ბა და ირ­ო­ნია: “არ ვი­ცი რას ჩმახ­ვი­დი­ან”.

“ვეფხის­ტყა­ოს­ნის” გმი­რებ­სა და ღმერთს შო­რის ფაქ­ტი­უ­რად არ­ა­ვინ დგას, მათ თით­ქოს შუ­ა­მავ­ლე­ბი არ სჭირ­დე­ბათ. მათ ღმერ­თ­თან უშ­უ­ა­ლო კავ­შირ-მი­მარ­თე­ბა აქვთ.

შო­თა­სა და ვოლ­ფ­რა­მის სუბ­ს­ტან­ცი­უ­რი, არ­სობ­რი­ვი ქრის­ტი­ა­ნო­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, მა­თი რე­ლი­გი­უ­რი რწმე­ნა სა­ეკ­ლე­სიო რი­ტუ­ა­ლე­ბის, ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი ინს­ტი­ტუ­ტე­ბის გა­რე­შეა წარ­მოდ­გე­ნი­ლი. ორ­ი­ვე გა­ურ­ბის სა­ეკ­ლე­სიო სიმ­ბო­ლი­კას. არ­სად არ ჩანს, თქვენ წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, მი­ნიშ­ნე­ბა ჯვარ­ზეც კი, ამ მთა­ვარ ქრის­ტი­ა­ნულ სიმ­ბო­ლო­ზე, არც ღვთის­მ­შობ­ლის კულ­ტი არ ფი­გუ­რი­რებს. და ეს ყვე­ლა­ფე­რი ხდე­ბა ღვთის­მ­შობ­ლის სა­ყო­ველ­თაო გან­დი­დე­ბის ეპ­ო­ქა­ში და ჯვა­როს­ნულ ლაშ­ქ­რო­ბა­თა ხა­ნა­ში. ერ­თი სიტყ­ვით, ხაზ­გას­მით და კა­ტე­გო­რი­უ­ლად შე­იძ­ლე­ბა გან­ვაცხა­დოთ, რომ შო­თა რუს­თ­ვე­ლის სიღ­რ­მი­სე­უ­ლი, არ­სობ­რი­ვი ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი რწმე­ნა არ არ­ის გა­მო­ხა­ტუ­ლი ეკ­ლე­სი­უ­რი და რი­ტუ­ა­ლუ­რი ფორ­მა­ლო­ბე­ბის დო­ნე­ზე.

მხედ­ვე­ლო­ბა­ში უნ­და მი­ვი­ღოთ ის გა­რე­მო­ე­ბა, რომ შო­თას პერ­სო­ნა­ჟე­ბი ყვე­ლა­ნი ფორ­მა­ლუ­რად არ­ა­ქარ­თ­ვე­ლე­ბი და არ­აქ­რის­ტი­ა­ნე­ბი (სხვა რე­ლი­გი­ე­ბის, რო­გორც წე­სი, ის­ლა­მუ­რი რე­ლი­გი­ის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი) არ­ი­ან. ვოლ­ფ­რა­მის გმი­რე­ბი ქრის­ტი­ა­ნე­ბი და მაჰ­მა­დი­ა­ნე­ბი (რო­გორც წე­სი, სარ­კი­ნო­ზე­ბი, სა­რა­ცი­ნე­ბი, არ­ა­ბე­ბი) არ­ი­ან: (გან­სა­კუთ­რე­ბით ჭარ­ბად არ­ი­ან წარ­მოდ­გე­ნილ­ნი ის­ი­ნი ვოლ­ფ­რა­მის მე­ო­რე რო­მან­ში “ვი­ლე­ჰალ­მი”) – “წარ­მარ­თე­ბი”, ფაქ­ტი­უ­რად არ­ა­ბე­ბი (სარ­კი­ნო­ზე­ბი, სა­რა­ცი­ნელ­ნი), ე.ი. მაჰ­მა­დი­ა­ნე­ბი.

მე­ო­რე მხრივ, აშ­კა­რაა ორ­ი­ვე პო­ე­ტის კავ­ში­რი ქრის­ტი­ა­ნულ მის­ტი­კას­თან: “ვეფხის­ტყა­ო­სან­ში” ფსევ­დო-დი­ო­ნი­სე არ­ე­ო­პა­გე­ლის გავ­ლე­ნას ად­ას­ტუ­რე­ბენ, რო­მე­ლიც მიჩ­ნე­უ­ლია ევ­რო­პუ­ლი ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი მის­ტი­კის ფუ­ძემ­დებ­ლად, ხო­ლო “პარ­ცი­ფალ­ში” უეჭ­ვე­ლია ბერ­ნარ კლერ­ვო­ე­ლის ზე­მოქ­მე­დე­ბა, რო­მე­ლიც ფსევ­დო-დი­ო­ნი­სეს მიმ­დე­ვა­რი გახ­ლ­დათ.

…ორ­ი­ვე ეპ­ოს­ში ცენ­ტ­რ­ში დგას ად­ა­მი­ა­ნი, ად­ა­მი­ა­ნუ­რი, ჰუ­მა­ნუ­მი და ნაკ­ლე­ბად დი­ვი­ნუ­მი.

ვოლ­ფ­რა­მი “პარ­ცი­ფა­ლის” პრო­ლოგ­ში და­ახ­ლო­ე­ბით შემ­დეგს გვიმ­ხელს:

– მე რომ მო­მენ­დო­მე­ბი­ნა თქვენ­თ­ვის ზედ­მი­წევ­ნით ამ­ეხ­ს­ნა, თუ რა არ­ის ად­ა­მი­ა­ნი, მა­შინ ამ­ის­თ­ვის გრძე­ლი ტრაქ­ტა­ტი დამ­ჭირ­დე­ბო­და. ამ­ის ნაც­ვ­ლად მო­ის­მი­ნეთ ქვე­მო­რე ამ­ბა­ვი –

ორ­ი­ვე სა­რა­ინ­დო რო­მან­ში საქ­მე ეხ­ე­ბა ად­ა­მი­ანს, ად­ა­მი­ა­ნებს. – ორ­ი­ვე ავ­ტო­რი სვამს სა­კითხს, გა­ნი­ხი­ლავს თე­მას: რო­გორ უნ­და იც­ხოვ­როს ად­ა­მი­ან­მა, რო­გო­რია ად­ა­მი­ა­ნი­სათ­ვის ღირ­სე­უ­ლი ცხოვ­რე­ბა, რა არ­ის ზნე­ობ­რი­ვი, რა­ში მდგო­მა­რე­ობს ად­ა­მი­ა­ნის და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა, მი­სი ბედ­ნი­ე­რე­ბა და ა.შ.

ორ­ი­ვე ნა­წარ­მო­ებ­ში წი­ნა პლან­ზე წა­მო­წე­უ­ლია ად­ა­მი­ა­ნის პი­რა­დი ღირ­სე­ბე­ბი და პი­როვ­ნუ­ლი უპ­ი­რა­ტე­სო­ბა­ნი, მი­სი თა­ვის­თა­ვა­დო­ბა და ქმე­დე­ბი­სუ­ნა­რი­ა­ნო­ბა. ად­ა­მი­ა­ნი­სათ­ვის ქრის­ტი­ა­ნო­ბა არ უნ­და იყ­ოს გა­რეგ­ნუ­ლი, ფორ­მა­ლუ­რი, რი­ტუ­ა­ლუ­რი ქმე­დე­ბა – ეს უნ­და იყ­ოს ად­ა­მი­ა­ნის ში­ნა­გა­ნი, იმ­ა­ნენ­ტუ­რი თვი­სე­ბა, თუნ­დაც ეს ად­ა­მი­ა­ნი ფორ­მა­ლუ­რად არც ეკ­უთ­ვ­ნო­დეს ქრის­ტი­ა­ნуლ თემს (სა­ზო­გა­დო­ე­ბას, ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას). ამ­ის მა­გა­ლი­თე­ბია: “ვეფხის­ტყა­ო­სან­ში” ავ­თან­დი­ლი, ტა­რი­ე­ლი, ფრი­დო­ნი და სხვე­ბი; “პარ­ცი­ფალ­ში” უბ­ად­ლო რა­ინ­დი, ფორ­მა­ლუ­რად მაჰ­მა­დი­ა­ნი – ფა­ი­რე­ფი­ცი, პარ­ცი­ფა­ლის ძმა (სა­ერ­თო მა­მა ჰყავ­დათ). ვოლ­ფ­რა­მის მე­ო­რე რო­მან­ში კე­თილ­შო­ბი­ლურ, ღირ­სე­ულ, “ქრის­ტი­ა­ნულ” საქ­მე­ებს სჩა­დი­ან მაჰ­მა­დი­ა­ნი ჩა­უ­ქი რა­ინ­დე­ბიც – “ში­ნა­გა­ნი ქრის­ტი­ა­ნე­ბი” და არა მხო­ლოდ ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის (თე­მის) წევ­რე­ბი.

შო­თა­სა და ვოლ­ფ­რა­მი­სათ­ვის ნი­შან­დობ­ლი­ვია უდ­ი­დე­სი რჯულ­თ­შემ­წყ­ნა­რებ­ლო­ბა, ტო­ლე­რან­ცია. მა­თი რო­მა­ნე­ბი მთლი­ა­ნად თა­ვი­სუ­ფა­ლია ერ­ოვ­ნუ­ლი, ეთ­ნი­უ­რი, რა­სი­უ­ლი და რე­ლი­გი­უ­რი ცრურ­წ­მე­ნე­ბი­სა­გან.

მა­თი თხზუ­ლე­ბე­ბის მკითხ­ვე­ლე­ბი­სათ­ვის აბ­სო­ლუ­ტუ­რად გა­ნურ­ჩე­ვე­ლია, გა­ნუს­ხ­ვა­ვე­ბე­ლია, თუ რო­მელ ერ­ოვ­ნე­ბას მი­ე­კუთ­ვ­ნე­ბა ესა თუ ის გმი­რი. პარ­ცი­ფა­ლი რომ ვა­ლი­სე­ლია (waleis), ვი­ლე­ჰალ­მი (გი­ი­ომ) – ფრან­გი, ან­ა­ბე­ლე (გი­ბურგ) არ­ა­ბი ქა­ლი (სარ­კი­ნო­ზი, სა­რა­ცი­ნე­ლი), რენ­ვარ­ტიც არ­ა­ბია (სარ­კი­ნო­ზი), ტა­რი­ე­ლი ინ­დო­ე­ლი, ხო­ლო ავ­თან­დი­ლი – არ­ა­ბი და ა.შ. ეს მკითხ­ვე­ლე­ბი­სათ­ვის არ­ა­ვი­თარ როლს არ თა­მა­შობს, ამ­ას არ­ა­ვი­თა­რი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა არა აქვს. ეს არ­ა­ნა­ი­რად არ გან­საზ­ღ­ვ­რავს რო­მე­ლი­მე მათ­გა­ნის უპ­ი­რა­ტე­სო­ბას ან­და არ­ას­რულ­ფა­სოვ­ნე­ბას.

…ორ­ი­ვე პო­ეტ­მა თა­ვი­ანთ შთა­მო­მავ­ლებ­სა და მკვლე­ვა­რებს გა­უხ­ს­ნე­ლი სა­ი­დუმ­ლო, თავ­სა­ტე­ხი გა­უ­ჩი­ნა.

რო­გორც ცნო­ბი­ლია, ვოლ­ფ­რა­მი თა­ვი­სი “პარ­ცი­ფა­ლის” მთა­ვარ წყა­როდ არ­ა­ერ­თხელ ას­ა­ხე­ლებს ვინ­მე კი­ოტს; ერთ­გან პო­ე­ტი ახ­სე­ნებს “პო­ე­ზი­ის გან­თ­ქ­მულ ოს­ტატ კი­ოტს”, რო­მელ­მაც ტო­ლე­დო­ში (ze Tolet) შემ­თხ­ვე­ვით თით­ქოს მი­აკ­ვ­ლია “პარ­ცი­ფა­ლის” პირ­ველ­წყა­როს არ­ა­ბულ ხელ­ნა­წერს (“წარ­მარ­თუ­ლად ნა­წერს”, ანუ არ­ა­ბუ­ლად ნა­წერს – “in heidenischen schrifte”). მე­ო­რე­გან “პარ­ცი­ფალ­ში” ვკითხუ­ლობთ: კი­ო­ტი პრო­ვან­სე­ლია. მან პარ­ცი­ფა­ლის ეს ამ­ბა­ვი იპ­ო­ვა არ­ა­ბუ­ლად ჩა­წე­რი­ლი, რაც ფრან­გუ­ლად თარ­გ­მ­ნა და რაც, თუ კი ძა­ლა მე­ყო­ფა, მე მინ­და გერ­მა­ნუ­ლად გარ­დავ­თ­ქ­ვა (heidenisch geschrieben “წარ­მარ­თუ­ლად ჩა­წე­რი­ლი” უდ­რის არ­ა­ბუ­ლად ჩა­წე­რილს). მა­შა­სა­და­მე, კი­ოტ­მა არ­ა­ბუ­ლი ტექ­ს­ტი თარ­გ­მ­ნა ფრან­გუ­ლად, ხო­ლო ვოლ­ფ­რამ­მა კი­ო­ტის ფრან­გუ­ლი თარ­გ­მა­ნი გერ­მა­ნუ­ლად გად­მო­ი­ტა­ნა.

რო­გორც ქარ­თ­ველ­მა მკითხ­ვე­ლებ­მა იც­ი­ან, “ვეფხის­ტყა­ოს­ნის” პრო­ლოგ­ში ვხვდე­ბით შემ­დეგ სტროფს:

“ესე ამ­ბა­ვი სპარ­სუ­ლი, ქარ­თუ­ლად ნა­თარ­გ­მა­ნე­ბი,

ვით მარ­გა­ლი­ტი ობ­ო­ლი, ხე­ლი­ხელ სა­გოგ­მა­ნე­ბი,

ვპო­ვე და ლექ­სად გარ­დავ­თ­ქ­ვი, საქ­მე ვქმენ სა­ჭოჭ­მა­ნე­ბი,

ჩემ­მან ხელ­მ­ქ­მ­ნელ­მან დამ­მარ­თოს ლაღ­მან და ლა­მაზ­მა­ნე­ბი”. (9)

ვოლ­ფ­რა­მის სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბი ხან­გ­რ­ძ­ლი­ვად ეძ­ებ­დ­ნენ პრო­ვან­სელ პო­ეტს, სა­ხე­ლად კი­ოტ-ს, მაგ­რამ დღემ­დე ვერც კი­ოტს და ვერც აქ­ამ­დე უც­ნო­ბი პერ­სე­ვა­ლის თუ პარ­ცი­ფა­ლის ან­და გრა­ა­ლის რო­მა­ნის კვალს ვერ მი­აგ­ნეს. დღეს­დ­ღე­ო­ბით ყვე­ლა­ზე გავ­რ­ცე­ლე­ბულ და სარ­წ­მუ­ნო ვა­რა­უ­და­დაა მიჩ­ნე­უ­ლი: ვოლ­ფ­რამს სურ­და დე­დან­თან (ე.ი. კრე­ტი­ენ დე ტრუ­ას “პერ­სე­ვალ­თან”) მრა­ვა­ლი გა­დახ­ვე­ვა და გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბა, თა­ვი­სი და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბა და თა­ვის­თა­ვა­დო­ბა კი­ო­ტით გა­ე­მარ­თ­ლე­ბი­ნა, რად­გან იმდ­რო­ინ­დე­ლი მსმე­ნე­ლი თუ მკითხ­ვე­ლი ავ­ტო­რი­სა­გან “სი­მარ­თ­ლეს”, “ნამ­დ­ვილ ამ­ბავს”, ტრა­დი­ცი­ით გა­მაგ­რე­ბულ სი­უ­ჟეტს მო­ითხოვ­და – მა­შა­სა­და­მე, მი­თი­თე­ბა “მოწ­მე­ზე” – კი­ოტ­ზე, რო­მელ­მაც თით­ქოს პარ­ცი­ფა­ლის (პერ­სე­ვა­ლის) ამ­ბა­ვი რი­გი­ა­ნად (“წე­სი­ე­რად”, “სწო­რად”, შე­უც­ვ­ლე­ლად) გად­მოგ­ვ­ცა, ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი მის­ტი­ფი­კა­ცი­ის ერთ-ერ­თი მა­გა­ლი­თია, რომ­ლის მსგავ­სი მსოფ­ლიო ლი­ტე­რა­ტუ­რის ის­ტო­რი­ამ ცო­ტა არ იც­ის.

ან­ა­ლო­გი­უ­რად აიხს­ნე­ბა აგ­რეთ­ვე წყა­როს სა­კითხი შო­თას შემ­თხ­ვე­ვა­შიც, თუმ­ცა სა­ერ­თოდ არ არ­ის ცნო­ბი­ლი “ვეფხის­ტყა­ოს­ნის” არც ერ­თი წყა­რო, იმ დროს, რო­ცა ვოლ­ფ­რა­მი, რაც უნ­და იყ­ოს, სულ ცო­ტა კრე­ტი­ენ დე ტრუ­ას უნ­და ეყრ­დ­ნო­ბო­დეს.

ამ­ა­ოდ ეძ­ებ­დ­ნენ შთა­მო­მა­ვალ­ნი და შო­თას მკვლე­ვარ­ნი სპარ­სულ წყა­როს. აქ­აც დგას სა­კითხი: ჰქონ­და თუ არა რუს­თ­ველს ხელთ რო­მე­ლი­ღაც სპარ­სუ­ლი წყა­რო? თუ: მი­თი­თე­ბა სპარ­სულ წყა­რო­ზეც ტი­პი­უ­რი ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი მის­ტი­ფი­კა­ციაა?! რო­გორც ჩანს, შუა სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის სა­ქარ­თ­ვე­ლო­შიც მკითხ­ვე­ლი ავ­ტო­რი­სა­გან მო­ითხოვ­და “სი­ნამ­დ­ვი­ლეს” (“ნამ­დ­ვი­ლო­ბას”, “ჭეშ­მა­რი­ტე­ბას”), რაც დამ­ყა­რე­ბუ­ლი უნ­და ყო­ფი­ლი­ყო ავ­თენ­ტურ დე­დან­ზე და რაც თა­ვის მხრით გა­მაგ­რე­ბუ­ლი უნ­და ყო­ფი­ლი­ყო რო­მე­ლი­მე ძვე­ლი გად­მო­ცე­მით (ტრა­დი­ცი­ით).

…ორ­ი­ვე პო­ე­ტი თა­ვი­ანთ ნა­წარ­მო­ებს ერთ ქალს (ბა­ნო­ვანს, მან­დი­ლო­სანს) უძღ­ვ­ნის.

შო­თა რუს­თ­ვე­ლი არ­ა­ორ­ჭო­ფუ­ლად, ღი­ად, თაყ­ვანს სცემს რო­გორც თა­ვის შთა­მა­გო­ნე­ბელ­სა და მუ­ზას თა­მარ მე­ფეს. ვოლ­ფ­რა­მი მკითხ­ვე­ლებს არ უმ­ხელს თა­ვი­სი სა­თაყ­ვა­ნო ქა­ლის ვი­ნა­ო­ბას. გა­მოთ­ქ­მუ­ლია ვა­რა­უ­დი, რომ ეს იყო მი­სი მე­უღ­ლე.

შო­თა წერს “ვეფხის­ტყა­ოს­ნის” პრო­ლოგ­ში:

“ვის ჰშვე­ნის, – ლომ­სა, – ხმა­რე­ბა შუ­ბი­სა, ფარ-შიმ­შე­რი­სა,

მე­ფი­სა მზის თა­მა­რი­სა ღაწვ-ბა­დახშ-თმა-გი­შე­რი­სა,

მას, არა ვი­ცი, შევ­ჰ­კად­რო შეს­ხ­მა ხოტ­ბი­სა შე-რი­სა,

მის­თა მჭვრე­ტელ­თა ყან­დი­სა მირ­თ­მა ხამს მართ მი-შე­რი­სა.

თა­მარს ვა­ქებ­დეთ მე­ფე­სა, სის­ხ­ლი­სა ცრემლ-დათხე­უ­ლი,

ვთქვე­ნი ქე­ბა­ნი ვის­ნი მე, არ ავ­ად გა­მორ­ჩე­უ­ლი.

მელ­ნად ვიხ­მა­რე გიშ­რის ტბა და კალ­მად მე ნა რხე­უ­ლი.

ვინ­ცა ის­მი­ნოს, და­ეს­ვას ლახ­ვა­რი გულ­სა ხე­უ­ლი” (3-4).

“პარ­ცი­ფა­ლის” ბო­ლო ტა­ე­პე­ბი და­ახ­ლო­ე­ბით პწკა­რე­დუ­ლად და პრო­ზა­უ­ლად ასე შე­იძ­ლე­ბა ით­არ­გ­მ­ნოს: – კე­თილ­შო­ბი­ლი და ჭკვი­ა­ნი ქა­ლე­ბი ამ ნა­წარ­მო­ე­ბის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ პა­ტივს მო­მა­გე­ბენ, და ქა­ლი, რომ­ლის­თ­ვი­საც დავ­წე­რე იგი, ჩემ­თ­ვის კე­თი­ლი მად­ლო­ბის სიტყ­ვას არ და­ი­შუ­რებს.

…ეს ყვე­ლა­ფე­რი, ცხა­დია, მხო­ლოდ მოკ­ლედ, უაღ­რე­სად შე­კუმ­შუ­ლად და თე­ზი­სე­ბის სა­ხით გად­მო­ცე­მუ­ლი პა­რა­ლე­ლე­ბი და ან­ა­ლო­გი­ე­ბია შო­თა­სა და ვოლ­ფ­რა­მის ცხოვ­რე­ბი­დან და შე­მოქ­მე­დე­ბი­დან, რო­მელ­ნიც შე­იძ­ლე­ბა გა­ვამ­რავ­ლოთ და გა­ვაღ­რ­მა­ვოთ.

© “არილი”