ოს­კარ უაილ­დი – ტრა­გე­დი­ად ქცე­უ­ლი კო­მე­დია

ინგლისურიდან თარგმნა ასმათ ლეკიაშვილმა

ჯორჯ მე­რე­დიტ­მა ერთხელ ას­ე­თი აზ­რი გა­მოთ­ქ­ვა: “ოს­კარ ფინ­გალ ო’ფლა­ერ­ტი უაილს უაილ­დის პი­როვ­ნე­ბა­ში ერთ­მა­ნეთს ერწყ­მის ურჩხუ­ლი და აპ­ო­ლო­ნი”-ო, და შე­იძ­ლე­ბა ითქ­ვას, რომ ოს­კარ უაილ­დი, გარ­კ­ვე­ულ­წი­ლად, ამ­არ­თ­ლებ­და ას­ეთ პოს­ტუ­ლატს; იგი 1854 წელს და­ი­ბა­და ქა­ლაქ დუბ­ლინ­ში. მა­მა­მი­სი ექს­ცენ­ტ­რი­კუ­ლი ხა­სი­ა­თით იყო ცნო­ბი­ლი, არც დე­და ჰყავ­და ნაკ­ლე­ბად ახ­ი­რე­ბუ­ლი: ამ ლე­დის, პო­ეტ-ნა­ცი­ო­ნა­ლისტს, ფსევ­დო­ნი­მად სპე­რან­ცა შე­ერ­ჩია.
ოს­კარ­მა უამ­რა­ვი სას­წავ­ლე­ბე­ლი მო­ი­ა­რა – ტრი­ნი­ტის, დუბ­ლი­ნის და მაგ­და­ლე­ნას კო­ლე­ჯე­ბი, ერ­თი პი­რო­ბა ოქს­ფორ­დის უნ­ი­ვერ­სი­ტე­ტიც “მო­ი­ნა­ხუ­ლა”, მაგ­რამ დიდ­ხანს ვერ­სად ჩერ­დე­ბო­და და ბო­ლოს ლონ­დონ­ში ჰპო­ვა სა­ბე­დის­წე­რო ნავ­სა­ყუ­დე­ლი.
მარ­თა­ლია, სუ­ლით ხორ­ცამ­დე პო­ე­ტი იყო, მაგ­რამ ჯერ კი­დევ სიყ­მაწ­ვი­ლე­ში გა­დაწყ­ვი­ტა, რომ პო­პუ­ლა­რო­ბა ყვე­ლა­ფერ­ზე მე­ტად ფა­სობ­და. სა­ინ­ტე­რე­სოდ წარ­მო­ად­გი­ნა ეს ად­ა­მი­ა­ნი ჯილ­ბერტ და სა­ლი­ვა­ნის “პე­ი­შენ­სის” ერთ-ერთ­მა გა­მო­ცე­მამ: პი­კა­დე­ლი­ზე მი­სე­ირ­ნობ­და შრო­შა­ნით ხელ­ში. ეს შე­იძ­ლე­ბა, მწა­რე ხუმ­რო­ბაც ყო­ფი­ლი­ყო, მაგ­რამ იმ­ათ, ვინც უაილდს კარ­გად იც­ნობ­და, ას­ე­თი რამ არ გა­აკ­ვირ­ვებ­და. “მარ­ში ყვა­ვი­ლით” უც­ხო არ იყო მი­სი ბუ­ნე­ბი­სათ­ვის, ერ­თი ხა­ნო­ბა იგი ხომ თავს სდებ­და ეს­თე­ტო­ბა­ზე.
მოგ­ვი­ა­ნე­ბით, 1880-90-იან წლებ­ში შე­უდ­გა სე­რი­ო­ზულ სა­მუ­შა­ოს. მა­შინ და­წე­რა მშვე­ნი­ე­რი მოთხ­რო­ბე­ბი, კრი­ტი­კუ­ლი ეს­ე­ე­ბი, რო­მა­ნი, აზრ­თა სხვა­დას­ხ­ვა­ო­ბა რომ გა­მო­იწ­ვია და, რა თქმა უნ­და, პი­ე­სე­ბი, რომ­ლე­ბიც იქ­ამ­დე იც­ოცხ­ლე­ბენ, ვიდ­რე ინგ­ლი­სურ ენ­ას უწ­ე­რია არ­სე­ბო­ბა. და მა­ინც, ეს კა­ცი თა­ვის თავს “მეცხ­რა­მე­ტე სა­უ­კუ­ნის მა­წან­წა­ლა ძაღლს” უწ­ო­დებ­და, ისე იყო მი­სი ყო­ფა გა­ჯე­რე­ბუ­ლი ბილ­წი ჭო­რე­ბით. ვე­რა­ფერს იტყ­ვით, ბრწყინ­ვა­ლე კა­რი­ე­რით გა­მო­ირ­ჩე­ვა: პო­ე­ზი­ი­დან პრო­ზა­ზე გა­და­ვი­და, პრო­ზა შეც­ვა­ლა დრა­მა­ტურ­გი­ით, დრა­მა­ტურ­გია – საპყ­რო­ბი­ლე­თი. ლე­გენ­დე­ბი და­დის მის უც­ნა­ურ საქ­ცი­ელ­ზე, გინ­დათ ბევ­რი რამ არ ეპ­ა­ტი­ე­ბი­ნა მის­თ­ვის სა­ზო­გა­დო­ე­ბას, და­ვიწყე­ბით ვე­რაფ­რით და­ი­ვიწყებ­და.
და­ცე­მამ­დე, რო­მელ­ზეც თით­ქოს გუ­ლის გულ­ში თა­ვად­ვე ოც­ნე­ბობ­და, ამ­ო­უხ­ს­ნელ თავ­სა­ტე­ხად ევ­ლი­ნე­ბო­და თა­ნა­მედ­რო­ვეთ. ზოგს წმინ­და­ნა­დაც კი მი­აჩ­ნ­და, ზო­გი ან­ტიქ­რის­ტედ აღ­იქ­ვამ­და. შე­სა­ფე­რი­სი გა­რეგ­ნო­ბი­თაც ხელს უწ­ყობ­და აზრ­თა ას­ეთ სხვა­დას­ხ­ვა­ო­ბას. ერთ-ერ­თი თა­ნა­მედ­რო­ვე უაილდს იმ­პე­რა­ტორს ად­ა­რებ­და… ბა­დე­ქო­ნი­სა­გან გა­მო­ძერ­წილს. მაგ­რამ რო­გორც კი ხმას გა­ი­ღებ­და, წამ­ს­ვე უკ­ვა­ლოდ იფ­ან­ტე­ბო­და ნე­ბის­მი­ე­რი უარ­ყო­ფი­თი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა: ყვე­ლას ხიბ­ლავ­და მა­ღალ­ფარ­დო­ვა­ნი გა­მოთ­ქ­მე­ბი­თა და მე­ტე­ო­რი­ვით გა­ელ­ვე­ბუ­ლი ეპ­იგ­რა­მე­ბით. ინგ­ლი­სის სა­უ­კე­თე­სო მო­სა­უბ­რედ და მთხრო­ბე­ლად ითვ­ლე­ბო­და, ნაც­ნო­ბე­ბი უაღ­რე­სად ხა­ლი­სი­ან და ლაღ პი­როვ­ნე­ბად მი­იჩ­ნევ­დ­ნენ. ბერ­ჯე­სი ამ­ბობს: “უაილ­დის ნა­წარ­მო­ებ­თა სუ­ლი მის მო­ზე­ი­მე, ხა­ლი­სით სავ­სე ბუ­ნე­ბას უნ­და უმ­ად­ლო­დეს”.
მარ­თა­ლია, შთამ­ბეჭ­და­ვი, ფე­ი­ერ­ვერ­კუ­ლი თვით­გა­მო­ხატ­ვით ხიბ­ლავ­და თა­ნა­მედ­რო­ვეთ, მაგ­რამ მის უჩ­ვე­უ­ლო პი­როვ­ნე­ბა­ში გა­ცი­ლე­ბით ღრმა და სა­ში­ში რამ იყო და­ვა­ნე­ბუ­ლი: თით­ქოს იმ სა­უ­კუ­ნის მთელ საც­დურს ას­ხე­უ­ლებ­და, რო­მელ­შიც მო­უ­წია ცხოვ­რე­ბა და მოღ­ვა­წე­ო­ბა. ას­ეთ რა­მე­საც კი ამ­ბობ­და სა­კუ­თარ თავ­ზე: “ჩე­მი სა­უ­კუ­ნის კულ­ტუ­რი­სა და ხე­ლოვ­ნე­ბის სიმ­ბო­ლოს წარ­მო­ვად­გენ”. მი­სი ბედ­ნი­ე­რე­ბაც და ტრა­გე­დი­აც მეცხ­რა­მე­ტე ასწ­ლე­უ­ლის მი­წუ­რუ­ლით იყო გან­პი­რო­ბე­ბუ­ლი და ვი­ნა­ი­დან ახ­ლაც სა­უ­კუ­ნის და­სას­რუ­ლია, ამ­ჯე­რად მე­ო­ცე სა­უ­კუ­ნი­სა, სწო­რედ ჩვენ უნ­და გა­ვი­თა­ვი­სოთ მი­სი ორ­ი­გი­ნა­ლუ­რი წარ­მო­სახ­ვი­სა თუ პა­რო­დი­ის სი­კაშ­კა­შე, სტი­ლის ზე­ი­მი, მის მი­ერ ად­რე­ულ ფა­სე­უ­ლო­ბა­თა გა­ბი­აბ­რუ­ე­ბა. მსგავ­სი რამ მუ­დამ ახ­ა­სი­ა­თებ­და იმ პე­რი­ოდს, ასწ­ლე­ულ­თა მიჯ­ნას რომ უწ­ო­დე­ბენ. მა­შინ უკ­ვე აშ­კა­რა იყო, რომ ვიქ­ტო­რი­ა­ნუ­ლი ცხოვ­რე­ბის წე­სი სულს ღა­ფავ­და, მაგ­რამ არც მი­სი შემ­ც­ვ­ლე­ლი ჩან­და რა­ი­მე. ეს იყო სუ­ლი­ე­რი, მო­რა­ლუ­რი და სო­ცი­ა­ლუ­რი ან­არ­ქია, რო­ცა სის­ხ­ლ­ში გამ­ჯ­და­რი ად­ათ-წე­სე­ბი და ერ­თი შე­ხედ­ვით ურ­ყე­ვი მრწამ­სი უკ­ან იხ­ევ­და, ნელ-ნე­ლა იმს­ხ­ვ­რე­ო­და და ნად­გურ­დე­ბო­და. ეს გახ­ლ­დათ გაც­ვე­თი­ლი, ყავ­ლ­გა­სუ­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა, “თე­ატ­რა­ლი­ზე­ბუ­ლი” ყო­ფით, ხე­ლოვ­ნე­ბით და იდ­ე­ა­ლე­ბით. სწო­რედ უაილდ­მა ჩა­მო­აგ­დო სიტყ­ვა ხე­ლო­ვა­ნის მი­ერ სამ­ყა­როს აღქ­მა­სა და მის თვალ­თა­ხედ­ვა­ზე, მა­შინ, რო­დე­საც ეჭვ­ქ­ვეშ აღ­მოჩ­ნ­და სხვა უამ­რა­ვი ფა­სე­უ­ლო­ბა. იგი ცდი­ლობ­და გა­და­ერ­ჩი­ნა მშვე­ნი­ე­რე­ბა, კარ­გად იც­ნობ­და ვუ­ოლ­ტერ პე­ი­ტე­რის და რას­კი­ნის შე­მოქ­მე­დე­ბას და ორ­ი­ვეს “დახ­ვე­წი­ლი ფი­ლო­სო­ფი­ის” წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბად მი­იჩ­ნევ­და. მის ამ თვალ­საზ­რისს მხო­ლოდ პუ­რი­ტა­ნე­ბი, რომ­ლებ­საც ის ვერ იტ­ან­და და რომ­ლე­ბი­საც მა­ინც ეს­მო­და – თუ უწ­ო­დებ­დ­ნენ “დე­კა­დენ­ტურს”.
საკ­მა­რი­სია წა­ვი­კითხოთ უაილ­დის კრი­ტი­კუ­ლი ეს­ე­ე­ბი, მათ შო­რის “სიც­რუ­ის დე­კა­დან­სი” და “კრი­ტი­კო­სი-ხე­ლო­ვა­ნი”, რომ­ლე­ბიც მის სა­უ­კე­თე­სო პი­ე­სებ­საც არ უდ­ე­ბენ ტოლს და და­ვი­ნა­ხავთ, თუ რო­გო­რი სე­რი­ო­ზუ­ლი კრი­ტი­კო­სი ყო­ფი­ლა თა­ვად.
გარ­და დენ­დი­სა და “სო­დო­მი­ტი­სა”, ფი­ლო­სო­ფოს-ეს­თე­ტის როლ­საც ას­რუ­ლებ­და. აი, ეს კი მარ­თ­ლაც კარ­გად გა­მოს­დი­ო­და. ერ­თი შე­ხედ­ვით, თით­ქოს მარ­ტი­ვი და ამ­ა­ვე დროს, ცინ­ცხა­ლი გა­მო­ნათ­ქ­ვა­მით ძერ­წავ­და იგი თა­ვის სამ­ყა­როს – ის­ეთ დახ­ვე­წილს, რო­გო­რა­დაც მას პე­ი­ტე­რი მი­იჩ­ნევ­და, ის­ეთ დაქ­ცე­ულს, შო­პენ­ჰა­უ­ე­რი რომ წა­მო­ად­გენ­და. “მე­ტა­ფი­ზი­კუ­რი ჭეშ­მა­რი­ტე­ბა ნი­ღაბ­თა ჭეშ­მა­რი­ტე­ბაა”, ამ­ბობს უაილ­დი. მას ხში­რად (და ფრი­ად უს­ა­მარ­თ­ლო­დაც) ად­ა­ნა­შა­უ­ლებ­დ­ნენ თვალ­თ­მაქ­ცო­ბა­ში, მაგ­რამ მან მო­ა­ხერ­ხა ბრალ­მ­დე­ბელ­თა გა­ჩუ­მე­ბა, რო­ცა აუხს­ნა, რომ “თვალ­თ­მაქ­ცო­ბა არ­ის მე­თო­დი, რო­მე­ლიც ამ­რავ­ლებს ჩვენს პი­როვ­ნე­ბას”. სტან­დარ­ტუ­ლი, და­კა­ნო­ნე­ბუ­ლი ეთ­ი­კის უარ­ყო­ფით, იგი პირ­წა­ვარ­დ­ნილ ნიც­შე­ა­ნე­ლად გვევ­ლი­ნე­ბა. “ვინც რა­ი­მე სხვა­ო­ბას ხე­დავს სულ­სა და სხე­ულს შო­რის, მას არც ერ­თი მათ­გა­ნი არ გა­აჩ­ნია”, “მხო­ლოდ გო­ნე­ბა­შეზ­ღუ­დუ­ლი ად­ა­მი­ა­ნი არ აფ­ა­სებს ყვე­ლას და ყვე­ლა­ფერს გა­რეგ­ნო­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით… არა უხ­ი­ლავ­ში, არ­ა­მედ ხი­ლულ­შია სამ­ყა­როს იდ­უ­მა­ლე­ბა”, წერ­და იგი და არც კი ცდი­ლობ­და ერთ­მა­ნე­თის­გან გა­ე­მიჯ­ნა ხე­ლოვ­ნე­ბა და მოქ­მე­დე­ბა, ანუ ცხოვ­რე­ბა. ზოგ­ჯერ იმ­ა­საც კი აც­ხა­დებ­და, ჩე­მი საზ­რუ­ნა­ვი მხო­ლოდ ის არ­ის, სა­კუ­თა­რი პი­როვ­ნე­ბა ხე­ლოვ­ნე­ბის ქმნი­ლე­ბად ვაქ­ციოო. და, რა თქმა უნ­და, იმ გა­რე­მო­ში, რო­მე­ლიც გა­მომ­წ­ვე­ვად აღ­იქ­მე­ბო­და. “მე ის პრობ­ლე­მა ვი­ყა­ვი მათ­თ­ვის, რომ­ლის გა­დაჭ­რაც არ შე­ეძ­ლოთ”, ამ­ბობს უაილ­დი. ერ­თი მხრივ ვიქ­ტო­რი­ა­ნულ სა­ზო­გა­დო­ე­ბას გუ­ლის­ხ­მობს “მათ­ში”, მე­ო­რე მხრივ კი – არ­სე­ბულ წეს­წყო­ბი­ლე­ბას.
უაილ­დი მარ­თ­ლაც უც­ხო სხე­უ­ლი იყო თა­ვის სამ­შობ­ლო­ში, გან­დე­გი­ლიც კი ეთქ­მო­და გარ­კ­ვე­ულ­წი­ლად და სწო­რედ ამ არც­თუ სა­ხარ­ბი­ე­ლო მდგო­მა­რე­ო­ბამ მის­ცა სა­შუ­ა­ლე­ბა, ღრმად ჩას­წ­ვ­დო­მო­და ინგ­ლი­სურ ყო­ფას. ბერ­ნარდ შოუ მას “ზედ­მე­ტად ირ­ლან­დი­ელ ირ­ლან­დი­ელს” უწ­ო­დებ­და. ერთხელ უაილდ­მა იეიტსს ის­იც კი უთხ­რა, ჩვენ ბრწყინ­ვა­ლე და­მარ­ცხე­ბა­თა ერი ვარ­თო. თა­ვად ის თა­მა­მად შეგ­ვიძ­ლია მო­ვიხ­სე­ნი­ოთ უდ­ი­დეს ირ­ლან­დი­ელ დრა­მა­ტურ­გ­თა – კონ­გ­რი­ვის, შე­რი­და­ნი­სა და გოლ­დ­ს­მი­ტის გვერ­დით. მაგ­რამ ყვე­ლა მათ­გან­თან შე­და­რე­ბით, უაილ­დი უც­ხო იყო ინგ­ლი­სი­სათ­ვის, ყვე­ლა­ზე ნაკ­ლე­ბად გრძნობ­და აქ თავს სახ­ლ­ში. ამ­ას მის­თ­ვის ხე­ლი არ შე­უშ­ლია შე­სა­ნიშ­ნა­ვი დრა­მე­ბით წარ­მო­ე­ჩი­ნა ვიქ­ტო­რი­ა­ნუ­ლი ყო­ფის თვალ­თ­მაქ­ცო­ბა და პირ­ფე­რო­ბა. მწა­რედ დას­ცი­ნა სა­ზო­გა­დო­ე­ბას შე­უ­და­რე­ბე­ლი პი­ე­სით “იყ­ა­ვი სე­რი­ო­ზუ­ლი”. სა­მა­გი­ე­როდ სა­ზო­გა­დო­ე­ბაც, მო­რა­ლის დამ­ც­ვე­ლად რომ მოჰ­ქონ­და თა­ვი, არა სწყა­ლობ­და, ერთხ­მად კიცხავ­და ვა­ჟე­ბი­სა და სას­მე­ლის სიყ­ვა­რუ­ლის­თ­ვის… მარ­თ­ლაც მი­უ­ღე­ბე­ლი იყო ინგ­ლი­სუ­რი აზ­როვ­ნე­ბის­თ­ვის მი­სი გა­მო­ნათ­ქ­ვა­მი: “თუ­კი ოდ­ეს­მე ვინ­მეს­გან რა­ი­მე მის­წავ­ლია, ის­ევ ჩემ­ზე ახ­ალ­გაზ­რ­დე­ბის­გან”. მას ერ­თი რამ სწამ­და, რომ “უდ­ი­დე­სი ბედ­ნი­ე­რე­ბაა, ფლობ­დე ახ­ალ­გაზ­რ­დად დარ­ჩე­ნის სა­ი­დუმ­ლო­ე­ბას”.
უდ­ა­ვოდ შეც­და ოს­კარ უაილ­დი, რო­ცა თა­ვი­სი დრა­მე­ბით აუწ­ყა ინგ­ლი­სე­ლებს, რომ ილ­უ­ზია იყო მა­თი იდ­ე­ა­ლე­ბი, მრწამ­სი და მო­რა­ლი კი – სი­სუ­ლე­ლე. ცო­ტა ხანს ად­რო­ვეს, მე­რე კი უწ­ყა­ლოდ შე­უ­ტი­ეს. ერ­თი პი­რო­ბა ერ­თო­ბოდ­ნენ მი­სი შე­მოქ­მე­დე­ბით, მაგ­რამ სულ მა­ლე ფა­ტა­ლუ­რი პან­ტო­მი­მის გმი­რად აქ­ცი­ეს, რო­მელ­საც არ­ლე­კი­ნი ჯო­ხი­თა სჯი­და, სხვა მას­ხა­რე­ბი კი პან­ღურ­საც არ აკ­ლებ­დ­ნენ. საკ­მა­ოდ ბევ­რი დრო და­ა­ხარ­ჯა უაილდ­მა სა­ზო­გა­დო­ე­ბას და თუმც სას­ტი­კად დას­ცი­ნო­და, უკ­ვე უჭ­ირ­და მას­თან გან­შო­რე­ბა, ზედ­მე­ტად შეჩ­ვე­ო­და მის აზ­როვ­ნე­ბას. სწო­რედ ასე უნ­და დამ­თავ­რე­ბუ­ლი­ყო მი­სი ბრწყინ­ვა­ლე კა­რი­ე­რა: ვინ­მე მარ­კიზ­მა და­უს­ვა წერ­ტი­ლი მის დი­დე­ბას და ერ­თა­დერ­თი სა­ვი­ზი­ტო ბა­რა­თით გა­ა­ნად­გუ­რა. ლორ­დი ჯონ შოლ­ტო დუგ­ლა­სი, მარ­კი­ზი ქვინ­ს­ბე­რი­სა, შე­აშ­ფო­თა უაილ­დი­სა და თა­ვი­სი ვა­ჟის, ლორდ ალფ­რედ დუგ­ლა­სის სა­ეჭ­ვო ურ­თი­ერ­თო­ბამ და ერთხელ ას­ე­თი სა­ვი­ზი­ტო ბა­რა­თი და­უ­ტო­ვა: ოს­კარ უაილდს, პო­ზი­ორ სო­დო­მიტს (sic)! მა­შინ უაილდ­მა უჩ­ივ­ლა მარ­კიზს, მაგ­რამ წა­ა­გო ეს პრო­ცე­სი, და უფ­რო მე­ტიც: თა­ვად მის­ცეს სა­მარ­თალ­ში სექ­სუ­ა­ლურ უმ­ცი­რე­სო­ბას­თან ცელ­ქო­ბის გა­მო. მთე­ლი ცხოვ­რე­ბა პო­პუ­ლა­რო­ბას მი­ელ­ტ­ვო­და და ბო­ლოს მან­ვე გა­ა­ნად­გუ­რა. იგი მზად­ყოფ­ნი­თა და სი­ხა­რუ­ლით ეგ­ე­ბე­ბო­და ბე­დის­წე­რას, მაგ­რამ იმ­ი­სი გათ­ვ­ლა კი და­ა­ვიწყ­და, მის მსხვერ­პ­ლად ქცე­ვის ხი­ფა­თი რომ ემ­უქ­რე­ბო­და. მე უაილდს ყვა­ვი­ლე­ბით ნა­სუქ ხარს შე­ვა­და­რებ­დი… შე­სა­წი­რად გამ­ზა­დე­ბულს.
ვფიქ­რობ, ამ კა­ცის შე­მოქ­მე­დე­ბა უფ­რო უნ­და აინ­ტე­რე­სებ­დეს მკითხ­ველს, ვიდ­რე კირ­კი­ტი მის პი­რად ცხოვ­რე­ბა­ში. ცუ­დი სამ­სა­ხუ­რი გა­უ­წია უაილდს მის­მა ად­რე­ულ­მა პო­ზი­ცი­ამ, მაგ­რამ ერ­თი რამ მა­ინც შე­იგ­ნო: “ჩე­მი ბრა­ლია, ად­ა­მი­ა­ნებს თა­ვი დი­ლე­ტან­ტად და დენ­დად რომ გა­ვა­ცა­ნი. არ უნ­და გა­და­მე­შა­ლა გუ­ლი მსოფ­ლი­ო­სათ­ვის”. რო­გორც ჩანს, ამ პა­რა­დოქ­სის ავ­ტო­რო­ბა­საც ნა­ნობ­და მოგ­ვი­ა­ნე­ბით: “ყვე­ლა­ზე სე­რი­ო­ზუ­ლი რამ ამქ­ვეყ­ნად ხე­ლოვ­ნე­ბაა, ხე­ლო­ვა­ნი კი – ერ­თა­დერ­თი პი­როვ­ნე­ბა, რო­მე­ლიც არ­ას­დ­როს არ­ის სე­რი­ო­ზუ­ლი”.
მი­უ­ხე­და­ვად იმ­ი­სა, რომ მან ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი დი­ა­ლო­გი, სა­უ­ბა­რი ნამ­დ­ვილ ფე­ი­ერ­ვერ­კად გა­დაქ­ცია, სა­კუ­თა­რი პი­როვ­ნე­ბა კი სიმ­ბო­ლოს გა­უ­ი­გი­ვა, მა­ინც სულ სხვა­გან უნ­და ვე­ძი­ოთ მი­სი დამ­სა­ხუ­რე­ბა: მის უამ­რავ პო­ე­ტურ ნა­წარ­მო­ებს, მათ შო­რის “რე­დინ­გის ცი­ხის ბა­ლა­დას”, მოძ­ვე­ლე­ბა ან მი­ვიწყე­ბა არ უწ­ე­რია, მი­ზან­და­სა­ხულ მო­ლექ­სე­თა “ნაღ­ვა­წის­გან” გან­ხ­ს­ვა­ვე­ბით; მან შექ­მ­ნა სრუ­ლი­ად ახ­ა­ლი კრი­ტი­კის ხე­ლოვ­ნე­ბა; იგ­ა­ვი და პო­ე­ტუ­რი პრო­ზა გა­და­ა­ხა­ლი­სა და ოს­ტა­ტუ­რად მი­უ­სა­და­გა თა­ვი­სი დრო­ის აუდ­ი­ტო­რი­ას; შე­უ­და­რე­ბე­ლი წე­რი­ლე­ბი­სა და ეს­ე­ე­ბის ავ­ტო­რია, მსგავსს ვერ იპ­ო­ვით მეცხ­რა­მე­ტე სა­უ­კუ­ნე­ში და აუღ­ელ­ვებ­ლად ვერ წა­ი­კითხავთ “დე პრო­ფუნ­დისს”, წე­რილს, რო­მე­ლიც ცი­ხის საკ­ნი­დან მის­წე­რა ლორდ ალფ­რედ დუგ­ლასს; ინგ­ლი­სურ ენ­ას “სა­ლო­მე­ას” სა­ხით სიმ­ბო­ლუ­რი დრა­მა აჩ­უ­ქა; “დო­რი­ან გრე­ის პორ­ტ­რე­ტი” მიჩ­ნე­უ­ლია ერ­თა­დერთ ფრან­გულ რო­მა­ნად, რო­მე­ლიც ინგ­ლი­სურ ენ­ა­ზე და­ი­წე­რა; და, რა თქმა უნ­და, მან კო­მე­დია და­უბ­რუ­ნა ინგ­ლი­სურ სცე­ნას.
მეცხ­რა­მე­ტე სა­უ­კუ­ნე სა­სიკ­ვ­დი­ლო სა­რე­ცელს იყო მი­ჯაჭ­ვუ­ლი, მაგ­რამ უაილდ­მა იმ­დე­ნი მო­ა­ხერ­ხა, რომ ამ ასწ­ლე­ულს თა­ვი­სი თა­ვის­თ­ვის და­ე­ცი­ნა.
მაშ ასე: ოს­კარ ფინ­გალ უაილ­დი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­თ­ვის წერ­და დრა­მა­ტულ ნა­წარ­მო­ე­ბებს, ფი­ლო­სო­ფი­ურს – მხო­ლოდ თა­ვი­სი ტოლ-სწო­რე­ბის­თ­ვის, ეპ­იგ­რა­მებს კი ყვე­ლას­თ­ვის იმ­ე­ტებ­და. ის კა­ცი იყო სწო­რუ­პო­ვა­რი “ენ­ის მე­უ­ფე”, სტი­ლის ოს­ტა­ტი… და ჩვე­ნი “დამ­რი­გე­ბე­ლი” ამ სფე­რო­ში, ვი­ნა­ი­დან ჯერ კი­დევ და­სას­წავ­ლია მი­სი უამ­რა­ვი გაკ­ვე­თი­ლი. სჯობს ეს წე­რი­ლი მი­სი­ვე სიტყ­ვე­ბით და­ვამ­თავ­როთ: “თუ­კი სი­მარ­თ­ლეს იტყ­ვი, იც­ო­დე, ად­რე თუ გვი­ან გა­მო­გი­ჭე­რენ ამ სი­მარ­თ­ლე­ში”.

© ”არილი”

რი­გი­თი ჯა­რის­კა­ცო­ბი­დან ინ­ტი­მურ პო­ე­ზი­ამ­დე

აჰ­მად ტა­ჰა ეგ­ვიპ­ტის თა­ნა­მედ­რო­ვე ლი­ტე­რა­ტორ­თა შო­რის ერთ-ერ­თი ყვე­ლა­ზე პო­პუ­ლა­რუ­ლი ფი­გუ­რაა – ად­ა­მი­ა­ნი, რო­მელ­ზეც ბევრს ლა­პა­რა­კო­ბენ. თუმ­ცა თა­ვად იგი ამ ფაქტს გან­სა­კუთ­რე­ბულ მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბას არ ან­ი­ჭებს.
ის 1952 წელს და­ი­ბა­და შუბ­რა­ში (კა­ი­როს ერთ-ერ­თი რა­ი­ო­ნი). ბავ­შ­ვო­ბა­ში “ქუთ­თა­ბის” (დაწყე­ბი­თი სკო­ლა, სა­დაც ყუ­რანს ას­წავ­ლი­ან) სკო­ლა გა­ი­ა­რა, რი­თაც მყა­რი სა­ფუძ­ვე­ლი ჩა­უ­ყა­რა კლა­სი­კუ­რი არ­ა­ბუ­ლის კარგ ცოდ­ნას. შე­საძ­ლოა, ამ­ის გა­მო აირ­ჩია სა­ლი­ტე­რა­ტუ­რო ენა თა­ვი­სი ლექ­სე­ბის ენ­ად მა­შინ, რო­ცა თა­ნა­მედ­რო­ვე ეგ­ვიპ­ტურ პო­ე­ზი­ა­ში დი­ა­ლექ­ტ­ზე წე­რა მი­იჩ­ნე­ვა პრი­ო­რი­ტე­ტუ­ლად. ოცი წლის იყო, რო­ცა მე­გობ­რებ­თან ერ­თად “სა­მოც­და­ცა­მე­ტი წლის” ომ­ში წა­ვი­და. მა­შინ მარ­ქ­სის­ტიც იყო და ნა­ცი­ო­ნა­ლის­ტიც”.
რო­გორც გა­ნათ­ლე­ბულ ჯა­რის­კაცს, ტა­ჰას ოფ­იც­რო­ბის­თ­ვის ამ­ზა­დებ­დ­ნენ, თუმ­ცა ის ხე­დავ­და კლა­სობ­რივ და­პი­რის­პი­რე­ბას მა­ღალ­ჩი­ნო­სან სამ­ხედ­რო­ებ­სა და რი­გი­თებს შო­რის. ერთხელ ლექ­ცი­აც ჩა­უ­ტა­რა უბ­რა­ლო ჯა­რის­კა­ცებს და უთხ­რა მათ, რომ უიაფ­ეს­ნი იყვ­ნენ ამ ომ­ში, რომ კარ­ვე­ბიც კი მათ­ზე ძვი­რად ფა­სობ­და. ამ­ის გა­მო ტა­ჰა ერ­თი კვი­რით და­პა­ტიმ­რე­ბუ­ლი ჰყავ­დათ. ასე მო­ე­ღო ბო­ლო მის ნა­ცი­ო­ნა­ლის­ტურ იდ­ე­ას. შე­და­რე­ბით დიდ­ხანს გას­ტა­ნა მარ­ქ­სიზ­მის რწმე­ნამ. თუმ­ცა ერ­თი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში საბ­ჭო­თა სამ­ხედ­რო­ებ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა საკ­მა­რი­სი აღ­მოჩ­ნ­და სრუ­ლი იმ­ედ­გაც­რუ­ე­ბის­თ­ვის.
დე­მო­ბი­ლი­ზა­ცი­ის შემ­დეგ ტა­ჰამ უფ­რო აქ­ტი­უ­რად მიჰ­ყო ხე­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რულ მოღ­ვა­წე­ო­ბას. მუ­შა­ო­ბა და­იწყო ჟურ­ნალ­ში “ალ-ქა­თიბ” (“მწე­რა­ლი”). 70-იან წლებ­ში რამ­დე­ნი­მე მე­გო­ბარ­თან ერ­თად სა­ზო­გა­დო­ე­ბა “ალ-ას­ვა­თი” (“ხმე­ბი”) და­ა­არ­სა. გა­მოს­ცა ლექ­ს­თა პირ­ვე­ლი კრე­ბუ­ლი “ნუ და­შორ­დე­ბი ჩემს სა­ხელს” (1981 წელს). ამ­ას მოჰ­ყ­ვა “ალ-ას­ვა­თის” ჯგუფ­თან ერ­თად შექ­მ­ნი­ლი ჟურ­ნა­ლი “ალ-ქი­თა­ბა­თუ სსავ­და” (“სა­და მწერ­ლო­ბა”, რო­მე­ლიც 1988 წელს გა­მო­ვი­და. ტა­ჰა მას­პინ­ძ­ლობ­და თით­ქ­მის რე­გუ­ლა­რულ ლი­ტე­რა­ტუ­რულ შეკ­რე­ბებს თა­ვის ბი­ნა­ში, კა­ი­რო­ში. უც­ხო­ელ ჟურ­ნა­ლის­ტებს ხში­რად აძ­ლევ­და ინ­ტერ­ვი­უს, რი­თაც მთავ­რო­ბის ყუ­რად­ღე­ბა მი­იპყ­რო.
1985 წელს სა­ხელ­მ­წი­ფოს, მე­მარ­ცხე­ნე­ე­ბის, ის­ლა­მის­ტე­ბი­სა და “ცრუ­ლი­ბე­რალ­თა” მხრი­დან გა­დამ­წყ­ვე­ტი თავ­დას­ხ­მა გან­ხორ­ცი­ელ­და პო­ეტ­ზე. მის ბი­ნა­ზე გა­მარ­თუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი სა­ღა­მო­ე­ბი ძირ­გა­მომ­თხ­რელ, ფეთ­ქე­ბად­სა­შიშ მოღ­ვა­წე­ო­ბად მი­იჩ­ნი­ეს. ორთ­ვი­ა­ნი პა­ტიმ­რო­ბის შემ­დეგ ტა­ჰა გა­ა­თა­ვი­სუფ­ლეს, მაგ­რამ მი­სი წიგ­ნე­ბი, ხელ­ნა­წე­რე­ბი კონ­ფის­კა­ცი­ის შემ­დეგ აღ­არ და­უბ­რუ­ნე­ბი­ათ: – “მათ წა­მარ­თ­ვეს მთე­ლი ჩე­მი ხსოვ­ნა არ­აფ­რის გუ­ლის­თ­ვის”. ეს და­ნა­კარ­გი იმ­დე­ნად დი­დი მო­რა­ლუ­რი დარ­ტყ­მა იყო, რომ პო­ეტ­მა წე­რა შეწყ­ვი­ტა.
ამ მის­თ­ვის ურ­თუ­ლეს პე­რი­ოდ­ში ტა­ჰამ კა­ი­როს ერთ-ერთ კა­ფე­ში სი­უ­რე­ა­ლის­ტი, ფი­ლო­სო­ფო­სი ან­ვარ ქა­მე­ლი გა­იც­ნო. ეს უკ­ა­ნას­კ­ნე­ლი ჯორჯ ჰე­ნა­ინ­თან ერ­თად ოც­და­ა­თი­ან წლებ­ში ეგ­ვიპ­ტუ­რი სი­უ­რე­ა­ლის­ტუ­რი დაჯ­გუ­ფე­ბის ლი­დე­რი იყო. აზრ­თა თუ ას­ა­კის სხვა­ო­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, ის­ი­ნი და­მე­გობ­რ­დ­ნენ.
ექს-მარ­ქ­სის­ტი პო­ე­ტი კა­პი­ტა­ლიზ­მის ცენ­ტ­რ­ში გა­ემ­გ­ზავ­რა. შვი­დი წე­ლი იც­ხოვ­რა ამ­ე­რი­კა­ში – ლექ­ცი­ებს კითხუ­ლობ­და ჩი­კა­გოს უნ­ი­ვერ­სი­ტეტ­ში, ას­წავ­ლი­და არ­ა­ბულს. იქ ყოფ­ნამ თით­ქოს გა­ა­ა­ხალ­გაზ­რ­და­ვა ტა­ჰა, ენ­ერ­გი­ით აღ­ავ­სო ის, მაგ­რამ რა­ღაც ძა­ლა ეგ­ვიპ­ტის­კენ ექ­ა­ჩე­ბო­და და 1993 წელს დაბ­რუნ­და კი­დეც. მი­სი თქმით, ცო­ტა უფ­რო ახ­ალ­გაზ­რ­და რომ ყო­ფი­ლი­ყო, აუც­ი­ლებ­ლად დარ­ჩე­ბო­და ამ­ე­რი­კა­ში, მაგ­რამ ამ დრო­ის­თ­ვის ეგ­ვიპ­ტეს­თან სხვა ემ­ო­ცია აკ­ავ­ში­რებ­და, აქ იყო მი­სი მე­გობ­რე­ბის დი­დი ნა­წი­ლი. უკ­ვე არც კა­ი­რო­ში უნ­დო­და ცხოვ­რე­ბა და აღ­არც ამ­ე­რი­კა­ში შე­ეძ­ლო. აშშ-ში ცხოვ­რე­ბი­სას და­წე­რილ­მა ლექ­სებ­მა თა­ვი მო­ი­ყა­რა ტა­ჰას მე­ო­რე კრე­ბულ­ში “მა­გი­და 48”.
ბევ­რი ად­ა­მი­ა­ნის გა­ღი­ზი­ა­ნე­ბა გა­მო­იწ­ვია იმ ფაქ­ტ­მა, რომ ტა­ჰა სი­ა­მა­ყით აღ­ნიშ­ნავ­და, თუ რო­გორ შეხ­ვ­და და და­უ­მე­გობ­რ­და ებ­რა­ე­ლებს. მით­ქ­მა-მოთ­ქ­მა გამ­წ­ვავ­და 1999 წლის ზაფხულ­ში, რო­ცა ის და ჰუ­და ჰუ­სე­ი­ნი საფ­რან­გეთ­ში ხმელ­თა­შუა ზღვის ლი­ტე­რა­ტუ­რულ კონ­ფე­რენ­ცი­ა­ზე სხვა ეგ­ვიპ­ტელ პო­ეტ­თა მსგავ­სად იგ­ნო­რი­რე­ბას კი არ უკ­ე­თებ­დ­ნენ ის­რა­ე­ლის წარ­მო­მად­გენ­ლებს, არ­ა­მედ იდ­ე­ე­ბიც გა­უ­ზი­ა­რეს ამ­ირ ორ­სა და რო­ნი სო­მექს. თა­ვად ტა­ჰა ამ­ას­თან და­კავ­ში­რე­ბით აღ­ნიშ­ნავს: “და­ვი­ბა­დე რა შუბ­რა­ში, ბავ­შ­ვო­ბა მრა­ვა­ლე­რო­ვან, მულ­ტი­ეთ­ნი­კურ გა­რე­მო­ში გა­ვა­ტა­რე. ჩვე­ნი მე­გობ­რე­ბი იყვ­ნენ სომ­ხე­ბი, ბერ­ძ­ნე­ბი, ებ­რა­ე­ლე­ბი. ასე რომ, მე არ მაქვს პრობ­ლე­მა რა­სას­თან და რე­ლი­გი­ას­თან”.
ამ­ე­რი­კი­დან სამ­შობ­ლო­ში დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლი ტა­ჰა მიხ­ვ­და, რომ მი­სი თა­ო­ბის პო­ე­ტებ­მა შეწყ­ვი­ტეს გან­ვი­თა­რე­ბა, აღ­არ სურ­დათ შეც­ვ­ლა. ამ­ი­ტო­მაც ახ­ალ პრო­ექ­ტ­ზე და­იწყო ფიქ­რი. გა­მოს­ცა ჟურ­ნა­ლი “ალ-ჯა­რა­დი” (“კა­ლი­ე­ბი”). მას­თან ძი­რი­თა­დად ის მო­წი­ნა­ვე ახ­ალ­გაზ­რ­და ხე­ლო­ვა­ნე­ბი თა­ნამ­შ­რომ­ლობ­დ­ნენ, რომ­ლე­ბიც ანგ­რევ­დ­ნენ და არღ­ვევ­დ­ნენ ტა­ბუს რო­გორც ლი­ტე­რა­ტუ­რულს, ას­ე­ვე სექ­სუ­ა­ლურს. ჰუ­და ჰუ­სე­ი­ნი, მუ­ჰა­მედ მეთ­ვა­ლი (ამ­ჟა­მად ცხოვ­რობს აშშ-ში), ბა­ჰაა ავ­ა­დი, მუ­ჰა­მედ ლა­ში­ნი, მა­ჰერ საბ­რი – არც ერ­თი მათ­გა­ნი არ მი­ი­ღო ლი­ტე­რა­ტუ­რულ­მა ელ­ი­ტამ. ის­ი­ნი გა­რი­ყუ­ლე­ბი აღ­მოჩ­ნ­დ­ნენ. ახ­ლად­გა­მო­ცე­მულ, სტილ­თა დი­ფუ­ზი­უ­რო­ბით და ან­არ­ქიზ­მით გა­მორ­ჩე­ულ ჟურ­ნალს კი ში­ნა­არ­სის გა­მო “ამ­ე­რი­კუ­ლი” უწ­ო­დეს.
1999 წლის და­საწყის­ში დევ­ნი­ლი პო­ე­ტი პრეს­ტი­ჟუ­ლი სა­ხელ­მ­წი­ფო ორ­გა­ნოს, ჟურ­ნალ “ალ-კა­ჰი­რას” (კა­ი­რო) რე­დაქ­ტო­რი გახ­და. ეს ეგ­ვიპ­ტუ­რი წიგ­ნის გე­ნე­რა­ლუ­რი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის (General Egyption book Organization) თავ­მ­ჯ­დო­მა­რის სა­მირ სარ­ჰა­ნის და­ჟი­ნე­ბუ­ლი მოთხოვ­ნით მოხ­და. სარ­ჰა­ნი ხე­დავ­და, რომ ჟურ­ნა­ლის დო­ნემ კა­ტას­ტ­რო­ფუ­ლად და­ი­წია და საქ­მის გა­მოს­წო­რე­ბა ტა­ჰას მი­ან­დო. ტა­ჰამ გა­ა­კე­თა ეს, თუმ­ცა მხო­ლოდ ხუ­თი ნომ­რის გა­მო­ცე­მა მო­ას­წ­რო. წინ წა­მოს­წია ფე­მი­ნიზ­მი­სა და პოს­ტ­კო­ლო­ნი­უ­რი ლი­ტე­რა­ტუ­რის თე­მე­ბი. ჟურ­ნა­ლი და­ხუ­რეს. აჰ­მად ტა­ჰა, რომ­ლის მო­საზ­რე­ბებს ვე­რაფ­რით შე­ე­გუა ერთ-ერ­თი გა­მომ­ცე­მე­ლი, ის­რა­ე­ლის მო­ძუ­ლე აბუ ოუფი, ამ­ე­რი­კის ჯა­შუ­შად გა­მო­აცხა­დეს. ეს კონ­ფ­ლიქ­ტი პო­ლი­ცი­ა­ში დას­რულ­და.
ტა­ჰა “ალ-ჯა­რა­დის” შემ­დეგ ნო­მერს მი­უბ­რუნ­და, სა­დაც ასპ­რე­ზი ის­ევ ახ­ალ­გაზ­რ­დებს ეთ­მო­ბათ. ტა­ჰა ბევრს მუ­შა­ობს ახ­ალ­გაზ­რ­დებ­თან. “შე­საძ­ლოა მათ სიღ­რ­მე აკ­ლი­ათ, მაგ­რამ გულ­წ­რ­ფელ­ნი არ­ი­ან და იც­ი­ან, თუ რა ხდე­ბა მათ გარ­შე­მო”, – აღ­ნიშ­ნავს პო­ე­ტი. 1987-1992 წლებ­ში შექ­მ­ნი­ლი მი­სი ლექ­სე­ბი გა­ერ­თი­ან­და კრე­ბულ­ში სა­ხელ­წო­დე­ბით “კედ­ლე­ბის იმ­პე­რია”. ეს გა­მო­ცე­მა, ის­ე­ვე, რო­გორც “მა­გი­და 48”, თარ­გ­მ­ნი­ლია ინგ­ლი­სუ­რად.
ამ­ჟა­მად ტა­ჰა ლექ­სე­ბის მე­ოთხე კრე­ბულ­ზე მუ­შა­ობს.

ნი­ნო დო­ლი­ძე

მე­თევ­ზე

ვუძღ­ვ­ნი ვა­ი­ლი-ლ-მა­ითს
ის ზან­გი კა­ცი სა­მოც­და­ათს მი­ტა­ნე­ბუ­ლი
იჯ­და ტბის პი­რას შა­ბა­თის დი­ლას
ვე­ლო­სი­პე­დი ედო გვერ­დით
მაგ­ნი­ტო­ფო­ნი
და სულ ცო­ტა მა­რი­ხუ­ა­ნა.
იც­ო­და კაც­მა, ეს იყო მი­სი უკ­ა­ნას­კ­ნე­ლი მშვე­ნი­ე­რი დი­ლა ამ ტბა­ზე
და შემ­დეგ დი­ლას
წარ­ს­დ­გე­ბო­და იგი მორ­ჩი­ლად უფ­ლის წი­ნა­შე
ჯი­ბე­ში თა­ვი­სი ქე­რა ქა­ლე­ბის ალ­ბო­მი ედო
რო­მე­ლიც არ და­ვიწყე­ბო­და, თუმც სიკ­ვ­დი­ლის­თ­ვის ემ­ზა­დე­ბო­და
ალ­ბომ­ში ყვე­ლა სუ­რა­თი დრო­ის, წუ­თე­ბის მი­ხედ­ვით ეწ­ყო
რომ ეპ­ა­სუ­ხა ღმერ­თის კითხ­ვებ­ზე და და­ე­ფა­რა დაბ­ნე­უ­ლო­ბა
ის კა­ცი ძა­ლი­ან მა­ღა­ლი იყო
და იყო მარ­ტო­სუ­ლი
და სწამ­და იმ კაცს, რომ სა­მოთხე­ში იქ­ნე­ბო­და მი­სი ად­გი­ლი
არა იმ­ი­ტომ, რომ რამ­დე­ნი­მე დი­ლაა უკ­ვე
რაც სმას მო­ეშ­ვა
ან­და ქა­ლე­ბი მი­ა­ტო­ვა სიკ­ვ­დი­ლის შემ­დეგ
მა­რი­ხუ­ა­ნას ქი­საც და­კარ­გა
და­საფ­ლა­ვე­ბის ზე­და­ხო­რა­ში
არ­ა­მედ
იმ­ი­ტომ, რომ ბო­ლო წამ­ში ალ­ბო­მის ყდა­ში
თა­ვი­სი შიშ­ვე­ლი ქა­ლე­ბის გვერ­დით
ქრის­ტეს სუ­რა­თის მო­თავ­სე­ბა
არ და­ა­ვიწყ­და.

ამ­ბა­ვი

გა­და­აქვს ერთ მწყემსს მთაგ­რე­ხილ­ზე
თა­ვი­სი კოს­მი­უ­რი სა­ზი­და­ვი
ჩა­უ­ჭი­დია ხე­ლი უხ­ე­ში ბაწ­რის­თ­ვის
შორ­დე­ბა იგი ჭრელ ამ­უ­ლე­ტებს და ჩი­ვილს მტან­ჯ­ველ ტკი­ვილ­ზე
კე­ტავს გა­ლა­ვანს არ­ა­ბეს­კის
და კე­ტავს მის მცველს
მცველს ას­ო­ე­ბის თუ სა­ხე­ლე­ბის
ტო­ვებს თაფ­ლის და ცო­მის ბურ­თებს აალ­ე­ბუ­ლებს
ტო­ვებს გზებ­სა და თავ­შე­საფ­რებს
ქა­ლებს და კა­ცებს უთ­ა­ვო­ებს და უტ­ა­ნო­ებს
კე­ტავს მთვლე­მა­რეთ და კე­ტავს მშივ­რებს
ნა­წი­ლე­ბის­გან შიშ­ველ სხე­უ­ლებს
ავ­ად­მ­ყო­ფებს თუ ექს­ტაზ­ში მყოფთ
უგ­ერ­გი­ლო­ებს
აი, ასე…
გრძნობს ახ­ლა მწყემ­სი ნე­ტა­რე­ბას სიტყ­ვე­ბით უთქ­მელს
და ისვ­რის ლა­სოს ქა­ლა­ქე­ბის­კენ
რომ­ლე­ბიც პა­ნი­კუ­რი ში­შით მო­ცულ­ნი გარ­ბი­ან სად­ღაც
მა­თი ეპ­ო­ქე­ბი ერთ­მა­ნეთ­ში გა­დახ­ლარ­თუ­ლა
და ეჩ­ე­ხე­ბა გა­ლავ­ნე­ბი გა­ლავ­ნებს, კედ­ლე­ბი კედ­ლებს:
კა­ი­რო­სი და მა­ნი­ლის
ხი­რო­სი­მი­სა და ბე­ი­რუ­თის
ბაღ­და­დი­სა და სან­ტი­ა­გო­სი
იოჰ­ა­ნეს­ბურ­გი­სა და თე­ლა­ვი­ვის
სწო­რედ ამ დროს…
გრძნობს მწყემ­სი თრო­ბას
და ისვ­რის ლა­სოს მე­ო­რედ დრო­ის მი­მარ­თუ­ლე­ბით
დრო­ის, იმ დრო­ის, დე­და­მი­წის გულს და კუდს რომ ჰყოფს
და იჭ­ერს ქალს, რო­მე­ლიც თა­ვი­სი კა­ცის სხე­უ­ლის ნა­წი­ლებს
აგ­რო­ვებს ჭა­ო­ბის შლამ­ში
ას­ე­ვე კაცს, რო­მე­ლიც თა­ვი­სი ქა­ლის სა­ხელს კრეფს მეხ­სი­ე­რე­ბა­ში ბი…იმ… თუ…
ამგ­ვა­რად
აღ­წევს მწყემ­სი ორ­გაზმს
და ეუფ­ლე­ბა თა­ვი­სი კოს­მი­უ­რი სა­ზი­და­ვის ხორცს
და აგ­დებს მას
დე­და­მი­წის­გან ძა­ლი­ან შორს.

“არ­ა­ბეს­კა”

დგას არ­ა­ბეს­კი, ვით დაბ­რ­კო­ლე­ბა ჩვენს და მათ შო­რის
მა­ლე შთან­თ­ქა­ვენ მას ქვე­მე­ხე­ბი, მაგ­რამ ლოც­ვა ის­ევ აღ­ად­გენს
მის ხვრე­ლებს გას­წ­ვ­რივ ერთ­მა­ნეთს ცვლი­ან
ხან სიკ­ვ­დი­ლი და ხან გე­ნერ­ლე­ბი:
თა­ვის ქა­ლე­ბი
ნა­ხე­ვარ­მ­თ­ვა­რე­ე­ბი
სამ­შობ­ლო­ე­ბი
საბ­რ­ძო­ლო მოწყო­ბი­ლო­ბე­ბი
მე­ო­რე მხა­რეს კი თავს იყ­რი­ან
მცვე­ლე­ბი
ბრმე­ბი
კეთ­როვ­ნე­ბი და სუ­ლე­ლე­ბი
ყო­ვე­ლი მათ­გა­ნი მის­კენ მი­დის
ყვე­ლა სხე­უ­ლი იქ გა­ი­ელ­ვებს
ხო­ლო გუ­ლი კი თი­თო­ე­უ­ლი
იწ­ვე­ბა მას­ში.

უკ­ა­ნას­კ­ნე­ლი ცეკ­ვა ან­ვარ ქა­მელ­თან

რო­გორც ყო­ველ­თ­ვის
მო­მა­ვალ­შიც შენ­გან სულ ოდ­ნავ გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლი აზ­რი მექ­ნე­ბა –
ვინ უნ­და მოკ­ვ­დეს უფ­რო ად­რე
მარ­ქ­სი
თუ ქმა­რი იმ ქა­ლი­სა, გვერ­დით რომ მი­წევს
ხა­კის­ფე­რებ­ში გა­მოწყო­ბი­ლი გე­ნე­რა­ლი
თუ გე­ნე­რა­ლი ჯინ­სი­ა­ნი
მაგ­რამ როს ღა­მე უკ­ა­ნას­კ­ნელ წუ­თებს და­ით­ვ­ლის
ჩვენ შევ­თან­ხ­მ­დე­ბით, რომ სუყ­ვე­ლა გარ­და­იც­ვ­ლე­ბა
ჩვენ შევ­თან­ხ­მ­დე­ბით და ყვე­ლა­ფერს მი­ვუ­ჩენთ ად­გილს
მა­შინ, რო­დე­საც მომ­დევ­ნო მიმ­წუხრს
ამ ცხოვ­რე­ბი­დან შე­ნი ბო­ლო და სა­მუ­და­მო გამ­გ­ზავ­რე­ბის ჟა­მი დად­გე­ბა.

© ”არილი”