დათო ქარდავა – ვე­გე­ტა­რი­ა­ნელ­თა კუნ­ძუ­ლი

“ბავ­შ­ვი, რო­მე­ლიც სო­ლო­მო­ნის კუნ­ძუ­ლებ­თან ღია ზღვა­ში ორი დღის წინ უგ­ო­ნოდ მყო­ფი ვი­პო­ვეთ, არ მომ­კ­ვ­და­რა. სა­ო­ცა­რია, მაგ­რამ ეს ვე­ლუ­რი არ­სე­ბა დღი­თიდ­ღე არაჩ­ვე­უ­ლებ­რივ მო­ხერ­ხე­ბუ­ლო­ბა­სა და საზ­რი­ა­ნო­ბას იჩ­ენს…” – კა­პი­ტან მორ­ტი­ნეს მას­პე­როს დღი­უ­რე­ბი­დან.

კუნ­ძუ­ლი იყო პა­ტა­რა…

თუმ­ცა, არც ისე პა­ტა­რა, რო­გორც კონ­ტი­ნენ­ტის მკვიდრს ერ­თი შე­ხედ­ვით შე­იძ­ლება მო­ეჩ­ვე­ნოს. თვი­თონ კუნ­ძუ­ლე­ლე­ბი თა­ვი­ან­თი სამ­შობ­ლოს სიმ­ცი­რეს ვერ ამჩ­ნევდნენ, პი­რი­ქით, შე­იძ­ლე­ბა ითქ­ვას, ხალ­ვა­თა­დაც კი გრძნობ­დ­ნენ თავს.

კუნ­ძულ­ზე ჰა­ვა ტრო­პი­კუ­ლი იყო, მი­წა – ნო­ყი­ე­რი, წყა­რო­ე­ბი – ცი­ვი და კამ­კა­მა.

ოკ­ე­ა­ნე­ში ჩა­კარ­გუ­ლი მი­წის ამ ნაგ­ლეჯს, აბ­ო­რი­გე­ნი მო­სახ­ლე­ო­ბა ინ­სუ­ლად მოიხსე­ნი­ებ­და, სა­კუ­თარ თავს კი – ინ­სუ­ლე­ლე­ბად.

ინ­სუ­ლე­ლე­ბი საკ­ვე­ბად მხო­ლოდ მცე­ნა­რე­ულს იყ­ე­ნებ­დ­ნენ. სა­ა­მი­სოდ კუნ­ძულ­ზე უხვად მო­ი­პო­ვე­ბო­და ბა­ნა­ნი, ან­ა­ნა­სი, ქო­ქო­სის კა­კა­ლი და სხვა ბევ­რი გემ­რი­ე­ლი რამ. ასე რომ, ამ მხრი­ვაც კმა­ყო­ფი­ლე­ბი იყვ­ნენ.

თუმ­ცა, ის­ე­ვე რო­გორც ყვე­ლა არ­ა­ინ­სუ­ლელს, ინ­სუ­ლე­ლებ­საც ჰქონ­დათ ერ­თი მცი­რე, შე­იძ­ლე­ბა ითქ­ვას, უმ­ნიშ­ვ­ნე­ლო ნაკ­ლი: ამ უწ­ყი­ნარ­მა არ­სე­ბებ­მა არ­ა­ფე­რი იც­ოდნენ სამ­ყა­რო­ში სხვა ად­ა­მი­ა­ნე­ბის არ­სე­ბო­ბის შე­სა­ხებ. უფ­რო მე­ტიც, გუ­ლუბ­რ­ყ­ვილო და უმ­ე­ცარ ინ­სუ­ლე­ლებს ვერც კი წარ­მო­ედ­გი­ნათ, მშობ­ლი­უ­რი კუნ­ძუ­ლის გარ­და, მყა­რი საყ­რ­დე­ნი, იგ­ი­ვე მი­წა, სხვა­გა­ნაც თუ არ­სე­ბობ­და. კუნ­ძუ­ლის ქვი­ში­ან სანაპ­ი­რო­ზე დაყ­რ­დ­ნო­ბილ ლურ­ჯად მო­ლივ­ლი­ვე ოკ­ე­ა­ნეს მთლი­ა­ნად და­ეპყ­რო მა­თი გონება.

აბა, წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, რო­გორ გა­ოც­დ­ნენ ამგ­ვა­რი “ყოვ­ლის­მომ­ც­ვე­ლი” ცოდ­ნით აღ­ჭურვი­ლი ინ­სუ­ლე­ლე­ბი, რო­დე­საც კუნ­ძულ­ზე რამ­დე­ნი­მე წლის წი­ნათ უგ­ზო­უკ­ვ­ლოდ გაუჩი­ნა­რე­ბუ­ლი და ნა­ად­რე­ვად გა­ჭა­ღა­რა­ვე­ბი­ლი აკ­ი­დე ეძ­ან­დ­რა­ვე­შა გა­მოჩ­ნ­და. პატა­რა აკ­ი­დეს სა­ნა­პი­რო­ზე თა­მა­ში და ზღვის უკ­ი­დე­გა­ნო სივ­რ­ცე­ში სა­ა­თო­ბით ცქერა უყ­ვარ­და. რა­ზე ოც­ნე­ბობ­და პა­ტა­რა აკ­ი­დე? ვინ იც­ის, ვინ იც­ის… გა­უ­ჩი­ნა­რე­ბამდე ინ­სუ­ლე­ლებ­მა იგი ზღვა­ში მოჭყუმ­პა­ლა­ვე ნა­ხეს. მას შემ­დეგ დი­დი დრო გა­ვიდა. პა­ტა­რა აკ­ი­დე­სათ­ვის დროს ტყუ­ი­ლად არ უდ­ე­ნია. ამ კა­ცის მე­ო­რე მოს­ვ­ლით, კუნძულ­ის და­უ­წე­რელ ის­ტო­რი­ა­ში ახ­ა­ლი ერა და­იწყო!

ინ­სუ­ლელ­თა გა­ოგ­ნე­ბამ სა­ყო­ველ­თაო ხა­სი­ა­თი შე­ი­ძი­ნა – სად იყო ამ­დე­ნი ხა­ნი, როგ­ორ იარ­სე­ბა ეს წლე­ბი?! ინ­სუ­ლე­ლი ხომ არც თევ­ზია და, მით უმ­ე­ტეს, არც ზღვის ბინა­და­რი სხვა რო­მე­ლი­მე ცხო­ვე­ლი, კუნ­ძულს მიღ­მა რომ ეარ­სე­ბა?

ყვე­ლა ამ თა­ვი­სა­მატ­კი­ვე­ბელ კითხ­ვა­ზე პა­სუ­ხე­ბის არ არ­სე­ბო­ბა (არც­თუ აკ­ი­დე ეძ­ან­დ­რა­ვე­შას დუ­მი­ლის გა­რე­შე), მას მის­ტი­ციზ­მი­სა და სას­წა­უ­ლის ნის­ლ­ში ხვევდა.

ჭა­ღა­რა აკ­ი­დეს გა­მო­ჩე­ნას­თან ერ­თად, ინ­სუ­ლე­ლებ­მა კუნ­ძუ­ლის ჩრდი­ლო­ე­თით, უმნიშ­ვ­ნე­ლო ფარ­თობ­ზე უდ­აბ­ნოს­მაგ­ვა­რი, ქვი­ში­ა­ნი ად­გი­ლის გა­ჩე­ნაც შე­ნიშ­ნეს.

თა­ვი­დან ამ უჩ­ვე­უ­ლო მოვ­ლე­ნი­სათ­ვის ყუ­რად­ღე­ბა არ­ა­ვის მი­უქ­ცე­ვია, ხო­ლო როდეს­აც უდ­აბ­ნოს გა­ფარ­თო­ე­ბის ვერ შემ­ჩ­ნე­ვა შე­უძ­ლე­ბე­ლი გახ­და, ყვე­ლა­ფე­რი გვიანი იყო: ოქ­როს­ფე­რი მშრა­ლი ზღვა, ქვი­შის პა­ტარ-პა­ტა­რა ტალ­ღე­ბით, ჯი­უ­ტად მი­ი­წევდა კუნ­ძუ­ლის გუ­ლი­სა­კენ და გზად ყვე­ლა­ნა­ირ მცე­ნა­რე­ულს სპობ­და. კუნ­ძულ­ზე დამტყდარ უბ­ე­დუ­რე­ბას ხან­გ­რ­ძ­ლი­ვი, გუ­ლამ­დე გა­მომ­ფი­ტა­ვი გვალ­ვე­ბიც და­ე­მა­ტა. ამ დროს ხე­ებ­ში სა­სი­ცოცხ­ლო წვე­ნე­ბი იმ­დე­ნად შრე­ბო­და, რომ მცე­ნა­რე­ე­ბი ან სა­ერთოდ ვე­ღარ ის­ხამ­დ­ნენ ნა­ყოფს, ან თუ ის­ხამ­დ­ნენ – ძა­ლი­ან მწირს.

ასე და ამგ­ვა­რად, ინ­სუ­ლე­ლე­ბი საკ­მა­ოდ ხან­გ­რ­ძ­ლი­ვი დრო­ის გან­მავ­ლო­ბა­ში ერთად-ერ­თი სა­არ­სე­ბო საკ­ვე­ბის გა­რე­შე რჩე­ბოდ­ნენ. თა­ვად გან­სა­ჯეთ – ბა­ნა­ნის, ანანა­სი­სა და ქო­ქო­სის ოთხ­ჯე­რა­დი მო­სა­ვა­ლი, ნელ­ნე­ლა და შე­უმ­ჩ­ნევ­ლად ჯერ სამ­ჯერად­ით, შემ­დეგ კი ორ­ჯე­რა­დით შე­იც­ვა­ლა.

შვე­ლა – არ­სა­ი­დან, ხსნა – მი­თუ­მე­ტეს. კუნ­ძუ­ლის მფარ­ველ ხის­გან გა­მო­ჩორ­კ­ნილ ღმერ­თ­კაცს სა­ბო­ლო­ოდ აეღო ხე­ლი მორ­ჩილ ინ­სუ­ლე­ლებ­ზე.

კუნ­ძუ­ლი უდ­ა­ვოდ და­სა­ღუ­პად იყო გან­წი­რუ­ლი, რომ არა კი­დევ ერ­თი სას­წა­უ­ლი: აკიდე ეძ­ან­დ­რა­ვე­შამ, ყვე­ლას მუნ­ჯი რომ ეგ­ო­ნა, მო­უ­ლოდ­ნე­ლად ხმა ამ­ო­ი­ღო და და­ბალ ხმა­ზე (ძლივს გა­სა­გო­ნად) აი რა თქვა: სა­ნამ ცა “ცხელ თვალს” და­ხუ­ჭავს, მას არა ერ­თი და ორი ცრემ­ლი დას­ც­ვივ­დე­ბა. ცხა­რე ტი­რი­ლი “ცი­ვი თვა­ლის” შეც­ვ­ლამ­დე გასტანს.

წი­ნას­წარ­მეტყ­ვე­ლე­ბა იშ­ვი­ა­თი სი­ზუს­ტით ახ­და. გა­დარ­ჩ­ნენ! დათ­ქ­მულ დროს თავსხმა, ტრო­პი­კულ­მა ნი­აღ­ვარ­მა იხ­უვ­ლა. ხე­ებ­მა კვლავ იწ­ყეს ნა­ყო­ფის მოს­ხ­მა, წყარ­ო­ე­ბი კი მტკნა­რი წყლის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი მა­რა­გით შე­ივ­სო. თუმ­ცა, წვი­მი­ან დღეებს, რო­გორც წე­სი, კვლავ გრძე­ლი, აუტ­ა­ნე­ლი გვალ­ვე­ბი მოჰ­ყ­ვე­ბო­და ხოლ­მე. ამ­ის მიუხ­ე­და­ვად გუ­ლუბ­რ­ყ­ვი­ლო, მი­ა­მი­ტი ინ­სუ­ლე­ლე­ბი ჭა­ღა­რა აკ­ი­დეს მი­მართ მოზ­ღ­ვავე­ბულ მად­ლი­ე­რე­ბის გრძნო­ბას ვერ მა­ლავ­დ­ნენ. მათ უმ­ძი­მეს მდგო­მა­რე­ო­ბას გრძნე­უ­ლი ეძ­ან­დ­რა­ვე­შას წი­ნას­წარ­მეტყ­ვე­ლე­ბა საგ­რ­ძ­ნობ­ლად ამ­სუ­ბუ­ქებ­და. მარ­თალია, ზღვი­დან მოვ­ლე­ნი­ლი ნა­თელ­მ­ხილ­ვე­ლის ძა­ლებს კუნ­ძუ­ლის ჭირ­ვე­უ­ლი კლი­მატის შეც­ვ­ლა აშ­კა­რად აღ­ე­მა­ტე­ბო­და, მაგ­რამ იგი, იშ­ვი­ა­თი გა­მო­ნაკ­ლი­სის გარ­და, ზუს­ტად იც­ნობ­და წვი­მე­ბის სე­ზო­ნის დაწყე­ბის დღე­სა და გვალ­ვის ხან­გ­რ­ძ­ლი­ვო­ბას. ეს კი, მო­უ­ლოდ­ნე­ლად ცუდ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ჩა­ვარ­დ­ნილ ინ­სუ­ლე­ლებს, სას­მე­ლი წყლი­სა და მცე­ნა­რე­უ­ლი საკ­ვე­ბის მცი­რე მა­რა­გის შექ­მ­ნის სა­შუ­ა­ლე­ბას მა­ინც აძლევ­და.

თვი­თონ აკ­ი­დე ეძ­ან­დ­რა­ვე­შამ წი­ნას­წარ­მეტყ­ვე­ლე­ბის ამ სა­ო­ცა­რი უნ­ა­რის გამო თა­ნა­კუნ­ძუ­ლელ­თა შო­რის უტ­ყუ­ა­რი ნა­თელ­მ­ხილ­ვე­ლის სა­ხე­ლი და­იგ­დო. სულ მა­ლე მას პირ­ვე­ლი თაყ­ვა­ნის­მ­ცემ­ლე­ბიც გა­მო­უჩ­ნ­დ­ნენ. რაც უფ­რო მე­ტი დრო გა­დი­ო­და, მით უფ­რო მე­ტი და მე­ტი ინ­სუ­ლე­ლი ეთ­აყ­ვა­ნე­ბო­და მის ზო­მი­ე­რად ცხიმ­ნა­დებ სხე­ულს. ძალ­ზე ბევ­რი ად­ა­მი­ა­ნი ცდი­ლობ­და მის­თ­ვის რო­გორ­მე ეს­ი­ა­მოვ­ნე­ბი­ნა. სას­მე­ლი წყა­ლი რომ სას­მე­ლი წყა­ლი იყო, მის­თ­ვის არ­ა­ვის ენ­ა­ნე­ბო­და. ინ­სუ­ლე­ლე­ბი­სათ­ვის მთა­ვა­რი იყო: ზღვის ად­ა­მი­ანს თა­ვის ზე­ბუ­ნებ­რივ საქ­მი­ა­ნო­ბა­ში ხე­ლი არ შეშ­ლოდა. ასე ფიქ­რობ­დ­ნენ ის­ი­ნი და ამგ­ვარ ფიქ­რებ­ში გა­დი­ო­და დრო…

თით­ქოს­და, კუნ­ძუ­ლი შე­ე­გუა კლი­მა­ტის აუხს­ნელ ცვლი­ლე­ბას; თით­ქოს­და, ინ­სუ­ლელები მი­ეჩ­ვი­ენ ახ­ალ პი­რო­ბებ­ში ცხოვ­რე­ბას; თით­ქოს­და, ცხოვ­რე­ბის ახ­ალ წეს­საც მოერგ­ნენ, მაგ­რამ რო­გორც მოგ­ვი­ა­ნე­ბით გა­ირ­კ­ვა, მა­თი ყვე­ლა მცდე­ლო­ბა ახ­ალ კლიმა­ტურ პი­რო­ბებ­ში დამ­კ­ვიდ­რე­ბუ­ლიყ­ვ­ნენ, მარ­ცხის­თ­ვის იყო გან­წი­რუ­ლი.

მი­ზე­ზი: უდ­აბ­ნო, რო­მე­ლიც ჩრდი­ლო­ე­თი­დან მი­ზან­მი­მარ­თუ­ლად მი­ი­წევ­და კუნ­ძულის გუ­ლი­სა­კენ, სა­სო­წარ­კ­ვე­თილ ინ­სუ­ლე­ლებს გა­დარ­ჩე­ნის არ­ა­ნა­ირ იმ­ედს არ უტოვებ­და. უდ­აბ­ნოს გა­ფარ­თო­ე­ბა მცი­რე ხნით ჩერ­დე­ბო­და, ის­იც წვი­მე­ბის სე­ზონ­ში, შემ­დეგ კი გა­ვარ­ვა­რე­ბუ­ლი ქვი­შა კვლავ აგრ­ძე­ლებ­და კუნ­ძუ­ლის სიღ­რ­მი­სა­კენ მომაკ­ვ­დი­ნე­ბელ სვლას. შე­დე­გად, კუნ­ძულ­ზე თა­ვის რჩე­ნა გაძ­ნელ­და. გარ­და საჭ­მელ-სას­მე­ლის სიმ­ცი­რი­სა, კუნ­ძუ­ლი საგ­რ­ძ­ნობ­ლა­დაც და­მოკ­ლ­და, თვალ­სა და ხელ­შუა დაპა­ტა­რავ­და, და­ი­ლია.Pსი­ხალ­ვა­თე­ში ცხოვ­რე­ბას მიჩ­ვე­ულ­მა ინ­სუ­ლე­ლებ­მა ერთ­მანეთ­ის სი­ახ­ლო­ვე ვერ აიტ­ა­ნეს და… ჯერ ხმა­მა­ღალ­მა სა­უბ­რებ­მა იმ­ა­ტა, სულ მა­ლე კი კუნ­ძუ­ლის და­უ­წე­რელ ის­ტო­რი­ა­ში პირ­ვე­ლად ინ­სუ­ლელ­მა ინ­სუ­ლელ­ზე ძა­ლა იხ­მა­რა: ერ­თი ასხ­მა ბა­ნა­ნის გუ­ლი­სათ­ვის ვინ­მე იჭ­იბ­მა თა­ვის­სა­ვე მოგ­ვა­რეს თავ­ში ბამბუ­კის კე­ტი ჩაცხო.

ამ­ა­სო­ბა­ში აკ­ი­დე ეძ­ან­დ­რა­ვე­შა, სა­კუ­თა­რი ოჯ­ა­ხის რამ­დე­ნი­მე წევ­რ­თან, ანუ სხვა ეძ­ან­დ­რა­ვე­შებ­თან ერ­თად, არ­ა­ბუ­ნებ­რი­ვი ნი­ჭის წყა­ლო­ბით, კუნ­ძულს ახ­ალ მმართვე­ლად მო­ევ­ლი­ნა. ნი­ჭიც რომ არ ჰქო­ნო­და, იგი თა­ვი­სი გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლი წარ­სუ­ლით, სა­ი­დუმ­ლო­ე­ბით მო­ცუ­ლი გაქ­რო­ბით, ხომ ყვე­ლას­გან გა­მო­ირ­ჩე­ო­და. ამ კუნ­ძულ­ზე, აკ­ი­დეს გარ­და, ყვე­ლა ერთ­ნა­ი­რი იყო. ასე რომ, აკ­ი­დე ეძ­ან­დ­რა­ვე­შა დაბ­რუ­ნე­ბის პირ­ვე­ლი­ვე დღი­დან ინ­სუ­ლელ­თა თავ­კა­ცო­ბი­სათ­ვის იყო გან­წი­რუ­ლი. ოჯ­ა­ხი კი რა. ოჯახი ერთ­პი­როვ­ნუ­ლად გა­ნა­გებ­და მო­წე­უ­ლი მო­სავ­ლის აკ­რებ­ვა­სა და მი­სი გა­ნა­წილე­ბის უმ­ძი­მეს საქ­მი­ა­ნო­ბას.

ცუ­დი ამ­ბა­ვი: ოჯ­ა­ხი ინ­სუ­ლელ­თა აუტ­ა­ნელ პი­რო­ბებ­სა და გა­ჭირ­ვე­ბას, ვერ ამჩნევ­და!  

რა­ღა­ცის შეც­ვ­ლა იყო სა­ჭი­რო….

პირ­ვე­ლად ხმა ერთ­მა რი­გით­მა, თქმა არ უნ­და, არ­აფ­რით გა­მორ­ჩე­ულ­მა ინ­სუ­ლელმა ით­რე ან­უ­ცაკ­მა აღ­ი­მაღ­ლა. მან თქვა:

– ზღვის ურჩხუ­ლია ეძ­ან­დ­რა­ვე­შა!

ინ­სუ­ლე­ლე­ბი ამ ნათ­ქ­ვამ­მა გა­ა­ოგ­ნა, თუმ­ცა ხმა არ გა­უ­ღი­ათ.

ან­უ­ცაკ­მა იფ­იქ­რა, სხვა რამ უნ­და მეთ­ქ­ვაო. სულ მა­ლე, ეტ­ყო­ბა მი­აგ­ნო სა­ჭი­რო სიტყვებს და კი­დევ უფ­რო სა­ზა­რე­ლი ხმით და­იყ­ვი­რა:

-ეძ­ან­დ­რა­ვე­შა ზღვის ურჩხუ­ლია!

ინ­სუ­ლელ­თა რი­გებ­ში ჩოჩ­ქო­ლი ატყ­და. ეს იყო და ეს.

“არა, არა, სხვა უნ­და მეთ­ქ­ვა” – ით­რე ან­უ­ცაკ­მა რგოლ­გაყ­რილ ცხვირ­ში ჩა­ი­დუდ­ღუნა, მე­რე ერ­თი ხა­ნო­ბა გა­მომ­შ­რა­ლი კე­ფა იფ­ხა­ნა, გო­ნე­ბაც და­ძა­ბა და კი­დევ ეფ­რო ხმა­მაღ­ლა და­ი­ძა­ხა:

– ურჩხუ­ლია ეძ­ან­დ­რა­ვე­შა ზღვის!

ბუ­ნე­ბით მშვიდ­მა ინ­სუ­ლე­ლებ­მა თა­ვი ვე­ღარ შე­ი­კა­ვეს და ერთ ხმა­ში იღ­რი­ა­ლეს:

– ურჩ-ხუ-ლი! ურჩ-ხუ-ლი! ურჩ-ხუ-ლი!

“მგო­ნი, მი­ვა­გე­ნი სა­ჭი­რო სიტყ­ვებს,” – გა­ი­ფიქ­რა კმა­ყო­ფილ­მა.

ბამ­ბუ­კის გრძელ ჯოხ­ზე დაყ­რ­დ­ნო­ბი­ლი ით­რე ან­უ­ცა­კი წელ­ში ამ­ა­ყად გა­ი­შა­ლა. შიშველ, მზის­გან გა­რუ­ჯულ დუნ­დუ­ლო­ებ­ზე დავ­ლი­ლი ჟრუ­ან­ტე­ლით ინ­სუ­ლე­ლებ­ზე სა­კუთა­რი გავ­ლე­ნის გაზ­რ­და იგრ­ძ­ნო და ბამ­ბუ­კის ჯო­ხი ეძ­ან­დ­რა­ვე­შე­ბის საგ­ვა­რე­ულო ბუნ­გა­ლო­სა­კენ გა­ის­რო­ლა.

აღგ­ზ­ნე­ბულ­მა ინ­სუ­ლე­ლებ­მა კუნ­ძუ­ლის სწო­რუ­პო­ვა­რი წი­ნას­წარ­მეტყ­ვე­ლის მოშორ­ე­ბა გა­დაწყ­ვი­ტეს. მა­თი აზ­რით, ბუ­ნე­ბის უც­ნა­უ­რი ჭირ­ვე­უ­ლო­ბა და ქვი­შის ეს უსაშ­ვე­ლო მოზ­ღ­ვა­ვე­ბა, სწო­რედ რომ აკ­ი­დე ეძ­ან­დ­რა­ვე­შას გა­მო­ჩე­ნის დღი­დან დაიწყო. ინ­სუ­ლე­ლებ­მა ბევ­რი სხვა ნა­აზ­რე­ვიც პირ­ში მი­ა­ხა­ლეს პალ­მის ტო­ტე­ბით დაწნულ ტა­ლა­ვერ­ზე ფეხ­მორ­თხ­მით მჯდომ ამ­ინ­დის უბ­ად­ლო წი­ნას­წარ­მეტყ­ველს.

გა­ვე­შე­ბულ ინ­სუ­ლელ­თა რი­გებს გა­თა­მა­მე­ბუ­ლი ით­რე ან­უ­ცა­კი გა­მო­ე­ყო. მან თქვა: სრუ­ლი­ად ინ­სუ­ლეთს ბნე­ლი ძა­ლა და­ე­პატ­რო­ნა. ჩვენ არ გვინ­და უბ­ა­ნა­ნო, უქ­ო­ქოსო, უან­ა­ნა­სო სი­ცოცხ­ლე. და­ფიქ­რ­დით, ინ­სუ­ლე­ლე­ბო, რას უტ­ო­ვებთ ინ­სუ­ლე­თის მო­მავალ თა­ო­ბას?!

ის­ე­დაც გა­და­რე­უ­ლებს, აბა, რა წა­ქე­ზე­ბა სჭირ­დე­ბო­დათ?

-ბა-ნა-ნი! ბა-ნა-ნი! ბა-ნა-ნი! – იძ­ახ­დ­ნენ ის­ი­ნი.

-ა-ნა-ნა-სი! ა-ნა-ნა-სი! ა-ნა-ნა-სი! – ბღა­ოდ­ნენ ის­ი­ნი.

-ქო-ქო-სი! ქო-ქო-სი! ქო-ქო-სი! – ით­ხოვ­დ­ნენ ის­ი­ნი.

ეძ­ან­დ­რა­ვე­შე­ბის ბუნ­გა­ლოს გარ­შე­მო ხმა­უ­რი “ცხე­ლი თვა­ლის” და­ხუჭ­ვამ­დე გაგრძელ­და. მთე­ლი ეს დრო აკ­ი­დე ეძ­ან­დ­რა­ვე­შა სიმ­შ­ვი­დეს ინ­არ­ჩუ­ნებ­და. ბო­ლოს წა­მოდგა და თქვა:

– მე თქვენ­თ­ვის თავს არ ვზო­გავ. მთელ ჩემ უნ­არს სა­ინ­სუ­ლე­თოს კე­თილ­დ­ღე­ბას ვახმარ. დღე და ღა­მე არ მძი­ნავს, რა­თა წვი­მის მოს­ვ­ლა არ გა­მოგ­რ­ჩეთ, რა­თა მომ­ზა­დებუ­ლე­ბი შეხ­ვ­დეთ გვალ­ვას. რა მრჯის, თუ არა თქვე­ნი და თქვე­ნი შვი­ლე­ბის სიყ­ვარული? იც­ით, რომ მე წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში კუნ­ძუ­ლი­სა და თქვე­ნი ან­ა­ნა­სე­ბის გარეშ­ეც, კარ­გად ვცხოვ­რობ­დი… თა­ნაც, გა­ნა, თქვენ არ ამ­ირ­ჩი­ეთ ბე­ლა­დად? მე გთხო­ვეთ?

ინ­სუ­ლე­ლებს ხმა არ გა­უ­ღი­ათ – გაშ­ტე­რე­ბუ­ლი უს­მენ­დ­ნენ წი­ნას­წარ­მეტყ­ველს. მხოლ­ოდ ით­რე ან­უ­ცაკ­მა გა­ბე­და:

-ქვი­შა?.. ქვი­შა, რო­მე­ლიც კუნ­ძულს გვარ­თ­მევს, გა­ნა შე­ნი დაბ­რუ­ნე­ბის მე­რე არ გაჩნ­და? ინ­სუ­ლე­ლე­ბო, კუნ­ძუ­ლი ხე­ლი­დან გვეც­ლე­ბა…

ის­ევ აყ­ა­ყან­დ­ნენ ინ­სუ­ლე­ლე­ბი.

-კუ-ნძუ-ლი! კუნ-ძუ-ლი! კუნ-ძუ-ლი! – იძ­ახ­დ­ნენ ის­ი­ნი.

აკ­ი­დემ დონ­დ­ლო მარ­ჯ­ვე­ნა შე­მარ­თა. კვლავ ჩა­მოწ­ვა სი­ჩუ­მე კუნ­ძუ­ლის ყვე­ლა­ზე ხალ­ხ­მ­რა­ვალ უბ­ან­ში. ეძ­ან­დ­რა­ვე­შამ, რო­გორც იქ­ნა, ის­ევ ამ­ო­ი­ღო ხმა:

– მე ვი­ცი, რა უდ­ევს გულ­ში ბინ­ძურ ან­უ­ცა­კის…

ამ­ის გამ­გო­ნე საბ­რა­ლო ით­რემ, სა­კუ­თარ ყუ­რებს არ და­უ­ჯე­რა.

-მმე? მმე? – ენ­ის ბორ­ძი­კით კითხუ­ლობ­და იგი. – არ­ა­ფე­რიც არ მი­დევს გულ­ში, სა­ი­დან მო­ი­ტა­ნა…

ინ­სუ­ლე­ლებ­მა იც­ოდ­ნენ რა აკ­ი­დე ეძ­ან­დ­რა­ვე­შას ნა­თელ­მ­ხილ­ვე­ლო­ბის ამ­ბა­ვი, ანუ­ცაკს ეჭ­ვით და­უწყეს ყუ­რე­ბა. ეძ­ან­დ­რა­ვე­შამ კი უფ­რო და­მა­ჯე­რებ­ლად გა­ნაგრძო:

– ინ­სუ­ლე­ლე­ბის მტრებს უნ­დათ, კუნ­ძულს მი­სი ქვი­ში­ა­ნი ნა­წი­ლი მოწყ­ვი­ტონ!

ის­ევ აყ­ა­ყან­დ­ნენ ინ­სუ­ლე­ლე­ბი. მა­თი მრის­ხა­ნე­ბი­სა­გან დაღ­რე­ცი­ლი სა­ხე­ე­ბი ანუ­ცა­კის დაჭყე­ტილ თვა­ლებ­ში ირ­ეკ­ლე­ბოდ­ნენ. თა­ვად ით­რე ან­უ­ცა­კი კი თვალ­სა და ხელ­შუა პა­ტა­რავ­დე­ბო­და.

– კუნ­ძუ­ლის მთლი­ა­ნო­ბა ურღ­ვე­ვია! ჩვენ მის ხელ­ყო­ფას არ და­ვუშ­ვებთ! მო­ვა დრო, ჩვენ კვლავ დავ­ბ­რუნ­დე­ბით იქ, ჩვენ კვლავ ავ­აყ­ვა­ვებთ კუნ­ძუ­ლის ამ ნა­წილს! – შეშლი­ლის ხმით ყვი­რო­და ცბი­ე­რი ეძ­ან­დ­რა­ვე­შა და მის ყო­ველ სიტყ­ვას, ათ­ჯერ უფ­რო მე­ტი გა­ხე­ლე­ბით, ინ­სუ­ლე­ლე­ბი იმ­ე­ო­რებ­დ­ნენ.

-თუ თქვენ ასე გინ­დათ, და თუ ეს ჩემ მშობ­ლი­ურ კუნ­ძულს გა­მო­ად­გე­ბა, მე გა­მო­ვალ ამ ბუნ­გა­ლო­დან და ნე­ბის­მი­ერ თქვენ­განს და­ვუთ­მობ მას. ჩემ­თ­ვის მთა­ვა­რი კუნძუ­ლი და კუნ­ძუ­ლე­ლე­ბია. მე აღ­არ ვარ თქვე­ნი რჩე­უ­ლი წი­ნას­წარ­მე­ეტყ­ვე­ლი. კარ­გად და­ფიქ­რ­დით – მტე­რი ფხიზ­ლობს, კუნ­ძუ­ლი გან­საც­დელ­შია!

ასე და ამგ­ვა­რად, ინ­სუ­ლე­ლე­ბის გა­საკ­ვი­რად, აკ­ი­დე ეძ­ან­დ­რა­ვე­შამ თა­ვის მართლე­ბის გა­რე­შე, თა­ნა­ტო­მელ­თა­გან გან­ცალ­კე­ვე­ბით ცხოვ­რე­ბის სურ­ვი­ლი გა­მოთ­ქ­ვა.

მარ­თა­ლია, ინ­სუ­ლელ­თა გუ­ლებს ეჭ­ვე­ბი ღრნიდ­ნენ, მაგ­რამ მათ ბნე­ლი წარ­სუ­ლის მქო­ნე ბე­ლა­დის გა­დად­გო­მა გა­მარ­ჯ­ვე­ბად მი­ი­ღეს. ერ­თი ხა­ნო­ბა გვა­რი­ა­ნი ცეკ­ვაც გა­ა­ჩა­ღეს, მაგ­რამ, რო­ცა გრძნო­ბე­ბი დაცხ­რ­ნენ, ინ­სუ­ლელ­თა ეჭ­ვებ­მა ერ­თი ათ­ად იბ­არ­ტყეს. და­ფიქ­რ­დ­ნენ: მათ ამ­ი­ე­რი­დან აკ­ი­დე ეძ­ან­დ­რა­ვე­შას ხილ­ვე­ბის გა­რე­შე, რო­გორც ბრმებს ისე უნ­და ეც­ხოვ­რათ. შე­შინ­დ­ნენ… ბუნ­დო­ვა­ნი მო­მავ­ლის ში­შით მზეზე გა­რუ­ჯუ­ლი სა­ხე­ე­ბი არ­ა­ბუ­ნებ­რი­ვად გა­უ­ფერ­მ­კ­რ­თალ­დათ. ცო­ტა ხა­ნიც და ვერ ნახ­ავ­დით ერთ ინ­სუ­ლელ­საც კი, რო­მე­ლიც იმ ის­ტო­რი­ულ ღა­მეს ეძ­ან­დ­რა­ვე­შე­ბის საგვა­რე­უ­ლო ბუნ­გა­ლოს გარ­შე­მო, მუხ­ლებ­ზე არ იდ­გა. მა­თი საქ­ცი­ე­ლი, ინ­სუ­ლელ­თა ლოღიკ­ით, ალ­ბათ, გა­მარ­თ­ლე­ბუ­ლი იყო. ინ­სუ­ლე­ლე­ბი ხომ დი­დი ჭკუა-გო­ნე­ბით არ გა­მო­ირჩე­ოდ­ნენ (ან ვის­გან უნ­და გა­მორ­ჩე­უ­ლიყ­ვ­ნენ?). მათ ერ­თი რამ და­ნამ­დ­ვი­ლე­ბით იცოდნენ – დღეს სიკ­ვ­დილს, ხვალ, ან უკ­ე­თეს შემ­თხ­ვე­ვა­ში, ზეგ სიკ­ვ­დი­ლი სჯობ­და. ამაზე არ­ა­ვინ და­ვობ­და.

სა­ჭი­რო იყო სი­ცოცხ­ლის გა­ხან­გ­რ­ძ­ლი­ვე­ბა­ზე ფიქ­რი. არ­ჩე­ვა­ნიც (პირ­ვე­ლი და თავის­უ­ფა­ლი) გა­კეთ­და: კვლავ აკ­ი­დე ეძ­ან­დ­რა­ვე­შა, თა­ვი­სი პროგ­ნო­ზე­ბი­თა და წი­ნასწარ­მეტყ­ვე­ლე­ბის სა­ო­ცა­რი უნ­ა­რით.

თავ­ჩა­ღუ­ნუ­ლი ინ­სუ­ლე­ლე­ბი “ცხე­ლი თვა­ლის” გა­ხე­ლამ­დე ელ­ოდ­ნენ ბე­ლად­ყო­ფი­ლის გა­მო­ჩე­ნას. წაგ­რ­ძე­ლე­ბულ თა­ვებ­ში სა­ში­ნე­ლი ფიქ­რე­ბი უტ­რი­ა­ლებ­დათ და და­დე­ბითი პა­სუ­ხის მი­ღე­ბამ­დე, დაშ­ლას არ აპ­ი­რებ­დ­ნენ.

ჯი­უ­ტე­ბი იყვ­ნენ ინ­სუ­ლე­ლე­ბი, კი­დევ უფ­რო ჯი­უ­ტი გა­მოდ­გა ზღვი­დან მოვ­ლე­ნი­ლი მა­თი ბე­ლა­დი. მხო­ლოდ მე­ო­რე დღი­სათ­ვის მო­ხერ­ხ­და მი­სი და­ყო­ლი­ე­ბა: აკ­ი­დე ეძ­ანდრა­ვე­შა ინ­სუ­ლელ­თა მა­მო­ბას მას შემ­დეგ და­თან­ხ­მ­და, რო­ცა სას­მე­ლი წყლის ერ­თიანი მა­რა­გის შექ­მ­ნა­ზე, მის­თ­ვის სა­სურ­ვე­ლი პა­სუ­ხი მი­ი­ღო.

– მე თქვენ­თან ვიქ­ნე­ბი, – თქვა და ფიქ­რე­ბი­სა­გან შეჭ­მუ­ლი კა­ცის იერ­ით კვლავ ბუნ­გა­ლოს სიღ­რ­მე­ში გა­უ­ჩი­ნარ­და. პირ­ვე­ლი, რაც ჭა­ღა­რა ბე­ლად­მა ჰა­მაკ­ში ჩა­წო­ლამდე გა­ა­კე­თა, თა­ვი­სი უფ­რო­სი ძმის­შ­ვი­ლის მოხ­მო­ბა იყო.

– შვი­ლო ოგ­უნ, – მი­მარ­თა მან ხუ­ჭუ­ჭა ინ­სუ­ლელს, – დღე­ი­დან სას­მელ წყალს შენ გაანა­წი­ლებ. ყვე­ლას არ ეყ­ო­ფა, რა­მე უნ­და მო­ი­ფიქ­რო…

ახ­ალ­გაზ­რ­და ოგ­უნ­მაც მო­ი­ფიქ­რა – მტკნარ წყალ­ში მან, ზო­მი­ე­რი დო­ზით, ზღვის წყალი შე­უ­რია.

ინ­სუ­ლე­ლებს წყლის გე­მო არ მო­ე­წო­ნათ. თუმ­ცა, ამ შემ­თხ­ვა­ში რა­ო­დე­ნო­ბამ ხა­რისხი აშ­კა­რად და­ჯაბ­ნა. პირ­ვე­ლად ჭა­ღა­რა ეძ­ან­დ­რა­ვე­შას ზღვით მოვ­ლე­ნი­დან სასმე­ლი წყა­ლი, რომ იტყ­ვი­ან, თავ­ზე სას­ხ­მე­ლად ჰქონ­დათ (ვის­ღა ახ­სოვ­და ით­რე ან­უცაკი და მი­სი მო­წო­დე­ბე­ბი).

ინ­სუ­ლე­ლებ­მა ჭარ­ბ­წყ­ლი­ა­ნო­ბის ეს ფაქ­ტი სა­ერ­თო სა­კუნ­ძუ­ლო დღე­სას­წა­უ­ლის მიზ­ე­ზად აქ­ცი­ეს. მთე­ლი ღა­მე არ ეძ­ი­ნა კუნ­ძულს. ზე­ი­მობ­და ყვე­ლა: მსუ­ქა­ნი და გამხდა­რი; მა­ღა­ლი და და­ბა­ლი; ქა­ჩა­ლი და ხე­შეშ­თ­მი­ა­ნი…

…მხო­ლოდ ბე­ლა­დი იყო უხ­ა­სი­ა­თოდ!

ბე­ლა­დის გულს მწა­რე ფიქ­რე­ბი ღრნიდ­ნენ. სა­ფიქ­რა­ლი კი მას მარ­თ­ლაც რომ თავზე საყ­რე­ლად ჰქონ­და. გა­ურ­კ­ვე­ვე­ლი იყო მი­სი მო­მა­ვა­ლი – გა­ურ­კ­ვე­ვე­ლი და უიმ­ე­დო: ორ­ი­ო­დე თვეც და ბე­ლა­დის წი­ნას­წარ­მეტყ­ვე­ლე­ბის სა­ო­ცა­რი უნ­ა­რი, რა­მაც აკ­ი­დე ეძან­დ­რა­ვე­შა თა­ნა­ტო­მე­ლებ­ში ხის­გან ნა­ჩორ­კ­ნი ღვთა­ე­ბის ტოლ კა­ცად აქ­ცია, დაილე­ვა, სა­ბო­ლო­ოდ გაქ­რე­ბა. არ­ა­და, მარ­თ­ლაც რა უნ­და ქნას, რო­ცა მა­ტე­რი­კი­დან ჩა­მოყო­ლი­ლი ხე­ლის ტრან­ზის­ტო­რის გალ­ვა­ნუ­რი ელ­ე­მენ­ტე­ბი “დაჯ­დე­ბი­ან”, ხმა­რე­ბი­სათვის უვ­არ­გი­სი გახ­დე­ბი­ან? სად შე­ივ­სოს ჭა­ღა­რა ეძ­ან­დ­რა­ვე­შამ ეს და­ნაკ­ლი­სი? ვინღა მი­აწ­ვ­დის პროგ­ნოზს მო­სა­ლოდ­ნე­ლი ამ­ინ­დის შე­სა­ხებ?

რამ­დე­ნი­მე თვეც და აკ­ი­დე ეძ­ან­დ­რა­ვე­შას მე­ფუ­რი ცხოვ­რე­ბი­დან აღ­ა­რა­ფე­რი დარჩე­ბა. შერ­ცხ­ვე­ნილ­სა და გა­რი­ყულს მა­საც მო­უ­წევს გა­დარ­ჩე­ნი­სათ­ვის ბუ­ნე­ბასთან ჭი­დი­ლი… თუ ამ­ის სა­შუ­ა­ლე­ბა მის­ცეს, რა თქმა უნ­და. თუმ­ცა, ეს დრო ჯერ არ დამდგა­რა. მა­ნამ­დე კი ინ­სუ­ლელ­თა თავ­კა­ცი ჩვე­უ­ლი, შთა­გო­ნე­ბუ­ლი ღმერ­თ­კა­ცის იერით გა­ნაგ­რ­ძობს თა­მაშს. იც­ის ბე­ლა­დო­ბის ხიბ­ლი და იმ­ი­ტო­მაც. მის­თ­ვის რამ­დე­ნი­მე თვეს კი არა, ყო­ველ დღე­სა და სა­ათს აქვს მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა. თა­ნაც, არც მთლად უიმ­ედოდაა საქ­მე. ვინ იც­ის, იქ­ნებ, ერთ მშვე­ნი­ერ დღეს გა­ი­ხე­დოს და კუნ­ძუ­ლის მახ­ლობლად, მის­მა მკრთალ­სა­ხი­ან­მა მე­გობ­რებ­მა ჩა­უშ­ვან ღუ­ზა? ისე რო­გორ შე­ირ­ცხ­ვე­ნენ თავს, ერ­თი აკ­უ­მუ­ლა­ტო­რი, ან წყვი­ლი გალ­ვა­ნუ­რი ელ­ე­მენ­ტი მა­ინც არ ჩა­მო­უ­ტანონ? მა­შინ მის მე­ფო­ბას ხომ და­სას­რუ­ლი არ ექ­ნე­ბა!

ეჰ, გა­მოჩ­ნ­დე­ბოდ­ნენ და…

***

ამ იმ­ე­დით აკ­ი­დე ეძ­ან­დ­რა­ვე­შამ კი­დევ ერ­თი ხან­გ­რ­ძ­ლი­ვი თვე იც­იცხ­ლა. ერ­თი თვის შემ­დეგ ელ­ე­მენ­ტე­ბი “დაჯ­დ­ნენ”. ტრან­ზის­ტო­რის და­დუ­მე­ბი­დან კი­დევ ერ­თი თვის თავ­ზე ინ­სუ­ლე­ლებ­მა ბე­ლა­დის პროგ­ნო­ზი­რე­ბის უნ­არ­ში ეჭ­ვი შე­ი­ტა­ნეს, უდ­ი­დესი მმარ­თ­ვე­ლი შე­იპყ­რეს… და სა­დი­ლად მი­ირ­თ­ვეს.

ეს იყო კუნ­ძულ­ზე კა­ნი­ბა­ლიზ­მის პირ­ვე­ლი შემ­თხ­ვე­ვა. პირ­ვე­ლი და არა უკ­ა­ნასკნე­ლი…

© “არილი”