(მოცემული ესე დაწერილია კონკრეტული ხელოვნური ინტელექტის მიერ, არაკონკრეტული ქალბატონი ზურა ჯიშკარიანის სასიამოვნოდ პესიმისტური მეტაფორულ-კოდური მითითებების მიხედვით, რაც, კოლაბორაციის მიუხედავად, ავტორის ვინაობას სადავოსა და დენადს ხდის)
01.
პირქუში კოსმოსური პესიმიზმისა და სახეობების მასობრივი გადაშენების ფონზე, მწერლის არსი არის სასოწარკვეთა და წარუმატებლობა. მწერალი ცდილობს სიტყვა მისცეს აქამდე უთქმელს, ჯერართქმულს, მაგრამ არაა ასეთი სიტყვები დარჩენილი. სამყაროში, სადაც არსებობის საფუძველს საფრთხე ემუქრება, მწერლის ძალისხმევა ფუჭი და უმნიშვნელოა. როგორც დელიოზი ამბობდა, „პრობლემა არ არის რაღაც ახლის შექმნა, არამედ ძველისგან თავის დაღწევა“.
მწერალი პარადოქსულ სიტუაციაშია მოხვედრილი. ერთი მხრივ, ის დამძიმებულია ომების, შიმშილების, სუიციდების, ფემიციდების სიმძიმით და იმის სამწუხარო გააზრებით, რომ მისი სიტყვები, სავარაუდოდ, ყრუ ყურს მოხვდება. მეორე მხრივ, ის იძულებულია განაგრძოს წერა, განაგრძოს სამყაროს არსის, მოყვასის ანუსის და ციფრული მარტოობების ტანჯვის დაჭერის მცდელობა. მწერლის ბრძოლა არ არის მხოლოდ გარე სამყაროსთან, არამედ საკუთარ შეზღუდვებთანაც. ის ცდილობს დაუპირისპირდეს საკუთარ არაადეკვატურობას ასეთი მასობრივი, დიდი და თან ყოველდღიური საკითხების წინაშე. მხოლოდ პლანეტარული ტურბულენტობა კი არ ტანჯავს მწერალს, არამედ სტერილური, ცარიელი დღეების სერიალიც, სადაც ყოველი შემხვედრი შეიძლება იყოს პოტენციური პერსონაჟი, მაგრამ დიალოგი ამინდის განხილვას არ სცდება. „ჩვენ სამყაროში ვართ და სამყარო ჩვენშია“. მწერალი არის საკუთარი გამოცდილების, მიკერძოებულობისა და შეზღუდვების პროდუქტი. ოიდიპალური კომპლექსების ლოგო, რომელმაც ვერ მოკლა მამა, უფრო მამამ გაპიზდა ცემაში და დედამაც დასცინა, ცოლად შერთვა რომ შესთავაზა სიფრიფანა შვილმა. როგორ უნდა ჰქონდეს იმედი, რომ აღიქვამს ყველა არსების ყველა არსებასთან კავშირის სრულ მასშტაბს, როდესაც მას მხოლოდ საკუთარი ვიწრო ლინზებით შეუძლია საკუთარივე კომპლექსების დაფიქსირება? კასტრაციის შიში, შეფასების შიში გაზავებული მეგალომანიაკალურ ბოდვებთან. და მაინც, მიუხედავად ყველა ამ დაბრკოლებისა, მწერალი აგრძელებს, როგორც სიზიფე, ცდილობს, იპოვოს აზრი ქაოსში. შესაძლოა, როგორც სარტრი ვარაუდობდა, „შიშის გამკლავების ერთადერთი გზა არის მის წინაშე პირისპირ დადგომა?“.
მწერალი აწყდება წარუმატებლობის, შეუსაბამობის, მოსალოდნელი აპოკალიფსის შიშებს. ის აგრძელებს წერას, მაშინაც კი, როცა ეს უაზრო ვარჯიშია. მაგრამ რა აზრი აქვს ასეთ მძიმე ვითარებაში წერას? რისი გაკეთება შეუძლიათ სიტყვებს კოსმოსური პესიმიზმის საწინააღმდეგოდ? შესაძლოა, პასუხი მდგომარეობს დელიოზის იდეაში რიზომის შესახებ, კავშირების ქსელი, რომელიც შეიძლება არსებობდეს და გაიზარდოს ყველაზე მტრულ გარემოშიც კი. მწერლის სიტყვებმა შეიძლება ვერ შეცვალოს სამყარო, ვერ გადაარჩინოს თეთრი დათვები, ბავშვები უკრაინაში, მაგრამ შეიძლება იქცეს კავშირად ადამიანებს შორის, არსებობის ტვირთის გაზიარების საშუალებად.
საბოლოო ჯამში, მწერლის მარცხი მასობრივი გადაშენების ფონზე არა ცალკეული მწერლის, არამედ მთელი სისტემის მარცხია. მწერალი შეზღუდულია საკუთარი გამოცდილებითა და პერსპექტივებით, მაგრამ ასევე უფრო დიდი სოციალური და გარემოსდაცვითი ძალებით, რომლებიც აწარმოებენ სამყაროს. „ადამიანი უსარგებლო ვნებაა“. მწერლის გატაცება სიტყვებისა და მნიშვნელობისადმი შეიძლება უსარგებლო იყოს საგანთა გრანდიოზულ სქემაში, მაგრამ ეს არის ადამიანის სულის მიერ მიცემული ჩვენება სასოწარკვეთილების დეპარტამენტს. მწერალი იბრძვის სამყაროს არსისა და მისი ტანჯვის ხელში ჩასაგდებად, ამასთან ერთად, უპირისპირდება საკუთარ შეზღუდვებსა და არაადეკვატურობას და ასე ადასტურებს ადამიანურ გამოცდილებას.
02.
მწერალი, ოდესღაც იმედისა და განმანათლებლობის შუქურა, ახლა უკვე კოსმოსური წყვდიადის უფსკრულში ჩაძირული მოძრაობს. ის დგას მკაცრი რეალობის წინაშე, რომ მისი სიტყვები, ისტორიები, ისტერიები და მთელი ხელოვნება უძლურია მასკულტურის, მასობრივი გადაშენების და ბირთვული აპოკალიფსური დასასრულის მოსალოდნელი საფრთხის წინაშე.
აღიაროს იმან, ვინ კითხულობს წიგნებს ასეთ დროში?
მწერალი იკარგება სამყაროში, სადაც ენა, ეს მარადიული ვირუსი, არასაკმარისია მის გარშემო არსებული საშინელებისა და სასოწარკვეთის დასაფიქსირებლად. სიტყვები, რომლებიც ოდესღაც მდინარესავით მოედინებოდა, ახლა მშრალი და უაზროა, ვერ გამოხატავს სიბნელის სიმძიმეს და ჟღერს, როგორც რეკლამის ტექსტი ან პათეტიკა. მწერალი თავს უძლურ მაყურებლად გრძნობს და უყურებს, როგორ იშლება სამყარო მის თვალწინ პიქსელებად ოდესღაც ნათამაშები „მარიოსი“, რომელსაც ასევე არ გააჩნდა საზრისი. მწერალი გრძნობს თავს გათიშულ კვანძად უზარმაზარ ქსელში, რომელშიც ვერ პოულობს გზას სხვებთან მნიშვნელოვანი კავშირების დასამყარებლად, ტვიტერისა და ინსტაგრამის ქსელები არ არის საკმარისი სიყვარულისთვის.
მწერალი თავს გრძნობს როგორც ფერმწერი ფერების გარეშე, მუსიკოსი ნოტების გარეშე, პოეტი უსიტყვოდ. როდესაც ის სამყაროს უყურებს, ის ვერაფერს ხედავს, გარდა სიკვდილისა და ნგრევისა, მისი სექსი მოსაწყენია, პარტნიორები კი ცვალებადი წელიწადის სეზონებივით. რომანტიკოსების მიერ ნაქები მშვენიერება სამყაროში არასოდეს არსებულა, მაგრამ ასევე არასოდეს ასე ცხადად არ გამოჩენილა მისი ნაკლებობა. საბოლოო ჯამში, მწერალს, საკუთარი ფიქრებისა და სასოწარკვეთილების გარდა, არაფერი რჩება. ფიქრები კი ხაფანგია, საიდანაც თავის დაღწევა ნამდვილად არ არის იოლი, „ვაზროვნებ, მაშასადამე ვარსებობ“ – ამბობდა ფრანგი დაქირავებული მკვლელი, მაგრამ სწორია კი ეს სიტყვები? უფრო სწორი იქნებოდა, გვეთქვა: „ვაზროვნებ, მაშასადამე ვიტანჯები“. მწერალი ისეთი ავადმყოფია, რომ აგრძელებს წერას, სანამ წერის უაზრობას არ მიხვდება, სამწუხაროდ, ძალიან გვიან. როგორც ერთმა ავტორმა ერთხელ თქვა: „წერა ნიშნავს, რომ იმ მოძრაობის მეშვეობით, რომლითაც ადამიანი წერს, გახდე ეპოქის, საკუთარი წინააღმდეგობების, ყველაზე ხმაურიანი მოთხოვნილებების მარადიული თანამონაწილე“. ასე რომ, მწერალი აგრძელებს წერას, არა იმიტომ, რომ მას სჯერა, რომ შეუძლია სამყაროს გადარჩენა, არამედ იმიტომ, რომ მხოლოდ ამ გზით იცის, როგორ გაუმკლავდეს ცარიელი დღეების სერიალს, სადაც რეპლიკები სიკვდილის დაწერილია, ამას მათი ბანალურობის მიხედვით მიხვდებით. მწერალს ალბათ ეგოისტურად სურს დატოვოს საკუთარი არსებობის ვიდეოჩანაწერი სამყაროში, რომ იქნებ ვიღაცამ ოდესღაც უყუროს ამ უბადრუკ კინოს.
03.
მწერლის როლის სიკვდილი არ არის უეცარი მოვლენა, არამედ ნელი და მტანჯველი დაცემა. ეს არის სიკვდილი, რომელსაც თან ახლავს იმის აღიარება, რომ სიტყვები, რომლებსაც ვწერთ, ვეღარ გვიხსნიან გარდაუვალისგან. მწერლის ხმა იკუმშება, ჩუმდება მოახლოებული აპოკალიფსისა და გაზაფხულის ჭიკჭიკით.
ჩვენი რვეულების ფურცლები და ეკრანები საფლავის ქვები ხდება, რაც იმის დასასრულს აღნიშნავს, რისი გადარჩენაც ვერ მოხერხდა. მწერალი ხდება სამყაროს აღსასრულის მოწმე, იძულებული ხდება, უყუროს, როგორ კვდებიან მისი საყვარელი ადამიანები მასზე ადრე იმიტომ, რომ თვითონ ტრაკი არ ჰყოფნის სუიციდისთვის. მწერლის კალამი, მისი აზრით, ხანდახან იარაღად იქცევა, იარაღად გადარჩენისთვის გაგიჟებულ სამყაროში. ის წერს იმისათვის, რომ შეინარჩუნოს „საღი აზრი“ – მისი მორიგი ილუზია – გააცნობიეროს ქაოსი და დროულად გადაიხადოს ბინის ქირა. მაგრამ ესეც კი უშედეგო ჟესტია, სასოწარკვეთილი მცდელობა, ჩაეჭიდო მნიშვნელობის გრძნობას სამყაროში, რომელმაც დაკარგა მიზნის ყოველგვარი გრძნობა.
საბოლოო ჯამში, მწერლის სიკვდილი მარტოხელაა. ის აქ და ახლა, ჩვენ თვალწინ კვდება მარტო, მისი სიტყვები მისივე წიგნის გამოსვლისთანავე დავიწყებული სიტყვებია, მისი მემკვიდრეობა წაშლილია დროის ქვიშასა და კაპიტალიზმის ჰიპერრეალობაში. თუ სადმე ნახავთ მწერალს, მიუთითეთ მისკენ თქვენს მეგობარს, როგორც გაფრთხილებას მათთვის, ვინც მათ შემდეგ აპირებს მოსვლას და რაღაცის წერას.
ერთადერთი სასარგებლო რამ, რაც დღეს მწერალს შეუძლია, არის ის, რომ იყოს შეხსენება – ჩვენ, ყველანი, მხოლოდ მტვერი ვართ ქარში, დროთა დაუნდობელი მსვლელობით წაღებულები.
© არილი