ესე (თარგმანი),  პორტრეტი

შერიდან მორლი – ოსკარ უაილდის ციტატები

oscar-wilde 2342

ინგლისურიდან თარგმნა ასმათ ლეკიაშვილ­მა

უცნარია, მაგრამ ჩემს ამქვეყნად მოვლინებას ოსკარ უაილდს უნდა ვუმადლოდე. მამაჩემი, რობერტ მორლი პირველი ინგლისელი მსახიბი იყო, რომელმაც ოსკარი განასახირა ლონდონის სცენაზე და მერეც, ოცდათი წლის შემდეგ კვლავ პირველმა გაცოცხლა იგი ეკრანზე; დიდებაც ბროდვეის თეატში შესრულებულმა ამვე როლმა მოტანა. ამ საგასროლო სპექტაკში ლორდ ალფრედ დუგლასის როლს ახალგაზდა მსახიბი ჯონ ბუქმასტერი ასრულებდა. ის იყო თეატრი სამშობლოს გზას უნდა დასგომოდა, რომ ომიც დაიწყო. ბუქმასტერმა ინგლისში დაბრუნებას რატომღაც ამრიკაში დარჩენა და კანადელების მხარდამხარ ბრძოლა ამჯობინა. ამ ყმაწვილს ლონდონში და ჰყოლია და რობერტ მორლისვის რაღაც საჩუქრები გამოტანებია მასთან. რობერტი ჩამოსულა, ქალისვის მიუგნია, ძღვენი გადაცია და… ცოლადაც შეურთავს. ორდე წელიწადში კი თქვენი მონა-მორ ჩილი მოვლენია ქვეყანას.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ასე რომ, ოსკარ უაილდს ყოველვის განსაკუთრებული ადგილი ეჭრა ჩემს ცხოვრებაში. ვერ დავიჩემებ მისი შემოქმედების ერთადერთი მკვლევარი ვარ-მეთქი, მაგრამ მარლაც პირველი ვიყავი, ვისაც მისი ბიოგრაფიის დაწერა სთხოვეს. ის იყო უარის თქმას ვაპირებდი, რომ გამომცემელმა პარიზში გადაღებული შესანიშნავი ფოტოსურათები მაჩვენა და მეც მყისვე დავთანდი. იქამდე ჩვენ ყველას გვეგონა, რომ ამ უბადლო დრამატურმა სიცოცხლის უკნასნელი წლები ენთაწერელ სიღარიბეში გატარა, მარტოსულმა და დათგუნულმა. ამ სურათებზე კი, სიკდილამდე ექვსი თვით ადრე რომ გადაღია, ისევ ის ძველი ოსკარია: პეწინი, მორთულ-მოკაზმული, თავისი განუყრელი ოქროს სათით… და რაც მთავარია, ერთ-ერთ ფოტოზე ორი ტურფა მოცეკვავე უმშვენებს გვერდს ეიფლის კოშკის ფონზე ამყად მომღიმარს. მართალია, მარტობაში მიიცვალა, მაგრამ მაინც გამახარა იმის შეტყობამ, სიკდილამდე რამდენიმე თვით ადრე ისევ ის ოსკარი რომ ყოფილა და არა შესაბრალისი დავდომილი.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

აქ თავს არ შეგაწყენთ მისი დაცემისა და განადგურების ისტორიით, უჩმოდაც მშვენივრად მოგეხსენებათ ყველაფერი, ისე კი, როცა დიდი სიფთხილით ვარჩევდი რამდენიმეს მისი უამრავი ეპიგრამიდან, სულ იმას ვფიქრობდი, ეს კაცი ძალიან ადრე დაბადებულა-მეთქი. ჩვენს დროში მისგან სანაქებო ტელე-შოუ-წამვანი დადგებოდა, მის შესანიშნავ სხარტულებს კი ხალისით დაუთმობდა ცალკე გვერდს ნებისმირი პერიდული გა მოცემა.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

იგი სწორედ იმ საკუნის დასაწყისში გარდაიცვალა, რომელსაც ძალუძდა მისვის ბედ ნირების მინიჭება, რომელშიც უკეთ გაგებნენ და… სამუშასაც გაჩენნენ. ოს კარი, უბ რალოდ, იმ დროის მსხვერლი აღმოჩდა, რომელსაც ასე მწარედ გა უსრო თა ვისდა სა ვალა­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ლოდ.

­­­­­­­­­­ოსკარი ქალების (და მამაკაცების) შესახებ

ყველა ქალი სფინქსია, ოღონდ იდუმალებას მოკლებული.

­­­­­­­­­­­­

ამრიკელი ქალი ლამაზია და მომხიბლავი. მე ის გონირების თვალუწდენელ უდაბნოში მოკეკლუცე ოაზისს მაგონებს, ნატიფსა და მიმიტს.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

საკმარისია ამრიკელი ქალი ევროპაში აღმოჩდეს და მაშინვე ქრონიკული სენით შეპყრობილს ემსგავსება. სუსტ ჯანთელობას, ალბათ, ევროპული დახვეწილობის ერთ-ერთ ფორმად მიიჩნევს.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ყველა ქალი საკუთარ დედას ჰგავს, არც ერთი მამაკაცი არ ემსგავსება დედას. აი, ქალებისა და მამაკაცების ტრაგედია!

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

არასროს ენდოთ ქალს, რომელიც თავის ნამვილ ასაკს გაგიმღავნებთ. ასთი ქალი ნებისმირი რამის მთქმელია.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ქალი სიყვარულისვის შექნილა და არა ამსაცნობად.

­­­­­­­­­­­­­

ქალი ნებისმიერ მამაკაცს გაკეკლუცება, ოღონდ კი სხვა ქალები ხედავნენ ამას.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ქალებს ყველაფრის ამოცნობა ძალუძთ, გარდა თვალსაჩინოსი.

­­­­­­­­­­­­

უშნო ქალისვის ტირილი თავშესაფარია, ლამაზისვის – განაჩენი.

­­­­­­­­­­­­­­­­­

თუ ნამვილად გინდა ჩასდე იმას, რასაც ქალი გულისმობს (რაც, სხვათა შორის, სახიფათოა), თვალმოშორებლად უყრე, არკი უსმინო.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ლამაზი ქალისვის სექსი გამოწვევაა, შეხედავისვის – თავდაცვა.

­­­­­­­­­­­­­­­­­

ერთობ მიმზიდველი ასკია 35. უამრავმა ლონდონელმა ქალბატონმა იხმარა ჭკუა: 35-ის დარნენ მარად.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ქალი მუდამ უძღნის მამაკაცს თავისი სიცოცხლის ოქროს, მაგრამ ვალის დაბრუნებასაც ითხოვს: თანდათანობით, წვრილი ხურდით.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ნამვილ მამაკაცს მომავალი უნდა ჰქონდეს, ნამვილ ქალს – წარსული.

­­­­­­­­­­­­­

თუ მამაკაცი ჯენმენია, მან საკმაოდ ბევრი რამ იცის ამქვეყნად, და თუ არ არის, ის მცირედიც ავნებს, რაც კი ოდესმე გაგია.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

მამაკაცს ასკი ემტება, ღირსება – არა.

­­­­­­­­­

სამყარო მამაკაცთათვის შექნილა და არამც და არამც ქალების­­­­­­­­­­­­­­­ვის.

­­­­­­­­­­­ოსკარი სიყვარულისა და ქორწინების შესახებ

ნიგარას ჩანქერი სხვა არფერია, თუ არ ძლირი ნაკადი წყლისა, გზააბნელი რომ ეხეთქება უაზრო ლოდებს. სწორედ მისი ხილვისას უნდა შემოიკრან თავში ხელი დაჯახებულმა ამრიკელებმა.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

მამაკაცს ნებისმირი ქალი მინიჭებს ბედნირებას. ცხადია მაშინ, თუკი არ უყვარს.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ცოლინი მამაკაცის ბედნირება იმ ადმინებზეა დამოკიდებული, ვინც მას ცოლად არ შეურთავს.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ძალიან ლამაზი ქალების ქმრები რატომღაც მუდამ კრიმინალურ სამყაროს მიკუთნებიან.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

უამრავი ლონდონელი ქალბატონი ენდობა თანამეცხედრეს. მათი ამოცნობა ადვილია: სულ ერთთავად ბედნირად იღმებიან.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ოცწლინი რომანი ქალს კედლებჩამოქცეულ შენობას ამსგავსებს, ოცწლინი ოჯხური ცხოვრება – რაღაც საჯარო დაწესებულებას.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

სამი ქალი მხიბლავდა მუდამ: დედოფალი ვიქტორია, სარა ბერნარი და ლილი ლენრი. დედოფლის დიდება მატყვევებდა, ბერნარის ხმა და ლილის ტანფეხი. ამ სამიდან ნებისმიერს სიხარულით შევირთავდი.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ყველა ქალის ტრაგედია ის არის მხოლოდ, რომ წარსული მუდამ მისი სატფოა, მომავალი კი – უცლობლად ქმარი.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ცოლ-ქმრულ ცხოვრებაში სამი ადმინი უკვე საზოგადობაა, ორი – ჯერ არფერი.

­­­­­­­­­­­­­­­­­

ქორწინების ურყევი საწინდარია ურთიერგაგებრობა.

­­­­­­­­­­­­­­­­

ქვეყნად არფერი შეედრება გათხოვილი ქალის ერთგულებას. ეს არის რაღაც, რის შესახებაც არფერი იცან ცოლიანმა მამაკაცებმა.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

მერედ ისთი ქალი თხოვდება, რომელიც პირველ ქმარს ვერ იტანდა. მერედ ისთი მამაკაცი ქორწინდება, რომელიც ჭკუას კარგავდა პირველი ცოლისვის. ქალები ბედს ცდიან, მამაკაცები რისზე მიდიან.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

მამაკაცმა, რომელიც დაჯახებას აპრებს, ან ყველაფერი უნდა იცდეს ამქვეყნად, ანდა საერთოდ არფერი.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

მამაკაცს ცოლის მოყვანისაკენ დაღლილობა უბიძგებს, ქალს გათხოვებისკენ – ცნობისმოყვარება. ბოლოს კი იმდი ერთნარად უცრუვდებათ.

­­­­­­­­ოსკარი ამქვეყნიური ყოფის შესა­ხებ

დემოკრატია – ხალხის დათრგუნვა ხალხის მიერ ხალხისავე საკეთილდღეოდ.

­­­­­­­­­­­­­­­­­

კოლუმბამდე ამრიკა მრავალჯერ აღმოჩინეს, მაგრამ რატომღაც არ უნდოდათ გამოტყდომა.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

მე თუ მკითხავთ, ამრიკა არ აღმოჩენიათ; ის მხოლოდ იპვეს.

­­­­­­­­­­­

თუ სადმე წააწყდით ყუთს წარწერით “ამრიკული მშრალი პროდუქტი”, დარმუნებული ბრძანდებოდეთ, რომ ეს ყუთი არფერს შეცავს ამრიკული რომანის გარდა.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

კარგი რამ არის განათლება. მაგრამ სულ მუდამ უნდა გვახსოვდეს: შეუძლებელია იმის სწავლება, რისი ცოდნაც ღირს.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ძალიან სამწუხაროა, ასე ცოტა უსარგებლო ინფორმაციას რომ გვაწდიან.

­­­­­­­­­­­­­­­­

უმეცრება იშვითი ეგზოტიკური ხილია. ხელს შეხებ და მთელი ხიბლი უკვალოდ ქრება.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ერთადერთი რამ, რასაც ისტორია მოითხოვს ჩვენგან, მისი ხელახლა გადაწერაა.

­­­­­­­­­­­­­­

გამოცდა გახლავთ ბრიყვების მიერ დასმული შეკითხვები, რომლებზეც ბრძენთ უჭირთ პასუხის გაცემა.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­

დიდი რადენობით მიღებული ალკოჰოლი თამამად ამუდგება გვერში საწამლავს.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

შრომა მსმელთა კლასის ხვედრია.

­­­­

მცირედი გულახდილობა სახიფათოა, ჭარბი – აშკარად საბედისწერო.

­­­­­­­­­­­­­­­­

მეგობრის ჭირს ყველა გაზირებს, ლხინს – მხოლოდ ერთელები.

­­­­­­­­­­­­

უძრაბა უკნასნელი ნავსაყუდელია გონებაშეზღუდულთათვის.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ცინიკოსი არის ადმინი, რომელმაც იცის ყველაფრის ფასი, მაგრამ არ იცის რა ფასელობას წარმოადგენს ეს ყველაფერი.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

მოდურია ის ტანსაცმელი ჩვენ რომ გვაცვია; მოძველებული – რაშიც სხვები გამოწყობილან.

­­­­­­­­­­­­­­­

არც ერთი დიდი ხელოვანი არ ხედავს საგანს ისთად, როგორიც არის ის სინამვილეში. რომ დანახა, ხელოვანიც არ იქნებოდა.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

საზოგადობა დანაშაულს მოგიტევებს, ოცნებას – არა.

­­­­­­­­­­­­­

არ არსებობს ზნეობრივი და უზნეო წიგნები. წიგნი ან კარგია, ანდა ცუდი.

­­­­­­­­­­­­

პუნტულობა დროის ქურდია.

­­­­­­­

სიმარლე იშვითად არის სრული და არასროს – მარტივი.

­­­­­­­­­­­­­

ცხოვრების წიგნი იწყება ქალ-ვაჟით წალკოტში და მთავდება აპკალიფსით.

­­­­­­­­­­­­­­­

კარგი ადმინი კარგად ასრულებს თავის სიცოცხლეს, ცუდი კი – ცუდად. ამას გვასწავლის ლიტერატურა და სხვას არფერს.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ჩვენ ყველანი მუხლამდე ტალახში ვდგავართ, მაგრამ ზოგი ხომ აჰყურებს ვარლავებს ცაში.

­­­­­­­­­­­­­­­­­

გამოცდილება არის სახელი, რომელსაც ყველა ჩვენს შეცდომას ვარმევთ.

­­­­­­­­­­­­­­

ისთი რამის შესახებ, რაც იმზე უარსია, ვიდრე ამბობენ, საერთოდ არფერს არ ამბობენ.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­

თავდაპირველად ბავვებს მშობლები უყვართ, მოგვინებით აკრიტიკებენ, პატიბით კი არასროს პატიბენ.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

მოხუცებს ყველაფრის სჯერათ, ხანდაზმულებს ყველაფერში ეჭვი ეპრებათ, ახალგაზდებმა იცან ყველაფერი.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

თუკი სიჭაბუკის დაბრუნება გსურთ, გამერეთ ადრინდელი სიგიჟები.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­

უძველესი ტრადიციის თანახმად, ამრიკა ახალგაზდა სახელწიფოა.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ჩვენს დროში ახალგაზდები ფიქრობენ, რომ ფული ყველაფერია. როცა მოხუცდებიან, დანამვილებით ეცდინებათ.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

სჯობს არა გქონდეთ ხიბლი, ვიდრე რეგულარული შემოსავალი.

­­­­­­­­­­­

არცერთი ადმინი არ არის ისთი მდიდარი, საკუთარი წარსულის გამოსყიდვა რომ შეძლოს.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

მტრების შერჩევისას ყოველვის ფხიზლად ვერ იქნები კაცი.

­­­­­­­­­­­

ჩვენს დროში ყველა დიდ ადმიანს ჰყავს საკუთარი მოწაფები. ბიოგრაფიას კი მუდამ იუდა უწერთ.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ერთი ცდომილება მერეს იწვევს, მერე მესამეს და ასე დაუსრულებლად.

­­­­­­­­­­­­­­­

ამქვეყნად ორი ტრაგედიაა: ადმინი არ ღებულობს იმას, რაც სურს და მერე, რაც სურს – ღებულობს.

­­­­­­­­­­­­­­­

ერთი მშობლის დაკარვა უთოდ უბდურებაა, ორვესი კი – დადევრობას ემსგავსება.

­­­­­ოსკარი ოსკარის შესა­ხებ

უპრეტენზიო ადამიანი ვარ: მაკმაყოფილებს ყველაფერი საუკეთესო.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ყველაფერს გავუძლებ ცდუნების გარდა.

­­­­­­­

ჩემს სამიგრაციო ფურცელში ასთი რამ ჩავწერე მხოლოდ: ასკი – 19, პროფესია – გენისი, ქონება – ნიჭი.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

მთელი ჩემი სიბნე ჩემს ცხოვრებაში ჩავაქსოვე, ჩემს ნაშრომებში კი – მხოლოდ ნიჭი.

­­­­­­­­­­­­­­­­

აგრის კედელთან გასაუბრებას არფერი მირჩევნია: ერთადერთია, რომელიც არ მეკამათება.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

როცა ადმინები ერთხმად მეთანმებიან, ვიცი, რომ ვცდები.

­­­­­­­­­­­­­­

ნახევარ მსოფლიოს არა სწამს ღმერთი, მერე ნახევარს ჩემში ეპრება ეჭვი.

­­­­­­­­­­­­­­

როცა მაქებენ, დავირცხვენ ხოლმე; როცა მლანძღავენ მიხარია: ეს იმას ნიშნავს, რომ ციდან ვარლავი მომიწყვეტია.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

სიკდილიც ისთივე მექნება, როგორიც სიცოცხლე: იმზე მეტის დახარვა მომიწევს, რაც მაქვს.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ახალგაზდობის დასაბრუნებლად ყველაფერს ვიღონებ ამქვეყნად; მხოლოდ ვარჯიშს, ადრე ადგომას და დადინჯებას ვერ შეგპირდებით.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

თუკი ასე ეპყრობა ტუსაღებს დედოფალი ვიქტორია, ღირსი არ არის მათი ყოლისა.

­­­­­­­­­­­­­­­

ჩემს სიცოცხლეში აღარ შევიძენ ახალ მეგობრებს, თუმც ვიმედოვნებ სიკდილის შემდეგ მოვიპოვე რამდენიმე.­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

© ”არილი”

Facebook Comments Box