ქეთათო
(სამ სურათად)
“ჩვეულებრივ ჩვენ ვამბობთ, რომ ბავშვები “იზრდებიან”. მაგრამ არის კი ეს ზუსტი გამოთქმა? იზრდება კი რეალურად ბავშვი?
განა არ უნდა გაიაროს ექვსმა, ცხა, თორმეტმა თვემაც კი, სანამ ბავშვი “მიწაზე ჩამოვიდოდეს”? უფრო სწორი ხომ არ იქნებოდა გვეთქვა, რომ ბავშვი იზრდება ქვევითკენ?”
თომას ვაისი
“ბავშვის განვითარების მიმოხილვა”
“ჭკვიანურად კი ლაპარაკობს, მაგრამ ერთი სიტყვაც ვერ გავიგე, ვე!..”
გ.შარიქაძე
ტელევიზორთან გატარებული საღამოები
პირველ სურათში მონაწილე გმირები:
ქეთათო
დედა – იგივე მანანა
მამა – იგივე მერაბ დავლიანიძე
ბებია
მეორე სურათში მონაწილე გმირები:
ლია დეიდა – იგივე ლია მონიავა
დედა – იგივე მანანა
ბებია
ქეთათო
მამა – იგივე მერაბ დავლიანიძე
ბაბუა – იგივე ავთო
მსუბუქი ყოფაქცევის ქალი
მესამე (ბოლო) სურათში მონაწილე გმირები:
ლია დეიდა – იგივე ლია მონიავა
ქეთათო
ბებია
დედა – იგივე მანანა
მამა – იგივე მერაბ დავლიანიძე
ბაბუა – იგივე ავთო
სხდომის თავმჯდომარე
თანაშემწე
ბრალმდებელი
ბრალდებული – იგივე მამა, ანუ მერაბ დავლიანიძე
ბრალდებულის ადვოკატი – ენაბლუ
ერთ-ერთი დამსწრე – პიესა მთავრდება მისი სიტყვებით
სურათი პირველი
ქეთათოს საძინებელი ოთახი.
ქეთათო საბანშია გახვეული. დედა თავთან უზის.
ქეთათო. დედიკო და მელე, ბუამ ალ სეწამა?
დედა. ალა დედა, ლატო უნდა სეეწამა?! ბავცები და ბუა ცელიგდნენ იმიტომ, ლომ ძადოქალმა ის კეთილ ბუათ აქცია… ქო აგალ ცეგეცინდება აწი ბუაცი?
ქეთათო. ალა.
დედა. ქოოდა მაცინ დაიძინე, კაქი?!
ქეთათო. მამა ძელ ალ მოცულა?
დედა. ძელ ალა, მაგრამ მალე მოვა, დედუ. დაიძინე.
ოთახში ბებია შემოიხედავს
ბებია. დაიძინა უკვე ცემმა ციცოქლემ?
ქეთათო. ჯელ ალა.
ბებია. ცენ ცემოგელე მე-ჰ!
დედა. ვიძინებთ ბებიკო და ძაიან გთქოვთ, ქელს ნუ გვისლით, ლა!
ბებია. ქეთუნი, ბება, ეთი წუთით დედიკო ლო წაგალთვა, ალ სეიძება? ცულ ელთი წუთით.
ქეთათო. აა-ლა!
დედა. კაი დედუკებო, ბებია ლაგაცას მეტყვის და მაცინვე ცემოვალ! ქო აგალ გეცინია უკვე ბუაცი?
ქეთათო. მეცინია.
ბებია. (აღშფოთდება) ოჰ, ბუა ალ გამაგონო, ბება!.. გაიცათ სკოლაცი მიდიქალ და დაგცინებენ ცენი თანაკლასელები – ამქელა გოგოს კიდევ ბუასი ესინიაო?! აალა, ბება, ააალა!.. ვისა აქს სუ პატალა ფექისგულები, ა?
ქეთათო. ქი-ქი-ქი… მეგუტუნება!.. ქი-ქი-ქი! (ხითხითებს)
ბებია. მოგიკდეს ცენ ცენი ბება, ცემო ციცოცქლე! (თითქოს წაიქვითინებს კიდეც) შენ მოგიკვდეს ბებო, ცეენ!..
დედა და ბებია ოთახიდან გავლენ.
ქეთათო. (ჩურჩულით) ლალი, ლალი, ცემო ლალი… ლაო ცემო მანანა? ეც თოძინა დედაცენმა ცემთან გამოგატანა?.. ალა, ალა…
მოულოდნელად ოთახში ქეთათოს მამა (იგივე, რაც მერაბი) შემოვარდება, რომელიც არყის სუნითაა გაჟღენთილი. დედა კი ცდილობს, მაგრამ მაინც ვერ აკავებს მას.
დედა. მერაბ!.. ბავშვს უკვე ძინავს, მერაბ!
მამა. (კინაღამ წაიქცევა) ადექი მამა!.. ადექი ცემო ბლილიანტო!.. ჩაიცი მამა და წამომკევი, ცემო ციცოცე!.. ხელი გამიშვი, ქალო!
ოთახში ასევე შემოვარდება ბებია – ცოცხით ხელში. ცოცხს იგი მამას უთავაზებს.
ბებია. აქ მოთრეული აღარ გნახო, მამაძაღლო შენა!..
ქეთათო. ლა ქდება, ლაა?!
მამა. შენიი…
დედა. …ვაიმე!
ბებია. ვის შეუბრუნე შენ ხელი?.. ხელი ვის შეუბრუნე, შე არაკაცო, მართლა?!
დედა. აალა, ქეთათო!.. ნუ ტილი დედა, ნუ!
მამა. მე თქვენ გეხებით, ქალბატონო? (ხელს გაჰკრავს ბებიას)
ბებია. ვაიჰ! (ძირს აღმოჩნდება) მანანა!.. ფეხი მოვიტეხე, მგონი!.. ამაყენე!
მამა. ქეთათო, მოდი მამიკო, ჩემთან!
ქეთათო. (ხტის საწოლზე) ტადი აქედან… ტადი! ცენ ცუდი ქალ!.. ცულ მთლალი მოდიქალ!.. დედიკოც ცემ… ბებიკოც ცემ.. ლია დეიდაცაც ცემ!.. ცენ ალა ქალ ცემი მამიკო!.. ცუდი ქალ! ცუდი!.. მე გმელთს ვეტკვი, ლომ მოგკლაც იმიტომ, ლომ სუ ცგუბობ!
მამა. (მთვრალი კაცის ტირილით)… ცენ მაინც ნუ მალაპალაკები აცე, მამა, გთქოვ?!
ბებია. მანანა, მომკიდე ხელი!
დედა. მერაბ, ამ ყველაფერს ბოლო უნდა მოეღოს! არანორმალურების შთაბეჭდილებას ვტოვებთ!.. ბავშვი მაინც არ გეცოდება?
ბებია. …მანანა!
მამა. ბავშვით ნუ მევაჭრები, ქალოო!.. ცემი გოგოცაა ეცა, ცემი სვილიცაა…
დედა. დედა წამოდექი, გეხვეწები!
ქეთათო. მამა, ტადი აქედან!.. ცენ ცუდი ქალ! ძაან ცუდი ქალ! მე ცენ აგალ მიკვალქალ!.. მე და დედიკო ექა ბუაზე ვლაპალაკობდით და მე აქლა ვქვდები… და ალბათ ადლეც ვქვდებოდი ქვეცნობიელად, ლომ ეც ბუა ცენ იკავი, მამა… და ალავინ ცქვა!
ბებია. ეგეც შენ, მერაბ დავლიანიძე!.. ხო მიიღე ბავშვისაგან?!
ქეთათო. ტადი მამა აქედან, ტადი! (ხტის საწოლზე)
ოთხივენი ტირიან
სურათი მეორე
შუადღე. სასტუმრო ოთახი. ლია დეიდა, ქეთათოს დედა და ბებია. მაგიდა, სკამები, მარჯვნივ კარი და ა.შ.
ლია დეიდა. …ვეღარ ისწავლე, მანანიკო, შენც ჭკუა! რამდენჯერ უნდა გცემოს შეენ, დეეშენი, მეე… რომ, ბოლოს და ბოლოს, თქვა: მორჩა! ამ კაცთან ერთად მე ვეღარ ვიცხოვრებ! ვშო-რდე-ბი!!!
დედა. ლია დეიდა, გაშორებული არა ვარ ისედაც?! ხანდახან დღეები ისე გადის, რომ…
ბებია. …ღამ-ღამობით ვახსენდებით ხოლმე ვაჟბატონს!
ლია დეიდა. ავთო?..
ბებია. რა ქნას ამ ავთომ? ხომ არ მოკლავს სიძეს? გუშინ, მაგალითად, სახლში არც იყო… კაზინოში წავიდა, თავის ბებრებთან ერთად.
ლია დეიდა. ბოდიში მოიხადე.. სამორინეში!
დედა. …ქეთათოს ბავშვობას – ბავშვობა ქვია?! აყალ-მაყალი, ცემა-ტყეპა, ლანძღვა-გინება…
ლია დეიდა. …თან ლოგოლი მგლძნობიალეა კათო!
ბებია.მამობის უფლება უნდა ჩამოართვა მაგ საზიზღარს, მაგას!
ლია დეიდა. მანანა, მამობის უფლება იცი, როდის უნდა ჩამოგერთმია?.. ხო იცი?! იცი.
დედა. (ამოიკვნესებს) ნუ გამახსენებთ, რა?!
ლია დეიდა. …ცოლ-შვილი გაუშვა, ყმაწვილმა, ქობულეთში; სიდედრ-სიმამრი სოლოლაკში და თვითონ მოყარა ქალები…
ბებია. ვიღაც გათახსირებული!.. დედა-დედა! რა იკადრა ეს, ა?!
ლია დეიდა. თქვენც კაი დროს ჩამოხვედით რა, მანანიკო?!
დედა. ლია დეიდა, ბავშვს მეორე დღესვე აუწია სიცხემ… ნაცნობი არავინ, ხმის გამცემი არავინ… ავდექი და წამოვედი მეც თბილისში… რა მექნა?
ბებია. …თან ბავშვი სიცხიანი! უიმე-უიმე-უიმე.
დედა. ცულელმა, თან კიბეძე ამოილბინა – მამიკოც გავაქალებო და… რა ნახა ეს, რა?!
ბებია. მოუკდა მაგაც ბებია… მოუკდა! მთელი ზაფქული ცაემწალა ვიგაც ცათლაქის გამო!..
დანარჩენი, რაც სცენაზე მოხდება, მანანას მოგონებას უნდა წარმოადგენდეს, ამიტომ დეკორაციის შეცვლა იქნება საჭირო: მაგიდა – რის გარშემოც აქამდე ლია, ბებია და დედა ისხდნენ – საწოლად უნდა გადაკეთდეს; დღის სინათლე, რომელიც ფანჯრიდან შემოდიოდა, უნდა შეიცვალოს მთვარის შუქით, ხოლო დედა, ბებია და ლია დეიდა – ქეთათოს მამითა და მსუბუქი ყოფაქცევის ქალით, რომელიც საბან-მოხვეული გაწვება საწოლზე. დააცხრება, თუ არა მსუბუქი ყოფაქცევის ქალს მერაბი (უშარვლო!), შემოსასვლელიდან ქეთათოს ხმაც გაისმება: მამიკუნა, ცვენ ცამოვედიით! სადა ქალ?
მამა. ეს მომეჩვენა, ხო?..
ოთახში ქეთათო შემოვარდება.
პაუზა
ქეთათო. უი, მამიკო სტუმალი გვკავს?
მამა. მამი, ცაიდან გაცდი ცემი გოგო აქა?!
ქეთათო. დედიკომ ცამომიკანა… სიცქემ ამიწია…
მამა. დედიკო ცადღაა, მამი?
ქეთათო. ექა მოვა… კიბეძე ამოდიც.
მამა. (ქალს) ჩაიცვი.. ჩქარა!.. (ფაციფუცით იცმევენ) ქეთათო, მამა!.. მიდი ცენ დედიკოც დაქვდი – ეცა ცემი თანამსომელი დეიდაა და ცაქმეზე მოვიდა…
ქეთათო. (მოულოდნელად კივილს დაიწყებს) …ცენი თანამსომელი კი ალა – ბოძია ეგა!.. ბოძი დეიდაა!.. ლატომ მატკუებ? დაუსაქიცლე დედიკოც ცქოვლება!.. ფაქტიულად მოსპე, ქო?.. კიდევ ეც უნდა ალა? ეცაა სენი ელთგულება? ესაა ლო მეუბნებოდი, სენი და დედიკოც მეტი ალავინ მიკალსო?! ლა უნდა გამოვიდეს ცემგან? დანგლეული ფსიქიკიც მქონე ალსება!.. სე ცუდო! სე საძაგელო!.. ლა უთქალი მე იმ მგვდელს, ვინც სენ დედაცემზე ჯვალი დაგწელა?!
მამა. აალა, მამა!.. ნუ მიყვირი, მამა, სენ სემოგელე…
ქეთათო. …ბოძი, ლო მოგკავს ცემ საქლცი! ბალდელი, ლო გაქსენი აქ!..
მსუბუქი ყოფაქცევის ქალი. (მოთმინების ფიალა აევსება) არა, გოგონი, გეშლება!.. მომისმინე, ჩემო კარგო: რატომ გვაყენებ, დედი შეურაცხყოფას?! სენქელა სილისილი მკავს მე!
ქეთათო. ეგღა მაკლია ექა წკუა მალიგოც ვიგაც ბოძანდალამ! გაეთლიეთ ოლივე აქედან!.. ცუდებო თქვენ!.. ბოიოტებო თქვენ! ცაძიძგლებო!..
შემოდის ქეთათოს დედა. ჭრელი, ზღვის ჩანთა აქვს გადაკიდებული. ხელით მეორე, უფრო დიდ ჩანთას მოათრევს.
დედა. მერაბ, რა ხდება აქ?..
ქეთათო. ვიგაც ბოძი მოიკანა დედა, მელაბმა… აი ლაც ქდება!
დედა. ბოძიი?..
მამა. დაუჯერე ხო ეხლა ბავშვს?! ყველაფერს აგიხსნი…
ქეთათო. ალ მოტკუვდე, დედა! მთელი ცქოვლება ისედაც ტკუილსი ქალ!..
დედა. მერაბ, გამაგებინე, რა ხდება ჩემს სახლში და ეს ქალი ვინაა?
ქეთათო. ქალი კი ალა – ბოძია ეგა, ბოძი!!!
მამა. უუხ შ…
დედა. ბავშვს ხელი არ ახლო!.. ბავშვს ხელი არ ახლო, შე არაადამიანო!.. ნადირო შენ!..
ქეთათო. ტადი აქედან! ტლაკო სენ!.. ტლაკო!
მსუბუქი ყოფაქცევის ქალი ოთახიდან გარბის, მამა საწოლზე ჯდება, დედა ჩუმ ტირილს იწყებს, ქეთათო ილანძღება.
…
კვლავ ლია დეიდა, ქეთათოს დედა და ბებია.
ლია დეიდა. რა აღარ ნახა, რა აღარ განიცადა უკვე ამ ბავშვმა?! ცოდოაო?.. ცოდო კი არ – ძალიან ცოდოა.
ბებია. (ლიას მიმართავს, მანანას უყურებს) …სახლიდან, რო გაიქცა ქალბატონი თექვსმეტი წლის ასაკში, რა ეგონა, აბა?!
დედა. ოჰ, კარგი რა დედა… ეს რა შუაშია?..
ლია დეიდა. შენა და, მანანიკო, რო მიყვებოდი ცოლად, მაშინაც ასეთი იყო, თუ მერე და მერე შეიცვალა? გაიგოს მაყურებელმა.
ბებია. თავიდანვე იყო ტეტია – ჩემი აზრი, თუ გაინტერესებს, – სოფლელი, გაუთლელი პროვინციალი… დალილასა და მაულერის შვილი მერაბი!..
დედა. …არანაირი ტეტია და სოფლელი ეგ არ ყოფილა, დედა! მერაბი შეიცვალა თბილისის ომის დროს… ეს სროლები, კარტის თამაში, ცხენები, ნარდი… გამოშტერდა კაცი! მარტო ეგ კი არა, მთელი მისი სამეგობრო თუ, რა ვიცი, საძმო… რასაც ეძახიან, მოკლედ… ზოგი გამორფინისტდა კიდეც.
ბებია. დარწმუნებული ვარ, არც მერაბს დაუკლია ეგ სიამოვნება!
ლია დეიდა. გაშორდი, მანანა! სასაცილო ხარ უკვე!..
დედა. უიმე, გაშორებულები არა ვართ-მეთქი, ლია დეიდა, ისედაც?!
ლია დეიდა. ოფიციალურად!
დედა. გაშორება – გაშორებაა. ოფიციალური და არა-ოფიციალური გაშორება…
ლია დეიდა. …მოდი ვთქვათ – განქორწინება, კარგი?
დედა. თუ ხო… განქორწინება, არ არსებობს!
ბებია. ჯერ კიდევ ორი წლის წინ უნდა გაგეგდო ეგ არამზადა სახლიდან – ლია, რო გაგვილახა სადარბაზოში!..
ლია დეიდა. კაი ეხა, რა დროს ეგაა? აღარც მახსოვს უკვე… აქ სხვა რამეა მთავარი!.. სხვა რამე კი არა – ბავშვი, ხალხო… მეც მაგარი ვინმე ვარ.. სხვა რამე! ქეთათო… ქეთათო და მხოლოდ ქეთათო!
დედა. ძალიან დავიბენი, ლია დეიდა. აღარ შემიძლია. რა ვქნა, არ ვიცი. მამის გარეშე ბავშვი ცოდა, მაგრამ ასეთ მამასთან ცხოვრებაც საშინელებაა!
ლია დეიდა. დაღუპეს მერაბი იმ პაპუნამ და სანეებლიძეებმა!.. დაღუპეს!.. სანამ ამ მაწანწალებთან ერთად სუფრასთან დაჯდებოდა, ჩემთვის ეკითხა, რა!
შემოსასვლელიდან ნაბიჯების ხმა გაისმება.
დედა. ვინაა?
ბებია. (წამოდგება) მოიცა, გავიხედავ.
შემოდიან ავთო (ბაბუა) და ქეთათო. ქეთათო ლია დეიდასთან მიირბენს და აკოცებს. ხელში თაიგული უჭირავს. ლია დეიდა და ბებია ალერსიანად აქვითინდებიან.
ლია დეიდა. ცემი სოცოცე, პაწაწუნა!
ბებია. ცენ მოგიკდა ბება, ცენ!
დედა. ცად იკავი დედიკუნა ამდენი ქანი, ცად?
ავთო. …მოუკევი ბაბუკა ცად ვიკავით, აცე და აცე ვქენით-თქო მე და ბაბუკამ, უთქალი… ვაკის პალკსი ვიკავით-თქო ბაბუ, ძალისკაცის საფლავი ვნაქეთ და ბევრი ვიცეილნეთ-თქო, მოუკევი… ბიძია ცოცო სეგვქვდა და ქაჭაპულზე დაგვპატიჟა-თქო ბაბუ, უთქალი…
ბებია. (ქეთათოს) ალ სეგცივდა, ბება? ან კაკულები ალ მოგინდა? ლო მიდიქალ საქლიდან და, ლო აგალ ბლუნდები, ალა გცქვენია ცენა?.. დიდი გოგო ქალ ბება უკე? უცნო სეენ! ცუდო?! აგალ გინდა ალა საქცი მოსვლა, ბება?
ქეთათო. მე და ბაბუკამ კვავილები დავკლიფეთ და ვიცეილნეთ ძაან ძაან ბევლი და… ცულ ვიალეთ აქეთ-იქით…
ლია დეიდა. ლოგოლ ტიტინებს კათო უკვე თავისუფლად, ჰა?! დიდი გოგოა, გაიძალდა უკე!
ბებია. აგალ უნდა საქლსი მოცვლა, გათქოვება უნდა… ქმალთან ელთად უნდა საწოლსი კოტლიალი!
ქეთათო. ბაბუკამ დექციც მასწავლა: ილემო მთაცა მკვილალო…
ბებია. სენ სემოგელე მე!.. სასაქელო ცემი გოგო – ლო გამოცდება ტელელოზცი და ბებოს, ლო ასაქელებს… ცუნცულიკო პატალა… ციცუნია ცემი!
ავთო. (ქეთათოს მუხლებზე დაისვამს) ლექცებიც ვთქვით, ვიცაუბლეთ კიდეც… ვიმგელეთ კიდეც!
ქეთათო. გმელთზეც ვილაპალაკეთ… კოცმოცზეც… ცაზოგადოების პლობლემებსაც სევექეთ… ბაბუკამ მითქლა – ადლე ატეიცტი და უგმელთო ვიკავი იმიტო ლო წკობა იკო აცეთიო – ცაბწოთა კავსილი იგულისქმა, ლა თქმა უნდა, – ექდა კი ეწვი აგალ მეპალება, ლომ იმ ქვეკნადაც ალსებობს ლამეო…
ლია დეიდა. ორი კვირის წინ ვნახე ბოლოს და როგორ ალაპარაკებულა ამ ხნის განმავლობაში, მანანა, გაგიჟებული ვარ… კიდე ლაო, დედუკინო, ბაბუმ, ლა?!
ქეთათო. მოთმინებითა ცენითა მოიპოვე ცაცუფეველი ცენიო – ეცეც მითქლა… ვინაც აგიგოს მაქვილი მაქვილითავე სეიმუსლოსო!
ლია დეიდა. ავთო, ბავშვისთვის ადრე არ არის?
ავთო. იცოდეს, იცოდეს… არაფერი დააკლდება.
ქეთათო. ელთ ლამესაც მივქვდი – ცოდნიც გალეცე ამ ქვეკნად ველაფელს მიაგწევ! ლისთვის მოვედი? ლა მინდა? კოფიელების ცაიდუმლოც ცეძლებისდაგვალი ამოქცნა – აი ლა უნდა იკოს თითოეული ადამიანიც, თითოეული ცვენთაგანიც ვალი… ან თუ სეიძება აცე ითქვაც – ამოცანა…
ლია დეიდა. შენ შემოგევლოს, ლია დეიდა…
ქეთათო. ჭკიანი ცქვის სეცდომებძე სწავლობს წკუას – ცულელი კი ცაკუთალძე!
ბებია. ესეც შენ უთხარი, ავთო?
ქეთათო. ჰომო ჰომინი ლუპუც ეცტ!
ბებია. ალ მოგსივდა ბებიკო, ამდენც ლო ტიტინებ?.. ან წამა ალ გინდა? ან კაკულიკები?..
ქეთათო. სეიცან თავი ცენი, ბება!
ბებია. მოგეწონა ბებიკო უცნობი ძალისკაცის საფლავი?
ქეთათო. ბაბუკამ აქლოც ალ მიმიკანა – იქო ცეცქლიაო და მეცინია, სიგ ალ ამოვიწვათ ძოძოქეთიც მასხალებივითო…
ლია დეიდა. ეს რამ გათქმევინა, ავთო?
ავთო. იგონებს, კაცო! დაუჯერე შენც.
ლია დეიდა. ცაიდან იცი გოგო ამდენი ლამე? აცეთი ჭკიანი ცაიდან ქალ?
ბებია. ბებუკა, ელთი ქაჭაპული ალ გაგაძგობდა ცენ! ან ალ გსია, ან ალ გწკულია?
ქეთათო. მე იცი ლა ვისწავლე, საბავსო ბაგცი? ტოლტი ლოგოლ უნდა გავაკეთო ცოკოლადიც… ფანტაცტიული გემო აქვცო, მითქლეც.. ეცე იგი – სამი კველცქი, ჭიქა-ნახევალი ცაქალი, ცედედებული ლძე…
ბებია. შენ გენაცვალოს ბებიაშენი…
ქეთათო. …კალაქი ოლასი გლამი, ელთი წიქა მაწონი, ნაქევალი ცაის კოვძი სოდა, ოლი სუფლის კოვძი კაკაო და კავა…
ლია დეიდა. (იცინის) შენ შემოგევლე მაგ “კავაში”! ყ-ს ვერ ამბობ, ხო?! ყ ალ სეგიძლია, ქო?!
ავთო. ვერ ამბობს და ისა კიდე… თქვი, ბაბუ – ყავა.
ქეთათო. კავა!
ავთო. (ლია დეიდას) ეგეც შენ! (ლია დეიდას გააჯავრებს) ვერ ამბობს…
ქეთათო. აცოებც ლა მნისვნელობა აქვც? მთავალია ციტკვები!.. ციტკვები, ციტკვები, ციტკვები – დიდებული ინგლიცელი პოეტიცა და დლამატულგი სექსპილის თქმის ალ იკოს!
ბებია. ლია დეიდა, სენ ქო ალ იცი, ლოგოლ ვიდალდეთ ცვენი მეძობელი, ლო გადაიცვალა წინა კვილას?! ლოგოლ ვტილოდით, ლოგოლ გვეცოდებოდა…
ქეთათო. (ხელებს ლოყებზე აიფარებს) ვაიმე-ვაიმე-ვაიმე! ალ გამაქსენოთ ეც… ალა! ლა ადამიანი დავკალგეთ, ლოგოლი პატიოცანი?! დაგვაობლა მთელი ცაძოგადოება, წესმალიტად.. მალტო დაგვტოვა… უნუგესო წილისუფლებად გვაქცია, მალადჟამ!
შემოსვლელიდან კაკუნის ხმა გაისმება – თავხედური კაკუნის, თითქმის ბრახუნის ანუ.
ლია დეიდა. რა ხდება? ვინაა?
დედა. (ხმაში ოჯახური კეკლუცობა შეეპარება) …ეხლავეე!
ბებია. გაიხედე ჯერ, ისე ნუ გააღებ.
დედა. კაი რა, დე!.. (გადის)
კაკუნი ძლიერდება – თუმცა, კაკუნი აღარც ქვია ამას.
ქეთათო. ტყეჩი გაიძალდა ეც ქალქი? ლა ალი, ნუ ლა?!
ქეთათოს დედა ოთახში შემობრუნდება.
დედა. მერაბია!.. საცაა კარს შემოამტვრევს… ისეთი მთვრალია – გონზე არ არის…
ქეთათო. ლა-ა? მთვლალია?
დედა. ქო, დედა… ქო!
ბებია. ვაიმე-ჰ!.. ლია გადამალეთ!
ლია დეიდა. შემოვიდეს ერთი!… შემოვიდეს და ვნახოთ მერე – ვინ-ვის… ვინ ვინაა დღეს საქართველოში?! მაგ უბედურს შარშანდელი ლია ხომ არ ვგონივარ?!
ქეთათო. ვიცოდი, ლო ალ ცემელგებოდა ეც ვაკის პალკი!
ავთო. დედას ვუტირებ! მანანა, გაუღე კარი!.. (გულწასული იატაკზე გაიშხლართება)
ბებია. ავთო!.. ავთო მომიკლა ამ დამპალმა!
ლია დეიდა. (ფანჯრიდან აპირებს გადახტომას) დედა, რამსიმაღლეა ეს ოხერი, ჰა?..
ბებია. ავთო!
სულ ცოტაც და მერაბი კარს შემოამტვრევს,
უკვე საკმაოდ გარკვევით ისმის მისი გინებაც.
ქეთათო. უჰ!.. ცვენზეა ლა ნათქვამი – კაცი ბწობდა და გმელთი იცინოდაო… მაინც ლამხელა სიბლძნეც იტევს თავის თავსი ცვენი ფოლკლოლი?!
შემოდის სახე-ალეწილი მერაბი, რომელსაც არყის სუნი უდის.
მამა. ალ მელოდით დედუკებო?..
ქეთათო. (შეშინებულია, მაგრამ გულადიცაა ამავ დროს) ალა!
სურათი მესამე
გავიდა ორი თვე…
სასამართლოს დარბაზი.
სხდომის თავმჯდომარე, ბრალმდებელი, ბრალდებულის ადვოკატი, დამსწრე საზოგადოება – მათ შორის: ქეთათო, რომელიც სულ ბოლო რიგში ზის ბაბუასთან ერთად; დედა, ბებია და მამა – ოღონდ გალიაში, განსასჯელთა სკამზე.
ბრალმდებელი. ვიცით! მოვისმინეთ… კიდევ ბევრჯერ მოვისმენთ, რომ მერაბ დავლიანიძემ შეამტვრია კარი, ხალხო… ცეცხლი წაუკიდა ფარდას და გააუპატიურა მოქალაქე ლია მონიავა!.. ყაჩაღობაო? ბანდიტიზმიო?.. არა! უარესი! უფრო მეტი ჰქვია ამას!.. რა, ოღონდ?.. რა?! რა ვუწოდო ასეთ საშინელ დანაშაულს? ოჯახის მეგობარს – თითქმის შუახნის ქალს, რომ შენი შვილის, ცოლის, სიდედრისა და გულწასული სიმამრის – მეორე სამამულო ომის ვეტერანის თვალწინ გააუპატიურებ – ვინა ხარ?.. მხეცი? ნადირი? უცხო ფრინველი ჩხავილით მოსული ქვეყნადა?!
მამა, მერაბი ანუ. (თავისთვის) მორჩით, რა!.. გეყოთ.
ბრალმდებელი. ოცი წელი! ვითხოვ ორ ათეულ წელიწადს, – მამობის უფლების ჩამორთმევით, საზოგადოების ზურგშექცევით, მისი ცოლის – ქალბატონი მანანას დაუყოვნებლივ გათხოვებით და მამინაცვლისა და პატარა ქეთათოს სასწრაფო დამეგობრებით!
მართალია ორმა თვემ განვლო, მაგრამ ძალადობისა და შეურაცხყოფის კვალი ჯერაც არ გამქრალა ქალბატონი ლიას სხეულიდან!
დაგვენახეთ, ქალბატონო ლია! დაგვენახეთ, შეურაცხყოფილო მდედრო!
ლია დეიდა კოჭლობითა და კვნესა-კვნესით
შემოვა დარბაზში – გაივლ-გამოივლის, თუმცა
გავლა-გამოვლა აღარც ჰქვია ამას.
ერთ-ერთი დამსწრე. (თავისთვის) აუჰ, საწყალი ქალი?! ეს რა უქნია ამ მხეცს, ა?..
ბრალმდებელი. ველური ჟინი, დაუოკებელი ვნება, ავი გონი და მავნე ჩვეულებანი – აი, შედეგი: ქალბატონი ლია მონიავა…
სადმე, თუ გინახავთ ასე თავხედურად გაუპატიურებული ქალი?
ლია დეიდა. ვაიმე!.. ვაი… (თითქოს ძვლებში ტეხავს – სახსრები ტკივა) ვაიმე-ვაიმე-ვაიმე!.. ვაიმე, დედა!.. ვაიჰ, ვა-იჰ!..
ბრალმდებელი. დაბრძანდით, ქალბატონო ლია, საკმარისია. გმადლობთ.
ქეთათოს ხმა დარბაზიდან. (თვითონ ქეთათო არ ჩანს) საძიძგალი ეგ! ლია დეიდაც კი ალა – საელთოდ, საძოგადოდ ქალებც მიაკენა სეულაწკოფა!
სხდომის თავმჯდომარე. ვინ ყვირის, კაცო?.. სიჩუმე დარბაზში!
ბრალმდებელი. ეხლა გაცინოთ! მთლად აბსურდი: მეო, ეს ჩვენი ძვირფასი ბრალდებული ამბობს… ძვირფასი, რა თქმა უნდა, ბრჭყალებში, – იმ ავბედით საღამოს გატიალებული მთვრალი ვიყავი და ჩემი ცოლი, ქალბატონ ლიაში ამერიაო… და რაკიღა ლია მონიავა საკუთარი მეუღლე მეგონა – გაუპატიურებაზე ლაპარაკი, ჩემი აზრით, ზედმეტი უნდა იყოსო… გესმით, ხალხო?! არ ჩაბჟირდით?!
ბრალდებულის ადვოკატი. მე პრო… პრო… პროტე-ტე-ტე…
ბრალმდებელი. ნუ, შეუძლებელია ასეთ პირობებში მუშაობა!
სხდომის თავმჯდომარე. პროტესტი არ არის მიღებული.
ბრალდებულის ადვოკატი. უ-უ… ჰუ-უ… უ!
ბრალმდებელი. …ეგო, ამბობს, ჩემი ცოლი მეგონაო, ხალხო!.. არ გეცინებათ? არ არის ეს სასაცილო?.. (მიმართავს ბრალდებულს) აჰაა, ესე იგი, რაღაც ფოკუსთან გვაქვს საქმე… ფოკუს-მოკუს!.. შენი გონების რომელიღაც უცნაურ უჯრედთან, პაწაწინა კუბიკ-რუბიკთან!.. შენ ითხოვ ჩვენგან ფსიქოთერაპიას, მკურნალობას (კივილით) …იქნებ მღვდელსაც? ვერ მოესწრები! შენ ხარ რიგითი, სრულიად ჩვეულებრივი… ჩვეულებრივზე ჩვეულებრივი ლოთი და შფოთი… და, ალბათ (კვლავ კივილით) პედერასტიც?!
ბრალდებულის ადვოკატი. პრო… პრო… ტე-ტე…
სხდომის თავმჯდომარე. პროტესტი მიღებულია.
ბრალმდებელი. (ჯდება თავის ადგილზე) ორი ათეული წელიწადი, ოცი გაზაფხული, ზაფხული, შემოდგომა-ზამთარი გისოსებს-მიღმა, დილეგში, სატუსაღოში!!!
სხდომის თავმჯდომარე. ბრალდებულო, შეგიძლიათ თუ არა რაიმე თქვათ თავის გასამართლებლად?
მამა. (დათრგუნული, მხრებში მოხრილი და გაუპარსავია) სიმართლე?.. რაი არს, რო სიმართლე?.. თავის მართლება? ვისთან?.. საკუთარ თავთან?! საკუთარ თავთან ხომ დაბადებიდან წაგებული ვარ… წაგებული ვარ ჩემს შვილთანაც… მხევალი ღვთისაი ქეთათო დავლიანიძე… მე მრცხვენია მისი, მართლა მრცხვენია…
ქეთათოს ხმა დარბაზიდან. ექა კაი დლოსია – ქეთათო! მასინ, ლატო ალ შეგლცქვა ცემ თვალწინ ლია დეიდა, ლო იხმალე?!
სხდომის თავმჯდომარე. ბავშვს რა უნდა აქ?.. სიჩუმე!
მამა. …მაგრამ აი, სად მოტყუვდით! აი, სად შეგეშალათ! აი, ვით გადეფარა ბინდი თვალთა თქვენთა!.. გგონიათ, მარტო მე ვარ არა დამნაშავე?! დამნაშავე – ის ახალი წელია – ათას ცხრაას ოთხმოცდათორმეტი, რო მოიტანა… დამნაშავე ის ოთხმოცდაცამეტი წლის ახალი წელია მე, რო ხელში იარაღი ამაღებინა… იყო კი… წამალიც იყო, სისხლიც იყო… ქეიფიც იყო, ქალებიც… დედაც!
…დედაჩემიც იყო! დიაცი სწორი ანგელოზთა და სადარი მზისა!..
მთელი ეს წლები სამსახურს ვეძებდი…
მგონი, დღეს ვიპოვე… (დაჯდება, ხელები უკანკალებს, მკერდზე ჩამოკიდებულ ხის ჯვარს აკოცებს)
ხანგრძლივი სიჩუმეა
სხდომის თავმჯდომარე. (ბრალდებულის ადვოკატს) თქვენი აზრი? სხდომა დასასრულს უახლოვდება, თქვენ კი ჯერ ერთი სიტყვაც არ გითქვამთ?!
ბრალდებულის ადვოკატი. მე… ებ… ის, რომ… ბე-ბე… ოც… ოცი წე-წე… იმიტო, რო… ე-ეე…
ქეთათოს ხმა დარბაზიდან. სეიძლება ლაგაც ვთქვა, პატივცემულო მოცამალთლევ? (წინ გამორბის, კინაღამ დაეცემა)
ავთო. ფრთხილად, ბაბუ!..
ქეთათო. ჰა? სეიძლება?
სხდომის თავმჯდომარე. ეს ბავშვი ვინაა?
თანაშემწე. ბრალდებულის ქალიშვილია. სხვათაშორის, ძალიან ჭკვიანი და ენაკვიმატი ბავშვი.
ქეთათო. …მომეცით უფლება, ლომ ლაგაც ვთქვა! ეს ცემი ვალია! თან ცემი ქვეკნის კონცტიტუცია მაძევს ამის უფებას… იქილეთ მეოლე თავის ოცდამეოთქე მუქლის პილველი პუნქტი: კოველ ადამიანც აქვს უფება თავიცუფლად მიიგოს და გაავცელოს ინფოლმაცია, გამოთქვაც და გაავცელოს თავიცი აზლი ძეპილად, წელილობით ან სხვაგვალი სასუალებით! ცენზულა დაუშებელია!
სხდომის თავმჯდომარე. (თანაშემწეს) რა ვქნა?
თანაშემწე. მიეცით სიტყვა. თუ ვინმეს შეარცხვენს, ისევ საკუთარ თავს.
სხდომის თავმჯდომარე. ხოო?.. კეთილი. (ქეთათოს) აბა, გოგონი, მითქალი ლა გქვია?
ქეთათო. მე ამ კაცის სილი ვალ!
თანაშემწე. ალა, საქელიო… საქელი მითქალიო.
ქეთათო. ქეთათო!
ბრალმდებელი. სენ სემოგელე მე. უკულე ამას?!
ბრალდებულის ადვოკატი. (თავის ცხოვრებაში პირველად იტყვის წინადადებას ბლუკუნის გარეშე) დიდი ჩათლახი ბავშვი უნდა იყოს ესა…
სხდომის თავმჯდომარე. ლამდენი წლიცა ქალ, ქეთათო?
ქეთათო. (თითებით უჩვენებს) აი ამდენიც!
სხდომის თავმჯდომარე. ო, დიდი გოგო კოფილქალ უკვე!
ქეთათო. …სკოლაც ექსტელნათ დავამთავლებ!
ლია დეიდა. (სკამზე ძლივს ზის, კვნესა-კვნესით და მაინც სიყვარულით) ვაიჰ… შენ გენა… ცვალოს ლია დეი… და…
სხდომის თავმჯდომარე. ლის თქმას აპილებ? აცეთი ლა უნდა გვითქლა, ქეთათო?
ქეთათო. კონკლეტულად ალაფლის. ცემი მოკლე სიტკვა ძოგადი იქნება!
სხდომის თავმჯდომარე. აბა, გისმენთ.
ქეთათო. გაგიგონიათ, ალბათ ეს ლექცი: ცულო ობოლო… თითქოც ცემზე უნდა იკოს დაწელილი, იცეთი სთაბეწდილება მცება… დიაქ! მეც ობოლი ვალ… თუმცა დედაც მკავს და მამაც!
სხდომის თავმჯდომარე. ეს ლექცი ვინ გასწავლა, ქეთათო?
ქეთათო. ბებამ!
ბებია. (ზის მეოთხე რიგში, საოცრად თავმდაბალი და ამაყია ამწუთას) კი, ბება, კი… მე გასწავლე. დიდი მადლობა, ბებიკო.
სხდომის თავმჯდომარე. ძალიან კარგი. მელე?!
ქეთათო. უჰუ-უჰუ! (ჩაახველებს) მე ცგდომის გამალობასი სუ მამაცემს ვუკულებდი, ვუკულებდი და ვცდილობდი, ლომ ლაც სეიძება კაქათ დამემაქსოვლებინა მისი ნაკთები… ოცი წლის მელე, ლო გამოვა – თუკი თქვენ მას ოც წელიწადს მიუსძით მექუთე თავიც ოთხმოცდამეოლე მუქლის პილველი პუნქტიც მიქედვით – მეც შეცვლილი ვიქები და იციც!.. მალთალია, ის დამნასავეა, მაგლამ ის მაინც მამაა ცემი!.. უმამოდ გაზდილი გოგო კი, მოგექსენებათ, თუ ლა საცოდავიცაა?.. ხალხიც მტლის შილი… მაქსენდება სტალინული ლეპლესიების დლოს დახვლეტილ მამათა შილები, ლომელთაც ალც უმაგლესში ცაბალების უფლება ქონდათ და ალც ტლამვაით მგზავლობიც!.. ლა უნდა გამოვიდეს ცემგან? ამ კითხვაც ხშილად ვუმეოლებდი მამაცემსაც და აქლა თქვენც გისამთ: დანგეული ფსიქიკიცა და ნევლებიც მქონე ადამიანი… დაჭელილი მამა, მალტო დალჩენილი, გაუბედულებული დედა და მალად ხეიბლად გცეული ლია დეიდა…
თანაშემწე. (თავისთვის ჩაილაპარაკებს) ასეთი რა უქნა ამ მართლა მხეცმა ქალბატონ ლია მონიავას, რომ სამუდამო ინვალიდად აქცია იგი?!
ქეთათო. …თუკი დედა გათქოვდება – ცემთვის ცუდი იქნება თავისთავად: მამინაცალი, მასთან სეგუება, ცემი კომპლექცები… პლოტესტები, ლომლებიც გალდატექის ასაკთან ელთად მოვა… და უამლავი, უამლავი ცუდი ლამე!.. მაგლამ გაუთქოვალი დედაც – ძელ სლულიად აქალგაზდა ქალი – ლა თქმა უნდა, აცევე ცოდო იქნება: ნაადლევი კლიმაქცი, ციება, ცქელება, ჰოლმონალული ლღვევა… მოკლედ, ლოგოლც გელმანელები ამბობენ ქოლმე: ალეს ისთ ზელ, ზელ სლეხთ!..
ავთო. ცხვირიდან თითი, ბაბუ!..
ქეთათო. ამ დლოს, მომავლის ლოგოლი იმედით მოვაგწიე ამ ასაკამდე?! ლამდენი საოცლება იქსნებოდა ცემი და ცემი თაობის წინასე?.. ინტეგლაცია, ევლოკავშილი, სენგენის ვიზა… ევლოპას აღალ სჭილდება საზგვალი, ცვენ კი ცვენს ნაწუწსი ვიქუთებით… ცემი ნება, ლო იკოს სლულიად სევცლიდი ცემი ქვეკნის კონცტიტუციას… სისხლიც სამარლთიც კოდექსიც ითქოვც გალკვეულ კორექციაც… თუმცა აქ ალც ადგილია ამიც და ალც დლო გვაქ საამიცო!..
ავთო. ცხვირიდან თითი, ბაბუ…
ქეთათო. გგონიათ ტკუილი თქვა მამამ, ლოდესაც თავის თავთან ელთად დლოც დაადანასაულა?.. ამ დლომ ქალთველ მამაკაცებც სიცოცქლე წაალთვა და ალსებობაღა დაუტოვა მხოდოდ… სიცოცქლე და ალსებობა კი, მოგექსენებათ, სქვა და სქვა ცენტენციებია!.. და აი, მე გთქოვთ – მამაცემის საქით, სეძებისდაგვალად, სეღავათი გაეწიოც ალა მქოლოდ დამნასავეთ, ალამედ ცვენს დლოსაც!.. განვლილ წებსაც!… ვაპატიოთ ამ ხალქს, დავივიწოთ კველა ტივილი, მივცეთ ამ ადამიანებც – მამაცემსაც ვგულისქმობ მათსი, თუმცა კი კველაძე ბევლი ტივილი მან სწოლედ მე მომაკენა – სანსი, სუ პატალა სანსი, ლომ ნულიდან დაიწკონ კველაფელი… ავაშენოთ აქალი დემოკლატიული საქელმზიფო, ცადაც ადამიანები – მოქუცები, ქალები, გონებლივად გავითალებული ბავცები…
ბებია. (თავისთვის) შენნაირი ბავშვები, ბება, შენნაირი!..
ქეთათო. …თავიც უფებებს დაიცავენ! მოითქოვენ, იმუსავებენ, დატკბებიან ცოვლებით… უნდა დამლთავდეც კოლუმპილებულ ბულზუათა, ფეოდალთა და გაქცუებულ მექლთამეთა თალესი ცვენს მიწაძე… (ცქმუტავს) სეიძება, მე თემაც გადავუქვიე, მაგლამ ასე ალ ალის: გალიასი გამომწვდეული მამა, სწოლედ ამნაილ აზლებს უნდა აგძლავდეს სილსი!.. (ადგილზე ვერ ისვენებს) პატიებისა და სიკვალულის გალეშე ბოლოტება გაიძეძილებც… მშიელი ბავსები, მათქოვალი მოქუცები, გაუთქოვალი გოგოები…
სხდომის თავმჯდომარე. ღმერთმა ნუ გაგვითენოს, ქეთათო, ასეთი შავი ხვალინდელი დღე!.. თუმცა, მე მესმის შენი… სენი ასაკისათვიც დამაქასიათებელია აცეთი აძლოვნება… მაგრამ, დამიჯერე, ყველაფერი კარგად იქნება… ხვალ მოხუცები აღარ იმათხოვრებენ… შენ გეყოლება გადასარევი, ლამაზი… ჭკვიანი ქმარი…
ქეთათო. ფუუ! ველ ვიტან ბიწებს! კაით, ლა?! მე ვითქოვ მქოლოდ პატიებაც, დლოიც, ცაუკუნიც… ეპოქიც პატიებაც! (ცქმუტავს)
ბრალდებულის ადვოკატი. (კიდევ ერთი გამართული წინადადება, რა თქმა უნდა, თავისთვის თქმული) არ ჩაეფსას, ამ შობელძაღლს!
სხდომის თავმჯდომარე. ქეთათო, შენ უკვე დიდი გოგონა ხარ და საკმარისად ჭკვიანიცა ხარ იმისათვის, რომ გესმოდეს: მამაშენი – დამნაშავეა. რა შუაშია აქ დრო, ჩვენი ქვეყანა და ხალხი?! ჰა, მიპაცუქე, ლა ცუაცია? მან ჩაიდინა სერიოზული დანაშაული… შენ კი, როგორც შეგატყვე, კარგად იცნობ ჩვენი ქვეყნის კონსტიტუციას… ხოდა, ჩემი გოგო, დასკვნაც გამოიტანე: მამამ კანონი დაარღვია. კითხვა: რისი ღირსია? პასუხი…
ქეთათო. იცით, ლას გეტკვით?.. ჯაკოს ხიძნები ალა გაქვთ წაკითქული – იქ, ლო ჯაკო მალგოც გააუპატიულებს?! პილველად მალგოს ალ ესიამოვნება, მაგლამ მელე, იცოცქლეთ, გემოს ცაატანს… ოლგაზმი – ოლგაზმია!.. უნდა გენახათ, ლოგოლი ბედნიელი სახე ქონდა ამ ცვენ ლია დეიდაც?.. ვინ ვინ და მე კი ვიცი ძუცტად… იქვე ვიდექი…
ლია დეიდა. (კვნესა-კვნესით) ქეთათო, დედა, მარგოს ვგავარ ეხლა მეე?.. ვაიმე-ვაიმე!..
სხდომის თავმჯდომარე. პასუხი, ქეთათო: მისი საქციელის გამართლება შეუძლებელია. საჭიროა დრო, რათა მან გაიაზროს ყველაფერი, მოინანიოს, აწონ-დაწონოს…
ქეთათო. ალა!.. მე მის გამალთლებას ალც გთქოვთ!.. ნუთუ, ლაც მე ვთქვი, აცეთი გაუგებალია თქვენთვიც?.. მე აქ ალა კონკლეტული ადამიანიც, ალამედ ძოგადად – საუკუნიც პატიებაც გთქოვთ… ლელიგიული სენდობა, ოგონდ საკაცობლიო კონტექსტსი!.. (კვლავ ცქმუტავს) იმიტომ კი ალ გთქოვთ ამას, ლომ პილადი ინტელესი მამოძლავებს… (ხმა აუკანკალდება, ტირილს აპირებს)
ბებია. აალა, ბება!
ქეთათო. …საელთოთ პილველი მე ვაძევდი მამაც სენისნას! (გამყივანი ხმით აბღავლდება)
ბრალდებულის ადვოკატი. ჩა… ჩა-ჩა… ეეე…
სხდომის თავმჯდომარე. (თანაშემწეს) თქვენი ბრალია. როგორ შეიძლებოდა ბავშვისთვის სიტყვის მიცემა?!
ბებია. (ქეთათოს ხელში აიყვანს, ქოთქოთით მიდის გასასვლელისაკენ) სანამ არ ჩააფსმევინა, მანამდე არ მოეშვა, რა!.. მყავს ეგეც – მოსამართლე!… ააალა, ბება, ალა! თუდი ეგ, თუდი!..
დარბაზში აყალ-მაყალია, სხდომის თავმჯდომარე საზოგადოებას წესრიგისაკენ მოუწოდებს, ქეთათოს მამა, უკვე მერამდენედ, კოცნის თავის ხის ჯვარს. ქეთათო გამკივანი ხმით ტირის.
ერთ-ერთი დამსწრე. დაგვაჯვა რა, ამ ბავშვმა თავზე…
ფარდა
© “არილი”