ბნე­ლი და ნა­თე­ლი

გა­მო­ძი­ე­ბამ და­ად­გი­ნა, რომ ბნე­ლი ნა­თელს შე­ე­რია გე­ო­ფი­ზი­კუ­რი აქ­ტის შე­დე­გად, ბერ­მუ­დის სამ­კუთხე­დის კუნ­ძულ­ზე. კუნ­ძუ­ლი იგი მა­ტე­რიკ­თან სა­ვაჭ­რო ქსე­ლით აღ­მოჩ­ნ­და და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი და გა­მო­რიცხუ­ლი არაა, კოს­მი­უ­რი წყვდი­ა­დი ეგ­ზო­ტი­კას და­ხარ­ბე­ბუ­ლი ბიზ­ნე­სის გზით შე­მო­იჭ­რა ცი­ვი­ლი­ზე­ბულ სამ­ყა­რო­ში. გა­მო­ძი­ე­ბამ ეჭ­ვი იმ­ა­ზეც აიღო, რომ ბნე­ლით მო­ცუ­ლი ხო­მალ­დი გზად და­ა­ყა­ჩა­ღეს, რის გა­მოც კონ­ტ­რა­ბან­დით წა­მო­ღე­ბულ წყვდი­ადს აგ­რე­სი­აც შე­ე­მა­ტა. აგ­რე­სია ყვე­ლა­ზე უკ­ეთ დიდ ქა­ლაქ­ში გავ­რ­ცელ­და. ზამ­თა­რი ეშხ­ში შე­ვი­და. კომ­პი­უ­ტერს ვი­რუ­სი შე­ე­ყა­რა და გა­მო­ძი­ე­ბას შიშ­ვე­ლი ხე­ლე­ბით მო­უ­წია ბნელს შე­ფა­რულ აგ­რე­სი­ას­თან ბრძო­ლა. “იუს­ტას­მა” და­რე­კა ოთხ­მოც­და­მე­ო­რე ქუ­ჩი­დან – “ცენ­ტ­რა­ლურ პარ­კ­ში მო­ძებ­ნეთ ის, ვი­საც ეძ­ებ­თო”. გა­მო­ძი­ე­ბა წი­თელ-ყვი­თე­ლი ყმუ­ი­ლით იქ­ით გა­ქან­და; სწო­რედ ამ დროს სამ­ძებ­რო კან­ტო­რა­ში შუ­ქი ჩაქ­რა და ვიდ­რე მო­პა­რულ სი­ნათ­ლეს ჩარ­თავ­დ­ნენ, მა­გი­დი­დან სა­ძი­ე­ბე­ლი მა­სა­ლა აორთ­ქ­ლ­და. მოტყუ­ე­ბულ გა­მო­ძი­ე­ბას ახ­ლა არ­აფ­რი­დან უნ­და შე­ექ­მ­ნა საქ­მე. რკი­ნის ლო­გი­კა კი გა­აჩ­ნ­და, მაგ­რამ საწყი­სი მო­ნა­ცე­მე­ბი აღ­არ ჰქონ­და. ამ­ი­ტომ გა­მო­ძი­ე­ბამ კა­მა­თე­ლი გა­ა­გო­რა და ალ­ალ­ბედ­ზე გა­დად­გა პირ­ვე­ლი ნა­ბი­ჯი. შემ­თხ­ვე­ვით შერ­ჩე­ულ­მა გზამ უმ­ალ მო­იხ­ვე­ჭა უპ­ი­რა­ტე­სო­ბა კვლე­ვის სხვა შე­საძ­ლებ­ლო­ბა­თა მი­მართ. ამ­ან ძი­ე­ბის და­ნარ­ჩენ ალ­ბა­თო­ბა­თა აღშ­ფო­თე­ბა გა­მო­იწ­ვია. სა­ჩი­ვა­რიც კი შეთხ­ზეს არ­ჩევ­ნებ­ში შემ­თხ­ვე­ვი­თი გზის გა­მარ­ჯ­ვე­ბის გა­მო, მაგ­რამ სა­სა­მარ­თ­ლომ უარ­ყო მა­თი პრო­ტეს­ტი, რად­გან გა­მო­ძი­ე­ბა უკ­ვე და­ად­გა ბედ-იღ­ბალ­ზე გა­დაშ­ლილ გზას. ყო­ვე­ლი ნა­ბი­ჯი ლო­გი­კუ­რად გა­მომ­დი­ნა­რე­ობ­და წი­ნა­მორ­ბე­დი­სა­გან და ცხა­დია კა­ნო­ნის კომ­პე­ტენ­ცი­ა­ში შე­დი­ო­და.

კონ­ტ­რა­ბან­დით შე­მო­ტა­ნილ აგ­რე­სი­ა­საც აზ­რი ძი­ე­ბის ამ გზი­სა და მე­თო­დის ძა­ლით მი­ე­ცა. ამ­ა­სო­ბა­ში “იუს­ტას­მა” მე­ო­რედ და­რე­კა, “78-ე ქუ­ჩის 45-ე სარ­თულ­ზე სის­ხ­ლი და­იღ­ვ­რე­ბაო”. ვიდ­რე ინ­ფორ­მა­ცი­ას გა­და­ა­მოწ­მებ­დ­ნენ, სის­ხ­ლ­მა მარ­თ­ლაც გა­მო­ჟო­ნა 45-ე სარ­თუ­ლი­დან. შემ­ტ­ვ­რე­ულ ბი­ნა­ში იპ­ო­ვეს მკვდა­რი სუ­ლი, ფუ­ლით და­ტე­ნი­ლი ქი­სა და სამ­კა­უ­ლე­ბით სავ­სე ლარ­ნა­კი. რო­გორც ჩანს, მკვლე­ლო­ბა მომ­ხ­და­რა მკვლე­ლო­ბის გუ­ლის­თ­ვის და არა გა­ძარ­ც­ვის მიზ­ნით; ანუ გა­მო­ძი­ე­ბა შე­ე­ფე­თა სის­ხ­ლ­ს­მოწყუ­რე­ბულ, მა­ნი­ა­კა­ლურ აგ­რე­სი­ას, და­ნა­შა­ულს და­ნა­შა­უ­ლის­თ­ვის რომ ჩა­დი­ო­და და კა­ცის­კ­ვ­ლას რა­ღაც თა­ვის­თა­ვად ღი­რე­ბუ­ლე­ბად თვლი­და. არ­ა­ვი­თა­რი წი­ნა­პი­რო­ბა და შემ­დ­გო­მი კვა­ლი მსგავს სი­სას­ტი­კეს არ გა­აჩ­ნ­და. არ არ­სე­ბობ­და მკვლე­ლო­ბის არ­ა­ნა­ი­რი მო­ტი­ვი და მსხვერ­პ­ლიც სრუ­ლი­ად შემ­თხ­ვე­ვი­თი შე­იძ­ლე­ბა ყო­ფი­ლი­ყო. ქა­ლა­ქის მთელ სივ­რ­ცე­ში უს­ა­ხუ­რად გან­ფე­ნი­ლი აგ­რე­სია რო­დის, რო­მელ წერ­ტილ­ში იფ­ეთ­ქებ­და, ეშ­მაკ­მა უწ­ყო­და. გა­მო­ძი­ე­ბა იმ­ა­საც გრძნობ­და, თვი­თო­ნაც მი­ზან­ში იყო ამ­ო­ღე­ბუ­ლი და ამ­ი­ტომ ვე­ღარ თა­მა­შობ­და საქ­მის მი­მართ კვლე­ვის სუ­ბი­ექ­ტის როლს. გაქ­ცე­ულ­სა და მდე­ვარს შო­რის ზღვა­რი წა­ი­შა­ლა, თვით მო­ნა­დი­რე­ზეც ნა­დი­რობ­დ­ნენ! კრი­მი­ნა­ლურ ხე­ლოვ­ნე­ბა­ში სუ­ბი­ექ­ტი­სა და ობ­ი­ექ­ტის აღ­რე­ვა “იუს­ტა­სის” მე­სა­მე ზარ­მაც და­ა­მოწ­მა: “თავ­დას­ხ­მა თქვენს კან­ტო­რა­ზე მზად­დე­ბა და ცხე­ნი შე­კაზ­მუ­ლი გყავ­დე­თო”. არ­ა­და, სად ეშ­ო­ვათ ცხე­ნი ამ მან­ქა­ნე­ბად ქცე­ულ ქა­ლაქ­ში? გა­მო­ძი­ე­ბამ იპ­ოდ­რომს მი­მარ­თა, მაგ­რამ დი­რექ­ტო­რი ვირ­ზე შეჯ­და: “ყვე­ლა ცხე­ნი აღ­რიცხ­ვა­ზეა, ერთ მო­ნო­ლი­თურ კო­ლექ­ტივს შე­ად­გენს და ერ­თიც რომ და­აკ­ლ­დეს, ჯი­რი­თო­ბას პე­წი და­ე­კარ­გე­ბაო”. გა­მო­ძი­ე­ბა იძ­უ­ლე­ბუ­ლი შე­იქ­ნა “იუს­ტა­სის” გაფ­რ­თხი­ლე­ბა გა­და­ტა­ნი­თი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბით გა­ე­გო და ქა­ლაქ­ში ცხე­ნე­ბის ძებ­ნის ნაც­ვ­ლად გაქ­ცე­ვის სხვა სა­შუ­ა­ლე­ბებ­ზე ეზ­რუ­ნა. კერ­ძოდ, გა­მო­ი­ძა­ხეს ვერ­ტ­მ­ფ­რე­ნი; კან­ტო­რის წინ აღ­ა­შე­ნეს ზღუ­დე, ას­აფ­რენ მო­ედ­ნამ­დე კი გვი­რა­ბი გათხა­რეს; ამ­ა­სო­ბა­ში აგ­რე­სია უკ­ვე შე­ი­პა­რა მტრის ბა­ნაკ­ში და ერთ მშვე­ნი­ერ დღეს სი­ძულ­ვილ­მა გა­მო­ძი­ე­ბის გულ­ში იფ­ეთ­ქა! ჩხუ­ბი ატყ­და არ­აფ­რის გა­მო. მგო­ნი ერთ­მა მე­ო­რეს ჭი­ქა­ში ჩა­უ­ფერ­ფ­ლა, თუ პი­რი­ქით. აგ­ორ­და სიტყ­ვა, და­იწყო შეხ­ლა-შე­მოხ­ლა. ცი­ხე შიგ­ნი­დან ტყდე­ბაო და მი­ლეწ-მო­ლე­წეს კან­ტო­რის კედ­ლე­ბი, მო­არ­ღ­ვი­ეს ზღუ­დე­ნი. აღ­მავ­ლო­ბის ნაც­ვ­ლად დე­კა­დან­სის გზას და­ად­გა სა­ძი­ე­ბელ აგ­რე­სი­ად ქცე­უ­ლი გა­მო­ძი­ე­ბა. თუმ­ცა, ფერ­ფ­ლი ჭი­ქა­ში თვით­რ­ღ­ვე­ვის მხო­ლოდ სა­ბა­ბი გახ­ლ­დათ. ნამ­დ­ვი­ლი მი­ზე­ზი იმ შავ­ბ­ნე­ლი ქა­ლა­ქის ჯურ­ღ­მუ­ლებ­ში იმ­ა­ლე­ბო­და, გარს რომ ერტყა გა­მო­ძი­ე­ბას და თა­ვი­სი პირ­ქუ­ში მზე­რით უს­ი­ა­მოვ­ნო ნა­ლექს სტო­ვებ­და მის გულ­ში. ავ­კა­ცო­ბის ეს ზო­გად­სა­კა­ცობ­რიო ფო­ნი, რო­გორც ერ­თი­ა­ნი სუბ­ს­ტან­ცია, უშ­რე­ტად ას­აზ­რ­დო­ებ­და აგ­რე­სი­ის ფაქ­ტობ­რივ სამ­ყა­როს. ამ სამ­ყა­რო­ში არ­სე­ბობ­და ყვე­ლა; ვინც იძ­ი­ებ­და და ვინც იძ­ებ­ნე­ბო­და. მსხვერ­პ­ლი, მკვლე­ლი და მე­ძე­ბა­რი გა­ნურ­ჩევ­ლად ერწყ­მო­და ერთ­მა­ნეთს. ყვე­ლა ერთ ქვაბ­ში იხ­არ­შე­ბო­და, ჯო­ჯო­ხე­თის მა­რად­ჩა­უქ­რო­ბელ ცეცხ­ლ­ზე. ყო­ვე­ლი გახ­ს­ნი­ლი საქ­მე, ახ­ალ გა­უხ­ს­ნელ საქ­მეს აჩ­ენ­და, რად­გან და­ნა­შა­უ­ლის ფეს­ვი მკვლე­ლის­თ­ვი­საც და მე­ძებ­რის­თ­ვი­საც ერთ­ნა­ი­რად მი­უწ­ვ­დო­მე­ლი იყო. აგ­რე­სი­ის უზ­ო­გა­დე­სი სუბ­ს­ტან­ცია არ­სე­ბობ­და და­ნა­შა­უ­ლის ფაქ­ტებს მიღ­მა, ვით ამ ფაქ­ტე­ბის მუდ­მი­ვი გა­მომ­წ­ვე­ვი და მა­საზ­რ­დო­ე­ბე­ლი. აი, რა­ტომ მოყ­ვა მკვდარ სულს 78-ე ქუ­ჩა­ზე, ავ­ტო­კა­ტას­ტ­რო­ფა 127-ე ტრა­სა­ზე; ეს იყო უბ­ე­დუ­რი შემ­თხ­ვე­ვა, რო­მე­ლიც ტრა­გე­დი­ის ახს­ნას თით­ქო თა­ვის თავ­ში­ვე მო­ი­ცავ­და. მოხ­და უეც­არ ფაქ­ტორ­თა ავ­ბე­დი­თი დამ­თხ­ვე­ვა; მძღოლს ყუ­რად­ღე­ბა გა­ე­ფან­ტა, მო­სახ­ვე­ვის ჯე­ბი­რი მორ­ყე­უ­ლი აღ­მოჩ­ნ­და, ფერ­დო­ბი კი ისე იყო და­ქა­ნე­ბუ­ლი, რომ გა­დარ­ჩა ყვე­ლა, უკ­ან მჯდო­მი მე­ძებ­რის გარ­და, ალ­ჩუ­ზე დამ­ჯ­და­რი ავ­ტო­ბუ­სის ძირ­ში რომ მო­ექ­ცა.

უბ­ე­დუ­რი შემ­თხ­ვე­ვის მი­ზე­ზობ­რი­ვი ახს­ნა ვერ ცხად­ყოფ­და, რა­ტომ შეწყ­და ასე უაზ­როდ ად­ა­მი­ა­ნის სი­ცოცხ­ლე, რო­მე­ლიც იქ­ნებ სწო­რედ ცხოვ­რე­ბის ამ ეტ­აპ­ზე გას­ც­და და­ნა­შა­უ­ლის ფაქ­ტობ­რივ სივ­რ­ცეს და ავ­კა­ცო­ბის ზო­გა­დი სა­თა­ვი­სა­კენ მი­მა­ვალ გზას და­ად­გა.

ამ დიდ მი­სი­ა­საც რომ თა­ვი და­ვა­ნე­ბოთ, სი­ცოცხ­ლე თა­ვის­თა­ვად, ვით ღვთის სა­ჩუ­ქა­რი, აშ­კა­რად აღ­ე­მა­ტე­ბო­და უეც­ა­რი სიკ­ვ­დი­ლის გა­მომ­წ­ვევ შემ­თხ­ვე­ვა­თა ჯამს. უაზ­რო იყო სი­ცოცხ­ლის შეწყ­ვე­ტის ფაქ­ტობ­რი­ვი ახს­ნა. გა­მო­ძი­ე­ბას აინ­ტე­რე­სებ­და, თუ რა­ტომ და არა რო­გორ ჩაქ­რა მი­სი ერთ-ერ­თი პერ­სო­ნა­ჟის მზე­რა. იქ­ნებ იმ­ი­ტომ, რომ ხი­ლუ­ლის მიღ­მა იხ­ე­დე­ბო­და და იმ­ას ხე­დავ­და, რი­სი და­ნახ­ვის ღირ­სიც არ იყო? არ­ა­და, მხო­ლოდ თვალ­სა­წი­ერს იქ­ით შე­იძ­ლე­ბო­და ქა­ო­სუ­რად მი­მობ­ნე­ულ ბო­რო­ტე­ბა­თა ერ­თი­ა­ნი ძი­რის გან­ჭ­ვ­რე­ტა. ხი­ლუ­ლი ფაქ­ტე­ბის სივ­რ­ცე­ში ხომ ყო­ვე­ლი­ვე შემ­თხ­ვე­ვით ხდე­ბო­და! შემ­თხ­ვე­ვი­თი იყო აგ­რე­სი­ის აკ­ვი­ა­ტე­ბუ­ლი იდ­ე­ის გა­მოვ­ლე­ნის გზა; წი­ნას­წარ­გან­ზ­რა­ხუ­ლიც რომ ყო­ფი­ლი­ყო და­ნა­შა­უ­ლი, მთე­ლი ლო­გი­კუ­რი ჯაჭ­ვი გან­ზ­რახ­ვი­დან მის აღს­რუ­ლე­ბამ­დე, ჰა­ერ­ში ეკ­ი­და, არ­აფ­რი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე­ობ­და და არ­ა­ნა­ირ ახს­ნა-გან­მარ­ტე­ბას არ ექ­ვემ­დე­ბა­რე­ბო­და.

“იუს­ტას­მა” გა­მოთ­ქ­ვა ეჭ­ვი; საქ­მე, რო­მე­ლიც აორთ­ქ­ლ­და ჩაბ­ნე­ლე­ბუ­ლი კან­ტო­რი­დან, შე­ე­ხე­ბო­და არა ნივ­თ­მ­ტ­კი­ცე­ბებს აგ­რე­სი­ის ექს­პორ­ტის შე­სა­ხებ, არ­ა­მედ შე­ად­გენ­და მი­სი მე­ტა­ფი­ზი­კუ­რი არ­სე­ბო­ბის სა­ფუძ­ვ­ლებს. “იუს­ტა­სი” ამ­ჯე­რად ფი­ლო­სო­ფი­ა­ში გა­და­იჭ­რა და გა­მო­ძი­ე­ბაც სულ­გა­ნა­ბუ­ლი უს­მენ­და მას. თუმ­ცა საქ­მის მოს­პო­ბა­ში მთქმელ­საც და გამ­გო­ნე­საც ერთ­ნა­ი­რად მი­უძღო­და ბრა­ლი, დამ­ნა­შა­ვე არც ერ­თი იყო. “იუს­ტა­სი”, ბნე­ლით მო­ცუ­ლი აგ­ენ­ტი, თვი­თო­ნაც შე­უც­ნო­ბელ ძალ­თა კარ­ნა­ხით მოქ­მე­დებ­და. გა­მო­ძი­ე­ბაც, იმ­ა­ვე ძალ­თა უკ­უღ­მარ­თი ზე­მოქ­მე­დე­ბით, სა­ჭი­რო დროს გა­ი­ფან­ტა და გა­თი­თო­კაც­და. ერ­თა­დერ­თი, ვინც და­ი­ნა­ხა რო­გორ გაქ­რა საქ­მე, იმ დღი­დან ფიქ­რებს მი­ე­ცა და ბო­ლოს ავ­ტო­კა­ტას­ტ­რო­ფა­ში და­ი­ღუ­პა.

გა­მო­ძი­ე­ბის ხელთ მხო­ლოდ შიშ­ვე­ლი ფაქ­ტე­ბი აღ­მოჩ­ნ­და. ფაქ­ტი იყო ის­იც, რომ ზღვა­რი წამ­და­უ­წუმ მერ­ყე­ობ­და მა­ძი­ე­ბელ­სა და სა­ძი­ე­ბელს შუა, ანუ გა­მო­ძი­ე­ბა გა­რე­დან კი არ აკ­ვირ­დე­ბო­და და­ნა­შა­ულს, არ­ა­მედ, რო­გორც მი­სი თა­ნა­მო­ნა­წი­ლე და თვი­თო­ნაც დამ­ნა­შა­ვე, უშ­უ­ა­ლოდ შე­იც­ნობ­და მას. ას­ე­თი მიდ­გო­მა საგ­რ­ძ­ნობ­ლად აფ­არ­თო­ებ­და ძი­ე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბებს, მაგ­რამ გამ­ძაფ­რე­ბუ­ლი სინ­დი­სის ქეჯ­ნის გა­მო ვერ ბე­დავ­და მათ გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბას, რად­გან გა­მომ­ძი­ე­ბე­ლი სა­კუ­თარ თავს ას­ა­მარ­თ­ლებ­და და აქ­ე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, დამ­ნა­შა­ვეს ამ­არ­თ­ლებ­და.

ამ­ი­ტომ, რო­ცა აგ­რე­სი­ის ქა­ლაქ­მა თვით­მ­კ­ვ­ლე­ლო­ბის ზღვარს მი­აღ­წია, გა­მო­ძი­ე­ბამ კი­დევ უფ­რო ღრმად ჩა­ი­ხე­და სა­კუ­თარ სულ­ში. მის მეხ­სი­ე­რე­ბა­ში ამ­ო­ტივ­ტივ­და არ­ე­ულ-და­რე­უ­ლი წარ­სუ­ლის ფრაგ­მენ­ტე­ბი. ამ ეპ­ი­ზო­დებ­ში აღ­წე­რი­თი ელ­ე­მენ­ტი სჭარ­ბობ­და სა­აზ­როვ­ნო ინ­ფორ­მა­ცი­ას, მაგ­რამ წარ­სუ­ლის ეს სა­ოც­რად გა­ფა­ქი­ზე­ბუ­ლი ხედ­ვა არ იყო მხო­ლოდ სუ­რა­თი, ის გან­ს­ჯას, გა­მო­ძი­ე­ბას და ახს­ნას ით­ხოვ­და.

რო­ცა ზედ­მი­წევ­ნით ზუს­ტად გახ­სენ­დე­ბა ოთ­ა­ხის ბნელ­ში რე­ლი­ე­ფუ­რად გა­მოკ­ვე­თი­ლი კე­დე­ლი, ფან­ჯ­რი­დან და­ცე­მუ­ლი და ზედ გა­დას­რი­ა­ლე­ბუ­ლი მან­ქა­ნის ჩრდი­ლი, გრძნობ, რომ ეს არ არ­ის მხო­ლოდ ბავ­შ­ვო­ბის მო­გო­ნე­ბა. რომ შე­უძ­ლე­ბე­ლია ასე წვრი­ლად გახ­სოვ­დეს ის ოთ­ა­ხი, ის ფან­ჯა­რა, ის ჩრდილ­თა თე­ატ­რი კე­დელ­ზე. აღქ­მის ის შე­უც­ნო­ბე­ლი სა­ა­მო მდგო­მა­რე­ო­ბა, რო­ცა მო­თა­მა­შე ჩრდი­ლი წა­რი­ტა­ცებს თვალს და ძი­ლის ბუ­რან­ში ით­რევს… იქ­ნებ, არც იყო ეს ასე; იქ­ნებ, წარ­სუ­ლი აუხ­დე­ნელ ოც­ნე­ბა­თა ქი­მე­რაა, რო­მელ­საც მას ცხოვ­რე­ბის ობ­ო­ბა-ქსელ­ში გახ­ლარ­თუ­ლი და ფრთა­მოკ­ვე­თი­ლი აწმ­ყო მი­ა­წერს?

გა­მო­ძი­ე­ბა ვერ სცემ­და ამ კითხ­ვას პა­სუხს. ის მხო­ლოდ შე­იგ­რ­ძ­ნობ­და, რომ მო­გო­ნე­ბა­თა ტალ­ღა თვალს კი არ ატკ­ბობ­და, აზრს აღ­ვი­ძებ­და. გარ­და­სულს კი არ უბ­რუნ­დე­ბო­და ეს აზ­რი, წუ­თი­ე­რე­ბას აჩ­ე­რებ­და და უს­ას­რუ­ლოდ აფ­არ­თო­ებ­და. ცხოვ­რე­ბა იყო წუ­თი არა ხან­მოკ­ლე­ო­ბის გა­მო, არ­ა­მედ დრო­ის დი­ნე­ბი­დან ცოცხა­ლი­ვით ამ­ო­ვარ­დ­ნი­ლი და ცა­ში შემ­ხ­ტა­რი წუ­თი­ე­რე­ბის ძა­ლით. რა იყო ფაქ­ტე­ბის სამ­ყა­რო მის წი­ნა­შე? ჩრდილ­თა თე­ატ­რი. ნამ­დ­ვი­ლი ცხოვ­რე­ბის გზა მეხ­სი­ე­რე­ბის ცოცხ­ლად შერ­ჩე­ნილ წუ­თებ­ზე გა­დი­ო­და.

გა­მო­ძი­ე­ბამ ეს სუ­რა­თე­ბი სამ­კა­უ­ლი­ვით აკ­ინ­ძა და ექს­პერ­ტი­ზა­ზე გა­და­აგ­ზავ­ნა. ექს­პერ­ტი­ზამ აჩ­ვე­ნა, რომ მეხ­სი­ე­რე­ბა­ში ცოცხ­ლად აღ­ი­ბეჭ­და მხო­ლოდ კომ­ბი­ნი­რე­ბუ­ლი, გრძნო­ბი­სა და გო­ნე­ბის თა­ნა­ავ­ტო­რო­ბით შექ­მ­ნი­ლი სუ­რა­თე­ბი. ამ­ი­ტომ გაკ­ვე­თი­ლებს გა­მო­პა­რუ­ლი ქუ­ჩა და მთაწ­მინ­დის მზით სავ­სე აღ­მარ­თი გულ­საც ან­ა­თებ­და და გო­ნე­ბა­საც. მწე­რალ­თა პან­თე­ო­ნი­დან სა­თა­მა­შო სახ­ლე­ბად ქცე­უ­ლი ქა­ლა­ქი, წინ­გა­დაშ­ლი­ლი ცხოვ­რე­ბის მო­ლო­დი­ნით იყო სავ­სე. ეს მო­ლო­დი­ნი იქ­ი­დან აქ­ეთ კი არ იყო მო­მარ­თუ­ლი, პი­რი­ქით, აქ­ე­დან იქ­ით იყო უკ­უ­ფე­ნი­ლი და მი­სი სევ­და­ნა­რე­ვი, ოდ­ნავ შემ­ღ­ვ­რე­უ­ლი სი­ხა­რუ­ლი, ამ­ა­ვე დროს სი­ნა­ნუ­ლიც აღ­მოჩ­ნ­და ცხოვ­რე­ბის ჩარ­ჩო­ში ვერ­ჩა­ტე­ულ ოც­ნე­ბა­თა გა­მო.

სწო­რედ ეს შე­უ­სა­ბა­მო­ბა სურ­ვი­ლებ­სა და ცხოვ­რე­ბას შო­რის სცნო ექს­პერ­ტი­ზამ და­ნა­შა­უ­ლის ერთ-ერთ სა­თა­ვედ. აქ­ე­დან იწ­ყე­ბო­და სუ­ლის ამ­ბო­ხე­ბა სხე­უ­ლის მი­მართ; სუ­ლის, რო­მე­ლიც იყო ჩაკ­ლუ­ლი და არა მკვდა­რი, და­უშ­რე­ტელ სიბ­რა­ზედ გარ­და­სა­ხუ­ლი თავ­და­ვიწყე­ბის წყვდი­ად­ში. ეს ზღვარ­და­უ­დე­ბე­ლი სიბ­რა­ზე ბევ­რად აღ­ე­მა­ტე­ბო­და მის ფაქ­ტობ­რივ გა­მომ­წ­ვევ მი­ზე­ზებ­სა და მიზ­ნებს და რო­გორც გა­ნუ­საზ­ღ­ვ­რე­ლი და შემ­თხ­ვე­ვი­თი, ბე­დის­წე­რა უფ­რო იყო, ვიდ­რე გან­ზ­რახ და­ნა­შა­უ­ლი. გა­მო­ძი­ე­ბას შე­ექ­მ­ნა რწმე­ნა, რომ ყო­ველ ტრა­გი­კულ ფაქ­ტ­ში შემ­თხ­ვე­ვი­თო­ბა სჭარ­ბობ­და მოვ­ლე­ნა­თა მი­ზე­ზობ­რივ კავ­ში­რებს და შე­უძ­ლე­ბე­ლი იქ­ნე­ბო­და ამ ფაქ­ტის გან­ჭ­ვ­რე­ტა და ახს­ნა თუ არ შევ­ხე­დავ­დით მას, რო­გორც ბე­დის გან­ჩი­ნე­ბას არ­ას­წო­რი ცხოვ­რე­ბის გა­მო. თით­ქოს არ იყო კა­ცი დამ­ნა­შა­ვე იმ­ა­ში, რომ შემ­თხ­ვე­ვით აღ­მოჩ­ნ­და იმ სა­ბე­დის­წე­რო ავ­ტო­ბუ­სის სწო­რედ იმ ავ­ბე­დით სკამ­ზე, მაგ­რამ თუ ჩა­ვუ­ფიქ­რ­დე­ბით, ის თა­ვი­სი ცხოვ­რე­ბით სწო­რედ ამ­ის­კენ მი­დი­ო­და. რა მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა აქვს, ავ­ტო­კა­ტას­ტ­რო­ფა მო­უ­ღებ­და მას ბო­ლოს, თუ გა­მო­უც­ნო­ბი პა­თო­ლო­გია სხე­უ­ლის ბი­ო­ქი­მი­ა­ში; ყვე­ლა შემ­თხ­ვე­ვა­ში გა­ნა­ჩე­ნის სის­რუ­ლე­ში მოყ­ვა­ნას­თან გვექ­ნე­ბო­და საქ­მე, რო­მე­ლიც თვი­თონ გა­მო­უ­ტა­ნა სა­კუ­თარ თავს.

ამ­ი­ტომ, ექს­პერ­ტი­ზამ და­ას­კ­ვ­ნა, რომ ტრა­გე­დი­ის ფა­რულ მი­ზეზ­თა ძი­ე­ბას აზ­რი მსჯავ­რის და­დე­ბამ­დე ჰქონ­და, ვიდ­რე არ­სე­ბობ­და ამ მი­ზეზ­თა აღ­მოფხ­ვ­რის თა­ვი­სუფ­ლე­ბა; ვიდ­რე ეს მი­ზე­ზე­ბი კი არ მი­ზე­ზობ­დ­ნენ, გა­მაფ­რ­თხი­ლე­ბე­ლი ნიშ­ნე­ბი­ვით ჰა­ერ­ში ეკ­იდ­ნენ.

მა­შინ ქა­ლა­ქიც სხვა­ნა­ი­რი იყო. სხვა სუ­ლი ტრი­ა­ლებ­და მის ნა­თელ-ბნელ ქუ­ჩებ­ში. ნაჩ­ვ­რე­ტე­ბი­ა­ნი ყვე­ლის მძაფ­რი სუ­ნი ტრამ­ვა­ით მგზავ­რობ­და პროს­პექ­ტის გას­წ­ვ­რივ, ქვე­მოთ, ქაშ­ვე­თის ბა­ღის გა­ჩე­რე­ბამ­დე. იქ ერწყ­მო­და ბა­ღის ათ­ას­ფე­რი სურ­ნე­ლე­ბით შე­ზა­ვე­ბულ ჰა­ერს და ჩან­თა­ში ჩა­დე­ბუ­ლი ბუ­ტერ­ბ­რო­დის მო­ლო­დი­ნი სხვა გე­მოს აძ­ლევ­და თა­მა­შით სავ­სე სიმ­წ­ვა­ნეს. ცხოვ­რე­ბა­ში ახ­ლად­ფეხ­შედ­გ­მულ გა­მო­ძი­ე­ბას იქ უნ­და ეპ­ოვ­ნა შეც­დო­მის სა­თა­ვე; იქ, სა­დაც ფეხს იდ­გამ­და პირ­ვე­ლი გრძნო­ბა, სა­დაც უხ­ვად შეკ­მა­ზულ, სი­გემ­რი­ე­ლით გან­თ­ქ­მულ, ლა­მის შე­საჭ­მელ თბი­ლი­სურ ჰა­ერს ჯერ ვერ ამღ­ვ­რევ­და ბენ­ზი­ნის ნის­ლი. იქ, თავ­და­პირ­ვე­ლი ბა­ღის წი­აღ­ში ცხოვ­რე­ბა მხო­ლოდ ეთ­ა­მა­შე­ბო­და იმ გზას, რო­მელ­საც მე­რე უკ­ვე ვე­ღარ გა­და­უხ­ვევ­და. ეს იყო ეჭ­ვის, ფიქ­რის, გა­მო­ძი­ე­ბის გზა, ბაღს გვე­ლი­ვით შე­მოხ­ვე­უ­ლი და ქა­ლაქს აბ­ლა­ბუ­და­სა­ვით მო­დე­ბუ­ლი. გა­მო­ძი­ე­ბამ ვერ და­ად­გი­ნა, გულს რო­დის შე­უძ­ვ­რა და შე­მო­ეტ­მას­ნა ეს ეჭ­ვი, რო­დის შე­ი­მო­სა ფიქ­რის სა­მო­სე­ლით ბედ­ნი­ე­რი ცხოვ­რე­ბა. რო­გორ იქ­ცა პირ­ვე­ლი სიყ­ვა­რუ­ლი, ვერ­თ­ქ­მის, გა­უ­ბე­და­ო­ბის, ღა­მე­ნა­თე­ვი ფიქ­რის სიმ­ბო­ლოდ. და აქ გა­მო­ძი­ე­ბა ჩიხ­ში მო­ექ­ცა: ბა­ღის ბი­ლიკ­მა ვერ წა­იყ­ვა­ნა დას­მუ­ლი შე­კითხ­ვი­დან პა­სუ­ხი­სა­კენ. ცხოვ­რე­ბა ჩად­გა სტრი­ქო­ნებს შო­რის. და­იმ­ს­ხ­ვ­რა ტალ­ღა, ფიქრს რომ მი­არ­წევ­და ბნე­ლი­დან ნა­თელ­ში. შეწყ­ვე­ტილ­მა ძი­ე­ბამ ვე­ღარ იყ­ვა­ვი­ლა, ვერ გა­მო­ის­ხა სუ­ლის მა­საზ­რ­დო­ე­ბუ­ლი ნა­ყო­ფი. სხვა საზ­რუ­ნავ­მა გა­დაკ­ვე­თა და გა­ახ­მო მი­სი ფეს­ვე­ბი და მი­სი მკვდა­რი, გა­ხე­ვე­ბუ­ლი მა­სა­ლა გა­მო­ძი­ე­ბას ტვირ­თად და­აწ­ვა. ად­ა­მი­ან­მა იგრ­ძ­ნო ეს გულს შე­მო­წო­ლი­ლი სიმ­ძი­მე, გა­ნი­ცა­და თა­ვი­სი ცხოვ­რე­ბის შე­უ­სა­ბა­მო­ბა სა­კუ­თარ თავ­თან, მაგ­რამ სწო­რედ ამ შე­უ­სა­ბა­მო­ბამ, ამ სი­ნა­ნულ­მა, რო­გორც ახ­ალ­მა ტალ­ღამ, ახ­ა­ლი ბიძ­გი მის­ცა შეწყ­ვე­ტილ საქ­მეს. და აქ გა­მო­ძი­ე­ბამ აღ­მო­ა­ჩი­ნა, რომ ბავ­შ­ვო­ბა თა­ვის­თა­ვად არ­ა­ფე­რია ზედ ფა­რუ­ლად წა­ფე­ნი­ლი ცხოვ­რე­ბის­გან ნოს­ტალ­გი­უ­რი გა­მორ­ჩე­ვის გა­რე­შე; რომ ათ­ას­ფე­რი შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბით გაშ­ლი­ლი სი­ცოცხ­ლის სა­თა­ვე, აუხ­დე­ნელ სურ­ვილ­თა გა­მო ხდე­ბა ას­ე­თი იდ­უ­მა­ლი და მიმ­ზიდ­ვე­ლი, რომ სუ­ლი ით­ხოვს ამ იდ­უ­მა­ლე­ბას, ამ ეფ­ე­მე­რას, რომ წარ­სუ­ლი დაძ­რას დრო­ის რე­ა­ლუ­რი წერ­ტი­ლი­დან და იმ ოც­ნე­ბე­ბით შე­ავ­სოს, ამქ­ვეყ­ნად რომ ვე­რა და ვერ მო­უ­ძებ­ნა ად­გი­ლი. რო­ცა უკ­ან­მო­ხედ­ვა შო­რე­ულ მო­გო­ნე­ბა­ში გა­და­დის, რო­ცა გახ­სენ­დე­ბა ის, რაც ვერ თქვი და ვერ აის­რუ­ლე, უნ­და შე­იგ­რ­ძ­ნო ეს არა რო­გორც ცხოვ­რე­ბის აგ­რე­სია ოც­ნე­ბის მი­მართ, არ­ა­მედ რო­გორც თა­მა­ში მი­უწ­ვ­დო­მელ­თან, რო­გორც დას­ტუ­რი, რომ არა ხარ მხო­ლოდ ის, რა­საც იტყ­ვი და მი­აღ­წევ, არ­ა­მედ ხარ ის, რა­საც ვერ იტყ­ვი და რაც ასე მი­უწ­ვ­დომ­ლად ეს­ა­ხე­ბა შენს ამქ­ვეყ­ნი­ურ არ­სე­ბას.

აი, ას­ე­თი აღ­მო­ჩე­ნა გა­ა­კე­თა გა­მო­ძი­ე­ბამ, სა­ძი­ე­ბე­ლი საქ­მის გარ­შე­მო, სა­კუ­თარ გრძნო­ბა­თა ექს­პერ­ტი­ზის სა­ფუძ­ველ­ზე.

© “არილი”

კარსმომდგარი არაჰიგიენური ბედნიერება

მიიკვლევდა ნესტიან თავისუფლებაში გზას ენადაშანთული, შერცხვენილი, მონუსხული და სულგაყინული ზარღრა, იგივე ვიქტორ ნაზრაძე. ნესტიან, სუსხიან, არასტუმართმოყვარე თავისუფლებას კი ჯიუტად არ სურდა ბედისწერიდან ამოვარდნილი, უადგილო, უსამშობლო, უნათესაო, უმოყვარო და უმეგობრო კაცის თავის წიაღში მიღება, მისი შეკედლება და დაბინავება. აკვიატებული ავი ფიქრივით, უტიფარ ქარად შემოუბერავდა ხოლმე სუსხიანი თავისუფლება მომხდურს, ღიად დარჩენილ მის ბაგეებში შეძრომას ლამობდა და როცა ამას ახერხებდა, გაგულისებული, უაზროთვალება საიქიოს ბოროტი ჩიტივით უკორტნიდა დაშანთულ ენას. ვიქტორ ნაზრაძე თავისას ფიქრობდა და არ იცოდა სად წასულიყო, ვისთვის მიემართა, რადგან სულგაყიდულს აღარ ჰყავდა არავინ და არ გააჩნდა ქვეყნად არაფერი გაყიდული სულის, განთავისუფლების ცნობის და 25 მანეთის გარდა. მიუხედავად გამოუვალი მდგომარეობისა, ან იქნებ სწორედ ამიტომაც, ზარღრა თავს დაჯერებულად გრძნობდა და ამდენი ხნის ნანატრი თავისუფლება სურდა მოვლენოდა არა ნესტიან ქარად, ჩაბნელებულ ქუჩად, არა სიბნელეში მოთარეშე, ურჩ მანქანებად, ბინძურ წყლის წვეთებს რომ აფრქვევდნენ გუბეებში გაშლიგინებისას, არამედ სითბოდ, ჭერად, სასმელად, საჭმელად და ტიტველ ქალად.
– მე გაიძულებ შენ შემეგებო სითბოდ და ჭერად, – ეუბნებოდა იგი მტრულად შემართულ თავისუფლებას და მუშტს უღერებდა მას, – სასმელად, საჭმელად და ტიტველ ქალად! გაიძულებ! გაიძულებ! რადაც არ უნდა დამიჯდეს!!!
– ვერ მაიძულებ! ვერ მაიძულებ! – პასუხობდა სისინით თავისუფლება და თავისი გათოშილი თითებით გარყვნილად უწეწავდა თმას.
– გაიძულებ, ოღონდ ჯერ რეზინის ჩაქუჩს ვიყიდი, უკიდურესი შემთხვევისათვის! ჯერ ვიყიდი რეზინის ჩაქუჩს, შემდეგ კი გაიძულებ! გაიძულებ! – ჯიუტად იმეორებდა ვიქტორი.
გზას იგი ქალაქის ცენტრისაკენ, ანუ ეშმაკის ბუნაგისკენ მიყავდა და ზარღრაც მიყვებოდა გზის მიერ შემოთავაზებულ დამღუპველ მარშრუტს, გზაც ხომ თავისუფლების ნაწილი იყო და წესით არც მისი ნდობა შეიძლებოდა, მაგრამ არა ზარღრასთვის – არა, რადგან ამიერიდან ყოველი მისი გზა ჯოჯოხეთისკენ, მოუსავლეთში მიემართებოდა.
– ჯოჯოხეთში შევხვდებით! – სისინებდა ქარი.
– ჯოჯოხეთში შევხვდებით! – სისინებდნენ ხეები.
– ჯოჯოხეთში შევხვდებით! – სისინებდნენ ბუჩქები.
– შევხვდებით! შევხვდებით! შევხვდებით! – სისინებდა მიდამო.
რკინიგზის ვაგზალი და მასთან მიმდებარე ვრცელი ტერიტორია ხალხით იყო სავსე. ისინი მწერებივით ირეოდნენ იქ და რაღაცას თავისას ფუსფუსებდნენ. ვიქტორი ჯერ ბაზრობაზე შევიდა და რიგებს დაუყვა. მის მზერას უნებურად მიიპყრობდა ხოლმე დახლებზე გამოტანილი და დახვავებული უცხო საქონელი, მაგრამ ის მაინც თავისას ეძებდა – რეზინის ჩაქუჩს. ბოლოს როგორც იქნა, რკინეულობის განყოფილებაში იპოვა და 4 მანეთად შეიძინა კარგი, მძიმე, ხისტარიანი რეზინის ჩაქუჩი. მან იგი ხელში შეათამაშა, ქამარში გაირჭო, პიჯაკის კალთით სათუთად დაფარა და თავისი უთავბოლო გზა გააგრძელა.
ვიქტორი შორიდან უცქერდა მეძავთა ჯგუფს და მათში თავისთვის საცოლეს ეძებდა. ვაგზლის მეძავები ქალაქში ყველაზე იაფფასიანებად ითვლებოდნენ, თუმცა ისინიც ასაკის, გარეგნობის და შესაბამისად, ფასების თანახმად, ცალ-ცალკე, პატარ-პატარა ჯგუფებად იყვნენ დაყოფილნი. იყვნენ მათ შორის ისეთები, რომელთაც, ალბათ არათუ ნორმალური ადამიანი, არამედ ყველაზე უფრო ხურუშიანი მაიმუნიც არ გაეკარებოდა, მაგრამ იყვნენ საკმაოდ სასიამოვნო გარეგნობისაც, რომლებიც შედარებით ძვირნი ღირდნენ. ერთი სიტყვით, ბოზები იყვნენ დაახლოებით სამი ძირითადი კატეგორისა – მეტნაკლებად ნორმალურები, ნახევრად ბანძები და ბანძები. ვიქტორი ჯერ შედარებით ნორმალურთა ჯგუფს მიუახლოვდა და ფასები იკითხა:
– გამარჯობათ გოგოებო! – მიესალმა ის მეძავებს.
– გაგიმარჯოს! – მიუგეს მათ.
– რომელია თქვენში გასათხოვარი?! –
– ყველანი გასათხოვრები ვართ, – გასცა პასუხი ერთ-ერთმა და ღიმილით გადახედა დანარჩენებს.
ისინი არ იყვნენ ჩვეულნი ამგვარ მიმართვას. გამოცოცხლდნენ.
– მე რომელი გამომყვებით ცოლად? –
გოგოებმა ერთმანეთს გადახედეს და გაიცინეს.
– რომელსაც შენ ხელს დაადებ, – უპასუხა ერთ-ერთმა.
– მერე ცელქები ხართ?! – ღიმილითვე გაუსწორა თვალი ვიქტორმა თავის მოსაუბრეს და თან ახლოს მდგომ, ცოტათი მორცხვ და ცოტათი ლამაზ ცუგრუმელას ხელი წაატანა ძუძუზე. ცუგრუმელამ თავი დაიძვრინა, უფრო სწორად კი ძუძუ დაიძვრინა.
– ე-ე-ე, ჯერ დადე, – დაიფხუკუნა ცუგრუმელამ მორცხვად, – ამას უყურე ერთი! – და ვიქტორს ალერსით უბიძგა.
არიან ადამიანები, რომლებიც მიუხედავად თავიანთი ურცხვი პროფესიისა, ბუნებით არიან მორცხვნი, ისევე, როგორც ზოგჯერ უსათნოესი პროფესიის ადამიანები არიან აშკარად ურცხვნი. რატომ ხდება ასე – ალბათ იმიტომ, რომ ბუნებაში წესრიგთან ერთად უწესრიგობაც სუფევს, საგნები კი არ არიან ყოველთვის სამართლიანად განლაგებულნი.
– რამდენი დავდო ჩემო ცუგრუმელავ? – კითხა ვიქტორმა.
– ერთი საათი ოცი მანეთი! – იყო სხარტი პასუხი.
ვიქტორმა კისერი მოიქექა – ძვირია!
– სულაც არა, – იყო მოხდენილი და ალბათ დაზეპირებული პასუხი, როგორც ჩანს კლიენტები ხშირად ძვირობდნენ ფასებს და ბოზებსაც შემუშავებული ჰქონდათ მოხდენილი პასუხი – “სულაც არა!”
– გადავიხდი ოცს, ოღონდ მე შენ დილამდე მჭირდები, – უთხრა ვიქტორმა ცუგრუმელას და კიდევ ერთხელ წაატანა ნაღმივით მკვრივ ძუძუზე ხელი.
– ა-ა-რა შენი ჭირიმე! – იუარა ცუგრუმელამ – დილამდე 50 დაგიჯდება, – კიდევ ერთხელ დაიძვრინა ძუძუ და გვერდზე გახტა.
– მე სულ 21 მანეთი მაქვს, ოცს შენ მოგცემ, მანეთი მე დამრჩება.
– ა-ა-რა შენ შემოგევლე! –
– მაშინ შენ წამოდი, – შესთავაზა ვიქტორმა მეორეს, მიწისქვეშა გადასასვლელის შემაღლებულ ზღუდეზე მჯდომ ნაცრისფერებში გამოწყობილ, ასაკით ცოტათი უფროსს, მგლისთვალა მეძავს და ხელი გაიშვირა მისკენ, თუმცა ხელის ძუძუზე წავლება ვერ შებედა. ეს სერიოზული ჩანდა – მგლისთვალა.
– ჩვენ ჩვენი ფასი გვაქვს, თუ გეძვირება, მაშინ სხვებთან მიდი! – ურჩია მგლისთვალამ.
აქ ვიქტორმა დასვა ცოტა არამართებული, როყიო შეკითხვა, რომ იტყვიან ჩაიჭრა და შედეგიც მაშინვე იგემა:
– აბა, რომლები არიან იაფები? –
გოგოებმა სიცილით და კისკისით დაუწყეს მითითება ისეთებზე, რომელნიც შესაძლოა არც იყვნენ ალბათ მეძავები, რადგან მათკენ მართლა არ გაიხედავდა არცერთი ხურუშიანი მაიმუნი და თუ მათ მაინც ვიღაც ეკარებოდა, ეს უკვე, ალბათ, იყო უტყუარი მანიაკალური ამბავი. ხომ არსებობენ პათოლოგიური ადამიანები, რომლებსაც ნორმალურ ქალთან სექსს, მძორთან სექსი ურჩევნიათ. ჰოდა ის მძორიც იდო იქ და თავის კლიენტს ელოდებოდა. გოგოები არ ცხრებოდნენ, თითებს იშვერდნენ და რიგრიგობით სთავაზობდნენ ვიქტორს ყველაზე იაფიანებს.
– აი ეს კი უფასოდაც მოგცემს, – მიუთითა ვიქტორს ცუგრუმელამ, ვიქტორისდაჭირად შემთხვევით აქვე მიმავალ ჰერმაფროდიტზე.
– ბანჯგვლაეთერო მოდი აქ! – დაუძახა მან ჰერმაფროდიტს.
ბანჯგვლაეთერო – ასე ერქვა ჰერმაფროდიტს, მას ზურგზე დიდი პოლიეთილენის ტომარა ეკიდა, რომელიც პლასტმასის ბოთლებით იყო სავსე. ჰერმაფროდიტი ამ ბოთლებს ვაგზლის ტერიტორიაზე აგროვებდა, მერე აბარებდა და ამით ცხოვრობდა. საოცარია, მაგრამ მას პროსტიტუციიდანაც ჰქონდა მცირედი შემოსავალი. ალბათ ეთერომ ბავშვობისას მენინგიტი გადაიტანა, ან შესაძლოა დებილიზმის მსუბუქ სტადიაში იყო, ან კიდევ რაღაც, იმიტომ, რომ ჩანდა, აშკარად ჩანდა მასში გონებრივი სიჩლუნგის ნიშნები. ეთეროს ჰქონდა კაცისებური თავი ხშირი ჭაღარაშერეული წვერ-ულვაშით და ქალისებური ტანი ძუძუებით და თეძოებით. ის იყო ძალიან კოჭლი (თანდაყოლილი სიკოჭლით კოჭლი), ეცვა კაცის ძველი პიჯაკი და ლაქებიანი, გახვრეტილი შარვალი – ბინძური ძონძები.
გოგოები ბანჯგვლაეთეროს უბოროტოდ ეხუმრებოდნენ, თითით ვიქტორზე მიუთითებდნენ, ეკითხებოდნენ ცოლად თუ გაყვებიო. ეთერო იშმუშნებოდა და თანხმობის ნიშნად მორცხვად უკრავდა კვერს, თან ალერსიან მზერას აპარებდა სასიძოსაკენ უნდობლად. გოგოებს ეს აკისკისებდათ და არც ვიქტორს აბრაზებდა სხვათა შორის.
– წამოხვალ?! წამომყვები?! გიყვარვარ ეთერი?! – ეკითხებოდა მას ვიქტორი თანაგრძნობითა და ღიმილით.
ეთერი პასუხობდა: – ჰო-ო-ო!
– მისცემ უფასოდ ეთო? – კისკისით ეხუმრებოდნენ გოგოები.
– უ-უფასოდ? არა-ა-ა! –
– მაშ რამდენათა! – მის კილოკავზე უქცევდა ვიქტორი, – მაშ რამდენათა!
– ხუთ მანეთათა! ხუთ მანეთათა! –
მერე ვიქტორმა საჯდომზე მოუთათუნა ბანჯგვლაეთეროს ხელი, კარგი გოგო ხარო უთხრა, თავი დაუკრა ბოზებს და სხვებს, უფრო იაფიანებს მიუბრუნდა.
აღმოჩნდა, რომ ამ სუსხიან საღამოს სითბოს, ჭერის, სასმელ-საჭმელის და ტიტველა ქალის ყიდვა თურმე პრობლემატური ყოფილა. არ ყოფილა საკმარისი 21 მანეთი ამქვეყნიური ბედნიერების საყიდლად. ბოზები თავისას ითხოვდნენ, ზარღრას კი არ გააჩნდა ქვეყნად არაფერი გაყიდული სულის, განთავისუფლების ცნობის, 21 მანეთის და ახლად ნაყიდი რეზინის ჩაქუჩის გარდა.
ზარღრა დაფიქრდა. ის მოულოდნელად იმ ხასიათზე დადგა, როცა ადამიანი გაწბილებას იწყებს. მან პირი მომუწა, ქამარში გარჭობილ საკმაოდ მძიმე რეზინის ჩაქუჩის ხის ტარს თითები მოუჭირა და ის იყო ცხოვრებისათვის წარბქვეშიდან უნდა შეეხედა, რომ მოულოდნელად მისკენ მიმართული დამთრგუნველი ყურადღება იგრძნო, მოტრიალდა და გაოგნდა.
მის წინაშე, პირდაპირ შუა ქუჩაში, დიდი, ბრგე, თავისთავში ღრმად დაჯერებული, კაცნახევარა ეშმაკი იდგა. სწორედ ისეთი, როგორსაც მას ხატავენ! ბალნიანი, ტლანქჩლიქიანი, შავდინგა და რქოსანი, თანაც რაღაცნაირად გამორჩეული, ელიტარული, არარიგითი ეშმაკი, არამედ არისტოკრატი და ჯენტლმენი ჯოჯოხეთისა. მარჯვენა ხელში მას ეპყრა უბადლო ნიმუში ხელოვნებისა – სამკბილა კვერთხი, ხოლო მარცხენაში მოკრძალების ღირს, იდუმალებით მოცულ, გიშრის უცხო კრიალოსანს ატრიალებდა.
– ჰა-ჰა-ჰა-ჰა-ჰააა!!! – გადაიხარხარა ეშმაკმა, – მე ღორმენი ვარ შენი მოძღვარი, ჰა-ჰა-ჰა-ჰა-ჰააა!!! აბა წამოდი! წამო! წამოდი! გავიტასავოთ ჩათლახებს შორის!!!
ვიქტორი მონუსხულივით აედევნა ღორმენს, მას ის მხოლოდ სახენაცვალი ჰყავდა ნანახი სულისმყიდველი ზედამხედველისა და ციხის უფროსის სახით და ახლა, ამდენ ხალხში, ვაგზლის გაჩახჩახებულ მოედანზე ასე აშკარად აბსოლუტში მისმა ხილვამ ელდა ჰკრა და თავზარი დასცა.
– ქორწინება გადაგიწყვეტია შვილო ჩემო, ოჯახის შექმნა განგიზრახავს? – ღიმილით გაუყარა ხელმკლავი ღორმენმა ზარღრას.
– დიახ უწმინდურო მამაო, ოღონდ ხანმოკლე, მოკლევადიანის. –
– ხა-ხა-ხა – გულღიად გაიცინა ღორმენმა – მერედა ამას აბა რა სჯობს, რაც შეეხება ქორწინების ხანმოკლეობას, ეს შენ შვილო ჩემო ნუ შეგაცბუნებს. განა ყველაფერი წარმავალი არ არის ამ ქვეყნად, და ან არის საერთოდ რაიმე ჩვენი წვალების გარდა მუდმივი? ყველაფერი წარმავალია და ხანმოკლე! ცოცხალი არსება ხომ დაბადებასაც ვერ ასწრებს, როდესაც უკვე იწყებს სიკვდილს! შენ ჯერ კიდევ ბევრი რამ გაქვს გასარკვევი ჩემო ბიჭუნი!
ზარღრა და მისი მოძღვარი პირდაპირ ბოზების “სტაიანკაზე” დატასაობდნენ ხელკავგაყრილნი და დარბაისლურად მასლაათობდენ. ღორმენი ამჟამად მხოლოდ თავისი მორჩილისათვის იყო აბსოლუტში, ხოლო იქმყოფმეჩხერკბილება ბრბოს კარგადმოვლილი ორმოცდაათიოდე წლის, წარმოსადგენი ჯენტლმენის სახით ევლინებოდა – ჯენტლმენისა, რომელსაც ოდნავ ეტყობოდა, რომ დალეული ჰქონდა ცოტაოდენი ღვინო, ის ხავერდოვნად ლაპარაკობდა, ლაპარაკობდა, ლაპარაკობდა.
– მშვენიერი მარგალიტები, ზღვის ლოკოკინათა სხეულში რომ ყალიბდებიან, სინამდვილეში ავადმყოფობაა მათი. ეს ავადმყოფობა ცდილობს გაფართოვდეს და მთელს ლოკოკინას მოედოს, ლოკოკინა კი თავის მხრივ ავიწროებს და ზღუდავს ავადმყოფობას, ამიტომ გამოდის მარგალიტი ასეთი მკვრივი, ასეთი ლამაზი, ასეთი იდუმალებით მოცული, მასში ხომ ამდენი განცდაა. ეს საბრალო ლოკოკინას ტკივილები და განცდებია – ლოკოკინისა, რომელიც თავის წუხილებს მარგალიტად აქცევს, ინახავს თავის სხეულში და მხოლოდ მაშინ, როცა საკუთარ თავს დაიმარტოხელებს, წვება ზღვის ფსკერზე, ხსნის თავის ნიჟარას და ტკბება მარგალიტად ქცეული საკუთარი ტკივილების სილამაზის ცქერით.
მხოლოდ ეშმაკმა უწყის მარგალიტად ქცეული, სათუთად შენახული ტკივილის ჭეშმარიტი ფასი და ამიტომაც მზაკვრულად და მალვით ტკივილს უნერგავს ის თავის რჩეულთ, რათა შემდეგ ჯოჯოხეთში მათი მისვლისას, ბანჯგვლიანი ხელით უხეშად პირი გაუღოს და შიგნეულიდან გულისფანცქალით ამოუგლიჯოს ერთ წვეთ ცრემლად ქცეული ტანჯვის, წვალების, ბოღმის და უიმედობის პატიოსანი მარცვალი. ძვირფასი საჩუქარი მბრძანებელთათვის, მბრძანებელთა მბრძანებელთათვის და მბრძანებელთა მბრძანებელთა მბრძანებელთათვის მუდმივი საჩუქარი მბრძანებელთათვის, რამეთუ ბოროტებას საზღვარი არ აქვს ამ ქვეყნად, ისევე, როგორც მბრძანებელთა მბრძანებლობას უკუნითი უკუნისამდე!
ესენი იშვიათად დაყვებიან ბინაში კლიენტს, რადგან ამ საბრალოებმა არ იციან, რომ მათი ფანჯრიდან გადმოგდება, მათივე სახლიდან გაცილებით უფრო ადვილია, ვიდრე საკუთარი სახლის ფანჯრიდან. ისინი, როგორც უმეტესობა ამ ცოდვილ მიწაზე, წყეულნი არიან და მათი უბადრუკი, არაფრის ცხოვრებაც არაფერს არ აძლევს მათ სიცოცხლის შენარჩუნების და წვალების გარდა, შემოსავალიც თითქოს არა აქვთ მცირედი, მაგრამ ის მაინც თვალსა და ხელს შუა უქრებათ, რადგან ყველაფერი მიაქვს საჭმელს, სასმელს, დედილოებს, დაქალებს, ალფონსებს და ზნეობრივ პოლიციას. ისინი რეგულარულად ყლაპავენ აბებს, იკეთებენ ნემსებს ვენერიული და სოკოვანი დაავადებების წინააღმდეგ, არ უწვებიან და ზოგჯერ ქვეშიდანაც გამოუძვრებიან ხოლმე კლიენტს, ზედმეტად დამუწუკებულ სხეულიანს, ან ზედმეტად მყრალს. მათ ორგანიზმს ერთგვარი იმუნიტეტიც აქვს გამომუშავებული, მაგრამ გახსოვდეს, ზოგიერთ მათგანს, რჩეულთ მათ შორის, სადღაც ღრმად, უწმინდურ სიღრმეში აქვთ ჩაკირული, ჩაგლესილი, მოშუშებული და პირშეკრული, მკვრივი ლორწოვანი აპკით დაცული ნახველის მსგავსი ლორწოვანი გროვა. ეს გროვა მათი უკურნებელი სენია, სენი რომელიც, როგორც ლოკოკინა ებრძვით მათ და რომელსაც, თავის მხრივ, ლოკოკინებივით ებრძვიან ისინი, რაც გამოიხატება ბატონებში – ბატონებში, რომლებიც დროდადრო წითელ ღუდუდებად გამოყრით ხოლმე მათ, შემდეგ კი ბატონები ისევ შოშმინდებიან. აი, ასე ყალიბდება მათში სიბრძნისა და სისპეტაკის პატიოსანი მარცვლები.
ქუდი მოიხადეთ და მოიდრიკეთ ქედი, როცა მოხვდებით მეძავებს შორის ძაღლიშვილებო!!!
ამ სიტყვების შემდეგ ღორმენმა იქ მყოფ უწმინდურ ბრბოს, როგორც მოძღვარმა სამწყსოს, თვალი მოავლო და ბატონკაცური კეთილგანწყობით ზარღრას დარბაისლურად ჰკითხა:
– რა, არ იძლევიან ეს ბოზები იაფად?
– არ იძლევიან ამათი! – გულდაწყვეტით ჩაიქნია ხელი ზარღრამ.
– მოგცემენ, შვილო ჩემო, მოგცემენ! – მხიარულად ლაპარაკობდა ღორმენი.
ის არ იყო ვირთხისმაგვარი კიკიმორი, არც ბოროტუნი, ან ანცი, არ იყო ის, აგრეთვე, მუხისთავკუნძა ქაჯი, ის ელიტარული ეშმა და ჯენტლმენი იყო ჯოჯოხეთისა. ღორმენს უყვარდა ხუმრობა და ამით იყო საშიში. ის ხუმრობის მეშვეობით რწყმედდა უმანკო სულებს.
– უბრალოდ, ალბათ არ გამოინახა შენი ტოლი და სწორი! ეძიე – უძიე შვილო ჩემო შენი ბედი, შესაძლოა ის აქ არის, შენს გვერდით?
– ფული არ მყოფნის მამაო, თორემ ბედის მეტი რა არის, – წაიბუზღუნა ზარღრამ.
– მერე შენც ეშმაკური ხრიკი იხმარე, – ურჩია ღორმენმა, – ხომ ხედავ სასტუმროს, ამათ ან ამ სასტუმროში დაყავთ თავიანთი კლიენტები, ან კიდევ პატარ-პატარა იაფიან აბანოებში, აქვე შორიახლოს, სასტუმროში წასვლას არ გირჩევ, იქ დედილო ყვირილს ატეხავს. აი, აბანოში კი სხვა საქმეა, იქ შენ ბოზთან ერთად შეიკეტები ერთი საათით, მერე რამდენ ხანსაც გინდა, იმდენ ხანს დაჰყოფ. მეაბანოვე არასოდეს არ ატეხავს ყვირილს, იმის გამო, რომ ზნეობრივი პოლიციის მოსვლას მოერიდება. არ კითხავენ ქალი და კაცი ერთად რატომ შეუშვიო? რასაკვირველია, იგივეს დედილოსაც კითხავენ სასტუმროში, მაგრამ დედილო თავს გაიმართლებს იმით, რომ არ იცოდა რისთვის შედიოდნენ. მეაბანოვე კი ამით თავს ვერ გაიმართლებს. აქედან ორას მეტრში პატარა აბანოა, იქ მე ვმუშაობ მეაბანოვედ და სერგო მქვია. უბრალოდ, დიდი ხანია მაგ სახეცვალებაში ვარ და აღარც კი მახსოვს, რომ ღორმენი ვარ, თუ მოხვალ და გამახსენებ, კარგს იზამ. შენი ნაცნობი კაჭიჭი და ჩონთაც მანდ მუშაობენ ცეცხლფარეშებად, რა თქმა უნდა, სახეცვალებაში! ისე, რომ მოდი! თუ კარგ პატარძალს მოიყვან, შეიძლება მეც ვიხმარო, არც ბიჭებს არ აწყენთ. სულ უკიდურეს შემთხვევაში, თუ იქ არ დაგხვდი, ან ვაითუ ვერ გავიხსენე, ღორმენი რომ ვარ, ან თუ შენ ვერ გიცანი და დავუშვათ წყალი გამოგირთე, შენ მაინც იხტიბარი არ გაიტეხო. საქვაბე შიგვეა და არ გაიყინები, იქ მუდამ ისეთი სითბოა, რომ თავი ჯოჯოხეთში გეგონება. ეს რომ უთხრა, ღორმენმა თავის მორჩილს თვალი ჩაუკრა.
– შეიძლება გკითხოთ მამაო ღორმენ? – მოწიწებითა და მადლიერებით მიმართა ვიქტორმა მოძღვარს.
– ბრძანე შვილო ჩემო! – უპასუხა ღორმენმა ზარღრას.
– მამაო ღორმენ, თქვენ ეს წუთია ბრძანეთ, რომ აბანოშიაც მუშაობთ პარალელურად და აბა რაღა გახსოვთ, თუ საკუთარი ვინაობა არა?! –
ღორმენმა ხელი მოხვია ვიქტორს მხარზე, განწყობილება გამოიცვალა და თქვა:
– ეჰ, ზარღრა, ზარღრა, ჩვენ ჩვენი უსასრულო ტანჯვის პროცესში ზოგჯერ გვავიწყდება საკუთარი მეც. – მერე იქ შეკრებილ მეჩხერკბილება ბრბოს გადახედა და განაგრძო, – აბა შეხედე ამათ, ნუთუ შენ ფიქრობ, რომ ამათ ახსოვთ თუ ვინ იყვნენ ისინი ადრე, ან თუ გგონია, რომ მათ იციან, ვინ არიან ისინი დღეს!
ზარღრამ მოწიწებით დახარა თავი.
– ახლა კი უნდა წავიდე ზარღრა, – ისევ მხნედ და ისევ ხალისიანად წარმოთქვა ღორმენმა, – წასვლის წინ კი ერთი მითხარი – შენ ჩემს ნათქვამში ყველაზე მეტად რა მოგეწონა?!
ზარღრამ ჰაერი ღრმად ჩაისუნთქა, ხელები ორატორულად გაშალა ფართოდ, გულღიად გაიღიმა და დაიძახა ომახიანად:
– გავიტასავოთ ჩათლახებს შორის!!! –
კმაყოფილების ღრუტუნი აღმოხდა ღორმენს. არ მოელოდა ის ამგვარ ქცევას მორჩილისაგან. დარბაისლურად გაშალა სამკაპისა და კრიალოსნის მპყრობელი ხელები ფართოდ და ზარღრა შვილივით ჩაიკრა გულში. უნდა ითქვას, რომ ზარღრამ თავისი ხმამაღალი შეძახილით, იქმყოფთა შორის კმაყოფილება გამოიწვია. მოძღვარმა და მორჩილმა ერთხელ კიდევ გაიტასავეს ხელკავგაყრილებმა ჩათლახებს შორის. კლიენტებიც და ბოზებიც მოწიწებით უთმობდნენ მათ გზას, რადგანაც გრძნობდნენ ღორმენის უხილავ ძალას. მორჩილი და მისი მოძღვარი კიდევ ერთხელ გადაეხვივნენ განშორებისას ერთმანეთს. ღორმენი წავიდა, წასვლის წინ, კარგ ხასიათზე მყოფმა თავს კიდევ ერთი პატარა ანცობის უფლება მისცა: მან იქვე მიმავალ უცნობ ქალიშვილს, არამეძავს, არამედ უბრალოდ გამვლელს ქვეშიდან ამოჰკრა კურტუმოში ხელი, იმგვარად, რომ ჰაერშიც კი შეახტუნა და თან ისე ძლიერად მოუჭირა კაუჩუკის გავაზე, რომ საწყალ გოგონას კინაღამ მოაგლიჯა ტრაკი, რითაც აღტაცებაში მოიყვანა იქმყოფი მეჩხერკბილება ბრბო.
ზარღრას ღორმენის რჩევა ჭკუაში დაუჯდა. ის გამხნევდა, გამხიარულდა და შეუდგა საქორწინო სამზადისს. ჩავიდა საღამოს ბაზარში, იყიდა 4 ცალი პრეზერვატივი, საჭმელ-სასმელი იაფად, ოცი მანეთისა, ერთი ქეციანი მანეთიანი ჯიბეში ჩაიტოვა საჯიშედ და ასე სანოვაგით დატვირთული მიადგა ბოზების “სტაიანკას”. ეს ყველაფერი ართობდა ზარღრას, ართობდა და აცინებდა, იწვევდა მასში სხვებისათვის უხილავ ხარხარს. დამცინავი თავისუფლებაც კი შეცბუნებული იყო მომხდურის გაუგონარი საქციელით, რადგან ის მას პირიქით დასცინოდა, და თუ თავისუფლება ევლინებოდა ვიქტორს არასასურველი ფორმით, ის უარესად ამახინჯებდა მას. მანჭიაობის მოყვარულ თავისუფლებას ის კიდევ უფრო ამახინჯებდა.
– აბა ვინ მოდის აბანოში, ერთი საათი 20 მანეთი – სთავაზობდა ვიქტორი პირობებს მეძავთა ჯგუფებს.
ზოგიერთები თანხმდებოდნენ, მაგრამ გასამრჯელოს ითხოვდნენ წინასწარ, ვინაიდან ვაგზლის ბოზების კლიენტურა არ იყო საიმედო ხალხი. გარდა ამისა, ეჭვს ბადებს სანოვაგით სავსე დიდი ცელოფნის პარკი, რომელიც აბანოში სრულებით არ იყო საჭირო. მეძავები გრძნობდნენ, რომ ვიქტორი რაღაც სხვას, მათ მიერ გაუთვალისწინებელს გეგმავდა და ეს ასეც იყო, მას ხომ ერთი ქეციანი მანეთიანის მეტი ფული არ ჰქონდა.
ბოზები მოულოდნელად მოსულმა მთვრალმა ზნეობრივმა პოლიციელმა დაფანტა დედის გინებით, პანღურის რტყმევითა და რეზინის ხელჯოხის ქნევით, შემდეგ კი დაცარიელებული “სტაიანკის” შუაგულში ბარბაცით დადგა, კაბურიდან უზარმაზარი რევოლვერი ამოიღო და გამარჯვების ნიშნად ჰაერში გაისროლა.
– წადით აქედან, წადით! – დაიღრიალა მან.
– მორჩა ხორცით ვაჭრობა, წადით! – ყვიროდა ის.
პოლიციელი ახლა კლიენტებს უყვიროდა და ხელში რევოლვერს ატრიალებდა. კლიენტებმაც ნელ-ნელა დაიწყეს და მალე “სტაიანკაზე” თითქმის აღარავინ დარჩა. ვიქტორიც მოერიდა პოლიციელს, უკან დაიხია თავისი პარკით და ზურგით მის უკან მდგომ და განგების ძალით მის მომლოდინე ბანჯგვლაეთეროს მიაწყდა.
– აი ტიტველა ქალიც! – თავის ფიქრებში დასცინა მოქალაქე ვიქტორ ნაზრაძემ საკუთარ თავს.
– წამოხვალ ჩემთან აბანოში? – ჰკითხა მან ბანჯგვლაეთეროს დუმაზე ხელის წავლებით, – შენ იქ დაიბან ტანს, გაიპარსავ, თუ საჭიროა ზოგან დუსტსაც მოიყრი და მერე მე და შენ დილამდე ვისიამოვნებთ ორთქლსა და ქაფში, – ეუბნებოდა გაგიჟებული ვიქტორი ბანჯგვლაეთეროს, – მერე კი დილით მოგცემ ორმოცდაათ კაპიკს და იყავი კარგად! ჯოჯოხეთში შევხვდებით! მოდიხარ?! –
– ჰო-ო-ო!!!
ვიქტორ ნაზრაძემ ბინძურ კისერში წაავლო ბანჯგვლა ეთეროს უხეშად ხელი და პატარა უსუფთაო ვაგზლის აბანოსკენ გაუტია დასაქორწინებლად. ასე კისერში ხელწავლებული მიჰყავდა ნეფეს თავისი კოჭლი, ჭაღარა, წვერულვაშიანი, უსუფთაო დედოფალი. დედოფალს ზურგზე ეკიდა ვაგზლის ტერიტორიაზე შეგროვებული პლასტმასის ბოთლებით სავსე ტომარა, რომლის წართმევასა და გადაგდებასაც უშედეგოდ ცდილობდა ნეფე. ნეფეს, თავის მხრივ, ხელში ეჭირა ცელოფნის დიდი პარკი, რომელშიც იდო საქორწილო საჭმელ-სასმელი, 4 ცალი პრეზერვატივი და მძიმე, ხისტარიანი ჩაქუჩი.
იყო სუსხი. ციოდა.

© “არილი“

ქვა

დღეს ლიფტიორების ბუდკა დაშალეს. ფანჯარასთან ვიდექი და ვუყურებდი. ჩემმა შეძლებულმა მეზობელმა მესამე გარაჟის შენება დაიწყო. ბავშვებისგან ფეხსალაგად ქცეული ბუდკა აშკარად ხელს უშლიდა, ამიტომ ხისგან აგებული, აწ უბორნიად ქცეული ობიექტი მუშების ხელით პირისაგან მიწისა აღიგავა.
მე ვიდექი ფანჯარასთან და ვუყურებდი, როგორ შლიდნენ ფანერებისა და ფიცრებისგან აშენებულ, მძღნერებით სავსე ლიფტიორების ბუდკას.
ოთხ საცხოვრებელ კორპუსს შორის მოქცეული ლიფტიორების ბუდკა მეოცე საუკუნის 80-იანი წლების დასაწყისიდან მახსოვს.
მაშინ 7-8 წლის ვიქნებოდი. ლიფტიორების ბუდკა იმ დროს მაგრად იდგა, იმიტო, რო ლიფტიორებიც არსებობდნენ.
ლიფტიორების ბუდკა გარშემომყოფ ოთხივე კორპუსს ემსახურებოდა. ლიფტიორების უფროსს ლამარა ერქვა. მახსოვს ლამარა. ბოზი ქალი იყო. ლიფტიორი ქალები სუყველანი ბოზები იყვნენ, ოღონდ მეტ-ნაკლებად ბოზობდნენ. მარა ეს ლამარა მაგრა ბოზობდა. ეს უფროსი ბიჭებისგან გავიგე, ცოტა რო წამოვიზარდე და ძმაკაცებთან ერთად სექს-კარტები რო ამქონდა ჯიბით კრიშაზე…
ლიფტიორებს მეხანიკიც ჰყავდათ. იოსკა ერქვა. აიმ იოსკაზე ვიცოდით ბიჭებმა, რო მაგას აძლევდა ლამარა, თან მაგრა აძლევდა… ისე აძლევდა, რო აღარ ართმევდა…
ლამარა შაოსანი, შავგვრემანი ქვრივი ქალი იყო. ვინმე თუ ლიფტში გაიჭედებოდა და სმენის ლიფტიორები თუ ვერაფერს ახერხებდნენ, ლამარა დაიჭერდა ხოლმე ლიფტის კარის გასახსნელ, პირდაბრტყელებულ რკინის ჯოხს, რომელსაც ხელის მოსაკიდებელ ადგილზე ხის ნაჭერი ჰქონდა წამოცმული და ზემოდან ლურჯი იზოლენტით იყო დაფარული. გამოვიდოდა ბუდკიდან და ჯოხი ისე ეჭირა ხოლმე, თითქოს ვინმეს საცემად მიდიოდა. ობიექტზე ლამარა თუ გავიდოდა, არ არსებობდა, ვინმე ლიფტში დარჩენილიყო.
ლამარა მაგარი იყო. იოსკას გარდა, ლამარას ჭორაობაც უყვარდა. საერთოდ, ლიფტიორების ბუდკა ჭორის დიდი ბუდე, დიდი კერა იყო. ბუდკაში როცა არ უნდა შეგეხედა, ყოველთვის იჯდა სამი-ოთხი ქალი და მათთან ერთად – ლამარა. მაგიდაზე ცხელი მზესუმზირა ეყარა და ქალები ცოცხალ-მკვდარს უტრიალებდნენ ოთხივე კორპუსს, თან სემიჩკას ფქვავდნენ.
ბუდკის კედლებზე იაფფასიანი წითელი შპალერი იყო გაკრული. ორიოდე კვადრატული მეტრი სიდიდის ბუდკის სიგანეზე ხელით აწყობილი ტავჩანი იდგა. ზედ ძველი, ტურტლიანი ადიელა გადაეფარებინათ, სასთუმალთან უფრო ტურტლიანი, ჭუჭყისგან გაგლესილი მუთაქა მოეთავსებინათ. ბუდკას პატარა სარკმელიც ჰქონდა. სარკმლის ძირში მაგიდა იდგა. მაგიდაზე ბუზის მოსაკლავი, თვითნაკეთი ჯოხი იდო, რომელსაც დასარტყმელ ნაწილად საბურავის კამერის მრგვალად გამოჭრილი რეზინი ჰქონდა მიმაგრებული. მაგიდაზე ოთხკუთხედი დიდი შუშა იდო, შუშის ქვეშ – სმენის განრიგი და კატის კნუტების ფოტოიანი კალენდარი.
კედელზე მაღვიძარა საათი კაპრონის ძაფით ეკიდა. იქვე გამოძახების მიმღები პულტიც მოჩანდა, რომელზეც მწვანე და წითელი ნათურები ინთებოდა ხოლმე. პულტზე პატარა რეპროდუქტორი იყო, საიდანაც ლიფტში გაჭედილების ხმა მოისმოდა.
– გავიჭედეეთ!.. გავიჭედეეთ!..
– შენ გაგეჭედა ყ…ე!
ლამარა ამას მაშინ ამბობდა, როცა ქალის ხმას გაიგებდა. სმენის ქალები კი სემიჩკას ფქვავდნენ და ხორხოცებდნენ, თან სიცილისგან დიდი ძუძუები უქანავებდათ.
ლამარას ბუდკაში ხშირად შევდიოდით – მეც და სხვა ბავშვებიც. განსაკუთრებით ზაფხულობით – წყალი გვწყურდებოდა, სახლში კიდევ რა ავიდოდა?.. ამიტომ ლამარას ჩაინიკიდან დუბელა წყლის სმა ყველაფერს გვერჩივნა. ბუდკის კართან რო ავიტუზებოდით, ლამარა დაგვინახავდა, ჩაიდანს თავსახურს მოხდიდა, მოგვაწოდებდა და თავსახურში წყალს ჩაგვისხამდა. ლამარას ფეხებზე ვეკიდეთ – წყალი არ ენანებოდა. თვითონაც ამ ფსელს სვამდა. სემიჩკის ჭამით რო გასკდებოდა, მერე თბილი წყლის სმით სკდებოდა. ზოგჯერ მთელი დღე ისე გავიდოდა, რო ლიფტში არავინ იჭედებოდა, ლამარა და ქალები კიდევ ისხდნენ ოფლის სუნით აქოთებულ ბუდკაში და ოთხივე კორპუსს ცოცხალ-მკვდარს უტრიალებდნენ.
ლამარამ ერთხელ მაგრა შემაშინა. მე და ირინა კრიშაზე გამოგვიჭირა. ირინა ჩემს ქვემოთ ცხოვრობდა. დედა ბოზი ჰყავდა, მამა – ლოთი და სირი. თვითონ კაი გოგო იყო, ცოტა ლამაზი და ცოტა შტერი. ეტყობა, დედამისის ჯიშისა იყო და… ერთხელ, ველოსიპედით მინდორში წავიყვანე. უკან შემოვისვი. მახსოვს, ყაყაჩოები ყვაოდნენ. მინდორში გავჩერდით. 10-11 წლის ვართ. ირინა მეუბნება: მოდი, მე ჩემსას გაჩვენებ და შენ შენი მაჩვენეო… უცებ სისხლი გამიცივდა, მერე რაღაცნაირად დამაზრიალა. ყაყაჩოებში ჩავიმუხლეთ და იმან თავისი მაჩვენა, მე – ჩემი… მერე უკვე ხან სად შევიყუჟებოდით და ხან სად, რო ერთმანეთისთვის გვეჩვენებინა. მერე ესეც მოგვბეზრდა და ეს “ნანახი” უკვე ერთმანეთს მივადეთ. როგორ მახსოვს… რა მაგარი იყო… მაგრა გვისწორდებოდა ეს მიდება ორივეს… სხვა არაფერი ვიცოდით, ამასაც ბრმად, ვარაუდით ვაკეთებდით – ყურმოკრულით, ინსტინქტით, გუმანით.
ხოდა, ერთხელაც ასე ვართ – ერთმანეთზე მიდებულები, გატრუნულები. ვდგავართ ნიფხავჩახდილები და ერთმანეთს სულელებივით მივჩერებივართ. ირინა კედელზე მყავს მიყენებული და ვაწვები. ირინას ზურგსუკან ლიფტის მატორის ოთახია, საიდანაც წამდაუწუმ ავტომატის ტკაცატკუცი და მატორის გრიალი ისმის. უეცრად სხვენის ფანჯარაში ლამარა გამოჩნდა. წელში მოიხარა და შემოვიდა. ტრუსიკები გველნაკბენივით ავიწიეთ. ირინა გავარდა და კიბეზე კისრისტეხით დაეშვა. მე ადგილიდან არ დავძრულვარ. ლამარას მივაჩერდი და შარვლის ღილების შეკვრა დავიწყე. ლამარა თავიდან აზრზე ვერ მოვიდა, პირი დააღო. მერე, ირინა რო აითესა, ყველაფერი მოწვა და ორმეტრიანიც აამუშავა:
– ერთი ამათ უყურე… ამ გათახსირებულებს, ამ სასიკვდილეებს… ვისი ხარ, ბიჭო, შენ?! ან ის ვინ იყო, ის გაფუჭებული… სად ცხოვრობ? მოდი ახლავე შენს მშობლებთან წამიყვანე!..
სწრაფად მომიახლოვდა, რო ჩემთვის ჩაევლო, მაგრამ ადგილიდან მოვწყდი და ირინასავით მეც კიბეებს გადავაფრინდი. ორ-ორ საფეხურს გიჟური სისწრაფით ჩავრბოდი, თან მაგრა მინდოდა ირინას დავწეოდი, ირინა კი არსად ჩანდა.
მერე მახსოვს, დიდხანს ეზოში არ ჩავდიოდი, რო ლამარას არ დავენახე… ბედზე მე და ირინას მაინცდამაინც კარგად არ გვიცნობდა და ამიტომ თუ ცოტა ხანს თვალში არ შევეჩხირებოდი, ჩემთვის უკეთესი იყო. ირინაც სახლში იყო გამოკეტილი, ეზოში ვერ ვხედავდი. დღეების განმავლობაში ფანჯარასთან ვიდექი და ჩუმად ვიყურებოდი. დედაჩემი კიდევ მთელი დღე შუბლს მისინჯავდა…
მე ვიდექი ფანჯარასთან და ბავშვებს ვუყურებდი და უკვე ცოტა დიდად ვგრძნობდი თავს… იმიტო კი არა, რო ლამარამ ნიფხავჩახდილებს წაგვასწრო… არა… იმიტო, რო კიბეზე რო დავეშვი, ძალიან მინდოდა, ირინას დავწეოდი და მენახა… ვიცოდი, რო სადღაც იმალებოდა და ტიროდა… მინდოდა რა, ირინას ნახვა… სხვა არაფერი…
ამ ამბის მერე ირინა სექტემბრამდე აღარ მინახავს. დედამისმა პიონერთა ბანაკში გაუშვა და მთელი ზაფხული იქ გაატარა.
სექტემბერში, ერთ კვირა საღამოს ვნახე. უბანში მოძრავი კინოთეატრი მოდიოდა. გრძელი ტრაილერი იყო. შიგნით სკამები და დიდი ეკრანი, უკან პროექტორი და კინოს კაცი – ზერო.
მოძრავი კინოთეატრი ჩვენს უბანში ყოველ კვირა დღეს მოდიოდა. გრძელი მანქანის დანახვაზე ვგიჟდებოდი, ისე მიხაროდა. კინოთეატრის დიდი კაბინა, სადაც ფილმებს აჩვენებდნენ, თამბაქოს, დაუბანელი ფეხის და რაღაც უცნობი სუნით იყო გაჟღენთილი.
კაბინაში რკინის კიბით ავდიოდით. ყურში ახლაც ჩამესმის ფეხის ხმა რკინის კიბეზე. ძალიან მაგრა მიყვარდა ამ კიბეზე ასვლა-ჩამოსვლა.
კინოს ზერო უშვებდა – ნაოჭებიანი და ნაკოლკებიანი, უხეში და სიტყვაძუნწი კაცი. პროექტორის კაბინაში იჯდა ხოლმე და სიგარეტს ეწეოდა. კედლებზე მაშინდელი შიშველი ქალების ფოტოები ჰქონდა გაკრული. ამ უთვალავ ფოტოში მხოლოდ სამი სურათი იყო ისეთი, საიდანაც ჩაცმული ადამიანები იყურებოდნენ: სტალინი, ჩაპლინი და ნატო ვაჩნაძე. ზეროს მარცხენა ოთხ თითზე 1948, მარჯვენა მხარზე კიდევ “თქვი მართალი” ეწერა.
– რა გინდა, ბიჭო, კინო გინდა?
გვეკითხებოდა ხოლმე, როცა ბავშვები პროექტორის კაბინის ღია კართან მივცვივდებოდით.
– წადი, მამაშენს 10 კაპიკი გამოართვი და მერე მოდი…
– კინო მოვიდა…
სულს ძლივს ვითქვამდი და დედაჩემს ვუყურებდი.
– მამაშენს უთხარი…
მამაჩემი დივანზე იწვა და გაზეთის ქვეშ ხვრინავდა.
– მა… მა…
გაზეთი სუნთქვას წყვეტდა.
– ჰმ… რა იყო…
– კინო მოვიდა…
– გაკვეთილები ისწავლე?
– ვისწავლე…
გაზეთი ფრთხილად გადავხადე. ცალი თვალი გახელილი ჰქონდა და უნდოდ მიყურებდა.
– ვის ჩააბარე?
– მაყვალას… ხო ჩაგაბარე, მაყვალა?
დებილ მაყვალას გავხედე და თვალის ჩაკვრა მოვასწარი, თორე იტყოდა – არ ჩაუბარებიაო.
– ჩამაბარა, ხო… ყველაფერი იცის…
– მაყვალას თუ ჩააბარე, როგორ არ გეცოდინება…
მაყვალას შევატყვე, რომ პირდაპირ გაიგო მამაჩემის ნათქვამი და ალალად გაუხარდა. საწყალი მაყვალა. შევპირდი – ახალ, კარგ პასტას მოგცემ მეთქი, მამაჩემს ფული გამოვტაცე და გადარეული გავვარდი რკინის კიბეებიან მანქანასთან. ბავშვები უკვე მოგროვილიყვნენ. მერე ზერომ კარი გახსნა და შევლაგდით. რკინის კიბეზე ფეხის ხმა… ნაცნობი სუნი… ხის გასაშლელი სკამები და ხმაური დაჯდომისას… მერე კინო… მახსოვს, იმ საღამოს პირველად ვნახე “ფანტომასი” და გადავირიე. ყველა გადაირია. ირინაც მაშინ ვნახე… ნათელი კინოკადრის შუქზე უეცრად შევნიშნე. წინა რიგში იჯდა. მაშინ, ყაყაჩოებში რომ ვიყავით, იმნაირად დამაზრიალა… შეცვლილი მეჩვენა. ძუძუები ჰქონდა წამოზრდილი. გარეთ როგორ ვერ დავინახე-მეთქი, მიკვირდა. მერე უცებ დებილი მაყვალა გამახსენდა და ძალიან შემეცოდა. ალბათ მაგასაც უნდოდა კინო, მაგრამ ვინ გამოუშვებდა?..
მაყვალა დედაჩემმა ბებიაჩემ ელისოს სოფლიდან ჩამოიყვანა. ერთი გაჭირვებული ოჯახის შვილი იყო. დედაჩემს შვილების გაზრდაში ეხმარებოდა. სამაგიეროდ, დედაჩემი ინახავდა, ტანსაცმელს და ცოტა ფულს ჩუქნიდა. მაყვალა ჭკუასუსტი იყო. მაშინ 20-25 წლის იქნებოდა. დაბალი და სქელი, ხუჭუჭთმიანი, მსხვილი ტუჩებით და საცოდავი გამოხედვით. დიდი ხნით მაყვალას სახლში მარტო დატოვება არ შეიძლებოდა – რამე უბედურებას დაატრიალებდა, მარა დედაჩემს მაგრა ეხმარებოდა. ერთი ჩემოდანი ჰქონდა მაყვალას, სადაც დედაჩემის ნაჩუქარ რაღაცეებს ინახავდა. საწერი პასტების შეგროვებაც უყვარდა. მეუბნებოდა, ჩემს სოფელში ერთი მეგრელი ქალი იყო ჩამოსულიო, გამიცნოო და ძალიან მოვეწონეო. მითხრაო, რო ჩემთან წაგიყვანო, დასაქორწინებელი ბიჭი მყავსო, იანური ჰქვიაო და ცოლად მოგიყვანსო. ახლაო, თქვენგან რო წავალო, იანურის დედა ჩამოვა, წამიყვანს თავის სახლში და იანურს მიმათხოვებსო. ძალიან ბედნიერი იყო მაყვალა, იმიტო, რო ალალად სჯეროდა იმ ქალის დანაპირები. მე დავცინოდი და ვეუბნებოდი, იანვარს როდის უნდა გაყვე ცოლად-მეთქი. იანვარს რო ვეუბნებოდი, წყინდა – ჩემოდნიდან ჩემს ნაჩუქარ პასტებს ამოიღებდა და მიბრუნებდა: არ მინდა შენი არაფერიო. მერე შემეცოდებოდა ხოლმე და ვურიგდებოდი. წყენა რო გადაუვლიდა, პასტებს ისევ ჩემოდანში ინახავდა.
იმ საღამოს, კინოდან რო გამოვედით, ირინა ისევ დამეკარგა. ვერსად დავინახე. აშკარად მემალებოდა. მერე, ხან პადიეზდში, ხან ქუჩაში რო მხვდებოდა, არ უნდოდა ჩემთან ლაპარაკი, გამირბოდა. თანაც იმას უკვე ძუძუები ჰქონდა წამოზრდილი, მე კიდევ ძმაკაცებთან ერთად კრიშაზე ავდიოდი და ჯიბით სექს-კარტები ამქონდა… ჩვენს ცხოვრებაში უკვე სხვა დრო იყო დამდგარი…
ლამარასთან წყლის დასალევად იმ ამბის მერე აღარც მივსულვარ. ერთადერთხელ მახსოვს: ველოსიპედით ბუდკასთან ჩავიარე. ლამარა სულ მარტო იჯდა და ტიროდა. მერე დიდი ბიჭებისგან გავიგე, ძუძუზე კიბო აქვსო. ერთხელაც მაღაზიაში მოვკარი ყური – ირინას ბოზი დედა ლაპარაკობდა, ორივე ძუძუ მოაჭრესო. ერთ დღეს კი ბუდკის ფანჯარაში ლამარას გადიდებული ფოტოსურათი დავინახე… ლამარა მოკვდა…
ბოლოს ზეროს კინო რო ვნახე, ირინას უკვე დიდი ძუძუბი ჰქონდა გაზრდილი. ერთხელ ზერო დიდმა ბიჭებმა გალახეს და იმის მერე ჩვენს უბანს საერთოდ არ გაკარებია. მაყვალას პასტებს აღარ ვჩუქნიდი, იმიტო, რო დებილი მაყვალა დედაჩემმა სოფელში გაუშვა – მე და ჩემი ძმა დიდები ვიყავით და ვინმეს მოხედვა აღარ გვჭირდებოდა. იანვარის დედას მაყვალა არც გახსენებია და არ ჩაუკითხავს. ეგ რო მომხდარიყო, უეჭველად გავიგებდი.
მერე ამ ქვეყანაში ისეთი ამბები დაიწყო, რო გახსენებაც არ მინდა. ეგ სხვამ გაიხსენოს…
ვდგავარ ახლა ფანჯარასთან და ვხედავ, რო ლიფტიორების დაშლილ ბუდკას ნაგვის მანქანაზე აწყობენ. ვერაფერს ვერ ვგრძნობ, უემოციოდ მივჩერებივარ მდიდარი მეზობლის მუშებს.
მერე ვიგრძენი, საღამოს… ძმაკაცებთან ერთად იაფფასიან ხინკალს რო ვჭამდი და იაფფასიანი არყით რო ვიყავი გაგლეჯილი მთვრალი. ამათი დედა მოვტყან-მეთქი, ვიძახდი, ყველაფერი, სუ ყველაფერი წაგვართვეს-მეთქი… ვინ წაგართვა, რა წაგართვაო? – უაზროდ მეკითხებოდნენ ბიჭები და თვალების ნელი ხამხამით ხინკლის კუჭებს ჩაჰყურებდნენ. ეგ მე ვიცი-მეთქი, მარტო მე-მეთქი.
მერე ვიწექი… სახლში, ჩემს ლოგინში… ათასგან დაჭრილი კაცი რო წევს, მომაკვდავი, და ვერაფერს რო ვერ გრძნობს. ეგეთ რამეს ვგრძნობდი… უფრო სწორად, ვერაფერს ვგრძნობდი. მარა რაღაც მაწუხებდა… ძაან მაწუხებდა… ესე იგი, რაღაცას მაინც ვგრძნობდი…
მაგალითად, იმას, რო ძლივსძლივობით რო შემოვედი უბანში, ჩემს
პადიეზდთან მეზობლის უძვირფასესი მანქანა იდგა, შავი პანტერასავით. საქარე მინის ქვეშ სიგნალიზაციის წითელი ნათურები მუქარით ციმციმებდა.
ავდექი… ძალიან ცუდად ვიყავი, მაგრამ მაინც ავდექი. აივანზე გავედი, გადავიხედე. მანქანა ზუსტად ჩემი აივნის ქვეშ იდგა, ხუთი სართულით ქვემოთ. დიდი ხნის წინ, როცა მე და ირინა ერთმანეთს ვაჩვენებდით, ბებიაჩემმა ელისომ მთხოვა, რო ერთი მოზრდილი ქვა მეპოვნა სადმე, ეზოში. გავრეცხავ, გავაკრიალებ და კომბოსტოს წნილს რო ჩაგიდებთ დიდ ქოთანში, თეფშიანად ზედ დავადებო, ბაბო გენაცვალოსო… მეც წავედი და მოვუტანე. აივანზეც იმიტო გავედი, რო ეგ ქვა გამახსენდა…
ცარიელი ქოთანი აივნის კუთხეში იდგა. ხელი ჩავყავი – ქვა ფსკერზე იდო. ამოვიღე და ცოტა ხანს ვჭოჭმანობდი… მერე უცებ შევგულიანდი – შუქი არსად არ იყო და მთელი უბანი წყვდიადში იწვა. გადავწყვიტე… ქვა ვარაუდით მანქანის საქარე მინას დავუმიზნე, შენი დედაც მეთქი – მანქანისკენ ჩუმად ჩავძახე და…
ბებიაჩემი ელისო ამ გაზაფხულზე გარდაიცვალა. შვილიშვილებს გვეფერებოდა ხოლმე: გენაცვალათ ბაბო პროჭის კვირისტავებშიო…
მთელი ღამე კომბოსტოს წნილის სუნი მცემდა. ბებიაჩემ ელისოს დაბარებული ქვა ლოგინში, თავთან მედო და ისე მეძინა…

© “ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი”

Ik’s Gravity[1]

სინოფსისის წერა მაინცდამაინც არ მიყვარს, სცენარის წერა მირჩევნია. სინოფსისის წერისას სულ მეჩვენება, რომ ჩანაფიქრი არ ვარგა და მისი დამუშავება არ ღირს (ვიცი, დროდადრო ყველა “მესცენარეს” ასე ჰგონია, მაგრამ მე ეს ნაკლებად მამშვიდებს). საკუთარი ჩანაფიქრით აღფრთოვანებული სცენარის წერის დროსაც არ ვარ – უბრალოდ, პრობლემები სცენარის წერისას უფრო ასატანი მეჩვენება (არ ვიცი, რატომ), ვიდრე “სინოფსისფსმისას.”
ავიღოთ ასეთი მონახაზი: ფილმის დასაწყისში გმირი კედელს მიჯაჭვული აღმოჩნდება, რადგან მსოფლიო მიზიდულობის კანონი ოკაზიურად დაირღვა და მიწის პერპენდიკულარულ სიბრტყეში (მხოლოდ გმირისთვის) გადაადგილდა. გმირი ფილმის ბოლომდე მიწაზე ვერ ჩამოდის, სხვა პერსონაჟები კი ამაოდ ცდილობენ ამ მოვლენის ახსნას.
მოქმედების ადგილი მასაჩუსეტსია (არა მარტო იმიტომ, რომ ის ჰოლივუდთან უფრო ახლოსაა, ვიდრე, ვთქვათ, ქვემო მსხალგორი ან ზემო მაჩხაანი, არამედ იმიტომაც, რომ ბოსტონი მასაჩუსეტსშია, ჰარვარდის უნივერსიტეტი ბოსტონთანაა, გმირის მამა ჰარვარდის ლაბორატორიებში ლეპიდოპტეროლოგიურ[2] გამოკვლევებს აწარმოებს, გმირი კი მეგობარ გოგონასთან ერთად მაიამიდან ბოსტონში მამასთან საშობაოდ მიემგზავრება და “ხიფათიც” მაშინ შეემთხვევა, მაგრამ რაც ყველაზე მთავარია – ჰენრი ჯეიმსის[3] დროინდელი ახალი ინგლისის რუკა მაქვს, რომლის გამოყენებასაც ბავშვობიდან ვაპირებ… მინდა, “ძარღვიანად” აღვწერო ადგილები, სადაც, ვიცი, ფეხს ვერასდროს დავადგამ). გმირს იკ ნიუტონი ჰქვია. ის სარეკლამო და მუსიკალური კლიპების რეჟისორია, ოცდაათი წლის, ჟიგოლოს გარეგნობით. მართალია, იკი ნარკოტიკებს ეტანება და ქალებსაც სცემს, მაგრამ პროფესიულ წრეებში მოწესრიგებული, ნიჭიერი, ზომიერად ფიცხი რეჟისორის რეპუტაციით სარგებლობს. მისი ნამუშევრები საუკეთესოთა სიებში ხშირად ხვდება, თუმცა იკი “დიდ კინოში” გადასვლაზე საერთოდ არ ფიქრობს, რადგან თვლის, რომ თავის სათქმელს ისედაც კარგად ამბობს. ის კმაყოფილია, როცა რეკლამის საშუალებით საგნების უჩვეულო კუთხით წარმოჩენას ახერხებს, როცა ადამიანებს საგნების იმგვარად აღქმას აიძულებს, რაგვარადაც ადრე არავის აღუქვამს. იკს მოსწონს ბრბოს გემოვნების წარმართვა, დროდადრო ამ გემოვნების ახლად შექმნა, ამ გემოვნებით მანიპულირება.
როცა ფილმის დასაწყისზე ვფიქრობ, თვალწინ ასეთი სცენა წარმომიდგება: იკი მოტელ “მუტალას”[4] ნომერში სააბაზანო ოთახის კარზე აკაკუნებს. სააბაზანო ოთახში იკის მეგობარი გოგონაა ჩაკეტილი. იკი მას კარის გაღებას სთხოვს. გოგონა არ გააღებს. იკი კაკუნს განაგრძობს, თანდათან მოთმინებიდან გამოდის, კარს მუშტებს დაუშენს. გოგონა კარს კვლავ არ გააღებს. იკი საშინლად განრისხდება, გოგონას კარის შემტვრევით დაემუქრება. გოგონა სააბაზანო ოთახის ვიწრო სარკმლიდან ქუჩაში გადაძვრება და ავტოსტრადისკენ გაიქცევა. ნომერში მარტო დარჩენილი იკი, რომელიც გოგონას გაპარვას ვერ გაიგებს, შორიდან გამოექანება, ჰაერში ახტება და სააბაზანო ოთახის კარს ორივე ფეხით მიენარცხება. კარი არ შეიმტვრევა, იკი კი თითქოს მიეწებაო, ორივე ფეხით კარზე შემდგარი დარჩება. ის იატაკზე ჩამოსვლას შეეცდება, მაგრამ ვერ მოახერხებს. ჯერ კარზე, შემდეგ კედელზე გაუბედავად სიარულს დაიწყებს. შეეცდება, ჭერზე ან სხვა კედლებზე გადავიდეს, მაგრამ ვერც ამას მოახერხებს…
ამრიგად, იკისთვის მიზიდულობის ცენტრი სხვა მიმართულებით, მხოლოდ ერთი კედლის მხარეს გადაინაცვლებს. ცხადია, მოქმედების განვითარებასთან ერთად ამ მოვლენის გარშემო უამრავი ბუნებრივი კითხვა გაჩნდება. მაგალითად, ასეთი (თუმცა ფილმი მხოლოდ ამ კითხვებზე პასუხების გაცემას არ შეეწირება):
რატომ არ შეუძლია იკს სხვა კედელზე ან ჭერზე გადასვლა?
რა მოხდება, სულ იმ მიმართულებით რომ იმოძრაოს, საიდანაც “იზიდავენ” – დედამიწას შემოუვლის და საწყის ადგილას დაბრუნდება თუ რაღაც გარკვეულ წერტილში კვლავ “ნორმალური” გახდება?
არიან კიდევ სადმე ადამიანები მსგავსი შესაძლებლობებით და არის თუ არა მათ შორის რაიმე კავშირი?
რა არის ამ მოვლენის გამომწვევი მიზეზი – ცვლილებები ორგანიზმში, ცვლილებები სამყაროში, წარსულში ჩადენილი რაიმე ცოდვა, მისტიკა (სულებთან კავშირი), აფექტი (რისხვის შემოტევა), დაუკმაყოფილებელი ლიბიდო? ან იქნებ რაიმე ზებუნებრივია ამის გამომწვევი და “ადამიანური” მეთოდებით შეუძლებელია მიზეზის დადგენა?
საერთოდ, მიზეზის დადგენა რომ მოხერხდეს, იკის მიწაზე ჩამოსვლაც მოხერხდება?
ცნობილია, რომ დრამატულ ნაწარმოებში აუცილებლად უნდა წარმოებდეს რაღაც მოქმედება, თორემ ნაწარმოები “დრამატული” ვეღარ იქნება. კონფლიქტი, როგორც ცნობილია, წარმოშობს მოქმედებას. კონფლიქტს, თავის მხრივ, წარმოშობს ხასიათი პროტაგონისტისა, როცა ეს უკანასკნელი ანტაგონისტებითაა გარშემორტყმული. თუ დრამატული ხელოვნების სანახაობით სახეობებზეა საუბარი (მაგალითად, სათავგადასავლო ფილმებზე), მაშინ მოქმედება რაც შეიძლება მძაფრი უნდა იყოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში მაყურებელი მოიწყენს. მაყურებელმა რომ არ მოიწყინოს (კინოპროდუქციის ოთხმოცდაცხრამეტი პროცენტი დედამიწის ზურგზე ფილისტერებისთვის იქმნება, ხომ ასეა?), ამისათვის პროტაგონისტის კედელზე მოთავსება საკმარისი არ არის. ამისათვის კონფლიქტია საჭირო. რასაკვირველია, როცა პროტაგონისტი კედლიდან ვერ ჩამოდის, შეიძლება თქმა, რომ სიტუაცია კონფლიქტურია, მაგრამ მაინც მეტი რამ არის საჭირო – ვთქვათ, მეტი კონფლიქტი, ან არსებულის გაღრმავება. ვცადოთ გაღრმავება.
ახლა იმ შესაძლო ვარიანტებს ჩამოვთვლი, რაც, მგონია, ნებისმიერ ჰოლივუდელ სცენარისტს მოუვიდოდა თავში:
იკის “ფენომენის” შესახებ პრესა და ტელევიზია შეიტყობს. ტელეკომპანიებს შორის იკის გამო ნამდვილი ომი გაჩაღდება. მთელი მეცნიერება ფეხზე დადგება. იკი საქვეყნოდ ცნობილი გახდება, მაგრამ თავისუფლებას დაკარგავს.
იკი თავისი ახალი უნარის ფარულად გამოყენებას დაიწყებს. მას ნებისმიერი მრავალსართულიანი სახლის ფანჯრებში შეუძლია შეჭვრეტა, ვუაიერისტული ოცნებების ასრულება. შეუძლია რეკორდების დამყარება ალპინიზმში, ცათამბჯენებზე აძვრომა-ჩამოძვრომაში. შეუძლია “სუპერმენად,” “ბეტმენად,” “სპაიდერმენად” გადაქცევა.
იკის უჩვეულო შესაძლებლობების შესახებ ყველაზე ადრე CIA (ЦРУ) შეიტყობს. იკს “აიყვანენ,” საიდუმლო ლაბორატორიაში გამოსაკვლევად მოათავსებენ, მაგრამ მაფია (გნებავთ, ალ-ქაიდა) იკს გაიტაცებს და თავის შავბნელ საქმეებში მის ჩათრევას შეეცდება.
უცხოპლანეტელები დედამიწაზე აგენტებს შეარჩევენ – როგორც ჩანს, გალაქტიკაში ახალი კატაკლიზმია მოსალოდნელი. დანიშნულ დროს ყველა აგენტს შეკრებენ (“მიიზიდავენ”), რათა დაარიგონ, როგორ უნდა უზრუნველყონ კაცობრიობა სხვა განზომილებაში გადასვლისას სიმშვიდით. სიმშვიდით. სიმშვიდით.
დაახლოებით იგივე, რაც წინა პუნქტში, ოღონდ აგენტებს ამჯერად ლუციფერის მოციქულები შეარჩევენ – როგორც ჩანს, დედამიწაზე მისი უწმინდურესობა აპირებს ჩამობრძანებას. უფრო სწორად, ამობრძანებას.
ფროიდისტულ-დიდაქტიკური ამბები. იკს ბავშვობაში რაღაც საძაგლობა აქვს ჩადენილი, რაც საერთოდ აღარ ახსოვს, მაგრამ ზებუნებრივი ძალები ამ გზით შეახსენებენ ყველაფერს. როცა იკი იმ წერტილში მოხვდება, საიდანაც “იზიდავენ,” საიდუმლოს ფარდა აეხდება (ასეთივე რამ შეიძლება რელიგიურ-ზნეობრივი ამბებით, ტელეპატიით, მოგზაურობა-გამოკვლევით ვიღაცის გადასარჩენად და ა.შ.).
კვაზიმეცნიერული ისტორია. გლობალური ცვლილებები მატერიაში. წათამაშება გრავიტაციასთან, ფიზიკისა და ბიოფიზიკის ფუნდამენტურ კანონებთან (კლონირება არ გვინდა). ამიერიდან ყველა მოკვდავს შეეძლება გარკვეულ მდგომარეობაში (ვთქვათ, რისხვის შემოტევისას) მსგავსი უნარის გამომუშავება.
ექსცენტრიკული კომედია. იკი თავისი შეძენილი უნარით ქუჩაში მარტოდმარტო აღმოჩნდება. მას უამრავი თავგადასავალი გადახდება (დევნაც იქნება ვირაჟებით), რომლის დროსაც იკი ყველანაირად შეეცდება, არავინ არაფერი გაიგოს… ბოლოს და ბოლოს ყველაფერი მშვიდობიანად დამთავრდება.
ფილოსოფიური იგავი. ცხოვრების ამაოებისაგან უნებლიე განდგომა. ფასეულობათა გადაფასება. ჭეშმარიტების ძიება. მოკლედ, ერთგვარი ბუდა იძულებით.
და ბოლოს სიზმარი. იკს დაესიზმრება, რომ ის ნორმალურ მდგომარეობაში გაიღვიძებს, მაგრამ ახლა სხვები “ამოტრიალდებიან.” უმრავლესობას ჯადოსნური ღრუბელი მიიწებებს, რომელიც დედამიწის გარშემო მოძრაობს (ვინც შენობებს გარეთაა, ცაში გაფრინდება, ვინც შიგნით – ჭერს მიეკვრება). არიან იკისთანებიც. იკი ფიქრობს, რომ განკითხვის დღე დადგა, ცოდვილნი ღრუბელმა შეისრუტა, უცოდველნი კი მიწაზე დარჩნენ. გამოდის, იკიც უცოდველია, მაგრამ რატომ? იმიტომ, რომ თავის საქმეს კარგად აკეთებს? იმიტომ, რომ მხოლოდ იმას აკეთებს, რაც მოსწონს? იმიტომ, რომ… (მადლობა ღმერთს, ჰოლივუდში არავინ მეძახის!)
ისევ მოტელ “მუტალას” დავუბრუნდეთ. კედელს მიჯაჭვული იკი მობილური ტელეფონით მამას დაურეკავს, შველას სთხოვს. მამა დაუყოვნებლივ მიდის შვილთან მოტელში. თავდაპირველი შოკისა და დაბნეულობის შემდეგ მამა-შვილი გამოსავლის ძებნას შეუდგება. ისინი ასეთი დილემის წინაშე დგანან: მომხდარის შესახებ სხვებსაც შეატყობინონ ან მხოლოდ საკუთარი ძალებით სცადონ პერტურბაციასთან შებრძოლება. მამა თვლის, რომ ერთადერთი სწორი გზა ჰარვარდის უნივერსიტეტის ლაბორატორიაში იკის ფარულად გადაყვანა და იქ მისი ორგანიზმის საფუძვლიანი გამოკვლევაა. ის დარწმუნებულია, რომ ანომალიის მიზეზს თუ დაადგენენ, იკის ნორმალურ მდგომარეობაში დაბრუნებაც შესაძლებელი გახდება. იკი მტკიცე უარზეა, რადგან მას დარჩენილი ცხოვრების ტყვეობაში გატარება არ სურს – ღმერთმა იცის, როდის დაადგენენ ანომალიის მიზეზს! თანაც მომდევნო დღეებში გადაღებები აქვს დანიშნული… მამასა და შვილს შორის მწვავე კამათი წარმოიშობა, რაც, პრინციპში, მათი განსხვავებული მსოფლმხედველობებით უფროა გამოწვეული, ვიდრე გამოსავლის პოვნის სურვილით.
იკს დიდი ხანია, ეჭვი აქვს, რომ მამამისი მთელ მის მოღვაწეობას თავისებურ პროსტიტუციად თვლის და მიიჩნევს, რომ მდაბალ მატერიალურ საგნებზე პოეტური ნიჭის დახურდავება აღმაშფოთებელია (აღარაფერი ვთქვათ სამარცხვინო სურვილზე – მოემსახურო პლებსის გემოვნებას). არადა მამა ასე სულაც არ თვლის. ის ძალიან აფასებს ყველა იმ სარეკლამო ვირტუოზს, ვინც საოცარი გამომგონებლობითა და ხშირ შემთხვევაში დახვეწილობით “გვატეხს” თავს… რას ეძახიან?.. ნეოკულტურულ “ასლეტუმ ასლევს.” მისთვის გასაგები და მისაღებია ის ხიბლიც, რასაც იკი ბრბოს გაბრიყვებაში, ფორმალურ ექსპერიმენტებსა თუ ნატიფ ესთეტიზმში პოულობს. თუმცა ყოველივე ეს წარმავალია და გარკვეულ დროს გვერდზე გადგომა ცუდი არ არის (“მით უმეტეს თუ უკვე ყველაფერს ისედაც გვერდზე მოექეცი,” ხუმრობს მამა).
უნდა გამოვტყდე, რომ არ ვიცი, ამის შემდეგ მოვლენები როგორ განვითარდება. ვიცი, რომ არც ზემოთ ჩამოთვლილი “ჰოლივუდური” ვარიანტების დამუშავება მხიბლავს და არც მამაშვილურ-თაობათაშორისი მსოფლმხედველობით-წინააღმდეგობრივი ურთიერთობების გარკვევა მიტაცებს, თუმცა ძირითადი მოტივი სხვადასხვაგვარად პაროდირების საშუალებას უდავოდ მაძლევს (ეს კი მიტაცებს). თუ ყველაფერი ისე წავიდა, რომ ამბის მთავარი თემა “თამაში” და “მანიპულაცია” გახდა, რასაკვირველია, გმირიც ბოლომდე თამაშის ელემენტი უნდა იყოს – ფინალმა მხოლოდ ხაზი უნდა გაუსვას მის “ელემენტარულობას.”
ასეთი ფინალი თითქოს უკვე კიაფობს ბურუსში: ვხედავ ინტერიერს, ვხედავ იკს, შესაძლოა ოთახში კიდევ ვიღაც ზის… იკი კედელზე ბოლთას სცემს, რაღაცას ამბობს… (რა ცუდად მესმის!) მგონი, ამბობს, რომ თავი რომელიღაც იდიოტური ფილმის პერსონაჟი ჰგონია. ამბობს, რომ თუ ეს ასეა, ამ ფილმს ფინალიც იდიოტური ექნება. იკი კამერას გაუვლის, რომელიც იქვე, კედელზე დგას და მის შტატივს წამოედება. კამერა გადაყირავდება და შტატივიანად იატაკზე დავარდება. იმავდროულად იკიც ჩამოვარდება კედლიდან იატაკზე. იწყება ტიტრები. იკი ილანძღება. ფილმი მთავრდება.

[1] ავტორმა გაგვაფრთხილა, ტექსტი ბოლომდე დამუშავებული არ არის, იდეას ბუნდოვანება დაჰკრავს, კონფლიქტის კონტურებს სიმკვეთრე აკლია, ძირითადი მოტივი სუსტად ისმისო… ჩვენ დელიკატურ კითხვაზე, თუ რატომღა აპირებს ის “ნედლი მასალის შესახებ საქვეყნოდ მასლაათს,” ავტორმა გვიპასუხა, რომ ჩანაფიქრის დამუშავებისას ჩამოწოლილმა პრობლემების ზვავმა ის და მისი ჩანაფიქრი ერთად შეიძლება შთანთქას, ამიტომ მისი მხრიდან ეს, უბრალოდ, თავდაცვითი ღონისძიებაა. “თუ თქვენი ჟურნალისთვის ამგვარი პოზიცია მისაღებია,” დასძინა მან, “მაშინ არც მასალის სინედლე და სიფერმკრთალე იქნება მიუღებელი – ფერმკრთალი კაპილარების ქსელში სისხლსავსე ძარღვს ხომ ადვილად გამოარჩევს დაკვირვებული მკვლევარი!” კინაღამ ვუთხარით, “მკვლევარი” იფიქრებს – “ღმერთს უთხრეს, ჩხიკვი მომკვდარაო და, ვფიცავ, მე მისი დაბადებაც არ გამიგიაო,” მაგრამ თავი შევიკავეთ, ტექსტი კი ავიღეთ – “დაე, იცოდნენ დამწყებმა სცენარისტებმა” (ავტორის სიტყვებია), “როგორ არ უნდა წერონ საჰოლივუდო სინოფსისები!” (რედაქტორის შენიშვნა.)
[2] ლეპიდოპტეროლოგია – მეცნიერება ქერცლფრთიანთა შესახებ.
[3] ჰენრი ჯეიმსი (Henry James, 1843-1916) – ამერიკელი მწერალი; მისი ერთ-ერთი რომანის სახელწოდებაა “ბოსტონელები” (The bostonians, 1886), სადაც ამერიკელი რეფორმატორებისა და უტოპისტების დემოკრატიული ტრადიციები დაცინვის საგნადაა გადაქცეული.
[4] Motel ინგლისურად motorists’ hotel-ის შემოკლებული ფორმაა და მას ასოციაციურ-კალამბურული “ჟღერადობის” გარდა კიდევ ბევრი… პარდონ, არცთუ ბევრი საერთო აქვს მთავარ ქართულ სიტყვასთან. რაც შეეხება “მუტალას” – ასეთი სახელწოდების ქალაქი, შვედური პორნოინდუსტრიის ყოფილი ცენტრი, სტოკჰოლმის სამხრეთ-დასავლეთით, ვეტერნის ტბის პირას არის გაშენებული (“ჩვენი” მოტელის მფლობელი სწორედ იქიდან გახლავთ წარმოშობით).

© “ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი”

თეატრი

ცხოვრება თეატრია. თეატრი წარმავალია.
ცხოვრება წარმავალია. ხელოვნება მარადიულია.
თეატრი წარმავალია. თეატრი ხელოვნება არ არის.

კახა ბარამიძე. “სილოგისტიკა.”

თეატრი არასდროს მყვარებია. არ ვიცი, მიზანთროპიისადმი მიდრეკილების წყალობითაა თუ სიყალბისადმი ჰიპერესთეზიის გამო ხდება, მაგრამ ცოცხალი მსახიობის თამაშს როცა ვუყურებ, თავს უხერხულად ვგრძნობ (“უხერხულად კი არა, სირცხვილით იწვები და გაქცევა გინდება,” ჩამესმის კახა ბარამიძის ხმა). არ დავმალავ, სახელგანთქმული სპექტაკლებიც მინახავს – რობერტ სტურუას “კავკასიური ცარცის წრე,” ინგმარ ბერგმანის “ჰამლეტი,” პიტერ ბრუკის “კაცი, რომელიც…” – მაგრამ ეკრანის შუამავლობის გარეშე ჩემთვის კათარზისი წარმოუდგენელია (“IN KINO VERITAS,” ჩამესმის კახა ბარამიძის ხმა). მიუხედავად ამისა, იყო პერიოდი, როცა თეატრში ხშირად დავდიოდი – ეს მას შემდეგ, რაც მესამე ცოლმაც მიმატოვა და უიღბლობის ხორცშესხმულ პარადიგმად ვიქეცი (“თეატრში სიარული საკუთარ თავთან ანგარიშსწორებაა და არა გულის გადაყოლება,” ჩამესმის… არა, ეს უკვე აუტანელია! გიკრძალავ ჩემ ტექსტში, გესმის? ჩემ ტექსტში შემოჭრას!). თეატრში ხშირად იმიტომ დავდიოდი, რომ, გაგეცინებათ, სპექტაკლის დადგმა მინდოდა. ასეთი სურვილი ბეკეტის ორმა პიესამ, “თამაშმა” და “ეჰ, ჯომ” გამიჩინა. ბეკეტის დიდი თაყვანისმცემელი სულაც არ ვარ – ჩემთვის ის ყოველთვის “ჯოისის მდივნად” დარჩება, – მაგრამ PLAY და EH JOE სწორედ ჩემთვისაა, რომ იტყვიან, ზედგამოჭრილი.
“თამაში” ერთაქტიანი პიესაა. მასში სამი პერსონაჟი მონაწილეობს: მამაკაცი და ორი ქალი. ისინი ურნებში არიან მოთავსებულნი (ბეკეტის “საფირმო” კომბინაციაა) და მონოტონური ხმებით ადიულტერის საფუძველზე წარმოქმნილი თავიანთი ტრაგიკული ურთიერთობის პერიპეტიებს აღწერენ. ეს ერთგვარი განკითხვის დღეა, “ტემპერირებული” სამ ხმაში, რასაც მე “შექსპირული ცხოვრება-წარმოდგენა-თამაშის ბეკეტური ვერსია” დავარქვი (ფრაზაში ხომ არ გაიხლართეთ?), სხვები კი, რამდენადაც მესმის, “აბსურდის თეატრს” ეძახიან. “აბსურდისას” ალბათ იმიტომ ეძახიან, რომ “თამაშისას” გმირები ურნებიდან არ ამოდიან, წინ და უკან არ დარბიან, არ ცეკვავენ, არ მღერიან, ემფატიკურად არ მეტყველებენ, თვალებს არ აბრიალებენ, დორბლებს არ ყრიან, ხელებს არ ასავსავებენ… ერთი სიტყვით, იმას არ აკეთებენ, რასაც პლებსის მსახური თეორეტიკოსები “სანახაობას” უწოდებენ და ჩემისთანა “NARCISSUS POETICUS-ები” სათოფეზე არ ეკარებიან.
სანახაობითი ეფექტებით არც “ეჰ, ჯო” გამოირჩევა. ამ არაჩვეულებრივი პიესის გმირი სამოცი წლის მარტოხელა მამაკაცი გახლავთ, სახელად ჯო, რომელსაც მთელი “მოქმედების” განმავლობაში ქალის ხმა ჩაესმის. ქალი – ჯოს ყოფილი საყვარელი – მეტად არასასიამოვნო ამბებს ჰყვება ჯოს შესახებ. ჯო ყველაფერს ხმის ამოუღებლად და გაუნძრევლად ისმენს… სულ ეს არის.
პირველად, რასაკვირველია, რუსთაველის თეატრს მივაშურე. იქ, როგორც ყოველთვის, რემონტი მიმდინარეობდა, მაგრამ თეატრის დირექტორი, გია თევზაძე, ადგილზე დამხვდა. მან ყურადღებით მომისმინა, თავაზიანად ამიხსნა, რომ ფული არა აქვთ, მიმანიშნა, რომ რუსთაველის თეატრი ექსპერიმენტების ადგილი არ არის, “თუმცა ყველაფერს მაინც რობიკო წყვეტსო,” დაამატა (ივლისის გაგანია სიცხე იდგა – “რობიკო” უკვე შვებულებაში იყო გასული) და დამემშვიდობა.
რუსთაველის თეატრიდან მარჯანიშვილის თეატრში წავედი. გზაზე რობერტ სტურუა დავინახე – ეკლესიის ეზოში მსახიობების ჯგუფთან ერთად იდგა (მგონი, ვიღაცის ჯვრისწერას ელოდებოდა). როგორც ყველა ცრუმორწმუნე ათეისტმა, მეც ჩავთვალე, რომ ეს კარგი ნიშანია და პირდაპირ მივაჭერი. ვუთხარი, ბატონო რობერტ, თქვენთან ლაპარაკი მინდა-მეთქი. ხვალ დილით თეატრში მოდი, იქ ვილაპარაკოთო (დარწმუნებული ვარ, მორიგი თავხედი ინტერვენტინტერვიუერი ვეგონე). რაღას ვიზამდი? ისევ მარჯანიშვილის თეატრში წავედი.
იქ, როგორც ყოველთვის, არაფერი საინტერესო არ ხდებოდა, მაგრამ თეატრის დირექტორი, გაიოზ კანდელაკი, ადგილზე დამხვდა. მან ყურადღებით მომისმინა, თავაზიანად ამიხსნა, რომ ფული არა აქვთ, მიმანიშნა, რომ მარჯანიშვილის თეატრი ექსპერიმენტების ადგილი არ არის, “თუმცა ყველაფერს მაინც ოთარი წყვეტსო,” დაამატა… ამ დროს კარი გაიღო – ოთახში ოთარ მეღვინეთუხუცესი შემოვიდა. ჩავთვალე, რომ ეს კარგი ნიშანია და ჩემი ამბავი მასაც ვუამბე. ოთარ მეღვინეთუხუცესმა ყურადღებით მომისმინა, მითხრა, რომ ფილტვები სუფთა მაქვს, პულსი – ნორმალური, დოიაშვილი კარგა ხანია ბეკეტის “გოდოს” უტრიალებს, მაგრამ ლუესის გამო ვერ დგამს, გურანდას წნევა აწუხებს… ვინა-მეთქი, “გოდოს” ვინ ვერ დგამს? დოიაშვილიო, დავითი – აი ჯორჯ ბუშმა რომ უთხრა, “Good Job-ო” და ხელი რომ ჩამოართვა და კინაღამ ლოყაზეც რომ მოუთათუნა და რომ უთხრა (კინაღამ), “აი შე პუტკუნაო…” არ ვიცი, ამას რატომ ვყვები – სიზმრების მოყოლა გულის ამრევ სიბრიყვედ მიმაჩნია, უნიჭო ფროიდისტებისთვის განკუთვნილ უკიდეგანო მარაზმად (თქვენ ამას როგორ გაკადრებთ), თანაც მშობლიური აბსურდის გადმოსაცემად აბსურდისა და ანაქრონიზმის ენით ლაპარაკი არც ისე “მხატვრული” გზაა… არ ვიცი, ამას რატომ ვყვები.
ისევ მარჯანიშვილის თეატრს დავუბრუნდეთ. ვიფიქრე, ოთარ მეღვინეთუხუცესი კარგი მსახიობია და გაუხარდება, ჯოს როლს თუ შევთავაზებ-მეთქი. ასეთი და ასეთი როლია, ხმის ამოღება არ დაგჭირდება, სულ უნდა იჯდე და წინ იყურო-მეთქი… არ გაუხარდა. სხვა გეგმები მაქვსო, მითხრა. რაღას ვიზამდი?
მეორე დილით რუსთაველის თეატრში მივედი. რობერტ სტურუას რამდენიმე საათი ვუცადე, მაგრამ არ მოვიდა. მომდევნო დღესაც მივედი. ვიღაცამ მითხრა, რობიკო ტატრებზე გაემგზავრა, იქ ერთი თვე დარჩებაო. ერთი თვის შემდეგ თეატრში ისევ მივედი და რამდენიმე დღე ვიარე, სანამ რობერტ სტურუასთან შეხვედრას მოვახერხებდი. ბოლოს, როგორც იქნა, შევხვდი და ვუთხარი, თქვენს თეატრში ბეკეტის დადგმა მინდა, შეიძლება-მეთქი? როგორ არ შეიძლება, ბეკეტის დადგმა მეც მინდაო (“გოდო” ჯერ კიდევ არ ჰქონდა დადგმული), ოღონდ მაჩვენე, რა გაგიკეთებიაო. ბევრი არც არაფერი გამიკეთებია, ორად ორი პატარა ფილმი მაქვს-მეთქი თაროზე შემოდებული. ძალიან კარგი, ჩამოიღე და მომიტანე, ვნახავო. მივიტანე ფილმები და დირექტორს დავუტოვე. იმ დღის შემდეგ სამი თვის განმავლობაში კვირაში ორჯერ მივდიოდი რუსთაველის თეატრში – რა ქნა უფროსმა, ნახა-მეთქი? არა, არ უნახავსო. ბოლოს ამომასხა და გია თევზაძეს ვუთხარი, ჩემი ფეხი აღარ იქნება თქვენს დამპალ თეატრში, ეგ თქვენი რობერტ სტურუა უკან გაიკეთეთ-მეთქი.
გოჩა კაპანაძე შემხვდა იმ დღეებში და მითხრა – რატომ გიკვირს, ეს ხომ ერთი კაცის თეატრიაო. ერთი კაცის თუა, სახელმწიფო თეატრი რატომ ჰქვია-მეთქი. ჩემი აზრით შოთა რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო აკადემიური თეატრის მთავარი რეჟისორი და სამხატვრო ხელმძღვანელი, საქართველოს სახალხო არტისტი, სახელმწიფო, მარჯანიშვილის და რუსთაველის სახელობის პრემიების ლაურეატი, უდიდესი ფეთქებადი ძალისა და გასაოცრად თამამი სცენური თუ ფილოსოფიური აზროვნების მქონე (“დეილი ტელეგრაფი”), ქართული თეატრის სასიქადულო მგოსანი და კერპი (“ფატა-მორგანა”), ღრმად პატივცემული მეტრი რობერტ-რობიკო სტურუა (რამე ტიტული ხომ არ გამომრჩა?) გოგოლისა და ჩეხოვის უბადრუკი ჩინოვნიკებივით არ უნდა იქცეოდეს. აბა შენა ყოფილხარო, გაეცინა კაპანაძე გოჩას. ორ-სამ თვეში თავისუფალ თეატრში მიდი, შეიძლება ავთო ვარსიმაშვილმა სპექტაკლი დაგადგმევინოსო. მანამდე მისვლას აზრი არა აქვსო.
მანამდე სამეფო უბნის თეატრში მივედი. იქ ზრდილობიანად მიმიღეს, მაგრამ ბეკეტი არ გვინდა, არარენტაბელურიაო. ვიფიქრე, ნუთუ ისე დავეცემი, რომ “სარდაფშიც” ჩავალ-მეთქი? ჩავედი. ლევან წულაძემ – აი ჭოლას რომ ეძახიან – მითხრა, კი ბატონო, დავიანგარიშოთ, რა დაჯდება და ფულს თუ იშოვი, იმუშავეო. გამიხარდა. მართალია, სარდაფია, მაგრამ რაღაც ხომ მაინც დაიძრა ადგილიდან-მეთქი, ვიფიქრე. მეორე დღეს “დასაანგარიშებლად” მივედი. არ დამხვდა. სამი თვის განმავლობაში კვირაში ორჯერ მივდიოდი, სახლშიც ვურეკავდი, მაგრამ, დედას გეფიცებით, ვერც ერთხელ ვერ შევხვდი. ასეა, ჭონაზე სიარულს რომ დაიწყებ ათეისტი კაცი…
ამასობაში თავისუფალ თეატრში მისვლის დროც დადგა. ავთო ვარსიმაშვილი კეთილი კაცი აღმოჩნდა. მან პირდაპირ მითხრა – მსახიობები შეარჩიე, სარეპეტიციო ადგილი მოძებნე, რეპეტიციები გაიარე, შედეგი მაჩვენე და თუ მომეწონება, ჩემს თეატრში შემოგიშვებო. გამიხარდა. პირველად ამ ხნის მანძილზე მიუკიბ-მოუკიბავი პასუხი მივიღე. პრობლემა მხოლოდ ის იყო, რომ არც მსახიობებს ვიცნობდი (კარგ მსახიობებს ვგულისხმობ), არც სარეპეტიციო ადგილი გამაჩნდა, არც სახსრები (რა კარგი სიტყვაა!), არც ავტორიტეტი, რომ ვინმე ცარიელ ენთუზიაზმზე შემეგდო… მე ვთქვი, მორჩა კალოობა და ამ დროს გამახსენდა, რომ ოდესღაც თეატრალურ ინსტიტუტში სამსახიობოზე გიგა ლორთქიფანიძესთან ვსწავლობდი. ვიფიქრე, მივალ გიგასთან (ჯერ კიდევ რექტორი იყო), იქნებ გამიხსენოს და მიშველოს-მეთქი.
მივედი. გიგამ ვერ გამიხსენა, მაგრამ მაინც მომისმინა. ის ჯერ გაბრაზდა – თეატრალური ინსტიტუტი ექსპერიმენტების ადგილი ხომ არ გგონიაო! მერე მოლბა და სამსახიობო ფაკულტეტის დეკანს, შალვა გაწერელიას დაელაპარაკა. შალვა გაწერელიამ თავისთან მიხმო, გამომკითხა, ვინ ვარ, ბეკეტის დადგმა რატომ მინდა, ბერეტს რატომ არ ვიხდი – ვუთხარი, ვინც ვარ, ბეკეტის დადგმა იმიტომ მინდა, რომ მან თეატრის ნამდვილი არსი იცის, ბერეტს კი ტატუირებული თხემისა და “ჩინური” ნაწნავის გამო არ ვიხდი. მკითხა, დადგმას როგორ აპირებო. როგორც ბეკეტს აქვს, ზუსტად ისე-მეთქი. როგორო, მსახიობები მთელი სპექტაკლის განმავლობაში ურნებში უნდა გყავდესო გამომწყვდეული? დიახ, სწორედ ასეა-მეთქი (დიდი ხანია, შემჩნეული მაქვს – თუ ავტორის მითითებებს ზუსტად იცავ, შეზღუდული წარმოსახვის ხალხს უნიჭო პედანტი ჰგონიხარ). აბა შენა ყოფილხარო, მითხრა და თავისი მოწაფეები, გოგა ბარბაქაძე, მაია დობორჯგინიძე და ნინო იოსელიანი გამაცნო – ესენი ყველაზე ნიჭიერები არიანო.
უნიჭოები ნამდვილად არ აღმოჩნდნენ, მაგრამ რამდენიმე კვირა დამჭირდა მათ ძვალ-რბილში გამჯდარი სცენური სიყალბის (ასეთია ქართული თეატრალური პედაგოგიკის შედეგი) აღმოსაფხვრელად. რეპეტიციებს საღამოობით აფთიაქში ვატარებდით, სადაც ღამის დარაჯად ვმუშაობდი. როგორც იქნა, ცოტა ადამიანურად დაიწყეს ლაპარაკი და ზაფხულიც მოვიდა. “ჩემი მსახიობები” თავიანთ ჯგუფელებთან ერთად თურქეთში საგასტროლოდ გაემგზავრნენ. დღემდე არ ვიცი, დაბრუნდნენ თუ არა იქიდან… ალბათ ცოცხლები აღარ არიან, თორემ შემომეხმიანებოდნენ.

© “ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი”

შინაბერას მონოლოგი ზეციური საქართველოდან

ომის დროს მე შინაბერა ვიყავი.
შინაბერებისთვის ომი განსაკუთრებულად ომია. იმიტომ, რომ შინაბერები განსაკუთრებულ მშვიდობაში ცხოვრობენ. განსაკუთრებულად მშვიდ მშვიდობაში. ძალიან მყუდროში და თვინიერში.
მეც ეგეთ მშვიდობაში ვცხოვრობდი და უცებ: ბააჰ! ბუუჰჰ!! დდ-დდ-დდ!!
ჩემს ადგილზე ნებისმიერ სხვა შინაბერას თავგზა აერეოდა.
მაგრამ მე – კატა მყავდა! ეს დიდი რამაა.
მე მყავდა ოქროსფერი, ირანული კატუნა. ისე თვალშისაცემად ლამაზი, რომ ომის დროსაც კი იქცევდა ყურადღებას.
არადა, ომის დროს ადამიანები აღარაფერს აქცევენ ხოლმე ყურადღებას. აღარც ლამაზ განთიადებს და დაისებს, აღარც შორიდან მონაბერ მელოდიას… მით უმეტეს, კატას!…
მაგრამ ჩემი – იქცევდა!
უფრო ხშირად ხელში აყვანილს დავატარებდი., გულზე მიხუტებულს.
გრძელ პურის რიგებშიც კატამიხუტებული ვიდექი ხოლმე.
ზოგი ქალი ჩვილით იდგა.
მე – კატით.
ზოგჯერ ჩვილბავშვიანებს ურიგოდ ატარებდნენ. ცოტა უფრო პირქუშად და ნაძალევად, ვიდრე მშვიდობისას, მაგრამ მაინც.
ჰოდა, ერთხელ – მეც გამატარეს! ურიგოდ!
და მარტო იმიტომ კი არა, რომ თვალშისაცემად ლამაზი იყო ჩემი კატა და ყველა დახიბლა…
არა. მათ ჩემი სიყვარული იგრძნეს…
იგრძნეს, რომ იმ დედებზე ნაკლებ როდი მიყვარდა ჩემი კატა,
ჩვილები რომ აეხუტებინათ…
არც შემცდარან. მე ჩემი კატისთვის დედა ვიყავი.
ეს ისეთი სიამაყით მავსებდა…

მე ის შემოდგომის ერთ მზიან დღეს ვიპოვე.
მაშინ ჯერ კიდევ მშვიდობა იყო.
იმ დღეს დილიდან ვქარგავდი.. თავი არ ამიღია. მერე ლურჯი ძაფი გამომელია და საყიდლად გავიქეცი.
ლურჯი – ანგელოზის თვალებისთვის მჭირდებოდა. ანგელოზს ვქარგავდი.
თაფლივით დღე იყო. ტკბილი, ოქროსფერი და ბიბლიური.
უცებ, ვხედავ, ჭადრის ქვეშ ჩამოფენილ ფოთლებში ოქროსფერი მორგვი მოგორავს… სწორედ იმ მულინის ძაფის მორგვს წააგავდა, რომლითაც ანგელოზის გაშლილი თმა ვქარგე…
დავიხარე და კნუტი იყო. სამყაროს პირველი, მზიანი ნაგლეჯი აღმოეჩინა და ათვალიერებდა…
გული ისე შემიფრთხიალდა, ძარღვებში ისეთმა სითბომ დამიარა, თითქოს ჩვრებში გახვეული ჩვილი ვიპოვე!
ხელში ავიყვანე, ცოტა ხანს გულისკანკალით ველოდე, ვინმე თუ მოიკითხავდა, მაგრამ არავინ გამოჩენილა.
ჰოდა, წამოვედით.
მულინის ცისფერი ძაფი ვიყიდეთ ანგელოზის თვალებისთვის, ერთი პარკი რძე… და ახალი ცხოვრება დაიწყო.
განსაკუთრებული შინაბერა გავხდი. კატიანი.
აქამდე მჯერა, რომ კატუნა იმ ლურჯთვალა ანგელოზმა გამომიგზავნა, მე რომ ვქარგავდი.
სულაც არ ვბრაზობდი, ჩემი მულინის ძაფის ფერად-ფერად გორგლებს რომ დაერეოდა ხოლმე! ისე საყვარლად, ისე მიამიტად ერთობოდა…
მერე წამოიზარდა.
ძლიერი, მოქნილი და ლამაზი კატა დადგა.
შვილი რო წამოესწრებათ ხოლმე დედებს, ისე მეამაყებოდა მისი გაზრდა.
თავის მოვლაც კი დავიწყე!
თმა მუქ ჩალისფრად, სწორედ მის ბეწვისფრად შევიღებე. სათვალის ჩარჩოც გამოვიცვალე. ის ძველი, ბებრული გადავაგდე და კოხტა, ოქროსფერი ვიყიდე.
დედები რომ იპრანჭებიან, – ფეთხუმური იერით შვილი არ შევარცხვინოთო…
ყოველთვის მშვენივრად ვიცოდი, რომ შეუხედავი ქალი ვიყავი.
მარცხენა თვალი ოდნავ გამირბოდა სადღაც, განზე. ცხვირი კეხიანი მქონდა და ყურის ბიბილოები კი ისეთი უჯიშო, საყურეს ვერანაირად რომ ვერ მოიხდენდა.
მაგრამ სკვერში, სკამზე რომ დავჯდებოდი ხოლმე და მუხლებზე ჩემს კატას დავიჯენდი, გული მაინც წყნარი ნეტარებით მქონდა სავსე და ცხოვრება მზეთუნახავებზე არანაკლებ მიხაროდა.
თითქმის ყოველი ასეთი ჯდომისას ვინმე ნელა, ოდნავ წინ წამოხრილად მოგვიახლოვდებოდა და ჩემს კატას აღტაცებული, ტკბილი ღიმილით დააცქერდებოდა.
ზოგჯერ ეს “ვინმე” მამაკაცი იყო და მე სულაც არ ვღიზიანდებოდი, არც იმედგაცრუებას ვგრძნობდი, რომ იგი მე კი არა, ჩემმა კატამ მიიზიდა…
სულაც არა! პირიქით, სიამაყით ვნეტარებდი. ლამაზი შვილის დედებივით. შეფერებული, თავმომწონე სიამით რომ ისმენენ მათ ქება-დიდებას…
ომი რომ დაიწყო, წინასწარ ვიცოდი, რომ მოვიგებდით. იმიტომ, რომ გულში თითქოს საჭრეთლით მქონდა ამოტვიფრული: “ყველაფერი კარგად იქნება!”
და ეს სულ კატის წყალობით!..

ომის დროს ძალიან გამიჭირდა.
ერთხელ, როცა მარტოხელობის პენსია 3 თვით დამიგვიანეს, შიმშილიც ვიგემე.
სწორედ იმ ხანებში, სკვერში მჯდომს ვიღაც ომიანობისთვის შეუფერებლად მსუქანი ქალი მომიახლოვდა და რაღაცნაირად, მბრძანებლურად მკითხა:
­ – ირანულია?
– ჩემია, – ვუპასუხე მე.
– შენი კია, მაგრამ ირანული თუა-მეთქი!
რადგან ის ქალი მოარულ გატიკნილ საფულეს ჰგავდა, საფრთხე ვიგრძენი.
– არ გავყიდი. არასდროს. – ვუთხარი.
– 100 დოლარს მოგცემ – მითხრა ქალმა.
ხმაც კი არ ამომიღია.
– ორასს, – თქვა და ჩემს ბადურას დააცქერდა. ორი ცალი სტაფილო და 300 გრამი ვერმიშელი მქონდა ნაყიდი.
წამოვიწიე და მან კი მითხრა:
– კარგი, სამასი იყოს, არაა პრობლემა.
ისე წამოვედი, არაფერი მითქვამს.

მერე, ომი დამთავრდა.
ყველა ამბობდა, რომ წავაგეთ, მაგრამ მე არ მჯეროდა.
არც ახლა მჯერა!
ყოველ შემთხვევაში, დარწმუნებული ვარ, რომ ერთხელაც იქნება, მოვიგებთ.
იმიტომ, რომ ის “ყველაფერი კარგად იქნება” აქაც გამომყვა, ზეციურში…
ჩემმა კატუნამ, მისი სხეულის მყუდრო ღუღუნმა ისეთი საუკუნო იმედით ამავსო, ყველა ომიდან გამარჯვებული რომ გამოჰყავხარ.

ერთხელ, – ეს უკვე ომის მერე, – სკვერში ვისხედით…
წვიმას იწყებდა. მაგრამ ნელა, რაღაცნაირად, ყოყმანით.
ირგვლივ ყველა აჩქარდა, წამოიშალა, მე და ჩემი კატა კი ვისხედით და წვიმას ველოდით. პატარა თავგადასავალი გვინდოდა და იმიტომ.
და უცებ ჩვენსკენ სიმპათიურად შეჭაღარავებული მამაკაცი დაიძრა.
უკვე ვიცოდი: ჩემმა კატამ მიიზიდა. აი, თვით ასეთიც კი!
გული დედობრივი სიამაყით ამევსო და გავუღიმე.
მაგრამ მ ა ს კატისთვის არც შეუხედავს და თქმითაც…
– წვიმის არ გეშინიათ? – მკითხა.
– წვიმის?.. არა, – ვუპასუხე..
ძალიან, ძალიან გამიკვირდა, კატაზე რომ არ თქვა რამე. ცოტა არ იყოს, შეურაცყოფილიც კი დავრჩი.
– ესე იგი, რომანტიკული ქალბატონი ყოფილხართ, – თქვა კაცმა და ჩვენს გვერდით ჩამოჯდა.
მე მაინც ჩავიჩოჩე, თუმცა შუაში ორი ადამიანი დაეტეოდა.
მეორე დღეს ისევ მოგვიახლოვდა. მესამე დღესაც.
მერე, ერთ საღამოს მითხრა, ძალიან სათნო და მიმზიდველი ქალბატონი ბრძანდებითო და ჩემს კატას ზურგზე გადაუსვა ხელი.
კატუნამ ბეწვი ბრაზიანად აშალა და ნეტა, ნეტა მაშინვე მიმეპყრო ამისთვის ყურადღება.
– ხომ ლამაზია? – ვკითხე მე.
– ვინ…
– ჩემი კატა! – ვითაკილე მისი გულგრილობა კატუნას მიმართ.
– ძალიან…
– ჰო. ძალიან ლამაზია. – დავუბეჯითე მე.
– ძალიან, – თქვა მან, მერე ხელი კატუნადან მარჯვედ გადმოაცურა ჩემს ხელზე და დაამატა:
– იცით, რა? მოკლედ რომ ვთქვა… და გულახდილად… ძალიან მომწონხართ. მე აი, იქ ვცხოვრობ… – ფანჯრები დამანახა, – ყოველ საღამოს გხედავდით… თქვენ… არავის არ გავხართ. … მართლა ძალიან მომწონხარ…
და ხმის დადაბლებისთანავე “თ” მოაკლო.
მინდოდა მეკითხა: “თვალი რომ გამირბის?” “კეხიანი ცხვირი რომ მაქვს?” “და უჯიშო ბიბილოები?”
მაგრამ არ ვკითხე.
სიმპათიური, შავგვრემანი, შეჭაღარავებული მამაკაცი იყო. მისი ხელის სიმხურვალემ ომზე მეტად ამრია და სუულ ცოტა ხნით ჩემი კატუნას თბილი ღუღუნი გადაფარა…

ჯვარს რომ ვიწერდით, ჩემი კატა გარეთ, ტაძრის წინ მჯდომ ერთ უპოვარ ქალს ჩავაბარე.
– ორივე ხელი კარგად მოხვიეთ. არ გაგექცეთ…” – ვუთხარი.
იმან უკბილო პირით გამიცინა და მკითხა:
– მერე რაღა გავისვირო, სვილო?

ტაძარში სულ ხუთნი ვიყავით.
გრილოდა და ჩვენი ნაბიჯების ხმაც რაღაცნაირად, გრილად და სუფთად ისმოდა.
მეჯვარეებს არ ვიცნობდით. ტაძარშივე, ვიღაც უცნობ ქალს და კაცს ვთხოვეთ…
მეგონა, გულს არ დაუდებდნენ საქმეს, მაგრამ შევცდი. თვალები უბრწყინავდათ და მიფუჩეჩებაზე სულაც არ იყვნენ. ძალიან მოინდომეს.
აი, მე კი სწორედ მაშინ, როცა მღვდელმა მკითხა, თანახნა ხარ თუ არა, ცოლად გაყვე ამ მონას ღვთისას და ჭირში, ლხინში, ავადმყოფობაში და სამუდამოდ მის გვერდით იყოო, თავში სულ სხვა აზრი მომივიდა! უფალო მომიტევე!
ვიფიქრე, ის ქალი, კატუნა რომ მივაბარე, ხომ სულ უპოვარია!
მოდი და, სწორედ ახლა, დაადგეს თავს იმ მსუქანი ქალივით ვინმე და შესთავაზოს 300 დოლარი? ხომ ეგრევე მისცემს?! ის ხომ მისი დედა არაა! ორასადაც მისცემს! ასადაც…. 1 ლარადაც!…
ისე ავფორიაქდი, რომ მღვდელს ხმამაღლა, მოუთმენლად დავძახე:
-თანახმა ვარ, თანახმა!
და მზემომდგარ გასასვლელს გავხედე.

მე და ჩემი ქმარი შევთანხმდით: ერთ თვეს ჩემს ბინაში ვიცხოვრებდით, მეორეს – მისაში (ისიც მარტო იყო) და ასე…
პირველი თვე ჩემთან მოვითხოვე.
ჯვრისწერის ღამით, ჩემს სიცოცხლეში პირველად, საწოლში მამაკაცი შემომიწვა.
კატუნა, როგორც წესად გვქონდა, ჩემს ფეხისგულებთან თბილი, ფუმფულა გორგალივით იდო. მაგრამ უწინდებურად მყუდროდ არ ღუღუნებდა!… მოუსვენრად, იჭვნეულად წრიალებდა.
ჩემმა ქმარმა, როგორც მოველოდი კიდეც, ალერსი დამიწყო.
ჯერ შუბლი დამიკოცნა, მერე თვალები. ჩემს კეხიან ცხვირსაც მიუალერსა. უჯიშო ბიბილოებმა კი რატომღაც, სულ გაახელა. ერთთავად მეჩურჩულებოდა, რა ტკბილი და რა გემრიელი ხარ, რა კანი გაქვს, რა სურნელი… რა ლამაზი ხარ…
მე კი, – მეჩოთირებოდა.
იმიტომ, რომ არასდროს, არცერთ სარკეს არ უთქვამს ჩემთვის ლამაზი ხარო. სარკეები კი, არ ტყუიან.
თანდათან მის სინაზეს მოუთმენლობა დაეტყო, მოუთმენლობას, -უხეშობა.
აღმოჩნდა, რომ ჩემი ფეხები ვერა და ვერ დარჩებოდა უწინდელად გაშოტილ მდგომარეობაში…
ტუჩების, თვალების, ბიბილოების ნაზი წუთები გაქრა და რაკიღა ამის უფლება თვით ზეცისგან ჰქონდა მიღებული, ჩემმა ქმარმა იერიში ჩემს ფეხებზე მიიტანა!
ის ახლა ფაქიზად როდი ჩურჩულებდა ლამაზ-ლამაზ ტყუილებს. დაუნაწევრებლად ბურდღუნებდა და საქმიანად ფათურობდა.
ბევრიც არ უფიქრია, ისე გაჰკრა წიხლი ჩემს კატას და კედელს მიანარცხა.
სიბნელეში მწვანედ გაანათა ორმა თვალმა და გამწარებული, შეურაცხყოფილი ჩხავილიც გაისმა.
ეს ვერ ავიტანე.
ჩემს ქმარს ბანჯგვლიან მკერდში ვატაკე ორივე ხელისგული, წამოვუხტი საწოლიდან და ჩემს კატუნას ვეცი.
ავიყვანე, გულზე მივიხუტე და სასტუმრო ოთახში გავედი.
ჩემი საბრალო კატა ისეთი ნაწყენი იყო! ისეთი ნაწყენი!!
მეგონა, ვეღარასდროს დავიბრუნებდი.
თავი მეზიზღებოდა და მთელი ღამე ასე დაუფიქრებლად დაკარგულ შინაბერულ მშვიდობას მივსტიროდი…
დილით გაირკვა, რომ ჩემი ქმარი არანაკლებ შეურაცხყოფილი და იმედგაცრუებულია.
ისევ ის მითხრა: მართლა არავის გავხარო. ოღონდ განსხვავება ვიგრძენი.
მივხვდი, ადრე ეს კარგი ეგონა, ახლა კი – ნამდვილი საშინელება და ქვეყნის დაქცევა!…
მერე კი, ჩემს კატუნას დაუფარავი მტრობით დააცქერდა.
კატას თვალები მწვანე, ბრაზიან კოცონებად აენთო და ბეწვიც წამოეშალა.
არა. ერთმანეთს არასდროს შეიყვარებდნენ.
მეორე საღამოს ჩემმა ქმარმა მითხრა, თუ გააცნობიერებ, რომ გათხოვილი ქალი ხარ და საერთოდაც, ქ ა ლ ი ხარ, საძინებელში შემოდიო.
მაგრამ მე ვერაფერსაც ვერ ვაცნობიერებდი.
მთელი ერთი თვე სასტუმრო ოთახში მეძინა, ტახტზე და ჩემი კატუნა ჩემს ფეხისგულებთან უწინდებურად ღუღუნებდა…
თითქოს ძველი ბედნიერება დაბრუნდა!
რომ არა დროდადრო საძინებლიდან შემოღწეული ხვრინვის ხმა, ასეც იქნებოდა…
ასე გავიდა პირველი თვე.
მე კი.. ისევ ქალწული ვიყავი.

მეორე თვე შეთანხმებისებრ, ჩემი ქმრის სახლში უნდა გაგვეტარებინა.
მის სახლში თავს დაუცველად და ეულად ვგრძნობდი და ჩემ კატას უფრო მივეჯაჭვე. მხოლოდ ის იყო იქ ჩ ე მ ი.
პირველსავე საღამოს ქმარმა განმიცხადა, კატას საძინებელში არ გავაჭაჭანებ, სამზარეულოში ჩავკეტავთ და სიყვარულით მშვიდად დავტკბებითო.
ხმა თავის სახლში უფრო მტკიცედ და მბრძანებლურად უჟღერდა. ბოლთასაც უფრო დიდი და მოურიდებელი ნაბიჯით სცემდა.
ჰ! დავტკბეთო…
რა დამატკბობდა?!
ღამით, სანამ ჩემი საწოლშიუფლებამოსილი ქმარი სინაზიდან უხეშობამდე და ჩურჩულიდან ბურდღუნამდე გზას გადიოდა, მე ყური სულ იქით მქონდა… სამზარეულოსკენ!
იქ ჩემი კატა ისე მარტოსულად, ისე მიტოვებულად გაჰკნაოდა, რომ სხვა არაფერი მესმოდა და ვერაფერს ვგრძნობდი. ტკბობაზე ხომ ლაპარაკიც ზედმეტი იყო!
კვლავ ვატაკე ორივე ხელისგული ბანჯგვლიან მკერდში ჩემს ქმარს, კვლავ წამოვუხტი ლოგინიდან და ჩემი კატუნასკენ გავქანდი.
ხელში ავიყვანე, გულზე მივიხუტე და ცხარე ცრემლით ვთხოვე პატიება…
ცოტა ხანში ზეწარშემოხვეული ჩემი ქმარი დაგვადგა თავს და თქვა:
­- ეგ კატა ოჯახს დაგვინგრევს.
თეთრ ზეწარშემოხვეული რომელიღაც რომაელ თუ ბერძენ ფილოსოფოსს ჰგავდა. და ეგრე, ფილოსოფოსურადაც თქვა.
მე ხმა არ ამომიღია. არც მანაღვლებდა დიდად, რას ამბობდა. წესიერად არც ვუსმენდი. ჩემი კატუნას ღუღუნს თუ ხიხინს ვაყურადებდი. მინდოდა მეგრძნო, აღსდგა თუ არა ჩვენი მშვიდობა…
– და… ორივეს ვერ გაგვწვდება ეგ შენი სიყვარული? – მკითხა ქმარმა, – მეც და მაგ კატასაც?
“მაგ კატასაც” ისეთი ზიზღით გამოცრა, მივხვდი, სინამდვილეში სიყვარულის ნასხლეტსაც არ გაუნაწილებდა არავის.
სად იყო და სად არა, მე-8 კლასში კარგად ნასწავლი საზეპირო ამომიტივდა და მშვიდად ვთქვი 3 ათეული წლის მერე:
– ვერავის ხელეწიფების ორთა უფალთა მონებად.
დიდად არ გაკვირვებია, რადგან თვითონაც ექნებოდა გაზეპირებული ეს სიტყვები თავის მე-8 კლასში. ის კი არა, ჩაცინებით ბრძანა:
– ჰმ! მაშინ ერთსაც გეტყვი!
და იმავე, მე-8 კლასის სახელმძღვანელოდან სხვა საზეპირო მოაყოლა:
– დედაკაცის ბუნებაი იწრო არს!
– არს და იყოს! – მივახალე მე და ჩემი კატუნა გულში უფრო მაგრად ჩავიკარი.
ჩემი ქმარი ბოლთის ცემას მოჰყვა. იმდენი და ისე გამწარებით სცა, ზეწარი ჩამოსძვრა და ფეხებში აებლანდა.
მის ბანჯგვლიან, უცხო სხეულს თავზარდაცემით ავარიდე თვალი.
ზეწარი ბრაზიანი სისინ-შიშინით შემოიხვია და სწორედაც რომ ბერძენი პროკურატორივით განაცხადა:
-მოკლედ ასე: ან კატა, ან მე!
და საძინებელს მიაშურა.
მე ფიქრისთვის ნახევარი საათი მოვითხოვე, მაგრამ 25 წუთში გავედი და ვამცნე:
­ -კატა.
და წამოვeდი.
სამუდამოდ.
უწინდებურად ქალწული.

მე და ჩემი კატა ბედნიერ და უბიწო, სიყვარულით სავსე ცხოვრებას დავუბრუნდით. მშვიდობას, რომელსაც ომი ვერაფერს აკლებს.
ის უკვე დიდი, შეუდარებელი კატა იყო.
უღრუბლო ბედნიერების ხანა გვედგა, მაგრამ ერთ დღეს თავი შეუძლოდ ვიგრძენი.
მეორე დღეს – უარესად.
მესამე დღეს ექიმთან წავედი.
– მმმდააა. – თქვა ექიმმა, – ეხინოკოკია.
– საშიშია? – ვკითხე.
– მმმ. საკმაოდ. სასწრაფო ოპერაცია გესაჭიროებათ.
– და… ეგ რისი ბრალი უნდა იყოს, ექიმო… ეგ ეხინო…
ექიმი ჩემს მუხლებზე მოკალათებულ კატას დააცქერდა, და თქვა:
– დიდი ეჭვი მაქვს, რომ სწორედ მაგის. მუხლებზე რომ გიზით.

საოპერაციოში რომ მიმაგორებდნენ საკაცით, გვერდიდან ექთანი ქალი მომსდევდა და დამჩურჩულებდა:
– ქალბატონო… არ ინერვიულოთ… მე ვიცი, რას ნიშნავს კატის სიყვარული… მე თვითონაც მყავს… ციმბირული. ხვადი. სანამ აქ იქნებით, თქვენს კატას ჩემთან წავიყვან… თუ საწინააღმდეგო არაფერი…
თავი უხმოდ დავუქნიე და ძლივს ამოვთქვი გამშრალი ტუჩებიდან:
­ -ნა… დუღი უყ… ვარ…ს….

აქეთ შუა ოპერაციისას გამოვფრინდი…. ზეცისკენ.
ახლაც არ ვიცი რამ გამაბედინა ეს თვითნებობა!…
ჩემს აქ დატოვებაზე ბევრი იბჭეს და იფიქრეს აქ, ზემოთ.
რაკი ეხინოკოკს შევეწირე, უდანაშაულო მსხვერპლად შემრაცხეს და გზაც, თითქოს, ხსნილი იყო…
თან, უბიწო ქალწული ვიყავი და კაცმა რომ თქვას, დიდი ისეთი ხელჩასაჭიდი ცოდვაც ვერ მომიძებნეს გარდა იმისა, რომ კატისგან კერპი შექმნაო…
მაგრამ ესეც მომიტევეს, რადგან მშვენივრად იცოდნენ, რა მხურვალედ ვლოცულობდი ყოველღამ ძილის წინ და რამდენ მადლობას ვუძღვნიდი უფალს ჩემი კატუნას ჩუქებისთვის…
არც ის დავიწყებიათ, ერთთავად ლურჯთვალა ანგელოზებს რომ ვქარგავდი ხოლმე…
მოკლედ, ახლა აქ ვარ, ზეციურ საქართველოში.
თუმცა “ზეციური საქართველო” ძალიან პირობითი ცნებაა.
ზეცა ზეცაა!
და სულაც იოლად გადავფარფატდები ხოლმე ზეციურ საფრანგეთში… ან ზეციურ მადაგასკარზე…
აქ ხომ არაა სასაზღვრო-გამშვები პუნქტები… ვიზები და გრინ- კარტები…
იფრინე შენთვის, იფარფატე…
აქედან ჩემს კატუნას ვხედავ.
ის უკვე დიდი, ჯიშიანი კატაა და უკვე განიცადა დედობა…
მანდ, ზოგჯერ ვიღაც-ვიღაცები მიხსენებენ.
აი, ისაო… კატით რომ დადიოდაო… ნწ, ნწ… რა ძალიან უყვარდაო… საწყალი, შეეწირა კიდეც მაგ სიყვარულსაო…
მე კი, – ბედნიერი ვარ, რომ სიყვარულს შევეწირე. ჩემი კატუნას სიყვარულს… და არ მოვკვდი რამე სხვა, ჩვეულებრივი და უფერული სიკვდილით… თუნდაც, ქმრის არსიყვარულით…
ახლა დავფარფატებ ხოლმე ამ თვალუწვდენელი, ნათელჩამდგარი მდელოების თავზე და მიხარია ჩემი სიყვარულსშეწირულობა.
ისე აქ, ზეციურში, ძირითადად სულ ეგეთები არიან, – სიყვარულს შეწირულები. სიძულვილს შეწირული აქ ვერავინ გაჭაჭანდება.
უფრო, სამშობლოს და უფლის სიყვარულს შეწირულები ჭარბობენ.
კატისას, მგონი ჩემს მეტი არავინაა…
სულ ვიკვლევ აქ სიყვარულის ამბავს და რაობას…
აი, გუშინ, სულმნათმა პოეტმა პირადად მითხრა, რომ სიყვარული აღგვამაღლებს…
მე მინდოდა მეკითხა, რა უჭირს, თუ კატის-მეთქი… თუკი მას ჩემი დედობა მივუძღვენი მეთქი? და სიცოცხლე?
მაგრამ არ მიკითხავს. მყისვე გადავიფიქრე რატომღაც…
ჰო. ძირითადად, აქ პოეტებთან და წმინდა მამებთან ვსაუბრობ ხოლმე.
უცნაურია, მაგრამ, ასურული, კოპტური, ფინიკიური და ძველი ბერძნული ისევე კარგად მესმის, როგორც ძველი ქართული..
სწორედ ახლახანს, თვით ნეტარ ავგუსტინესთან ერთად გადავუფრინე მარადიული სიმშვიდის მინდვრებს… ის მესაუბრებოდა. მე კი მესმოდა…
ნიავს ქნარის ტკბილი ხმა მოჰყვებოდა.
ჩვენ სიყვარულზე ვლაპარაკობდით. დიდ, ღვთაებრივ სიყვარულზე.
მე ჩემს კატუნაზე დავაპირე სიტყვის ჩამოგდება და ისევ გადავიფიქრე.
მაგრამ ახლა უკვე მივხვდი, რატომაც….
მე ხომ მასში მხოლოს კატა კი არა, ადამიანი, მთელი კაცობრიობა, მთელი სამყარო და… თვით… თვით უფალი მიყვარდა…
რაღა საჭირო იყო ამ სიყვარულში ეჭვის შეტანა და ჩემი სიყვარულის თითქოსდა დაკნინება? ან თავის მართლება?
ჰო, მართლა… ამასწინათ იმ სიტყვების ავტორი ვნახე, მე-8 კლასის სახელმძღვანელოდან რომ გავიზეპირე… “ვერავის ხელეწიფების…”
ბევრი არ მიფიქრია, ჩემი სრული თანხმობა და აღფრთოვანება გამოვუცხადე… სრული თაყვანისცემა!
მან ქნარი განზე გადადო და სათნო ღიმილით მითხრა, რომ მხოლოდ და მხოლოდ “სულელთა ყოველთა უდარეის იყო…” და მხოლოდ “ნეტართა მათ ოხით ჰპოვა ორკერძოვე ლხინებაი უძლურებათა მისთაი” წერისას… და რომ ბევრად ადრე, უფლის უნათლესმა მოციქულმა ბრძანა იგივე სიბრძნე…
მისმა დიდებულმა სიმდაბლემ რაღაც იმდაგვარი მომგვარა ფარფატა სულში, რასაც მანდ ცრემლს უწოდებენ…
მას მერე დავფრენ და ვეძებ თვით იმ უნათლეს მოციქულს…
ვიფრენ ასე მსუბუქად, აუჩქარებლად დროში და სივრცეში, რომელსაც საზღვარი არ აქვს და ოდესმე ვიპოვი.
არ შემიძლია, ჩემი სრული თანხმობა და მადლიერება არ გავუზიარო…

P.S. აქ სათვალე აღარ მჭირდება. ისედაც გხედავთ ყველას…

(c) „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი”

დიდი ბავშვებისთვის

(საახალწლო საკითხავი)

ეჭვი ყოველთვის მეპარებოდა, მაგრამ ისე ბუნებრივად ხდებოდა ყველაფერი,
ვერ ვბედავდი, ხმამაღლა მეთქვა, თოვლის ბაბუ არ არსებობსთქო.
ჩემს პატარა დას გავენდე, მას კი ჩვენი დედიკოსავით დიდი თვალები გაუხდა
და მკაცრად მიიდო თითი ტუჩებზე.

გამოცანა

დედა ნაძვის ხის მორთვითაა გართული, ჩვენ ახალ სათამაშოებს ვათვალიერებთ – ყოველ წელს სხვადასხვაგვარი ნაძვის ხე გვაქვს: თეთრი მხოლოდ ლურჯი ბურთულებითაა; თუ მწვანეა, მაშინ წითელი სათამაშოებითა და ბაფთებითაა მორთული; ხანაც ოქროსფერი – ზღაპრული არსებებით, ან კი ვერცხლისფერი წვიმებითა და ვარსკვლავებით დამშვენებული… მოკლედ, დედა როგორსაც გადაწყვეტს. ამ დღეს დედა ისეთი ბედნიერი, ხალისიანი და ჩვენხელაა…

ზევით ცამა მოიღრუბლა,
მ ო ი ს კ ი ლ ი კ ი მ ა ჟ უ რ ა…
ქვევით მელამ კუდი ჩაჰყო,
ჩ ა ი ს კ ი ლ ი კ ი მ ა ჟ უ რ ა…

– გამოიცანით, რა არის? – გვეკითხება და გვიღიმის.
ჩემი უმცროსი და ხელებს შლის, მამას ანიშნებს, პასუხი ხომ არ იციო? მამა მხრებს იჩეჩავს, ვერაფრით დაგეხმარებიო.
მამას და დედას უყვართ უცნაური სიტყვების, გამოთქმებისა თუ ამბების შეთხზვა. “თავიანთ ენაზე” საუბრობენ ხოლმე და ჩვენც იშვიათად მოგვმართავენ საკუთარი სახელებით.
ახლაც, ვეჭვობ, დედამ მოიგონა ეს გამოცანა და თავს არ ვიწუხებ პასუხზე ფიქრით.

მე

მე მაფიქრებს, საიდან მოვა თოვლის ბაბუ წელს? გულის უფრო გულში კი, სულ-სულ ჩუმ-ჩუმად ვჩურჩულებ: “ნეტავ ამჯერად რას მოიგონებს დედა?”
ვცდილობ, აღვიდგინო შარშანდელი ახალი წლის ღამე, მსურს დავრწმუნდე, მართლა დავინახე თუ არა თოვლის ბაბუს მარხილი ცაში – არა და, თითქოს, დავინახე!

შარშან

12 საათი შესრულდა, მაგრამ არც კარზე “დაგვიკაკუნა ვიღაცამ,” არც ტელეფონზე “დაგვირეკა” და არც აივანზე “ამოგვიგდო” საჩუქრებით სავსე ხურჯინი. ვცდილობდი დედის მზერა დამეჭირა, გულში ვეკითხებოდი: სადაა თოვლის ბაბუ, ხომ არ იცითქო? გულის უფრო გულში კი, სულ-სულ ჩუმ-ჩუმად ვჩურჩულებდი: ხომ არ დაგავიწყდა ჩვენთვის საჩუქრების ყიდვათქო? დედა კი, ვითომც აქ არაფერი, მიმოდიოდა, გვილოცავდა, თვალებით მამას ეკეკლუცებოდა.
“ჩემი ბრალია, რომ არ მჯეროდა…” – ის იყო გავიფიქრე და დედამ ფანჯარასთან მიირბინა: შეხედეთ, თოვლის ბაბუს მარხილიო! სანამ ჩვენ ფანჯრებს მივცვივდებოდით, მანსარდაში შეფრინდაო! – დაიყვირა და კიბეებისკენ გაიქცა.
მე კი… მე მოვასწარი ცალი თვალი შემევლო თოვლის ბაბუს მარხილისთვის… და დედას დავედევნე.
მანსარდაში ორი ჭრელა-ჭრულა ტომარა დაგვხვდა.
– როგორ ვერ მივუსწარით, – გულდაწყვეტილი ამბობდა დედა. მერე თვალები გაუფართოვდა, მის მზერას გავაყოლე თვალი და ფანჯარაზე თოვლის ბაბუს ქუდი დავინახე.
– დარჩა… მაგას რა ვუთხარი! – შეწუხდა დედა.
– ალბათ რასაც ვნატრობთ, თოვლის ბაბუ ყველაფერს იწერს, – ვუხსნიდი ჩემს დას დაბეჯითებით, როდესაც საჩუქრებს ვათვალიერებდით.
“ყოჩაღ დედა!” – ვიძახდი სულ-სულ ჩუმ-ჩუმად, გულის უფრო გულში.

წელს

– იცი, დედა, აბუკამ თქვა, არ არსებობს თოვლის ბაბუაო, – განაცხადა ქეთამ, გამოცანის პასუხი რომ ვეღარ მოიფიქრა.
– ვისაც არ სჯერა, მისთვის მართლაც არ არსებობს…
– როგორ არ მჯერა, იტყუება! – შევშინდი და მამლის ბოლოსავით ჭრელა-ჭრულა ნაძვის ხეს მივაშტერდი.
– მე კი მჯერა და ველოდები კიდეც იმას, რაც ყველაზე ძალან ვინატრე. ხომ მომიტანს? – ღიმილით ეკითხება მამას დედა.
– რა თქმა უნდა! დედიკო წელს საუკეთესო ბავშვი იყო და საჩუქარიც საუკეთესო დაიმსახურა, – იღიმის ახლა მამა და დედას გულში იხუტებს.
– გამოცანის პასუხს ველი, გამოცანის! – დედა ზურგსუკან მალავს ნაძვის ხეზე ჩამოსაკიდად გამზადებულ ნაირფერ მამლაყინწას და კისკისებს.
– მამიკო, შენ? – მამას ზურგზე უკაკუნებს მუშტად შეკრულ ხელს ჩემი დაიკო.
– ხომ გითხარი ქეთათო, პასუხი არც მე ვიცი, – მამა ქეთას წინ ცუცქდება.
– საჩუქარზე გეკითხები. შენც მოგიტანს თოვლის ბაბუ საჩუქარს?
– ოოო… არ ვიცი. თუ დედამ კარგი სარეკომენდაციო წერილი გაუგზავნა, მომიტანს!
ქეთასთვის “სარეკომენდაციო წერილი” დედას გამოცანასავით ჟღერს. სამაგიეროდ მე მიძლიერებს ეჭვს მამას სიტყვები და გულის უფრო გულში, სულ-სულ ჩუმ-ჩუმად, ისე, რომ ქვეყნად არავინ გაიგოს, ვცდილობ დავიჯერო, რომ ახალი წლის ღამეს თოვლის ბაბუს მოაქვს საჩუქრები, ვფრთხილობ, არასწორი ფიქრით რამე არ გავაფუჭო.

ქეთ(ათო)

– დედა, გამოცანას როგორ გამოვიცნობ, როცა ეგ სიტყვები არ ვიცი რას ნიშნავს? – იბუტება ქეთა.
– პასუხი მარტო დედამ იცის, გამოცანა თვითონ მოიგონა და იმიტომ! – გვერდით ვუდგები დას.
– თუ ასე ფიქრობთ, ჩემს “მოგონილ” პასუხსაც ჩემთვის დავიტოვებ!
დამნაშავესავით ვაფარებ თავს ფარდებს და ფანჯარაში ვიცქირები – ცას, მერე ქუჩას ვაკვირდები – იქ იმის გამოჩენას ველი, ვის არსებობაშიც ეჭვი მეპარება, სამაგიეროდ ვხედავ ფანჯრის მინაში არეკლილ ჩვენს ოთახს: დედა სავარცხლით ხელში სავარძელში ჯდება, ქეთა მუხლებზე ლოყას ადებს, დედა მის თმას მუხლებზე იფენს და ვარცხნის.
პირდაპირ ვუჯდები – მიყვარს ამ დროს მათი ყურება: დედა არაბულ ლექსებს ყვება, ქეთა თვალებს ხუჭავს, ცდილობს აყვეს სტროფებს ტუჩებით, თუმცა არ გამოსდის, დედა ზოგ ხმოვანს ისე აგრძელებს, თითქოს მღერისო. არაბული ლექსები ქეთას თმასავით ლამაზია, ასე მგონია, დედამ იმდენი არაბული ლექსი მოყვა მისი თმის ვარცხნაში, რომ ქეთას თმის ბოლოები არაბულ ასოებს დაემგვანა.
– ჩემო ლამაზო გოგონა, ხომ არ დაგეძინა? – ეკითხება დედა თვალებმინაბულ ქეთას.
– როგორ იქნება არაბულად ლამაზი გოგო?
– ბინთუნ ჯამიიილათუნ.
– ლამაზი რომელია?
– ლამაზი არაბულად არის ჯამიიილათუნ, ანუ აქლემი.
– აქლემი ლამაზია?!
– ალბათ არაბებს ძალიან მოსწონთ, ლამაზს რომ ეძახიან. შენ რომელ ქართულ სიტყვას შეცვლიდი ლამაზით?
– ნაძვის ხეს! – აღტაცებით ამბობს ქეთა.
არ მომწონს ქეთას პასუხი:
– მე სიტყვა ლამაზს თმას დავარქმევდი!
– მე კი ფისოს – იღიმის მამა. ფისო დედას ზედმეტი სახელია და მე არც მამას პასუხი მომწონს.
– დედა, აბუკას დუდის რატომ ეძახი ხანდახან? – კითხულობს ქეთა.
– აბო დიდხანს ვერ გამოთქვამდა სიტყვა დედას, დუდის მეძახდა. ეს რომ არ დამვიწყნოდა, შევარქვი.
– ნეტავ მეც დუდი დამეძახა შენთვის, ახლა დუდი მერქმეოდა და არა ქეთათო, ქუთათო ან ათათო და ეგეთები. არცერთი არ მომწონს, – ქეთას თვალებზე ცრემლი ადგება.
– ქეთევან, როგორ გიხდება ახალი ვერცხნილობა! მოდი, ჩემო ლამაზო, ბინთათუნ ჯამალათუნ, თუ როგორ ამბობთ? – მამას ხელში აჰყავს ქეთა და სარკისკენ მიემართება.
– შეხედეთ, ქეთა… არა, უკაცრავად!.. შეხედეთ, ქეთევანი უკვე დიდი გოგოა და დროა საკუთარი სახელი დავუძახოთ! მე პირობას ვდებ, რომ ახალი წლიდან დავივიწყებ ყოველგვარ ქათუნ-ქუთუთ-ქათათუნებსა და ასე შემდეგ!
– მართლა? – თვალები უდიდდება ქეთას, თან საკუთარ თავს თვალს ვერ აშორებს სარკეში.
– აბა რა, ჩემო ქათათო!
– აი, მამა!.. ისევ დამიძახე!
– ჯერ ხომ ახალი წელი არ დამდგარა! ამიტომ რამდენიმე საათით ისევ ჩემი ქათათო ხარ, მერე კი ეჰ… მერე ჯობს არ იცოდე რა მოხდება, – მამა ქეთას ძირს სვამს და სავარძლისკენ მიემართება დაღონებული.
– რა, მოხდება? მითხარი!
– ეს ძალიან სევდიანი ზღაპარია. ახალ წელს კი სევდიან ამბებს არ ყვებიან.
– ახალი წელი ჯერ რომ არ დამდგარა!
– … მართალია! მაშინ მოგიყვებით.
მე და ქეთა სავარძლებში ვსხდებით, დედა გაკვირვებული შესცქერის მამას – ის კი არაბული ზღაპარივით იწყებს:

დავიწყებული ზედმეტი სახელების ამბავს

და როდესაც პატარა ქუცმაც-ცუნცულა გოგონები ქალიშვილდებიან, ხოლო აგურიქვადარკინა ბიჭები ყმაწვილკაცდებიან, დგება დრო, მათ დიდი ადამიანებივით მივმართოთ – ფუმფუს-ქუსქუს-თანთუების გარეშე! იმ დღეს, როდესაც მშობლები და შვილები ამ გადაწყვეტილებას მიიღებენ, პირობას დებენ, რომ სამუდამოდ დაივიწყებენ ზედმეტ სახელებს!
და ზედმეტი სახელები ამის გამო ისე მოიწყენენ, როგორც არავის არასდროს და არსად მოუწყენია, ისე დაღონდებიან, როგორც არავინ არასდროს და არსად დაღონებულა, ისე იტირებენ, როგორც შემოდგომის ღრუბლები, როგორც ბოსტნიდან გაძევებული ბაჭიები, როგორც ფუღუროდარბეული ციყვები, მაგრამ მაინც ვერ მოულბობენ გულს თავის ძველ პატრონს.
და როდესაც უკანასკნელ იმედსაც დაკარგავენ, ღაპაღუპის გაჩერებაზე გაემართებიან, სადაც დიიიდი აგადუდუდუმანქანა ჩამოივლის, ზედმეტი სახელების მდუღარე ცრემლებს ბენზინის მაგივრად ჩაისხამს და ზღაპართა დასასრულისკენ აიღებს გეზს.
ეჰჰჰ!
და ზედმეტი სახელები ჩასხდეეებიან, და ზედმეტი სახელები გააასწევენ, და ზედმეტ სახელებს არავინ, არასდროს და არსად გაიხსენებს!
და ზღაპარიც დასრულდება:

ჭირი იქააა . . .
რას იტყვით, იქა ჭირი?
არა?
კარგით, მაშიიინ . . .
აქა ლხინი . . .

არ(სებობს)?

კარზე კაკუნი გაისმა. მამამ ზღაპარი შეწყვიტა. ქეთამ სევდიანი თვალებით ახედა დედას:
– მართლა დიდი ვარ?
– ძალიან დიდი ხარ, ძვირფასო! შეხედე, შენი წლები ერთი ხელის თითებზე აღარ გეტევა!
ქეთამ ხუთი თითი გაშალა, მერე მეორე ხელის ორი თითი მიატყუპა მათ და კმაყოფილი თვალებით მამას დაანახა.
მამა მეზობელს, ბარათაძიას შემოუძღვა ოთახში. შესთავაზა ძველი წელი დავლოცოთო, მაგრამ ბარათაძია აღელვებული ჩანდა – ჩემდა გასაკვირად ისიც თოვლის ბაბუას გამო:
– ჯერ გამარკვიეთ, ამ ოჯახში როგორ არის საქმე, თოვლის ბაბუების ჯერათ?
– დიიიახ! – ერთხმად ვუპასუხეთ. სტუმარი შეცბა, აშკარად სხვა პასუხის მოსმენა სურდა.
– ოოო!.. იმათი არ იყოს, თქვენცა გყოლიათ, აი… თოვლის ბაბუები!
და მეორე მეზობლის ამბავი მოგვითხრო:
– ცუდად არის საქმე ჩვენი ძმის ოჯახში: პატარა ჯარჯი სამი საათია სავარძელში ზის გაუნძრევლად და თოვლის ბაბუს ელოდება. ამ ლოდინში ავი ფიქრი აეკვიატა, ვაი თუ, თოვლის ბაბუს გზა აებნეს და ვერ მოაგნოს ჩემს სახლსო, ნერვიულობაში ლოყები გაუწითლდა, სიცხე გაუზომეს და ოცდათვრამეტი ჰქონდა!
– მერე ვერ მიცეს საჩუქარი ცოტა ადრე ბავშვს? – აღელდა მამა და გაიყიდა კიდეც.
– საჩუქარიო?.. საჩუქარი კი არა, სიცხის დამწევი მისცეს, აჰა შენ პანადოლი, ჯარჯუკა, და ცოტა კიდევ მოიცადეო, მაგიტომა ვარ გადარეული!

ქეთამ შუბლზე დაიდო ხელი, დედამ გადაიკისკისა, მე შემომხედა და განაცხადა:
– თოვლის ბაბუს გზა არასოდეს აერევა, იქ ეს არ იციან?
– არა გენაცვალე, – კბილებში გამოცრა ბარათაძიამ და ძალით გაუღიმა დედას.
– ჰო და ცოტა ხანში დარწმუნდებიან, ჯარჯის კარზე თოვლის ბაბუ რომ დაუკაკუნებს!
– მე პირადად ჩემს ბავშვს ნერვებს არ ვუფუჭებ, საჩუქარს ცხრა საათზე ვაძლევ და არც ძილს ვუტეხავ, თანაც არავითარი თოვლის ბაბუ! იცის რომ მე ვყიდულობ: ამის ოხრობა არ იყოს, მიშრომია, ხელფასი ამიღია, მიყიდია და ვიღაც ვიგინდარას მივაწერო ყველაფერი? არა ძმაო, ასე ყველანი წყნარად ვართ ოჯახში და ზედმეტი ხარჯიც აღარ მიგვდის წამლებში.
– გაიხარე, ძმაო, კარგი კაცი ხარ! – მამა მხარზე ხელს ადებს და ძველ წელს ლოცავენ.

ეჭვები მიზღვავდება, მინდა მეც დავიდო შუბლზე ხელი, მაგრამ არა – დედა ისე ლამაზია, ნაძვის ხეც ლამაზად მოგვირთო, გამოცანაც ლამაზი მოიგონა: მო-ი-სკი-ლი-კი-მა-ჟუ-რა… ჩა-ი-სკი-ლი-კი-მა-ჟუ-რა… რა უცნაური სიტყვებია!
ქეთას ხელს ვკიდებ, საძინებელ ოთახში გამყავს და ვუყვები, როგორ დავინახე თოვლის ბაბუ იმ ორ ახალ წელს, როდესაც ის ძალიან პატარა იყო, წლები ერთი ხელის თითებზე ეტეოდა და 12 საათამდე ვერ ძლებდა.
– მართლა? – უკვირს ქეთას, თან უხარია, რომ ისევ მჯერა თოვლის ბაბუს არსებობისა და კითხვებს მაყრის:
– რა ფერის თვალები აქვს თოვლის ბაბუს? ძალიან დიდი ბაჩები აცვია? ოქროს ქამარი უკეთია? იმ მაზარუზარ ტომარაში როგორ პოულობს ვის რა უნდა მისცეს? თუ თვითონ ხტებიან საჩუქრები? ჯარჯის სიცხე ისევ აქვს ნეტავ? მართლა არ აერევა გზა თოვლის ბაბუს?
– არა, ქეთა, ხომ იცი, დედა არასოდეს იტყუება!
– ბარათაძიას ბავშვთან არ მიდის თოვლის ბაბუ?
– ეგ არ ვიცი. . .
– დედას ვკითხოთ?
– არა! ჯობია დედას მივეხმაროთ, ნათურები ჩავრთოთ ნაძვის ხეზე.

ნათურები მამლის ბოლოსავით ჭრელა-ჭრულა ნაძვის ხეს რიგრიგობით ანათებენ, სხვადასხვა მელოდიას მღერიან. მათ ცქერაში თვალები გვექანცება და იქვე, დივანზე ვწვებით.
– მამას ვეტყვი, წელსაც დამიძახოს ზედმეტი სახელები. სანამ ორი ხელის თითები მეყოფა წლების დასათვლელეად, ჩვენთან დავტოვოთ… კარგი, დუდიბუდი?
– კარგი იქნება ქუთათო, ზედმეტი სახელების გარეშე მოსაწყენია!
– გამოცანა გახსოვს, დუდი? მომიყევი რა…
ქეთას ზურგში ვეხუტები, რამდენჯერმე ვუყვები “დედას გამოგონილ” გამოცანას. ნეტავ რა უნდა იყოს? ვეკითხებით ერთმანეთს და უცნაურ სიტყვებს სიმღერ-სიმღერით გამოვთქვამთ:
მო-ი-სკი-ლი-კი-მა-ჟუ-რა… ჩა-ი-სკი-ლი-კი-მა-ჟუ-რა…
ძილბურანში ვგრძნობ როგორ გვაფარებს დედა პლედს და ჩურჩულით ეუბნება მამას:
– თავიანთ ლოგინებში ჯერ ნუ გადავაწვენთ, თოვლის ბაბუა როცა მოვა, ისეთი ხმაური ატყდება, მაინც გაეღვიძებათ.
ეს სიტყვები გულის უფრო გულში მწვდება და სულ-სულ მიქრობს იმ პატარა ეჭვს, ტკბილად ჩაძინებაში ხელს რომ მიშლის…

მამლაყინწადან მამლაყინწამდე

თითქოს, სიზმარში სიზმარს ვნახულობ, შესაძლოა, სიზმარში მეღვიძება – იმ უცნაურ სიტყვებს კი ისევ გამოვთქვამ სულ-სულ ჩუმ-ჩუმად, გულის უფრო გულში:
მო-ი-სკი-ლი-კი-მა-ჟუ-რა. . . ჩა-ი-სკი-ლი-კი-მა-ჟუ-რა. . .
საბნიდან ვიცქირები: დედა თავის ციცქნა სეკრეტერთან ზის, დაღლილი თვალები აქვს. გვერდით ღამის პერანგში გამოწყობილი პატარა გოგონა უზის, ნახევრადგახელილი თვალებით, გაძეძილი, ხვეული თმებით და ჭრელაჭრულა ქაღალდებში შეფუთულ საჩუქრებს ხსნის.
– ბებო, თოვლის ბაბუმ არ იცის პატარა ბავშვები ცხრა საათზე რომ იძინებენ? – ეკითხება დედაჩემს.
– იცის, როგორ არ იცის.
– თოვლის ბაბუს მოსწონს ის ბავშვები, რომლებიც ცხრა საათზე არ იძინებენ?
– არა, არ მოსწონს.
– მაშინ, რატომ მოდის ჩემთან ასე გვიან?
– მანანიკო, ამდენი ეჭვებით თოვლის ბაბუას დაღლი, გაანაწყენებ და შენთან არამც თუ გვიან ღამით, საერთოდ აღარ მოვა, – ტუქსავს პატარას ცისფერხალათიანი გოგონა, მანანიკოსავით დაუვარცხნელი თმებით, დედაჩემივით გამოუძინებელი თვალებით, ორი ფინჯანი ყავით ხელში.
– ძალიანაც კარგი, თუ არ მოვა! მაინც არ მოაქვს ის, რასაც გულში ჩუმად ვიფიქრებ, მარტო ის ესმის, რასაც ბებოს ან შენ გეუბნები.
დედაჩემი და ცისფერხალათიანი გოგონა ერთმანეთს გამომცდელად აკვირდებიან, ეღიმებათ, ყავას წრუპავენ და მზერა სეკრეტერზე გაშლილ საშობაო მისალოცებზე გადააქვთ.
მისალოცებზე წელს დედამ მატარებლის პატარ-პატარა ვაგონები დახატა, წინ ორთქმავალი მიდის, მის საკვამურზე კი მამლაყინწა შემოსკუპულა.
ჭრელაჭრულა მამლაყინწა ჩვენი ნაძვის ხის წვერზეც მოჩანს.

სიზმარში სიზმარს ვნახულობ თუ სიზმარში მეღვიძება? იქნებ, წინასწარ ვხედავ რა მოხდება თორმეტი წლის შემდეგ? იქნებ თორმეტი წლის წინანდელი მახსოვს გუშინდელი დღესავით?
იმ უცნაურ სიტყვებს კი ისევ გამოვთქვამ სულ-სულ ჩუმ-ჩუმად, გულის უფრო გულში:
მო-ი-სკი-ლი-კი-მა-ჟუ-რა. . . ჩა-ი-სკი-ლი-კი-მა-ჟუ-რა. . .

ოთხი წლის წინ

საახალწლოდ მეგობრები მესტუმრენ – ყველა დაოჯახებული. დედა, როგორც ყოველთვის, ნაძვის ხეს დასტრიალებდა, მამას ეკეკლუცებოდა დიდი თვალებით და, როგორც ქეთამ გამანდო, გული წყდებოდა, “ვინმე საინტერესო გოგონა” რომ არ მოვიპატიჟე სახლში. მამა კი უღიმოდა, “ტყუილად დარდობ დუდიბუდიზეო.”
ახალი წლის ღამეს ხმაურით შევხვდით, ის იყო ჩემთვის გავიფიქრე სულ-სულ ჩუმ-ჩუმად, გულის უფრო გულში, ასეთ ხმაურში თოვლის ბაბუ რომც მოსულიყო, ვერ გავიგებდითთქო და დედამ დამიძახა:
– აბო, შენს ოთახში, საწოლის თავთან ჭრელა-ჭრულა ყუთი დავდე, გამოიტანე, ფანტი მოგიმზადეთ, შენს მეგობრებს გავართობ.
ისევ ხმაური ატყდა, გოგონები დედაჩემს გარს შემოეხვივნენ, კოცნიდნენ – ფანტი არასოდეს გვითამაშია, რა კარგია, რამდენი ხნის ოცნებას ავისრულებთო!
ჭრელა-ჭრულა ყუთის ასაღებად რომ დავიხარე, საწოლთან ფეხი წამოვკარი რაღაცას, ჩავცუცქდი – ახალთახალ, ფაფუკ ჩუსტებში მთელი წლის ნანატრი ლეპტოპი დამხვდა.
ჭრელაჭრულა ყუთი სტუმრებთან გამოვიტანე, დედას გადავეცი, ვაკოცე და ხელზე ხელი მოვუჭირე. მან კი ვითომც აქ არაფერიო – ეტყობა, ერჩივნა თოვლის ბაბუას მადლიერი ვყოფილიყავი ახლაც, როცა ჩემი წლების დასათვლელად არც ჩემი და არც ქეთას თითები მყოფნიდა . . .
იმ ჭრელაჭრულა ყუთში, დედას მოხატულ, ფერად-ფერად ბარათებზე საოცარი დავალებები ეწერა – არაბული ზღაპრებივით დამაინტრიგებელი. თითოეულ ფანტს მისსავე პატრონს სამახსოვროდ უტოვებდა დედა. ჩემი მეგობრები ისე მოიხიბლენ ამ უცნაური საჩუქრებით, ისე გახალისდნენ, რომ მხოლოდ მაშინ გამიხსენეს, როდესაც ყუთში ერთი ბარათიღა დარჩა:

“ამ ფანტის პატრონი გავიდეს ქუჩაში!
იქ დაელოდოს პირველ შემხვედრ გოგონას
(თუ გოგოა ბიჭს)…
დააა… აკოცოს.”

– კარგი რა, დედა, ახალი წლის ღამეს, თან ამ ყინვაში რომელი გოგო გამოივლის ქუჩაში?
– არ გსურს ჩემი დახატული ფანტი საჩუქრად გერგოს?
კამათს აზრი არ ჰქონდა: ბარათი ულამაზესი გახლდათ, დედაც, ნაძვის ხეც, ქეთას დიდრონი თვალები მევედრებოდნენ, გულს ნუ დაგვწყვიტავო, მამამ თავისი ფანტი დამანახა, მერე გულის ჯიბეში ჩაიდო და მიიხუტა.
სტუმრები აივანზე გაცვივდნენ, ზემოდან მითვალთვალებდნენ. დიდხანს ლოდინი არ დამჭირდა – ქუჩაში ორ გოგონას მოვკარი თვალი, ერთი ცისფერ პალტოსა და ცისფერ ბეწვის ქუდში გამოწყობილიყო, მეორე… მეორე კარგად აღარც მახსოვს.
ცისფერქუდიანი გავაჩერე:
– უნდა გაკოცოთ!
– ?
– ფანტს ვთამაშობთ და ასეთი დავალება შემხვდა…
– მიყვარს ფანტი!.. გამოცანას გეტყვი, თუ გამოიცნობ, მაკოცე.
– გამოცანების არ მეშინია, ამ ქვეყნად ყველა გამოცანის მცოდნე და გამომგონებელი ხომ დედაჩემია!
– მაშინ, ყურადრებით მოისმინე:

ზევით ცამა მოიღრუბლა,
მ ო ი ს კ ი ლ ი კ ი მ ა ჟ უ რ ა . . .
ქვევით მელამ კუდი ჩაჰყო,
ჩ ა ი ს კ ი ლ ი კ ი მ ა ჟ უ რ ა . . .

რა ტყუილად დამიწყვეტია მაშინ გული დედასთვის, – გავიფიქრე და ჩვენი აივნისკენ გავიხედე.
– ნაკარნახევი პასუხი არ ჩაგეთვლება, ზემოთ ნუ იყურები…
– … არა, არა, უბრალოდ… სიცივეა და ყინავ…
– ყოჩაღ!.. გამოიცანი!.. მართლა სიცივე და ყინვაა ამ გამოცანის პასუხი!
ცისფერპალტოიანი ჰაერში შეხტა, ცისფერი ხელთათმანებით ტაში შემოჰკრა და ლოყა მომიშვირა.
ვაკოცე…

ახლა

ცისფერხალათიანი გოგონა, გამოუძინებელი თვალებით, გაშლილი თმებით ჩემს საწოლს უახლოვდება, მკოცნის, ყავის სურნელი ასდის. თვალებს ვხუჭავ და თვალწინ მიდგება დედას მოხატული ფანტი, რომელსაც სამი წელია სათუთად ვინახავთ მე და ჩემი მეუღლე ჭრელაჭრულა ყუთში.
მანანიკო გამორბის, საჩუქრებს ზურგსუკან მალავს, გამომცდელად მიყურებს და მეკითხება:
– მამა, გამოიცნობ რა დამიტოვა წუხელ თოვლის ბაბუამ?
ჩემს ქალიშვილს მართალია დედაჩემის სახელი ჰქვია, მაგრამ ჩემსავით… არა, ჩემზე მეტად ეპარება ეჭვი თოვლის ბაბუს არსებობაში. თუმცა, ეს ფაქტი არც მის დედიკოს და არც ბებიას აღელვებთ, ისინი განაგრძობენ ზრუნვას სასწაულების მოსახდენად და ზოგჯერ ისე ბუნებრივად გამოსდით ყველაფერი, მეშინია არასწორი ფიქრით რამე არ გავაფუჭო.

2005 წლის იანვარი.
ბაკურიანი.

(c) ”წიგნები – 24 საათი”