ლელა სამნიაშვილი – რა უნდა მდინარეს და სხვ. ლექსები.

რა უნდა მდინარეს

რა უნდა მდინარეს

გამდინარეს, თუ ჩაგუბებულს საკუთარ თავში –

გზა რომ წაართვეს და დროდადრო თავისას ითხოვს.

თვინიერია, როგორც ცხოველი, შეკეტილი გალიაში,

ვის სიზმრებშიც იკბინება ოქროსფერი სავანა ტკბილად

ან მუქი მწვანე გვიმრებით სავსე

გაუვალი ტყე ყმუის თავის ჯადოსნურ ხმაზე.

 

რა სურს მდინარეს – ასე გასუსულს სარკოფაგში

ბეტონის მილში სუსტი პულსით ბრტყელი ტალღების

გაზაფხულობით რომ დაემჩნევა სიცოცხლის კვალი

და ცას იმედით უყურადებს –

იმის საყვირს – ჭექა-ქუხილს,

რომ გაინძრეს, ამოძრავდეს, კუთვნილ ნაპირზე ამოყოს მკლავი.

 

შეხედეთ, როგორ დაემსგავსა მიცვალებულს –

შუქგაცლილი, ტალახისფერი,

თითქოს წამოდგა საფლავიდან და ასფალტზე ხელს აფათურებს.

მას კი გონია, გამჭვირვალეა,

მას გონია, ყველა უნდა გაოცდეს მისი მკვდრეთით აღდგომით,

უნდა შეხვდნენ ზარით, ზეიმით

მოსიარულე საოცრებას, წელში გამართულს,

თავისუფლების მომტანს – მძინარე სულებისთვის –

 

გალიებში გამოკეტილი უზარმაზარი კატებისკენ მიიწევს,

როგორც მათივე სისხლის, ველური და გაუწვრთნელი,

შამანივით, თვალს უშტერებს, მათი ეშვები ტანზე უელავს,

მგლებს ეფერება, როგორც პატრონი საკუთარ მწევრებს,

გამხდარ ფერდებზე ხელს გადაუსვამს,

ამზადებს შორი ნადირობისთვის,

 

მიიწევს ზემოთ – ჭრელაჭრულა თუთიყუშების გალიისკენ,

რომ თვითონაც ფერით აივსოს,

მაგრამ ასეთი სიკაშკაშე მისი თვალისთვის მტკივნეულია,

ისე როგორც ამდენი შუქი ფანჯარაში,

ამდენი ფარი მის ნაკადებს მინათებული,

პირმცინარე გოგოები სიყვარულით სავსე გულებით,

მის მღვრიე წყლებზე რომ არ ნაღვლობენ.

 

ქვა და მინა და ქვა და მინა.

დღეს ის ჩვენი წილი წარღვნაა.

ჩაძირული კიდობანი მთელი თავისი სახეობებით.

დღეს ის მხეცია, გალიიდან გაქცეული

და გზას ეძებს მთელ პერიმეტრზე.

მკვლელი მდინარე.

ყველა მწვანე, ლურჯი, ყვითელი

მის თითებში მიწას ერევა.

 

სურდა მდინარეს, გამჭვირვალე ყოფილიყო,

თავის გზაზე გაქცეულიყო.

მაგრამ დილიდან მისი ვეება,

ტალახისფერი ლეში ზედ გვაწევს.

 

მინი-მოდელი

Ночь, улица, фонарь, аптека

А. Блок

ეტლი, ოთახი, საფეხური, ქუჩა, ქალაქი,

ქვეყანა, მერე კონტინენტი, მერე პლანეტა

და იმის მიღმა გაქანება გალაქტიკების

და იმათ მიღმაც რაღაც შორი, ოღონდ – გარედან.

აფეთქება კი აქ იწყება, თავის ქალაში –

გაანგრევს ძვალს და ნერვებსა და კანის რბილობებს

და მერე ჰაერს, ატმოსფეროს, საზღვრის გარეშე

მანძილებს, რაც კი ამ გასაქანს განაპირობებს

და ბოლოს მაინც იჭიმება უკიდურესად –

ოცდაჩვიდმეტი თუ თვრამეტი თუ უფრო მეტი.

და მერე უკან. კიდევ უკან. უკვე არსაით.

ქალაქი, ქუჩა, საფეხური, ოთახი, ეტლი.

 

გორი. ბავშვობის ბაღი

რადგანაც სასულეს არა აქვს სარქველი,

შიგ ჩადის ყვავილის მტვერიც და ნაგავიც

და ამ კორიანტელს ცხოვრებას არქმევენ.

 

წარსულის დღეებიც ბოლომდე აქვეა –

ხელის გაწვდენაზე – ბავშვობის პარკები

და საქანელები – ცახცახა სარკეა –

 

ხან გაიდღაბნება, ხან ისე მკაფიოდ

ანთია, იფიქრებ – ორპირი ლაქი აქვს

წასმული – ბდღვრიალებს, აწმყოზე მძაფრია.

 

ხანდახან ვეება ჩრდილებიც ერევა –

ბელადი, რომელმაც ქალაქი დაფარა

თავისი მუნდირით, თითქოსდა დაფაა –

 

გადაბრტყელებული ციხე და სახლები

და ქვეშ მოყოლილი ბაღები ბავშვებით –

საკუთარ ქალაქს რომ ხელს ვეღარ ახლებენ.

 

ჩემს თავზე ფოლადის ნაჭრის სიმძიმეა,

თუმცა გამჭვირვალე მახსოვს შადრევანი,

ზაფხულში ღამითაც რომ არ იძინებდა.

 

კალენდარი

ისევ რიცხვები მივაჭედე,

ისევ კედელს, ისევ გარედან,

თარიღებში კი, თითქოს რაღაც სული წრიალებს –

ჭრელიც არის და მგლოვიარეც ეს კალენდარი –

ჩვეულებრივი, მოწყენილი თუ პირმცინარე

დღეები ასე რიგ-რიგობით ინთებიან და ღამდებიან –

თითქოს ერთ ფილმს ვამონტაჟებ უსასრულოდ –

ზოგი კადრი მიყვარს, ვაჩერებ,

ზოგი მინდა სულაც ამოვჭრა.

 

ისინი ხშირად ბევრად უფრო პირადია, ვიდრე საფოსტო

ბარათები და სურათები – კედელს მიკრული.

გვანან ძვირფას ინიციალებს,

ზოგისგან მუდამ ქარი უბერავს,

ზოგს სანთლები და ვარსკვლავები უციმციმებს

აქრობენ, ვაქრობ, მაგრამ მაინც სულ უციმციმებს.

არა და, კედელს რომ შეხედავ, თითქოს დიდი არაფერია –

რიცხვების მწკრივი მექანიკური

თვლა, გამოთვლა, გადაგორება.

 

პირადია, თუნდაც თავისი

რამდენიმე საზიარო დღესასწაულით –

მე ვირჩევ სტუმრებს, ფერებს, საჩუქრებს.

თუმცა ვიცი, კალენდარი სხვების ენაზეც რომ ლაპარაკობს –

მორზეს ანბანი, მილიარდობით შიფრითა და გასაღებებით.

მე მხოლოდ ჩემი წილი მიყვარს

სადაც ჟოლოს ბუჩქებივით იცინიან მოგონებები,

და მძულს – სადაც ფესვი ჩამიტყდა.

სხვებს, უბრალოდ, თავიდან ვცხოვრობ.

 

მაგრამ აი, არის დღეები – სასტიკი და მრავლობითი,

როგორც შავ-თეთრი ფოტოსურათი

უსამართლო ჰორიზონტით – იუნკერების,

შემზარავი ვერტიკალით – ბოლშევიკების.

 

ოცდახუთი თებერვალია

და მე არ მაქვს ყვავილის თესლი,

რომ რამე დავრგო ამ საერთო საფლავზე და

ასე შიშველს არ ვუყურებდე ყოველ წელიწადს.

თითქმის უკვე ასი წელია ასეთია საძმო საფლავი –

ერთ ფოტოზე ეტევიან ცოცხლებიც, მკვდებიც.

ჩვენი მკვდრები, ჩვენი ცოცხლები.

 

ნახო პარიზი და მოკვდე

არ იცი, საიდან უნდა დაიწყო

ამ ქალაქის თვალიერება-

მას აქვს წარსული, აღბეჭდილი საგულდაგულოდ

და შეგეძლო შიგ შებიჯება და გამოსვლა და შებიჯება –

თითო ფინჯანი ყავის დალევა თითო კაფეში

მონტმარტზე და ელისეიზე კაშნეიან მხატვრებთან ერთად –

ისევ შინიდან გაუსვლელად, ისევ უსაფრთხოდ.

უსაფრთხოდ, რადგან რაც გეგონა, ის იქნებოდა –

ფეთქებადი დღესასწაულის ცქერა შორიდან –

ეკრანებზე, ფურცლებზე და წარმოსახვაში

ბედნიერების უსასრულოდ პროეცირება.

 

ახლა კი დგახარ შუა პიგალზე. იანვარია.

შენს წინ შენობას აწერია, რომ არის შარლე.

შენ კი სტატუსით ტურისტი ხარ –

ტერორიზმით დახშულ ქალაქში

და არ იცი სად ისეირნო.

 

აი ცხოვრება – ხელოვნების კარიკატურა –

ნამდვილ შანსს გაძლევს -ლამაზ კადრში გაიყინო

და თოვასავით დაგაფინოს ზედ სუბტიტრები

შენ კი უგულოდ ცდილობ მისგან თავის დაღწევას,

გზის გაგრძელებას, პროზაულად თვალიერებას გალერეების,

შოკოლადის ბლინების ჭამას,

შოპინგს, ჩანთების ამოვსებას სუვენირებით –

ქიმერებით, პატარა პრინცით, ეიფელით –

გიგანტური მაგნიტით თუ რკინის ქსელით –

რომ ეწევა შეყვარებულ სულებს,

ურცხვად რომ ანთია ამ შუაგულ ტრაგედიაშიც.

 

ესეც ერთგვარი თავგანწირვაა –

სეირნობა ტერორიზმით დამფრთხალ ქალაქში,

ტურისტები  გადამფრენი ფრინველებივით რომ უკენკავენ

მუზეუმებს, სკვერებსა და მაღაზიებს,

ვერსალის ბროლის მონოტონურ კორიდორებში

წამდაუწუმ გადამოწმება უახლესი ინფორმაციის,

დიდხანს წრიალი ორსეიში და ამაო მცდელობა ტკბობის,

ლუვრში დგომა ”მედუზას ტივთან”

გროვად რომ მოჩანს  კატასტროფის მსხვერპლი

და მათზე აღმართული მონა – ალამით.

მომავალი ჟონავს ტილოდან.

 

მონეს კი ისე აუნთია კედელზე თივა,

რომ მხოლოდ ამ შუქს  შეუძლია

გადაფაროს სასტიკი ცეცხლი,

რომ არ იცი რომელ ქალაქში, როდის მოგწვდება.

 

”რაც დავიპყარ, იმან დამიპყრო” –

ქუჩის კუთხეში დგას და მღერის არაბი გოგო.

ზუსტად არ გესმის სიმღერის ტექსტი,

მაგრამ ალბათ ამაზე მღერის.

© არილი