-
-
ალეკო ცქიტიშვილი
დაკარგული ადამიანი
თქვი: ყველაფერი კარგადაა,
უბრალოდ – კარგად!
კარგად იპარსავ დილით
პირს და კარგად საუზმობ,
კარგად გადიხარ შინიდან
გარეთ, სადაც კარგებს
დღითიდღე კარგავ და
ყოველ მათგანს
კარგი კაცის მზერა აქვს
მერე, როცა კარგად
აღარ გახსოვს მათი სახელი
და ყველაფერი კარგადაა,
უბრალოდ – კარგად!..
უბრალოდ, კარგი ამინდია
და ლაპარაკობ
ადამიანთან ამ ამინდზე,
როგორც, ვთქვათ, ქალზე:
“რა მშვენიერი ამინდია”…
“დიახ ბატონო, გუშინდელზე
უკეთესი”, – გპასუხობს იგი
და მერე დიდხანს კარგად
დუმხართ. როცა მზე ჩავა,
კარგი მთვარე ამოვა, ხოლო
კარგ მთვარეს ისევ
კარგი მზე შეცვლის და
ყველაფერი კარგადაა, უბრალოდ –
კარგად და რა თქმა უნდა,
კარგადა ხარ შენც, ყველაფერში
რაკი ასე ძალიან კარგად
ჩახედული ხარ და ამ
სიკარგის ხვეულებში დაკარგულმა
თქვი: ყველაფერი კარგადაა,
უბრალოდ – კარგად!.. კარგად.
2000 წ.
© ”არილი”
-
ზურაბ რთველიაშვილი
* * *
მითხარი, როგორ არ მოგწონვარ? მე ვშიშობ შენთვის!
შენთვის მოვუშვებ მეჩხერ წვერებს საკადრის ღამით,
შენთვის ვიკისრებ მძიმე ღიპის ტარებას ჩუმად,
შენთვის ოქროს ჯაჭვს დავიკიდებ კისერზე ნელა.
მითხარი, როგორ მივიწებო შენი სხეული?
როგორ ავაწყო შესაფერი შენთვის სიმღერა?
მითხარი, სად გყავს ვაგინიდან გამოქცეული
პატარა კაცი, რომ ჰკიოდა ცოტა ხნის უკან.
მითხარი, თითქოს მე ვიყავი გიჟი მეხანძრე,
რომ სააღლუმო ორგიების ვაქრობდი კოცნებს.
მითხარი მაშინ, რატომ ზვერავ ფრთხილად ამ ანძას,
მითხარი, რისთვის არ უკითხავ მას ღამის ლოცვებს…
© ”არილი”
-
ლელა სამნიაშვილი
* * *
ფოთოლია თუ – ოქროს რკალია –
ძვირფასო, შენ რომ ხელში გიჭირავს?
ზედ დაეტევა წყვილი კალია,
ნემსიყლაპია, ანდაც – ჭრიჭინა.
შენ – სიყვარული – რკალად აქციე,
მე – რკალის – ფოთლად ქცევას ვაპირებ;
და ისე მიყვარს – ანიმაცია, –
ზედ მივახატავ – ნემსიყლაპიებს.
გველის წელიწადი
მთელი თორმეტი წელიწადი მოვანდომე
ამ ზღაპრის თხრობას – შენთვის;
და ისევ – წრე იხსნება რკალად
და რკალი – ადგილიდან იძვრის,
მოცურავს. ჩემი ახალი ბეჭდის თვალი
ნათებას იწყებს. ეს არის – გველის წელიწადი.
თითიდან ვიძრობ, ვატრიალებ.
რა ჩავუთქვა? – სარკმლის მიღმა –
თეთრი ღრუბელი ლამაზია –
ფიჭვის მწვანე ღრუბელს დაჰყურებს.
მე ვისურვებ და ჰაერში – ფანტელები
ატივტივდება. მერე ისევ – ვაშტერდები –
ზამთრის ოთახის თუხთუხა წერტილს –
ჩაიდანს, – იგი კვლავ ამთქნარებს –
მოწყენისაგან; ის არ არის –
ზღაპრის ერთგული. რა ჩავუთქვა?! –
წვნიანი – მარილს რომ ვამატებ –
სულმთლად დამტკბარა. მარილი –
მკვდარი შაქარია. დღეს ცოცხლდება
ყველა კრისტალი და პატარა გოგო,
რომელიც – მზეთუნახავის ნაწნავებზე –
უარს ამბობდა, და თეთრი ცხენი
სურდა, ან – შავი, ოღონდ – ყველგან
თვითონ ექროლა; და მერე –
ამბის გასაგრძელებლად – ისტორიის
სახელმძღვანელოს კითხულობდა იქამდე, –
ვიდრე – სიტყვების თუ ოქროს ძიებით,
თუ – ციებით. – უცხო ქვეყანა არ
აღმოაჩინა; და ჩაუთქვა – თავისუფლება!
მაგრამ მისმა ძმადნაფიცებმა –
იმ ქვეყნის ხალხს – გრძელთმიანებს,
შუბლმოხატულებს – გვირგვინებიდან –
სათითაოდ დააცალეს ფერადი ფრთები,
და ვისკის ბოთლი შეაჩეჩეს ხელში
და მათი წინაპრების ჩრდილებით მბრწყინავ
მიწას – მომავლის ჯადო დაადეს.
და ჩაუთქვეს – სამშობლოსგან თავისუფლება!
და კონსერვის თავღია ქილა –
როგორც სამყაროს ახალთახალი
მაკეტი – წამში აშუშხუნდა –
ყველა ძველი ღმერთის ბაგესთან.
და იმ გოგომ წიგნი დახურა.
და ისევ – ზღაპარს დაუბრუნდა.
პირველივე ხომალდით – თავის
კოშკს მიაშურა და ჩირაღდნები
გამოკიდა, – ავი სულები რომ დაეფრთხო,
ბაბა-იგას – მისი კოშკი – ფეხებიან
ქოხად რომ არ გადაექცია. და თავისი
თეთრი კედებით – ამ კოშკიდან დადიოდა
სკოლაშიც და მეგობრებთანაც.
და ზღაპარი არც აქ დამთავრდა:
იგივე გველის წელიწადი, იგივე – ჩემი
წელიწადი კუდზე-ბეჭედით – მოსრიალებს,
რათა – ამბის გასაგრძელებლად –
თუკი ბაგეს სურვილი დარჩა, – დღეს
ჩაუთქვას და შენს კოშკსაც შემოეხვიოს.
* * *
ისინი – ჩემი დები –
ხელში – ძველი და მაინც
ძველებურად მოელვარე
ვაშლებით – დღემდე
ძვირფას ბავშვებად რჩებიან,
ტკბილად ჩურჩულებენ:
“დიახ, ბატონო!” მე კი –
უღირსი გოგო ვარ, რადგან
ღმერთი მიყვარს, როგორც – მარილი.
მლაშე ზღვიდან ამოტანილი
ფხა – მბრწყინავი და ჩხვლეტია –
შენი ფერდისთვისაც –
მტკივნეული იქნება. და მე –
ჯინსის იდაყვით – ჰაერს
ვკვეთ და ისევ ზღვისკენ
მივიწევ. ზღვები –
შენი თვალის გუგებშიც ტკბება.
* * *
ორ ქალაქს შორის – ხეებად დარგულ
გზაზე ხეები – მგზავრების თვალებს –
ისევ თავისად დაიგულებენ, –
ბუდეებით და ფოთლებით რთავენ.
თუმცა თვალები – დღეს – სარკმელს დააქვს
და რიტმით – ბორბალს მიაქვს ცხოვრება, –
ერთი ქალაქი – მეორე ქალაქს –
კვლავ ხის ჩხირებით მიექსოვება.
* * *
დამწყემსე ჩემი ცხვარი, ვარსკვლავი
და სიტყვები – მთის ფერდობზე
შეფენილები, – სულ უფრო მაღლა
რომ მიიწევენ და ტოვებენ –
ათასნაირ ნაფეხურებს: წრეებს,
ფერად ნამტვრევებს, ლექსებს.
მე არ ვიცი – მათგან
რომელ ერთს უნდა ვდიო,
რომლისათვის უნდა ვიფხიზლო, –
იმ მთის მიღმა – რომელ მხარეს
უნდა გავუძღვე: ტყეში და ღრეში,
კონტინენტის შუაგულისკენ, ოკეანის
სანაპიროსკენ, თუ – სიზმრების მიმართულებით.
მე ხომ ვიცი – ჩამეძინება.
სიზმარა ვარ. ჩემი ცხვარი და
ვარსკვლავი და სიტყვები – ჩემი
სიზმრისაკენ მიიწევენ, იბნევიან,
იკარგებიან. მოაგროვე. თუ არც ერთი
არ აკლია, – ნუ მეტყვი რომ –
მატყუარა ვარ. ნუ მეტყვი რომ –
კარგი მწყემსი ვარ: ჭკვიანიც ვარ,
ლამაზიც ვარ, უშიშარიც ვარ.
დამწყემსე ჩემი სიყვარული.
© “არილი”
-
თეონა ბექიშვილი
* * *
ის მგლები,
შენს ბავშვობაში რომ ყმუოდნენ,
რაღაცით მჯობნიან;
ის მგლები,
როცა ჯერ კიდევ პატარა იყავი
და არც ამოდენა მთა-გორები ამოგზრდოდა,
და არც ამოდენა მთვარე ამოგდიოდა,
ისევ ყმუიან,
როგორც ადრე, შენს ბავშვობაში,
და მართალია, ზამთარშიც კი გაიშვიათდა მათი ყმუილი,
თუ შეყმუვლებენ, ისევ ისე, როგორც ადრე,
როგორც წლების წინ,
და რაღაცით მჯობნიან მგლები,
რადგან ჩემი ყმუილი სევდისაგან დაიშრიტა,
რადგან მე მახსოვს…
რადგან შენ აღარ ხარ
და დიდი ხანია, შენს მაგივრად შენს ხსოვნას ვუფრთხილდებით,
წლები მიდის, ხსოვნა იზრდება
და ჩვენ ყველას გვიხარია,
რომ ასე გვახსოვხარ,
და ვერ ვამჩნევთ
ამ ხსოვნისაგან თავად როგორ პატარავდები…
და ამითაც მჯობნიან მგლები.
განა მათ ახსოვთ შარშანდელი მთვარე ანდა შარშანწინდელი შიმშილობა,
მე კი ყველაფერი მამახსოვრდება
და ამ ხსოვნისგან მეცვითება საცეცები.
უნდა როგორმე გიღალატო,
უნდა როგორმე შეგიძულო,
უნდა გაგყიდო
და ბოლოს საერთოდ გადაგივიწყო,
რომ მერე, როცა სავსე მთვარე ამოგორდება,
მგლის მშიერი კუჭივით ამეწვას უშენობა,
დაგიჩოქო, შემოგყმუვლო
და შემოგიბრუნდე…
* * *
არის დრო დღე-ღამეში,
როცა მე მართლა თავის უფალი ვარ,
გამოღვიძება,
როცა ღამის კოშმარები გამდნარი ცვილივით ტრიალებენ თავში,
როცა შემიძლია მათგან ნებისმიერი რამ გამოვძერწო
ანდა სულაც ფეხებზე მივიკრა,
რათა მერე ფეხშიშველამ აღვიბეჭდო დედამიწა,
ანდა პაწაწინა ლექსები გამოვძერწო,
ანდა იმედიანი დღის განრიგი,
ან კიდევ რაღაც…
არის დრო დღე-ღამეში,
როცა მე განვსაზღვრავ ჩემს ბედისწერას
და თუ რამე მომეკითხება,
ნუ მომკითხავთ დღისთვის, ნურც ღამისთვის,
მხოლოდ გამოღვიძებისთვის მაგებინეთ პასუხი…
ნაცრისფერი ლაიტმოტივი
დაუგველი კიბეები,
მაკულატურადაც უვარგისი, გადაყრილი წიგნების გროვა
და ათასგვარი ხარახურა
მაცილებს მე
ბნელი სარდაფის ლაბირინთებში.
მარცხნივ, მარჯვნივ, ისევ მარცხნივ,
ცალ ხელში სანთლით,
მეორეში გასაღებით,
ძლივს ვახერხებ ავხსნა ბოქლომი.
რკინის კარი სანამ ჩარჩოს მოსცილდება,
ერთხელ ცივად გაიხმაურებს
და უკვე აქა ვარ, აქ,
საკუთარ სამფლობელოში,
რომელიც ორი ათეული წლის წინ
ბინასთან ერთად ერგოთ ჩემს მშობლებს
უსარგებლო ნივთების და ზამთრის მარაგის
შესანახავად.
მე უკვე აღარა ვარ პატარა
და შიშსაც,
დიდი ხანია, ვძლიე,
და ამათაც,
დიდი ხანია, შევეგუე, –
სარდაფის ბინადრებს,
რომლებიც, არ ვიცი, რა ხნიდან,
მაგრამ ნამდვილად აქ სახლობენ,
ამ ხუთიოდ კვადრატულ მეტრში…
ისინი ნამდვილად ადამიანები არიან,
ყოველ შემთხვევაში, ადამიანის აქვთ თავი, ტანი, ხელი და ფეხი,
ტანზეც ჩვენსავით ტანსაცმელი აცვიათ,
ოღონდ დაძონძილი,
და კიდევ –
ფერი აქვთ განურჩევლად ნაცრისფერი,
თუ შემთხვევით სანთლის ალმა
ყვითლად არ გადაურბინა ჩამქრალ სახეებზე.
მე არ ვიცი, როგორ ცხოვრობენ ისინი აქ,
ამ ჩაკეტილ სივრცეში,
მაგრამ შევეჩვიე მათ არსებობას.
ერთი, მაგალითად,
აი ამ მამაჩემისდროინდელი და მოწნული ოცლიტრიანის უკან ცხოვრობს,
მეორე – უზარმაზარ ჩანთას ეფარება,
რომელშიც ნახმარი ფეხსაცმელები და კიდევ რაღაცეებია,
მესამე და მეოთხე –
ძველი თუჯის ფეჩის ქვეშ ცხოვრობენ,
მეხუთე – მესამე თაროზე
საფარის გარეშე კუთხეშია მიკუნჭული,
და ასე შემდეგ…
მათით სავსე არის მთელი სარდაფი.
მაგრამ ჩემთვის სრულიად გაუგებარია მათი ცხოვრება,
გაუგებარია, რა ასულდგმულებთ,
რადგან აქ,
ამ ხუთიოდ კვადრატულ მეტრში,
არაფერი არ იცვლება მათი არსებობით.
ისინი არასდროს არ იპარავენ არანაირ საჭმელს,
არც არანაირ კვალს არ ტოვებენ,
მხოლოდ სუნთქვა,
ერთდროულად მშვიდიცა და დაძაბულიც,
მახვედრებს, რომ ცოცხლები არიან,
და თითქოს ერთადერთი რამ სჭირდებათ –
არ შევიმჩნიო
და არ დავარღვიო მათი საკრალური წესრიგი…
მხოლოდ გასვლისას,
როცა, მაგალითად, საიმედოდ დავაბინავებ მაყვლის მურაბას,
მეჩვენება, რომ ისინი
დაბუჟებული სხეულებით დგებიან ფეხზე,
შლიან ხელებს
და ნაცრისფერი ყვავებივით მშვიდი რწევით მიმაცილებენ.
და მერე, ღამით, დაძინების წინ
თბილ საწოლში
არ მცილდება მათი ხატება.
ზოგჯერ ვფიქრობ,
რომ რაღაც უსაშველო, უფორმო დემონი ვარ
და ღმერთების მთელი მოდგმა ბნელ სარდაფში მყავს ჩაკეტილი,
ზოგჯერ პირიქით,
თავი კაცობრიობის მხსნელი მგონია,
რადგან ყურადღებით ვინახავ უწმინდურებით სავსე დილეგის გასაღებს…
ისიც მიფიქრია, გამოვუძახო მილიციას
და ეს ველურები წავაყვანინო სადმე,
სადაც ასწავლიან ცხოვრებას
ჩვენნაირს,
მაგრამ მილიცია სახელმწიფოს ნაწილია,
სახელმწიფოს კი არ სცალია ჩემი სარდაფის ბინადრებისთვის.
ასეც და ისეც,
მე ვგრძნობ რაღაც უცნაურ პასუხისმგებლობას,
რასაც ისიც ამძაფრებს, რომ ასე მგონია, თოთხმეტი-თექვსმეტი წლისანი არიან
და არც იცვლებიან,
არც ხდებიან, არც სუქდებიან
და ყველაზე ცუდი ისაა,
რომ არაფერი არ იცვლება წლების მანძილზე…
და კიდევ ერთი,
ღამღამობით,
იმ ნაცრისფერ მოქანავე ლანდებთან ერთად,
მახსენდება ხოლმე საბავშო ბაღის ბოლო ზეიმი,
როცა უკვე დიდებს –
ხუთი წლისებს,
სტუმრად გვეწვივნენ ბავშვთა სახლის აღსაზრდელები.
ისინი უკვე სკოლის ასაკის იყვნენ
და რაღაც პიონერულ, ჩეკისტურ მონტაჟს წარმოადგენდნენ.
და მახსოვს კიდევ ერთი, ნაცრისფერი, თავხოტორა ბიჭი,
რომელიც მონტაჟში მონაწილეობას არ იღებდა,
მას ევალა ორიმისხელა მუყაოს ლენინის უკან დგომა,
რომ ბელადის ფიგურა
შუა სცენაზე არ წაქცეულიყო.
და თუკი ზოგჯერ თავს გამოსწევდა
და არაფრისმთქმელი თვალებით დარბაზს გამოხედავდა,
უმკაცრესი მასწავლებლის მზერა აიძულებდა – ისევ დამალულიყო,
და ნაცრისფერი ბავშვების გროვა გვიმღეროდა
სიმღერას დედაზე.
ეს მოგონება, რა თქმა უნდა, ზედმეტად სენტიმენტალურია,
მაგრამ რატომღაც იმ ბიჭის სახეც
მოდის ხოლმე მოქანავე ლანდებთან ერთად
და თითქოს ერთად მთხოვენ ხოლმე პასუხს რაღაცაზე,
და ვერაფრით ვერ გავიგე,
აქვთ თუ არა რამე საერთო…
წლები მიდიან,
არაფერი არ იცვლება
და მეც იმათი უხმაურო არსებობა
მიმყვება უცვლელ ლაიტმოტივად.
ხოლო კედელზე, შემოსასვლელში, საშუალო ზომის ლურსმანზე,
კიდია მოდიდო გასაღები,
კიდია ისე,
როგორც შეიძლება გასაღები ეკიდოს –
ჩვეულებრივად,
მაგრამ მე სულ ველოდები მოვიდეს ვინმე,
მოითხოვოს, გადაიბაროს
და დამამშვიდოს,
რომ მე არაფერი მომეკითხება…
© “არილი”
-
ანდრო ბუაჩიძე
* * *
ყინვავ და თოშო, გულშემწირველო,
ჩემს ღრმა სოროში რატომ მომბუზე,
მე ახლაც ვხედავ – მწუხრის ფრინველი
თავის ჩრდილს როგორ აფენს კორპუსებს.
მზე როგორ გაშლის ხოლმე ზონარებს
სახურავებზე და ბათქაშებზე,
და მეც აქა ვარ – წყნარი მოზარე
წარმოდგენაში სივრცეს ვაშენებ.
საღამო მადგას ჭრელი ჩითივით
და წაფერდებულ სურათს შევტირი,
საით გაფრინდნენ მწუხრის ჩიტები
ამაოებით ფრთაშეჭედილნი?
ამ გარეუბანს გადაუარეს,
სადაც ლანდშაფტი გადამსხვრეულა,
ან რას იზამდნენ ნეტავ უარესს,
რომ არ ეფრინათ ასე ხვეულად?
ეს კაცი ჩემი მეგობარია,
ქალაქგარეთ რომ მიდის გზაწვრილზე
და მხრით მიათრევს აბგას გვარიანს
და შეიძლება მისთვის გაწვიმდეს, –
და შეიძლება შეხვდნენ მგზავრები,
მინდორში ლუკმის გადამტეხველნი,
ჩემსავით მწუხრის ჟამს მოზარენი
და ამ ცხოვრების უნდო მეხრენი.
ყინვავ და თოშო, გულშემწირველო,
გადამახედე ჩემი ფანჯრიდან, –
როგორ მიფრინავს მწუხრის ფრინველი
კორპუსებს შორის მოძრავ აჩრდილად.
ის ხომ მაცნეა მთელი მასივის
დაღამებიდან დაღამებამდე,
სადაც სხივები მწუხრში გასვრილი
სასოწარკვეთილ ალვებს ღებავენ.
ბარგი-ბარხანა უკვე ახიკეს
მათხოვრებმა და კვარტლის გლახებმა,
მზის ათინათი ადგას სახინკლეს
და ბინდი ფარავს სახლებს ნახევრად.
ძაღლი
დამზრალ ჰაერში მიწიდან ცამდე
შენ ჩემს უბრალო ცხოვრებას ჰყვები,
არ მეგონა თუ იტყოდი ამდენს
ხმაჩახრინწული გაბმული ყეფით.
ეგ ხმა ემსხვრევა ნათურებს, ბოძებს,
გარაჟებსა და მბჟუტვარე ჯიხურს
და აღარ ფიქრობს გაფრენილ დროზე,
რომელიც აქვე გადატყდა ჯიქურ.
როგორ ამოთქვამ ამხელა ნაღველს
და შენი ყელის ფაქიზი ხორხით
ჩემი ცხოვრების დარაბებს აღებ,
ჩემს ყურთასმენას ძვალივით ლოღნი.
შენ ხარ ძაღლი, მე – ადამიანი,
და შეიძლება მეც ვიქცე ძაღლად,
და ამისთანა რა დარდი არის,
მიწიდან ცამდე რომ ადის მაღლა.
მაგ ხმით მეცნობა მე სააქაო,
საიქიო კი მიღმა ამ ყეფის
ცახცახებს, ღამეს უნდა აღგავოს
ეგ ხმა, რომლითაც ჩემს ამბავს ჰყვები.
როგორც სანთელი და როგორც ხიწვი
გაზავებული უძირო ნაღვლით,
ამ ჩემს ღამეებს ანათებს ხრინწი
გათენებამდე მყეფარი ძაღლის.
* * *
ვიცი, აქ ცხოვრობს ჩემს სიახლოვეს,
ჩემი შემწეც და უნდო მგმობარიც,
და ისიც ვიცი, ასეთ ახლობელს,
უნდა ვუწოდო მე მეგობარი.
როგორც საკუთარ ქსელში ობობა
ვიცი, ისე ვარ მეც ჩახვეული,
მარტოობაზე წუხს მარტოობა, –
სველ ნიჟარაში სველი სხეული.
ვიცი, შრიალებს ხე ქვეყანაზე
და იშრიალებს ასე დილამდე
ვიცი, მზის სხივებს ქარი გადასწევს
სხვა მზეებიდან გამომდინარე.
ვიცი, სხვას უკვე ბევრჯერ ეწვია
ბედი უაზრო და უარესი,
და ცხოვრება რომ მთვრალი ბეცია
მე იმიტომაც მხედავ ამრეზილს.
ის თვითონ მოვა, თუმც შენ არ ეძებ –
ცილისწამება და დამცირება,
რადგანაც ბევრი სისხლი ჩარეცხეს
ქვაფენილებზე უკვე წვიმებმა.
* * *
შენს ვნებებს უნდა მჭიდრო ლაგამი,
რადგან ჰაერში ასვეტილ ნაძვებს
ლაჟვარდის ჭერიც კი ვერ აკავებს
და ქარიშხალიც კი ვეღარ აწვენს.
შენ გესალტება სხეულზე სიცხე
და გივიწროვებს ვიწრო სახედველს,
და საკუთარი თავის წინ ირცხვენ,
რადგანაც ვნება ვეღარ გახედნე.
დაოკდი, მთვარის დისკო იხრება
და ყვავილივით ლამაზი სხივი
შენთან შემოაქვს, შენ კი გიხდება
სხივის დაჭერა, ვნება რომ ღვივის.
მაღლა, სულ მაღლა სართულში, სადღაც,
ეთხოვებიან ვიღაც გარდაცვლილს,
გარდაცვლილს შუბლზე უელავს დამღა
მთვარისა, მერე დრო რომ გააცლის.
სძინავთ შენს მტევნებს და მკრთალ ლოყებზე
ოდნავ გეხება ძილი ჩრდილივით,
და გახსნილ ტუჩებს ფრთხილად მოჰყვება
დაუხარჯავი ვნების ჩივილი.
* * *
ათოვს სველ სინდისს, ათოვს სველ თვალებს,
საღამო ავლებს ხელს მოაჯირებს,
შეუმჩნეველი იქნება მთვარე,
არ შეიძლება ვინმეს დაჭირდეს.
და მიადგება მზის სველი სხივი
ცარიელ სახლში დარჩენილ ფინჯანს,
და ქუჩის ბოლოს გოგონას ღიმილს
ეტყობა სიკვდილ-სიცოცხლის მიჯნა.
ათოვს სველ სახლებს, ათოვს ოჯახებს,
ათოვს საწოლებს, ათოვს ხალიჩებს,
სველი ბინები თოვლში მოჩანან
და თოვლი თოვლში უნდა დაიხრჩვეს.
ვიცი, დავტოვებ ამ თოვლს და თვალებს,
მინდვრებისაკენ წავალ, დავტოვებ,
ღამე იწვება თოვლი მკვდარივით
და დილით კვლავაც უნდა გათოვდეს.
არც ავი და არც კარგი დარია
და შეიძლება, რომ დაუბარო
დათოვლილ ჩიხში სველ ადამიანს,
რომ ამ თოვლივით იყოს უბრალო.
© “არილი”
-
ბესიკ ხარანაული
მკვდრების სიმღერა
ნინო კვაჭანტირაძეს
როცა ყველა ეს კოშმარი არყოფნაში გადაინაცვლებს,
როცა გაყვავილდება ცხოვრება და ჩვენ აღარ ვიქნებით,
გახსოვდეთ, რომ ყველაფერი ნამდვილად იყო!
როცა სამართალი ხელთ მახვილს დაიჭერს,
როდესაც ახლები შურისგებით გაძღებიან
და სახრჩობელებიდან გვამებს ჩამოხსნიან,
საფლავებს გათხრიან, ლოდებს გადაყრიან,
ამოაშიშვლებენ, ამოატიტვლებენ
და მკვდრებს, როგორც ცოცხლებს, ისე გალახავენ,
რომ ხსენდეს ის დღე საუკუნეებში,
ვით “მკვდრების გალახვა”…
როცა ყველაფერზე, რაც იმ დღეს მოხდება,
ძეგლი აიგება თუ სახლი დაინგრევა,
წვიმა მოვა თუ მიწისძვრა იქნება,
ბატკანი გაჩნდება თუ
ყრმა დაიბადება –
იტყვიან დანანებით თუ თავისმართლებით,
“ეს იყო მკვდრების გალახვის დღესაო”.
მანამდის კი, მანამდის,
ვიდრე მიწაში ვართ,
და ვისვენებთ ყოველივე ზედმეტობისაგან,
რითაც რომ სიცოცხლე აღჭურავს ადამიანს –
ქალი – ქალობისგან,
კაცი – კაცობისგან,
ღარიბი – ძონძთაგან,
მდიდარი – ფულისგან,
მეძავი – სიძვისგან,
პოეტი – ლექსისგან…
მანამდის –
ვიდრე ძალა შესწევს ჩვენს ლანდებს,
გაფრთხილებთ:
არავინ მოგატყუოთ, არავის დაუჯეროთ,
არ გადაახვნევინოთ ჩვენი საფლავები,
გახსოვდეთ, რომ ყველაფერი ნამდვილად იყო!
და უფრო მეტიც…
რომ ირწმუნოთ ჩვენი ნათქვამი
რომ ღირსებაც ვიცოდით და თავის დაცინვაც,
რომ გვექეიფა ამაოებაზე და რომ გვეხალისა,
თუმცა კი ჩვენში არ ერია არც ერთი მართალი,
ბნელში და შიმშილში, შიშში, მონობაში,
ჩვენ მაინც ვმღეროდით!…
ეს ცხოვრება არაა იმათთვის, ვისაც ეჩქარება,
ეს ცხოვრებაა იმათთვის, ვისაც აგვიანდება,
ვინც შეიყოლია დარდმა და მწუხარებამ,
ვინც საწოლიდან ამდგარ ცოლს თვალი გააყოლა,
ვინც ყოყმანით დაიწყო დილა,
ვინც დაბადებითვე შეყოვნებულია,
ვინც ლოგინში ოცნებას არჩევს
წვირიან ცხოვრებას,
ვინც ღმერთისთვის ბევრი ილოცა
და უჭირს პირველი ნაბიჯის გადადგმა,
ვინც დაკარგულია “ჰო”-ში და “არა”-ში,
ვინც აფასებს წვრილმან რამეებს,
რადგან მსხვილმანი – დაბადება და სიკვდილია
და არც ერთი ჩვენ არ გვეკუთვნის,
ვინც იცის, რომ, რასაც აჰყვები, იმად იქცევი,
რომ, ვინც მსუბუქად ეწევა უღელს,
ის უხმოდ კვდება მოხრეშილ გზაზე,
ვინც იცის, რომ, სიხარული უბოროტოდ როდი არსებობს,
იმისი მოსვლით მუდამ რაღაც დაივიწყება,
ვინც იცის,
რომ, ნიჭიერი მილიონჯერ უღალატებს თავის თავს ხოლმე,
უნიჭო კი ერთხელაც არა,
რომ, ვინც არ აფრენს, ის სხვა რამით ზღავს,
ვინც ზიზღის რუკას სიფრთხილით ადგენს,
რომ სიყვარულს არ დაამთხვიოს,
ვინც იცის, რა ბოროტებაა,
რომ გაღვიძებისთანავე შეუბჯინო ცხოვრებას თვალი,
ვინც იცის, რომ, მთავარი სიტყვები უკვე წარმოითქვა
და ახლა საჭიროა მათგან დროზე გაცლა,
ვინც იცის – ადამიანს ისიც შთააგონებს,
რომ შეუძლია რაღაცა შებილწოს,
რომ, უმჯობესია ერთი ნაკლი სრულყო,
ვიდრე მოედო ათას სიქველეს,
რომ, ვინც დალია საწამლავი, თაფლი უკვე ვეღარ უშველის,
რომ, მოძულეებს ხიდი არასდროს არ ჩაუტყდებათ,
რომ, გაქცეულ ცოლს მზითვით უკან არავინ მისდევს,
რომ, სილამაზე არსებობს იმიტომ,
შეუმჩნეველი რომ იყოს ბრმებისთვის,
რომ ყველაზე საშინელი გასახსენებელია – სიყვარულის დრო,
რომ, ჯეჯილი მოსავალზე მეტი არის, იმედი – პურზე,
რომ, განსაკუთრებით სახიფათონია
ღვთისმოსავები და პატრიოტები,
და, მორალისტის ერთადერთი თავისშველაც – უზნეობაა,
რომ ამ ხალხმა მარტო პირჯვრისწერა ისწავლა ქრისტესგან,
სხვა ყველაფერი, რაც ძნელია, მას შეატოვეს,
ხელი კი არ დაუცალეს,
როგორც წვიმას ხელს უცლის ბავშვი,
რომ, სიძულვილის გრძნობა ქონება არაა,
მაგრამ სულ უგრძნობელობას მაინცა სჯობია,
რომ, კაცი მაშინ მღერის ცხოვრებაზე,
როცა მასში განსაქონლდება ეშმაკი,
რომ, როგორც კი ტყუილის თქმა მომინდება,
ვგრძნობ, თუ როგორ მიბრუნდება სიცოცხლის ხალისი,
რომ, სისულელეა, ადამიანებს შენზე რომ უამბობ,
ადამიანებს უნდა მოუყვე მათზე,
რომ: განა იმას უფრო მეტი მიზეზი ჰქონდა,
ვიდრე მე მაქვს – გაჯავრებისა?
მე ამათში ჩარჩენილი ვარ, ის კი წავიდა,
რომ, ადამიანი ფასობს ცდუნებებით,
რომ, “მე ვტყუი, ესე იგი – ვარსებობ”… და ასე შემდეგ.
ვინც იცის, რომ საპნის ბუშტით ვერ აფრინდები,
იმით მხოლოდ შეიძლება ძირს დაენარცხო,
ქვემოთდახრილ ქუთუთოთა გაკვირვებაში,
ვინც იხუმრა, რომ ორი რამ – ფული და სული
არავის არ უნდა გაანდო,
ვინც სიკვდილის წინ დაიბარა –
“მეძიეთ მე დაკარგულ საგნებში”,
ვინც იცის, თუ რაზე იოცნებოს:
განვითარება და ბუნებრივი კლება
(თითქოს ჭკნობა ყვავილობაში),
როცა სულიცა და სხეულიც ერთად ჩაიწვება,
ვინც იცის, რომ ცხოვრება წაგებულია
დავიწყებულ სიზარმაცეებში,
რომ, საქმე და თამაში ის ორი სარკეა,
სადაც ადამიანს თავის სახის ხილვა შეუძლია
და, რომ განუწყვეტელ გადანაცვლებაში
ეს ორი სარკე ერთმანეთს ერწყმის,
ვინც იცის, რომ, თუკი გელოლიავებიან,
ესე იგი,
რაღაცაზე თვალსა ხუჭავენ,
ვინც იცის, რომ, თუ არ შეეგუები
სიბრძნისათვის წაყრუებას და
სილამაზისთვის თითებს შორის ცქერას,
ისინი გაგსრესენ,
ვინც არ დაკარგა გულუბრყვილობა,
რომ გაიკვირვოს მეათასეჯერ –
რატომ არის ეს ცხოვრება ყოველ წამში ასე ახალი,
როდესაც ასე ძველი არის და გაცვეთილი,
ვინც იცით,
რომ ბრძენი არასდროს არ დაიცავს თავის სიმართლეს,
ბრძენი ელოდება ბრმა შემთხვევას,
როდესაც მას დაუჯერებენ,
ვინც იცის, რომ, საქართველოში
გიჟიც კი არ არის თანმიმდევრული,
რომ ჯვარი, რომელსაც მიაყუდებ,
არ არის ჯვარი,
ჯვარი ის არის, სულ რომელიც უნდა ატარო.
და ასე შემდეგ…
ეს ცხოვრება არაა იმათთვის, ვისაც ეჩქარება,
ვინც ცოლს გაუღრინა,
– ჩაიცვი, წავიდეთ!..
ეს ცხოვრებაა იმათთვის ვინც მრავალწლის ფიქრით შეიგნო,
რომ, ადამიანი ფასობს ცდუნებებით
რომ, საბოლოოდ დარწმუნებულები მიწაში წვანან
ასე ვიცხოვრეთ ჩვენ საქართველოში,
ხან ჯოჯოხეთად რომ ვსახავდით
და ხან ლურჯ ქედებად
და თუმცა საჯდომებით სკამებზე ვემაგრეთ,
აზრები მაინც მიმოგვდიოდა
და წვერს ვიპარსავდით რადიოჰანგებზე,
საკუთარი სიმღერა კი საფლავში მიგვქონდა.
და
როცა ყველა ეს კოშმარი არყოფნაში გადაინაცვლებს,
როცა გაყვავილდება ცხოვრება და ჩვენ აღარ ვიქნებით,
გახსოვდეთ, რომ ყველაფერი ნამდვილად იყო!
© ”არილი”
-
ზვიად რატიანი
შრომაღამე. განმარტებითი ელეგია
კარგი იქნებოდა ამ რბილ სავარძელში დილამდე ჯდომა
და თვლემა, მაგრამ მუხლებზე ვდგავარ;
შენ ბავშვს აძინებ გვერდით ოთახში,
მე კი აქეთ მუხლებზე ვდგავარ
და იატაკზე მიმოფანტულ სათამაშოებს ყუთში ვალაგებ –
დღე უკვე დასრულებულია, ვიწყები
მე. სამზარეულოში
უკვე თუხთუხებს ჩაიდანი –
ვდუღ-დუღ-დუღ-დუღდები! და უკვე მკერდშიც
(სადღაც, დაახლოებით მკერდში)
მე ვგრძნობ ვიღაცის გაღვიძებას, წამოდგომას. საჭიროა
დავისხა ჩაი, ყავა მგონი გაგვითავდა; და საჭიროა
უბრალოდ ვწერო ყველაფერი,
რასაც არავინ დამიჯერებს, რასაც აჯობებდა
ამ რბილ სავარძელში დილამდე ჯდომა
და თვლემა. მაგრამ მე ვიწყები
მუხლებზე დგომით შუა ოთახში,
ვგრძელდები საწერ მაგიდასთან. საჭიროა უბრალოდ ვიყო
სიტყვებთან და ტყუილ-მართალ წარსულებთან პირისპირ მჯდომი
არეულ საწერ მაგიდასთან, სადაც ყველაფერს –
ყველა წიგნს და კალამს და ფურცელს –
იმთავითვე მივუჩინე თავისი ადგილი; ამიტომაცაა მუდამ არეული
მაგიდაც და ფანჯრის რაფაც. ფანჯრის მიღმა კი
ჯერ უვარსკვლავო შავი ცაა, მერე თბილისი,
სადაც იმდენი პოეტი და ავადმყოფია –
კარგი იქნება ჩამოფრინდნენ მოელვარე ანგელოზები
და მათი ფრთიდან ამოცლილი თუნდაც ერთი ოქროს ბუმბული
სულ ადვილად განკურნავდა
ყველა ლექსს და ყველა ტკივილს. ფანჯრის აქეთ კი
მე ვიწყები! და ჩემს მკერდში ჩაკუმშული ჩემივე ასლი,
სხეულში ჩასმული იგივე სხეული – დაპატარავებული,
რომელიც ბორგავს და ყირაზე გადადის –
შეყვარებულია… და კარგი იქნება
სერიოზულად დაელაპარაკოს მასაც ანგელოზი
და გონიერებისაკენ მოუწოდოს, მე კი ვიჯდე რბილ სავარძელში
და ვთვლემდე. მაგრამ მე ვგრძელდები ღამის ქუჩებში,
ღამე მთავრდება. მე მიყვარდა, მუდამ მიყვარდა
გამთენიისას ხეტიალი: ძაღლებს სძინავთ, ხოლო ჩიტები
გაუბედავად ჭიკჭიკებენ. პირველი სხივი
ბნელია, როგორც სიყვარული, და ცივია. პირველი ხალხი
მიაგორებენ ურიკებით ბაზრისკენ ყუთებს,
ურიკები ჭრიალებენ. მეორე ხალხი
უახლოესი პარკისაკენ სასეირნოდ მიძუნძულებენ;
ჩნდება პირველი ავტობუსიც. მე მიყვარდა, მუდამ მიყვარდა
გამთენიისას ხეტიალი, როცა ფიქრობ, რომ ხარ ნატანჯი,
სისხლებშემხმარი, დაძონძილი,
და ბარბაცით რომ ბრუნდები დაკარგულ სახლში
შორეული, საძაგელი მგზავრობიდან, –
და სადარბაზო შესასვლელთან შეიძლება დავინახო ჩემივე თავი,
სუფთად ჩაცმული, გაპარსული,
ნეტარებით რომ აბოლებს პირველ სიგარეტს
და უცდის – ნუთუ იმათ უცდის? – ლიფტი იღება,
ის სიგარეტის ნამწვს მოისვრის
და გაბადრული ეგებება საყვარელ ცოლ-შვილს,
მერე მიდიან. მე კი მივსდევ, დაძონძილი, სისხლებშემხმარი,
მივსდევ და ვყვირი: ვის მიყვებით, მე ხომ ეს ვარ, მე ხომ ესეც ვარ…
ადამიანი ფანჯარასთან, გარეთ შემოდგომა
I
ათიოდ თაობა ჩემი წინაპრების
და ცოტა ნაკლები – შთამომავლების
იგულისხმება ალბათ სისხლში,
მე კი არ ვიცი, როგორ ვიცხოვრო,
როგორ ვწერო და როგორ განვიცადო
ეს ამსიყვითლე შემოდგომა,
რომელმაც შეაგროვა ნაწილ-ნაწილ გაბნეული ყოველი ეჭვი
და თქვა: ყველაფერი თავიდან იწყება,
როგორც ყოველთვის, ჭკნობით.
II
შემოდგომამშვიდობისა.
მე შემიძლია საათობით ვიჯდე ფანჯარასთან
და ვგრძნობდე, შეუძლებელია რამეზე წერა.
შემოდგომამშვიდობისა, ჩემო ცხოვრებავ.
ჩემო მოუხელთებელო, ჩემო მუდამ ცვალებადო,
ჩემო თითქმის არაჩემო არსებობავ,
მე შემიძლია საათობით ვიჯდე ფანჯარასთან,
მე შემიძლია შემოდგომის დღე იყოს გარეთ,
მე შემიძლია გარეთ თბილოდეს,
მე შემიძლია მოდიოდეს სამი გოგონა,
გული კი გრძნობდეს: მათგან ერთ-ერთი
ჩემი შეყვარებულია, ხოლო მეორე
ჩემი შეყვარებულია, მესამე კი
ჩემი შეყვარებულია. შესაძლოა
არ შემეძლოს სხვაგვარად წერა.
მე შემიძლია,
შემოდგომამშვიდობისა,
არ შემეძლოს სხვაგარად წერა.
Ex–voto
წერე, რასაც არავინ დაგიჯერებს.
ვითომც არაფერი, წერე
მოჩვენებებზე, რომელთა არსებობას
ვერც შენ ირწმუნებდი, მაგრამ.
წერე, რასაც არავინ გაპატიებს.
მანდ არა, ქვემოთ, ფურცელზე წერე,
რომ შენ თვითონ ხარ საკუთარი თავის სამშობლო
და რომ წმინდაა შენი გული.
წერე, რის გამოც დაგცინებენ.
ნუ დაუცდი შთაგონებას, თამამად წერე
ყოველდღიურ უსამართლო დამცირებებზე
და პირჯვარაყრილ შენს რწმენაზე.
კიდევ რა? წერე სიყვარულზეც
და თქვი, რომ ჩაწვდი საიდუმლოს –
რომ ლექსები იწერება სიყვარულამდე
და სიყვარულის შემდეგ იკითხება.
© “არილი”
-
ზაზა თვარაძე – Tyrannosaurus Rex
-
შოთა იათაშვილი – ფანქარი ცაში და სხვ. ლექსები