დაგერხათ, ღორებო!

დი ბი სი პიერი, “ვერნონ გენიოს ლითლი”, რომანი, მთარგმნელი ქეთი ქანთარია. თბ, “ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა”, 2006.


სანამ 2003 წლის “ბუკერის” ჟიური საბოლოო გადაწყვეტილებას გამოაცხადებდა, ორი-სამი დღით ადრე პრესამ ერთ-ერთი ნომინანტის, დიბისი პიერის, არც თუ ისე სახარბიელო წარსული გამოააშკარავა – მექსიკაში დასახლებული ავსტრალიელის ბიოგრაფია ნარკოტიკების მოხმარებით, ძარცვით, ვალების გადაუხდელობითა და სხვა ათასი დანაშაულებრივი ფაქტით იყო დატვირთული. თუმცა, თავად ავტორს არასდროს უცდია საკუთარი შავბნელი წარსულის დამალვა – პირიქით, მისი ფსევდინიმი (ნამვილი სახელია პიტერ უორენ ფინლეი) სწორედ განვლილი ცხოვრების აბრევიატურაა – DBC – Dirty But Clean (“ბინძური, მაგრამ სუფთა”). ზემოთაღნიშნული ფაქტორის და კიდევ იმის გათვალისწინებით, რომ “ვერნონ გენიოს ლითლი” დიბისი პიერის სადებიუტო რომანია, ცოტა არ იყოს, მოულოდნელი იყო ჟიურის გადაწყვეტილება – ბუკერის პრემია – 50 ათასი ფუნტი სტერლინგი – საკმაოდ “არაელიტურ” ავტორს არგუნეს. საინტერესოა, რითი მოხიბლა დებიუტანტი მწერლის რომანმა საკმაოდ პრესტიჟული პრემიის კონსერვატიული ჟიური – ბუკერი ხომ ჰუმანიტარული დახმარება არაა, დიბისი პიერისთვის ვალების გასასტუმრებლად გადაეცათ ამხელა თანხა.
“ვერნონ გენიოს ლითლის” მოქმედება ტეხასში ხდება – ფასტფუდებით, ბარბექიუებითა და ტომატის სოუსით გაჟღენთილ ამერიკის ერთ-ერთ შტატში. მთავარი მოქმედი პირი 15 წლის ვერნონ გრეგორი ლითლია, რომელსაც თანაკლასელის მიერ ჩადენილი სასტიკი მკვლელობა ბრალდება. სასამართლოს ეჭვმიტანილი ჰყავს და საქმეს იძიებს, თუმცა, მართლმსაჯულება ერთადერთი არაა, ვინც ვერნონითაა დაინტერესებული – საქმეში ტელევიზია ერთვება. მასმედიის ინტერესებში მხოლოდ ერთი რამ შედის – როგორმე რეალურ შოუდ აქციოს გამოძიების პროცესი, ჟურნალისტები და შოუმენები ძალღონეს არ იშურებენ, კიდევ უფრო ჩახლართული გახადონ ვერნონის საქმე და მეტი ინტრიგა შემატონ მას. მკითხველმა რომანის დასაწყისშივე იცის, რომ ლითლი უდანაშაულოა, თუმცა, მართლმსაჯულება და სენსაციებზე მონადირე ტელევიზია ყველანაირად ცდილობენ, სასიკვდილო განაჩენამდე მიიყვანონ ბიჭი. დიბისი პიერი ცინიზმსა და სარკაზმს არ იშურებს ამერიკელების ნამდვილი სახის წარმოსაჩენად – ვერნონს ყოველ ფეხის ნაბიჯზე ღალატობენ, ატყუებენ, მშობელი დედიდან დაწყებული, საყვარელი გოგოთი დამთავრებული, ყველა სარგებლის ნახვას და გამორჩენას ცდილობს შექმნილი სიტუაციიდან. ეს არის სატირა ქვეყანაზე, სადაც ადამიანებისთვის მთავარია სანახაობა, დროის გაყვანა, კარგი კვება და უახლესი საოჯახო ტექნიკა. და მიუხედავად იმისა, რომ ყველა ერთ ენაზე ლაპარაკობს -კოკა-კოლას, ჰამბურგერების, სატელევიზიო შოუებისა და ახალნაყიდი ტანსაცმლის ენაზე – ადამიანებს შორის მაინც სრული დისონანსი და გაუგებრობაა. ამის ყველაზე ნათელ და სასტიკ მაგალითად მწერალს რომანის მთავარი მოვლენა გამოჰყავს: მკვლელობის მიზეზი ჰომოფობური გამოხდომაა – მოზარდის სექსუალური ორიენტაცია დაცინვის საგანი ხდება. დიბისი პიერის მიერ აღწერილ საზოგადოებაში განსხვავებული აზროვნებისა და შეხედულებების ადამიანს არა თუ არ იღებენ და ზურგს აქცევენ, არამედ ცდილობენ, გაანადგურონ, მოიშორონ, უკეთეს შემთხვევაში – რეალური შოუს გმირად აქციონ და როგორც გალიაში გამომწყვდეულ მხეცს, ისე, შორიდან უყურონ.
რამდენადაც მძიმე და დამთრგუნველია თემატიკა, იმდენად მსუბუქი და ლაღია მწერლის ენა და თხრობის სტილი. 15 წლის გაუნათლებელი ბიჭისთვის დამახასიათებელი ჟარგონული ლექსიკითა და სიმარტივით მოყოლილი ამბავი წიგნის ყოველ გვერდზე უფრო და უფრო ითრევს მკითხველს. თავად ვერნონ ლითლი კი მთხრობელი უფროა, ვიდრე მთავარი გმირი – ერთადერთი, რაც მას დანარჩენებისგან გამოარჩევს, ისაა, რომ მსხვერპლის როლში გვევლინება. რომანის პერსონაჟები ერთ მთლიან გროტესკულ სახეს ქმნიან, სათითაოდ კი მოკლებულები არიან ყოველგვარ ინდივიდუალობას, ყველა იმ შტრიხს, რომელიც მათს ადამიანურობას აგრძნობინებს მკითხველს. ეს საკმაო მიზეზია იმისათვის, რომ მწერალს პერსონაჟის შექმნის უუნარობაში დავდოთ ბრალი, მაგრამ თუ კარგად დავაკვირდებით, მივხვდებით, რომ ვერნონიც და მის გარშემო მოფუსფუსე “კეთილისმსურველებიც” მხოლოდ ფონია იმისათვის, რომ მთავარი გმირები გამოიკვეთონ: პირსისხლიანი მართლმსაჯულება, ადამიანის უბედურებაზე აწყობილი ბიზნესი – რეალური ტელეშოუ და ფასტფუდების ცხიმში გახვეული, ტომატის სოუსით შეღებილი ამერიკა. ეს ის პერსონაჟებია, რომლებსაც ავტორი სარკაზმისა და ირონიის მკვეთრ ფერებში გვიხატავს და რომლებიც არა მარტო ამ რომანის, არამედ თანამედროვეობის ნამდვილი “გმირები” არიან. დიბისი პიერი კი თანამედროვეობის მწერალია – მან ზუსტად იცის, რას ამბობს, რისი თქმაა დღეს საჭირო და რას მოითხოვს მისგან მკითხველი. იცოდე, რა სურთ და რას ელოდებიან შენგან – ეს უკვე ნახევარი გამარჯვებაა. იმარჯვებს სიკვდილმისჯილი ვერნონ ლითლიც, რომელიც ერთი გამოცდილი მკვლელისა და რეციდივისტის უკანასკნელი დარიგების მიხედვით მოქმედებს: “მიეცი ხალხს ის, რაც სურს, გაიგე მათი მოთხოვნილებები და იმოქმედე – შენი ხელის აქნევაზე იცეკვებენ”, – ეს გადარჩენისა და გამარჯვების რეცეპტია, რომელიც დიბისი პიერმა მკითხველს გაანდო, რომლის მიხედვითაც მისი სამწერლო დებიუტი შედგა… და რამდენიც არ უნდა უძახოს მისმა პერსონაჟმა მთელს მსოფლიოს, ღორებო, დაგერხათო, ავტორი კარგად ხვდება, რომ ეს სწორედ ისაა, რასაც მისგან “ღორები” მოითხოვენ და რისთვისაც იგივე “ღორები” ”ბუკერის” პრესტიჟულ პრემიას არიგებენ.

© ”ცხელი შოკოლადი”

მთხრობელი და ავტორი

მიხეილ ჭაბაშვილი, მოგონებები. თბ. “დიოგენე”, 2006.

ცდუნება მაქვს, მიხეილ ჭაბაშვილის “მოგონებებზე” კი არ ვილაპარაკო, არამედ მოკლე წინასწარი კომენტარი წავუმძღვარო ციტატებს წიგნიდან და მათ ამარა დაგტოვოთ: სავსებით საკმარისი იქნება ტექსტთან მისაახლოვებლად და მასზე წარმოდგენის შესაქმნელად.
მიხეილ ჭაბაშვილის, როგორც ავტორის, სახელი დღემდე არც ერთ წიგნს არ ეწერა, თუმცა, მჯერა, ყველა წიგნიერი ქართველი იცნობს ამ სახელს: უცხო სიტყვათა ჯერჯერობით ერთადერთ ქართულ ლექსიკონს აწერია, რომ შეადგინა მიხეილ ჭაბაშვილმა. ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონის ერთტომეულს აწერია, რომ მისი რედაქტორია მიხეილ ჭაბაშვილი. იგივე აწერია საზღვარგარეთის ქვეყნების გეოგრაფიული სახელებისა და უცხოური პირთა სახელების ორთოგრაფიულ ლექსიკონებს. მოკლედ, ჩვენ წინაშეა მეცნიერის მემუარები.
მემუარული ჟანრის ამბავი ცნობილია: ავტორი აღწერს ფაქტებს, გადმოსცემს მოვლენებს, გასცქერის წარსულს, მსჯელობს უშუალოდ. ის აუცილებლად სუბიექტურია – როგორც ფაქტების შერჩევის, ისე მათი გაშუქება-შეფასების დროს. მემუარები შეუცვლელი წყაროა გარდასულ დროთა რეალიების შესაცნობად – რა გემოვნება, ზნე-ჩვეულებები, ღირებულებები ჰქონდათ იმ დროს, რომელსაც ავტორი იხსენებს.
თითქოს ბევრი მოწმობა არსებობს იმ დროისა, რომელშიც მიხეილ ჭაბაშვილმა იცხოვრა, მაგრამ “მოგონებები”, გეჩვენებათ, რომ აცოცხლებს უნიკალურ ამბებს XX საუკუნის საქართველოს ისტორიიდან. ამ ისტორიის წყაროები დევს, მაგრამ მკვლევრები მათთან მიახლებას არ ჩქარობენ. არავინ იკვლევს, მაგალითად, ქართულ საბჭოთა პრესას, არადა, ალბათ იქიდანაც “ამოვა” ბევრი რამ, რასაც მიხეილ ჭაბაშვილთან წაიკითხავთ. არამკვლევრებს კი, ვისაც მეცნიერული ინტერესის ნაცვლად, აქვს სურვილი, შეისეირნოს 50, 60, 80 წლის წინანდელ ეპოქაში, მიხეილ ჭაბაშვილის წიგნი მშვენიერ გიდობას გაუწევს. აბა, ეს ნახეთ: “ქვეყნის მამებმა” იდეოლოგიური მოსაზრებებით 20-ან-30-ანი წლების მიჯნაზე ერთი არევ-დარევა კიდევ გამოიწვიეს მოსახლეობაში. აიღეს და გააუქმეს… შვიდდღიანი კვირა. მის ნაცვლად ჯერ შემოიღეს ხუთდღიანი, ე.წ. უწყვეტი საწარმოო კვირა (დღეებს ერქვა პირველი, მეორე და ა.შ. ყველა ისვენებდა ხუთ დღეში ერთხელ, მაგრამ არა ერთდროულად. ტაბელ-კალენდრებიც კი გამოუშვეს, რომლებზედაც კომუნისტური კვირის დღეები გაფერადებული იყო სხვადასხვანაირად. გაიგონებდით ასეთ საუბარს: “მე წითელზე ვისვენებ, ჩემი ქმარი – მწვანეზე”, “მე ყვითელზე” – შეეპასუხებოდა მეორე”.
ადრეული კომუნიზმის სვლებს, რაც ახლა აბსურდად ან დანაშაულად მოჩანს, მილიონები ლოიალურად ხვდებოდნენ. მიხეილ ჭაბაშვილის კითხვისას გაქვთ განცდა, რომ მას ყოველთვის ადეკვატური დამოკიდებულება ჰქონდა კომუნისტებისადმი, უფრო ზუსტად, ყოველთვის ხვდებოდა და იცოდა, ვინ იყო ეს ხალხი. მიხეილ ჭაბაშვილი არც დისიდენტია და არც შინაგანი ემიგრანტი, არც, მით უმეტეს, ტრიბუნი ან სამზარეულოში მობუზღუნე ინტელიგენტი. კლასობრივი წარმოშობის თვალსაზრისით, მუშისა და ღატაკი აზნაურიშვილის ვაჟი, იდეალური მასალა უნდა გამხდარიყო საბჭოთა მოქალაქის ჩამოსაყალიბებლად, მაგრამ ასე არ მოხდა. ჩემთვის გამოცანად დარჩა, სვანეთის უბანში, ღარიბი მუშებისა და ხელოსნების გარემოში გაზრდილმა ბიჭმა რანაირად შეაგება სინამდვილეს ის ფსიქოლოგიური არისტოკრატიზმი, რომელმაც ათწლეულების მანძილზე შეუნარჩუნა დისტანცია კომუნისტურ მეინსტრიმთან. ღირსება და ჩუმი ნაღველი დაჰყვება მიხეილ ჭაბაშვილის ნაწერს მაშინაც, როცა ყმაწვილობის სახალისო ამბებს იხსენებს. და არა იმიტომ, რომ სიჭაბუკის ნოსტალგია აქვს. ნაწერის მიხედვით, ის ასეთი – მშვიდი, ნაღვლიანი და ღირსეული – ჩანს სიჭაბუკეშიც.
დიახ, ჩანს, რადგან საკუთარ თავზე ბევრს არ ლაპარაკობს. მემუარული ლიტერატურა გულისხმობს ერთ ილუზიას, თუ გნებავთ სტერეოტიპს, თითქოს მისი ავტორი, როგორც ადამიანი საერთოდ, ყველაზე უკეთ იცნობს საკუთარ თავს და შესაბამისად, ყველაზე უკეთ შეიძლება ილაპარაკოს საკუთარ თავზე. და თუ მიხეილ ჭაბაშვილი ამას არ აკეთებს, არა მხოლოდ თავმდაბლობის გამო: ცოდნა საკუთარი თავის შესახებ უნიკალურია იმითაც, რომ მას ვერავის გადასცემ. ერთი ამბავია, იცოდე და სრულიად სხვაა – მოჰყვე. ორი რამ – მთხრობელის იდენტობა და წიგნის ავტორი, როგორც საზოგადოებრივი ფიგურა – ერთმანეთს ძნელად უთავსდება და მიხეილ ჭაბაშვილს, მგონი, ეს გამოსდის. შთაბეჭდილება მაქვს, რომ მას შეუძლია, ინტერესით შეხედოს საკუთარ თავს და ჩვენც დაგვანახოს იგი – ძალდაუტანებლად, ნარცისული თვითტკბობისა თუ პირიქით, მაზოხისტური თვითდამდაბლების გარეშე. პარადოქსია, მაგრამ მის გულწრფელობაში ეჭვს ვერ შეიტანთ თუნდ იმის გამო, რომ ბევრი ადამიანის სახელს, უბრალოდ, არ გიმხელთ: “მოგონებების” ავტორი მაინც საბჭოთა ეპოქის შვილია.
მიხეილ ჭაბაშვილმა რომ იცხოვრა, იმ დროს სკოლის მასწავლებლები მოწაფეებს თავში ცარცს ესროდნენ და იდიოტებს უძახდნენ; ბავშვები სიღატაკისგან კვდებოდნენ; ცხენოსნები სისწრაფეში კახეთის მატარებელს ეჯიბრებოდნენ; უნივერსიტეტის მედროვე სტუდენტებს რექტორი გვერდზე გაყავდათ და საქმეს ურჩევდნენ. Бей грузин! – რუსი გენერლები სტადიონზე მოუწოდებდნენ დანარჩენ რუსებს ქართველი ფეხბურთელების წინააღმდეგ. ერთ რამედ ღირს თბილისთან დაკავშირებული მოგონებების კითხვა. ასეთი თბილისი არსად არის დაცული: არც ფოტოებზე, არც ქართულ კინოში და არც იმ დროის ქართულ ლიტერატურაში.
მკითხველი ვერ ჩაიჭერს მომენტს, თუ როდის გაუღვივდა მიხეილ ჭაბაშვილს ფილოლოგის და ლექსიკოგრაფის ვნება: ბავშვობაში, ქართლში, სოფლად ყოფნისას, თანატოლმა ჩათლახი რომ დაუძახა და გულზე 30 წლის შემდეგ მოეშვა, როცა აღმოაჩინა – ქართლურად, თბილისურისგან განსხვავებით, ეს სიტყვა სუსტსა და უხეიროს ნიშნავს; თუ უნივერსიტეტის დასრულების შემდეგ, როცა არნოლდ ჩიქობავამ (მოგონებების მთავარი პერსონაჟი, მონუმენტური და ავტორიტარული ფიგურა, ასკეტი და უმაღლესი რანგის პროფესიონალი) მიიწვია მიხეილ ჭაბაშვილი ლექსიკონზე სამუშაოდ; ან ეგებ ყმაწვილობაში, როცა გარემომცველ სიღარიბეს უწვრილეს დეტალებამდე ამჩნევდა. ვის, თუ არა სიღარიბეში ასეთი მრავალფეროვნების დამნახავ კაცს, უნდა შეეკრიბა ათასობით ქართული სიტყვა და ერედაქტორა რამდენიმე ქართული ლექსიკონისათვის?

© “ცხელი შოკოლადი”

სხვა არჩევანი

15 საუკეთესო ქართული მოთხრობა, “ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა”, 2006.

ლიტერატურის მოყვარულებს უყურადღებოდ არ დარჩებოდათ ეს კრებული, რომელშიც 2005 წლის ლიტერატურული გამოცემებიდან: “არილი”, “წიგნები”, “ალტერნატივა”, “ახალი საუკუნე”, “პარნასი” და “ლიტერატურული პალიტრა” თხუთმეტი საუკეთესო მოთხრობაა შერჩეული.
თანამედროვე პროზა თანამედროვეობაზე წერას სულაც არ ნიშნავს. იგი უფრო თანამეროვეებთან გაბმული საუბარი და ძველი საკითხების ახლებურად შეფასებაა. კრებულში წარმოდგენილი ახალგაზრდა მწერლების შემოქმედებითი დრო საკმაოდ მოკლე გახლდათ, რადგან მათ მიერ განცდილი და გააზრებული ცხოვრება ძალიან მალე გადაიქცა ქვეყნის ისტორიად. ამიტომაც ისტორიისადმი მათი დამოკიდებულება არაერთგვაროვნად და საინტერესოდ აისახა კრებულში.
აღსანიშნავია ერთი ტენდენცია, რომლის შესახებაც აუცილებლად უნდა ითქვას: ისტორიულ სიუჟეტზე შექმნილი თანამედროვე ნაწარმოები, მოთხრობა, რომანი, პიესა თუ სხვა, უკვე აღარასოდეს იქნება ისეთი, როგორიც გვახსოვს ვასილ ბარნოვის, კონსტანტინე გამსახურდიას, ლევან გოთუას და სხვათა შემოქმედებიდან. რადგან ისინი უკვე აღარ აღიქმება როგორც ერის საკრალური ჭეშმარიტებების გამომხატველი და ეროვნული იდეოლოგიის პროგრამა. ამ თვალსაზრისით ისტორიული შინაარსის ტექსტებმა თავიანთი ფუნქცია უკვე შეასრულეს და შესაძლებლობები ამოწურეს. ამიტომ ტრადიციული ისტორიული მონათხრობის რეანიმაცია წარუმატებლობისთვისაა განწირული. ამის დასტურად შესანიშნავი მწერლის, ჭაბუა ამირეჯიბის რომანი “გიორგი ბრწყინვალე” გამოდგება, რომელიც ტრადიციული ქართული ისტორიული რომანის დასასრულად და მის საფლავის ქვად მიმაჩნია.
კოტე ჯანდიერის “გლობალიზაციაში” ისტორია გააზრებულია როგორც ტრაგიკომიკური შემთხვევების მონაცვლეობა, ავტორს წარსული აინტერესებს იმდენად, რამდენადაც ქვეყნის ისტორიული ვითარება ხშირ შემთხვევაში პიროვნებისა და საზოგადოების საქციელსა და მდგომარეობას განაპირობებს.
აკა მორჩილაძის ბიოგრაფიულ მოთხრობაში “სიკვდილი, ქალაქი” დოკუმენტური ფაქტების, ისტორიული მოვლენებისა და ფიქტიური ეპიზოდების შერწყმით მოხუცებული და უკიდურეს გაჭირვებაში ჩავარდნილი აკაკი წერეთლის უკანასკნელი დღეებია აღწერილი. მსუბუქი ირონიის საშუალებით მოთხრობა მთლიანად მოკლებულია იმ დიდაქტიკასა და პათეტიკურობას, რომელსაც ძველი თაობის მწერლები ასეთი ეპიზოდების აღწერისას ხშირად იყენებდნენ.
ნუგზარ შატაიძე “ტრეფიკინგში” საკუთარი შვილის გაყიდვით “დასაქმებული” მშობლის ერთ “სარფიან” ეპიზოდს გვთავაზობს. ესაა სამყარო, სადაც გამქრალია ძირითადი ფასეულობები: რწმენა, სიყვარული, ერთგულება და სხვა. ეს ცნებები არსებულ ვითარებაში შეფარდებითი და კონკრეტული ისტორიული მოვლენებისადმი მისადაგებული გამხდარა. ამ მოთხრობებისათვის დამახასიათებელია ერთგვარი ანტიტრადიციონალიზმი და ისტორიის კრიტიკული გადაფასება. სხვანაირად რომ ვთქვათ, ეს ნაწარმოებები უკვე ფილოსოფიური იგავის ხასიათს იძენენ, რომელშიც ისტორია მხოლოდ დაუნდობელი და ტრაგიკული სამყაროს იდეების გამომხატველი ხდება. ეს კი სწორედ ის გახლავთ, რაც ყველაზე მეტად სჭირდება დღეს კრიზისში შესულ ისტორიულ ჟანრს.
ნიკუშა ანთაძის, თეონა დოლენჯაშვილის და ბესო ხვედელიძის მოთხრობებში გამოყენებული ფანტასმაგორიული თუ აბსურდული ხერხები შესანიშნავად უსვამენ ხაზს ჩვენი დროის ტრაგიკულობას, რადგან ავტორები თითქოს მიჯნავენ თავიანთი ნაწარმოებების მოქმედებას რეალური დროისაგან, საკუთარი ცხოვრებისეული გამოცდილება კი ისტორიის გააზრებასა და მის მეტაფიზიკურ კვლევაში გადაჰყავთ.
რეალობისადმი კრიტიკული დამოკიდებულება, ახალი შეკითხვების დასმა და ახალი იდეების ძიება თანამედროვე პროზის ძირითადი თვისება გამხდარა. მადლობა ღმერთს, ისტორიას ჩაბარდა ის დრო, როდესაც პროზაიკოსი ქალები მხოლოდ იმას იკვლევდნენ, თუ “რა არის ცრემლი და რა არის ყვავილი?”, რის გამოც ქალური პროზა ხანგრძლივი პერიოდის მანძილზე საკუთარ პანაშვიდზე მისულ ჭირისუფალს უფრო ჰგავდა. კრებულში შესული პროზაიკოსი ქალების მოთხრობები განსხვავებული ენერგიითა და სულიერი გამოცდილებით ხასიათდება. მათ შემოქმედებაში ცხოვრება არ წარმოგვიდგება ისეთად, როგორიც არის. ის, რაც ადრე ჭეშმარიტებად ითვლებოდა, ახლა ეჭვის ქვეშაა დაყენებული. ამ უარყოფის მამოძრავებელი ძალა ჭეშმარიტების ფილოსოფიური მოთხოვნილებაა. რეალობისადმი უნდობლობა ზოგჯერ იმდენად მაღალია, რომ თანამედროვე პროზა ხანდახან სიუჟეტზე და ტიპაჟებზეც ამბობს უარს. მაგალითად, ირმა ტაველიძის მოთხრობის – “კონფლიქტის ზონა” (რომელიც ჩემი აზრით წარმატებული ლიტერატურული ექსპერიმენტია) – სიუჟეტი ფაბულასა და სტილს შორის იბადება, რითაც ავტორი მკითხველს ინტელექტუალურ თამაშს სთავაზობს.
სტატიის ჩარჩოები საშუალებას არ იძლევა დაწვრილებით განვიხილოთ კრებულში წარმოდგენილი ყველა ავტორი. დასკვნის სახით კი შეიძლება ითქვას, რომ ვადასტურებთ არა მხოლოდ ჩვენი სამყაროს შეცვლის, არამედ ხელოვნებაში წარსულის ტენდენციებისაგან ჩამოშორების სურათს. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ახალი ძიებები ჯერ-ჯერობით არ თავსდება ერთ რომელიმე აღიარებულ ფორმულაში ან სტილში, იგი ახალი თაობის დამოკიდებულებაა ძველ და აღიარებულ ჭეშმარიტებებზე.
P.S. სამწუხაროდ, 2006 წელს “15 საუკეთესო მოთხრობის” ახალი, მომდევნო კრებული აღარ გამოსულა, რადგან აღარ არსებობდა ის ლიტერატურული გამოცემები, სადაც მათი შემჩნევა და შეგროვება შეიძლებოდა. როგორც ჩანს, კულტურის სამინისტროში თვლიან, რომ ქვეყანას უკვე აქვს ერთი – ოფიციალურად აღიარებული ლიტერატურა და სხვა საჭირო აღარ არის და რომ ქართველი მკითხველი XIX საუკუნის იდეებით XXI საუკუნეშიც თავს იოლად გაიტანს.

© “ცხელი შოკოლადი”