ფრაგმენტი რომანიდან

ზამთარი

ზამთარში ერთი თვით ყოველთვის გუდაურში ამოვდივარ, ვცხოვრობ მამაჩემის აშენებულ სახლში, რომელიც მამაჩემის გარდაცვალების შემდეგ ოდნავ გავაფართოვე და ვუსაქმურობ, ტელესკოპით ვუყურებ ცას და ბავშვობაში ვბრუნდები. ვარსკვლავებზე დღეს გაცილებით ცოტა რამ ვიცი, ვიდრე ბავშობაში, ხანდახან ვფიქრობ, რომ ჩემი მხრიდან ყველაზე გონივრული იქნება მივყიდო დარჩენილი აქციები სახელმწიფოს ნდობით აღჭურვილ პირს ან პირებს, ან უცხოელებს (თუმცა არა მგონია სახელმწიფომ ამის საშუალება მომცეს) და დარჩენილი ცხოვრება უსაქმურობაში გავატარო, ვუყურო ცას, ვიკითხო წიგნები ვარსკვლავებზე, ბოლოს მივხვდე, რომ მხოლოდ ის ვიცი, რომ არაფერი არ ვიცი; ვარსკვლავების, ცის და რაც მთავარია საკუთარი თავის შესახებ და შემდეგ ერთ მშვენიერ დღეს მოვკვდე. მინდა, რომ მშვიდად მოვკვდე, ყოველგვარი ლოგინში ჩავარდნის და ტკივილის გარეშე, ფიზიკური ტკივილის მეშინია. მამაჩემი მოკვდა ასე; ჩავარდნილი, ტკივილით, მორფზე შემჯდარი, კიბოთი, ამბობენ, რომ კიბო გენეტიკური დაავადებაა, დიდია იმის ალბათობა, რომ მეც კიბო დამემართოს. როდესაც ჩემს ლოგინად ჩავარდნაზე, ტკივილებზე, მორფზე შეჯდომაზე ვფიქრობ, ვხვდები, რომ თვითმკვლელობაა გამოსავალია. რაც შეეხება ჯოჯოხეთში მოხვედრას, ჯოჯოხეთის შესახებ არაფერი არ ვიცი და ვერც წარმოვიდგენ, სამოთხის შესახებაც ასე ვარ; არაფერი არ ვიცი და ვერც წარმოვიდგენ, მაგრამ შიში ბუნებრივია ჯოჯოხეთის უფრო მაქვს.

ერთადერთი, ვისთანაც სამოთხისა და ჯოჯოხეთის შესახებ მაქვს ნალაპარაკები, ჩემი ყოფილი ცოლია, რა თქმა უნდა მანამადე, სანამ ჩემი ცოლი გახდებოდა, ახლა ამ საუბრებს დეტალურად ვეღარ ვიხსენებ, მაგრამ ძირითადად იმაზე ვლაპარაკობდით, რომ სამოთხეც და ჯოჯოხეთიც ადამიანშია, ეს აზრი ალბათ სადღაც ვიღაცისგან გვქონდა გაგებული, თუმცა ერთმანეთს ვარწმუნებდით, რომ ჩვენი მიგნება იყო, ასაკიდან გამომდინარე გვჯეროდა, რომ აზრი, მიგნება ჯოჯოხეთის ან სამოთხის შესახებ, შეიძლება ყოფილიყო ჭეშმარიტი და ამ ჭეშმარიტებას შეიძლებოდა ყოლოდა მესაკუთრე ადამიანის სახით. ამის შემდეგ ჯოჯოხეთისა და სამოთხის შესახებ არავისთან აღარ მილაპარაკია, ვლაპარაკობდი ერთი შეხედვით გაცილებით მნიშვნელოვან საკითხებზე: ფულზე, სექსზე, საქართველოზე, გლობალიზაციის პლუსებზე და მინუსებზე, ლოკალურ ამბებზე, ვინ ვისთან წევს და ვინ ვისთან აღარ წევს, მაგრამ აქ ამოსვლისას (აქ სულ მარტო ვარ, საკუთარ თავთან) ყოველთვის ვხვდებოდი, რომ ჯოჯოხეთი და სამოთხე (ერთ-ერთი მაინც) გარდაუვალი იყო, ჯოჯოხეთის და სამოთხის მიღმა ადამიანი მხოლოდ მიწაზე არსებობს, მაგრამ მიწიერი ცხოვრება არ არის უსასრულო, აქედან გამომდინარე, ფული, სექსი, საქართველო, გლობალიზაციის პლუსები და მინუსები, ლოკალური ამბები, ვინ ვისთან წევს და ვინ ვისთან აღარ წევს, საერთოდ არააქტუალურია და მთავარია სად მოხვდები, შეიძლება სიყვარული ესეცაა, სამოთხში მოხვედრის იმედი, ან სამოთხის არსებობის ზუსტი ცოდნა.

ორ კვირაში ახალი წელია, თანდათან აქურობა გადაიჭედება და ახმაურდება, განსაკუთრებით თინეიჯერები იაქტიურებენ, მეც განსაკუთრებით თინეჯერების ვერ ვიტან, მაგრამ რამდენიც არ უნდა ვარწმუნო ჩემი თავი, რომ ეგეთი აუტანელი დებილი არ ვიყავი მათ ასაკში, ვერ ვარწმუნებ, ერთდროულად უცნაური და საშინელი ასაკია, არცერთი ბოლომდე ჩამოყალიბებული აზრი არ გაქვს, მაგრამ თავხედი ხარ და ყველა თემაზე ლაპარაკობ, სამყაროს ატრიალებ, უფრო სწორად, გგონია, რომ ატრიალებ, რეალურად უტვინო ბავშვი ხარ, გჯერა ერთმანეთზე დიდი სისულელის და აქტიურად ცდილობ შენს მიერ დაჯერებული ერთმანეთზე დიდი სისულელების ცხოვრებაში გატარებას და რადგან ცხოვრებას ძალიან ჩამოყალიბებული წესები აქვს, უნებურად სისტემას ებრძვი და ერთმანეთზე სულელურ მდგომარეობებში ვარდები და დღითიდღე უფრო საცოდავდები, სანამ არ მიხვდები, რომ გაიზარდე და სხვანაირი ცხოვრება უნდა დაიწყო. გარეგნულად მშვიდი და ზომიერი, შინაგანად ეჭვიანი და სხვების დამორჩილებაზე აგებული, მხოლოდ ხანდახან ძალიან მარტო დარჩენისას თუ კითხავ საკუთარ თავს, გიღირს ეს ყველაფერი? მაგრამ უკვე სხვანაირი ცხოვრება აღარ შეგიძლია, გულწრფელად ვეღარ წარმოგიდგენია, რომ სხვანაირი ცხოვრება არსებობს. და ძველებურ, ერთადერთ შესაძლებელ ცხოვრებას აგრძელებ. ორ კვირაში ახალი წელია და ცოტა არ იყოს, გული მწყდება, რომ არავის თოვლის ბაბუა არ ვარ, გულით არავის არაფერს არ ვჩუქნი, მხოლოდ საქმიანად ვქველმოქმედებ, უფრო სწორად, ჩემი სახელით ქველმოქმედებენ.

ბუხარში შეშის ნაფოტი შევაგდე და ცეცხლს ხელები მივუშვირე, თორნიკე გამახსენდა, გადავწყვიტე, რომ ერთხელ ზაფხულის მაგივრად ზამთარში ჩამოვიყვან თუ სკოლის გრაფიკმა მოგვცა საშუალება და აქ დავასვენებ. დავსხდებით ბუხართან, რიგრიგობით შევყრით შეშის ნაფოტებს, მივუშვერთ ცეცხლს ხელებს და ვილაპარაკებთ თორნიკეს მომავალზე, სად ისწავლის, ვინ გამოვა, როგორ წარმოუდგენია თავის ცხოვრება, მე როგორ წარმომიდგენია მისი ცხოვრება, ვილაპარაკებ მონდომებით და იმედიანად, თუმცა ყველანაირად ვეცდები საუბარი ჩემ ცხოვრებას არ შეეხოს, რადგან ჩემი მომავალი ცოტა არ იყოს ბუნდოვანი და გაურკვეველია, უფრო სწორად, აწყმოა იმდენად გარკვეული, რომ შედეგების მომავალში დანახვას აზრი არ აქვს, ჩემგან არც გეითსი და არც ბაფეტი აღარ გამოვა, ყველაფერში დამნაშავე რა თქმა უნდა საქართველოს მასშტაბებია და კიდევ მდიდარი ადამიანისთვის ძალიან არადამახასიეთებელი რამ მჭირს; სიყვარულს ვეძებ, უსიყვარულოდ მართლა ცუდად ვარ., მაგრამ სიყვარული არ მოდის, ჯერჯერობით ასეა, წამოვდექი, ცეცხლს ზურგი მივუშვირე.

* * *

დღეს მამა დავითმა ჩამომაკითხა მონასტრიდან.

მამა დავითი ერთადერთი სასულიერო პირია ჩემ ნაცნობ სასულიერო პირებს შორის რომელიც ჩემთან სარგებლის გამო არ ურთიერთობს, თუ სარგებელში მხოლოდ ფულს ვიგულისმებთ.

ვატყობ, რომ როგორც პიროვნება ვაინტერესებ, ანუ მის თვალში ერთ-ერთი რიგითი მდიდარი ადამიანი არ ვარ და ჩემში რაღაც განსაკუთრებულს ხედავს, მისი ასეთი დამოკიდებულება ერთდროულად მსიამოვნებს და მაშინებს.

მამა დავითმა მხრებიდან თოვლი ჩამოიბერტყა და სახლში შემოვიდა, ერთმანეთი მოვიკითხეთ.

მამა დავითი ჩემს ყოველ ჩამოსვლაზე მოდის ჩემთან სტუმრად, ვსხდებით, ვსვამთ ჩაის ალუბლის მურაბით და ვსაუბრობთ.

ჩვენი საუბრები ძირითადად ზოგად, მაგრამ აქტუალურ საკითხებს ეხება; ქვეყანაში შექმნილი ვითარება, მსოფლიო პოლიტიკა და ჩვენი ქვეყნის ადგილი თანამედროვე მსოფლიოში, ამ ზოგად საკითხებზე საუბარს ძალიან კონკრეტულ მოვლენასთან, ”მეორედ მოსვლასთან” მივყავართ.

მამა დავითი ამბობს, რომ ყველაფერი დიდი ომისკენ მიდის, ყველა ცივილიზაცია დიდი ომით დასრულდა, მაგრამ ცივილიზაციის დასასრული ხშირად არასწორად ერევათ სამყაროს აღსასრულში და მეორედ მოსვლაში, აქამდე ცივილიზაციები ხსოვნაში იდეებით და ნანგრევებით რჩებოდნენ, ეს ცივილიზაციაც ალბათ ასევე დარჩება, ვირტუალური სივრცე ნანგრევის ნაირსახეობაა, ვერცერთი ცივილიზაცია ვერ იარსებებს სხვა ცივილიზაციაში, როგორც აწყმო, მხოლოდ როგორც იდეა და ნანგრევი, უკვე ვირტუალური ნანგრევი, რაც შეეხება მეორედ მოსვლას, მასზე უფალი ჩვენი იესო ქრისტეს აღდგომის მეორე დღიდან მოყოლებული ლაპარაკობენ ადამიანები, ასე იმიტომაა, რომ მეტნაკლებად ყველა ვგრძნობთ და ძველად არანაკლებად გრძნობდნენ მატერიალური პროგრესის უაზრობას, რეალურად ყველაფერი უკან მიდის, იტყვი ასეთ რამეს და თანამედროვე ლიბერალები მოგესევიან, გეტყვიან, რომ სიბნელეს იცავ და ბნელეთის მოციქული ხარ, შეგახსენებენ, რომ სეკულარულ საზოგადოებაში ვცხოვრობთ და შუასაუკუნეების მეტაფიზიკით წამლავ თანამედროებას..

მე მესმის, რომ ნებისმიერ ადამიანს მისთვის საცხოვრებლად კომფორტული საზოგადოება მიაჩნია პროგრესულად და ყოველგვარი დისკომფორტი ყოველთვის სიბნელესთან და ეშმაკთან გარიგებასთან ასოცირდება. ამ ძიძგილაობაში საკუთარი თავი გვეკარგება, საკუთარი ცხოვრება.

მამა დავითმა იცის, რომ ცოლთან გაცილებული ვარ და შვილი ბარსელონაში მყავს, ყოველი სტუმრობისას აუცილებლად მეკითხება როგორ არის თორნიკე, ოღონდ არა ზრდილობის გამო, გულით, და მეც ვუყვები გრძლად და დაუზარელად, ხანდახან მგონია, რომ ვაჭარბებ და რეალურ თორნიკეს ვცილდები და იდეალურ თორნიკეს ვქმნი, რამდენიმეჯერ მამა დავითმა მკითხა, შერიგებას ხომ არ ვაპირებ თორნიკეს დედასთან. მე ყოველი ჯერის შემდეგ უხერხულად გავიღიმე და უარის ნიშნად თავი გავაქნიე, მამა დავითს არცერთხელ არ უკითხავს, რატომ გავშორდი ცოლს, არც მე მომიყოლია გაცილების მიზეზი. ვინ იცის რას ფიქრობს მამა დავითი? რა უაზრო გამოთქმაა, ვინ? ვინ და თავად მამა დავითმა.

ჩაი დავასხი და დავსხედით.

მამა დავითი ალუბლის მურაბას ჩაიში ურევს, მე ჯერ მურაბას ვჭამ და შემდეგ ჩაის ვაყოლებ, მამა დავიმა გაიღიმა და მითხრა:

– შენ მურაბასაც პატივს ცემ და ჩაისაც, მე – არცერთს, ბავშვობაში მივეჩვიე ასე, ხოლო ჩვევა… – მამა დავითმა გაიღიმა…

მეც გავიღიმე.

“რჯულზე უმტკიცესია”, თავში დავასრულე ანდაზა და კოვზი მურაბისკენ წავიღე.

ჩაის შემდეგ ბუხართან გადავინაცვლეთ, მამა დავითმა თბილისის ამბები გამომკითხა, თბილისის ამბებში იგულისხმებოდა მიტინგები, პრეზიდენტის გადადგომის მოთხოვნა და მსგავსი მოსაწყენი ისტორიები, მე ზირითადად ტელევიზორში და გაზეთებში ამოკითხული ინფორმაცია მივაწოდე, მამა დავითმა გაიღიმა და მითხრა, რომ ნამდვილი ამბები აინტერესებს და არა ის, რასაც ტელევიზორში ამბობენ, ან რაზეც გაზეთებში წერენ.

– ნამდვილ ამბებზე ლაპარაკი ჩემი მდგომარეობის ადამიანისთვის სახიფათოა, ეკლესიაც ხომ ვერ ლაპარაკობს პირდაპირ.

– დავიწყეთ ერთმანეთისკენ ხელების გაშვერა.

– არ იფიქროთ, რომ თქვენ არ გენდობით, უბრალოდ არ მინდა ამ საკითხზე ლაპარაკი..

– ამ წუთას ერთი აზრი მომივიდა თავში, ეხლა აქ რომ მთავრობის წამომადგენელი, ვინმე მინისტრი ან პარლამენტარი იჯდეს, ოღონდ ისეთი, რაღაცაზე რომ უფიქრია ცხოვრებაში, იცი რას იტყვის? ვერც ხელისუფლება ამბობს სიმართლესო და მართალი იქნება, ჩვენ ყველა შეზღუდულები ვართ, რადგან ეგეთი ერი ვართ, ძალიან არალოგიკური რაღაცეების გვჯერა, მაგალითად, რომ 5 წელიწადში საქართველოს აყვავება შესაძლებელია და რაც ყველაზე მთავარია, გვჯერა, რომ ერთი ადამიანი შეძლებს ამ პროექტის განხორციელებას ჩვენი დახმარების გარეშე და ფულს მხოლოდ იმიტომ მოგვცემს, რომ აქ დავიბადეთ და აქურები ვართ. ესეთ ადამიანებთან ყველა იტყუება, მთავრობა, ეკლესია, საქმიანი ადამიანები და ეს საჭირო ტყუილია, სხვა შემთხვევაში ომი მოხდება, დღეს სიმართლის თქმა, ომს ნიშნავს.

– სიმართლის თქმა მგონი ყოველთვის ომს ნიშნავს – ვთქვი და შეშის ნაფოტი შევაგდე ბუხარში.

– დღეს განსაკუთრებით, ყველამ ვიცით, მთავრობამ, ეკლესიამ, საქმიანმა ადამიანებმა, რომ ერთ-ერთ ყველაზე ყრუ პროვინციაში ვცხოვრობთ, რომ ჩვენი არსებობა მხოლოდ ჩვენ ვიცით, რომ არანაირი ეროვნული გამოსავალი არ არსებობს, მაგრამ ამას ვერ ვიტყვით.

– სასულიერო პირები განსაკუთრებულ მდგომარეობაში ხართ, თქვენი მიზანი შინაგანია; ადამიანები ღმერთისა და სამოთხის არსებობაში უნდა დაარწმუნოთ, ხოლო ჩვენ ყოველდღიური ცხოვრების მოწყობას გვთხოვენ, უფრო სწორად, პოლიტიკოსებს თხოვენ, მაგრამ პოლიტიკოსები ჩვენთან მოდიან და გვაიძულებენ, ვაკეთოთ ის, რაც ეკონომიკურად ძალიან არასწორია

– მესმის, რთულ მდგომარეობაში ხართ, მაგრამ ჩვენს შეფასებაში ნამდვილად ცდები, ჭეშმარიტი სამოთხე და ჯოჯოხეთი ადამიანების უმრავლესობისათვის აბსტრაქციაა, ცხოვრებაში ყველაფერი დამიწებულია, ადამიანებისთვის ყველაფერი მიწაა და თუ ის მიწაზე წარმატებულია, მაშინ სამოთხეშია, თუ წარუმატებელია, მაშინ ჯოჯოხეთში ცხოვრობს, როგორც ყველაფერი მიწიერი, მიწიერ ჯოჯოხეთში და სამოთხეში ყოფნაც არამდგრადია, არამუდმივი და მოსაბეზრებელი, სამოთხეში მცხოვრებლები ვერ იტანენ ჯოჯოხეთში მყოფებს, რადგან ისინი მათ გამუდმებით ახსენებენ, რომ ნამდვილ სამოთხეში კი არა, მოგონილ სამოთხეში ცხოვრობენ, ჯოჯოხეთთან შედარებით სამოთხეში, ამის შეგრძნება ძალიან არასასიამოვნოა, გამოდის, რომ მთელ ცხოვრებას უძღვნი რაღაც ძალიან ყალბს, არ არსებულს, რაც შეეხებათ ჯოჯოხეთში მყოფებს, ისინი ცდილობენ ჩაიცვან, იცხოვრონ, გაერთონ, ილაპარაკონ ისე, როგორც ამას სამოთხის ბინადრები აკეთებენ და ასე დააჯერონ ერთმანეთი, რომ ისინიც სამოთხეში ცხოვრობენ, მიწიერი ცხოვრება მოგონილ, ყალბ ჯოჯოხეთსა და ყალბ სამოთხეში მრავალწლიანი მოსაწყენი მოგზაურობა და ოცნებების არასრულებაა და აქედან გამომდინარე, არსებობს სევდა სამოთხეში და შეჩვევა ჯოჯოხეთში, რეალურად ეს ყველაფერი მხოლოდ ჩვენს თავებში ხდება, ჩვენს ირგვლივ კი მხოლოდ მიწაა ჯოჯოხეთისა და სამოთხის გარეშე.

“და სიყვარული?” მინდოდა მეკითხა მამა დავითისთვის, მაგრამ არ ვკითხე, შემრცხვა, თუ ამ საკითხზე სერიოზული საუბრის წამოწყება შემეშინდა?

* * *

ახალ წლამდე ოთხი დღე დარჩა, აქედან გამომდინარე გუდაურში საგრძნობლად მოიმატა მანქანებმა და ნაფეხურებმა თოვლზე, ასევე ხმაურმა, ეს უკანასკნელი ძალიან ცუდად მოქმედებს ჩემზე.

სასტუმროში საერთაშორისო სამდღიანი ბიზნეს-კონფერენცია იმართება, რომელსაც იძულებით ვესწრები, ვზივარ ძალიან ოფიციალური სახით, ძალიან ოფიციალურად ჩაცმული და მაქსიმალურად ვცდილობ არ შევიმჩნიო როგორ არ მაინტერესებს ეს ყველაფერი, მოხდა ისე, რომ ერთ-ერთი ტელეარხის პირდაპირ ეთერშიც ჩავერთე, მთხოვეს და უარი ვერ ვუთხარი, ვილაპარაკე, როგორც წესია, ოპტიმისტური პათოსით (თუმცა შექმნილი ვითარებიდან გამომდინარე, ვგულისხმობ 7 ნოემბერს მიტინგის დაშლას და საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადებას, ასევე 5 იანვარს დანიშნულ ახალ საპრეზიდენტო არჩევნებს) არა მგონია ვინმეს ჩემი ოპტიმისტური პათოსი მოწონებოდა. ზედმეტად გააქტიურებული ადამიანები ალბათ მწარედ მაგინებენ და კანცელარიის ჯიბის ბიზნესმენს მეძახიან, ჩემთვის სულერთი არ არის რას ამბობენ ჩემზე, მაგრამ არანაირი სურვილი არ მაქვს ამ აზრის შესაცვლელად ფული გადავიხადო, ისედაც საკმაოდ ბევრ ფულს ვუხდი სახელმწიფოს.

საღამოს დამირეკეს და მითხრეს, რომ პრეზიდენტი გუდაურში იყო ჩამოსული და ჩემ სახლში სურდა ღამის გათენება. რა თქმა უნდა, დავთანხმდი. მითხრეს, რომ პრეზიდენტი რამდენიმე საათის შემდეგ მესტუმრებოდა.

პრეზიდენტთან რამდენიმეჯერ ვარ შეხვედრილი. მე არ ვარ მასთან ძალიან დაახლოებული ბიზნესმენების რიცხვში, ჩემი ხასიათიდან გამომდინარე, არც არასოდეს მიძებნია პრეზიდენთთან დაახლოების გზები, ხშირი თვალში მოხვედრა, ტელევიზიით მისი ქება–დიდება, მისი ნებისმიერი პოლიტიკური ნაბიჯის თავგამოდებით დაცვა.

ზარმა ამაღელვა. დავიწყე მომზადება, ვიბანავე, თუმცა უკვე დაბანილი ვიყავი, მაგრამ მაინც, ოფიციალურად ჩავიცვი, თუმცა ჰალსტუხი არ გამიკეთებია, ჩავთვალე, რომ ზედმეტი იყო, გადავრეკე სასტუმროში და საუკეთესო ვახშამი დავუკვეთე, შემდეგ დავჯექი ბუხართან და დავიწყე ლოდინი. დროდადრო ვდგებოდი, მივდიოდი ფანჯარასთან, ფარდას ვწევდი და გარეთ ვიხედებოდი, განათებულ გზაზე ხან წყვილებს, ხან მოგუნდავე მთვრალებს, ხან აღფრთოვანებულ, თოვლში მოკოტრიალეYთინეიჯერებს ვხედავდი. პრეზიდენტი არ ჩანდა, ვიჯექი და ველოდებოდი, ერთი საათის შემდეგ ვახშამი მოიტანეს, სასტუმრო ოთახში გავაშლევინე სუფრა, ამ პროცესმა მოლოდინის ერთფეროვნება დაარღვია.Eმაგრამ დაახლობით ნახევარ საათში კვლავ მოლოდინის ერთფეროვნებაში დავბრუნდი, გამახსენა, ჩემს მოსაცდელში მდგომი მომლოდინეები, რომლებსაც თითქმის არასოდეს ვხვდები და შემეცოდნენ.

შუღამეს ბუხართან მდგომო პრეზიდენტი დავინახე, ოდნავ უკან მისი ორი მცველი იდგა

– გამარჯობა – წამოვდექი, ამათ ყველა სახლის გასაღები აქვთ, ასე რომ არ უნდა გამიკვირდეს აქ როგორ მოხვდნენ – ჩამეძინა, მაპატიეთ.

– ჩემ დანახვაზე ყველა იბნევა და ქვეშ იფსამს, მერე იგივე ადამიანები ზურგსუკან დიქტატორს მეძახიან, მიდი ცადე თავისუფლად იგრძენი თავი, არ შეგიძლია, ვერ გამოგდის, ყველა ასეა, მე კი არ ვარ დიქტატორი, თქვენ ხართ მონები, რა გაშინებს ჩემში? – პრეზიდენტი დამაკვირდა.

– არ მეშინია – ვთქვი და გამახსენდა, რომ უნებურად ოპოზიციის სლოგანი გავიმეორე.

– გეშინია შენც და მთელ საქართველოსაც, მაგრამ ჩემი კი არა, ვიღაც აბსტრაქტული, ყოვლისშემძლე პრეზიდენტის, რომელიც რატომღაც ძალიან ბოროტია, იმიტომ, რომ შენნაირებს კიდევ ახალი მუქთა მილიონების შოვნის საშუალებას არ აძლევს, ღარიბებს კიდევ სახლში არ ურიგებს მუქთა ფულს… რატომ არ მეუბნები, რომ მე ვშოულობ მუქთა მილიონებს და მე ვართმევ უკანსკნელ ლუკმას ღარიბებს, იმიტიმ, რომ გეშინიათ, იცით, გულის სიღრმეში მშვენივრად იცით, რომ არცერთი ჩემზე უკეთესი არ ხართ და არცერთს ჩემზე კარგი ზრახვები არ გაქვთ, ზურგსუკან ლაპარაკში მაგრები ხართ და კიდევ ბღავილში. შეიკრიბებით ასიათასი კაცი და ბღავიხართ, წადი, წადი.

– მე იქ არ ვყოფილვარ ბატონო პრეზიდენტო..

– აი, შიში, მე არ მიკითხავს შენთვის იყავი თუ არ იყავი იქ. იმის მაგივრად, რომ მითხრა, რომ მეც მაგ ბღავილით ვარ მოსული, თავს იცავ, მაშინ, როდესაც არავი არ გთხოვს ამის გაკეთებას, იმიტომ რომ გეშინია..

– არ მეშინია, უბრალოდ არ მაინტერესრებს ეს საკითხები, თავი გამანებეთ – ავყვირდი, თვალები მაგრად დავხუჭე, შემდეგ გავახილე და მივხვდი, რომ გამეღვიძა, ტელეფონს დავხედე, ერთი წაუკითხავი მესიჯი მქონდა: prezidenti gaemgzavra tbilisshi, ase rom Segizliat daizinot,. didi madloba da ukacravad shewuxebistvis, game mshvidobisa.

მესიჯი სამჯერ წავიკითხე, ამასობაში დავწყნარდი.

* * *

თბილისში დაბრუნებას არ ვჩქარობ, არჩევნებში კვლავ პრეზიდენტმა გაიმარჯვა, არჩევნების შედეგით უკმაყოფილო (საინფორმაციო გამოშვებებში ამბობენ ასე) ოპოზიცია საპროტესტო გამოსვლებს აწყობს, რამდენიმე ცნობილი ოპოზიციონერი დამიკავშირდა და მათი გამარჯვების შემთხვევაში განსაკუთრებულ მდგომარეობას დამპირდა, სანაცვლოდ მათთვის დღეს უნდა გამეწია ფინანსური დახმარება, ძალიან ზრდილობიანად ვუთხარი უარი, ისინიც ძალიან ზრდილობიანად დამემშვიდობნენ და დაიბოღმნენ.

უკანასკნელ დღეებში ძირითადად მიმდინარე პოლიტიკურ მოვლენებზე ვფიქრობ, ჩემს პოზიციას განსაზღვრავს ჩემი საზოგადოებრივი მდგომარეობა, მე ბიზნესმენი ვარ და ყოველთვის ვთანამშრომლობ მოქმედ ხელისუფლებასთან, ბიზნესმენი არ არის ინდივიდი, ბიზნესმენი მანქანაა, საწარმოა, მისი ინდივიდუალური არჩევანი ძალიან შეზღუდულია, მითუმეტეს ქართველი ბიზნესმენის არჩევანი, რომელსაც ძირითადი ბიზნესი საქართველოშივე აქვს და ნახევრად სახელმწიფო მოხელეა; საქართველო გარდამავალ ეტაპზე მყოფი ქვეყანაა, არაფერია უფრო დიდი საშინელება ვიდრე გარდამავალი ეტაპი, საბჭოთა კავშირში დაბადებული და გაზრდილი მონების უკანასკნელი თაობა ვაშენებთ თავისუფალ საზოგადოებას, ეს თავისთავად საშინელებაა და რა თქმა უნდა, უახლოეს მომავალში აქედან არაფერი არ გამოვა.

ძირითადად ვწევარ და ასეთ რაღაცეებზე ვფიქრობ, ძალიან მარტო ვარ, სასტუმროში დავრეკე და გასტროლიორი ქალებიდან ყველაზე ძვირი მოვითხოვე, დახლოებით ნახევარი საათის შემდეგ ჩემთან 22-23 წლის გოგონა მოვიდა, რომელიც ყოველგვარი შესავლის გარეშე მაგიდაზე გადავაწვინე, გოგონა ყველანაირად ეცადა, მაგრამ ვერ გავათავე, გულისრევის შეგრძნება მქონდა, ფული მაგიდაზე დავდე, გოგონამ ფული აიღო, დამემშვიდობა და წავიდა, პანელის ქალებისადმი არასდროს მქონია სენტიმენტალური განწყობა, არასდროს მიფიქრია, რომ რაღაც ისეთ განსაკუთრებულ მდგომარეობაში ან განცდებში არიან. შეიძლება მხოლოდ პატარა ბიჭობაში, როდესაც თავად სექსი მეგონა რაღაც განსაკუთრებული, პატარა გოგოა, მაგრამ პროფესიონალი, არცერთი ზედმეტი მოძრაობა, არცერთი ზედმეტი ემოცია, ყველაფერი შეთანხმებული თანხის შესაბამისად, რანდენიმე წუთის წინ წასული გოგონას ცივი, არაფრისმთქმელი სახე დამიდგა თვალწინ, შემდეგ ჩემი მოძრაობები გამახსენდა და გამაჟრიალა, ყოველთვის ასე მემართება, როდესაც სისულელეს ვაკეთებ, თან ეს სისულელე დასასრულამდე ვერ მიმყავს.

წყალი გადავივლე, ჩავიცვი, გარაჟში ჩავედი და მანქანა გამოვიყვანე. საჭესთან ჯდომა და უმიზნო, ნელი სეირნობა კარგად მამშვიდებს, შემეძლო სასტუმროში ჩასვლა და სასტუმროს დირექტორთან ბილიარდის გაგორება, მაგრამ ჩვენი საუბარი აუცილებლად პოლიტიკური გახდებოდა, ხოლო პოლიტიკაზე ლაპარაკი ძალიან არ მინდოდა, სულ სხვაა პოლიტიკაზე ფიქრი, სულ სხვაა ამ საკითხზე სხვასთან ლაპარაკი, თავში, ყველაფერი ძალიან კარგად ლაგდება, მაგრამ სხვასთან საუბარი მარტივი არ არის. მაგალითად, სასტუმროს დირექტორს ჯერა, რომ ქართველები ღვთის რჩეული ერი ვართ და ღმერთი სასწაულს მოახდენს, ისე, რომ ჩვენ ხელის განძრევა არ დაგვჭირდება. სასტუმროს დირექტორი რეალურად მშრომელი ადამიანია და წესით და რიგით ამ უსაქმურების ფილოსოფიას არ უნდა იზიარებდეს, მაგრამ ეტყობა იმდენად გამოთიშული აქვს ტვინი ამ მიმართულებით, რომ ავტომატურად იმეორებს ყველაზე მოდურ შეხედულებას, ან ეს ღვთის რჩეული ერობა მოწონს, იდეა ძალიან სასიამოვნოა, მაგრამ ჯერ ერთი, ამ საქმეში საკმაოდ ძლიერი კონკურენტები გვყავს, ალბათ ევროპელების გარდა ყველას ასე გონია, ევროპელებში, ძველ ევროპას ვგულისხმობ… და არა პოლონელებს, სერბებს და ალბანელებს, რუმინელებს და ბულგარელებს… თავის დროზე აღმოსავლეთ ევროპაში უამრავი ბიზნეს-ვიზიტით ვარ ნამყოფი და ამ ქვეყნებმა ოდნავ განვითარებული საქართველოს შთაბეჭდილება დატოვეს ჩემზე, იყო ასეთი დრო ქართულ ბიზნესში, როდესაც გვეგონა, რომ აღმოსავლეთ ევროპას ნახევარ საათში დავიპყრობდით და ტრიუმფით შევიდოდით ძველ ევროპაში. დღეს ზუსტად ვეღარ ვიხსენებ, რა გვაძლევდა ასეთი ოპტიმიზმის საფუძველს, ალბათ ჩვენი უცოდინრობა, ფანტაზიებში უკვე ლონდონში და მიუნხენში მქონდა ოფისები და წამყვანი ეკონომიკური ჟურნალების ყდებზე ვიბეჭდებოდი, სულ არაა ასეთ ფანტაზიებში ცხოვრება ცუდი, ეს ფანტაზიები ენერგიას მმატებდა და ჩემ ჩალიჩს აზრს აძლევდა. რეალურად, მამაჩემის გარდაცვალების შემდეგ ჩვენი ბიზნესი რეგრესშია, ეს ერთი მხრივ სახელმწიფო ჩარევების ბრალია, მაგრამ არსებობს სხვა მიზეზიც: ქართველი ბიზნესმენი ქართველი მსახიობის, მწერლის, სპორტსმენის მსგავსად (იშვიათი გამონაკლისების გარდა) ვერ ვითარდება, ხოლო განუვითარებლობა რეგრესია და ამ დროს მახსენდება რა მცირეა საქართველო, რომ არავითარი სხვა სამშობლო სამწუხაროდ ამაზე მეტი არ გამაჩნია, მახსენდება ედუარდ შევარდნაძე, რომელსაც ისე გაუჭირდა, რომ თავის დროზე საქართველოს პრეზიდენტი გახდა და ამერიკელების ნაცვლად აფხაზებთან დაიწყო მოლაპარაკებების გამართვა, “ნიუ იორკერის” ნაცვლად ადგილობრივი ჟურნალებისთვის ინტერვიუების მიცემა, ალბათ მისი დიდი მეგობრები ბეიკერი და გენშერი გაოცდნენ, როდესაც შევარდნაძე დიდი და საშინელი რუსეთის შვილი კი არა, პატარა პროვინციის პატარა კაცუნა პრეზიდენტი აღმოჩნდა. წარომიდგენია, როგორ რცხვენოდა ბნელი, ცივი საქართველოსი, როდესაც მის პრეზენტაციას ახდენდა თავისი დიდი მეგობრების წინაშე, როდესაც უკვე პროვინციის ხელგაშვერილი პრეზიდენტი იყო და არა საბჭოთა კავშირის საგარეო საქმეთა მინისტრი.

მანქანა მოვატრიალე და სასტუმროსკენ წავედი, სასტუმროს დირექტორთან ერთ ხელ ბილიარდს ვითამაშებ, როგორც კი პოლიტიკაზე ჩამოაგდებს სიტყვას, მაშინვე შევარდნაძეზე დავიწყებ ლაპარაკს, ვაგინებთ ძველ პრეზიდენტს, ვიგულისხმებთ ახალს და თან გავერთობით…

© „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“

ფრაგმენტები წიგნიდან “სევდიანი ჩანაწერები”

ქრისტეფორე

ფარავანი დიდია, მშვიდი, ყველას განბანს, მონათლავს: ქართველს, სომეხს, დუხობორს – ცივია და განურჩეველი.
ქრისტეფორე! ხალხში დარბის, ირევა, პრინცად ქცეული მდაბიო. იფერებს, უხდება ტანზე შავები, თეთრი ფეხსაცმელი, თეთრი შლაპა. პლასტიური, გრაციოზული, გრძელი მკლავები, თხელი მტევნები, თლილი თითები, ნუშის თვალები შავი, წყვდიადი, და თეთრი ცხვირსახოცი.
ქრისტეფორე! ტრაპეზი: ჯური, ჰაცი, პანირი, გინი. ვაზის ფოთოლი და ტოლმა, ტოლმა. შია, ტოლმა მუშტში უჭირავს, მკლავებზე ცხიმი ჩამოსდის, ტოლმიანი თითით ცხვირს იწმენდს, ფრჩხილები შავი, სახე ცხიმიანი, თეთრ შლაპას იხდის, მრგვალი, არიული თავი, შავი თმა, ტოლმიანი ხელით თმას ისწორებს, სცივა, გალურჯდა, ვერ გრძნობს, მიჩვეულია, ფეხსაცმელს დახედა, თეთრი ცხვირსახოცით გაიწმინდა.
ქრისტეფორე! დღეს პრინცი, ხვალ მდაბიო! ისევ სანაგვე, ცარიელი ბოთლები, სიცივე, უღიმღამო ქალაქი, ლოთი დედა. არც თეთრი შლაპა, არც თეთრი ფეხსაცმელი, არცა ტრაპეზი, არც ვაზის ფოთოლი, არც თეთრი ცხვირსახოცი.
ქრისტეფორე!
ფარავანი დიდია, ცივი და განურჩეველი, ყველას განბანს, ყველას მონათლავს, ყველას დაიტევს.

ბეთლემის ვარსკვლავი

მოკლეა ჩვენი მეხსიერება. ერთი თაობის წყვეტაა საჭირო, რომ ყველაფერი დროს ჩაბარდეს. ტოპონიმები თუ შეგვინახავენ წარსულის კვალს: შახტსტროი, იმელი, ანდროპოვის ყურები, კიროვის პარკი – იმ დროის კვალია, როდესაც კიროვი ვინ იყო, ბავშვმაც კი იცოდა და იოანე ღვთისმეტყველი მაშინდელმა კი არა, ბევრმა დღევანდელმა მორწმუნემ ნათლად არ იცის.
სწორედ იმ დროს, იმელის შენობასთან ანდროპოვის ყურების მიმართულებით ქალი მიდიოდა, წელში მოხრილი, ზურგზე ჯვარმოკიდებულივით, პირველ შეხედვაზე ეგრეც იფიქრებდი, ჯვარი გეგონებოდა, და ჯვარიც იყო – დამბლადაცემული შვილი. ყველა დროის ნორმალური ობივატელი ზურგზე კაცმოკიდებული ქალის დანახვაზე, ავარიას, უბედურებას იფიქრებდა. ასეც ფიქრობდნენ და მანქანებს უჩერებდნენ. ქალი მანქანაში არაფრით არ ჯდებოდა. მადლიერებით უარს ამბობდა. რუსი იყო და რუსულად პასუხობდა:
– Спасибо, сынок! Недалеко иду, к Иоанну Богослову, Сказали, близко это.
რუსთაველიდან კიროვის პარკამდე რა გაუჭირვებდა (სადაც თურმე იოანე ღვთისმეტყველის ეკლესია ყოფილა), როდესაც შუა რუსეთიდან, ასე, ფეხით, შვილმოკიდებული მოდიოდა. მოდიოდა წმინდა ადგილებში, წმინდა ტაძრებში, ლოცვა-ვედრებით, რწმენით სასწაულქმედი ძალისა, იმედით შვილის ფეხზე დაყენებისა.
– Где придется сынок, спим на паперти. А хлебушек? Люди добрые везде есть. Христос за нас понёс и мы снесём. Храни вас Господи! ასე დაგლოცავდა, და გზას ადგებოდა, თავისი ცხოვრების გზას. ასეთი ტერტულიანესებური აბსურდი რწმენისა, თუ რწმენა აბსურდისა თუ შეგაძლებინებს შეუძლებელს, თუ დააყენებს ფეხზე დამბლადაცემულს. ჩვენ კი იმ დროშიც და ყველა დროს, შეგრძნება გვქონდა, რომ იქით, მთის გადაღმა არ გვახედებენ. და ეს “მთის გადაღმა” – ცა ყოფილა ჩვენს თავზე და ცაზე ბეთლემის ვარსკვლავი.

გიჟი მარინა

სოლოლაკის ქუჩების გზაჯვარედინზე, მანქანების სავალ გზაზე ზის ქალი, სახლიდან გამოტანილ ზურგიან სკამზე, მხედარივით ფეხგაშლით შემომჯდარი.
ცალი ხელი კვერთხივით ყავარჯენს ეყრდნობა, მეორე – ლარივით გასწორებული, მათხოვრობს, უფრო “მოთხოვრობს” (“მოთხოვნის” სემანტიკიდან გამომდინარე). გზისგასაყარის მესაზღვრეა, მეხარკე, ცნობიერი და ურცხვი. სირცხვილისაგან სახეწაფარებული მათხოვრობა, ფეხთ ბეჭდური ასოებით დაწერილი ახსნა-განმარტებითი ბარათით, მარინას არ ეკადრება, არც სჭირდება – ყველამ იცის ვინ არის “გიჟი მარინა”. ჯერ კიდევ ბევრს ახსოვს კინოთეატრის სიბნელეში მისი გოეთესებური შეძახილი – შუქი აანთეთ! ანთებული შუქი და შუაგულ დარბაზში ქალი, ღვინით სავსე ჭიქით ხელაღმართული, ახსოვთ მისი დამლოცველი სადღეგრძელო, ისევ შეძახილი: ეხლა ჩააქრე! ჯერ კიდევ ახსოვთ მისი ბოზობაც. საზღაურისას კი თვითონ მოგიყვება გზაგამოვლილის დიდაქტიკური სიბრძნით.
მისი თანამდევი მის თანამოლხინეებს თუ ახსოვთ, თორემ ღერძული ფეხმოტეხილსაც არ გასტყდომია.
ამაყია, შეუვალი, თუ მართლა გიჟი?

რუსი

ვინმეზე თუ თვალი შეაჩერე, უკვე ურთიერთობები გილაგდება, და თუ ერთსა და იმავე ადგილზე გხვდება, იცი რომ დაგხვდება, უკვე ჩათვალე რომ იცნობ. აგერ რამდენი წელია, პეტრიაშვილის კუთხეში, სათნო უმოძრაო, თეთრი, რუსი ქალი ზის, კალთაში ჩახუტებული მშვიდი ბავშვი უზის და სცნობ, იცი რომ სამსახური არა აქვს, ფერი არ ადევს, საჭმელი უჭირს, წამალი, ბავშვს გამონაცვალი აცვია, ნაპოვნ სათამაშოს ათვალიერებს, იცი ან მარტოხელაა, ან კიდევ უარესი… შენს ფიქრს იკავებს, ზოგს ხვდები, ზოგს იგონებ. შეეგუები. და ერთბაშად – მეორე ბავშვიანად დაგხვდება. ეგეც თავისია თუ შეაჩეჩეს? რუსი დარდიანია, დარდს რაღას იმატებს. ღიზიანდები, მეორეს ჩააცქერდები, ესეც უფერო, ჩუმი. დრო გადის, თავისას შვრება. იცი, ორი ყავს, მაგრამ ცოტათი ღელავ, მესამეს ხომ არ ელოდება?

ქართველი

როგორ ვახსენო ამ მიმართებაში ქართული სიმღერის ღვთიური ჰანგები, როგორ წარმოვთქვა ქართული ნიჭის სახელი – ჰამლეტი?! მაგრამ მისი სახელიც ხომ ყოფნა-არყოფნას ეთამაშება და ბოლოს და ბოლოს ყველა ხომ ამ ქვეყნის შვილები ვართ. არა სადმე სხვაგან, არამედ საქართველოს შუაგულში, რუსთაველის მოედანზე ქართველი ბიჭი ზის, ყველაფრით ნაკლული, სმენითაც ნაკლული, ჩონგურზე უკრავს, დოლზე ფეხს აყოლებს და ქართულს მღერის, თავდავიწყებით, თვალებდახუჭული. მისი შემოსავლისაა ეს სიმღერა, მისი გაჭირვების. მაგრამ ქართველის ცხოველმყოფელი, მზიური ბუნება თავს იჩენს, იმარჯვებს, და მღერის ქართველი, ემღერება, მოსწონს სიცოცხლე, ნამღერიც, ნათქვამიც. ბედნიერია! ხრჩობის ბურთი ყელში გებჯინება, და არ გესმის, ვის დარდობ, ვისზე გეტირება.

ნემო

ერთ დროს კარგად მოშვებული წვერ-ულვაში ეჭვს იწვევდა – რა იცი რაა… იშვიათად თუ ვინმე იზამდა, თავისებური გამოწვევა იყო, მიმიკრიული ბუნების კაცს შეაწუხებდა მტრულად ცნობისმოყვარე მზერები. დიდ ხანს ვერ გაუძლებდა. ამ წვეროსანსაც ასე დაემართა.
მაღაზიაში, მოლარესთან შელაპარაკებულს, უბნის პატენტიანი გიჟი გამოესარჩლა:
– ამას წვერი რო აქვს გიჟი არ გეგონოს, მანქანა ყავსო!
თითქოს აბსურდული მტკიცებულებაა, მაგრამ თუ ისევ დიაგნოზიანი გიჟი მიაგნებდა ასეთ უტყუარს! მეორე ის იყო, ავადმყოფს ექიმი რომ მიუყვანეს (არა ოჯახისა, ეხლა როა). ექიმი ავადმყოფის დანახვაზე აღფრთოვანდა და გამგებიანად ყურში ჩასჩურჩულა – მთელი ჩვენი პოლიკლინიკა თქვენთან არისო! იატაკქვეშეთში დამალული ნემო ბურჭულაძე ეგონა (მაგათი ფანი ყოფილა). ოჯახმა არ გაუტეხა, – კიო, ნემოაო, – პატრიოტული დაიჭირეს.
წვეროსანმა ეგეც აიტანა, მაგრამ საკუთარ ცოლზე რომ ჰკითხეს – თქვენი ქალიშვილიაო? მოთმინების ფიალა აევსო და წვერ-ულვაში ალაგდა.
ეხლა გიჟობას აღარავინ აბრალებს. გიჟობის პარამეტრებიც შეიცვალა და გიჟებით მომრავლდნენ.

კაი ბიჭები

ბიჭებმა სოფელს თავი შეაფარეს. შეშა დასჭირდათ, შესცივდათ. შეფარებულებს, იასნია, ლიმონკები ექნებოდათ. და აი, მაგ ლიმონკებს ხეებს ძირში უგდებდნენ და ფესვებიანად აყირავებდნენ. ამის გაგონებაზე, სხვას ვერ იტყვი – შთამბეჭდავია! დაჟე პოზიტიური ელფერით, ობრაზშია! (იასნია, ლიმონკები დაჟე, ობრაზშია – ასე ადრე ქართულად-რუსულად იტყოდნენ). აბა ამის გამკეთებლებს ბირდაბირებით ეხერხათ – იმენნა ობრაზში ვერ იქნებოდა.
ისე კი, გეგონება, ვაჟა Fფშაველა ჩვენსკენ არც გაჭაჭანებულა.

მისტიკოსები

ზამთარი, მოსკოვი, 40-გრადუსიანი ყინვა, ქალაქი გადარბენაზეა – მაღაზიიდან მაღაზიამდე, ტროლეუბუსიდან – მეტრომდე, ნებისმიერი სეირნობა – летом, летом.
და ამ სირბილში, უცებ, აუჩქარებელი ტრიო – ორი “ლეტნად” ჩაცმული ბებერი და ჯაჭვით გამობმული შავი კატა. ამისთანა სანახაობა ზაფხულშიც, “მუხის ირგვლივ ოქროს ჯაჭვზე მოსეირნე კატის” ქვეყანაშიც კი, საშვილიშვილოდ დაგამახსოვრდებოდა:
ბებრები, ორივე შავ ხავერდში თეთრი ჟაბოებით, კაცს ამასთან ფეხზე მოტმასნილი ტრიკო, დარტანიანისებური ჩექმებით, თავზე ცილინდრი, თვალში მონოკლი. ქალი ბოლეროში, ვუალიანი შლიაპით. დინჯად მიაბიჯებდნენ, ხელკავჩაკიდებულნი. უკან, სერიოზულ ჯაჭვზე, ასევე სერიოზული. ვერტიკალურად კუდაპრეხილი შავი კატა.
რას იფიქრებდი? დღესაც ვფიქრობ, ვინ იყვნენ და რატომ არ სციოდათ? ეგების იცოდნენ, რომ ასე, სხვის მესხსიერებაში წარუშლელები დარჩებოდნენ.

ოფელია

კარგა ხნის წინანდელ ამბავს გიყვებით. მაშინ თქვენხელებს გაგებაში არ ჰქონდათ ბევრი რამე, ეჭვი მაქვს, რომ არც ის იყო გაგებაში, რა სჭირდა.
კუს ტბის ფერდობზე, თბილისისკენ გადმოსახედზე, ახალგაზრდა კაცი იდგა, ქალის გამომწვევი ჩაცმულობითა და პარიკის ვარცხნილობით, მაღალქუსლებიან ფეხსაცმელზე ბანჯგვლიანი ფეხით შემდგარი. ხელში სარკე ეკავა და ტუჩებს წითლად იღებავდა. მარტო იყო, ირგვლივ არავინ. ძაღლს მოვქაჩე, გავუჩერდი. ამაზრზენი მიზიდულობა მერე გავაცნობიერე, მაშინ კი სიტუაცია ჩემებურად დავალაგე:
– იგვიანებენ? – შევეკითხე.
– ჯერ არსად ჩანან, – მიპასუხა და გამომწვევად ჩულქი გაისწორა. მოძრაობა არტისტული იყო და დავრწმუნდი, რომ სწორ გზაზე ვარ.
– ჯგუფი, გადამღები ჯგუფი იგვიანებს, არა? რა როლს თამაშობთ?
– ოფელიასი, – მითხრა და უწმაწურად ჩამიკრა თვალი.
ისეთი უცნაური დრო იყო – კაბუკის თეატრი ვიცოდი, ოფელია ორივეს გვცოდნია, ჰომოსექსუალიზმი კი არც ერთს.
დღეს, მგონი, პირიქით არის.

ქურთი

უნივერსიტეტის ეზოში ბიჭები ხორხოცებდნენ, ლუდმა ააქოთქოთა, თავისი მოყვნენ, სხვისას გადაუარეს, ნათესავ-ნაცნობებს მიწვდნენ:
– მაი გოგო, ქე რომ შენ მოგწონდა, გათხოვდა. მაი აფერი, მერე თქვი. ქორწილია, ქალოურს გადოუხადეს, ქუთაისში. ქვეყანაა, სიძეც იქინეა, ნეფე- დედოფალს თავი დაადგეს, სიძისას ყვებიან – თბილისელიაო, კაი ბიჭი, კაი დედმამიშვილი, ქურდიაო, გეიგე – სიტყვა ეთქმისო, აქოურსაც მიგვიხედავსო. კაი სვეს და კაიც ჭამეს. ჭამეს, მარა რა ჭამეს რო იცოდე – ქურდი კი არა, ქურთი ყოფილა მაი უბედური, კამაზის შოფერი. რო გეიგეს, რო ტკუცეს თავში, რო გეიგდეს ლაჯებში, საციხო არ ქნეს, თვარა… გამეეპარათ. ქალი ისევლე საშენო დარჩა თუ არ გააბახეს.
ამას მოყვნენ, იცინეს, ჩაბჟირდნენ, პლასტმასის ჭიქა-ბოთლები იქვე მიყარ-მოყარეს და უნივერსიტეტში ლექციაზე შელაგდნენ.
ნეტავ ეკონომისტები არ იყვნენ, ან საერთაშორისო ურთიერთობები, ან სამართალი… ისევ კბილის ექიმობა აჯობებდა.

წალკოტი

– რა წალკოტია! – იკივლა მანქანიდან გადმოსულმა ქალმა. ჩემი მეზობელი იყო, ათი წელი. თავის წალკოტს პირველად მოაკითხა.
– ეს რა წალკოტია! კიდევ ერთხელ დაიყვირა და მანქანიდან ორი თხა გადმოიყვანა.
ერთმანეთს გავეცანით. შიში ვერ დავმალე, მეგონა ეს ორი თხა ჩემს თვალწინ უნდა დაკლულიყო ფუძის ანგელოზის სახელზე. უცებ ვერაფერი შევბედე – თავისი სახლ-კარია ბოლოს და ბოლოს, და უფლებრივ შარის მოსადებს ვეძებდი. ამასობაში, მეზობელმა ორივე თხას ბაწარი შეაბა და მდელოზე სასეირნოდ წაიყვანა. საღამოსკენ, უკვე შიშის ზარი რომ მცემდა, ორივე თხა ისევ მანქანაში ჩასვა და ქალაქში დააბრუნა. მის მერე სააგარაკოდ, თავისი წალკოტის სანახავად ჩამოსული, არც თხებიანად, არც უთხებოდ, არავის უნახია.
ვაკის პარკში კი, ამბობდნენ, ხშირად ნახულობდნენ თავის თხებთან მოსეირნეს.

მშიერი

ქელეხი რუსთაველზე, ლაღიძის წყლების ერთ-ერთ დარბაზში მიმდინარეობდა. ქართველი უქონელიც უკანასკნელს გაიჭირვებს და არ
შერცხვება. აქ კი მეტზე მეტიც იყო. სუფრაზე სართულებად ელაგა ყველაფერი, არამარხვაში რაც გვეჭმევა. კუჭი რომ დამძიმდება, ჟანგბადიც მაშინ გახსენდება. გარეთ გამოვედი, ქუჩაში. დარბაზის გვერდით ფანჯრები მიწის პირზეა, თუ გახსოვთ, და რა ძნელი გასახედი იყო იქით, როდესაც ფანჯარას მიკრული კაცის შიშნარევი მუდარიანი მზერა მძალავდა. შევხედე და ჩავიკეცე, მის გვერდზე, პირი-პირს.
– შნირი არა ვარ, детдомовский я!
ასაკს ვერ იტყოდი. ვერც ეროვნებას. ორივეს ქუჩურად ამტვრევდა – რუსულსაც და ქართულსაც.
– გშია? – შიშიან თვალებში იმედი გამოკრთა. თავი მორცხვად, ჩქარ-ჩქარა დამიქნია.
ჩემსას არ გეტყვით, უბრალოდ რაც ხელს გამოვაყოლე ის გამოუტანე.
როგორ ჭამდა, ორივე ხელით, ლუკმით პირს როგორ ილესავდა, მადლიერებით ამოხედვა როგორ არ ავიწყდებოდა!
რა გამოისყიდის ჩვენს სიმაძღრეს. უფალო?!

მოკლე ჩართვა

თბილისში, ზაფხულში, აგვისტოს სიცხეში, უნივერსიტეტის გაჩერებაზე კაცი იდგა.
ტანზე ეცვა: “სეტკა მაიკა”, ზედ ქალის “დუბლიონკა”, სპორტსმენის ლამპასებიანი “ადიდას”-ის შარვალი, შიშველ ფეხზე კალოშები, თავზე ფეტრის შლიაპა. ცალ ხელში საპროფესორო პორტფელი, მეორეში, ჯოხად – პლინტუსი. ყველაფერს ჰალსტუხის მაგიერი, ყელზე შებმული ელექტრო შნური აგვირგვინებდა, თავისი შტეპსელით, მეორე ბოლოთი შარვალში ჩატანებული. ტიპი, ასიანი, გათიშული იყო და თანაც ქსელიდან. თავის სამსახურში მიდიოდა. ოთხმოცი წელი შემისრულდა და იუბილე გადამიხადონო. გზად, კეთილმა ნაცნობმა უვნებელჰყო და მოტყუება-მოფერებით სახლში დააბრუნა.
მოკლე ჩართვის მსხვერპლი იყო.
იუბილე არ გადაუხადეს.

კვაზიმოდო

ახალგაზრდა კაცი – კაცი იყო, კაცობით, ძმაკაცობით, გაგებით, რომელიც საძმოს შეგძენს გამტანს და გამგებს, და რომელმაც შესძინა კიდევაც საძმო.
სხვა კი არა ინება ბუნებამ. რომელი ერთი, როდესაც ერთ-ერთიც გეყოფა მთელი ცხოვრების წასამწარებლად – პატარა, თეძოებამოგდებული, ხელფეხმოკლე…
კახეთის კვაზიმოდო, კახეთის პეტრუჩიანი, აბსოლუტურად, სრულიად უიმედო. მარტო გული. არცა დაკვრა, არცა სხვა რამე მუსიკობანი სიყვარულის საიმედოდ. ძმაკაცებს კი უყვარდათ, პატრონობდნენ და ეფერებოდნენ. ძმაკაცობაში ის წუთიც დადგა, როდესაც კახელმა ბიჭმა, – ქალი, როგორიაო? – იკითხა.
ბიჭებმა, კაცებმა, საძმომ, სამეგობრომ, ყველამ ფული ჩამოვიდა, შეაგროვეს და თბილისიდან ქალი, ლამაზი ქალი ჩამოუყვანეს.
რას გადაგვიწყვეტს სალხინობელი?

ენთუზიასტი

მოუსვენარი კაცი იყო, იდეები აწუხებდა – რახან დაიბადე, ჭამა და სიკვდილი არ აგცდებაო. ჭამა მიხედულია, სიკვდილს მე მივხედავო, პლასტმასის კუბოები მაგარი პროგრესულიაო. გეგმები დაალაგა, გაიკითხ- გამოიკითხა, აწონ-დაწონა, მიდგა-მოდგა. წამოწყებული სახლის რკინა-ბეტონი, კარ-ფანჯარა და ჭერ-იატაკი დააკონსერვა (გამდიდრებულზე უფრო დავამთავრებო). ამასობაში დრომ ფერი იცვალა. პლატსმასის წარმოება გაიყინა, ხე-ტყის ჭრა შეწყდა, იარაღი საქმეში გავიდა და სიკვდილმა იმატა. სიმწრის დღეები დადგა, უზომო სიმწრის. იყო ერთმანეთის კვლა და იყო გატანაც ერთი მეორის. კაცმა უბნის ნაცნობ-უცნობ ჭირისუფალს არავის უთრხა უარი. მისმა ჭერ-იატაკმა გაიტანა და მიაბარა ბევრნი – ძველებურად, ჩვენებურად.
ნაომარზე, ჩამცხრალზე, სიკვდილზე ფულის კეთებამ უზნეობის, ცოდვის ელფერი დაიდო, არც მერე გაჰქრობია. კაცმა საქმეზე ხელი აიღო.
სახლი დაუმთავრებელი დარჩა.
ქვეყნის ამბავი დალაგდა.
ხე-ტყის ჭრა აღსდგა.

ფეხსაცმლის მწენდავი

– მოდი გაგიწმინდავ! გაგიწმინდავ!
ფეხსაცმლის მწენდავი ბიჭი, თითქმის ბავშვი, ძონძები, ფეხშიშველი. მხარზე გადაკიდებული სალტიანი ყუთი, შიგ მისი ავლა-დიდება.
– გაგიწმინდავ! ეს არის მისი ლუკმა, გააწმენდინე, თავი რითი ირჩინოს. გააწმენდინე!
– გაგიწმინდავ, იაფად გაგიწმინდავ, გაგიწმინდავ! – ისტერიული, ჭლექიანი ღაწვები, ზეთოვანი, უძირო თვალები, მუდარა: – გაგიწმინდავ, ფული არა გაქვს? – არ გჭირდება, არ შეგიძლია, ფულს აძლევ, იცილებ. არ იღებს, არ კადრულობს.
– ისე გამაწმენდინე! ისე გაგიწმინდავ!
მოცლილები წრეს რკალავენ, თვალს ადევნებენ. ყუთიდან მეურნეობა ამოაქვს, გამოწვდილ ფეხს იკრავს, ჰაერში ქეჩები, ჯაგრისები დაფრინავენ, უჩქარებს. ნერვიული, ავადმყოფური ეგზალტაცია. ჩქარა, ჩქარა, ჩქარა. ოფლის წვეთები ამჩნევია.
ჩერდება. მოწყალებასავით მაყურებლის აღტაცებას უცდის.
ხელოვანია, ამ წუთისოფლის დღემოკლე შვილი.
ალაჰმა გადმოგხედოს შენც და შენს ქვეყანასაც!

ნეტარი

მამაკაცი ქალური, რბილი მოყვანილობით, სრული ჩასხმული მკლავებით, არააღმოსავლურად ღია, ნათელი, მუდმივი, უმისამართო, განბნეული ღიმილით – ალაჰის ნეტარი შვილი.
მუხლმოყრილი ირხევა, კავალების ლოცვა-გალობას მიყვება, ტანს აყოლებს, უჩქარებს, ანელებს, ჩერდება, ნეტარად უსმენს, იგებს, ეთანხმება, აღმამსვლელს გამკივანს – ალლა-ს – ფრთადაღმართულ ხელებს ახვედრებს, კმაყოფილია, ჩაფიქრდა, ოხვრა, ჩუმი ჩივილი, სმენა, წინ გასწრება, ლოდინი, ერთად სვლა, შერწყმა, ნეტარი მორჩილების ბედნიერი ცრემლები. მუსიკალური, მელოდიური, რიტმული, ნეტარი მუსლიმი, ლაჰორის ჯუმა მეჩეთის ხიზანი. ხუთმილიონიანი ქალაქის უბინაო ბინადარი, დაპურებული მშიერი, უსმენო გულმსმენი, ბედნიერი ნეტარი.

კვერცხის გული

ღარიბი ინდოეთის კუზიანს, ყურძნადასხმულს, ცხრაფრად დაკეცილს, სამსახური დაყვა – სიმახინჯე აჭმევს. უბრალოდ მშიერმა უნდა გაგაგებინოს, გთხოვოს. ეს ორნი, გოგო-ბიჭიც იმიტომ მოგიჯდნენ მაგიდის ფეხთან, ასფალტზე და თვალებში შემოგცქერიან. საუზმე – თოთოდ შემწვარი კვერცხი, ჩაპატის ნაჭერი და პაკეტის უხიფაო წყალი – ყელში არ გადაგდის. კვერცხიან თეფშს ბავშვებს უწვდი და სკამის ზურგზე მისვენდები. ბავშვები კარგად მოკალათდნენ, თეფში მუხლებზე დაიდეს და აჩურჩულდნენ. მერე ძახილი და ხელების ქნევა დაიწყეს. შორიდან, ქუჩის ბოლოდან პატარა მუხლუხო მოგორავდა – წვინტლიანი ტიტლიკანა, მოკლე პერანგის ამარა. მოირბინა, შუაში ჩაისვეს. გოგონამ პატარა გაშლილი მტევნის წიბოთი კვერცხის გული ზუსტ სამ ნაწილად გაჰყო და აუჩქარებლად ჩაყლაპეს.
ცხრა ძმის გაყოფილი კაკლის გული მეტაფორა არა ყოფილა. ინდოეთში, საჭმელს ხარბად დაწაფებული ინდოელი არ მინახავს.

მძივები

განგის ნაპირას ინდოელი ქალი ჩხარა-ჩხურებით ვაჭრობდა – მძივები, მძივის ქვები, ძეწკვები მიწაზე ჰქონდა გაშლილი, ჩითის ნაჭერზე. გვერდზე, სამი ერთიმეორეს მიყოლებული პატარა, მტრვიან ასფალტზე გორაობდა. თვალებით მანიშნა, ჩემებიაო, საშნოდ დატუქსა და გამიცინა. მძივებს კრიალოსანივით თითებში ვშლიდი, ვეფერებოდი, ზოგ ქვას შუქი გაუდიოდა. ქალის მხარზე შეხებამ ამ ფრიად ვნებიან საქმეს მომწყვიტა – აი კიდევ ერთიო – და სიამაყით სკოლიდან ახლადმოსული ბიჭი დამანახა, ესეც ჩემიაო. თვალები ბედნიერებით უბრწყინავდა, გეგონებოდა უშვილოს ნანატრი შვილი ეღირსაო. ნახევარ ფასში ნავაჭრი მძივები ლოდად დამეკიდა – მეოთხემ ნამუსში ჩამაგდო. ბიჭმა ზურგჩანთა მოიცილა, დედას ჩააბარა, მიწაზე გაშლილ დახლს საქმიანად ხელი გადაავლო. დედამ გულის ჯიბიდან ლობიანის გადანახული ნაჭერი ამოიღო და მიაწოდა.
ბედნიერება გაჭირვებაზე მეტია?

ყრუ

უფრო ლამაზ მამაკაცს თუ აიჩემებ, ისევ იქ, პაკისტანში, სუფიებთან, DDhol Master-თან, Gionga Saint-თან (ასე უწერია სავიზიტო ბარათზე) მიგიყვანს არჩევანი. მისი სრულყოფა იშვიათი კაპრიზია ბუნების, მისი აღწერა – ხატოვანება აღმოსავლური პოეზიის: ვარდნილი კაბა, შავ ვარდნილ თმებზე ოქრომკედით ნაქარგი ფესკა, ყელზე ხელთუქმნელი მოსასახამი, თითებზე ბაჯაღლოს ბეჭდები. და ეს ღვთაება, ეს მამაკაცი, სუფიების – განდობილთა მუსიკოსია, დოლის, დაფის მუსიკის გულისძგერა, სისხლის ფეთქვაა. Gionga-ს, დიდი დაფი მკერდზე აქვს მიბჯენილი, დასარტყამით ურტყამს, რიტმს ყვება, ირხევა, ტრიალებს, შინდისფერი თავბრუდამხვევი ქარბორბალა, უფრო და უფრო აღმატებული. სტიქიურ მოვლენას სასრული არა აქვს. სასრული გულის ბზარია. მისი რიტმი – მისი განაჩენია. მისი განაჩენი – მისი სიკვდილი.
GGionga Saint-ი ყრუ-მუნჯია, მისი ყური – მისი გულია. გულ-ღვიძლი, გულის ფიცარი დიდხანს ვერ იტანს, დიდხანს ვერ გაუძლებს ასეთ რყევებს, ასეთ ვიბრირებას, ასეთ feroge-ს, ალაჰის სადიდებელსაც კი.
GGionga-მ ეს იცის, უთხრეს, აუხსნეს, მაგრამ მაინც უკრავს და… ელოდება.
და თუ უკვე წარსდგა ალაჰის ეს გულდაუზოგავი მსახური, რუმის მოვიხმობ მის მოსაგონარად:
წინარეხატი – უკვდავი არსი ყოველივესი, ჩვენს მიღმა არის,
აქ კი რაცაა – სიკვდილი გაცრის, ვერც კი მოასწრებ შევლებას თვალის.

ნუ დაღონდები, რომ ბგერა გაქრა, რომ ჩაქრა შუქი ნათლის,
ისინი დარჩნენ, და გაქრა აქ რაც – ანარეკლია მათი.

(ჯელალ-ედ-დინ რუმი – “შამს თებრიზის დივანიდან”)

განგი

განგის ნაპირზე მოხუცი ქალი ზის და სიკვდილს ელოდება. განგი დიდია, დიდია ინდოეთი. შორიდან მოვიდა, ფეხით, ბებერი, მომაკვდავი და არ გაუმართლა – სიკვდილი იგვიანებს. ყველა ინდოელის ნატვრაა, წმინდა განგმა მიიბაროს. რჩეულთა ხვედრია განგის პირას სიკვდილი. რჩეულთა რჩეულებს განგს ფერფლად გაატანენ, მისნაირ ღარიბს – ცხედრად. ბედნიერია, ნატვრა აიხდინა, განგის ნაპირზე სარიში გახვეული, მუხლებში თავჩაღუნული ზის და ელოდება…
არც გეცოდება, არც გებრალება, ჯანმრთელს memento mori-თ მცხოვრებს, მოლოდინით კნინს. არ გებრალება, მაგრამ ლოდინს წამალი უნდა და ჩაპატის ნაჭერი, და რუპიებს ითვლი.

“მოსამართლე”

სუფრის კაცის ეგეთი Gგათიშვა საფიქრალია – ან ქვეყანა დაიქცა, ან თვითონ ვერ არის ამ ქვეყანას. ბოდვის აბსურდს კონტენტ-ანალიზით თუ გაშიფრავდი გამონათებების შეჯამებით.
– მამამისმა არა მცალიაო! გესმის, არა მცალიაო! – უცებ წამოიძახებდა და ისევ Lლობიოში ჩაუვარდებოდა თავი.
-არა, შამპანური რა შუაშია, – იყვირებდა და თან ჭიქაში ოხრახუშის ღერით გაზს აცლიდა, – ბიჭს გაექაჩაო, გაიგე, ბიჭს!
ისევ ლობიოს დაუბრუნდებოდა.
– რას ამბობ?! ბიჭს? გოგოცა ჰყავთ, გოგო იქნებოდა!
ისევ ლობიოს თავს ააცლიდა და გაცოფებული პასუხობდა: “ბიჭსა, ბიჭსა-მეთქი! ბიჭს გაექაჩა!” ახლა ბაჟეს მაგივრად, მდოგვში ამოვლებული ღომი წუთით გონზე მოიყვანდა: “გაექაჩაო! წამო-მეთქი, ეხლავე მიწასთან გავასწოროთ ეს გათახსირებული, ხომ იცი, ვინ არი-თქო? მამამისმა, – ვიციო, მაგრამ ახლა არა მცალიაო, საღამოს რეპეტიცია მაქვსო, ღამე უხერხულია, სძინავსო! აბა უქნია თავისი საქმე და ეგ არის”. ახლა ისე გაითიშა, მდოგვი კი არა, ფხვნილი წიწაკა რომ აყარო ცხვირ-პირში, ვერ მოახედებ. სუფრის წკიპზე თავი უდევს და შფოთიანად თვლემს. მერე შეშინებული წამოიკივლებს: “გაექაჩაო, არა მცალიაო, მოვკლავ-მეთქი…” თლილი ჭიქით არაყს გადაკრავს და სუფრის წიბოს საფეთქლით თავს ურახუნებს.
ნეტავი ან არ გაგიჟდებოდეს, ან არ გალოთდებოდეს ეგ დალოცვილი ქვეყნის მოსამართლე რეგბისტი, ქვეყანა თუ სხვა მხარეს გადაიზნიქა.

სიტყვა

გარეთ ქვიშა, აქლემები ჭის ირგვლივ მოსიარულე, წყლით გაოფლილი ტიკები, ბორბლის ჭრიალი და მომთაბარის კარვები. შიგნით, კარავში რკალად, მუხლმორთხმულად მჯდომი უხუცესის რძლები – ხუთი ვაჟის ხუთი ცოლი და თვითG მისი პატივდებული მეუღლე. სხედან მდუმარედ, ჩვილებითა და მზარდებით გულჩაკრულები. ირგვლივ ქვიშა, კარავში იდუმალი სიჩუმე და ერთმანეთის თვალიერება. აქ, ამ სამყაროში მარტო ქალს შემოესვლება, მარტო მხატვარს შეუძლია ნაქსოვ-ნაქარგებითა და სამკაულებით დაუღალავი ტკბობა. აღტაცებას სიტყვა არ უხდება, არცა ხმაური. აქ არც მოუძებნავი სათქმელი დაგამძიმებს, არც უპასუხო სიცარიელე. აქ თარჯიმნის სიტყვა ყალბია, ბგერა კი ფუჭი. არის რაღაც ბიბლიური ამ მუსლიმანურ სივრცეში რაღაც შეუცნობადიც და მშობლიურიც. და, აი, ამ სრულ სიჩუმეში დედამთილის უსიტყვო ნებით, უფროსმა რძალმა კარვის საბჯენს უნატიფესი ფოჩებიანი ნოხი ჩამოხსნა, უმცროსმა პატარა შვილს ქვიშაში ნაწოლ-ნაპოვნი ბარბაროსულად მომაჯადოვებელი მძივი შეხსნა და ოჯახის მბრძანებელმა სტუმარს ფერხთ დაუდო.
ეს ყვერლაფერი, სრულ ურღვევ სიჩუმეში, მისნური წვდომით სტუმრის სურვილისა და არჩევანის.
სახლში სათუთად შენახული ეს ნივთები, მხატვარს იმასაც ახსენებენ, სიტყვა რომ განსაცდელად გვაქვს ნაბოძები.

© „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“

1.

რაჟიკო კეზუამ და მისმა დისშვილმა, თამაზ აბრალავამ, იგივე “აყლაყუდა თამაზმა” სოჭში კავკასიური ნაგაზის ოთხი ლეკვი წაიყვანეს გასაყიდად (ორის კლიენტი რაჟიკოს დისშვილს წინასწარ ჰყავდა შეგულებული). ლეკვების გაყიდვით ისინი სულ ცოტა რვაასი მანეთის მოგებას ვარაუდობდნენ, მაგრამ სოჭისკენ გზაში, როცა ელოქტრომატარებელში ისხდნენ, აყლაყუდა თამაზმა ზედმეტი მზრუნველობა გამოიჩინა და ლეკვებს გაგრის სადგურზე ნაყიდი შედედებული რძის კონსერვი აჭამა. მსუნაგმა ლეკვებმა თუნუქის ქილის ბასრ კიდეებზე ენა და ნაწილობრივ დინგიც ისე უმოწყალოდ დაისერეს, რომ მათ ყიდვაზე ყველა უარს აცხადებდა. ოთხიდან ერთი ლეკვი ბიძა-დისშვილმა მათ მიერ ნაქირავები ოთახის დიასახლისს აჩუქეს ქირის სანაცვლოდ, მეორე იმ მილიციელს, რომელმაც საეჭვოდ თვალებაჟუჟუნებულ თამაზს წინდაში ანაშა უპოვა, მესამე თვითონ აყლაყუდა თამაზმა გაგუდა, როცა ბინაში ზედმეტად დაბოლილს ჩაეძინა და შემთხვევით ზედ ლეკვს დააწვა. მეოთხე, მეორე დღესვე გაურკვეველ ვითარებაში დაკოჭლებულ ლეკვს აყლაყუდა თამაზმა “ჟოფრე” დაარქვა (მაშინ ძალიან პოპულარულ ტელესერიალ “ანჟელიკაში” თვით ანჟელიკას ქმარს ისევე უწყალოდ ჰქონდა სახე დასერილი, როგორც ლეკვს ენა და დინგი და თან მასავით კოჭლობდა). ჟოფრე აყლაყუდა თამაზმა დიასახლისისათვის ნაჩუქარ ჯანმრთელ ლეკვში შეუმჩნევლად გადაცვალა. აღმოჩნდა, რომ ჟოფრე თავიდან დიასახლისისთვის ნაჩუქარი ლეკვი ყოფილიყო და ის ახალ პატრონს დაეკოჭლებინა ხელიდან გავარდნილი ტაფით, რის შემდეგაც ამ უკანასკნელს თავისი მდგმურებისათვის საღ ლეკვში გაეცვალა, ამიტომ დიასახლისი აყლაყუდა თამაზს ოინს მაშინვე მიუხვდა, ჩხუბისა და დავიდარაბის შემდეგ საღი ლეკვიც დაიბრუნა და ჟოფრეც დაიტოვა, მდგმურები კი სახლიდან გაყარა. იმავე საღამოს აყლაყუდა თამაზმა დიასახლისს ჯანმრთელი ლეკვი მოპარა, მაგრამ ის დიასახლისის მეზობელმა ქალმა ნახა. მეზობელ ქალს ყვირილი რომ არ აეტეხა, აყლაყუდა თამაზი იძულებული გახდა მისთვის უკანასკნელი სამმანეთიანი ეჩუქებინა.
ის ღამე ბიძა-დისშვილმა პლაჟზე გაათენეს, დილით კი აღმოაჩინეს, რომ აყლაყუდა თამაზს შეცდომით ჯანმრთელი ლეკვი კი არა, ჟოფრე გამოეხსნა მათი ყოფილი დიასახლისის ტყვეობიდან.
რაჟიკო კეზუამ ჟოფრეს მიერ მთელი ღამის განმავლობაში ნალოკი სახე ზღვის წყლით დაიბანა, წინა ღამით ზღვის შრიალში შეთხზული ლექსი გადაიმეორა გუნებაში, რომ არ დავიწყნოდა და დისშვილი დაუნდობლად გამოლანძღა იმის გამო, რომ მან ჟოფრეს, როგროც არარეალიზებადი საქონლის პლაჟზე ბედის ანაბარა დატოვება განიზრახა.
– პლაჟზე ვტოვებ, წყალში ხომ არ ვახრჩობ “მუმუსავით”? – თავი იმართლა აყალყუდა თამაზმა და ბიძას ზღვაში ბანაობა შესთავაზა.
– რა მებანავება თუ კაცი ხარ, შიმშილისაგან კუჭი მიხმება, ხურდა ფულიც კი არ დაგვრჩა იმისთვის, რომ არიოლ-რეშკაზე ავაგდოთ! – უპასუხა რაჟიკომ.
– რისთვის უნდა ავაგდოთ?
– იმის გასარკვევად, ელექტრიჩკის კონდრუქტორს ვთხოვოთ უფასოდ წაგვიყვანე სოხუმშიო, თუ ავტობუსის შოფერს დავეღრიჯოთ.
– ელექტრიჩკით წავიდეთ, კონდრუქტორს ჟოფრე ვაჩუქოთ.
– მაშინ იმაზე ავაგდოთ, ვინ უნდა მოელაპარაკოს კონდრუქტორს, შენ თუ მე.
– სად გაქვს მერე ასაგდები ფული?
– აგერ ბრტყელი ქვების მეტი რა არის!.. ცალი მხარე ზღვაში დავუსველოთ…
– როგორ გეტყობა, რომ პოეტი ხარ, სხვა რომ ყოფილიყო, დავაფურთხოთო, იტყოდა… კარგი, ასაგდებსაც და წასასვლელ ფულსაც მე ვიშოვი, შენ კი, მანამდე, რახანს ბანაობა არ გინდა, ეგ შენი დენიკინისდროინდელი ქამარი შეიხსენი.
– რატომ ვითომ? – გაოცდა რაჟიკო. – ჟოფრეს საყელური ხომ არ გინდა გააკეთო?
– ერთი მწიკვი მოსაწევი დავმალე შიგ, – აუხსნა აყლაყუდა თამაზმა.
რაჟიკოს აღშფოთებას საზღვარი არ ჰქონდა.
– იმ მილიციელს, შენ რომ ჩაგავლო და იმ შენს აყროლებულ წინდაში მოსაწევი გიპოვა, მეც რომ გავეჩხრიკე, რას შვრებოდი მერე?.. ხომ შევრცხვებოდი ამ დინჯი ასაკის კაცი?
– კარგი ერთი, რაჟიკო, ნუ ხარ პანიკიორი. შენ ვინ გაგჩხრიკავს, ასეთი სოლიდური გარეგნობის კაცს?.. ნეტა შენი თავდაჭერა და მანერები მომცა, კულტურის მინისტრი თუ არა, განათლების მაინც გავხდებოდი. ტყუილად კი არ ამბობს დედაჩემი, თავი ცოდნით უსკდება, სხვა მის ადგილას მინისტრი გახდებოდაო.
– გაგეფრთხილებინე მაინც! – უსაყვედურა ნასიამოვნებმა რაჟიკომ დისშვილს.
– წინასწარ რომ გცოდნოდა ფაქტით ვარო, საფრთხის დროს აირეოდი და გაწითლდებოდი შენებურად. ახლა მოვწიოთ და ყველაფერი თავის ადგილზე დადგება. ჟოფრეც კი არ მოგვეჩვენება კოჭლი.
ანაშამ რაჟიკო კეზუა ხასიათზე მოიყვანა, მაგრამ დროებით, რადგან დაბოლილზე შიმშილმა წეღანდელზე უფრო შეახსენა თავი. აყლაყუდა თამაზი ბიძას დაჰპირდა, სულ რაღაც ერთ საათში მსუყედ გასაუზმებო. რაჟიკომ დისშვილის დაპირებას ნაკლებად ენდო და არც მისი ოპტიმიზმი გაიზიარა, მაგრამ სასტუმრო “ჟემჩუჟინამდე”, სადაც თამაზ აბრალავა როგორღაც ფულის შოვნას აპირებდა, მაინც გაჰყვა.
აყლაყუდა თამაზი ბიძას ამხნევებდა, სასტუმროსთან აუცილებლად ვნახავთ ვინმე ნაცნობ სოხუმელს და ფულს ვესესხებითო (უყვარდათ სოხუმლებს ამ სასტუმროში სოჭის პლაჟებზე გამოჭერილი ქალების დაგემოვნება).
სასტუმროსთან საათნახევრიანი უშედეგო ლოდინის შემდეგ, რაჟიკოს შიმშილის გრძნობამ განსაკუთრებული გააფრთებით შემოუტია და მას ღიმილი სალოსური გაუხდა.
– ახლა ღვინო რომ მქონდეს, აუცილებლად დავლევდი ჩვენი ძაღლური ყოფის სადღეგრძელოს, – მიმართა რაჟიკომ ჟოფრეს.
– ზოგი ჭირი მარგებელიაო, რომ იტყვიან ხოლმე, არც სცდებიან, სხვათა შორის და, თუ იცი რატომ, რაჟიკო? – ჰკითხა აყლაყუდა თამაზმა ბიძას.
– იმიტომ რომ შიმშილმა ისე დამაოსა, იმის ძალაც არა მაქვს ერთი კარგად მოგდო იმისთვის, რომ ლეკვებს შედედებული რძე პირდაპირ ქილიდან ალოკინე.
– არა, რაჟიკო. ერთი ძალიან მნიშვნელოვანი აღმოჩენა გავაკეთე: ლეკვი, სანამ გასაყიდად გაიყვან, უნდა აშიმშილო, ნაშიმშილარი ლეკვი კი კლიენტს ისე მადიანად ალოკავს, გულს აუჩუყებს და მაშინვე ჯიბეზე გააკვრევინებს ხელს! – საზეიმო ტონით წარმოთქვა აყლაყუდა თამაზმა.
– ვაი შენს პატრონს უბედურს! – ლამის იყვირა რაჟიკომ.
სწორედ ამ დროს სასტუმროში მხარზე პიჯაკგადაკიდებული, “პოლ მაკრტნის” სტილის მზის საათვალეებიანი პეწიანი ახალგაზრდა მამაკაცი და გამჭვირვალე სარაფანში გამოწყობილი, “სოფი ლორენის” სტილის მზის სათვალეებიანი ქალბატონი მოადგნენ. მამაკაცი თავდაჯერებულად და სერიოზულად, ჩინოვნიკურად იღიმებოდა, ქალბატონი ქარაფშუტულად კისკისებდა და სასტუმროში შესვლის წინ, თითქოს გამოაჯავრაო, ჩალის ხელჩანთა მხარზე იმავე მანერით გადაიკიდა, როგორითაც მის კავალერს თავისი სოლიდური პიჯაკი გადაეკიდა.
– ამ პეჩენიაზე გაზრდილ პინგვინს ვიცობ, – თქვა აყლაყუდა თამაზმა და უმისამართოდ, მაგრამ ხმამაღლა და მწარედ შეიგინა. – პროფკავშირელი ბობოლაა, ასმათის დაბადების დღის სუფრაზე იყო მოთრეული პაჭკორიებთან და ოტიას ღვინო დაუწუნა. ოტია გაბრაზდა და ისე დაათრო, თეფშზე დავარდნილი საკუთარი ჭრელი ჰალსტუხი ვინიგრეტი ეგონა და ჩანგალს არჭობდა. ოტიამ სუფრას არ გამაკარა, განათლებულ ხალხში ვერ ილაპარაკებ რიგიანად და სტუმრებს დამიფრთხობო. არადა, ეს ნაბიჭვარი რომ ბლუკუნებდა იმაზე უკეთესად მე მათემატიკის მასწავლებელს ვუყვებოდი გაკვეთილებს. შენი ნახევარი ცოდნა და განათლება არა აქვს. ის ორმოცდაათმანეთიან კახპასთან გაატარებს დროს ახლა, შენ კიდევ ისეთი საწყალი სახით ზიხარ აქ, მტერს აატირებ…
– გაჭირვებამ შური იცის, – შენიშნა რაჟიკომ და სრულიად მოულოდნელად სასაუბრო თემასთან შეუსაბამო რამ დააყოლა: – მოსემ ორმოცი წელი უდაბნოში ატარა ხალხი განწმენდის მიზნით!
– დავაშანტაჟებ! – გადაწყვიტა უცებ აყლაყუდა თამაზმა, პროფკავშირელ ბობოლას შურით შეხედა, შიმშილისა და ანაშისაგან ტვინარეულ ბიძას კი თანაგრძნობით. – სასტუმროდან რომ გამოვა, მივალ, მივესალმები და ერთუცნობიან განტოლებას შევთავაზებ ამოსახსნელად: რამდენი უნდა გადაიხადოს კომუნისტმა პარტიის არაოფიციალური საწევრო შესატანის სახით, თუკი მის ცოლს ჰგონია, რომ ქმარი სოხუმში თათბირს ატარებს, ეს ლეკვი კი ასი მანეთი მაინც ღირს ისეთი მშვენიერი, მაგრამ პროფკავშირელი ბობოლას ცოლისთვის სრულიად უცნობი ქალბატონისთვის, რომელიც ნამდვილ კომუნისტს “ჟემჩუჟინის” ნომერში არ უნდა შეყავდეს მასთან განმარტოების მიზნით, განსაკუთრებით მაშინ, თუ “შეყვანაში” უცნობი ქალბატონი ორმოცდაათ მანეთს იღებს… თუ გინდა მოსეზეც ვეტყვი. ან შენ მოიფიქრე რამე უკეთესი, მანამდე კი მე სასტუმროში შევალ და სიტუაციას დავყნოსავ, ჟოფრესაც თან წავიყვან.
აყლაყუდა თამაზმა ბიძას მხარზე ხელი დაჰკრა და სასტუმროსკენ მტკიცე ნაბიჯებით გაემართა.
მარტო დარჩენილმა რაჟიკო კეზუამ მის წინ ჩავლილ ბავშვიან ქალს ერთხელ, ხოლო თვითონ ეტლში მჯდარ კულულებიან და მეზღვაურის მაისურიან ბავშვს ორჯერ გაუღიმა ნაღვლიანად.
– ვინ იცის, პატარავ, შენი მოსე სად წაგიყვანს და რომელი გზებით გატარებს! – ჩაილაპარაკა რაჟიკომ ბავშვის მისამართით და რაღაც ძალიან სერიოზულზე ჩაფიქრდა.
ლექსებწერია რაჟიკო კეზუა, როგორც ყველა პოეტი და გასათხოვარი ქალიშვილი მეოცნებე ნატურა გახლდათ. ის ბევრ რამეზე ოცნებობდა, მაგალითად იმაზე, რომ მისი პირველი ცოლი, კლავდია შამათავა ერთ მშვენიერ დღეს მასთან მოსულიყო, მუხლებში ჩავარდნოდა და პატიება ეთხოვა იმისთვის, რომ თავის დროზე გაექცა და იმისთვისაც, რომ რაჟიკოს თავისი სიყვარულის ღირსად არ თვლიდა. ოცნებობდა იმაზეც, რომ ათასორასი მანეთი ვალი მას კი არ ჰქონოდა პარმენ გოგიასი, არამედ პირიქით – თვითონ ყოფილიყო პარმენ მელუდეს მევალე, თანაც სამი ათასით მაინც – მაშინ რაჟიკო პარმენს ყოველი შეხვედრისას ისეთივე მზერით გაუმასპინძლდებოდა, როგორის სუსხსა და სისასტიკესაც საკუთარ თავზე იწნევდა ხოლმე. კარგი იქნებოდა ასევე მარმარილოს სვეტებიანი სახლი ჰქონოდა, რათა ცხოვრების ყოველი დღე ზეიმად ქცეოდა: კლავდია შამათავა დანაშაულის გამოსასყიდად მისთვის ცოცხალ ბლოკნოტად იქცეოდა, ქმრის თავში წვეულ ყოველ რითმას გულდასმით ჩაინიშნავდა, ღამით კი სანთელსაც დაიკავებდა, როცა რაჟიკო მთელი დღის განმავლობაში დაგროვილი რითმების ლექსად რეალიზებას შეუდგებოდა (უყვარდა რაჟიკოს სანთლის შუქზე ლექსების წერა), ხოლო როცა კლავდია დაიღლებოდა მძიმე შანდლის ჭერით, მას პარმენ გოგია შეცვლიდა, რომელიც კუთხეში, მაცივრის გვერდით იქნებოდა ატუზული სრულ მზადყოფნაში იმ შემთხვევისთვის, თუკი რაჟიკო კეზუა ნისიად ლუდით ყელის ჩასველებას მოინდომებდა… თუმცა რაჟიკოს საბოლოოდ მაინც ვერ გადაეწყვიტა მისი, სანთლების შუქზე ზღაპრულად ალაპლაპებული მარმარილოებით გაწყობილ სახლში სანთლების დამჭერად რომელს გაამწესებდა – კლავდიას თუ პარმენს, ან სულაც დენის ინკასატორს, რომელმაც გაჩერებული ელექტრომრიცხველის გამო გასულ თვეს საშინლად გამოლანძღა და პარაზიტიც კი უწოდა. სწორედ ამ საკითხის გადაჭრაში იყო ანაშით გაბრუებული რაჟიკო, როდესაც მაღალი, ფერმკრთალი და კეთილად მოღიმარი მამაკაცი მიუახლოვდა და ფოტოაპარატ “ზენიტზე” მიუთითა, რომელიც დიდის ამბით კისერზე გადაეკიდა.
– როდენის ქანდაკება “მოაზროვნე” ხომ გინახავთ? – ტკბილად ჰკითხა აწოწილმა ფოტოაპარატიანმა კაცმა რაჟიკოს. – სწორედ როდენის ქანდაკებას გავდით, ძალიან შთამბეჭდავად გამოიყურებოდით და გულმა ვერ მომითმინა ის წამი არ უკვდავმეყო, როცა ღრმად ჩაფიქრებულმა რაღაც გაურკვეველს მხურვალედ შეჰღიმეთ… საწყენად ნუ მიიღებთ და რითმის ძებნით გართულ პოეტს გავდით…
– შენ მოგზავნილი ხომ არა ხარ? – გააწყვეტინა მას რაჟიკომ და სასტუმროდან სწრაფი ნაბიჯებით გამოსულ დისშვილს ეჭვის თვალით შეაცქერდა.
– ეს ვინ არის? – გადაუჩურჩულა აყლაყუდა თამაზმა რაჟიკოს ფოტოაპარატიანზე. – იცოდე ქამარში კიდევ გიდევს ამ დილით რომ ამოგიღე ისეთი და, თუ გრძნობ რომ მოგზავნილია ფრთხილად იყავი!
– როდენის “მოაზროვნეს” გავხარო, ასე მეუბნება, – უპასუხა დისშვილს რაჟიკომ. – შენი მოგზავნილი მეგონა!
– გეკადრება, რაჟიკო? – უსაყვედურა ბიძას აყლაყუდა თამაზმა და ფოტოგრაფს მიუბრუნდა. – თქვენ მოსესი რა ხართ?
– არა ბატონო, მე ებრაელი არა ვარ, ფოტოგრაფი ვარ, მომენტალურ ფოტოებს ვიღებ! – ამაყად წარმოთქვა “ზენიტიანმა” და რატომღაც ამოიოხრა. – ვთქვათ და ქუჩაში შეყვარებულები მიდიან, ან ძელსკამზე სხედან, მივალ და მოულოდნელად ფოტოს გადავუღებ ხოლმე, მერე მივდივარ და ვეუბნები, რომ ფოტოს ყიდვა მეორე დღეს შეუძლიათ, თუკი ბეს დატოვებენ… სულ სხვა ეფექტი აქვს მოულოდნელად გადაღებულ ფოტოს და ამაში სულ ადვილად დარწმუნდებით, თუ ხვალაც მეწვევით და იყიდით ახლახან გადაღებულ თქვენს ფოტოებს…
– …და თუ კაცს ფული არა აქვს? – ჩაეკითხა აყლაყუდა თამაზი.
– მაშინ ფოტოებს არ დავბეჭდავ და ეგ იქნება! – მოკლედ მოუჭრა მოთმინებადალეულმა ფოტოგრაფმა და კეთილი ღიმილიც გაუქრა სახიდან, რადგან მიხვდა, რომ რაჟიკო და თამაზი უფულო კლიენტთა რიცხვს განეკუთვნებოდნენ. ასეთი, როგორც თვითონ ეძახდა, “ასეჩკა” უკვე მეოთხედ მოსვლოდა დილის შემდეგ.
– მემენტო მორი, ესე იგი… – წამოიწყო რაღაცით გახარებულმა აყლაყუდა თამაზმა.
– მომენტალური ფოტო! – შეუსწორა ფოტოგრაფმა. – თავისუფალი ფოტოგრაფი გახლავართ, ზოგიერთი “პაპარაცოსაც” მეძახის.
– მომაწევინე სიგარეტი, პაპა კარლა, – სთხოვა რაჟიკომ თავისუფალ ფოტოგრაფს.
– არ ვეწევი. თუკი ფოტოს ყიდვას ინებებთ, მე ყოველ დღე აქა ვარ. აი იმ გაზიანი წყლების ლარიოკიდან… ახლა ხელმარჯვნივ გაიხედეთ, ეგერ, გზა ოდნავ რომ უხვევს, იმის იქიდან ზუსტად ას ათ ნაბიჯში ელექტროგანათების ბოძს ისარგაყრილი გული ახატია… ჰოდა, იქიდან იქამდე ვმოძრაობ. აღნიშნულ მიჯნებს იქით სხვა ფოტოგრაფების ტერიტორიაა.
– ერთი საქმე უნდა შემოგთავაზო, პაპა კარლა. შენ თუ უარს იტყვი, კონკურენტ ფირმას მივმართავ, – თქვა აყლაყუდა თამაზმა და ჟოფრეს ყურისძირი მოფხანა. – საქმის კაცს გავხარ, როგორც ვხედავ ყოველ კლიენტს გაბზარულ როდინის ქვას ან ხელებწატეხილ ვენერას ადარებ და თან კარგადაც მჭერმეტყველებ კლიენტების მოსახიბლად…
– სასიამოვნოს სასარგებლოს ვუხამებ, ანუ შემოქმედებას და სამსახურს, – თქვა ფოტოგრაფმა. – ფოტოხელოვანი ვარ, სახეებსა და ტიპაჟებსაც ვეძებ და თან პურის ფულსაც ვაკეთებ…
– ვიცი მაგი ამბავი. მუსიკოსებიც მასეთები არიან – ქუჩაში დაკვრით მათხოვრობენ და ასე ამბობენ, თან რეპეტიციას გავდივართ და თან საჭმლის ფულს ვშოულობთო… აი, რა, პაპა კარლა, – საქმიანად მიმართა აყლაყუდა თამაზმა ფოტოგრაფს. – ამ სასტუმროდან ერთი წყვილი გამოვა, პეჩენიათი გაზრდილი პინგვინი და იმის კახპა. შენ მათ მემენტო ფოტოს გადაუღებ. მერე მე და შენ იმ პინგვინთან მივალთ და ვეტყვით, რომ მას წილად ხვდა პატივი გაღიმებული და გაბადრული სახით აღბეჭდილიყო მომენტალურ ფოტოზე თავის ქალთან ერთად, მე კი როგორც შეგირდს, ისე წარმადგენ. ორასს მანეთს გადავახდევინებ იმისთვის, რომ აპარატიდან ნეგატივი ამოიღო და მას გადასცე. შენ ნეგატივს, რა თქმა უნდა, დაუთმობ, მაგრამ იმას კი არა, ფოტოაპარატში რომ გიდევს, შეუმჩნევლად სხვა ნეგატივით შეცვლი… იმ ორასი მანეთიდან ნახევარი შენია. ხვალისთვის კი პინგვინის ფოტოსაც მომართმევ რამდენიმე ეგზემპლიარად ჩვეულებრივზე უფრო დიდებს და მე მას პინგვინის მშობლიურ ქალაქში გამოვიყენებ… პასუხს ახლავე ველი. უარის მიღების შემთხვევაში იძულებული ვარ კონკურენტი ფირმის მომსახურებით ვისარგებლო. როგორც ხელოვან კაცს… სხვათაშორის ეს კაცი ბიძაჩემია და ისიც ხელოვანია და ამიტომ თქვენი ხასიათი მე არ მესწავლება… ჰოდა, როგორც ხელოვან კაცს, რომელსაც სინდისთან კომპრომისზე წასვლისას გაწითლება სჩვევია, გათავისუფლებ პასუხის პირდაპირ გაცემის აუცილებლობისაგან. თუ თანახმა ხარ მხოლოდ შენი სახელი გვაჩუქე და ჩვენც ყველაფერს გავიგებთ…
– მისამართი შეგეშალათ: შანტაჟის მოწყობაში არავითარი გამოცდილება არ გამაჩნია. სხვათა შორის, ორი პერსონალური ფოტოგამოფენა მაქვს მოწყობილი მოსკოვში და ერთიც ალა პუგაჩოვას პირად ფოტოგრაფთან ერთად, ისიც მოსკოვში…
– გაზიანი წყლების იქით რომ პატრულირებს იმ კონკურენტს რა ქვიაო, როგორა თქვი? – ოსტაპ ბენდერივით ალაპარაკდა აყლაყუდა თამაზი.
– ჩემს ტერიტორიაზე სხვას შემოსვლის უფლება არა აქვს. ეს ჩვენი დაუწერელი კანონია და მას ყველა მტკიცედ ვიცავთ, – თქვა ფოტოგრაფმა.
– მე თამაზი მქვია. მინდა იცოდე როგორ მომმართო იმ შემთხვევისათვის, როცა შენი კონკურენტისაგან, რომელიც შენს ტერიტორიაზე თვითონ არ შემოვა, ფოტოაპარატს ვიქირავებ ნახევარი საათით და შენს ტერიტორიაზე მე შემოვალ, – თქვა აყლაყუდა თამაზმა.
– ეგორ ვასილევიჩი… შეიძლება უბრალოდ ეგორ ვასილიჩი…
– კიდევ უფრო უბრალოდ, მხოლოდ ეგორი თუ შეიძლება? – იკითხა რაჟიკომ, რომელიც გარდა თავისი ლექსებისა სხვა დანარჩენში უბრალოების პრინციპით ხელმძღვანელობდა.
– შეიძლება, – მცირე ყოყმანის შემდეგ დათანხმადა ფოტოგრაფი.
აყლაყუდა თამაზმა ეგორ ვასილევიჩის ნეგატივი სამოც მანეთად გაყიდა. საწყენი მხოლოდ ის იყო, რომ ფოტოგრაფმა ნეგატივის შეცვლა ვერ მოახერხა, მაგრამ მიუხედავად ამისა, თამაზ აბრალავამ ჩატარებული ოპერაცია წარმატებულად ჩათვალა, ფოტოგრაფს ოცდაათი მანეთი უწილადა და უფრო მეტიც, მას მამის სახელით მიმართა.
– საწყენი ის არის, რომ იმ პინგვინმა სახეზე კარგად დამიმახსოვრა, – დანანებით წარმოთქვა აყლაყუდა თამაზმა. – მაგრამ მე ბიუროკრატებისა და ჩინოვნიკების არასოდეს მშინებია. მე თავისუფალი მონადირე ვარ, ვასილიჩ, ისევე როგორც შენ თავისუფალი ფოტოგრფი ხარ, აგერ რაჟიკო კიდევ თავისუფალი მოაზროვნეა.
– საწყენი კიდევ ის არის, რომ იმ პინგვინმა მეც დამიმახსოვრა. ხვალ შეიძლება მილიციამ შემაწუხოს, – შენიშნა ეგორ ვასილევიჩმა და ხელოვანთათვის დამახასიათებელი მანერულობით მოიწყინა. – რომ იცოდეთ ამ პრესტიჟული ადგილის მოსაპოვებლად რამდენი ბრძოლა გადამხდა კოლეგებთან. ეტყობა დროებით ტერიტორიის დათმობა მომიწევს. ზოგჯერ ასეც ვიქცევით, მოსალოდნელი საფრთხის შემთხვევაში ერთმანეთს ადგილებს გავუცვლით ხოლმე რამდენიმე დღით. ამ ერთი კვირის წინ ვიღაც ბუღა გადამეკიდა, თავისი დირექტორის ცოლთან ერთად ყოფილიყო აქ დასასვენებლად ჩამოსული და ძალიან არ მოეწონა მომენტალური ფოტო რომ გადავუღე. მადლობა ღმერთს, რომ მალევე წავიდნენ ქალაქიდან, მაგრამ აქ ჩემს მაგივრად გადმოსულმა ჩემმა კოლეგამ ადგილის დაბრუნებაზე უარი თქვა. ხიდქვეშ ვიჩხუბეთ…
– გინდა ისეთი შემოსავლიანი ადგილი მიგასწავლო, სადაც მემენტო მორეთა შორის კონკურენცია ნულს უტოლდება, იმიტომ რომ იქ მემენტოები არ არსებობენ? – ჰკითხა აყლაყუდა თამაზმა ეგორ ვასილევიჩს.
– საჰარის უდაბნო, არა? – მწარედ ჩაიცინა ფოტოგრაფმა. – უფრო ორიგინალური რამე მოიფიქრე. ასე დღეში ორჯერ მაინც გამეხუმრებიან.
– დაცინვა არც მიფიქრია. ჩვენ მოსეები არა ვართ უდაბნოში წანწალი გვეხალისებოდეს. უბრალოდ მე და რაჟიკოს შენი სოხუმში წაყვანის იდეა გაგვიჩნდა. ასე არ არის, რაჟიკო?
– ასეა, – დაეთანხმა რაჟიკოც, მიუხედავად იმისა რომ მის თავში მსგავსს იდეას არც გაუჭაჭანებია.
– სოხუმში სოფლებიდან ჩამოსული იმდენი პატივმოყვარე სტუდენტია, თავი ალენ დელონები და სოფი ლორენები რომ გონიათ და მამიკოების მიერ თოხის ქნევით ნაშოვნ ფულს ფოტოსურათებში ხარჯავენ, პირდაპირ აფსუსია ის ფული შენისთანა მომენტალური კაცის ჯიბეში არ იყრებოდეს… პასუხს ახლავე ველოდები, ასე არ არის რაჟიკო?
– ასე უცებ ვერ გადავწვეტ. მე მოსკოველი კაცი ვარ, პროვინციაში ფოტოპარტიზანად ჩამოსული, ზღვისპირა კურორტების სპეციფიკას მუშაობის პროცესში ვეცნობი…
– ბინა უფასო იქნება, ქალაქში ხმამაღლა ვერავინ დაგელაპარაკება, რაზეც პასუხისმგებელი პირადად მე ვარ! – წაეშველა აყლაყუდა თამაზი ფოტოგრაფს.
– შემოსავალი როგორ გადანაწილდება? – იკითხა ეგორ ვასილევიჩმა.
– მე მგონი მოვრიგდებით, – არც რაჟიკო ჩამორჩა კოლეგა-ხელოვანს პრაქტიკულობის გამოჩენაში.

2.
ჟოფრე ძალიან ალერსიანი და ჭკვიანი ლეკვი გამოდგა, არც საჭმელში იყო წუნია. ეგორ ვასილევიჩი და ჟოფრე ერთმანეთს კარგად შეეწყვნენ: ჟოფრე მას ხშირად ლოკავდა, ფოტოხელოვანი კი ამბობდა, რომ ჟოფრე მისი მუზა იყო და ყოველ დილით, საშოვარზე გასვლის წინ ჟოფრეს ხელს აალოკვინებდა ხოლმე: კარგად ჰქონდა დაცდილი. თვითონ ეგორ ვასილევიჩმა და სოხუმმაც კარგად გაუგეს ერთმანეთს, აქამდე ვერც ვამჩნევდი როგორ გადავუღლივარ დიდ და ხმაურიან ქალაქებს, განსაკუთრებით კი მოსკოვს – მეგაპოლისს, რომელსაც ცრემლების არ სჯერაო.
– პროვინციულ ქალაქებში, რა გასაოცარიც არ უნდა იყოს, მოქალაქეებს ნიღაბივით სახეები არა აქვთ, ზღვის ნესტით გაჟღენთილნი გაცილებით უფრო ფოტოგენურები არიან, მაშინაც კი პოზიორობენ, როცა მათზე ფოტოკამერა არ არის მიშვერილი და, რაც ყველაზე მთავარია, მზესუმზირის ჩენჩოებს მოსკოვლებზე უფრო ნაკლები ხმაურით გადმოაფურთხებენ ხოლმე, რადგან მოსკოვში, ქალაქის ხმაურში საკუთარს ნაკლებად აღიქვამ, – იტყოდა ხოლმე ეგორ ვასილევიჩი, – ზღვისპირეთში კი თავად ზღვის ხმაური ჩენჩოების გადაფურთხებისას გამოცემულ ხმას გავს, ამიტომ შენ იგივეს გაკეთება არ გინდება.
მომენტალური ფოტო ქალაქში პოპულარული გახდა. ორჯერ ეგორ ვასილევიჩის სოჭელმა კონკურენტებმაც კი სცადეს სოხუმში დამკვიდრება, მაგრამ აყალყუდა თამაზმა ისინი უკანვე მიაბრძანა. თამაზ აბრალავა ასეთივე წარმატებით აშოშმინებდა იმ ახალგაზდებს, რომლებსაც თავისი გოგონებისთვის მომენტალური ფოტოების უფასოდ მიღება სურდათ. ეგორ ვაისლევიჩსაც და აყლაყუდა თამაზსაც ეშინოდათ, რომ ერთ მშვენიერ დღეს მათ მიერ სოჭში დაშანტაჟებული პროფკავშირელი ბობოლა გამოჩნდებოდა და მილიციის დახმარებით სამაგიეროს გადახდას მოინდომებდა, მაგრამ ჯერჯერობით ყველაფერი კარგად მიდიოდა.
რაჟიკო კეზუა ცოტა არ იყოს მოსუქდა, მაძღარს საკუთარი თავის რწმენაც დაუბრუნდა, საძინებელში დაკიდებული “პომპეის უკანასკნელი დღეც” არ აღიზიანებდა და არც ის, ვედრებით ხელებგამოშვერილი ქალი ნახატის რეპროდუქციაზე, თავისი საყვედურიანი თვალებით, აყლაყუდა თამაზის აზრით, რაჟიკოს ყოფილ სიდედრს რომ გავდა რიგით მეორე ცოლისგან.
ეგორ ვასილევიჩმა მომავალი პერსონალური ფოტოგამოფენისთვის ოცდაერთი ფოტოსურათი გადაიღო, აქედან ცხრა, როგორც თვითონ თვლიდა, კოლორიტული პორტრეტი, დანარჩენი კი სხვადასხვა თემატური შიანაარსის, ესენი იყვნენ: წყალში მოტივტივე დამხრჩვალი ვირთხა ჩაძირული ბარჟის წყალსქვემოდან გამოლანდული კონტურის ფონზე (ფოტოს ერქვა “ვალმოხდილი გემის კაპიტანი”); ზვირთსაქცევზე გაშენებული რესტორნიდან პირდაპირ ზღვაში ჩამშარდველი მთვრალი მამაკაცი ხელში შამპანურის ბოთლით (ფოტოს სახელწოდება იყო “ამსტერდამელი ბიჭუნა”); სახურავის ანტენაზე ორ ვარდმიმაგრებული საქორწინო მანქანა (ვარდები შორიდან რქებს გავდნენ, ფოტოს სახელწოდება იყო “როცა ყველაფერი წინასწარ ცნობილია”); ჟოფრე, რომელიც საკუთარ განავალს უყეფდა; ჟოფრე, რომელიც ლეილა მასხულიას ქოთნის პატარა კაქტუსს აშარდავდა ტერიტორიის მოსანიშნად; ბოშათა უბნელი ხეიბარი ფეხის პროთეზზე სვირინგის სტილში ამოჭრილი “дурная голова ногам покоя не дает”-ის წარწერით; მიხეილ ესვანჯიას მიერ დამზადებული კედლის საათი, რომლის გუგული ჩვეულებრივზე უფრო წინ გამოდიოდა ხოლმე და თანაც თავს დაბლა ხრიდა, თითქოს ციფერბლატს აცქერდებოდა იმის გასაგებად, რომელი საათიაო; დარეჯან კვარაცხელიას სარწეველა სავარძელში ჩასვენებული “ვანკა-ვსტანკა” (სახელწოდებით “ვანკა-ვსტანკას ორმაგი რწევა”); რაჟიკო კეზუას ჭიშკრის ბოძს დამაგრებული დიურაალუმინის ნახევარმეტრიან მტრედებზე შემოსკუპებული და თევზის ნარჩენების მიმრთმევ ორ ინდაურს შურით შემყურე თოლია (ფოტოჩანახატს ერქვა “Рожденный лететь служит курьером у рожденного ползать”) და სხვა. ამ უკანასკნელი ფოტოჩანახატის გამო ბიძა-დისშვილს ერთმანეთში სერიოზული დავა მოუვიდათ: რაჟიკოს ვარაუდით, ეგორ ვასილევიჩის ეს ნამუშევარი ღრმად ალეგორიული შინაარსისა იყო, სტუმარმა ამ შემთხვევაში მასპინძლებს დასცინა და ისინი ინდაურებად გამოიყვანა (თან სიტყვა “рожденый” ჩემს სახელთან, რაჟდენთან არის გაკალუმბურებულიო, აღნიშნა რაჟიკომ), საკუთარი თავი კი თოლიად წარმოაჩინა, რომელიც ბედის ირონიით იძულებულია ინდაურებს ემსახუროსო. აყლაყუდა თამაზი ფოტოსურათში ვერავითარ ალეგორიას და მინიშნებას ვერ ხედავდა და ჯიუტად ამტკიცებდა, უბრალო დამთხვევაა და მეტი არაფერი, რამდენჯერ მინახავს თოლიები ინდაურებისთვის საჭმლის წართმევას რომ ცდილობდნენო.
ერთი სიტყვით, ყველაფერი კარგად მიდიოდა, ოღონდ ეგ იყო, რომ ეგორ ვასილევიჩი, როცა შემოქმედებითი წვის მოთხოვნილებას ბოლომდე ვერ იკმაყოფილებდა თავის საფირომო ფრაზას, “море мне шепчет”-ს, წარმოთქვამდა და სმას იწყებდა. ნასვამს მოსკოვი ენატრებოდა და ათდღიან შვებულებას ითხოვდა. რაჟიკო და აყლაყუდა თამაზი შვებულებას არ იძლეოდნენ, რომ არ გაქცეოდათ ფოტოგრაფს საგამოფენოდ გამზადებული ნამუშევრები და ნეგატივები ჩამოართვეს და გადაუმალეს.
ცხოვრებისეულ წარმავლობაზე წინანდელზე უფრო სერიოზულად ჩაფიქრებული რაჟიკო (არადა, მანამდე ეგონა, ცხოვრებისეულ წარმავლობაზე მშიერი პოეტი უფრო მეტს და საფუძვლიანად ფიქრობს, ვიდრე მაძღარიო), ზოგჯერ ეგორ ვასილევიჩს, მეორე სართულზე ფოტოსტუდიისათვის გამოყოფილ ოთახში ეწვეოდა და მომენტალურ ფოტოებს ათვალიერებდა, რათა უკეთ შეეგრძნო სულის ის მდგომარეობა, რომელსაც მან “საკუთარი ბედნიერების დაუფიქსირებლად გაფრენილი წამების განუმეორებლობით წამება” უწოდა.
– დრო ლამაზი ქალივითაა: უნდა მოიხმარო და როცა გიღალატებს, გული არ უნდა დაგწყდეს, იმიტომ რომ ის არც ერთ მოკვდავს არ ეკუთვნის. მას შენშიც მხოლოდ საკუთარი თავი უყვარს, უფრო სწორად კი ის, რომ უმოწყალოდ გფიტავს და განგრევს! – იტყოდა ხოლმე რაჟიკო.
– დრო ნებისმიერ ფოტოაპარატში ეტევა. უბრალოდ მისი არ უნდა შეგეშინდეს და მაშინ ის შენ დაგემორჩილება! – პასუხობდა ფოტოხელოვანი.
– დრო ფულია, ფულით კი ნებისმიერ ქალს და ფოტოაპარატს იყიდი! – მშრალად შენიშნავდა ხოლმე ხელოვანთა უმაქნისი ლაყაფით გაღიზიანებული აყლაყუდა თამაზი.
თამაზ აბრალავას თავი იმ კანტორის დირექტორად მიაჩნად, რომელსაც “გადაღების კანტორა” უწოდა. თვალებშივე ეტყობოდა, რომ საკუთარ მოწოდებას მიაგნო – ქცევები და მანერები მბრძანებლური გაუხდა, კილო კი დირექტივების გამცემი გენერლისა.
ერთ საღამოს რაჟიკო კეზუამ იმდღევანდელ კლიენტთა ახალგამჟღავნებულ, თოკზე სარეცხის სამაგრებით დაკიდულ სველ ფოტოსურათებს შორის კლავდია შამათავას პროფილში გადაღებული ფოტოსურათი აღმოაჩინა. კლავდია (ფოტოზე ისე ჩანდა, თითქოს მრუდე ფეხები ჰქონოდა, არადა, პირიქით ლარივით სწორი ფეხები ჰქონდა) იმ მომენტში იყო აღბეჭდილი, როცა ის მზესუმზირის ჩენჩოებში მოფუთფუთე ვარდისფერ მტრედებს დასცქეროდა და ნაზად იღიმებოდა (მტრედებს საღებავი გადასხმოდათ, როცა ერთ-ერთი სახლის ფასადს ღებავდნენ. ზოგიერთი კი ფიქრობდა, მტრედები ეგორ ვასილევიჩმა შეღება კლიენტების მისაზიდადო). ნაცოლარის ნახვაზე რაჟიკო კეზუა აღელდა და ხელებიც კი გაუოფლიანდა.
– რა იყო, რაჟიკო, რა ფერი გეცვალა? – ჰკითხა აყლაყუდა თამაზმა და ბიძას უკნიდან ამოუდგა.
– ნუ ხარ ასეთი უზდელი! – გაუწყრა დისშვილს რაჟიკო. – ნუ იცი ხოლმე სხვის სურათებში, ნაწერებსა და დღიურებში ზურგს უკნიდან ჩაჭყიტება!
– სკოლაში მივეჩვიე, როცა საკონტროლოებს ვიწერდი, – აღიარა აყლაყუდა თამაზმა. – სურათია ეს, დღიური და პირადული რამე ხომ არ არის?
რაჟიკომ ამოიოხრა და თვალები მილულა.
– თუმცა პირადული ყოფილა! – წარმოთქვა აყლაყუდა თამაზმა, როცა ფოტოზე კლავდია შამათავა ამოიცნო. – ოხ, ეს ქალები!.. როცა გვერდით ყავხართ არ გაფასებენ და “ლონდრეს” გეძახიან, მიატოვებ და ისე მოენატრებით, რომ შენს სახლში მცხოვრებ ფოტოგრაფს იმგვარად გაეპრანჭებიან, სურათს გადააღებინებენ და ასე შეგახსენებენ თავს!.. რაო, ვასილიჩ, რა გითხრა ამ მტრედიების მოყვარულმა ქალმა?.. ხომ გითხრა ნურავის უჩვენებ ჩემს ფოტოსო და ამით მისი მასპინძლებისთვის ჩვენების სურვილი გაგიღვიძა, ასე არ არის?
– იმ მაღალზე ამბობ, მტრედებს რომ უღიმის?.. არაფერი ამდაგვარი არ უთქვამს. ძლივს დავითანხმე ფოტოები ეყიდა, – უპასუხა ეგორ ვასილევიჩმა.
– ასეც ვიცოდი!.. – თქვა აყლაყუდა თამაზმა.
– კარგი ერთი, თამაზ!.. საიდან უნდა ცოდნოდა კლავდიას, რომ ვასილიჩი ჩემი მდგმურია? – უსაყვედურა დისშვილს რაჟიკომ.
– ქალებმა ყველაფერი იციან. დამინახა ალბათ ვასილიჩთან ერთი-ორჯერ და ყველაფერს მიხვდა. მერე ქუჩაში გაიარ-გამოიარა და ისე გაიპრანჭა, რომ კანტორას თავი გადააღებინა.
რაჟიკო კეზუამ მწარედ ამოიოხრა და ოთახიდან გავიდა.

* * *

მეორე დღეს, კლავდია შამათავა ეგორ ვასილევიჩთან მეგობარ ქალთან ერთად გამოცხადდა და როცა ფოტოგრაფის მიწოდებულ ფოტოსურათთა დასტიდან საკუთარს არჩევდა, რაჟიკო კეზუას ფოტოებიც აღმოაჩინა. რაჟიკო “პინგვინში”, გრძელ მაგიდასთან იჯდა და ზღვისკენ იყურებოდა.
– ეს ფოტო როდის გადაიღეთ? – ჰკითხა კლავდიამ ეგორ ვასილევიჩს და რაჟიკოს ფოტოზე მიუთითა.
– ათი დღე იქნება. ეს კაცი დამპირდა აუცილებლად ვიყიდი ფოტოს, ოღონდ რამდენიმე დღით ქალაქიდან გავდივარ და მოგვიანებით შემოგივლიო, – უპასუხა ფოტოგრაფმა.
კლავდიამ რაჟიკოს ფოტო დაქალს მიაწოდა და რაღაც გადაულაპარაკა.
– უცნაურია, რომ ფოტოებს გადაღების დღეების მიხედვით არ ახარისხებთ და აწყობთ, – დამცინავად ჩაეღიმა კლავდიას ფოტოგრაფის მისამართით. – ისე კი მინდა იცოდეთ, რომ ეს კაცი სრული არარაობაა!
კლავდიამ ფული გადაიხადა და ამაყად გაღიმებულმა დაქალთან ერთად გზა გააგრძელა.
– აუ, როგორ გაკაპასებულა! – უთხრა კლავდიას წასვლის შემდეგ გამოჩენილმა აყლაყუდა თამაზმა ეგორ ვასილევიჩს და შვებით ამოისუნთქა – არ უნდოდა შეტყობოდა რა მღელვარებაც გადაიტანა, მაგრამ არ გამოსდიოდა.
– კაპასია! – მხარი აუბა ეგორ ვასილევიჩმა და იმანაც შვებით ამოისუნთქა.
– რაჟიკო უნდა და რომ არა ყავს იმიტომ გაკაპასდა!.. ვიცი და ვგრძნობ მე ამას! – თავი გადააქნია აყლაყუდა თამაზმა.
– ალბათ უნდა!.. – ორაზროვნად შენიშნა ფოტოგრაფმა და იმანაც გადააქნია თავი.
– გამარჯობა, თამაზ! – გაისმა უცებ ქალის ავისმომასწავებლად განაზებული ხმა. აყალყუდა თამაზმა უკან მიიხედა და სახიფათო სიმშვიდით მომღიმარი კლავდია შამათავა იხილა.
– გამარჯობათ, ქალბატონო კლავდია! – წაილუღლუღა აყლაყუდა თამაზმა.
– ფოტოგრაფისთვის მინდოდა მეთქვა, ნეგატივებიც მომეცი-მეთქი, ჩემმა ძმისშვილმა მთხოვა, მომიტანეო, სურათების გადაღებით და გამჟღავნებით ერთობა, – თქვა კლავდიამ. – ჩაწყობილს გავდა ეს საქმე და გულმა ვერ მომითმინა უკან არ მოვბრუნებულვიყავი. არ მოვუტყუვებივარ გულს, როგორც ვატყობ!
აყლაყუდა თამაზი ასეთი დაბნეული არასოდეს ყოფილა. მან პასუხად ისე უხერხულად გაიღიმა, რომ ლამის კლავდიასაც კი შეეცოდა.
– ეტყობა, დაბერდა ჩემი ქმარყოფილი და ისე გამოლენჩდა, რომ ასეთ უჭკუო ტრიუკებზე მიდის, თუმცა დიდი ჭკუით არასოდეს გამოირჩეოდა თქვენი ოჯახი. თქვენისთანა მათხოვრებს და სულით მახინჯებს, ისევ თქვენთან თუ არ მიხვედი, ვერსად იპოვი!.. თანამშრომელი მელოდება ქუჩის ბოლოს, განგებ არ გამოვიყოლე, არ მინდოდა გაეგო, თუ როგორ კრეტინს ვიყავი მითხოვილი. მსგავსი რამე კიდევ ერთხელ თუ განმეორდა, იცოდეთ, რომ ძალიან ცუდად წაგივათ საქმე! – თქვა კლავდია შამათავამ, გატრიალდა და წავიდა.
– მიდი ერთი, კარგად გადათვალე რაჟიკოს ფოტოები, ხელს ხომ არ გააყოლა? – პირველმა აყლაყუდა თამაზმა ამოიდგა ენა.
– არა, არ მოუპარავს… პირველად რომ მოვიდა, დახედა თუ არა რაჟიკო კონსტანტინოვიჩის სურათს, მაშინვე სრული არარაობააო ჩაიჩურჩულა და როგორ მოიპარავდა? – მიუგო ფოტოგრაფმა.
– თუ არარაობაოო თქვა, ესე იგი უყვარს, მაგრამ სიამაყის გამო საკუთარ თავსაც ვერ უტყდება ამაში, – დაასკვნა თამაზმა. – მხოლოდ ხუთი ცალი რაჟიკო ჩავდეთ, ათი უნდა ჩაგვედო და არ შეეშინდებოდა, შეიძლება დანაკლისი შეამჩნიონო და აუცილებლად მოიპარავდა.
– არა მგონია… ასე თქვა, ამ თვითკმაყოფილ იდიოტს რამდენი ფოტო შეუკვეთიაო!
– ხელოვანი კაცი ხარ და სულ არ გესმის ქალების! – უსაყვედურა თამაზმა ეგორ ვასილევიჩს. – სამწუხაროა, რომ სანაძლეო წავაგე რაჟიკოსთან. მოეპარა იმ დედაცხონებულს რაჟიკოს ერთი სურათი მაინც, რა იქნებოდა!.. ერთ ყუთ კარგ ლუდს მოვიგებდი…

* * *

– მაინც უყვარხარ კლავდიას, ვგრძნობ მე ამას! – უთხრა აყლაყუდა თამაზმა ბიძას, როცა მის ცოლყოფილთან შეხვედრის ამბავს მოუყვა. – დამიჯერე, რაჟიკო, გიჟდება ის ქალი შენზე და ენატრები ძალიან… ახლა არ მითხრა, ასე არ არისო!
– მიქარავ რაღაცას! – გაბრაზდა რაჟიკო.
– მართალია, შეურაცყოფაც მოგვაყენა, მაგრამ, შენ როგორც გიყვარს თქმა ისე, მოდი ახლა მონეტის მეორე მხარეც განვიხილოთ და მაშინვე მოგეშვება გულზე.
– რა უნდა მომეშვას გულზე, ნაცოლარმა მახინჯი რომ მიწოდა ის?
– ამაში არ არის საქმე!..
– აბა რაშია? – რაღაც ცუდი იყნოსა რაჟიკომ.
– იმ ლამაზი ქალის ფოტო ხომ გახსოვს, გასულ კვირას გადაღებული, ხალი რომ ჰქონდა ლოყაზე?.. აი ის, შუშის მძივებით გაწყობილი ბასანოჩკები რომ დაუწუნე, ბოშა ქალის გემოვნების ყოფილა და ვულგარულიც არისო, რომ თქვი და “კონკია” შეარქვი, აქაოდა “ბროლის” ფეხსაცმელები აცვიაო?
– მახსოვს, მერე რა?
– ჰოდა, რა ვქენი თუ იცი, იმ ქალთან ერთად დავაყენებინე ეგორს შენი თავი სურათზე. ხომ იცი რა კარგ მონტაჟებს აკეთებს ეგ შობელძაღლი, ნამდვილისგან ვერ გაარჩევ… დაგაყენეთ ერთად, ის ქალი კიდევ ისე იღიმებოდა, დახედავდი თუ არა სურათს, მაშინვე იმას იფიქრებდი, ძალიან უხარია რაჟიკო რომ ყავს გვერდში და ამიტომ აქვს ასეთი ბედნიერი სიფათიო. ნახავს კლავდია ამ სურათს და ეჭვანობით გადაირევა-მეთქი, ვიფიქრე. მაგრამ თითქოს გულმა მიგრძნოო, სულ ბოლო მომენტში გადავიფიქრე ამის გაკეთება და ამოვიღე სურათები საერთო გროვიდან. კლავდიასი არ იყოს, მეც ოხერი გული მაქვს… უნდა გითხრა, რომ ძალიან გაგვიმართლა მე და შენ, იმიტომ რომ კლავდია, სურათის ასაღებად იმ კონკიასთან ერთად მოვიდა, კლავდიას თანამშრომელი ყოფილა… თუ ხვდები ახლა, რა ხიფათს აგარიდე?!
– ერთი დისშვილი მყავს და ისიც დაფშტვენილი. შენიშნული მაქვს, რომ ღმერთი, რასაც ცოტას და, მით უმეტეს, ერთ ეგზემპლარად იძლევა, როგორც წესი, კარგია ხოლმე – თითქოს გულზე უნდა გაგხეთქოს მეტი რომ არ გამოიმეტაო. შენ კი გამონაკლისი ხარ!..
– ნუ ხარ, რაჟიკო, უმადური… არ მეკუთვნის ასეთი დამცირება მე შენგან. ასე უნდა ელაპარაკებოდე იმ კაცს, ვინც ხიფათს აგარიდა?.. შენ თვითონ გააკეთე ის, რაც მასწავლე – განიხილე მონეტის მეორე მხარეც და მაშინვე მოგეშვება გულზე. ნახავ თუ ასე არ იქნა.. – ურჩია აყლაყუდა თამაზმა ბიძას. – ახლა კი დახუჭე თვალები და ის მონტაჟი უნდა გაჩვენო, რომელზეც შენ “კონკიასთან” დგახარ – ძალიან ფოტოგენური ხარ. ძალიან მაგრად იმუშავა ჩვენმა მომენტომ, მთელი ღამე არ უძინია, რომ იცოდე…

© „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“

რომელია? წესით უკვე უნდა გავდიოდე. თმას ვიშრობ. საერთოდ შესაჭრელი მაქვს, უაზროდ წამოიზარდა და ვეღარ ვიმორჩილებ, არ ვიცი რა ვუყო. ტყნ. ახლა საბა აქ რო იყოს, აუცილებლად აღნიშნავდა, რა გამოუსწორებელი ნარცისი ვარ, მაგრამ ვერაფერსაც ვერ აღნიშნავს, რადგან ალბათ უკვე გალერეასთან დგას ნინუსთან და დეასთან ერთად. ნინუ საბას გოგოა, დეა ნინუს დაქალი, რომელიც მე მომწონს. დღეს პირველად ვხვდები ესეთ მოპაემნო ამბავში. ცვილის ფიგურების გამოფენაა და მერე სადმე დავჯდებით. თმა რაღაცას დავამსგავსე. აბა რა ჩავიცვა? ეს დასაუთოვებელია.. ეს მომბეზრდა.. მოიცა, ჯერ შარვალი.. ჯინსი.. დახეული? არა, დახეული გალერეას არ მოუხდება. ეს შავი? ცხელა. ტყნ. მობილური რეკავს. ორი აზრი არ არსებობს, საბაა. უნდა მითხრას, რა გამოუსწორებელი ნარცისი ვარ, მაგრამ ვერაფერსაც ვერ მეტყვის, რადგან კარადას არც კი ვშორდები, მობილურის მხიარული ზარის თანხლებით ვაგრძელებ ტანსაცმლის შერჩევას. გამიხურა ამ ნარცისობით, თუ დღეში ორჯერ ვბანაობ, ნარცისი ვარ, თუ ტანსაცმელს ხშირად ვყიდულობ, ნარცისი ვარ, თუ კვირაში რამდენიმე საათს სატრენაჟორო დარბაზში ვატარებ, ნარცისი ვარ! რატო ვარ ნარცისი, რა გასაკვირია, რო მინდა წესიერად გამოვიყურებოდე?! მინდა და თან ჩემთვის ხო არ მინდა? მთელი საღამოს სარკესთან გატარებას და საკუთარი თავით ტკბობას ხო არ ვაპირებ.. აი, დღეს, მაგალითად, დეასთვის მინდა! რა არი ამაში განსაკუთრებული და გასაოცარი? თუ აუცილებლად ყველა ქართველ კაცს ღიპი, გაუპარსავი წვერი და ხინკლის სუნი უნდა ჰქონდეს? მე ვარ ქართველი, მაშასადამე ვარ ღიპიანი?! ჰააა?!! Take Off My Socks, Woman! ტყნ. ჩაცმული ვარ. რა დარჩა? ლინზები. ხო, პატარა მინუსი მაქვს და სათვალეს არ ვხმარობ. რა ჯანდაბად მინდა ორი შუშა სახეზე, როცა ესეთი სიფრიფანა და უცხო თვალისთვის შეუმჩნეველი ლინზუკებია გამოგონილი. ფეხსაცმელიც მზად არი. აბა Last check – Mirror, mirror, am I ready to rock this fuckin’ town? – ვეკითხები სარკეს და სახეს გულდასმით ვითვალიერებ. ჩემს გარეგნობაში ყველაზე მეტად პროფილი მიშლის ნერვებს. უფრო ზუსტად – მარჯვენა პროფილი. მარცხენა მესიმპათიურება, ეს კიდე არა! რაღაც სხვანაირია.. უშნოა! ტყნ. მაგრამ რაც არი, ეს არი… პატარა სისტემა მაქვს შემუშავებული. ყოველთვის, როცა გოგოსთან ერთად ვარ, ვცდილობ მისგან მარჯვენა მხარეს აღმოვჩნდე, ანუ სეირნობისას, კინოში, კაფეში თუ მეგობართან სახლში, ისე ვიდგე ან ვიჯდე, რომ თუ ჩემსკენ გამოიხედავს, მარცხენა პროფილს ხედავდეს. ამ ამბავს საბას არ ვუმხელ, რადგან დარწმუნებული ვარ, გაიგებს თუ არა, მაშინვე ნარცისების მსოფლიო ჩემპიონის ტიტულს მომანიჭებს და აღარც ჩამომაცილებს აწ და მარადის უკუნითი უკუნისამდე. მე მგონი მზად ვარ. სიგარეტი, სანთებელა, საათი, საფულე, მობილური, გასაღები… გავდივარ. კარს ვკეტავ და საბას ვურეკავ.
– სად ხართ?
– ჩვენ სად ვართ?! – ღრიალებს საბა.
– ვერ მხედავ? ხელს გიქნევ, – ვეხუმრები სადისტურად, თან ლიფტში შევდივარ.
– ვერ გხედავ!
– რატო?
– იმიტო რო გამოუსწორებელი ნარცისი ხარ და გვალოდინებ!
– წუთ-ნახევარში მანდ ვარ, – ვპირდები საბას, ვუთიშავ და ამ დროს მახსენდება, რომ სუნამოს დასხმა დამავიწყდა. უნდა ავბრუნდე.

* * *
არა, დიდი ხანია დეასნაირი სასიამოვნო არსება არ შემხვედრია. ჯერ ერთი ნამდვილი ზაფხულის გოგოა თავისი ცისფერი კაბით, გამხდარი ფეხებით და ჰაეროვანი ნაკვთებით, მეორეც – 45 წუთიან დაგვიანებაზე ხმა არ ამოუღია, მარტო გაიღიმა რამდენჯერმე, სანამ საბა ტრაგიკულ ლექციას კითხულობდა ჩემი დაღუპულობა-უწესობა-უსაქციელობის შესახებ.
გამოფენა საინტერესო აღმოჩნდა. სამი განყოფილებაა – ცნობილი ადამიანები, ანომალიები და პერსონაჟები ფილმებიდან. ანომალიებით ვიწყებთ. ოვალურ დარბაზში 40-მდე ცვილის ფიგურაა. პოკერის მაგიდის გარშემო ციკლოპი, სამთვალა და ოთხთვალა მამაკაცები სხედან. აქვე არიან მხრებით, მუცლებით და თავებით გადაბმული სიამის ტყუპები, ბიჭი რომელსაც უზარმაზარი პირი აქვს (ვიდეოკასეტა აქვს გაჩრილი პირში), სპილოსყურებიანი მოხუცი, სავარძელში მოკალათებული ქალი, რომელსაც ფეხის თითებით ფუნჯი უჭირავს და ხატავს. თან ყველა ფიგურის გვერდით გაკრული აბრები იუწყებიან, რომ ეს ადამიანები მართლა არსებობდნენ. ტყნ. ჩემი ტაქტიკისამებრ ვცდილობ დეა მარცხნივ მედგას, მაგრამ მაინცდამაინც კარგად არ გამომდის, რადგან ბევრს მოძრაობს და საბოლოოდ მე თვითონ ვექცევი მის მარცხნივ. სამძუძუიანი გოგოს ფიგურის წინ ვჩერდებით.
– რა საშინელებაა, – ამბობს დეა და წარბებაწეული აკვირდება მესამე ძუძუს.
– რას ერჩი, ბევრი ინატრებდა, – არ ვეთანხმები.
– ბევრი ქალი თუ ბევრი კაცი? – მეკითხება ირონიულად და 65 სანტიმეტრიანი ენის პატრონი ზანგისკენ მიდის.
თვითონ შესანიშნავი მკერდი აქვს, ნამდვილად არ ჭირდება მესამე. საბა და ნინუ გვიახლოვდებიან. მათ ჩვენი საპირისპირო მხრიდან დაიწყეს თვალიერება.
– სიამოვნებით ვითამაშებდი პოკერს იმათთან ერთად. ერთი თვალი მათხოვე ცოტა ხნით, თუ არ შეწუხდები, – ჩემსკენ იშვერს თითს საბა.
– დღეს ვერა, გოგოსთან ერთად ვარ, – დეას ვუღიმი.
– ოჰ, რა თქმა უნდა, რა სისულელეს გეკითხები, სად შეუძლია ასეთი მსხვერპლის გაღება მეგობრისთვის თქვენს უნარცისესობას!
ფილმების პერსონაჟების დარბაზი არანაკლებ საინტერესოა. ბრედ პიტი საპნით ხელში, კახპასავით გამოწყობილი ჯულია რობერტსი, შავქუდიანი ნიკოლსონი გიჟის თვალებით, უმა თურმანი და ჯონ ტრავოლტა ცეკვავენ, ნახევრად გადაპარსულ დენიროს ორი იარაღი აქვს მომარჯვებული და ჩვენსკენ იშვერს, კევინ სპეისი შხაპს იღებს, სარკოფაგიდან ბინტებშემოხეული მუმია მოძვრება, დემი მური გამჭვირვალე პატრიკ სვეიზს კოცნის, მიკი რურკი რძეს ასხამს კიმ ბესინჯერს, ვიღაც გაბურძგნული კენტავრი შუბს ისვრის, ბრმა ალ პაჩინო ტროსტს ეყრდნობა, ტომ ჰენქსი პიანინოზე უკრავს ფეხებით. საბა ჯულიას უახლოვდება და ცდილოს ათ ლარიანი ჩაუკუჭოს ხელში. ამის საპასუხოდ ნინუ ბრედ პიტს ეფერება დაკუნთულ მუცელზე.
– ვაფიქსირებ ღალატის ფაქტებს! – სურათებს ვუღებ ორივეს.
მერე ისინი გვიღებენ მე და დეას – ტრავოლტა-თურმანის ტვისტს ვუერთდებით.
მოწევა მინდა, მაგრამ აქ არ შეიძლება. ტყნ. პროფილტაქტიკის განხორციელება ისევ არ გამომდის, ვერაფრით მოვიხელთე! მესამე განყოფილებაში გადავდივართ. ცნობილი ადამიანები. საბა, პირველ ყოვლისა, შექსპირს ამჩნევს.
– აი შენი ძმაკაცი, რა სონეტი მოგიძღვნა! – 62-ეს გულისხმობს, რაღა თქმა უნდა, – როგორ არი? “ცოდვა დამედო, შემიყვარდა ჩემივე თავი! ჩემზე ლამაზი სხვა არავინ არ მეგულება”..
– დაჯექი, ორიანი, – ვაჩუმებ და დეას ბინ ლადენისკენ მივუთითებ, რომელსაც ხელში ორი თვითმფრინავი უჭირავს. დეა ჯექსონს უყურებს.
– ეს მუმიას მივუწვინოთ სარკოფაგში.
– მშვენიერი აზრია!
ბარაკ ობამა ისე იღიმის, ყველა კბილი უჩანს, კრისტიანო რონალდოს რეალის მაისური აცვია, მანჩესტერის კი მხარზე აქვს გადაკიდებული, ტომ იორკს თავზე აკვარიუმი ადევს, ელვისი თვალს გვიკრავს, პაბლო ესკობარს სქელი სიგარა გაურჭია პირში.
– მოიცა, ამისთვის შეიძლება მოწევა და ჩემთვის არა?

* * *
პატარა, მყუდრო კაფე ვიპოვეთ. როგორც იქნა ვახერხებ და დეას მარჯვნივ ვუჯდები. ფრის, ქათმის სალათს და ოთხ ლუდს ვუკვეთავთ. Black Or White არის ჩართული და ისევ ჯექსონზე ვიწყებთ საუბარს.
– ყოველთვის ესეთი იდიოტიზმი რატო უნდა ხდებოდეს, მოკვდება ვიღაც და უცებ ირკვევა, რო სრულიად საქართველო მისი თავგადაკლული ფანი ყოფილა! – ვოხრავ მე.
– ბოლომდე ვერ დაგეთანხმები, ბევრი უსმენდა, – საბას ხო არ შეუძლია არ შემეწინააღმდეგოს.
– რაც თავი მახსოვს, არავისგან არ გამიგია ჯექსონზე იყოს შემჯდარი ან რამე ეგეთი, ეხლა რო სანთლებს ანთებენ ქუჩებში, ტირიან და თავს იკლავენ..
– ალბათ სახლში უსმენდნენ ხოლმე ღამ-ღამობით, ჩუმად, – მხარს მიბამს დეა.
– მაინც მეფე იყო რა! – არ გვნებდება საბა.
– მეფე იყო დავით აღმაშენებელი! ისე ლაპარაკობ თითქოს შენც უსმენდი.
– არ ვუსმენდი, მაგრამ ვაფასებდი.
– არა, იქნებ უსმენდი შენც ისე, ჩუმ-ჩუმად.
– მიდი რა.
– ისე, კარგ ფილმს გადაიღებდა კაცი მაგის ბიოგრაფიის მიხედვით, – ამბობს ნინუ, – სათაურად მოუხდებოდა – შავიდან თეთრამდე.
– ცხვირიდან უცხვირობამდე ჯობია! – ბოროტად ვიცინი.
– ვაიმე, ესე გადავლაც არ შეიძლება, მოკვდა კაცი..
– შენთვის მოკვდა, მაგრამ აი საბას გულში მუდამ იცოცხლებს! არა, საბ? მაპატიეთ, 2 წუთით უნდა დაგტოვოთ.
– ხო, ხო, მიდი, სარკე იპოვე და შეძვერი, თმა აგეჩეჩა, – ვალში არ მრჩება. შუა თითს ვაჩვენებ და ტუალეტისკენ მივდივარ. ის ანეკდოტი მახსენდება – ჯექსონი ინკასატორია და მრიცხველის შესამოწმებლად მიდის ვიღაცასთან. კარს ოჯახის უფროსი აღებს, ჯექსონი კი უკმაყოფილო სახით შესცქერის და ეკითხება – უმცროსები არ არიან სახლში? ტყნ. იმათთან არ მოვყვები, მეზარება. ვიბან ხელებს, ვისველებ მართლაც ცოტათი აჩეჩილ თმას, ვბრუნდები და რას ვხედავ! დეა ჩემს სკამზე გადამჯდარა! თან საფუძვლიანად გადაბარგებულა – თავის ჩანთიან, ჭიქიან-თეფშიან ყველაფრიანად! საბამ ხო არ მოუყვა რამე პროფილზე და ხო არ მეკაიფებიან? არა, საბამ არ იცის და როგორ უნდა მოეყოლა. ტყნ.
– რა გჭირს? – პირველი ნინუ ამჩნევს, რომ ჩაფიქრებული, გაოცებული თვალებით დავცქერი მაგიდას.
– არაფერი, – სხვა რა გზა მაქვს, ვჯდები.
საუბარი ცხონებული მაიკლიდან ბეგბედერის ახალ რომანზე გადაუტანიათ. დეა ამბობს, ერთი სული მაქვს როდის ჩამივარდება ხელში, ჩემი დაქალია წასული მარსელში, დავაბარე და რო არ ჩამომიტანოს, არ ვიცი რას ვუზამო. ხოლო საბას აინტერესებს, “99 ფრანკი” წაიკითხოს, თუ ფილმი რო აქვს ნანახი, საკმარისია. სხვა დროს, ალბათ, მეც ვიტყოდი ერთ-ორ სიტყვას, მაგრამ ახლა მხოლოდ იმაზე ვფიქრობ, რაც ჩემს თავს ხდება. რა გახდა! ვაღიარებ – ვერ ვიტან, როცა რამე ისე არ გამოდის, როგორც მინდა! სასტიკად ვღიზიანდები! განსაკუთრებით როცა ამ პროფილს ეხება საქმე!
– რატომ გამიცვალე ადგილი? – ვეკითხები დეას საკმაოდ უხეშად.
– გეწყინა? – იბნევა.
– არა, უბრალოდ მაინტერესებს.
– რავიცი..
– რავიცი პასუხი არ არი.
საბა და ნინუ ჩუმდებიან და გაკვირვებულები გვიყურებენ.
– მგონი ძალიან მარტივი და გასაგები შეკითხვა დაგისვი – რატომ გამიცვალე ადგილი? მიპასუხე.
– ისე..
– ისე არაფერი არ ხდება! – ხმას ვუწევ. დეას გამომეტყველებით ვხვდები, რომ ნამდვილ გიჟს ვგავარ.
– რამე დალიე გასული რო იყავი თუ რა მოგივიდა? – უხერხულობის განმუხტვას ცდილობს საბა.
– დავლიე არა ის!
– აბა რაზე იძაბები?
– არ არი შენი საქმე! ვეკითხები ადამიანს და მიპასუხოს.
– მე წავალ, – დეა სწრაფად დგება და ჩანთას იღებს.
– სად მიდიხარ? – უყვირის ნინუ, მაგრამ ის უკანმოუხედავად უჩინარდება კარს მიღმა.
– ეე, ვერა ხარ რა, – საბა საჩვენებლ თითს იტრიალებს საფეთქელზე, – წავედით.
ანგარიშს ვითხოვ და ვიხდი, მიუხედავად იმისა, რომ ფრი და სალათი ჯერ კიდევ არ მოუტანიათ.

* * *
მოსაღამოვებული ქალაქის ქუჩებს მანქანების ხმაური ავსებს. ალბათ უკვე ნახევარი საათია, რაც უხმოდ მოვაბიჯებთ. გრილა. დეა იბუზება და გადაჭდობილი ხელები ტანზე აქვს მიკრული. რამე ჟაკეტი მაინც წამომეღო, მოვაცმევდი. ძლივს მივუსწარი, ტაქსში ჯდებოდა. ბოდიში მოვუხადე და გასეირნებაზე დავითანხმე. საბამ ნინუ გააცილა. რამე უნდა ვთქვა, თორე ეს არ არის ხმის ამომღები.
– არ მინდა პათოლოგი გეგონო..
– არ მეგონები, თუ ამიხსნი რა მოხდა..
– არ ვიცი.. – სიმართლე რო ვუთხრა უფრო დიდ პათოლოგად ჩამთვლის.
– არ ვიცი, პასუხი არ არი.
– ხო, მაგრამ მართლა არ ვიცი.
– იცი!
– უცებ მომიარა რაღაცამ..
– ისე?
– ხო.
– ისე არაფერი არ ხდება!
მგონი ჯობდა ულაპარაკოდ მიმეცილებინა სახლამდე! ტყნ.
– ჩემი ახირებულობის ბრალია..
– რას გულისხმობ?
– ანუ, როგორ გითხრა.. ერთი უცნაური რამე მჭირს..
საშინელი მომენტია! უნდა გამოვტყდე, საბა არც თუ ისე უმიზეზოდ მიხურებს.. რა სიამოვნებით მომახლიდა ახლა, რო ნამდვილად ყოვლად გამოუსწორებელი ნარცისი ვარ, მაგრამ კიდევ კარგი, ვერაფერსაც ვერ მომახლის, რადგან ალბათ ნინუსთან კოცნაობს სადარბაზოში…
– შენ გამოუსწორებელი ნარცისი ხარ! – მეუბნება უეცრად თვალებგაბრწყინებული დეა.
ყბა მივარდება.
– რა?..
– პროფილი ხო?
– რაა?!
– პროფილი!
– რა პროფილი?!!?
– პრო-ფი-ლი! შენ შენი მარცხენა პროფილი მოგწონს, მარჯვენას კი ვერ იტან! ამის გამო ხარ დაკომპლექსებული და ამიტომაც ატეხე ამხელა ამბავი!
პირს ვაღებ, ვხურავ და მერე ისევ ვაღებ მაშინვე.
– შენ საიდან იცი?… – ამის მეტს ვერაფერს ვპოულობ სათქმელად.
– მე ვიცი, თუ ვიცი!
– საიდან?
– რა გგონია, რატო ვიკლავ თავს მთელი დღეა, რო შენგან მარჯვნივ ვიყო?
– რატო?
– იმიტო რო ჩემსკენ როცა იხედები, მინდა მარცხენა პროფილს ხედავდე!..
– მეხუმრები?..
კისკისებს.
– კი ვიფიქრე, ესეც ჩემნაირი ხო არ არის-მეთქი, როცა შეგატყვე რო ჩემსავით ცდილობდი რაღაცას, მაგრამ ბოლომდე არ მეგონა.. ეხლა მივხვდი. ეგრეა ხო?
– ეგრეა…
– რა სულელი ხარ!
მთელი ძალით მეხუტება. სახეზე ვეფერები და კარგად ვათვალიერებ. ბოლოს ვკოცნი.

* * *
სახლამდე მივაცილე. შევთანხმდით, რომ ხვალ დილიდან შევეხმიანები. გზაში მომიყვა, როგორ ეზიზღება ბავშვობიდან თავისი მარჯვენა პროფილი და სულ როგორ ცდილობს დამალოს. თან დამცინოდა, ხო გაჯობე, შენზე უკეთესი ტაქტიკა მაქვსო. მეკამათა იმაზე, თუ ვინ საით იდგება ხოლმე ურთიერთობის გაგრძელების შემთხვევაში. ორივეს მოგვიწევს დათმობა, მაგრამ უფრო ხშირად მაინც შენ, იმიტომ რომ მე გოგო ვარო! დამთხვევა არ გინდაო? მე მგონი ესეთი დამთხვევები ხშირად არ ხდებაო..
მაგრამ უცნაური იცით რა არის? შემიძლია დავიფიცო, ყველაფერი დავიფიცო, რომ ორივე პროფილი ზუსტად ერთნაირად ლამაზი აქვს! ტყნ.

© „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“